Sürdürülebilir Amerikan Sertağaçları

Transkript

1 Sürdürülebilir Amerikan Sertağaçları Türler için bir rehber alder ash aspen basswood beech yellow birch cherry cottonwood elm gum hackberry hickory & pecan hard maple soft maple red oak white oak sycamore tulipwood walnut willow

2 Ön sayfa: David Adjaye tarafından 2008 Londra Tasarım Festivali için tasarlanan bir Amerikan lale ağacı kulübesi Sclera. Daha fazla bilgi için: sitesini ziyaret ediniz.

3 İçindekiler 2 Giriş 4 American alder 6 American ash 8 American cherry 10 American hard maple 12 American soft maple 14 American red oak 16 American white oak 18 American tulipwood 20 American black walnut 22 American aspen 23 American basswood 24 American beech 25 American yellow birch 26 American cottonwood 27 American red elm 28 American gum 29 American hackberry 30 American hickory & pecan 31 American sycamore 32 American willow 33 Diğer türler 34 Karşılaştırmalı tablolar ve özet 36 Terimler sözlüğü 37 İletişim ve daha fazla bilgi Bu yayın telif hakları ile korunmaktadır. Bununla birlikte, bu yayındaki bilgiler erişim sistemlerinde depolanmak üzere tasarlanmıştır ve çoğaltılabilirler. Fotoğraflar dâhil olmak üzere, yayınla ilgili diğer tüm kavramlar AHEC in izni olmaksızın çoğaltılamaz. AHEC sadece rehberlik amacıyla sunulan bilgiler ile ilgili sorumluluk almaz ve herhangi bir sonuçtan dolayı sorumlu tutulamaz.

4 Giriş ABD doğu sertağaç ormanları 20 yüzyılın başından itibaren ticari ve ticari olmayan amaçlar ile işletilen çok çeşitli ılıman sertağaç türlerini kapsamaktadır. Amerikan sertağaçları dünyanın her tarafındaki uzmanlar, imalatçılar ve son kullanıcılara, ceviz, kızılağaç, karaağaç, kiraz ve kırmızı meşenin sıcak, koyu tonlarından; ak meşe, akçaağaç ve dişbudağın daha açık tonlarına kadar çok büyük renk, görünüş ve özellik sunmaktadır. Bu türlerin büyük çoğunluğu, aynı zamanda diri odun ve öz odun arasında enteresan renk karşıtlıklarına sahiptir. Hikori, sığla ve lale ağacı gibi türler öz odunları içerisinde de ilginç renk varyasyonları sergilerler. Bu yayında sunulan türlerin çoğu zarif mobilya ve dolaplardan kapılar, merdivenler ve lambri yapımı gibi iç doğramalara kadar değişen çok sayıda uygulamada kullanılabilir. Meşeler, sert akçaağaç, dişbudak, ceviz ve hikori gibi bazı türlerin fiziksel özellikleri bunları yer döşemeleri için ideal yapmaktadır. İmalatçılar için önemli bir etken ise herhangi bir proje için uygun eşleşmenin sağlanması amacıyla çoğu tür için hem kaplama hem de masif kerestenin mevcut olmasıdır. Amerikan sertağaç türlerinin mevcudiyeti ve özellikleri yetişme bölgelerine göre değişmektedir. Aşağıdaki harita yetişme bölgeleri ile ilgili bir rehber olarak yararlı olabilir. WA MT ND MINN OR CA NV ID UT WY CO SD NE KS IA MI WIS MICH IL IN OHIO WV KY NY PENN MD DE VA MAINE VM NH MASS CT AZ NM TEXAS OK AR LA MISS TENN AL GA NC SC FL Kuzey bölgesi Merkez bölgesiş Appalachian bölgesi Güney Bölgesi Pasifik Kuzeybatı bölgesi Kışlar uzun, yazlar kısadır. Özellikle yavaş gelişen, sıkı tekstürlü akçaağaç ve huş gibi sertağaçlar için uygundur. Yazlar sıcak, kışlar soğuktur. Özellikle hikori ve ceviz gibi türler için uygundur. Hem enlem hem de boylamdaki değişmelerden dolayı iklim değişmektedir. Çoğu sertağaç türü burada yetişebilir. Kışlar kısa, yazlar uzun ve sıcaktır. Lale ağacı ve sapgum gibi hızlı gelişen ve büyük boyutlu türler burada yetişmektedir. Deniz iklimi. Doğudaki ana sertağaç yetişme bölgelerinden coğrafi olarak ayrılmaktadır. Kızılağaç ve pasifik sahili/büyük sert akçaağaç yalnızca burada yetişir. Not: Dişbudak, lale ağacı, yumuşak akaçağaç ve kırmızı ve ak meşeler Kuzey, Merkez, Güney ve Appalachian bölgeleri boyunca yetişebilmektedir. Fakat, iklim, toprak türü ve yükselti farklılıklarından dolayı bunların oluşturdukları odunlar renk, tekstür ve diğer fiziksel özellikler bakımından önemli farklılıklar gösterirler.

5 Sürdürülebilir Kaynak İlk Avrupalı yerleşimcilere kadar uzanan bir tarihi olan Amerikan sertağaç endüstrisi, Kuzey Amerika daki yerli sertağaçları işlemede zengin bir deneyime sahiptir. ABD sertağaç kaynakları çoğunlukla, kuzeyde Maine nin doğusundan, güneyde Meksika körfezine kadar; batı yönünde ise Mississippi vadisi boyunca yer almaktadır. ABD Dünyadaki diğer bölgelerden daha fazla ılıman sertağaç türüne sahiptir. Çok az ülke sertağaç ormanlarının sürdürülebilirliğinde Amerika nın sahip olduğu başarıya ulaşabilir. En İyi Yönetim Uygulamalarının (BMP) yoğun olarak tatbik edilmesinden dolayı Amerika nın sertağaç türleri sağlam bir kereste kaynağı sağlamanın yanında, çok geniş ve farklı vahşi yaşam popülasyonu ile temiz nehir ve dereleri desteklemekte ve rekreasyon aktivitelerine ev sahipliği yapmaktadır. Geçmiş 80 yıldaki iyileştirilmiş orman amenajmanı ve eyalet ve hükümet düzenlemeleri, daha geniş silvikültür anlayışı ve ormanları korumak üzere halk isteği ile birlikte, Amerikan sertağaç kaynaklarında çok büyük bir geri dönüşüm ve yenilenmeye yol açmıştır. Bu kaynağa bağlı olan sertağaç biçme ve işleme endüstrisi, Dünyadaki en büyük biçilmiş sertağaç odunu üreticisidir. Geçmiş yıllarda ABD ihracatını önemli miktarda arttırmıştır. Ormanlarının dikkatli amenajmanı ile Birleşik Devletler her yıl hasat ettiğinden daha fazla sert odun üretmekte, böylece güvenilir ve uzun süreli kaynakları garanti altına almaktadır. Dünya çevresel değişim ile yüzleşmekte olduğundan, doğal malzemeler için sürdürülebilirlik parolası ile, iyi haber ABD deki sert odun yetiştirme stoğu net hacminin 1953 teki milyon feet küp ten 2007 de yaklaşık 400 milyon feet küp e çıkmasıdır (Kaynak, Planning Act Assessment 2007). ABD sertağaç odunlarının legal ve sürdürülebilir kaynaklardan geldiği konusunda bağımsız sigortaların artan taleplerine yanıt vermek üzere, Amerikan Sertağaç Odunları İhracat Konseyi (AHEC) ABD Sertağaç Odunu İhracatında Yasal Hasat ve Sürdürülebilirlik değerlendirmesi yayınlamıştır. Bu rapor bağımsız danışmanlar tarafından hazırlanmış ve konunun uzmanları tarafından gözden geçirilmiştir. Bu araştırma ABD sertağaç orman amenajmanının legal ve sürdürülebilir statüsü konusunda kanıt sağlamaktadır. Raporu okumak ve daha fazla bilgi için: sitesini ziyaret ediniz. Bu Yayın Hakkında Bu yayın uzmanlar, üreticiler ve son kullanıcıların başlıca ticari Amerikan sertağaç odunlarının fiziksel ve mekanik özellikleri ve potansiyel uygulamalarını anlamalarına yardımcı olmak, böylece bir bilinçli tercih yapmak üzere gerekli araçları sağlamak amacıyla hazırlanmıştır. Bu yayında tüm türler için listelenen fiziksel ve mekanik özellikler H.A. Alden in Hardwoods of North America adlı kitabından derlenmiştir. Bu değerleri elde etmek üzere yapılan örnek alma ve test işlemleri önemli ölçüde farklılık göstermiş olabilir ve ABD orman kaynağı içerisindeki coğrafi büyüklük ve farklılıklardan dolayı bu değerler sadece rehberlik amaçlı sunulmaktadır. Ağaç türleri için kullanılan Türkçe isimler alder = kızılağaç ash = dişbudak aspen = titrek kavak basswood = ıhlamur beech = kayın ağacı birch = huş ağacı cherry = kiraz cottonwood = doğu kavağı elm = karaağaç gum = sığla ağacı hackberry = çitlenbik hickory = hikori pecan = pekan hard maple = sert akağaç soft maple = yumuşak akağaç red oak = kızıl meşe white oak = ak meşe sycamore = batı çınarı tulipwood = lale ağacı walnut = ceviz willow = söğüt ağacı

