Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 40, Şubat 2017, s

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 40, Şubat 2017, s"

Transkript

1 Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 40, Şubat 2017, s Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date Yrd. Doç. Dr. Rıdvan KARACAN Kocaeli Üniversitesi, Hereke Ö.İ.Uzunyol MYO karacanr@gmail.com TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU DEĞİŞİMİNİN GIDA HARCAMALARINA ETKİSİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR ÇALIŞMA Öz Türkiye de hane halkı tüketim harcamalarının içinde gıda harcamalarının payı oldukça yüksektir. Gıda tüketiminin zorunlu olması, gıda fiyatlarının yükselmesi veya düşmesi durumunda gıda harcamalarını da etkilemektedir. Bu etki döviz kurundaki değişikliğe bağlı bir etkidir. Aslında çalışmanın amacı da bu iddiayı ispatlamaktır. Bu bağlamda Türkiye ekonomisinde döviz kuru değişimi ile gıda harcamaları arasındaki ilişki için dönemi yıllık veriler kullanılarak Vektor Otoregressif Model (VAR) modeli kurulmuştur. Konu önce teorik boyutta ele alınmış, daha sonra uygulanacak model ile birlikte, modelde yer alan değişkenler kısaca tanımlanarak ekonometrik analiz yapılmıştır. Analiz sonucunda elde edilen istatistiksel bulguya göre; İlgili dönem için Türkiye de döviz kuru ile gıda harcamaları arasında fonksiyonel bir ilişki vardır. Anahtar kelimeler: Döviz Kuru, Gıda Harcamaları, VAR Modeli.

2 AN EMPIRICAL STUDY ABOUT THE IMPACT OF THE CHANGE IN EXCHANGE RATE ON FOOD EXPENSES IN TURKEY Abstract Food expenditures have a great percentage among the household consumption expenditures in Turkey. The compulsory nature of food consumption affects food expenditures in case of increase and decrease in food prices. This effect depends on the changes in exchange rate. The aim of this study,in fact, is to prove this claim. In this context, the Vector Autoregressive Model ( VAR) was set by using the annual data for the period , for the relation between the changes in exchange rate and food expenses in Turkish economy. The topic was first handled in theory, later the econometric analysis was done by briefly defining variables in the model along with the model to be used. According to the statistical finding obtained from the analysis, there is a functional relation between exchange rate and food expenses for the related time period in Turkey. Keywords: Exchange Rate, Food Expenses, The VAR Model. Giriş Gelir dağılımının bozuk olduğu gelişmekte olan ülkelerde halkın büyük bir kısmı yoksulluk sınırının altında yaşamaktadır. Yoksul kesimin en önemli özelliği marjinal gelir ile marjinal tüketim arasındaki ilişkide kendini göstermektedir. Gelir düzeyi düşük olan bireylerin marjinal tüketim eğilimlerinin yüksek olması bu ilişkinin derecesini ortaya koymaktadır. Hal böyle olunca ilave gelir tüketim harcamalarına gitmektedir. Tüketim harcamaları içerinde ilk sırayı gıda harcamaları almaktadır. Zira insanlar gelir imkanları sıfır dahi olsa yaşamsal faaliyetlerini sürdürmek için öncelikli olarak tüketmek zorundadır. Bu bağlamda tüketim malları arasında gıda ürünleri ilk sırayı almaktadır. Dolayısıyla gıda harcamaları bu açıdan büyük önem arz etmektedir. 143 Ekonomileri dışa bağımlı olan ülkelerde yaşayan yoksul kesimler döviz kurundaki değişimlerden dolaylı bir şekilde etkilenmektedir. Zira bu gibi ülkeler gıda ürünleri anlamında dışa bağımlı değildir ancak, petrol, doğal gaz ve elektrik gibi aramalı niteliğinde ürünlerde yüksek oranda dışa bağımlıdırlar, dolayısıyla üretimde girdi niteliğinde olan bu malların döviz karşılığında satın alınması döviz kurunda meydana gelebilecek değişimlerin gerek tarım sektöründe gerekse sanayi sektöründe üretilen gıda ürünlerine yönelik harcamaları dolaylı yoldan etkilemektedir. Bu açıdan çalışmada Türkiye de gıda harcamaları ile döviz kuru arasındaki ilişkinin ampirik analizi yapılmak istenmiştir. Araştırma dönemi olarak dönemi seçilmiştir. Bu amaçla çalışmada Türkiye ekonomisinde döviz kuru değişimi ile gıda harcamaları arasındaki ilişki için dönemi yıllık veriler kullanılarak Vektor Otoregressif Model (VAR) modeli kurulmuştur. Bu çalışmanın amacı döviz kuru ile gıda harcamaları arasındaki ilişkinin gücünü ve etkilerini Türkiye ekonomisi özelinde test etmektir. Dolayısıyla konu önce teorik boyutta ele alınmış, daha sonra uygulanacak model ile birlikte, modelde yer alan değişkenler kısaca tanımlanarak ekonometrik analiz yapılmıştır. Analiz sonucunda elde edilen istatistiksel bulgular yorumlanmıştır.

3 1.Literatür Araştırması Gelişmekte olan ülkelerde gıda ürünlerinin toplam tüketici harcamalarında yüksek bir paya sahip olması, bu ülkelerde tüketici enflasyonunun gelişmiş ülkelere kıyasla daha hızlı bir artış göstermesine neden olmaktadır. Dünyada tarım ürünleri fiyatlarının artışında etkili olan arz kaynaklı unsurlar arasında, mevsim normallerin üzerinde seyreden hava sıcaklıkları, yağış miktarında görülen azalma ile petrol ve benzeri girdi maliyetlerindeki artışlar ön plana çıkmaktadır (Başkaya, Gürgür ve Öğünç, 2008,2). Literatürde gıda harcamaları ile döviz kuru arasındaki ilişkiyi inceleyen sınırlı sayıda araştırma vardır. Karkacıer, (2000) Türkiye de arası dönemi kapsayan süt ve süt ürünlerinin ithal talebi üzerine etkili ekonomik faktörler regresyon analizi ile parametreler ile araştırmıştır. Araştırma sonunda, kişi başına milli gelir, fiyatlar ve dolar döviz kuru faktörlerinin ithal talep miktarı üzerinde pozitif etki yaptığı buna karşılık, gecikmeli ithal miktarı ve trend faktörünün (tüketici tercihleri) ise ithalatı azaltıcı etki yaptığı bulgularına ulaşılmıştır. Kara ve Öğünç, (2011) Yapmış oldukları çalışmada, alternatif modeller kullanarak Türkiye de döviz kuru ve ithalat fiyatlarının çekirdek tüketici fiyatları (işlenmemiş gıda ve alkollü içecekler-tütün hariç TÜFE) üzerindeki etkisini (geçişkenlik etkisi) incelemişdir dönemi için yapılan tahminler, geçişkenliğin bir yıllık zaman diliminde her iki değişken için de ortalama yüzde 15 civarında olduğu yönündedir. Ayrıca bulgular döviz kuru ile tüketici fiyatları arasındaki ilişkinin zaman içinde azalmaya devam ettiğini göstermektedir. 144 Aktürk ve Lotfi, (2016) tarafından Türkiye ile çeşitli ülkeler arasında yılları için ithalat talebinin gelir esnekliğinin belirlenmesine yönelik çalışma yapılmıştır. Yapılan çalışmada bağımlı değişkenlerden biride döviz kuru olarak belirlenmiştir. Bu bağlamda elde edilen sonuçlara göre, ithalat talebinin gelir esnekliğinin genel olarak yüksek olduğu bulunmuştur. Davidson, Halunga, Lloyd, McCorriston ve Morgan (2012), İngiltere de yılları arasında perakende gıda fiyatlarındaki artışın etkilerini araştırmış. Yapmış olduğu ampirik analizler sonucunda perakende gıda fiyatlarını en çok döviz kurunun etkilediği yönünde bulgular elde edilmiştir. Leigh, D. ve Rossi, M. (2002), dönemi için, Türkiye'de döviz kuru hareketleri ile yurtiçi fiyatlar arasındaki ilişkiyi vektör otoregresyon (VAR) modeli kullanarak analiz etmiştir. Şu bulgular elde edilmiştir; üretici fiyatlarına geçiş etkisi tüketici fiyatlarına göre çok belirgindir. Geçiş etkisi yaklaşık bir yıl sürmektedir. Ancak ilk dört ay tüketici fiyatlarındaki etki daha bariz oluşmaktadır. Ayrıca diğer gelişen piyasalara göre Türkiye ekonomisinde ki etki daha fazladır. Yükseler, (2014) yapmış olduğu araştırmada, TÜİK verilerine göre Türkiye de, 2014 yılı yaşanan kuraklık nedeniyle, tarımsal üretimde önemli düşüşler ortaya çıkmıştır. Bitkisel üretimdeki bu gerilemeye rağmen, gıda ürünlerine yönelik iç ve dış talep artarak devam etmiştir yılı ilk yarısında gıda içecek-tütün harcamalarındaki bir önceki yıla göre yüzde 3,1 olarak gerçekleşmiştir, benzer şekilde gıda ürünlerinde 6 milyar dolardan 6,5 milyar dolara yükselen bir dış ticaret fazlası yaşanmıştır. Bu durumun ortaya çıkmasında, döviz kurlarındaki artışta önemli rol oynamıştır.

