ANMED. ANADOLU AKDENİZİ Arkeoloji Haberleri News of Archaeology from ANATOLIA S MEDITERRANEAN AREAS. (Ayrıbasım/Offprint)

Transkript

1 ANMED ANADOLU AKDENİZİ Arkeoloji Haberleri News of Archaeology from ANATOLIA S MEDITERRANEAN AREAS (Ayrıbasım/Offprint) Suna - İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü Suna & İnan Kıraç Research Institute on Mediterranean Civilizations

2 İÇİNDEKİLER KAZI RAPORLARI Alara Kazısı 2008 Osman Eravşar 1 Antiocheia ad Cragum Arkeolojik Araştırma Projesi: Michael Hoff Rhys Townsend 6 Kuzeydoğu Tapınağı 2008 Sezonu Ece Erdoğmuş Arykanda Kazısı 2008 Cevdet Bayburtluoğlu 12 Bademağacı 2008 Yılı Kazıları Refik Duru Gülsün Umurtak 15 Karain Mağarası 2008 Yılı Kazıları Metin Kartal 22 Kelenderis 2008 Yılı Kazı ve Onarım Çalışmaları Levent Zoroğlu 26 Kibyra 2008 Yılı Kazıları H. Ali Ekinci Şükrü Özüdoğru 32 F. Eray Dökü Ksanthos Kazıları 2008 Jacques des Courtils 40 Limyra Kazı ve Araştırmaları 2008 Martin Seyer Ulrike Schuh 45 Myra-Demre Aziz Nikolaos Kilisesi Kazısı ve Semiha Yıldız Ötüken Ebru Fatma Fındık 49 Duvar Resimlerini Belgeleme Koruma-Onarım Çalışmaları 2008 Olympos Kazısı 2008 B. Yelda Olcay Uçkan 55 Perge 2008 Haluk Abbasoğlu 61 Pisidia Antiokheiası Kazıları 2008 Mehmet Özhanlı 70 Rhodiapolis Kazıları 2008 Nevzat Çevik Süleyman Bulut İsa Kızgut 75 Side Tiyatrosu ve Çevresindeki Kazı ve Ülkü İzmirligil 82 Düzenleme Çalışmaları 2008 Soli/Pompeiopolis 2008 Kazıları Remzi Yağcı 89 Yumuktepe Höyüğü nde 2008 Yılı Gülgün Köroğlu 92 Ortaçağ Kazıları YÜZEY ARAŞTIRMA RAPORLARI Alanya ve Çevresinde Bizans Araştırmaları 2008 Sema Doğan 100 Andriake Yüzey Araştırması 2008 Banu Yener-Marksteiner 105 Beydağları 2008 Yılı Yüzey Araştırmaları İsa Kızgut Süleyman Bulut Nevzat Çevik 108 Burdur ve Isparta 2008 Yılı Yüzey Araştırmaları Mehmet Özsait 115 Isparta Bölgesi 2008 Yılı Arkeolojik Yüzey Bilge Hürmüzlü 122 Araştırması: Tymandos Antik Kenti ve Çevresi Dağlık Kilikia 2008: Yerleşim Tarihi ve Hamdi Şahin Selim Pullu 125 Epigrafya Araştırmaları

3 CONTENTS EXCAVATION REPORTS Excavations at Alara in 2008 Osman Eravşar 1 The Antiocheia ad Cragum Archaeological Research Michael Hoff Rhys Townsend 6 Project: Northeast Temple 2008 Season Ece Erdoğmuş Excavations at Arykanda in 2008 Cevdet Bayburtluoğlu 12 Excavations at Bademağacı in 2008 Refik Duru Gülsün Umurtak 15 Excavations at the Karain Cave in 2008 Metin Kartal 22 Excavations and Restoration Work at Kelenderis Levent Zoroğlu 26 in 2008 Excavations at Kibyra in 2008 H. Ali Ekinci Şükrü Özüdoğru 32 F. Eray Dökü Excavations at Xanthos in 2008 Jacques des Courtils 40 Excavations and Research at Limyra 2008 Martin Seyer Ulrike Schuh 45 Excavations at the Church of St. Nicholas Semiha Yıldız Ötüken Ebru Fatma Fındık 49 in Myra-Demre and the Conservation-Restoration and Documentation of the Wall Paintings in 2008 Excavations at Olympos in 2008 B. Yelda Olcay Uçkan 55 Perge 2008 Haluk Abbasoğlu 61 Excavations at Pisidian Antioch in 2008 Mehmet Özhanlı 70 Excavations at Rhodiapolis in 2008 Nevzat Çevik Süleyman Bulut İsa Kızgut 75 Excavation and Landscaping Work at and around Ülkü İzmirligil 82 Side Theater in 2008 Excavations at Soli/Pompeiopolis in 2008 Remzi Yağcı 89 Excavations in the Medieval of Yumuktepe Höyüğü Gülgün Köroğlu 92 in 2008 SURVEY REPORTS Surveys on Byzantine Remains in and around Sema Doğan 100 Alanya in 2008 Surveys in Andriake in 2008 Banu Yener-Marksteiner 105 Surveys in Beydağları in 2008 İsa Kızgut Süleyman Bulut Nevzat Çevik 108 Surveys in Burdur and Isparta in 2008 Mehmet Özsait 115 Archaeological Surveys in Isparta Region in 2008: Bilge Hürmüzlü 122 Ancient City of Tymandos and Environs Rough Cilicia 2008: Settlement History and Hamdi Şahin Selim Pullu 125 Epigraphy Surveys

