Kullandığınız görseller, form düzeni anlaşılabilir ve akılda kalıcı olmalı.

Transkript

1 İlkeler Kullanımda eşitlik. Kullanımda esneklik. Kullanımı basit ve sezgisel. Akılda kalıcı bilgilendirme. Hataya karşı toleranslı olma. Düşük fiziksel güç harcama. Yaklaşım ve kullanım için boyut ve alan. Geliştirdiğiniz sistem, tıpkı bir jimnastikçi gibi esnek olmalı Fiziksel olarak farklı yaratılmış kişiler sistemi kullanırken zorlanmamalı. Karmaşıklık bizim için bir problem olmayabilir. ama kullanıcılar için bir problemmiş gibi basit olmalı. Kullandığınız görseller, form düzeni anlaşılabilir ve akılda kalıcı olmalı. 1

2 Hata anında, veriyi kurtarmak için geri alma veya benzeri mekanizmalar olmalı. Birden fazla(ses, yazı, görüntü, animasyon, el işaretleri) kanaldaki verileri işleyen sistemlerdir. Özel ihtiyacı olan kişiler için ve sanal gerçeklik için idealdirler. Ses Tanıma, TERMinoloji, konuşmalar, konuşma dışında kalan sesleri tanımalıdır. Göz hareketlerine duyarlılık. Dokunabilme Koklayabilme ve Tat alma Bilgisayar ile etkileşimde bu 5 duyu organımızdan hangilerini kullanabiliyoruz? İdeal olarak 5ini de kullanabilmemiz gerekir. Ama pratikte sadece görme, duyma ve dokunma duyularını kullanabilmekteyiz. Birden fazla kanal yoluyla etkileşim. Multimedia Birden fazla ortam yoluyla etkileşim. Örneğin, bilgisayar yoluyla eğitimde sadece görme duyusuna erişmek için animasyon, video, yazı ve resim kullanılabilir. Ek olarak ses duyusuna erişmek için de konuşmalar ve müzikler kullanılabilir. İnsanlarda konuşma mükemmel ve doğal bir hünerdir. İletişim için kullanılan en kolay yoldur. 2

3 Fonemler (phonemes ), bir dildeki en küçük ses birimidir. İngilizce de 40 tane fonem vardır. Her biri içeriğe bağlı olarak farklı şekilde duyulabilir. Ör: «they are in» ve «these larger units are» Fonem Alafon Morfem Alafonlar (allophones), bir fonemin birden fazla okunuşlarının tümüne verilen addır. İngilizce de arasında alafon vardır. Alafonlar da birleşerek morfemleri oluşturur. Morfemler anlamlı en küçük birimdir. Prozodi(prosody), tondaki ve kalitedeki değişikliğe denir. Vurgu, önem, duraklama ve perdedeki değişiklerle sağlanır. Cümleye daha fazla anlam katar. Söz dizimi(syntax), cümlenin yapısının tamamına verilen addır. Anlam bilimi(semantics) cümlenin bütününün anlamıdır. Farklı insanlar farklı konuşurlar. Aksan, tonlama, vurgu, şive, ses vb. Anlamca benzer cümlelerin yapıları farklıdır. Arkaplan gürültüsü olabilir. İnsanlar genellikle, «eee», «ııı», «hmm», «şey» diyebilirler. Cümlenin bütününe anlam katabilmek için sadece kelimeler yeterli olmayabilir. Zeka gerekir, Konunun ne olduğunu bilmek ve konuşmacıyı tanımak gerekir. Örneğin, «ııı ben ee bundan hoşlanmadım» cümlesi algılansa bile tek başına gereksiz bir cümledir, tamamında ne anlatılmak istenildiği belirsizdir. Fonetik dil Türkçe gibi yazıldığı gibi okunan dillere verilen addır. Fonetik daktilo da fonetik bir dil olan Fince için geliştirilmiştir. Bir konuşmacı tarafından eğitilip genelleştirilebilir. Bir NN(sinir ağı) geliştirilerek, birbirine benzeyen sesleri bir araya toplar. Ve sonra da ilgili harfe atanır. 3