4 2.VERİ SETİ VE YÖNTEM Çalışma dönemi yıllık verileri ile Türkiye ekonomisi özelinde ele alınmıştır. Kullanılan veriler T.C. Merkez Bankası web sitesinden (EVDS) alınmıştır. Yapılan testler ve tahminlerde E-views 9,0 programından yararlanılmıştır. Bu çalışmada döviz kurundaki değişimin gıda harcamaları üzerinde yarattığı etki araştırılacaktır. Seriler arasındaki ilişkilerin araştırılmasında birçok yöntem kullanılabilmektedir. Bu çalışma için önemli konulardan bir tanesi değişkenlerden birinde meydana gelen bir değişmenin diğer değişkenler üzerinde yarattığı etkilerin ölçülmesidir. Bu bağlamda VAR modeli içerisinde tahmin edilebilen etki tepki analizinde serilerden birinde meydana gelen bir şoka diğer değişkenlerin verdikleri tepkiler ölçülebilmektedir (Wickens ve Motto, 2001, 37). Ayrıca, VAR metodolojisi içsel (endojen) tepki ile dışsal (eksojen) etkiyi ayırt etme olanağı sağlamaktadır. VAR metodolojisi, sahip olduğu bu özelliklerinden ötürü bu çalışmada kullanılacak yöntem olarak seçilmiştir. (Smets ve Wouters, 1999,490) yapısal bir kırılmanın olabileceği tahmin edilerek Cusum testi yapılmıştır. Cusum testiyle yapılan incelenme sonucu yapısal bir kırılmanın olmadığı görülmüştür. 2.1.VAR Modeli VAR modelleri kullanılarak yapılan ilk ampirik çalışmayı Sims gerçekleştirilmiştir (Sims, 1980,1-33). Sims bu çalışmayla ekonomik sistemin dinamiklerini analiz etmek istemiştir (Hamilton, 1994, 291). İstatiksel testlerde sıklıkla VAR modeli kullanılır. VAR modeli değişkenler arasında dinamik ilişkilerin belirlenmesinde kullanılır. Ayrıca bu metodoloji istatistiksel olmayan önsel bilgilerle zenginleştirilmiştir (Pfaff, 2008,1). Ayrıca politika yapıcılar, VAR modeli ile makroekonomik değişkenlerin ekonomik şoklar karşında nasıl tepki verdiğini izleyebilmekte, şok sonrası değişen durumlara daha sağlıklı cevap verebilmektedir (Sarte, 1997, 45). 145 VAR modelinde çıkan sonuçlar diğer makro ekonomik modellere göre kolayca yorumlanır ve tahmin edilir. Bu bağlamda bir çok ekonomist farklı politikaların etkilerini incelemek amacıyla VAR modelini tercih etmektedir (Bjornland, 2000,5) Granger Nedensellik Testi VAR modellerinde sıkça başvurulan uygulamalardan biride Granger nedensellik testidir. (Foresti, 2006, 3). Granger Nedensellik kavramı, Granger (1969) tarafından öngörü yeteneğini artırmak amacıyla kullanılmıştır (Ghysels et al. 2013,3). Granger ın iki değişken arasındaki nedensellik ilişkisini gösteren modeli aşağıdaki gibidir (Granger, 1969, 427). X t b n n 0Yt ai X t i biyt i 1 i 1 i 1 Y t c n n 0 X t ci X t i diyt i 2 i 1 i Etki Tepki Fonksiyonu Etki tepki fonksiyonları Var modeli uygulamadaki yöntem ve kolaylığı nedeniyle, birçok makroekonomik modellin tahmininde tercih edilen bir hesaplama aracı olmuştur. (Hall, Inoue, Na-

5 son and Rossi, 2007,1-39). Etki-tepki fonksiyonu bir değişkende meydana gelecek kısa süreli bir dış şokun dinamik modelde meydana getireceği etkiyi analiz eder (Lu ve Xin Kesikoğlu, 2010, 9) Varyans Ayrıştırma Varyans ayrıştırması analizi VAR modeli bağlamında iktisadi dalgalanmaların sebeplerini değerlendirmesinde bir çok ekonometrist tarafından kullanılmaktadır (Seymen 2008, 6). Varyans ayrıştırması ile değişkenler arasındaki nedensellik ilişkilerinin derecesi belirlenir (Enders, 1995,305). Varyans ayrıştırması, içsel değişkenlerden birisindeki değişimi, bütün içsel değişkenleri etkileyen ayrı ayrı şoklar olarak ayırır. Varyans ayrıştırmasıyla, her rassal şokun, gelecek dönemler için öngörünün hata varyansına olan etkisini ortaya çıkarmak amaçlanmaktadır (Aktaş, 2010,127). 3.Ampirik Analiz Sonuçları 3.1.Birim Kök Test Sonuçları Durağan olmayan serilerle elde edilen sonuçlar sahte regresyon (superious regression) sorununa yol açabilmektedir. Bu nedenle çalışmamızda ilk olarak birim kök testi aracılığı ile serilerin durağanlığı araştırılmıştır. Birim kök analizi sonuçlarına göre döviz kuru oranı ve gıda serisi fark durağan çıkmıştır. 146 Durağan olmayan serilerin birinci farkları alındıktan sonra seriler tekrar birim kök analizine tabi tutulmuş farklarının alınmasıyla durağanlığın sağlanıp sağlanmadığı araştırılmıştır. Kur serisinin üçüncü fark da, gıda serisinin ikinci fark da durağan bir yapıya sahip olduğu görülmüştür. Sonuçlar aşağıda görülmektedir. Tablo 1: Kur Oranı DF Regresyon Sonuçları Null Hypothesis: KURFARK3 has a unit root Exogenous: Constant Lag Length: 1 (Automatic - based on SIC, maxlag=3) t-statistic Prob.* Augmented Dickey-Fuller test statistic Test critical values: 1% level % level % level *MacKinnon (1996) one-sided p-values. Warning: Probabilities and critical values calculated for 20 observations and may not be accurate for a sample size of 15 Augmented Dickey-Fuller Test Equation Dependent Variable: D(KURFARK3) Method: Least Squares Date: 11/29/15 Time: 15:03 Sample (adjusted): Included observations: 15 after adjustments

6 Variable Coefficient Std. Error t-statistic Prob. KURFARK3(-1) D(KURFARK3(-1)) C R-squared Mean dependent var Adjusted R-squared S.D. dependent var S.E. of regression Akaike info criterion Sum squared resid 9.33E+09 Schwarz criterion Log likelihood Hannan-Quinn criter F-statistic Durbin-Watson stat Prob(F-statistic) Tablo 2: Gıda Serisi Oranı DF Regresyon Sonuçları Null Hypothesis: GIDAFARK2 has a unit root Exogenous: Constant Lag Length: 0 (Automatic - based on SIC, maxlag=3) t-statistic Prob.* Augmented Dickey-Fuller test statistic Test critical values: 1% level % level % level *MacKinnon (1996) one-sided p-values. Warning: Probabilities and critical values calculated for 20 observations and may not be accurate for a sample size of 17 Augmented Dickey-Fuller Test Equation Dependent Variable: D(GIDAFARK2) Method: Least Squares Date: 11/29/15 Time: 15:05 Sample (adjusted): Included observations: 17 after adjustments Variable Coefficient Std. Error t-statistic Prob. GIDAFARK2(-1) C R-squared Mean dependent var Adjusted R-squared S.D. dependent var S.E. of regression Akaike info criterion Sum squared resid 2.37E+16 Schwarz criterion Log likelihood Hannan-Quinn criter F-statistic Durbin-Watson stat Prob(F-statistic)

7 3.2.VAR Modelinin Tahmini VAR modelinin tahmin edilmeden önce uygun gecikme sayısının belirlenmesi gerekmektedir. Bunun için LR testi yapılmıştır. Ancak her iki VAR modeli için optimum gecikme uzunlukları 1 olarak belirlenmiştir. LR test sonuçları aşağıdaki tablolada görülmektedir. Tablo 3. Gecikme Uzunluğu Testi Sonuçları VAR Lag Order Selection Criteria Endogenous variables: KURFARK3 KONUTFARK2 GIYIMFARK3 GIDAFARK2 Exogenous variables: C Date: 11/29/15 Time: 21:55 Sample: Included observations: 16 Lag LogL LR FPE AIC SC HQ NA 1.21e * 5.48e+54* * * * * indicates lag order selected by the criterion LR: sequential modified LR test statistic (each test at 5% level) FPE: Final prediction error AIC: Akaike information criterion SC: Schwarz information criterion HQ: Hannan-Quinn information criterion 148 VAR analizinde ilk olarak Granger Nedensellik testinin yapılması gerekir. 3.3.Granger Nedensellik Testi Sonuçları Var model (finansal ve reel sektör) için Granger nedensellik testi sonuçlarına göre döviz kuru ile gıda harcamaları arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi vardır. Kur Gıda Harcamaları; Gıda Harcamaları Kur. 3.4.Etki Tepki Analizi Kur serisi ile gıda harcamaları arasından bir etkinin var olduğu görülmektedir.

8 Grafik 1: Etki Tepki Analizi Response to Cholesky One S.D. Innovations ± 2 S.E. Response of KURFARK3 to KURFARK3 Response of KURFARK3 to GIDAFARK2 40,000 40,000 20,000 20, ,000-20,000-40, , Response of GIDAFARK2 to KURFARK3 Response of GIDAFARK2 to GIDAFARK2 60,000,000 60,000,000 40,000,000 40,000,000 20,000,000 20,000, ,000, ,000, ,000, ,000, Varyans Ayrıştırma Analizi Varyans ayrıştırması analizinde kur serisinin birinci ayda % 100 olarak kendi kendini açıkladığı için en dışsal kur oranı olmaktadır. İkinci olarak kur serisinin varyans ayrıştırmasına bakıldığında gıda serisinin ortalama %26-28 oranlarında kur serisini açıkladığı görülmektedir. Gıda serisinin varyans ayrıştırmasına bakıldığında kurdaki değişimlerin ortalama %46-48 arasında açıkladığı görülmüştür. Tablo 4. Varyans Ayrıştırma Analizi Variance Decomposition of KURFARK3: Period S.E. KURFARK3 GIDAFARK

9 Variance Decomposition of GIDAFARK2: Period S.E. KURFARK3 GIDAFARK Cholesky Ordering: KURFARK3 GIDAFARK VAR Analizinin Güvenilirlik Testleri VAR analizinden elde edilen sonuçların güvenilirliğinin araştırılması için bazı testlere başvurulabilir. Bu bağlamda ilk olarak VAR modelinin otokorelasyona sahip olup olmadığı araştırılmıştır. Buna göre bütün köklerin birim çember içerisinde olmasından ötürü VAR modelinin durağan olduğu gösterilmektedir. Ele alınan modelde otokorelasyon sorunu olup olmadığı incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, olasılık değerlerinin 0.05 in altında kaldığı, diğer bir deyişle otokorelasyon sorununun mevcut olmadığı görülmüştür. 150 Sonuç Bu çalışmada döviz kurundaki değişimin gıda harcamaları üzerinde yarattığı etkisi araştırılmıştır. Bu amaçla Türkiye de gıda harcamaları ile döviz kuru arasındaki ilişkinin ampirik analizi yapılmıştır. Çalışmada Türkiye ekonomisinde döviz kuru değişimi ile gıda harcamaları arasındaki ilişki için dönemi yıllık veriler kullanılarak Vektor Otoregressif Model (VAR) modeli kurulmuştur. Kullanılan veriler T.C. Merkez Bankası web sitesinden (EVDS) alınmıştır. Yapılan testler ve tahminlerde E-views 9,0 programından yararlanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre ilgili dönemde döviz kuru ile gıda harcamaları arasında doğrusal ilişki söz konusudur. Yani döviz kurunda meydana gelen değişim ile gıda harcamaları arasında aynı yönde ilişki mevcuttur. Bu ilişki gıda ürünleri üretim aşamasında dolaylı yoldan ortaya çıkmaktadır; bu bağlamda gıda ürünlerinin taşınması, işlenmesi sırasında gerekli olan petrol, elektrik ve doğal gaz gibi hammaddelerin döviz karşılığı satın alınması, döviz kurunda ortaya çıkabilecek değişiklikler gıda fiyatlarına etki etmektedir. Buda bütçeden gıda tüketimine ayrılan payı artırıp azaltmakta böylece gıda harcamalarının seyri değişmektedir.