6 American alder Alnus rubra Diğer isimler: Amerikan kızılağacı, Western red alder, Western alder, red alder Dağılım ve Bulunabilirlik ABD batı sahili, özellikle Pasifik Kuzeybatı en yaygın ticari sertağaç odununun bulunduğu yerdir. Çeşitli sınıf ve spesifikasyonlarda hem işlenmemiş kereste hem de boyut istif olarak bulunabilir, kaplama üretimi ise daha sınırlıdır. Genel Tanım Kızılağaç yeni kesildiğinde hemen hemen beyazdır. Fakat havaya maruz kalma ile birlikte renk hızlı bir şekilde sarı veya kırmızımsı bir ton ile açık kahverengiye döner. Öz odun sadece ileri yaşlı ağaçlarda oluşur ve diri ve öz odun arasında görünür bir ayrım bulunmamaktadır. Odun oldukça düzgün liflidir ve yeknesak bir tekstüre sahiptir. Kızılağaç nispeten yumuşak bir orta yoğunluklu sertağaçtır. Eğilme direnci, şok direnci ve sertliği düşüktür. Özgül ağırlık (%12 rutubet) 0.41 Ortalama ağırlık (%12 rutubet) 449 kg/m3 Ortalama hacimsel daralma (Yaş halden % 6 rutubete kadar) % 10.1 Eğilme direnci Elastikiyet modülü Basınç direnci (liflere paralel) Sertlik MPA 9515 MPA MPA 2624 N İşlenme Özellikleri Kızılağaç makinelerde iyi işlenir ve tornalama ve cilalama için mükemmeldir. Çivileme, vidalama ve yapıştırma özellikleri iyidir. Zımparalanabilir, boyanabilir veya çok iyi bir üst yüzey elde edilmek üzere renklendirilebilir. Çok az kuruma kusuru ile kolaylıkla kurur. Kurutmadan sonra boyutsal stabilitesi iyidir. 4 Biçme Planyalama Matkap ile delme Delik açma Tornalama Oyma Profil açma Çivileme Vidalama Yapıştırma Üst yüzey işlemleri Düşük Orta İyi Çok iyi

7 Dayanıklılık Öz odun çürümeye karşı dayanıklı değildir fakat emprenye edilmesi kolaydır. Başlıca Kullanımları Mobilya mutfak dolapları, kapılar, iç profiller, tornalama, oyma ve mutfak malzemeleri. Dünyada mobilya endüstrisi tarafından yaygın olarak kullanılmaktadır. Rengi kızılağacı kiraz için ideal bir ikame yapmaktadır. Son kullanım uygulamaları Kapılar Yer döşemeleri Mobilya Doğrama Mutfak dolapları Profiller ve tornalar Kaplamalı paneller Spor aletleri Alet sapları Ana kullanımlar Diğer Bilgiler Batı ABD sertağaçları için sınıflandırma tektir. Ana noktalar aşağıdakileri içerir: Kereste fırın kurusudur, yüzeyi planyalanmıştır ve daha sonra en iyi yüzünden incelenmiştir. Kedi gözü budaklar doğal özelliktir ve kusur olarak kabul edilmezler. Başlıca sınıflar Üst sınıf (Select & Better), Dolap sınıfı (No.1 Common) ve Doğrama sınıfı (No.2 Common) yi içerir. Bunlar standart NHLA sınıfları ile benzer kullanımlara kendilerini uyarlarlar. Kızılağaç spesifikasyonu hazırlanırken son kullanım için en iyi sınıfı bulmak üzere temin edici ile yakın çalışmak en iyi yoldur. 5

8 American ash Fraxinus spp. Diğer isimler: Amerikan dişbudağı, Northern ash, Southern ash Dağılım ve Bulunabilirlik Doğu ABD boyunca yer almaktadır. Kereste ve kaplama olarak mevcudiyeti iyidir. Kerestesi çoğunlukla yetişme bölgelerine göre sınıflandırılır ve Kuzey dişbudağı ile Güney dişbudağı olarak pazarlanır. Bazen renk olarak ayrılır ve beyaz dişbudak (diri odun) veya kahverengi dişbudak (öz odun) olarak satılır. Amerikan dişbudağı çok sayıda ticari alt türü kapsayabilir ve çok çeşitli sınıf ve spesifikasyonlarda kereste ve kaplama olarak bulunur. Beyaz dişbudak Fraxinus americana nın ticari adıdır. Genel Tanım Amerikan dişbudağının görünümü Avrupa dişbudağına benzerdir. Diri odun açık renkliden hemen hemen beyaza kadar, öz odun grimsi kahverengiden açık kahverengiye, soluk sarı şeritli kahverengiye kadar değişmektedir. Odun genel olarak düzgün liflidir ve kaba, yeknesak bir tekstüre sahiptir. Açık renkli diri odun oranı ve miktarı ve diğer özellikler yetişme bölgelerine göre değişiklik gösterir. Örneğin, Güney dişbudağı kerestesi daha hızlı yetişmiştir ve daha fazla diri odun içermektedir. Bu nedenle daha yüksek bir beyaz renk yüzdesine sahiptir. Fakat Kuzey dişbudağı ile karşılaştırıldığında daha açık bir tekstür ve lif yapısına sahiptir. Dişbudak ağırlığına oranla çok iyi direnç özelliklerine sahiptir. Mükemmel bir şok direncine sahiptir buharla bükme özelliği iyidir. Daha fazla direnç bilgisi Amerikan sertağaçlarında yapısal tasarım adlı AHEC yayınında mevcuttur. Özgül ağırlık (%12 rutubet) 0.60 Ortalama ağırlık (%12 rutubet) 673 Kg/m3 Ortalama hacimsel daralma (Yaş halden % 6 rutubete kadar) % 6.2 Eğilme direnci Elastikiyet modülü Basınç direnci (liflere paralel) Sertlik Değerler Fraxinus americana ya dayanmaktadır MPa MPa MPa 5871 N İşlenme Özellikleri Dişbudak makinelerde iyi işlenir, çivileme, vidalama ve tutkallama özellikleri iyidir. Çok iyi bir üst yüzey vermek üzere boyanabilir ve cilalanabilir. Oldukça kolay ve çok az kuruma kusuru ile kurur. Stabilitesinin iyi olması kullanımda çok az çalışma olacağı anlamına gelmektedir. 6 Biçme Planyalama Matkap ile delme Delik açma Tornalama Oyma Profil açma Çivileme Vidalama Yapıştırma Üst yüzey işlemleri Düşük Orta İyi Çok iyi

9 Dayanıklılık Öz odun çürümeye karşı dayanıklı değildir, emprenye işlemine orta derecede dirençlidir. Diri odun kolay emprenye edilir. Başlıca Kullanımları Mobilya, yer döşemeleri, kapılar, mimari içyapılar, yüksek sınıf doğrama ve profiller, mutfak dolapları, lambri yapımı, alet sapları, spor aletleri ve tornalama. Çok kullanımlı, iyi görünümlü bir odundur. Çok çeşitli doğrama ve mobilya uygulamaları için büyük değer sunmaktadır. Son kullanım uygulamaları Kapılar Yer döşemeleri Mobilya Doğrama Mutfak dolapları Profiller ve tornalar Kaplamalı paneller Spor aletleri Ana kullanımlar Alet sapları Diğer Bilgiler Açık renkli noktalar veya mineral şeritler bazen cam kurdu olarak adlandırılırlar. Bunlar yaygındır ve doğal özellik olarak muamele görürler ve kusur olarak kabul edilmezler. 7