4 İÇİNDEKİLER Mersin, Silifke, Olba Arkeolojik Araştırmaları 2008 Emel Erten 132 Kahramanmaraş Yüzey Araştırması 2008 Erkan Konyar 138 Kibyratis Araştırmaları 2008 Thomas Corsten 143 Mersin İli Erdemli ve Silifke İlçelerinde Antik Ümit Aydınoğlu 146 Dönem de Kentleşme ve Tarımsal Organizasyon Araştırması 2008 Oinoanda da Arazi Çalışmaları 2008 Martin Bachmann 150 Osmaniye Arkeolojik Yüzey Araştırması 2008 Füsun Tülek 158 Rhodiapolis Çevresi Yüzey Araştırmaları 2008: Nevzat Çevik İsa Kızgut 164 İdebessos Süleyman Bulut Sivritaş Tepe: Gazipaşa da Bir Tarihöncesi Taş Yontma Atölyesi Keşfi Nicholas Rauh 169 DİĞER ÇALIŞMA RAPORLARI Alanya Kadıpaşa Mahallesi Kazı Çalışmaları 2008 Seher Türkmen Gülcan Demir 172 Belgin Savaş Selinus Şekerhane Köşkü nde Jeofizik İncelemeler 2008 Seher Türkmen Claudia Winterstein 175 Beldibi Şapel ve Mezarlık Alanı Kurtarma Kazısı 2008 Ferhan Büyükyörük Mustafa Samur 179 Susuz Han 2008 Yılı Kazı Çalışmaları H. Ali Ekinci O. Gürer Ergin 184 Şakir Çakmak Doğu Garajı-Halk Pazarı Mevkii Attaleia Kenti Nekropol Kurtarma Kazısı 2008 Aynur Tosun 189

5 CONTENTS Archaeological Surveys in Olba, Silifke, Mersin in 2008 Emel Erten 132 Surveys in Kahramanmaraş in 2008 Erkan Konyar 138 Research in the Kibyratis in 2008 Thomas Corsten 143 Surveys of Urbanization and of Agricultural Organization Ümit Aydınoğlu 146 during Antiquity within the Townships of Erdemli and Silifke in Mersin Province in 2008 Fieldwork at Oinoanda 2008 Martin Bachmann 150 Archaeological Surveys in Osmaniye in 2008 Füsun Tülek 158 Surveys around Rhodiapolis in 2008: Idebessos Nevzat Çevik İsa Kızgut 164 Süleyman Bulut Sivritaş Tepe in Gazipaşa: The Discovery of a Prehistoric Stone-Knapping Site Nicholas Rauh 169 OTHER REPORTS Excavations at Kadıpaşa Mahallesi, Alanya in 2008 Seher Türkmen Gülcan Demir 172 Belgin Savaş Geophysical Survey at Şekerhane Köşkü, Selinus in 2008 Seher Türkmen Claudia Winterstein 175 Salvage Excavations at the Chapel and Necropolis in Ferhan Büyükyörük Mustafa Samur 179 Beldibi in 2008 Excavations at Susuz Han in 2008 H. Ali Ekinci O. Gürer Ergin 184 Şakir Çakmak Salvage Excavations at the Necropolis of Attaleia Aynur Tosun 189 at Doğu Garajı-Halk Pazarı in 2008

6

7 KAZI RAPORLARI / EXCAVATION REPORTS Alara Kazısı 2008 Excavations at Alara in 2008 Osman ERAVŞAR Antalya İli, Alanya İlçesi Okurcalar Kasabası sınırları içinde bulunan Alara Kalesi ve Ortaçağ Yerleşmesindeki kazı çalışmaları 17 Temmuz - 14 Ağustos tarihleri arasında T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı nın izniyle gerçekleştirilmiştir*. Geçen yılki kazı sezonunda olduğu gibi bu yıl da dört ayrı alanda farklı ekiplerle çalışılmıştır yılında başlanılan İç Kale Köşk kazısı, Aşağı Hamam ve Demirci Atölyesi kazılarını tamamlamak öncelikli hedef olarak belirlenmiştir. Bu alanlarının dışında Ayazma Şapeli, Aşağı Kent Yapı Kalıntısı, Orta Kale Kapısı ve çevresinde de kazılara başlanılmış, yerleşim alanında belirlenen bazı noktalarda sondajlar yapılmıştır. Kazının yanı sıra, topografik ve fotogrametrik çalışmalar ile çevrede yüzey araştırmaları, basit onarımlar da gerçekleştirilmiştir. Excavations at the Alara Fortress and medieval settlement, located within the Okurcalar town of Alanya, Antalya, were conducted from July 17 to August 14 with permission issued