10 KAYNAKLAR Aktürk, E. & Habib L. (2016). A Study On Income Elasticity Of Import Demand In Turkey ( ), Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 22, Aktaş, C. (2010). Türkiye de Reel Döviz Kuru İle İhracat ve İthalat Arasındaki ilişkinin Var Tekniğiyle Analiz, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:6, Sayı:11, Alastair, H., Atsushi I., James M. N. & Barbara R. (2007). Information Criteria For Impulse Response Function Matching Estimation Of DSGE Models, Working Paper, Federal Reserve Bank of Atlanta, Başkaya, Y.S., Tuğrul G. & Fethi Ö. (2008). İşlenmiş Gıda Fiyatlarını Belirleyen Faktörler, Araştırma ve Para Politikası Genel Müdürlüğü Çalışma Tebliği No:08/09. Bjørnland, H. C. (2000). VAR Models in Macroeconomic, ResearchStatistics Norway Research Department, Documents, C. W. J. Granger, (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross- Spectral Methods, Econometrica, Vol: 37, No: 3. Christopher A. Sims. (1980). Macroeconomics and Reality, Econometrica, Volume: 48, No:1, Enders,W. (1995). Applied Econometric Time Series, Second Edition, USA: John Wiley&Sons Inc. 151 Frank S. & Raf, W. (1999). The Exchange Rate And The Monetary Transmission Mechanism in Germany, De Economist, 147, No:4, Ghysels, E., Jonathan B. H. & Kaiji, M. (2013). Testing for Granger Causality with Mixed Frequency Data, CEPR Discussion Papers J. Davidson, A. Halunga, T.A. Lloyd, S. McCorriston & Morgan,C.W. (2012). Explaining UK Food Price Inflation, Working Paper No. 1, Seventh Framework Programme Grant Agreement No. KBBE TRANSFOP James D. H. (1994). Time Series Analysis, Princeton: Princeton University Press, Kara H. & Öğünç,F. (2011). Döviz Kuru ve İthalat Fiyatlarının Enflasyona Etkisi, TCMB Ekonomi Notları, Sayı:14 Karkacıer O.(2000). Türkiye Süt ve Süt Ürünleri İthal Talep Analizi, Turk J Agric For 24, TU- BİTAK, Kesikoğlu, F. & Barışık S. (2006). Türkiye Bütçe Açıklarının Makroekonomik Değişkenler Üzerine Etkisi ( VAR, Etki-Tepki Analizi, Varyans Ayrıştırması), Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt:61, No:4, Leigh, D. & Rossi, M. (2002). Exchange Rate Pass Through in Turkey, IMF Working Paper, WP/02/204 Erişim Tarihi: Lu, C. & Zhou X.(2010). Impulse-Response function Analysis: An application to macroeconomy data of China, D-level Essay in Statistics Department of Economics and Society, Högskolan Dalarna, Sweden, 1-25.

11 Michael R. W. & Motto, R. (2001). Estimating Shocks and Impulse Response Functions, Journal of Applied Econometrics, 16, (3). Pasquale F.(2006). Testing for Granger Causality Between Stock Prices and Economic Growth, MPRA Paper, No. 2962, 26. Pfaff, B. (2008). Var, SVAR and SVEC models: Implementation within R package vars, Journal of Statistical Software, 27(4):1 32. Pierre, D.G.S.(1997). On The Identification of Structural Vector Autoregressions, Economic Quarterly, Federal Reserve Bank of Richmond, Volume: 83/3, ( Seymen A. (2008). A Critical Note on the Forecast Error Variance Decomposition, Zentrum für Europaische, Discus si on Paper No , Yükseler, Z. (2014). Türkiye de Tüketim Harcamalarının Yapısı ve Gıda Harcamaları (AB Ülkeleri ile Karşılaştırma), ResearchGate, Erişim Tarihi:

A. Regresyon Katsayılarında Yapısal Kırılma Testleri

A. Regresyon Katsayılarında Yapısal Kırılma Testleri A. Regresyon Katsayılarında Yapısal Kırılma Testleri Durum I: Kırılma Tarihinin Bilinmesi Durumu Kırılmanın bilinen bir tarihte örneğin tarihinde olduğunu önceden bilinmesi durumunda uygulanır. Örneğin,

Detaylı

TABLO I: Bağımlı değişken; Tüketim,- bağımsız değişkenler; gelir ve fiyat olmak üzere değişkenlere ait veriler verilmiştir.

TABLO I: Bağımlı değişken; Tüketim,- bağımsız değişkenler; gelir ve fiyat olmak üzere değişkenlere ait veriler verilmiştir. EKONOMETRİ II Uygulama - Otokorelasyon TABLO I: Bağımlı değişken; Tüketim,- bağımsız değişkenler; gelir ve fiyat olmak üzere Tuketim 58 Gelir 3959 Fiyat 312 değişkenlere ait veriler verilmiştir. 56 3858

Detaylı

Dependent Variable: Y Method: Least Squares Date: 03/23/11 Time: 16:51 Sample: Included observations: 20

Dependent Variable: Y Method: Least Squares Date: 03/23/11 Time: 16:51 Sample: Included observations: 20 ABD nin 1966 ile 1985 yılları arasında Y gayri safi milli hasıla, M Para Arazı (M) ve r faiz oranı verileri aşağıda verilmiştir. a) Y= b 1 +b M fonksiyonun spesifikasyon hatası taşıyıp taşımadığını Ramsey

Detaylı

ADMIT: Öğrencinin yüksek lisans programına kabul edilip edilmediğini göstermektedir. Eğer kabul edildi ise 1, edilmedi ise 0 değerini almaktadır.

ADMIT: Öğrencinin yüksek lisans programına kabul edilip edilmediğini göstermektedir. Eğer kabul edildi ise 1, edilmedi ise 0 değerini almaktadır. Uygulama-2 Bir araştırmacı Amerika da yüksek lisans ve doktora programlarını kabul edinilmeyi etkileyen faktörleri incelemek istemektedir. Bu doğrultuda aşağıdaki değişkenleri ele almaktadır. GRE: Üniversitelerin

Detaylı

0, model 3 doğruysa a3. Variable Coefficient Std. Error t-statistic Prob.

0, model 3 doğruysa a3. Variable Coefficient Std. Error t-statistic Prob. EKONOMETRİYE GİRİŞ II ÖDEV 2 ÇÖZÜM (Örgün ve İkinci Öğretim için) 1987-2006 yıllarına ait GSYH, YATIRIM ve FAİZ verileri kullanılarak elde edilen sonuçlar şu şekildedir: Yuvalanmamış-F Testi Model 1: YATIRIM

Detaylı

EKONOMETRİDE BİLGİSAYAR UYGULAMLARI EVİEWS UYGULAMA SORULARI VE CEVAPLARI

EKONOMETRİDE BİLGİSAYAR UYGULAMLARI EVİEWS UYGULAMA SORULARI VE CEVAPLARI EKONOMETRİDE BİLGİSAYAR UYGULAMLARI EVİEWS UYGULAMA SORULARI VE CEVAPLARI Aşağıdaki verileri EVIEWS paket programına aktarınız. Veri setini tanımladıktan sonra aşağıda istenen soruları bu verileri kullanarak

Detaylı

T.C. TRAKYA ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ İKTİSAT BÖLÜMÜ GENEL EKONOMİK SORUNLAR TÜFE NİN İŞSİZLİK ÜZERİNE ETKİSİ HAZIRLAYANLAR:

T.C. TRAKYA ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ İKTİSAT BÖLÜMÜ GENEL EKONOMİK SORUNLAR TÜFE NİN İŞSİZLİK ÜZERİNE ETKİSİ HAZIRLAYANLAR: T.C. TRAKYA ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ İKTİSAT BÖLÜMÜ GENEL EKONOMİK SORUNLAR TÜFE NİN İŞSİZLİK ÜZERİNE ETKİSİ HAZIRLAYANLAR: 2120703360 KÜBRA İNAN 2120703321 EDA ZEYNEP KAYA EDİRNE

Detaylı

Türkiye de Reel Döviz Kuru, Tarımsal İhracat ve Tarımsal İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisi

Türkiye de Reel Döviz Kuru, Tarımsal İhracat ve Tarımsal İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisi TÜRK TARIM ve DOĞA BİLİMLERİ DERGİSİ www.dergipark.gov.tr/turkjans Türkiye de Reel Döviz Kuru, Tarımsal İhracat ve Tarımsal İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisi Ergün ŞİMŞEK Amasya Üniversitesi Amasya