10 American cherry Prunus serotina Diğer isimler: Amerikan kirazı, American black cherry Dağılım ve Bulunabilirlik ABD nin doğusu boyunca bulunur fakat ana ticari alanlar Pennsylvania, Virginia, West Virginia ve New York State tir. Kiraz gelişmekte olan sertağaç kaynağının % 2 sinden daha azına sahip olsa da hem kereste hem de kaplama olarak çok çeşitli spesifikasyonlarda ve sınıflarda geniş ölçüde mevcuttur. Genel Tanım Amerikan kirazı öz odunu koyu kırmızıdan kırmızımsı kahverengiye kadar değişir ve ışığa maruz kaldığında koyulaşır. Bunun tersine diri odun krem beyazı rengindedir. Kiraz diri odunu koyulaştırmak üzere buharlanmış olarak veya buharlanmamış olarak temin edilebilir. Odun ince, yeknesak lif yapısına sahiptir. Tekstür incedir. Doğal olarak kahverengi öz lekeleri ve küçük sakız keseleri bulunmaktadır. Odun orta yoğunlukludur ve eğilme özellikleri iyidir. Düşük rijidite, orta direnç ve şok dayanımına sahiptir. Özgül ağırlık (%12 rutubet) 0.50 Ortalama ağırlık (%12 rutubet) 561 Kg/m3 Ortalama hacimsel daralma (Yaş halden % 6 rutubete kadar) % 9.2 Eğilme direnci Elastikiyet modülü Basınç direnci (liflere paralel) Sertlik MPa MPa MPa 4226 N İşlenme Özellikleri Kiraz makinelerde kolay işlenir, çivilenmesi ve tutkallanması iyidir. Zımparalandığı, boyandığı ve cilalandığı zaman mükemmel bir düzgün üst yüzey oluşturur. Nispeten yüksek bir daralma ile oldukça hızlı kurur fakat fırında kurutmadan sonra boyutsal olarak stabildir. Biçme Planyalama Matkap ile delme Delik açma Tornalama Oyma Profil açma Çivileme Vidalama Yapıştırma Üst yüzey işlemleri Düşük Orta İyi Çok iyi 8

11 Dayanıklılık Öz odun çürümesine karşı dayanıklı olarak sınıflandırılmaktadır. Öz odun emprenye işlemine orta derecede dirençlidir. Başlıca Kullanımları Mobilya ve dolap yapımı, yüksek sınıf doğrama işleri, mutfak dolapları, profiller, lambri yapımı, yer döşemeleri, kapılar, gemi iç döşemeleri, müzik aletleri, tornalama ve oyma. Öz odunda bulunan ince kırmızı tonlar bu türü çok sayıda ileri uygulamalar için çok uygun yapmaktadır. Son kullanım uygulamaları Kapılar Yer döşemeleri Mobilya Doğrama Mutfak dolapları Profiller ve tornalar Kaplamalı paneller Spor aletleri Ana kullanımlar Alet sapları Diğer Bilgiler UV ışığa maruz kalma ile birlikte doğal üst yüzeye sahip kiraz ürünleri genel olarak zamanla koyulaşacaktır. Bu değerli odun kusur olarak kabul edilmeyen, doğal kedi gözü budaklar ve sakız şeritleri içermektedir. Diri odun sınır olmaksızın kabul edilir. Bu NHLA kuralından dolayı kiraz kerestesi çoğunlukla 90/50 gibi bir öz odun spesifikasyonu ile satılmaktadır. Burada bir yüz % 90 öz odun içerecek, diğer yüz de en az % 50 öz odun içerecektir. Temin edicinize kirazın nasıl satıldığı hakkında danışınız. 9

12 American hard maple Acer saccharum, Acer nigrum Diğer isimler: Amerikan sert akağacı, sugar maple, black maple Dağılım ve Bulunabilirlik ABD nin doğusu, özellikle Kuzeydoğu ve Göl Eyaletleri. Bir soğuk hava ağacıdır kuzey iklimini tercih eder. Kereste ve kaplama olarak geniş ölçüde mevcuttur. Beyaz renk için (diri odun) seçilen yüksek kaliteli kereste sınıfları mevuttur. Bu durum mevcudiyeti sınırlayabilir. Desenli akçaağaç (kuş gözü, dalgalı, örümcek) genel olarak sadece kaplama halinde bulunmaktadır. Genel Tanım Diri odun krem renginde beyazdır hafif kırmızımsı kahverengi tonlar içerir. Öz odun açık kahverengiden koyu kırmızımsı kahverengiye kadar değişir. Koyu kahverengi öz odun miktarı yetişme bölgelerine göre önemli ölçüde değişebilir. Hem diri odun hem de öz odun öz lekeleri içerebilir. Odun kapalı-ince tekstüre sahiptir ve genel olarak düzgün liflidir. Fakat aynı zamanda dalgalı, örümcek ve kuş gözü şekilleri de oluşabilir. Odun sert ve ağırdır. Direnç özellikleri iyidir. Özellikle aşınma ve yıpranma direnci yüksektir. Buharla bükme özellikleri de iyidir. Özgül ağırlık (%12 rutubet) 0.63 Ortalama ağırlık (%12 rutubet) 705 Kg/m3 Ortalama hacimsel daralma (Yaş halden % 6 rutubete kadar) % 11.9 Eğilme direnci Elastikiyet modülü Basınç direnci (liflere paralel) Sertlik MPa MPa MPa 6450 N Değerler Acer saccharum a dayanmaktadır İşlenme Özellikleri Sert akçaağaç büyük bir daralma ile yavaş kurur. Bu nedenle kullanımda çalışmaya karşı hassas olabilir. Çivileme ve vidalamadan önce ön delme tavsiye edilir. Dikkat edildiği zaman makinelerde iyi işlenir, iyi tornalanır, yeterli derecede tutkallanabilir ve çok iyi bir üst yüzey elde etmek üzere boyanıp cilalanabilir. 10 Biçme Planyalama Matkap ile delme Delik açma Tornalama Oyma Profil açma Çivileme Vidalama Yapıştırma Üst yüzey işlemleri Düşük Orta İyi Çok iyi

13 Dayanıklılık Öz odun çürümesine karşı az dayanıklı veya dayanıksız olarak kabul edilir. Öz odun emprenye işlemine dirençlidir fakat diri odun kolay emprenye edilir. Başlıca Kullanımları Yer döşemeleri, mobilya, lambri yapımı, mutfak dolapları, tezgâhlar, masa tablaları, iç doğramlar: merdivenler, merdiven parmaklıkları, profiller ve kapılar. Yüksek aşınma direnci özellikleri ve sıkı, düzgün lif yapısı bu türü tiyatrolar, konser salonları, spor salonları ve basketbol salonları gibi yoğun trafiğin olduğu yer döşemeleri için ideal kılmaktadır. Son kullanım uygulamaları Kapılar Yer döşemeleri Mobilya Doğrama Mutfak dolapları Profiller ve tornalar Kaplamalı paneller Spor aletleri Ana kullanımlar Alet sapları Diğer Bilgiler Açık renkli diri odun zamanla UV ışığa maruz kalma ile birlikte koyulaşacaktır. Sert akçaağaç kerestesi çoğunlukla beyaz (diri odun) renk bakımından ayrılır. Burada NHLA sınıflandırma kuralları bu keresteyi Beyaz Akçaağaç veya Diri odun Akçaağaç olarak tanımlamaktadır. Daha fazla bilgi için AHEC yayını Amerikan Sertağaç Kereste Sınıfları Rehberi ne başvurunuz. 11