by the Ministry of Culture and Tourism*. Again this year, as in the previous campaign, the work was carried out in four different areas by four different teams. Priority was given this year to completing the excavations at Citadel Kiosk (İçkale Köşkü), Lower Baths and Blacksmith s Workshop. In addition, excavations were initiated at Ayazma Chapel, Lower City Building remains, Middle City gate and environs, and some soundings were done at several points as well. Beside excavations, topographic and photogrammetric work, surveys in the environs and simple repairs were done. Topografik ve Fotogrametrik Çalışmalar Kazı alanın da kot farklılıkların oldukça yüksek olması sebebiyle teleskopik yöntemlerle alanın tamamının hali hazır haritasının elde edilmesinin mümkün olmayacağı anlaşılmıştır yılı kazı çalışmalarında Aşağı Hamam ve çevresinin plan kotesi alınmış, alınan bu ölçülerin havai fotogrametrik tekniklerle birleştirilerek alanın hali hazır haritasının çıkarılmasına yönelik çalışmalar başlatılmıştır. Bu bağlamda kazı alanının ölçekli hava fotoğrafının temini için girişimde bulunulmuştur. * Kazılara Selçuk Üniversitesi nden Sanat Tarihçi, Arkeolog ve Haritacı olmak üzere toplam altı bilim ve adamı ve 12 öğrenci katılmıştır. E. Altıntaş, kazımızda bakanlık temsilci olarak görev almış, gösterdiği özverili ve uyumlu çalışmalar sayesinde kazının huzurlu ve verimli geçmesine katkı sağlamıştır. Kazı çalışmaları, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü DÖSİMM Saymanlığı tarafından finanse edilerek desteklenmiştir. Ayrıca, Vehbi Koç Vakfı Suna İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü (AKMED) ile Okurcalar Belediyesi tarafından sağlanan destekler de çalışmalara ivme katmıştır. Topographic and Photogrammetric Work Due to extensive differences of level in the excavation area, it was seen that the usual telescopic methods would not be feasible for preparing a map of the site. In the 2007 campaign, the topographic preparations were made and the measurements taken were united with aerial photogrammetric images. Within this frame we attempted to obtain a scaled aerial photo of the excavation area. As the photos acquired were not of sufficient quality, we attempted to acquire new images with higher quality. * The excavation team comprised six scholars including art historian, archaeologist and cartographer as well as 12 students from Selçuk University. State representative E. Altıntaş contributed greatly to the harmony and productivity of the campaign. Financing was provided by the Ministry of Culture and the Tourism General Directorate of Cultural Heritage and Museums, DÖSİMM. In addition, Vehbi Koç Foundation Suna & İnan Kıraç Research Institute on Mediterranean Civilizations (AKMED) and Okurcalar Municipality s contributions accelerated and facilitated the campaign. 1

8 KAZI RAPORLARI EXCAVATION REPORTS Res yılı Alara kazı alanları uydu fotoğrafı Fig. 1 Satellite image of the excavation sites at Alara in 2008 Kazı öncesi alandaki arkeolojik değerlerin sayısal ortamda değerlendirilmesi için çalışmalar yapılmıştır. Bu bağlamda öncelikli olarak yerleşim alanında herhangi bir koruması bulunmayan fresk gibi materyallerin belgeleme çalışmalarına öncelik verilmiştir. Bu bağlamda Ayazma Şapeli (Res. 1-2) ile Orta Kale Kapısı (Res. 3) çevresindeki fresklerin Laser Scanner ile taraması yapılmıştır. Ayrıca Aşağı Hamam ve Demirci Atölyesi çevresinde de gerçekleştirilen Laser Scanner taraması sayesinde alanın üç boyutlu modellemesine imkan sağlayacak veriler