Detaylı

PARANIN TARİHÇESİ TÜRKİYE DE NAKİTSİZ EKONOMİ EKONOMİNİN FAYDALARI

PARANIN TARİHÇESİ TÜRKİYE DE NAKİTSİZ EKONOMİ EKONOMİNİN FAYDALARI PARANIN TARİHÇESİ TÜRKİYE DE NAKİTSİZ EKONOMİ NAKİTSİZ EKONOMİNİN FAYDALARI Para, bir ekonomide genel kabul gören, değişim aracı, değer koruma aracı ve hesap birimi işlevlerine sahip varlıktır. (TDK,

Detaylı

ARIMA MODELLERİ İLE ENFLASYON TAHMİNLEMESİ: TÜRKİYE UYGULAMASI

ARIMA MODELLERİ İLE ENFLASYON TAHMİNLEMESİ: TÜRKİYE UYGULAMASI ARIMA MODELLERİ İLE ENFLASYON TAHMİNLEMESİ: TÜRKİYE UYGULAMASI Oytun MEÇİK * Mustafa KARABACAK * ÖZET Fiyat istikrarsızlıkları önemli sorunlara ve birçok maliyete yol açmaktadır. Enflasyondaki belirsizlik

Detaylı

HAM PETROL FİYATLARININ BİST 100 VE BİST ULAŞTIRMA ENDEKSLERİ İLE İLİŞKİSİ

HAM PETROL FİYATLARININ BİST 100 VE BİST ULAŞTIRMA ENDEKSLERİ İLE İLİŞKİSİ Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Nisan 2016, Sayı:12 HAM PETROL FİYATLARININ BİST 100 VE BİST ULAŞTIRMA ENDEKSLERİ İLE İLİŞKİSİ Selçuk KENDİRLİ 1 Muhammet ÇANKAYA 2 Özet:

Detaylı

Yuvalanmamış F testi- Davidson- MacKinnon J sınaması

Yuvalanmamış F testi- Davidson- MacKinnon J sınaması Yuvalanmamış F testi- Davidson- MacKinnon J sınaması Tablo da yer alan verileri kullanarak aşağıdaki ilgili soruları cevaplayınız. Yıllar Yatırım GSYH Faiz 1987 18491 747 45 1988 78 7495 54 1989 5187 8014

Detaylı

KUKLA DEĞİŞKENLİ MODELLERDE KANTİTATİF DEĞİŞKEN SAYISININ İKİ SINIF İÇİN FARKLI OLMASI DURUMU

KUKLA DEĞİŞKENLİ MODELLERDE KANTİTATİF DEĞİŞKEN SAYISININ İKİ SINIF İÇİN FARKLI OLMASI DURUMU KUKLA DEĞİŞKENLİ MODELLERDE KANTİTATİF DEĞİŞKEN SAYISININ İKİ SINIF İÇİN FARKLI OLMASI DURUMU.HAL: Sabit Terimlerin Farklı Eğimlerin Eşit olması Yi = b+ b2di + b3xi + ui E(Y Di =,X i) = b + b3xi E(Y Di

Detaylı

Faiz Döviz Kuru İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Çalışma

Faiz Döviz Kuru İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Çalışma Faiz Döviz Kuru İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Çalışma Bünyamin DEMİRGİL 1, Coşkun KARACA 2 Özet Faiz oranları önemli bir makroekonomik fiyat olarak ekonomi üzerinde önemli etkiler meydana getirmektedir.

Detaylı

ENFLASYON VE PARA İKAMESİ İLİŞKİSİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN EKONOMETRİK BİR ANALİZ (1994:01-2009:12)

ENFLASYON VE PARA İKAMESİ İLİŞKİSİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN EKONOMETRİK BİR ANALİZ (1994:01-2009:12) ENFLASYON VE ARA İKAMESİ İLİŞKİSİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN EKONOMETRİK BİR ANALİZ (1994:01-2009:12) Taha Bahadır SARAÇ Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü, Niğde E-posta:

Detaylı

500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞUNDA ÜRETİM, KÂRLILIK VE İSTİHDAM İLİŞKİLERİ. YÜKSEK LİSANS TEZİ Müh. Özlem KÖSTEKLİ. Anabilim Dalı: İşletme Mühendisliği

500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞUNDA ÜRETİM, KÂRLILIK VE İSTİHDAM İLİŞKİLERİ. YÜKSEK LİSANS TEZİ Müh. Özlem KÖSTEKLİ. Anabilim Dalı: İşletme Mühendisliği İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞUNDA ÜRETİM, KÂRLILIK VE İSTİHDAM İLİŞKİLERİ YÜKSEK LİSANS TEZİ Müh. Özlem KÖSTEKLİ Anabilim Dalı: İşletme Mühendisliği Programı

Detaylı

*************************************** Bankacılık ve Sermaye Piyasası Araştırmaları Dergisi

*************************************** Bankacılık ve Sermaye Piyasası Araştırmaları Dergisi 12 *************************************** Bankacılık ve Sermaye Piyasası Araştırmaları Dergisi BSPAD, Cilt 1, Sayı 1 www.bankasermaye.com *************************************** Petrol Fiyatlarındaki

Detaylı

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 57, Kasım 2017, s

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 57, Kasım 2017, s Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 57, Kasım 2017, s. 455-465 Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date 21.09.2017 13.11.2017 Arş. Gör. Fatma Esra

Detaylı

1. YAPISAL KIRILMA TESTLERİ

1. YAPISAL KIRILMA TESTLERİ 1. YAPISAL KIRILMA TESTLERİ Yapısal kırılmanın araştırılması için CUSUM, CUSUMSquare ve CHOW testleri bize gerekli bilgileri sağlayabilmektedir. 1.1. CUSUM Testi (Cumulative Sum of the recursive residuals

Detaylı

2001 KRİZİ SONRASI TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: DÖVİZ KURU GEÇİŞ ETKİSİNİN VAR ANALİZİ *

2001 KRİZİ SONRASI TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: DÖVİZ KURU GEÇİŞ ETKİSİNİN VAR ANALİZİ * Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 73, No. 3, 2018, s. 841-865 2001 KRİZİ SONRASI TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: DÖVİZ KURU GEÇİŞ ETKİSİNİN VAR ANALİZİ * Öz Arş. Gör. Harun Kaya Mehmet

Detaylı

Normal Dağılımlılık. EKK tahmincilerinin ihtimal dağılımları u i nin ihtimal dağılımı hakkında yapılan varsayıma bağlıdır.

Normal Dağılımlılık. EKK tahmincilerinin ihtimal dağılımları u i nin ihtimal dağılımı hakkında yapılan varsayıma bağlıdır. Normal Dağılımlılık EKK tahmincilerinin ihtimal dağılımları u i nin ihtimal dağılımı hakkında yapılan varsayıma bağlıdır. b tahminleri için uygulanan testlerin geçerliliği u i nin normal dağılmasına bağlıdır.

Detaylı

DÖVİZ KURU, SERMAYE MALLARI, ARA MALI VE TÜKETİM MALI İTHALATI ARASINDAKİ UZUN DÖNEMLİ NEDENSELLİK ANALİZİ: 2000-2013 DÖNEMİ

DÖVİZ KURU, SERMAYE MALLARI, ARA MALI VE TÜKETİM MALI İTHALATI ARASINDAKİ UZUN DÖNEMLİ NEDENSELLİK ANALİZİ: 2000-2013 DÖNEMİ İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi Journal of Economic Policy Researches Cilt/Volume:2, Sayı/Issue:1, Yıl/Year: 2015, 32-38 DÖVİZ KURU, SERMAYE MALLARI, ARA MALI VE TÜKETİM MALI İTHALATI ARASINDAKİ

Detaylı

DÖVİZ KURUNDAKİ DEĞİŞİMİN TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN DIŞ TİCARETİNE ETKİSİ: VAR ANALİZİ 1

DÖVİZ KURUNDAKİ DEĞİŞİMİN TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN DIŞ TİCARETİNE ETKİSİ: VAR ANALİZİ 1 Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Temmuz 2015, Sayı:8 DÖVİZ KURUNDAKİ DEĞİŞİMİN TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN Özet: DIŞ TİCARETİNE ETKİSİ: VAR ANALİZİ 1 Hayrettin KESGİNGÖZ * Bilindiği

Detaylı

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE SERMAYE HAREKETLERİ, DÖVİZ KURU, ENFLASYON VE FAİZ ARASINDAKİ ETKİLEŞİMLERİN KÜRESEL EKONOMİ POLİTİK ÇERÇEVESİNDE ANALİZİ

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE SERMAYE HAREKETLERİ, DÖVİZ KURU, ENFLASYON VE FAİZ ARASINDAKİ ETKİLEŞİMLERİN KÜRESEL EKONOMİ POLİTİK ÇERÇEVESİNDE ANALİZİ TÜRKİYE EKONOMİSİNDE SERMAYE HAREKETLERİ, DÖVİZ KURU, ENFLASYON VE FAİZ ARASINDAKİ ETKİLEŞİMLERİN KÜRESEL EKONOMİ POLİTİK ÇERÇEVESİNDE ANALİZİ Metin SARAÇOĞLU Yrd. Doç. Dr. Gazi Üniversitesi İİBF, İktisat

Detaylı

Vol. 4, No. 1, 2017, pp Bütçe Açığının, Cari Açık, Ekonomik Büyüme ve Enflasyon Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği a

Vol. 4, No. 1, 2017, pp Bütçe Açığının, Cari Açık, Ekonomik Büyüme ve Enflasyon Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği a Vol. 4, No. 1, 2017, pp. 26-36 PJESS PJESS Bütçe Açığının, Cari Açık, Ekonomik Büyüme ve Enflasyon Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği a The effects of the budget deficit on current account deficit, economic

Detaylı

Türkiye de Tarımsal Üretim ile Tarımsal Kredi Kullanımı Arasındaki Nedensellik İlişkisi

Türkiye de Tarımsal Üretim ile Tarımsal Kredi Kullanımı Arasındaki Nedensellik İlişkisi Araştırma Makalesi / Research Article Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 4(1): 67-72, 2014 Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Iğdır University Journal

Detaylı

THE EFFECTIVENESS OF INTEREST RATE CORRIDOR POLICY OF THE CENTRAL BANK OF TURKISH REPUBLIC

THE EFFECTIVENESS OF INTEREST RATE CORRIDOR POLICY OF THE CENTRAL BANK OF TURKISH REPUBLIC TÜRKİYE CUMHURİYETİ MERKEZ BANKASI NIN FAİZ KORİDORU POLİTİKASININ ETKİNLİĞİ Haydar Anıl Küçükgöde 1 Özet Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB), 2010 yılının sonlarından itibaren geniş bir koridor