14 American soft maple Acer rubrum, Acer saccharinum Diğer isimler: Amerikan yumuşak akağacı, red maple, silver maple Dağılım ve Bulunabilirlik ABD nin doğusunda geniş bir dağılıma sahiptir. Bununla birlikte Pasifik sahili/büyük sert Akçaağaç (Acer macrophyllum) yalnızca Pasifik Kuzeybatıda yetişmektedir. İhracat pazarlarında talep arttıkça mevcudiyet iyileşmektedir. Genel Tanım Birçok bakımdan yumuşak akçaağaç odunu sert akçaağaç odununa çok benzerdir. Bununla birlikte çok farlı bölgelerde yetişmesinden dolayı bölgesel renk farklılıklarına karşı daha hassastır. Genel olarak diri odun grimsi beyazdır, bazen koyu renkli öz lekeleri içerir. Öz odun kahverengiden koyu kırmızımsı kahverengiye kadar değişir. Odun genel olarak düzgün liflidir. Kerestesi genel olarak renk ayrımı yapılmadan satılır. Yumuşak akçaağaç sert akçaağaca göre % 25 daha az serttir. Orta eğilme ve ezilme direncine sahiptir. Sertliği ve şok direnci düşüktür. Buharla bükme özellikleri iyidir. Acer rubrum (red) Acer macrophyllum (Pacific coast / big leaf) Özgül ağırlık (%12 rutubet) Ortalama ağırlık (%12 rutubet) 801 kg/m3 753 Kg/m3 Ortalama hacimsel daralma (Yaş halden % 6 rutubete kadar) % 10.5 % 9.3 Eğilme direnci MPa MPa Elastikiyet modülü MPa 9998 Basınç direnci (liflere paralel) MPa Sertlik 4225 N 3780 N İşlenme Özellikleri Makinelerde iyi işlenir. Çok iyi bir üst yüzey elde etmek üzere boyanıp cilalanabilir. Yeterli derecede tutkallanabilir, vidalanabilir ve çivilenebilir. Yavaş ve minimum kuruma kusuru ile kurur. Bu durum kullanımda çok az çalışma olduğu anlamına gelmektedir. 12 Biçme Planyalama Matkap ile delme Delik açma Tornalama Oyma Profil açma Çivileme Vidalama Yapıştırma Üst yüzey işlemleri Düşük Orta İyi Çok iyi

15 Dayanıklılık Çürümeye karşı dayanıksızdır. Öz odun emprenye işlemine orta derecede dirençlidir. Fakat diri odun kolay emprenye edilir. Başlıca Kullanımları Mobilya, lambri yapımı, iç doğramalar, mutfak dolapları, profiller, kapılar, müzik aletleri ve tornalama. Yumuşak akçaağaç çoğunlukla sert akçaağaca ikame olarak kullanılır veya kiraz gibi diğer türlere benzemesi amacıyla boyanır. Fiziksel ve mekanik özellikleri kayın için muhtemel bir ikame olmasını sağlar. Son kullanım uygulamaları Kapılar Yer döşemeleri Mobilya Doğrama Mutfak dolapları Profiller ve tornalar Kaplamalı paneller Spor aletleri Ana kullanımlar Alet sapları Diğer Bilgiler Doğu yumuşak akçaağacı: Tipik olarak kuzeyde kırmızı akçaağaç; orta batı ve güney ABD de gümüşi akçaağaçtır. Bunların görünümleri farklı olduğu için temin ediciniz ile görüşmeniz çok önemlidir. Kırmızı akçaağaç sert akçaağaca benzer ve rengi çok daha stabildir. Gümüşi akçaağaç ise çok farklı renklere sahiptir ve biraz daha yumuşak tekstüre sahip olabilir. Her iki tür de çok çeşitli WHNL veya Worm Holes No Defect (Böcek Delikleri Kusur Yok) olarak satılan böcek delikleri içeren varyeteye sahip olabilir. Tüm yumuşak akçaağaç varyeteleri Amerikan Sertağaç Kereste Sınıfları Rehberi ndeki NHLA spesifikasyonlarına göre sınıflandırılabilir. Pasifik sahili/ büyük sert akçaağaç: Bu Pasifik Kuzeybatı türü kızılağaç sınıflandırma rehberi kurallarına uymaktadır. Başlıca kereste sınıfları Select&Better, No.1 Common ve Doğramadır. Fırın kurusu planyalanmış satılmaktadır ve daha iyi yüz dikkate alınarak sınıflandırma yapılır. Doğal olarak oluşan kedigözü budaklar kusur olarak kabul edilmez. En iyi sonuçlar için ihtiyaçlarınıza en iyi uyacak sınıfı elde etmek üzere temin edicinize danışınız. 13

16 American red oak Quercus spp. Diğer isimler: Amerikan kırmızı meşesi, Northern red oak, Southern red oak Dağılım ve Bulunabilirlik ABD nin doğusunda geniş bir yayılışa sahiptir. Meşeler doğu sertağaç ormanlarında yetişen açık ara en büyük tür grubudur. Kırmızı meşeler ak meşelere göre daha yaygın olarak yetişmektedir. Kırmızı meşe grubu çok sayıda türü kapsamaktadır. Bu türlerin yaklaşık sekiz adedi ticari öneme sahiptir. Çok çeşitli sınıf ve spesifikasyonlarda kereste ve kaplama olarak mükemmel bir mevcudiyeti vardır. Kırmızı meşe çoğunlukla yetişme bölgelerine göre sınıflandırılır ve Kuzey kırmızı Meşesi ve Güney Kırmızı Meşesi olarak pazarlanır. Genel Tanım Kırmızı meşe diri odunu beyazdan açık kahverengiye kadar değişir. Öz odun çoğunlukla pembemsi kırmızımsı kahverengi renktedir. Odunun genel görünüşü ak meşeye benzer fakat daha küçük öz ışınları ve daha poröz trahe yapısından dolayı biraz daha az belirgin bir figüre sahiptir. Odun çoğunlukla düzgün liflidir ve kaba tekstüre sahiptir. Odun sert ve ağırdır. Orta eğilme direnci ve sertliğe ve yüksek ezilme direncine sahiptir. Buharlı bükme için çok iyidir. Daha detaylı direnç bilgisi AHEC yayını Amerikan Sertağaç Odunlarında Yapısal Tasarım dan elde edilebilir. Quercus rubra (Northern) Quercus falcata (Southern) İşlenme Özellikleri Kırmızı meşe makinelerde iyi işlenir; Çivileme ve vidalama özellikleri iyidir bununla birlikte ön-delme işlemi tavsiye edilir. Çok iyi bir üst yüzey elde etmek üzere boyanıp cilalanabilir. Yavaş kurutulduğu zaman en iyi performansı gösterir, yarılma ve çarpılma gibi kuruma kusurları olasılıkları azalır. Yüksek bir daralma oranına sahiptir ve çeşitli rutubet koşulları altında kullanımda çalışmaya karşı hassastır. 14 Özgül ağırlık (%12 rutubet) Ortalama ağırlık (%12 rutubet) 705 kg/m3 753 kg/m3 Ortalama hacimsel daralma (Yaş halden % 6 rutubete kadar) % 6.6 Mevcut Değil Eğilme direnci MPa MPa Elastikiyet modülü MPa MPa Basınç direnci (liflere paralel) MPa MPa Sertlik 5738 N 4715 N Biçme Planyalama Matkap ile delme Delik açma Tornalama Oyma Profil açma Çivileme Vidalama Yapıştırma Üst yüzey işlemleri Düşük Orta İyi Çok iyi

17 Dayanıklılık Öz odun çürümesine karşı çok az dirençlidir. Odun orta derecede kolaylıkla emprenye edilir. Başlıca Kullanımları İnşaat, mobilya, yer döşemeleri, mimari iç doğramalar, merdivenler ve profiller, kapılar, mutfak dolapları, lambri yapımı ve tabutlar. Fıçı yapımı için uygun değildir. Kırmızı meşe renk, tekstür ve özellikler bakımından yetişme bölgelerine göre farklılıklar gösterir. Bu nedenle kullanıcı ve uzmanların talep ettikleri odunun özel amaçlarına uygun olmasını garanti etmeleri için temin edicileri ile yakın çalışmaları tavsiye edilmektedir. Son kullanım uygulamaları Kapılar Yer döşemeleri Mobilya Doğrama Mutfak dolapları Profiller ve tornalar Kaplamalı paneller Spor aletleri Alet sapları Ana kullanımlar Diğer Bilgiler Geniş ölçüde yaygın olan bu çekici görünümlü meşe tüm dünyadaki ihraç pazarlarında mobilya, doğrama ve yer döşemeleri için tasarımcılar ve mimarlar tarafından giderek daha fazla tercih edilmektedir. Bazı kırmızı meşeler belirgin bir pembe veya kırmızı renge sahip olabilirken diğer kırmızı meşeler ak meşeye çok benzer görünüme sahip olabilir. Bu durum özellikle üst yüzey işlemleri uygulandığı zaman karışık meşe ürünleri ortaya çıktığında geçerlidir. Büyük miktarda kırmızı meşe üretimi kereste mevcudiyetini garanti eder ve yüksek oranda yeknesak tekstürlü uzun, geniş levhalar elde edilebilir. Aynı nedenden dolayı kırmızı meşe özel uygulamalar için giderek daha fazla genişlik ve boy sınıflarına ayrılmaktadır. 15