elde edilmiştir. Res. 2 Ayazma Şapeli laser tarama sonucu Fig. 2 Laser scanning results for the Ayazma Chapel Before the excavations, archaeological values extant on site were explored for evaluation in digital media. Thus, first of all, materials with no protection, such as frescoes, were documented. The frescoes at Ayazma Chapel (Figs. 1-2) and near the Middle City Gate (Fig. 3) were scanned with laser scanner. In addition, laser scanning at and around the Lower Baths and Blacksmith s Workshop provided us with data to reconstruct a 3-D modeling. Kazı Çalışmaları İç Kale Köşk: 2007 yılı kazı sezonunda, literatüre Kasırlı Hamam olarak giren yapıların kazılarına başlanılmıştır (Res. 4). Bu yapılardan hamamın kazısı tamamlanmış, doğudaki köşke ait bir birine bitişik iki beşik tonozlu mekândan kuzeyde olanının kazısı yapılmıştı. Hamamın köşk ile birleştiği yerde bulunan soyunmalık bölümünün 2007 de ortaya çıkarılan düzgün döşemeli taş zemininin ne yazık ki define arayıcıları tarafından tahrip edildiği tespit edilmiştir sezonunda, güneydeki beşik tonozla örtülü mekânın kazısına başlanılmıştır. Buradaki amaç, yapının köşkün hangi bölümü olarak kullanıldığının tesbiti, kuzeydeki bölüm ile olan ilişkisinin belirlenmesi ve tıpkı burada olduğu gibi güneydeki bölümün zemininde doğu tarafa doğru bir kademelenmenin olup olmadığının anlaşılmasıdır. Tonozlu mekânın içinde bulunan kaya formasyonunun kaba bir form verilerek şekillendirildiği ve tıpkı kuzeydeki mekânda olduğu üzere ortaya yakın bir kesimde tesviye yapılarak kademelendirildiği görülmüştür. Buradaki Excavations Citadel Kiosk: Excavations were initiated at the buildings known in the literature as Kasırlı Hamam in 2007 (Fig. 4). The baths and the north room with a barrel vault in the kiosk to the east were entirely excavated. The soyunmalık (apodyterium) is located where the baths adjoins the kiosk and its paved stone floor, exposed in 2007, had already been damaged by treasure hunters. Excavations were initiated at the south room with barrel vault in The purpose here is to identify the function of this building as part of the kiosk, to identify its connection with the north room and to see whether or not there exists stepped flooring in the eastern section of the south room just like the one in the north room. It was seen that the rock mass inside the vaulted room was roughly shaped and its floor was stepped starting about the middle by leveling just as in the north room. When the work here was completed, excavations were shifted to the area extending from the north and east walls of the kiosk to the citadel wall. 2

9 KAZI RAPORLARI EXCAVATION REPORTS çalışmalar tamamlanınca, köşkün dışında kuzey ve doğu duvarı ile kale duvarı arasında bulunan alanda kazılara devam edilmiştir. Köşkün dışında, kuzey ve doğu duvarları ile kale duvarı arasındaki dar bir koridor şeklindeki bölümün kazısına 2007 yılı kazı sezonunda başlanılmıştı. Bu kazının amacı, sur duvarı ile köşk duvarı arasındaki ilişkinin ortaya konulması ve köşkün ikinci katına ait yapı malzemeleri ve olası döküntü çini gibi buluntuların ortaya çıkarılmasıdır. Yerli kaya formasyonuna kadar inilmiş, küçük buluntu olarak kırık çini parçaları ele geçirilmiş, koridorun kuzey güney doğrultusundaki bölümünde in situ bir pişmiş toprak kap bulunmuştur. Ancak kabın içerisine yapı malzemesi döküldüğü için zarar görmüş çıkarılırken de parçalara ayrılmıştır. İç Kale nin batı tarafında bulunan diğer yapı kalıntılarının da saray bir parçası olabileceği düşüncesiyle 2008 yılı