Detaylı

KONUT FİYATLARI VE KONUT KREDİSİ FAİZİ: TODA-YAMAMOTO NEDENSELLİK TESTİ HOUSING PRICES AND MORTGAGE INTEREST RATE: TODA-YAMAMOTO CAUSALITY TEST

KONUT FİYATLARI VE KONUT KREDİSİ FAİZİ: TODA-YAMAMOTO NEDENSELLİK TESTİ HOUSING PRICES AND MORTGAGE INTEREST RATE: TODA-YAMAMOTO CAUSALITY TEST KONUT FİYATLARI VE KONUT KREDİSİ FAİZİ: TODA-YAMAMOTO NEDENSELLİK TESTİ Murat Engin AKKAŞ 1 Güven SAYILGAN 2 1 Dr., Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Bölümü, muratenginakkas@gmail.com

Detaylı

DÖVİZ KURUNDAN FİYATLARA GEÇİŞ ETKİSİNİN GRANGER NEDENSELLİK TESTİ İLE İNCELENMESİ TÜRKİYE ÖRNEĞİ

DÖVİZ KURUNDAN FİYATLARA GEÇİŞ ETKİSİNİN GRANGER NEDENSELLİK TESTİ İLE İNCELENMESİ TÜRKİYE ÖRNEĞİ DÖVİZ KURUNDAN FİYATLARA GEÇİŞ ETKİSİNİN GRANGER NEDENSELLİK TESTİ İLE İNCELENMESİ TÜRKİYE ÖRNEĞİ Öğr. Gör. Emrah TÜRK * & Ögr. Gör. Ahmet Turan ÇETİNKAYA ** Öz Ticari engellerin ortadan kalktığı, yeni

Detaylı

KUKLA DEĞİŞKENLİ MODELLER

KUKLA DEĞİŞKENLİ MODELLER KUKLA DEĞİŞKENLİ MODELLER Bir kukla değişkenli modeller (Varyans Analiz Modelleri) Kukla değişkenlerin diğer kantitatif değişkenlerle alındığı modeller (Kovaryans Analizi Modeller) Kukla değişkenlerin

Detaylı

SAĞLIK HARCAMALARININ YILLARA GÖRE KARŞILAŞTIRILMASI ve SAĞLIK HARCAMALARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ

SAĞLIK HARCAMALARININ YILLARA GÖRE KARŞILAŞTIRILMASI ve SAĞLIK HARCAMALARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ SAĞLIK HARCAMALARININ YILLARA GÖRE KARŞILAŞTIRILMASI ve SAĞLIK HARCAMALARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ Murat KORKMAZ 1, Aysun YILMAZTÜRK 2 1 Güven Grup Finans Yöneticisi 2 Balıkesir Üniversitesi

Detaylı

CARİ İŞLEMLER DENGESİ VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ( )

CARİ İŞLEMLER DENGESİ VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ( ) The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/jasss3676 Number: 51, p. 539-548, Autumn III 2016 Yayın Süreci Yayın Geliş Tarihi

Detaylı

Normal Dağılımlılık. EKK tahmincilerinin ihtimal dağılımları u i nin ihtimal dağılımı hakkında yapılan varsayıma bağlıdır.

Normal Dağılımlılık. EKK tahmincilerinin ihtimal dağılımları u i nin ihtimal dağılımı hakkında yapılan varsayıma bağlıdır. Normal Dağılımlılık EKK tahmincilerinin ihtimal dağılımları u i nin ihtimal dağılımı hakkında yapılan varsayıma bağlıdır. β tahminleri için uygulanan testlerin geçerliliği u i nin normal dağılmasına bağlıdır.

Detaylı

21. ULUSLARARASI İKTİSAT ÖĞRENCİLERİ KONGRESİ. Ege Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi. Nakitsiz Ekonomi: Türkiye Örneği

21. ULUSLARARASI İKTİSAT ÖĞRENCİLERİ KONGRESİ. Ege Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi. Nakitsiz Ekonomi: Türkiye Örneği 21. ULUSLARARASI İKTİSAT ÖĞRENCİLERİ KONGRESİ DİJİTAL DÖNÜŞÜM: SANAYİ 4.0 İzmir, Nisan 25-27, 2018 Ege Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Nakitsiz Ekonomi: Türkiye Örneği Berk Duran Kayabalı

Detaylı

DÖVİZ KURUNUN FİYATLARA GEÇİŞ ETKİSİ: TÜRKİYE ÇALIŞMASI

DÖVİZ KURUNUN FİYATLARA GEÇİŞ ETKİSİ: TÜRKİYE ÇALIŞMASI DÖVİZ KURUNUN FİYATLARA GEÇİŞ ETKİSİ: TÜRKİYE ÇALIŞMASI İktisadi Araştırmalar Bölümü Şubat 2013 Mustafa Kemal Gündoğdu Uzman Yardımcısı Bütün yayınlarımıza http://ekonomi.isbank.com.tr adresinden erişebilirsiniz.

Detaylı

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE PETROL FİYATLARI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: AMPİRİK ANALİZ

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE PETROL FİYATLARI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: AMPİRİK ANALİZ TÜRKİYE EKONOMİSİNDE PETROL FİYATLARI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: AMPİRİK ANALİZ Sultan KOÇAK Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü / TÜRKİYE, E-mail: sultankocak072010@hotmail.com Feyza

Detaylı

EKONOMİK BÜYÜME, İŞSİZLİK VE ENFLASYON ARASINDAKİ İLİŞKİNİN VAR MODELİ İLE ANALİZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ( ) (*)

EKONOMİK BÜYÜME, İŞSİZLİK VE ENFLASYON ARASINDAKİ İLİŞKİNİN VAR MODELİ İLE ANALİZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ( ) (*) EKEV AKADEMİ DERGİSİ Yıl: 21 Sayı: 69 (Kiş 2017) 31 EKONOMİK BÜYÜME, İŞSİZLİK VE ENFLASYON ARASINDAKİ İLİŞKİNİN VAR MODELİ İLE ANALİZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (2007-2014) (*) Özer ÖZÇELİK (**) Nuri USLU (***)

Detaylı

Y = 29,6324 X 2 = 29,0871 X 3 = 28,4473 y 2 = 2,04 x 2 2 = 0,94 x 2 3 = 2,29 yx 2 = 0,19 yx 3 = 1,60 x 2 x 3 = 1,06 e 2 = 0,2554 X + 28,47 X 3-0,53

Y = 29,6324 X 2 = 29,0871 X 3 = 28,4473 y 2 = 2,04 x 2 2 = 0,94 x 2 3 = 2,29 yx 2 = 0,19 yx 3 = 1,60 x 2 x 3 = 1,06 e 2 = 0,2554 X + 28,47 X 3-0,53 EKONOMETR DERS ÇALIMA SORULARI SORU : 1 1980-1994 y llar aras ndaki Türkiye Özel Yat r m (Y), Reel Mevduat Faiz Oran (X ) ve GSMH (X 3 ) verilerinden hareketle a*a+ daki ortalamadan farklara göre ara sonuçlar

Detaylı

Enflasyon Dinamikleri ve Döviz Kuru Geçişkenliği: Bir Makro İktisadi Sarmal. Mehmet Şentürk 1, Engin Dücan 2

Enflasyon Dinamikleri ve Döviz Kuru Geçişkenliği: Bir Makro İktisadi Sarmal. Mehmet Şentürk 1, Engin Dücan 2 Enflasyon Dinamikleri ve Döviz Kuru Geçişkenliği: Bir Makro İktisadi Sarmal Mehmet Şentürk 1, Engin Dücan 2 Özet Türkiye, yüksek oranda ithal malına bağımlılığı nedeniyle, döviz kuru kaynaklı fiyat şoklarına

Detaylı

TÜRKİYE'DE TURİZM SEKTÖRÜNÜN ENFLASYON ÜZERİNE ETKİSİNİ AÇIKLAMAYA YÖNELİK BİR MODEL ÖNERİSİ 1

TÜRKİYE'DE TURİZM SEKTÖRÜNÜN ENFLASYON ÜZERİNE ETKİSİNİ AÇIKLAMAYA YÖNELİK BİR MODEL ÖNERİSİ 1 ISSN: Yıl: 1, Sayı: 1, Ocak 2016, s. 37-57 Yrd. Doç Dr. Aliye ATAY KAYIŞ Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Ekonometri Bölümü Öğr. Gör. Şehriban AYGÜN İzmir Kâtip Çelebi

Detaylı

ZAMAN SERİLERİ EKONOMETRİSİ I: DURAĞANLIK, BİRİM KÖKLER

ZAMAN SERİLERİ EKONOMETRİSİ I: DURAĞANLIK, BİRİM KÖKLER ZAMAN SERİLERİ EKONOMETRİSİ I: DURAĞANLIK, BİRİM KÖKLER ZAMAN SERİLERİ VE TEMEL KAVRAMLAR Bir zaman serisi, bir değişkenin zaman içindeki hareketini gözlemler. Değişkenlere ilişkin değerler aylık, üç aylık,

Detaylı

Kukla Değişken Nedir?