18 American white oak Quercus spp. Diğer isimler: Amerikan ak meşesi, Northern white oak, Southern white oak Dağılım ve Bulunabilirlik ABD nin doğusu boyunca geniş bir dağılıma sahiptir. Ak meşe grubu yaklaşık sekiz adedi ticari öneme sahip olan birçok türü kapsamaktadır. Tüm sınıf ve spesifikasyonlarda kereste ve kaplama olarak çok geniş ölçüde mevcuttur. Genel Tanım Ak meşe renk ve görünüm bakımından Avrupa meşesine benzer. Amerikan ak meşesi diri odunu açık renklidir. Öz odun açık kahverengiden koyu kahverengiye değişir. Ak meşe çoğunlukla düzgün liflidir. Orta veya kaba tekstüre sahiptir. Öz ışınları kırmızı meşeye göre daha uzundur. Ak meşe bu nedenle daha fazla desene sahiptir. Sert ve ağır bir odundur. Eğilme ve ezilme dirençleri ortadır. Sertliği düşüktür fakat buharla bükmede çok iyidir. Yüksek direnci yapısal uygulamalarda mimarlar ve tasarımcılar tarafından giderek daha fazla kullanılmakta olduğu anlamına gelmektedir. Daha detaylı bilgi AHEC yayını Amerikan Sertağaç Odunlarında Yapısal Tasarım dan elde edilebilir. Özgül ağırlık (%12 rutubet) 0.68 Ortalama ağırlık (%12 rutubet) 769 Kg/m3 Ortalama hacimsel daralma (Yaş halden % 6 rutubete kadar) % 12.6 Eğilme direnci Elastikiyet modülü Basınç direnci (liflere paralel) Sertlik MPa MPa MPa 6049 N İşlenme Özellikleri Ak meşe makinelerde iyi işlenir, çivilenmesi ve vidalanması iyidir. Ancak öndelme tavsiye edilmektedir. Demir ile reaksiyona girmektedir, galvanize ya da bakır çiviler önerilmektedir. Tutkallama özellikleri değişmektedir, fakat iyi bir üst yüzeye boyanır ve cilalanır. Odun yavaş kurur ve çatlak oluşumunu önlemek üzere dikkatli olunmalıdır. Yüksek daralmasından dolayı çeşitli rutubet koşulları altında çalışmaya karşı hassas olabilir. 16 Değerler Quercus alba ya dayanmaktadır. Biçme Planyalama Matkap ile delme Delik açma Tornalama Oyma Profil açma Çivileme Vidalama Yapıştırma Üst yüzey işlemleri Düşük Orta İyi Çok iyi

19 Dayanıklılık Öz odun çürümeye karşı dayanıklıdır, emprenye işlemine çok dirençlidir. Diri odun emprenye işlemine orta derecede dirençlidir. Doğal dayanıklılığı ak meşe öz odununun emprenye edilmeksizin dış koşullarda kullanılabileceği anlamına gelmektedir. Fakat potansiyel performansını belirlemek için yerel iklim ve dış koşullar dikkate alınmalıdır. Başlıca Kullanımları İnşaat, mobilya, yer döşemeleri, mimari uygulamalar, dış ortam uygulamaları, profiller, kapılar, mutfak dolapları, lambri yapımı, demiryolu traversleri, ahşap köprüler, fıçı tahtaları ve tabutlar. Ak Meşe renk, tekstür ve özellikleri bakımından yetişme bölgesine göre farklılıklar gösterir. Bu nedenle kullanıcılar ve uzmanların talep ettikleri odunun özel amaçlarına uygun olmasını garanti etmeleri için temin edicileri ile yakın çalışmaları tavsiye edilmektedir. Kuzey ve Güney Ak Meşeleri birbirinden ayrı satılabilir. Son kullanım uygulamaları Kapılar Yer döşemeleri Mobilya Doğrama Mutfak dolapları Profiller ve tornalar Kaplamalı paneller Spor aletleri Alet sapları Ana kullanımlar Diğer Bilgiler Ak meşe renk bakımından geniş Kuzey-Güney dağılımı boyunca stabil olma eğilimindedir. Appalachian Dağlarının belirli bölgeleri hayli desenli böcekli bir varyete oluşturmaktadır. Bu varyete Sağlam Böcekli olarak satılmaktadır. NHLA kurallarında diri odun sınır olmaksızın kabul edilir, fakat çoğunlukla ihracat için minimum bir öz odun yüzü olacak şekilde sınıflandırılır. Temin edicinize diri odun sınıflandırma standartları hakkında danışınız. Ak meşe tüm dünyada kullanılmakta ve Avrupa meşesini tamamlamaktadır. Buna rağmen renk stabilitesi ve yüksek hacimli prizma kereste üretimi ak meşeyi birçok mobilya, yer döşemesi ve doğrama işlerinde ilk tercih yapmaktadır. 17

20 American tulipwood Liriodendron tulipifera Diğer isimler: Amerikan lale ağacı, yellow poplar, tulip poplar Dağılım ve Bulunabilirlik ABD nin doğusu boyunca geniş bir yayılışa sahiptir. Tüm standart kereste kalınlıklarında geniş ölçüde mevcuttur. Kereste ve kaplama olarak mükemmel bir mevcudiyeti bulunmaktadır. Lale ağacı ABD ormanındaki en büyük ağaçlardan biridir ve nispeten budaksız çok uzun ve geniş spesifikasyonlar üretebilir. Dikili sertağaç kaynaklarının % 9 unu temsil etmektedir, bu da ihracat pazarlarına sürekli bir hacim sağlamayı temin etmektedir. Genel Tanım Diri odun kremsi beyazdır ve şeritli olabilir. Öz odun soluk sarımsı kahverengiden zeytin yeşiline kadar değişir. Öz odundaki yeşil renk UV ışığa maruz kalma ile birlikte koyulaşacak ve kahverengiye dönecektir. Odun orta-ince tekstürlüdür, lif yapısı düzgündür. Diri odun miktarı ve bazı fiziksel özellikler yetişme bölgelerine göre değişir. Odun bir çok arzu edilen özelliğe sahiptir ve bir çok önemli kullanımlar için uygundur. Lale odunu bir kavak (Populus) değildir ve kavağa göre birçok üstün özelliğe sahiptir. Bununla birlikte ağaç şekil olarak Avrupa Kavağına benzemektedir, bu yüzden ABD de bu isim kullanılmaktadır. Orta yoğunluklu bir odundur. Eğilme direnci, şok direnci, sertlik ve basınç direnci değerleri düşüktür. Buharla bükme sınıfı ortadır. Lale odunu ağırlığından dolayı çok sağlamdır ve lamine kirişler ve yapılar için idealdir. Daha detaylı direnç bilgisi AHEC yayını Amerikan Sertağaç Odunlarında Yapısal Tasarım dan elde edilebilir. Özgül ağırlık (%12 rutubet) 0.42 Ortalama ağırlık (%12 rutubet) 449 Kg/m3 Ortalama hacimsel daralma (Yaş halden % 6 rutubete kadar) % 9.8 Eğilme direnci Elastikiyet modülü Basınç direnci (liflere paralel) Sertlik MPa MPa MPa 2402 N İşlenme Özellikleri Makinelerde kolay işlenen, planyalanan, tornalanan, yapıştırılan ve delinen çok kullanımlı bir kerestedir. Minimum kusur ile kolaylıkla kurur. Çok iyi boyutsal stabiliteye sahiptir ve çivilendiği zaman çok az yarılma eğilimi vardır. Boya ve cilayı kabul eder ve çok iyi boyanabilir. 18 Biçme Planyalama Matkap ile delme Delik açma Tornalama Oyma Profil açma Çivileme Vidalama Yapıştırma Üst yüzey işlemleri Düşük Orta İyi Çok iyi