kazı programında bu bölümdeki mekânlar üzerinde de kazı çalışmaları yapılmasına karar verilmiştir. Bu bölümde kazı yapılmasındaki asıl amaç, iç kalede köşkün mekânları arasında homojen yapım birlikteliğinin olup olmadığının anlaşılmasıdır. Köşkün diğer bölümleri ile bu bölüm arasında duvar örgüsünde bazı farklılıkların bulunması, kuzeydoğudaki tonozlu galerilere göre daha nitelikli sayılabilecek malzemenin bu bölümde görülmesi, köşkün bu bölümünün yy. öncesine ait olabileceği düşüncesine götürmüştür. Kalenin batı tarafında yer alan bu mekânların, köşk ile olan mimari ilişkisinin orta çıkarılması, Selçuklu Dönemi nde bu bölümde ne tür bir imar çalışması yapıldığının anlaşılabilmesi amaçları doğrultusunda kazı çalışmalarına başlanılmıştır. Çalışmalarda öncelikli olarak alan üzerindeki yoğun maki örtüsü temizlenmiş, sonrasında hamama ait külhanın arkasındaki mekândan itibaren kazı çalışmalarına devam edilmiştir (Res. 5). Kuzey duvarının üst kısmında üst kata çıkışı sağlayan basamakların olduğu Res. 3 Ayazma Şapeli lazer tarama çalışması Fig. 3 Laser scanning of the Ayazma Chapel Res. 4 Kale Kapısı laser tarama sonucu Fig. 4 Laser scanning results for the Citadel Gate Excavation of this corridor-like narrow area outside the kiosk towards the citadel wall was initiated in 2007 with the aim of clarifying the link between the kiosk wall and the citadel wall, as well as to uncover the construction materials of the upper story and other materials such as tiles fallen. Bedrock was reached and small finds included tile fragments, while a baked clay pot in situ was found in the part of the corridor extending north-south. However, the pot had been damaged by falling debris and it tore apart when we removed it. Other building remains in the west part of the citadel could be part of a palace; thus, it was decided to excavate in that area too, the main purpose being to clarify the construction unity between the rooms of the kiosk in the citadel. Differences observed in the masonries between other parts of the kiosk and this part and the fact that materials of relatively higher quality are found in this part both suggest that this part of the kiosk could date prior to the 12 th 13 th centuries. Thus, excavations were initiated to identify the architectural connection between these rooms in the west of the citadel and the kiosk, and the constructional activities of the Seljuqs here. First the overgrowth covering the area was cleared and excavations were started in the room behind the stokehole (Fig. 5). Expecting a stairway in the upper portion of the north wall, we concentrated in the north and uncovered four steps with partially preserved pavement but moved from their positions. Toward the lower part is a doorway with a low arch, buried in earth up to its springing level and opening into a corridor. North of the doorway is an arch construction, like a flying buttress, on which the stairs leading up were located. Here and around were found numerous tile fragments decorated 3