Kukla Değişken Nedir? Kukla Değişken Nedir? Cinsiyet, eğitim seviyesi, meslek, din, ırk, bölge, tabiiyet, savaşlar, grevler, siyasi karışıklıklar (=darbeler), iktisat politikasındaki değişiklikler, depremler, yangın ve benzeri

Detaylı

TÜRKİYE DE KISA VADELİ SERMAYE HAREKETLERİNİN EKONOMİK BÜYÜME ve REEL DÖVİZ KURU İLE İLİŞKİSİ

TÜRKİYE DE KISA VADELİ SERMAYE HAREKETLERİNİN EKONOMİK BÜYÜME ve REEL DÖVİZ KURU İLE İLİŞKİSİ Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi Cilt: 5 Sayı: 10 Ocak 2014, ISSN 1309-1123, ss. 15-32 DOI: 10.14784/JFRS.2014104497 TÜRKİYE DE KISA VADELİ SERMAYE HAREKETLERİNİN EKONOMİK BÜYÜME ve REEL DÖVİZ

Detaylı

Döviz Kuru ve Enflasyon Arasındaki İlişki: BRİC Ülkeleri Örneği

Döviz Kuru ve Enflasyon Arasındaki İlişki: BRİC Ülkeleri Örneği Journal of International Management and Social Researches Uluslararası Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi ISSN:2148-1415 Döviz Kuru ve Enflasyon Arasındaki İlişki: BRİC Ülkeleri Örneği Arş. Gör. Aziza

Detaylı

Bağımlı Kukla Değişkenler

Bağımlı Kukla Değişkenler Bağımlı Kukla Değişkenler Bağımlı değişken özünde iki değer alabiliyorsa yani bir özelliğin varlığı ya da yokluğu söz konusu ise bu durumda bağımlı kukla değişkenler söz konusudur. Bu durumdaki modelleri

Detaylı

PROF. DR. ŞÜKRÜ KIZILOT

PROF. DR. ŞÜKRÜ KIZILOT PROF. DR. ŞÜKRÜ KIZILOT Çorum doğumlu olan Şükrü Kızılot, Maliye Bakanlığı nda 8 yıl çalıştıktan sonra, önce Adana İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi nde, daha sonra da Ankara İktisadi ve Ticari İlimler

Detaylı

KIRGIZİSTAN DA ENFLASYON DİNAMİKLERİ, 1998-2006

KIRGIZİSTAN DA ENFLASYON DİNAMİKLERİ, 1998-2006 Sosyal Bilimler Dergisi Sayı: 20 2008 KIRGIZİSTAN DA ENFLASYON DİNAMİKLERİ, 1998-2006 Arş. Gör., Cunus GANİYEV Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü

Detaylı

Yurtdışı Yerleşiklerin Hisse Senedi Piyasası Üzerindeki Etkisi: İmkb de Endeks Bazında Uygulamalar

Yurtdışı Yerleşiklerin Hisse Senedi Piyasası Üzerindeki Etkisi: İmkb de Endeks Bazında Uygulamalar Yurtdışı Yerleşiklerin Hisse Senedi Piyasası Üzerindeki Etkisi: İmkb de Endeks Bazında Uygulamalar Mustafa İBİCİOĞLU* Özet Bu çalışmanın amacı, yurtdışı yerleşiklerin İMKB bünyesinde yaptıkları hisse senedi

Detaylı

Ekonomik Buyume ve Dis Ticaret Iliskisi: Turkiye Ornegi

Ekonomik Buyume ve Dis Ticaret Iliskisi: Turkiye Ornegi International Journal of Innovative Approaches in Social Sciences Volume 2, Issue 1 March 2018 ijiasos.penpublishing.net ISSN: 2602-4802 (Print) 2602-4500 (Online) Ekonomik Buyume ve Dis Ticaret Iliskisi:

Detaylı

HOUSING PRICES AND MORTGAGE INTEREST RATE: TODA YAMAMOTO CAUSALITY TEST FİYATLARI VE KONUT KREDİSİ FAİZİ: TODA YAMAMOTO NEDENSELLİK TESTİ

HOUSING PRICES AND MORTGAGE INTEREST RATE: TODA YAMAMOTO CAUSALITY TEST FİYATLARI VE KONUT KREDİSİ FAİZİ: TODA YAMAMOTO NEDENSELLİK TESTİ Journal of Economics, Finance and Accounting (JEFA), ISSN: 2148 6697 Year: 2015 Volume: 2 Issue: 4 HOUSING PRICES AND MORTGAGE INTEREST RATE: TODA YAMAMOTO CAUSALITY TEST DOI: 10.17261/Pressacademia.2015414369

Detaylı

Türkiye Ekonomisinde İktisadi Güven Endeksleri ve Seçilmiş Makro Değişkenler Arasındaki İlişkilerin VAR Analizi

Türkiye Ekonomisinde İktisadi Güven Endeksleri ve Seçilmiş Makro Değişkenler Arasındaki İlişkilerin VAR Analizi Türkiye Ekonomisinde İktisadi Güven Endeksleri ve Seçilmiş Makro Değişkenler Arasındaki İlişkilerin VAR Analizi Türkiye Ekonomisinde İktisadi Güven Endeksleri ve Seçilmiş Makro Değişkenler Arasındaki İlişkilerin

Detaylı

TÜRKİYE DOĞALGAZ PİYASALARINDA FİYAT BELİRLEME SÜRECİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

TÜRKİYE DOĞALGAZ PİYASALARINDA FİYAT BELİRLEME SÜRECİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER SAKARYA İKTİSAT DERGİSİ CİLT 6, SAYI 2, 207, SS. 4-5 THE SAKARYA JOURNAL OF ECONOMICS, VOLUME 6, NUMBER 2, 207, PP. 4-5 TÜRKİYE DOĞALGAZ PİYASALARINDA FİYAT BELİRLEME SÜRECİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Pınar

Detaylı

YAPISAL KIRILMALARI GÖZ ÖNÜNE ALARAK TÜRK İMALAT SANAYİ EKONOMİK DEĞİŞKENLERİ ARASINDA UZUN DÖNEM İLİŞKİLERİN ARAŞTIRILMASI *

YAPISAL KIRILMALARI GÖZ ÖNÜNE ALARAK TÜRK İMALAT SANAYİ EKONOMİK DEĞİŞKENLERİ ARASINDA UZUN DÖNEM İLİŞKİLERİN ARAŞTIRILMASI * YAPISAL KIRILMALARI GÖZ ÖNÜNE ALARAK TÜRK İMALAT SANAYİ EKONOMİK DEĞİŞKENLERİ ARASINDA UZUN DÖNEM İLİŞKİLERİN ARAŞTIRILMASI * A. Neyran ORHUNBİLGE Prof. Dr., İstanbul Üniversitesi, İşletme Fakültesi, Sayısal

Detaylı

TÜRKİYE DE PARA POLİTİKALARININ BANKALARIN KARLILIKLARI ÜZERİNE ETKİSİ

TÜRKİYE DE PARA POLİTİKALARININ BANKALARIN KARLILIKLARI ÜZERİNE ETKİSİ TÜRKİYE DE PARA POLİTİKALARININ BANKALARIN KARLILIKLARI ÜZERİNE ETKİSİ Orhan ÇOBAN * Selcen ŞAHİN ** ÖZET Bu çalışmada 1990-2010 dönemi dikkate alınarak Türkiye de Merkez Bankası tarafından yürütülen para

Detaylı

BİRDEN ÇOK BAĞIMLI DEĞİŞKENİ OLAN MODELLER

BİRDEN ÇOK BAĞIMLI DEĞİŞKENİ OLAN MODELLER BİRDEN ÇOK BAĞIMLI DEĞİŞKENİ OLAN MODELLER Birden çok bağımlı değişkenin yer aldığı modelleri incelemek amacıyla kullanılan modeller Birden Çok Bağımlı Değişkenli Regresyon Modelleri ya da kısaca MRM ler

Detaylı

REEL DÖVİZ KURU İLE DIŞ TİCARET HADDİ VE

REEL DÖVİZ KURU İLE DIŞ TİCARET HADDİ VE REEL DÖVİZ KURU İLE DIŞ TİCARET HADDİ VE BİLEŞE LERİ ARASI DAKİ UZU DÖ EM İLİŞKİ Yrd.Doç.Dr. Hüseyin GÜRBÜZ * Yrd.Doç.Dr. Kamil ÇEKEROL ** ÖZET Bu makalede, döviz kuru değişiklikleri ile ticaret hadleri

Detaylı

Dependent Variable: Y Method: Least Squares Date: 03/23/11 Time: 16:51 Sample: Included observations: 20

Dependent Variable: Y Method: Least Squares Date: 03/23/11 Time: 16:51 Sample: Included observations: 20 ABD nin 1966 ile 1985 yllar arasnda Y gayri safi milli hasla, M Para Araz (M) ve r faiz oran verileri a#a$da verilmi#tir. a) Y= b 1 +b M fonksiyonun spesifikasyon hatas ta#yp ta#mad$n Ramsey RESET testi

Detaylı

Banka Kredileri ve Büyüme İlişkisi

Banka Kredileri ve Büyüme İlişkisi Banka Kredileri ve Büyüme İlişkisi Cahit YILMAZ Kültür Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İstanbul c.yilmaz@iku.edu.tr Key words:kredi,büyüme. Özet Banka kredileri ile ekonomik büyüme arasında

Detaylı

1. Basitlik 2. Belirlenmişlik Y t = b 1 (1-r)+b 2 X t -rb 2 X t-1 +ry t-1 +e t 3. R 2 ölçüsü 4. Teorik tutarlılık 5. Doğru Fonksiyonel Biçim

1. Basitlik 2. Belirlenmişlik Y t = b 1 (1-r)+b 2 X t -rb 2 X t-1 +ry t-1 +e t 3. R 2 ölçüsü 4. Teorik tutarlılık 5. Doğru Fonksiyonel Biçim 1. Basitlik. Belirlenmişlik Y t = b 1 (1-r)+b X t -rb X t-1 +ry t-1 +e t 3. R ölçüsü 4. Teorik tutarlılık 5. Doğru Fonksiyonel Biçim 1 Model Tanımlanması Araştırmada kullanılan modelin tanımlamasının doğru

Detaylı

Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science

Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science ISSN: 2149-0821 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science Yıl: 5, Sayı: 20, Şubat 2018, s. 473-497 Hüseyin USLU Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Ana Bilim Dalı, Yüksek

Detaylı

DÖVİZ KURU İLE BORSA İSTANBUL 100 VE SEKTÖR ENDEKSLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ

DÖVİZ KURU İLE BORSA İSTANBUL 100 VE SEKTÖR ENDEKSLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ DÖVİZ KURU İLE BORSA İSTANBUL 100 VE SEKTÖR ENDEKSLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ EMPIRICAL ANALYSIS OF THE REALATIONSHIP BETWEEN EX- CHANGE RATE AND ISTANBUL STOCK EXCHANGE 100 AND SECTOR INDEXES