21 Dayanıklılık Çürümeye karşı dirençli değildir. Öz odun emprenye işlemine orta derecede dirençlidir. Diri odun kolay emprenye edilir. Lale odununun absorbsiyon özellikleri emprenye işlemine karşı potansiyel olarak ideal olduğu anlamına gelmektedir. Avrupa daki son araştırmalar lale odununun geleneksel ve yeni emprenye yöntemleri ile emprenye edilebildiğini kanıtlamaktadır. Daha fazla bilgi için sitesini ziyaret ediniz. Başlıca Kullanımları İnşaat, mobilya, iç doğramalar, mutfak dolapları, kapılar, lambri yapımı, profiller, uçlardan tutkallanmış paneller, kontrplak (ABD), tornalama ve oyma. Son kullanım uygulamaları Kapılar Yer döşemeleri Mobilya Doğrama Mutfak dolapları Ana kullanımlar Diğer Bilgiler Bu yaygın, düşük maliyetli ve çok kullanımlı Amerikan sert ağacı dünyadaki diğer ülkelere ihraç edilmektedir ve birçok tasarımcı ve Profiller ve tornalar Kaplamalı paneller Spor aletleri Alet sapları mimar bu odunun doğal renk çeşitliliğini keşfetmektedir. Lif yönündeki yumru ve sapmalar, yaygın bir oluşumdur ve kusur olarak kabul edilmezler. Ağır bir morumsu-mavi mineral rengi üst kereste sınıflarında sınırlıdır, genel kereste sınıflarında sınırsızdır. Genel sınıflar çoğunlukla boyandığı veya üst yüzey işlemleri uygulandığı için yüzeyin planyalanmasından sonra gri bir renge izin verilir. Lale odunu belirli genişliklerde daha kolay bulunmaya başlamıştır. Lale odununun ABD de yaygın olarak sarı kavak veya lale kavağı olarak bilindiğini not ediniz. 19

22 American black walnut Juglans nigra Diğer isimler: Amerikan siyah cevizi, American walnut, black walnut Dağılım ve Bulunabilirlik ABD nin doğusu boyunca yayılış göstermektedir, fakat ana ticari bölge orta ABD dir. Doğal rejenerasyonun yanında dikimi yapılan birkaç Amerikan türünden biridir. Hem kereste hem de kaplama olarak orta derecede mevcudiyeti bulunmaktadır. Genel Tanım Ceviz diri odunu kremsi beyazdır. Öz odun ise açık kahverengiden koyu çikolata kahverengisine kadar değişir, zaman zaman morumsu tonlar ve koyu şeritler bulunabilir. Ceviz diri odunu koyulaştırmak üzere buharlanmış olarak ya da buharlanmamış şekilde temin edilebilir. Odun genel olarak düzgün liflidir, fakat bazen dalgalı lifler çekici ve dekoratif bir figür oluşturur. Koyu renkli öz odunun zamanla UV ışığa maruz kalma ile birlikte rengi açılacaktır. Ceviz sağlam, orta yoğunluklu sert bir kerestedir. Orta derecede eğilme ve ezilme dirençlerine ve düşük sertliğe sahiptir. İyi bir buharla bükme sınıfına sahiptir. Özgül ağırlık (%12 rutubet) 0.55 Ortalama ağırlık (%12 rutubet) 609 Kg/m3 Ortalama hacimsel daralma (Yaş halden % 6 rutubete kadar) % 10.2 Eğilme direnci Elastikiyet modülü Basınç direnci (liflere paralel) Sertlik MPa MPa MPa 4492 N İşlenme Özellikleri Ceviz el ve makine aletleri ile kolayca işlenir. Çivilenmesi, vidalanması ve tutkallanması iyidir. Çok iyi boya tutar ve mükemmel bir üst yüzey elde etmek üzere cilalanabilir. Yavaş kurutulduğu zaman, kuruma kusuru olasılığı azalarak en iyi performansı gösterir. Ceviz iyi bir boyutsal stabiliteye sahiptir. 20 Biçme Planyalama Matkap ile delme Delik açma Tornalama Oyma Profil açma Çivileme Vidalama Yapıştırma Üst yüzey işlemleri Düşük Orta İyi Çok iyi

23 Dayanıklılık Öz odun çürümesine karşı çok dayanıklı olarak sınıflandırılır. Çürümeye uygun koşullar altında bile en dayanıklı odunlardan biridir. Başlıca Kullanımları Mobilya, dolap yapımı, mimari iç yapılar, çok kaliteli doğrama işleri, kapılar, yer döşemeleri, silah kabzaları ve lambri yapımı. Açık renkli odunlar ile kontrast oluşturması için kullanımı tercih edilen bir odundur. Son kullanım uygulamaları Kapılar Yer döşemeleri Mobilya Doğrama Mutfak dolapları Profiller ve tornalar Kaplamalı paneller Spor aletleri Alet sapları Ana kullanımlar Diğer Bilgiler Kereste stoğunun mevcudiyeti ve doğasından dolayı (dikili orman kaynağının yaklaşık % 1 i) bu tür için NHLA sınıfları değiştirilmiştir. FAS kereste sınıfı minimum 5 inch genişlik ve 6 foot uzunluğa izin vermektedir. Buharlandığı zaman kusur olarak kabul edilmeyen diri odun üst yüzey işlemlerindeki kimyasal karışıma yardımcı olmak üzere koyu bir renk alacaktır ve sınırlandırma olmaksızın kabul edilmektedir. Daha fazla bilgi için temin edicinize danışınız. 21

24 American aspen Populus tremuloides Diğer isimler: Amerikan titrek kavağı, white poplar, popple Dağılım ve Bulunabilirlik Titrek kavak gerçek bir kavaktır ve Kuzey Doğu ABD de ticari olarak hasat edilmektedir. Tüm boyut ve sınıflarda kereste ve kaplama olarak sınırlı mevcudiyeti bulunmaktadır. Genel Tanım Diri odun beyazdır, açık kahverengi öz odun ile karışmaktadır. Diri odun ve öz odun arasındaki kontrast düşüktür. Odun ince, yeknesak teksüre sahiptir ve düzgün liflidir. Odun hafif ve yumuşaktır. Düşük eğilme direnci ve sertliğe ve orta şok direncine sahiptir. Çok düşük eğilme sınıfına sahiptir. Özgül ağırlık (%12 rutubet) 0.38 Ortalama ağırlık (%12 rutubet) 417 Kg/m3 Ortalama hacimsel daralma (Yaş halden % 6 rutubete kadar) % 9.2 Eğilme direnci Elastikiyet modülü Basınç direnci (liflere paralel) Sertlik MPa 8136 MPa MPa 1557 N İşlenme Özellikleri Titrek kavak çivilendiği zaman yarılmaz. Makinelerde kolay işlenir, biraz lifli bir yüzey oluşur. Tornalanması, delinmesi ve zımparalanması iyidir. İyi bir üst yüzey oluşturmak üzere boyayı iyi kabul eder. Bununla birlikte yüzey lifli olduğunda dikkat gerekmektedir. Düşük ile orta daralma değerlerine sahiptir. Boyutsal stabilitesi iyidir. Gerçek bir kavak olan titrek kavak Amerikan Doğu Kavağı ve Avrupa Kavağı ile benzer özelliklere sahiptir. Dayanıklılık Öz odun çürümesine karşı dayanıklı değildir. Odun emprenye işlemine aşırı derecede dirençlidir. Başlıca Kullanımları Mobilya parçaları (çekmece kenarları), kapılar, profiller, resim çerçeveleri, iç doğramlar, oyuncaklar, mutfak aletleri, kibrit çöpleri (ABD). Önemli özel kullanımları arasında tat ve koku içermemeleri nedeniyle sauna tahtaları yapımı bulunmaktadır. Diğer Bilgiler Bölgesel olarak popple olarak adlandırılmaktadır ve ABD de sarı kavak olarak bilinen Amerikan lale ağacı (Liriodendron tulipifera) ile karıştırılmamalıdır. Açık kahverengi mineral lekeleri doğal olarak oluşmaktadır ve kusur olarak kabul edilmemektedir. 22

25 American basswood Tilia americana Diğer isimler: Amerikan ihlamuru, linden Dağılım ve Bulunabilirlik Doğu ABD, özellikle Kuzey ve Göl Eyaletlerinde kereste ve kaplama olarak makul bir mevcudiyeti bulunmaktadır. Keresteler bir dizi kalınlık, spesifikasyon ve sınıflarda üretilmektedir, fakat miktar sınırlı olabilir. Genel Tanım Ihlamur ağacının diri odunu genellikle oldukça geniştir ve rengi kremsidir. Diri odun soluk veya kırmızımsı kahverengi, bazen koyu şeritler içeren öz odun içerisine girmektedir. Odun ince yeknesak tekstüre ve belirgin olmayan düzgün lif yapısına sahiptir. Odun hafif ve yumuşaktır. Genel olarak düşük direnç özelliklerine ve kötü buharla bükme sınıflandırmasına sahiptir. Özgül ağırlık (%12 rutubet) 0.37 Ortalama ağırlık (%12 rutubet) 417 Kg/m3 Ortalama hacimsel daralma (Yaş halden % 6 rutubete kadar) % 12.6 Eğilme direnci Elastikiyet modülü Basınç direnci (liflere paralel) Sertlik MPa MPa MPa 1824 N İşlenme Özellikleri Ihlamur odunu makinelerde iyi işlenir ve el aletleri ile iyi işlenmesi bu odunu başlıca oyma odunu yapmaktadır. Çivilenmesi, vidalanması ve tutkallanması oldukça iyidir. Çok iyi bir yüzey elde etmek üzere zımparalanabilir, boyanabilir ve cilalanabilir. Çok az dönme veya kuruma kusuru ile oldukça hızlı kurur. Oldukça yüksek daralma oranına sahiptir fakat kuru olduğu zaman boyutsal stabilitesi iyidir. Dayanıklılık Öz odun çürümesine karşı dayanıklı değildir. Fakat odun geçirgendir, bu nedenle emprenye işlemi için uygundur. Başlıca Kullanımları Oymacılık, tornalama, mobilya, kalıp yapımı, profiller, iç doğramlar ve müzik aletleri. Önemli bir özel kullanımı güneşlik veya iç pencere kapağı yapımıdır. Diğer Bilgiler Güneşlik yapımı için çoğunlukla 9/4 (57.15mm) kalınlıklarda üretilir. Kedigözü budaklar ve açık kahverengi şeritler doğal özelliklerdir ve kusur olarak kabul edilmezler. 23