10 KAZI RAPORLARI EXCAVATION REPORTS Res. 5 İç Kale Köşk te bulunan tonozlu galeri Fig. 5 Vaulted gallery at the Citadel Kiosk Res. 6 İç Kale nin batı tarafındaki kazı alanı Fig. 6 Excavation area in the west of the Citadel düşünülerek çalışmalar kuzey yönünde yoğunlaştırılmıştır. Eğimli bir toprak yığını oluşturan kesimde sürdürülen çalışmalar sonucunda basamakları bozulmuş, fakat üzerinde kısmen kaplamaları bulunan dört adet basamak ortaya çıkarılmıştır. Bu bölümün hemen aşağısında devamında bir koridora açılan ve üzengi seviyesine kadar olan bölümü toprağa gömülü bulunan basık kemerli bir kapıya ulaşılmıştır. Kapının kuzeyinde, üzerinde üst kata çıkışı sağlayan merdiven basamaklarının oturduğu, yarım dairevi kesitli bir kemer boşluğuna ulaşılmıştır. Boşluğunun içinde ve çevresinde çok miktarda kırık vaziyette üzerinde çoğunlukla bitkisel motiflerin işlendiği plaka çini parçaları ele geçirilmiştir. İç kalede yeterli koruma önlemlerinin alınamaması sebebiyle buradaki kazılara 2009 yılında devam edilmek üzere son verilmiştir. Ayazma Şapeli Alara Kalesi nin kurulu olduğu tepenin kuzeybatı eteğinde bulunan, Alara Çayı ndan ortalama 30 m. yükseklikte, vadiye açılan bir mağaranın hemen önünde yer alan şapelin tespiti geçen yıl yapılmıştı (Res. 6). Kalenin oturduğu kayalık alanın kuzeyinde, Güneydoğu-kuzeybatı doğrultusunda mağaranın girişine yerleştirilen yapı, kaba yonu taşlardan inşa edilmiştir. Duvarlarının yarıya yakın bölümü toprak altındadır ve içinde defineciler tarafından açılmış kaçak kazı çukurları yer alır. Naosu ve nartheksinin üst örtüsü tamamen yıkılmıştır, sadece kuzeygüney duvarının bir bölümü ayaktadır. Kuzey ve güney duvarının iç kısımlarında yan yana dörtlü grup oluşturacak şekilde sıralanmış ve yüzleri tahrip edilmiş, sekiz adet insan figürü resmedilmiştir. Bu kazı sezonunda şapelin planının ortaya çıkarılması, duvarlarındaki ve olası yıkıntılar arasındaki diğer fresklerin tespiti amacıyla bir çalışma yapılmıştır. Naos ve nartheksde mezar olabileceği tahminiyle, kazılara ana zemine ulaşılana kadar devam edilmiştir. Tonoz yüzeyinden düşmüş, küçük bir mostly with floral motifs. Due to lack of security measures in the citadel, excavations here were halted until the 2009 campaign. Ayazma Chapel The chapel placed right in front of a cave, 30 m. above and facing the valley of Alara Stream, on the northwest skirt of the Alara Fortress hill was documented in the previous campaign (Fig. 6). Built with roughly cut stones, the chapel extends in the southeast-northwest direction. The walls are buried in earth up to about half their height. There are pits dug by treasure hunters. The superstructure of both the narthex and the naos is entirely in ruins; only the north and south main walls of the building stand in part. On the inner sides of the north and south walls, there are eight human figures, painted in groups of four, with their faces damaged. The plan of the chapel was drawn and possible frescoes on the walls or in the debris were looked for. Excavations in the narthex and naos continued down to the floor level in order to see if there existed any burials. A small fragment of fresco, fallen off from the vault, was found. A lime mortar was used to consolidate the walls to prevent further damage. Lower Baths and Blacksmith s Workshop Work in and around the Lower Baths and the Blacksmith s Workshops continued. The hot chamber was cleared; water tank and stokehole were exposed. The level difference between the west and east sides of the baths indicates earth filling around the east side. The southeastern part was also in the same condition. These rooms were excavated in the 2007 campaign and walls of another structure were exposed. During the excavation of the rooms in the southeast some tools related with black- 4