Detaylı

Mali Teşvikler ile Doğrudan Yabancı Sermaye Girişleri Arasındaki İlişkinin ARDL Yaklaşımı ile Analizi: Türkiye Örneği

Mali Teşvikler ile Doğrudan Yabancı Sermaye Girişleri Arasındaki İlişkinin ARDL Yaklaşımı ile Analizi: Türkiye Örneği Yönetim Bilimleri Dergisi/Journal of Administrative Sciences Cilt / Volume: 15, Sayı / N: 30, ss. / pp.:297-307, 2017 Mali Teşvikler ile Doğrudan Yabancı Sermaye Girişleri Arasındaki İlişkinin ARDL Yaklaşımı

Detaylı

REEL DÖVİZ KURU İLE İHRACAT ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ( )

REEL DÖVİZ KURU İLE İHRACAT ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ( ) REEL DÖVİZ KURU İLE İHRACAT ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1997-2015) Yasemin YURTOĞLU Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Bölümü Doktora Öğrencisi yaseminyurtoglu@hotmail.com

Detaylı

TÜRKİYE YE GELEN YABANCI TURİST SAYISI, AMERİKAN DOLARI KURU VE EKONOMİK KRİZ YILLARI ARASINDA BİR GRANGER NEDENSELLİK İLİŞKİSİ ANALİZİ

TÜRKİYE YE GELEN YABANCI TURİST SAYISI, AMERİKAN DOLARI KURU VE EKONOMİK KRİZ YILLARI ARASINDA BİR GRANGER NEDENSELLİK İLİŞKİSİ ANALİZİ Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Güz 2013, Cilt:9, Yıl:9, Sayı:2, 9:233-249 TÜRKİYE YE GELEN YABANCI TURİST SAYISI, AMERİKAN DOLARI KURU VE EKONOMİK KRİZ YILLARI ARASINDA BİR GRANGER NEDENSELLİK

Detaylı

MAKROEKONOMİ VE TARIM. Ahmet BAYANER1

MAKROEKONOMİ VE TARIM. Ahmet BAYANER1 MAKROEKONOMİ VE TARIM Ahmet BAYANER1 Özet: Makroekonomik değişmelerin tarımsal fiyatlara etkileri yedi değişkenli bir vektör autoregresyon (VAR) modeli ile araştırılmıştır. Modelde para arzı, döviz kuru,

Detaylı

ÖZET A STUDY TOWARDS THE INTERACTION BETWEEN DEVELOPED AND DEVELOPING COUNTRIES S STOCK EXCHANGES AND TURKISH STOCK EXCHANGE ABSTRACT

ÖZET A STUDY TOWARDS THE INTERACTION BETWEEN DEVELOPED AND DEVELOPING COUNTRIES S STOCK EXCHANGES AND TURKISH STOCK EXCHANGE ABSTRACT 1 GELİŞMİŞ VE GELİŞMEKTE OLAN ÜLKE BORSALARI İLE TÜRK BORSASI ARASINDAKİ ETKİLEŞİME YÖNELİK BİR İNCELEME ÖZET Küreselleşme olgusuyla birlikte finansal piyasalar arasındaki bütünleşme eğiliminde bir hızlanma

Detaylı

TÜRKİYE DE HİSSE SENEDİ FİYATLARI VE GSYİH ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ANALİZİ

TÜRKİYE DE HİSSE SENEDİ FİYATLARI VE GSYİH ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ANALİZİ TÜRKİYE DE HİSSE SENEDİ FİYATLARI VE GSYİH ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ANALİZİ Doç. Dr. Feride ÖZTÜRK Bülent Ecevit Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi feride.ozturk@beun.edu.tr ÖZET Ekonomik teori

Detaylı

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 61, Aralık 2017, s

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 61, Aralık 2017, s Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 61, Aralık 2017, s. 433-457 Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date 14.11.2017 14.12.2017 Yrd. Doç. Dr. Alper

Detaylı

PETROL FİYATLARININ ALTIN FİYATLARI ÜZERİNDEKİ DOĞRUDAN VE DOLAYLI ETKİLERİ: EKONOMETRİK BİR ARAŞTIRMA

PETROL FİYATLARININ ALTIN FİYATLARI ÜZERİNDEKİ DOĞRUDAN VE DOLAYLI ETKİLERİ: EKONOMETRİK BİR ARAŞTIRMA PETROL FİYATLARININ ALTIN FİYATLARI ÜZERİNDEKİ DOĞRUDAN VE DOLAYLI ETKİLERİ: EKONOMETRİK BİR ARAŞTIRMA Sevda Yapraklı Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Prof. Dr. sevda1@atauniv.edu.tr

Detaylı

Sayı: 2015-05 / 06 Mart 2015 EKONOMİ NOTLARI. Uluslararası Hububat Fiyatlarının Yurt İçi Fiyatlara Yansıması 1

Sayı: 2015-05 / 06 Mart 2015 EKONOMİ NOTLARI. Uluslararası Hububat Fiyatlarının Yurt İçi Fiyatlara Yansıması 1 EKONOMİ NOTLARI Uluslararası Hububat Fiyatlarının Yurt İçi Fiyatlara Yansıması 1 Fatih Akçelik Burç Tuğer Abstract: In this study, we examine the relationship between domestic prices and international

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Arzu Tay Bayramoğlu - Yrd. Doç. Dr. Asuman Koç Yurtkur

Yrd. Doç. Dr. Arzu Tay Bayramoğlu - Yrd. Doç. Dr. Asuman Koç Yurtkur Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Anadolu University Journal of Social Sciences Türkiye de Gıda ve Tarımsal Ürün Fiyatlarını Uluslararası Belirleyicileri International Factors on Food and Agricultural

Detaylı

Ham Petrol İthal Fiyatıyla Enflasyon Arasındaki İlişki: Türkiye Analizi*

Ham Petrol İthal Fiyatıyla Enflasyon Arasındaki İlişki: Türkiye Analizi* Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 2010 Cilt: 47 Sayı:540 O. PEKER - M. MERCAN 25 Ham Petrol İthal Fiyatıyla Enflasyon Arasındaki İlişki: Türkiye Analizi* Özet Osman PEKER 1 Mehmet MERCAN 2 Bu çalışmada,

Detaylı

Sosyo Ekonomi. Türkiye de İhracatta Uygulanan KDV İadesinin İhracata Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz

Sosyo Ekonomi. Türkiye de İhracatta Uygulanan KDV İadesinin İhracata Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz Sosyoekonomi / 2008-2 / 080205. Hakan TÜRKAY & Hilmi ÜNSAL Sosyo Ekonomi Temmuz-Aralık 2008-2 Türkiye de İhracatta Uygulanan KDV İadesinin İhracata Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz Hakan TÜRKAY hakanturkay@yahoo.com

Detaylı

İnönü Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (1999) Ekonometri Bölümü

İnönü Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (1999) Ekonometri Bölümü Mahmut ZORTUK E-posta : mahmut.zortuk@dpu.edu.tr Telefon : 0274 265 2031-2020 Öğrenim Bilgisi Doktora İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler (2007) Enstitüsü Ekonometri Anabilim Dalı Yüksek -Tezli Dumlupınar

Detaylı

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası nda İşlem Hacmi İle Getiri İlişkisi

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası nda İşlem Hacmi İle Getiri İlişkisi Muhasebe ve Finansman Dergisi Temmuz/2013 İstanbul Menkul Kıymetler Borsası nda İşlem Hacmi İle Getiri İlişkisi ÖZET Halime TEMEL NALIN Sevinç GÜLER Bu çalışmanın amacı, İMKB 100 Endeksinde işlem hacmi

Detaylı

alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems

alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems Available online at www.alphanumericjournal.com alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems Received: May 8, 2017 Accepted: June

Detaylı

EVIEWS KULLANIMI (EVIEWS 8)

EVIEWS KULLANIMI (EVIEWS 8) EVIEWS KULLANIMI (EVIEWS 8) BAŞLANGIÇ Yeni bir dosya (workfile) yaratma Adım 1. Ana menüden File/New/Workfile ı seçin Adım 2. Workfile structure type ne tür veri kullandığınızı gösterir. ÖR1. Zaman serisi

Detaylı

Parasal Aktarım Mekanizması: Türkiye de Döviz Kuru Kanalının VAR Analizi

Parasal Aktarım Mekanizması: Türkiye de Döviz Kuru Kanalının VAR Analizi Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Parasal Aktarım Mekanizması: Türkiye de Döviz Kuru Kanalının VAR Analizi Figen BÜYÜKAKIN 1 Vedat CENGİZ 2 Armağan TÜRK 3 Alınma Tarihi:

Detaylı

PARA PİYASALARINDAKİ BÜYÜMENİN BİST ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN VAR YÖNTEMİ İLE ANALİZİ

PARA PİYASALARINDAKİ BÜYÜMENİN BİST ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN VAR YÖNTEMİ İLE ANALİZİ Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi Cilt: 8 Sayı: 15 Temmuz 2016, ss. 451-467 DOI: 10.14784/marufacd.266492 PARA PİYASALARINDAKİ BÜYÜMENİN BİST ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN VAR YÖNTEMİ İLE ANALİZİ Ali

Detaylı

PANEL VERİ MODELLERİNİN TAHMİNİNDE PARAMETRE HETEROJENLİĞİNİN ÖNEMİ: GELENEKSEL PHILLIPS EĞRİSİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA

PANEL VERİ MODELLERİNİN TAHMİNİNDE PARAMETRE HETEROJENLİĞİNİN ÖNEMİ: GELENEKSEL PHILLIPS EĞRİSİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA PAEL VERİ MODELLERİİ TAHMİİDE PARAMETRE HETEROJELİĞİİ ÖEMİ: GELEEKSEL PHILLIPS EĞRİSİ ÜZERİE BİR UYGULAMA Selim TÜZÜTÜRK (*) Özet: Panel veri modellerinin tahmininde, örneklem ile ilgili dikkat edilmesi

Detaylı

İyi Bir Modelin Özellikleri

İyi Bir Modelin Özellikleri İyi Bir Modelin Özellikleri 1. Basitlik. Belirlenmişlik Y t = b 1 (1-r)+b X t -rb X t-1 +ry t-1 +e t 3. R ölçüsü 4. Teorik tutarlılık 5. Fonksiyonel Biçim 1 Model Tanımlanması Araştırmada kullanılan modelin

Detaylı

2016 MART AYI ENFLASYON RAPORU

2016 MART AYI ENFLASYON RAPORU 2016 MART AYI ENFLASYON RAPORU HAZIRLAYAN 04.04.2016 RAPOR Doç. Dr. Sema ULUTÜRK AKMAN - İstatistik Araştırma Merkezi Yrd. Doç. Dr. Hakan BEKTAŞ İstatistik Araştırma Merkezi Mart ayında Tüketici Fiyat

Detaylı

ÜLKE RAPORU Eren GÜNDOĞAN

ÜLKE RAPORU Eren GÜNDOĞAN ÇİN HALK CUMHURİYETİ MADEN SEKTÖRÜ ÜLKE RAPORU Eren GÜNDOĞAN 1 İçindekiler Çin Halk Cumhuriyeti Genel Bilgiler... 3 Tablo 1: Temel Sosyal Göstergeler... 3 Çin Halk Cumhuriyeti Genel Ekonomik Göstergeler...