26 American beech Fagus grandifolia Diğer isimler: Amerikan kayın ağacı Dağılım ve Bulunabilirlik ABD nin doğusu boyunca yetişir. Bununla birlikte ticari yoğunluk Orta ve Orta Altantik Eyaletlerindedir. Yüksek kereste sınıfları ve daha kalın stoklar sınırlı olabilir. Genel Tanım Amerikan kayını diri odunu kırmızı bir ton içermektedir ve beyazdır. Öz odun ise açık kahverengiden kırmızımsı kahverengiye değişmektedir. Amerikan kayını Avrupa kayınına göre biraz daha koyudur ve daha az renk stabilitesine sahiptir. Odun genel olarak düzgün liflidir ve kapalı yeknesak bir tekstüre sahiptir. Amerikan kayın odunu ağır, sert ve oldukça sağlam olarak sınıflandırılmaktadır. Şok direnci yüksektir ve buharla bükme için çok uygundur. Özgül ağırlık (%12 rutubet) 0.64 Ortalama ağırlık (%12 rutubet) 741 Kg/m3 Ortalama hacimsel daralma (Yaş halden % 6 rutubete kadar) % 13.0 Eğilme direnci Elastikiyet modülü Basınç direnci (liflere paralel) Sertlik MPa MPa MPa 5782 N İşlenme Özellikleri Amerikan kayın odunu bir çok el aleti ve makinede kolay işlenir. Çivileme ve tutkallama özellikleri iyidir. İyi bir üst yüzey elde etmek üzere boyanabilir ve cilalanabilir. Odun oldukça hızlı kurur fakat dönme, yarılma ve yüzey çatlakları oluşumu için büyük bir eğilime sahiptir. Kullanımda büyük daralma ve orta derecede çalışmaya maruz kalmaktadır. Dayanıklılık Öz odun çürümesine karşı dayanıksız olarak kabul edilir. Fakat emprenye işlemi kolaydır. Başlıca Kullanımları Mobilya, kapılar, yer döşemeleri, iç doğramlar, lambri yapımı, fırça sapları ve tornalama. Koku ve tat bulunmadığı için özellikle gıda kapları için uygundur. Diğer Bilgiler Öz odunda nadiren kahverengi mineral şeritleri bulunabilir. Bunlar bir kusur olarak kabul edilmez. Ticari olarak kayın üretimi Avrupa üretimi ölçüsünde değildir fakat buharlama ve ihracat konusunda uzmanlaşan ABD firmaları bulunmaktadır. 24

27 American yellow birch Betula alleghaniensis Diğer isimler: Amerikan sarı huşu Dağılım ve Bulunabilirlik ABD nin doğusu, özellikle Kuzey ve Göl Eyaletleri. Mevcudiyeti makuldür, fakat renk için seçilirse, yani kırmızı huş (öz odun) veya beyaz huş (diri odun) mevcudiyeti daha sınırlıdır. İhracat pazarlarında giderek daha fazla bulunmaktadır. Fakat üretilen hacimler mevcut boyut ve sınıfları sınırlandırabilir. Genel Tanım Sarı huş beyaz bir diri oduna ve kırmızımsı kahverengi bir öz oduna sahiptir. Odun genel olarak düzgün liflidir ve ince, yeknesak bir tekstüre sahiptir. Sarı huş odunu ağır, sert ve sağlamdır. Çok iyi bükülme özelliklerine sahiptir. Ezilme direnci ve şok direnci iyidir. Özgül ağırlık (%12 rutubet) 0.62 Ortalama ağırlık (%12 rutubet) 689 Kg/m3 Ortalama hacimsel daralma (Yaş halden % 6 rutubete kadar) % 13.4 Eğilme direnci Elastikiyet modülü Basınç direnci (liflere paralel) Sertlik MPa MPa MPa 5604 N İşlenme Özellikleri Odun oldukça kolay işlenir, dikkat edildiğinde iyi tutkallanır, boya ve cilayı çok iyi kabul eder. Çivilenmesi ve vidalanması yeterlidir, ön delme tavsiye edilir. Çok az kuruma kusuru ile oldukça yavaş kurur. Fakat daralması nispeten yüksektir, bu nedenle kullanımda çalışmaya maruz kalabilir. Dayanıklılık Öz odun çürümesine karşı dirençli değildir. Emprenye işlemine karşı orta derecede dirençlidir fakat diri odun kolay emprenye edilir. Başlıca Kullanımları Mobilya, iç doğramlar ve lambri yapımı, kapılar, yer döşemeleri, mutfak dolapları, tornalar ve oyuncaklar. Diğer Bilgiler Çoğunlukla diri veya öz odunu ayrı sınıflandırılır. Renk için sınıflandırıldığında FAS sınıfı 5 inch lik minimum genişliğe izin vermektedir. Renk sınıflandırma spesifikasyonları için NHLA nın Sertağaç ve Servi Odunları Ölçüm ve Muayene Kuralları na başvurunuz. Kağıt huşu çok yumuşak tekstürlü bir huş türüdür, rengi daha açıktır, dağınık kahverengi lekeler içermektedir ve sarı huş ile karıştırılmamalıdır. 25

28 American cottonwood Populus deltoides Diğer isimler: Amerikan doğu kavağı, Eastern cottonwood, Eastern poplar, Carolina poplar Dağılım ve Bulunabilirlik Doğu kavağı gerçek bir kavaktır ve ticari olarak orta ve güney eyaletlerde yetişmektedir. Burada kereste ve kaplama geniş ölçüde mevcuttur. Bu tür talebin düşük olduğu bazı ihracat pazarlarında sınırlı olabilir. Genel Tanım Diri odun beyazdır ve kahverengi lekeler içerebilir. Öz odun soluk kahverengiden açık kahverengiye değişir. Kaba tekstürlü dağınık traheli bir kerestedir. Odun genel olarak düzgün liflidir ve nispeten az kusur içerir. Gerçek bir kavak olan Doğu kavağı Amerikan titrek kavağı ve Avrupa kavağı ile benzer özelliklere sahiptir. Doğu kavağı ağırlık bakımından nispeten hafiftir. Odun yumuşaktır ve eğilme ve basınç altında zayıftır. Kuru olduğu zaman koku veya tat içermez. Özgül ağırlık (%12 rutubet) 0.40 Ortalama ağırlık (%12 rutubet) 449 Kg/m3 Ortalama hacimsel daralma (Yaş halden % 6 rutubete kadar) % 11.3 Eğilme direnci Elastikiyet modülü Basınç direnci (liflere paralel) Sertlik MPa 9466 MPa MPa 1913 N İşlenme Özellikleri Makinelerde işlenmesi genel olarak ortadır. Bununla birlikte çekme odunu çoğunlukla mevcuttur ve çekme odunu, odun kesildiğinde eğer bıçaklar çok keskin değil veya doğru açılara ayarlanmamışsa lifli yüzeye neden olabilir. Bu durum üst yüzey işlemlerinde ilave dikkat gerektirecektir. Odun iyi tutkallanır ve çivilendiği ve vidalandığı zaman iyi yarılma direncine sahiptir. Odun kolayca kurur fakat çarpılma eğilimi vardır. Kullanımı sırasında az çalışır. Dayanıklılık Çürümeye karşı dayanıklı değildir. Başlıca Kullanımları Mobilya, mobilya parçaları, iç doğramalar ve profiller, oyuncaklar ve mutfak aletleri. Amerika daki özel bir kullanımı, güneşlik ve pencere kapakları yapımıdır. Özellikle İtalya da olmak üzere Avrupa ve Asya daki bazı ihracat pazarları bu uygun maliyetli, açık renkli türü reprodüksiyon mobilyada koyu renklendirmeler için kullanmaktadır. Diğer Bilgiler Nadiren beyaz kavak olarak adlandırılır. ABD de sarı kavak olarak bilinen Amerikan lale ağacı ile karıştırılmamalıdır. Bazen güneşlikler için 9/4 (57.15 mm) boyutlarında biçilir. 26