11 KAZI RAPORLARI EXCAVATION REPORTS fresk parçası bulunmuştur. Duvarlardaki bozulmayı önlemek amacıyla kireç harçlı bir sıva ile konsolidasyon yapılmıştır. Aşağı Hamam ve Demirci Atölyesi Aşağı Hamam da, hamam ve demirci atölyesi ile ilişkili yapı ve çevresinde çalışılmıştır. Hamamın halveti boşaltılmış, su deposu ve külhana ait yapı elemanları açığa çıkarılmıştı. Hamamın batı tarafı ile doğu tarafı arasında belirgin bir kot farkı bulunduğu, bundan dolayı doğu tarafta dış duvarların çeperi toprak ve taş ile doluydu. Ayrıca hamamın güney doğu tarafında da benzer bir durum söz konusuydu. Bu mekânlar 2007 kazı sezonunda boşaltılmış, başka bir yapıya ait duvarlar ortaya çıkarılmıştı. Güneydoğu taraftaki mekânların kazısı sırasında birtakım demirci aletleri bulunmuş, bunlar yapının bir demirci atölyesi olabileceğini göstermiştir yılı kazı çalışmalarında, atölye duvarlarının doğu yönünde devam etmesi sebebiyle kazının bu yöne doğru duvar takibi şeklinde sürdürülmesi gerekiyordu. Ayrıca hamamın külhanın devamında yüzeyde iz şeklinde görülen duvarlar, burada başka bir mekân olabileceğine işaret ediyordu. Ortaya çıkarılan mekânların kimliklerini gösteren bulgulara rastlanılmadı. Ancak demirci atölyesinin bitişiğinde güneydoğudaki mekânın içinde mermerden bir dibek taşı bulunması, buranın işlik olabileceğini göstermektedir. Demirci atölyesi ve bitişiğindeki bu mekânların işlev tespiti ancak ileriki yıllarda ortaya çıkacak yeni bulgulardan hareketle daha sağlıklı olarak yapılabilecektir. Yapı Kalıntısı Kazısı Aşağı kentte, 103 ada, 4 parselde, L planlı, sadece kuzey ve doğu duvarları günümüze kadar gelmiş olan yapı, çevresindeki diğer yapı kalıntılarıyla birlikte dikkat çekici bir nitelik taşımaktadır. Yapının kimliğinin anlamak ve çevresindeki yapı kalıntılarıyla ilişkisinin tespiti amacıyla burada kazı çalışması yapılmasına karar verilmiştir. Yapı hakkında bilgi veren çevre sakinleri yapının bir mescit olduğu ve üzerinde bir kitâbesinin bulunduğundan bahsetmişlerdir. Bu kitâbenin yapı çevresinde olabileceği ve yapının girişinin tespiti amacıyla yapının bugün yıkık olan batı cephesi boyunca duvar takibi yapılarak kazı çalışmalarına başlanılmıştır. Kazılar sonucunda batı taraftaki duvar tespit edilmiş, yapı içindeki özgün toprak zemine göre cm. lik bir hafriyat yapılmıştır cm. kotunda yapının düzgün zemin döşemesine ait izler de bulunmuştur. Çalışmalara önümüzdeki yıl devam edilmek üzere son verilmiştir. Res. 7 Ayazma Şapeli nin kuzey doğudan görünüşü Fig. 7 Ayazma Chapel seen from the northeast smithing were found, indicating that this building could be a blacksmith s workshop. Excavations in 2008 followed the eastward extending walls of the workshop. Furthermore, traces on the walls extending from the stokehole pointed to the presence of another chamber here. None of the finds shed any light on the function of the rooms. However, a marble grinding stone suggests a work area function. Identification of the functions of the rooms adjoining the blacksmith s workshop will be possible only after new finds in future excavations. Building remains A building located in insula 103, lot 4, in the lower city is worth noting with its L-shaped north and east walls standing and other remains around. Excavations were initiated here in order to identify the building and its connections with the surrounding remains. Nearby locals had told us that this was a masjid and originally bore an inscription. Excavations were started along the west wall that is now in ruins in order to look for the entrance and possibly the inscription. The west wall was exposed and a 0.70 m. thick earth filling inside the building was removed. Traces of fine floor pavement were reached and work was halted in order to continue in the coming campaign. 5