Detaylı

During The Political Stability Period Effect of External Debt on Inflation: Empirical Analysis on Turkey

During The Political Stability Period Effect of External Debt on Inflation: Empirical Analysis on Turkey EconWorld2018@Seville 23-25 January, 2018; Seville, Spain During The Political Stability Period Effect of External Debt on Inflation: Empirical Analysis on Turkey Aslı Yenipazarlı 1 ve Emre Demir 2 Abstract

Detaylı

Marmara Sosyal AraĢtırmalar Dergisi. The Journal of Marmara Social Research

Marmara Sosyal AraĢtırmalar Dergisi. The Journal of Marmara Social Research Marmara Sosyal AraĢtırmalar Dergisi The Journal of Marmara Social Research Sayı 1, Aralık 211 TÜRKĠYE DE PARA POLĠTĠKASI KARARLARININ MAKROEKONOMĠK DEĞĠġKENLER ÜZERĠNDEKĠ ETKĠSĠ: VEKTÖR OTOREGRESYON (VAR)

Detaylı

Dr. Ünzüle KURT Ardahan Üniversitesi, Iktisadi Ve Idari Bilimler Fakültesi,

Dr. Ünzüle KURT Ardahan Üniversitesi, Iktisadi Ve Idari Bilimler Fakültesi, ISSN: 2149-9225 Yıl: 2, Sayı: 6, Aralık 2016, s. 178-186 Dr. Ünzüle KURT Ardahan Üniversitesi, Iktisadi Ve Idari Bilimler Fakültesi, unzulekurt@ardahan.edu.tr TÜRKİYE EKONOMİSİNDE DÖVİZ KURU VE POLİTİK

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl Lisans İktisat Orta Doğu Teknik Üniversitesi 1991 Yüksek Lisans İktisat Bilkent Üniversitesi 1994

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl Lisans İktisat Orta Doğu Teknik Üniversitesi 1991 Yüksek Lisans İktisat Bilkent Üniversitesi 1994 ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı: Sıdıka Başçı 2. Doğum Tarihi: 1 Ocak 1970 3. Unvanı: Yardımcı Doçent 4. Öğrenim Durumu: Derece Alan Üniversite Yıl Lisans İktisat Orta Doğu Teknik Üniversitesi 1991 Yüksek Lisans

Detaylı

TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE İHRACAT VE İTHALAT ARASINDAKİ İLİŞKİNİN VAR TEKNİĞİYLE ANALİZİ

TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE İHRACAT VE İTHALAT ARASINDAKİ İLİŞKİNİN VAR TEKNİĞİYLE ANALİZİ ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 6, Sayı 11, 2010, ss. 123 140 ZKU Journal of Social Sciences, Volume 6, Number 11, 2010, pp. 123 140 TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE İHRACAT VE İTHALAT ARASINDAKİ İLİŞKİNİN

Detaylı

Tüketici Güven Endeksi ile Makro Değişkenler Arasındaki İlişki. The Relationship Between Consumer Confidence Index and Macroeconomics Variables

Tüketici Güven Endeksi ile Makro Değişkenler Arasındaki İlişki. The Relationship Between Consumer Confidence Index and Macroeconomics Variables Tüketici Güven Endeksi ile Makro Değişkenler Arasındaki İlişki Furkan BEŞEL 1 Fatih YARDIMCIOĞLU 2 Özet Bu çalışmada Türkiye de Tüketici Güven Endeksi ile Döviz Kuru, Petrol Fiyatları ve İşsizlik arasındaki

Detaylı

VADELİ VE SPOT KURLAR ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: İZMİR VADELİ İŞLEM VE OPSİYON BORSASI ÜZERİNE BİR UYGULAMA

VADELİ VE SPOT KURLAR ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: İZMİR VADELİ İŞLEM VE OPSİYON BORSASI ÜZERİNE BİR UYGULAMA VADELİ VE SPOT KURLAR ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: İZMİR VADELİ İŞLEM VE OPSİYON BORSASI ÜZERİNE BİR UYGULAMA Yrd. Doç.Dr. Erhan DEMİRELİ, Emre GÜLMEZ, Doç.Dr. Göktuğ Cenk AKKAYA ÖZET:Günümüzde ticari

Detaylı

The impact of economic crisis on agricultural macroeconmic variables in turkey for the period of

The impact of economic crisis on agricultural macroeconmic variables in turkey for the period of MPRA Munich Personal RePEc Archive The impact of economic crisis on agricultural macroeconmic variables in turkey for the period of 1980-2008. Aktas, Erkan; Tuncer, İsmail and Aydın, Murat Mersin Üniversitesi

Detaylı

TÜRKİYE DE CARİ İŞLEMLER AÇIĞININ SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİN ZAMAN SERİLERİ ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ: DÖNEMİ

TÜRKİYE DE CARİ İŞLEMLER AÇIĞININ SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİN ZAMAN SERİLERİ ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ: DÖNEMİ ANADOLU ÜNİVERS İTES İ S OS YAL BİLİMLER DERGİS İ ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES Cilt/Vol. : 11 - S ayı/no: 3 : 135 148 (2011) TÜRKİYE DE CARİ İŞLEMLER AÇIĞININ SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİN ZAMAN

Detaylı

2014 TEMMUZ AYI ENFLASYON RAPORU

2014 TEMMUZ AYI ENFLASYON RAPORU 2014 TEMMUZ AYI ENFLASYON RAPORU HAZIRLAYAN 04.08.2014 Yrd. Doç. Dr. Sema ULUTÜRK AKMAN - İstatistik Araştırma Merkezi Araş. Gör. Hakan BEKTAŞ İktisat Fakültesi Ekonometri Bölümü RAPOR Temmuz ayında Tüketici

Detaylı

KIRGIZİSTAN DA PARASAL AKTARIM MEKANİZMALARININ VAR ANALİZİ

KIRGIZİSTAN DA PARASAL AKTARIM MEKANİZMALARININ VAR ANALİZİ Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi Cilt: 3 Sayı: 1 2014 Manas Journal of Social Studies Vol.: 3 No: 1 2014 KIRGIZİSTAN DA PARASAL AKTARIM MEKANİZMALARININ VAR ANALİZİ Yrd. Doç. Dr. Cunus GANİYEV Kırgızistan-Türkiye

Detaylı

Türkiye ve Avrupa Fındık Fiyatları ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik İlişkisi *

Türkiye ve Avrupa Fındık Fiyatları ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik İlişkisi * U. Ü. ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 2008, Cilt 22, Sayı 2, 47-56 (Journal of Agricultural Faculty of Uludag University) Türkiye ve Avrupa Fındık Fiyatları ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik İlişkisi * Gülistan

Detaylı

AZERBAYCAN DA FĠYATLAR GENEL DÜZEYĠ VE DÖVĠZ KURU ĠLĠġKĠSĠ

AZERBAYCAN DA FĠYATLAR GENEL DÜZEYĠ VE DÖVĠZ KURU ĠLĠġKĠSĠ H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 29, Sayı 1, 2011, s. 1-19 AZERBAYCAN DA FĠYATLAR GENEL DÜZEYĠ VE DÖVĠZ KURU ĠLĠġKĠSĠ Seymur AGHAYEV Öz Çalışmada 1995: 01 2010: 04 dönemine ait aylık

Detaylı

IIBINTERNATIONAL REFEREED ACADEMIC SOCIAL SCIENCES JOURNAL

IIBINTERNATIONAL REFEREED ACADEMIC SOCIAL SCIENCES JOURNAL IIBINTERNATIONAL REFEREED ACADEMIC SOCIAL SCIENCES JOURNAL AN APPLIED EXAMPLE OF PROFESSIONAL DESPAIR AND ANXIETY LEVELS OF THE STUDENTS IN THE DEPARTMENT OF HEALTHCARE MANAGEMENT 1 Haluk ŞENGÜN 1, Nilgün

Detaylı

ANALYSIS OF THE LOWEST AND THE HIGHEST VALUES OF THE GOLD EXCHANGE TRANSACTIONS BY USING VAR

ANALYSIS OF THE LOWEST AND THE HIGHEST VALUES OF THE GOLD EXCHANGE TRANSACTIONS BY USING VAR The Journal of International Civilization Studies Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi Volume III/ Issue I ISSN: 2548-0146, Nevşehir/ TURKEY DOI: 10.26899/inciss.160 ANALYSIS OF THE LOWEST

Detaylı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 5 Kasım 2007

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 5 Kasım 2007 Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kasım 7 ÖZET Ekim ayında tüketici fiyatları gıda fiyatlarındaki belirgin yükselişin etkisiyle yüzde 1,1 oranında artmış ve yıllık enflasyon yüzde 7,7 olarak gerçekleşmiştir.

Detaylı

SESSION 4C: Sağlık Ekonomisi 471

SESSION 4C: Sağlık Ekonomisi 471 SESSION 4C: Sağlık Ekonomisi 471 Türkiye'de Sağlık Sektörü ve Sağlık Harcamalarının Büyüme Üzerindeki Etkisinin 2000-2014 Yılları için Analizi Evaluating the Effects of Health Sector and Health Expenditures

Detaylı