29 American red elm Ulmus rubra Diğer isimler: Amerikan kırmızı karağacı, slippery elm, brown elm, grey elm Dağılım ve Bulunabilirlik ABD nin doğusundan orta batısına kadar yayılış göstermektedir. Karaağaç hastalığının 1 etkisinden dolayı kereste ve kaplama olarak mevcudiyeti sınırlıdır. Karaağaç bazı bölgelerde artık daha iyi rejenere olmaktadır ve hala nispeten küçük miktarlarda ihraç edilmektedir. Bu nedenle bazı sınıf ve spesifikasyonları sınırlı olabilir. Genel Tanım Kırmızı karaağaç grimsi beyazdan açık kahverengiye kadar değişen dar bir diri oduna sahiptir. Öz odun kırmızımsı kahverengiden koyu kahverengiye değişir. Lif yapısı düzgün olabilir fakat çoğunlukla girift liflidir. Odun kaba bir tekstüre sahiptir. Karaağaç orta derecede ağır, sert ve rijittir. Mükemmel eğilme ve şok dirençlerine sahiptir. Girift lifli yapısından dolayı yarılması güçtür. Özgül ağırlık (%12 rutubet) 0.53 Ortalama ağırlık (%12 rutubet) 593 Kg/m3 Ortalama hacimsel daralma (Yaş halden % 6 rutubete kadar) % 11.0 Eğilme direnci Elastikiyet modülü Basınç direnci (liflere paralel) Sertlik MPa MPa MPa 3825 N İşlenme Özellikleri Kırmızı karaağaç odununun işlenmesi oldukça kolaydır. Çivilenmesi, vidalanması ve tutkallanması iyidir. İyi bir yüzey elde etmek üzere zımparalanabilir, boyanabilir ve cilalanabilir. Minimum kuruma kusuru ile iyi kurur ve kullanımda az çalışır. Dayanıklılık Öz odun çürümesine karşı dayanıksız ve emprenye işlemine karşı geçirgen olarak sınıflandırılır. Başlıca Kullanımları Mobilya, dolap yapımı, yer döşemeleri, iç doğramalar ve lambri yapımı. Diğer Bilgiler Kuş gagası izleri tüm karaağaç türlerinde doğal bir özelliktir ve kerestenin NHLA standardına göre sınıflandırılmasında bir kusur olarak kabul edilmezler. 1 Karaağaç kabuk böceği tarafından yayılan bir mantar hastalığı. Kaynağının Asya olduğuna inanılsa da bu hastalık 1920 lerde Avrupa ve Amerika ya taşınmış, burada hastalığa karşı direnç geliştirme şansı bulamayan yerli karaağaç popülasyonlarını tahrip etmiştir. 27

30 American gum Liquidambar styraciflua Diğer isimler: Amerikan sığla ağacı, redgum, sapgum, sweetgum Dağılım ve Bulunabilirlik Sığla ağaçları Doğu sertağaç ormanlarının önemli bir parçasıdır ve ABD nin güney doğusu boyunca yer almaktadır. Kereste ve kaplama olarak çok çeşitli sınıf ve spesifikasyonlarda mükemmel mevcudiyetleri bulunmaktadır. Renk için sınıflandırıldıklarında kırmızı sığla ağacı (Büyük bölümü öz odun) mevcudiyeti daha sınırlıdır. Genel Tanım Amerikan sığla ağacı diri odunu geniştir ve beyazdan açık pembeye kadar değişir. Öz odun ise kırmızımsı kahverengidir ve çoğunlukla koyu renkli şeritler içerir. Odun düzensiz lifli, çoğunlukla girift liflidir. Bu nedenle çekici bir görünüşe sahiptir. İnce, yeknesak bir tekstüre sahiptir. Amerikan sığla ağacı orta derecede sert, rijit ve ağırdır. Düşük buharla bükme sınıflandırmasına sahiptir. Özgül ağırlık (%12 rutubet) 0.52 Ortalama ağırlık (%12 rutubet) 545 Kg/m3 Ortalama hacimsel daralma (Yaş halden % 6 rutubete kadar) % 12.0 Eğilme direnci Elastikiyet modülü Basınç direnci (liflere paralel) Sertlik MPa MPa MPa 3781 N 28 İşlenme Özellikleri Odunun hem el aletleri hem de makinelerde işlenmesi kolaydır. Çivilenmesi, vidalanması ve tutkallanması iyidir. Boyayı kolay kabul eder, mükemmel bir üst yüzey elde etmek üzere zımparalanabilir ve cilalanabilir. Hızlı kurur, çarpılma ve dönme eğilimi yüksektir. Büyük daralma oranına sahiptir ve kullanımda çalışmaya eğilimlidir. Dayanıklılık Öz odun çürümesine karşı dayanıksız olarak sınıflandırılır. Öz odun emprenye işlemine karşı orta derecede dirençlidir fakat diri odun kolay emprenye edilir. Başlıca Kullanımları Dolap yapımı, mobilya parçaları, iç doğramalar, şerit ve profiller. Bazı ihracat pazarlarında renklendirilmiş üst yüzeyler ile bir ceviz veya mahun ikamesi olarak kullanılmaktadır. Diğer Bilgiler Tomruk çoğunlukla sapgum olarak satılmakta ve hiçbir renk spesifikasyonu gerekmemektedir. NHLA sınıflandırma standartlarına göre tomruk kırmızı sığla olarak satıldığında her uç bir kırmızı yüz (öz odun) içermelidir.

31 American hackberry Celtis occidentalis Diğer isimler: Amerikan çitlenbiği, common hackberry, sugarberry Dağılım ve Bulunabilirlik ABD nin doğusu boyunca dağılmaktadır, fakat büyük ticari hacimlerde mevcut değildir. Çoğunlukla ince olan kerestelerde ihracat yapılmaktadır, daha yüksek sınıfların mevcudiyeti sınırlı olabilir. Genel Tanım Amerikan çitlembiği şeker çitlembiği (Celtis laevigata) ile yakın ilişkilidir ve karaağaç ailesinin bir üyesidir. Diri odun ve öz odun arasında çok az fark vardır. Diri odun yeşilimsi griden açık kahverengiye kadar değişir. Sarı şeritler bulunur. Odun düzensiz lif yapısına sahiptir. Bazen düzgün, bazen girift liflidir. İnce, yeknesak bir tekstüre sahiptir. Çitlembik orta derecede sert ve ağırdır. Eğilme direnci orta, şok direnci yüksek fakat rijiditesi düşüktür. Buharda bükme sınıfı iyidir. Özgül ağırlık (%12 rutubet) 0.53 Ortalama ağırlık (%12 rutubet) 593 Kg/m3 Ortalama hacimsel daralma (Yaş halden % 6 rutubete kadar) % 13.5 Eğilme direnci Elastikiyet modülü Basınç direnci (liflere paralel) Sertlik MPa 8205 MPa MPa 3914 N İşlenme Özellikleri Odunun planyalanması ve tornalanması iyidir, çivi ve vida tutma kabiliyeti ortadır, renklendirilmesi ve cilalanması yeterlidir. Kolayca, minimum kuruma kusuru ile kurur. Oldukça yüksek daralmaya sahiptir ve kullanımda çalışmaya maruz kalabilir. Dayanıklılık Öz odun çürümesine dayanıklı değildir. Öz odun emprenye işlemine orta derecede dirençlidir fakat diri odun kolay emprenye edilir. Başlıca kullanımları Mobilya ve mutfak dolapları, doğrama, kapılar ve profiller. Diğer Bilgiler Bazen şeker çitlembiği olarak adlandırılır ve bir dişbudak ikamesi olarak kullanılır. Fırında kurutmadan önce ve sonra mavi renklenmeye maruz kalabilir, bu nedenle ABD den alınan kerestenin planyalanması gerekecektir. 29