4 US A B OK OKYANUS C1 CEBİR F2R FİKİR AYAN BEYAN Ses tanıma yararlı mı? Tek kullanıcı olduğunda çok rahat iletişim kurulabilirken, birden fazla kullanıcı olduğunda iletişim zorlaşabilir. Sınırlı sayıda komutla çalışan cihazlar için bu sorun ortadan kalkabilir. İnsanlar ellerini kullanmadan iletişim kurabildikleri için çok büyük potansiyel var. Eller kullanılmadığı için ek cihazlara gerek yok, bu nedenle daha hafif cihaz üretimi. Fiziksel engelli insanlar için çok kullanışlı Uygulamalarda konuşma dışı sesler kullanmak yararlı mıdır? Bang, doing, squak, click v.s Bir hata anında, uyarı mesajları için. Yazı yazarken daktilo sesi duymak, yazıda hata yapmamızı engellemeye yardımcı olur. Oyunları sessiz düşünebiliyor musunuz? Konuşmadan farklı olarak, kültür ve dil farkı gözetmeksizin anlatmak istediğinizi anlatabilirsiniz. 4

5 İşitsel Benzetim. Bir dosya silerken genellikle bir şeyin buruşturulup atılması gibi sesler duyarız. Veya oyunlarda bir şey attığımızda kırılan cam sesi duyarız. Bir uygulamada kullanılan seslerin gerçeğe yakın olması bize ne gibi avantajlar sağlar? Temas ile etkileşim. Dokunmatik yüzeyler kaça ayrılır? Resistive Capasitive Yüzeysel akustik dalga (SAW) Kızılötesi (IR) Optik görüntüleme (OI) Ayrımsal sinyal teknolojisi (DST) Akustik Atım Tanıma (APR) El Yazısı Tanıma Peki Resistive ve Capacitive ekranlar arasındaki farkları biliyor muyuz? Resistive adı üzerinde dirençsel. Çalışması için üzerine baskı uygulamak gerekir. Capacitive adı üzerinde kapasitif. Ekran üzerindeki elektrik alan değişimi ile çalışırlar. Düz yazı (el yazısı) günlük hayatta kullandığımız başka bir iletişim aracıdır. Düz yazıyı tanımak el yazısını tanımaktan çok daha kolaydır. Günümüzde bu işi yapan bir çok program vardır. Ör: Abby fine reader, Open source OCR, v.b Optical Character Recognition (OCR) Nasıl Çalışır? Sayfa satırlara bölünür ve her bir kelime diğerinden ayrılarak sayfa analiz edilir. Analiz sırasında harflerin yapısal karakterleri, yükseklikleri ve genişlikleri değerlendirilir. Programın içindeki NN, her bir karakter için tanımlanmış çeşitli parametrelerle doludur. Algılanan pikseller bu parametrelerden birisine uygun ise, harfin ortaya çıkması mümkün hale gelir. El Yazısı Tanıma Nasıl Çalışır? Genel olarak 2 çeşit el yazısı tanıma yöntemi vardır. Etkileşimli Etkileşimsiz Etkileşimli sistemler, el yazısını yazı yazıldığı sırada tanıyan, özel olarak tasarlanmış sistemlerdir. Kalemin veya parmağın dokunuşları ve hareketlerin devamlılığı göz önünde tutulur. Etkileşimsiz sistemler ise genelde kağıt üzerine daha önceden yazılmış bilgilerin sayısallaştırılarak, sonradan tanınmaya çalışılması işlemidir 5

6 Gesture (el hareketi) Tanıma El hareketi tanıma, aslında hareket tanımanın bir koludur. Hareket tanımada kişilerin ek donanım giymeleri gerekmekteydi. Gelişen teknoloji ile artık sadece kızılötesi sensörler ve kameralar ile bu işler yapılabilmektedir. Microsoft Kinect günümüzde bu teknolojiyi geliştirmektedir. Kinect içerisinde, bir adet klasik kamera, bir mesafe ölçer, bir mikrofon ve bir kızılötesi sensör bulunuyor. Kameralar px, 30 FPS Mikrofon, 4 Kanallı. Kinect, insan vücüdundaki belirli hareketleri ve kas hareketlerini algılama esasına dayanıyor. Böylece vücudunuzun nasıl bir eyleme girişeceği önceden belirleniyor. Kaynaklar: