Herausgeber: Stadt Braunschweig Fachbereich Soziales und Gesundheit Seniorenbüro Kleine Burg Braunschweig

Transkript

1 YAÞLILAR REHBERÝ

2 Impressum Herausgeber: Stadt Braunschweig Fachbereich Soziales und Gesundheit Seniorenbüro Kleine Burg Braunschweig Redaktion: Heinz-Jürgen Schulz Seniorenbüro Ekrem Benli AWO Bezirksverband Braunschweig e. V. Nachdruck, Reproduktion, Übersetzungen, Verwendung von Texten und Bildern auch auszugsweise nur mit Genehmigung des Herausgebers

3 Önsöz (Grußwort) Sevgili okurlar, Braunschweig`da takriben 1000 civarında 60 yaş üstü Türk vatandaşı yaşamaktadır. Yabancı kökenli yaşlı insanların yaşlılıkta özel gereksinmeleri vardır ve yoğun iş hayatından sonra Alman yaşlılarınında da olduğu gibi özel yardıma ihtiyaç duyarlar. Bu rehber, mevcut olan çeşitli yardımlar hakkında bilgi edinme ve özel sorularda başvuracağınız doğru kişiyi bulmanızda yardımcı olacaktır. Ulrich Markurth Sağlık ve Sosyal İşlerden Sorumlu Encümen Yaşlıların uyumu ( entegrasyonu), sağlık ve sosyal ihtiyaçların karşılanması aynı zamanda hafif tedavi, yataklı tedavi ve bakım hizmetlerinin sunulabilmesi, konut durumunun iyleştirilmesi ve hemşerileriyle vede yaşlı Almanlar ile birarada olabilmek, Braunschweig belediyesinin ciddiye aldığı ve destekledigi konulardır. Elinizdeki Yaşlılar Bürosu (Seniorenbüro) tarafından yayınlanmış anadilinizdeki rehber ile şehrimizde yaşayan Türk vatandaşlarının yaşamlarının iyleştirilmesinde ilk adım atılmış bulunmaktadır.

4 Liebe Leserinnen und Leser, in Braunschweig leben mittlerweile ca türkische Mitbürgerinnen und Mitbürger, die älter als 60 Jahre sind. Seniorinnen und Senioren ausländischer Herkunft haben im Alter spezifische Bedürfnisse und sind nach einem arbeitsreichen Leben oft genauso auf besondere Unterstützung angewiesen, wie ältere deutsche Menschen. Die Integration von älteren Migrantinnen und Migranten, die Gewährleistung der sozialen, gesundheitlichen Versorgung im Alter, ebenso wie die Ermöglichung von ambulanter und stationärer Pflege, die Verbesserung der Wohnsituation und die Möglichkeiten sich mit Landsleuten, aber auch mit deutschen Seniorinnen und Senioren zu treffen, sind Anliegen, die die Stadt Braunschweig ernst nimmt und unterstützt. muttersprachlichen Ratgeber ist ein wichtiger Schritt getan, der helfen soll die Lebenssituation der in unserer Stadt lebenden türkischen Mitbürgerinnen und Mitbürger zu verbessern. Diese Broschüre soll helfen, sich über die vorhandenen vielfältigen Hilfeangebote zu informieren und bei speziellen Fragen den richtigen Ansprechpartner zu finden. Ulrich Markurth Stadtrat Mit diesem vom Seniorenbüro der Stadt Braunschweig herausgegebenen

5 REHBER ÜZERINE (Einleitung zur Broschüre) 1.Kuşak göçmenler, gruplar içinde en çok acı çeken Kuşak olmuştur. Vatandaki ekonomik ve eğtim Koşullarının yetersizliği, iş ve meslek edinmedeki güçlükler bu kuşaktakileri gurbet yaban ellere itti. Dili, dini ve yaşam biçimi farklı olan bu yaban ellerde en ağır ve kötü işleri onlar yaptılar. Ekonomiye yaptıkları katkıya rağmen en az pay onlara düştü. Üsteklikde en çok horlanan ve itilende onlar oldular. Yaşam, çalışma hayatından sonrada devam etmektedir. Emeklilikle birlikte Almayada hayatlarnın son dönemini/baharını daha iyi ifa edebilmek ancak bu yaşadığımız toplumun sağladığı imkanları bilmekten geçer. Bu rehber, Almanyada yaşamlarının son baharını geçirmek isteyen Türk hemşerilerimiz için hazırlandı ve Almanya genenilde vede Braunschweigteki imkanlar hakkında bilgi içermektedir. Rehber, son baharında yaşlılarımıza daha rahat bir yaşam icin hazırlanmıştır. Buna parallel olarak kendi kültürüne ve adetlerine ve ülkelerinede yabanılaştılar. İki kültürü birarada yasama şansını kullanmalarına izin verilmedi. Bu kuşak hedeflerini ve rüyalarını ( yaban ellerde gecici bir süre çalışıp tekrar geri dönme gibi ) gerçekleştiremediği gibi üstelikte yaban ellerde kök salmaya başladı. Eşler ve çocuklar getirildi ve böylece içinde yaşadıkları toplumun parçası haline geldiler.

6 YAŞLILAR VE ÖZÜRLÜLER REHBERİ (Sozialgerontologische Einleitung für Senioren und Behinderte) 1970 lerden günümüze kadar birçok bilim dalı ve bilim adamı yaşlılık üzerine araştırmalar yaptılar. Bunun en önemli nedenlerinden biri Almanyada ve Avrupada yaşam sınırının artması ve buna parallel olarak doğumların azalması olmuştur. Birçok bilimsel veriler 2030 lu yıllarda yaşlıların toplumdaki sayısal orantılarını tahmin etmek ve buna yönelik planlar yapmak zorunluluğunu beraberinde getirmiştir. Örneğin Almayada yaşayan nüfusun 1984 senedinde %20 sini oluşturan 60 yaşın üstündeki insanlar 2030 da % 37 lere varan bir oranla temsil edilecekler. 60 yaş üstü yabancılar ise 1993 de genel nüfusun içinde % 5,1 lik oranda temsil edilirken bu sayı 2030 da %24,1 lere çıkmaktadır. Bu şu anlama gelmektedir. sonbaharını Almanyada çocuklarının ve torunlarının yanında kalarak geçireçeklerinin işaretini vermektedir. Yaşlılara yönelik verilen hizmetler uzun ve köklü bir geçmişe sahip olup Alman sosyal dayanışma sisteminin önemli bir bölümünü oluşturur. Bütün bunlara rağmen yabancı ve Türk yaslılarına yönelik bir hazırlığın olmadığınıda tespit etmiş bulunuyoruz. Hayatlarının sonbaharını mutlu, saglıklı ve huzur içinde geçirmeyi hak eden 1. kuşak göçmenlerin din, dil ve kültür farklılıklarına saygı göstererek iyi bir hizmet gerçekleştirmek, bu insanlara verilecek olan değer ve önemi gösterecektir. Biz hizmetlerin yaşlı yabancıların istek ve beklentileriyle örtüşmesi yada uyum içinde olması gerektiğinie inanıyoruz. Almayada yaşayan yabancıların sadece 60 yaş üstünü oluşturan insanların sayısı 1,3 Milyona çıkaçaktır. Bu da aynı zamanda yaşlı insanlarımızın büyük bir bölümünün hayatlarının

7 ALMANYA`DA YAŞLILARA VERİLEN HİZMETLER (Unterstützung und Hilfen für Senioren in Deutschland) Federal Alman Devleti, kendisini sosyal hukuk devleti olarak tanımlar. Bu anlayış alman anayasasının birinci maddesinde şöyle ifade edilir; İnsanlık onurundan taviz verilemez. Bu maddeden yola çıkarak, Almanya`da yaşlılara yönelik her türlü hizmetlerin yerel yönetimler tarafından düzenlenmeleri ve yönlendirilmeleri sağlanmıştır. Ancak somut hizmetler çeşitli sosyal kuruluşlar aracılığıyla sunulmaktadır. Bu kuruluşların tanınmış ve önde gelenleri şunlardır: Stadt Braunschweig, Seniorenbüro Arbeiterwohlfahrt Carıtasverband Dıakonisches Werk Deutscher Paritätischer Wohlfahrtsverband Deutsches Rotes Kreuz Bu topluma faydalı sosyal kuruluşlar, belediyeler ve sayıları kabarık olan daha küçük derneklele birlikte yaşlılara yönelik sosyal, kültürel ve boş zamanları değerlendirme hizmetleri (offene Altenhilfe ) hafif tedavi ve bakım hizmetleri (ambulante Hilfen) yataklı bakım ve tedavi hizmetleri (statıonäre Hilfen ) adları altında toplayabileceğimiz hizmetleri çeşitli kurum ve işletmeler aracılığıyla sunarlar. Yukarda da belirtiğimiz gibi sosyal devlet, 60 yaşlarında başlayan yaşlılık döneminin zorluklarını ve sorunlarını ortadan kaldırmak, yaşlı insanların sorunlarına çözümler bulmak için, sosyal ağı içerisinde geniş bir bölüm ayırmıştır. Tüm bu imkanlardan faydalanmak her yaşlının olduğu gibi yabancı kökenli yaşlılarında en doğal hakkıdır ve ilerde hisedeceğimiz gibi aynı zamanda ihtiyacıdır. Bununla birlikte bazı insanlarımız emekli olduktan sonra geri dönme planları yapmaktadırlar. Bir çoğumuzun kabul etmesi

8 gereken bir gerçek varki, o da geri dönüş gerçekleştirilmesi imkansız bir hayaldir. Bu durumda yapılması gereken, sağlıklı ve gerçekci kararlar verip hayatımızın son baharını gerçekci ve kalıcı bir şekilde düzenlemektir. Hayat, yaşlılıkta da devam etmekte ve güzelliğini korumaktadır. Öte yandan Almanya`da ( Braunschweig`da ), yabancı yaşlılara yönelik hizmet sunma çalışmaları başlatılmaktadır. Amaç, bu insanlarıda yaşlılara yönelik çalışmalardan faydalandırmaktır. Bu rehberin hedefi, bu tür girişimlere yardımcı olmak, yaşlı ve özürlü insanlarımıza Braunschweig`da var olan özel hizmetleri tanıtmak, onların bu tür hizmet ve imkanlardan yararlanmalarını sağlamaktır. SOSYAL KÜLTÜREL VE BOŞ ZAMANLARI DEĞERLENDİRME HİZMETLERİ (Freizeitgestaltung) Çalışma hayatından ( üretimden ) kopmuş yaşlı insanın, eskiye rağmen daha çok boş zamanı olduğu herkesce malum. Bu zamanları kişiye zevk verecek şekilde düzenlenmesinde yardımcı olmak için çeşitli hizmetler sunulmaktadır: YAŞLILARA YÖNELİK DANIŞMA HİZMETLERİ (Altenberatung ) Bu tür hizmetler, yerel yönetimlerin sosyal dairelerinde görevli sosyal hizmet danışmanları tarafından idari yönden, yani belediyelere yönetilen isteklerin incelenmesi yönünden verirlirken, yardım kurumları tarafından görevlendirilmiş sosyal hizmet uzmanlarınca da, şehirde, yaşlıların bulunduğu birçok yerde, rehberlik yönünden verilir. Bu yaşlılık danışmanlığı, yaşlılara ilişkin sorunlarda kişiye her türlü bilgiyi vermek, her türlü yazışmalarda destek olmak, bakım ve gözetim durumunda yol göstermektir.

9 YAŞLILAR MECLİSİ (Seniorenrat) Braunschweig belediyesine bağlı olarak, yaşlıların sorunlarıyla ilgilenen ve böyle konularda belediye meclisine öneriler ve tavsiyelerde bulunması için oluşturulmuştur. Dört yılda bir seçimle oluşan bu mecliste 60 yaşını doldurmuş yaşlılar seçme ve seçilme hakkına sahiptirler. Yabancı kökenli yaşlılar da 1993 ten buyana seçme ve seçilme hakkına sahiptirler. YAŞLILAR KULUBÜ (Altenklub/Seniorenkreise) Böyle kulübler semtlerde yaşlı insanların haftanın belli günlerinde birarada hoşca zaman geçirme ve boş zamanlarında yapılan faliyetlere katkı sağlanan mekamlardır. Bu kulüpler farklı sosyal kuruluşların tesislerinde o semtin yaşlıları için oluşturulmuştur ve yönetimi kendi aralarında seçilmiş kişiler tarafından fahri (gönüllü) olarak yürütülür. Bu kulüblerde güncel bir çok konuda yaşlılığı ve yaşlıları ilgilendiren bilgilendirme toplantılarıda yapılır. YAŞLILAR BULUŞMA MERKEZLERİ (Begegnungsstätten / Altentagesstätten) Bu buluşma merkezleri genellikle sosyal yardım kurumları/kuruluşları bünyesinde olup, bütün gün hizmet verirler. Bu merkezlerde sosyal hizmet uzmanları görev yapmaktadırlar. Onlar yaşlılar kulüplerinin hizmetlerinin yanında, yaşlılara uygun çeşitli faliyetler ( kurslar, geziler vs.) sunarlar. TOPLU ÖĞLE YEMEKLERİ / STATIONÄRER (Mittagstisch) Şehrin belli yerlerinde, halen faal olan yaşlılar için toplu öğle yemekleri sunulmaktadır. Çoğu kez yaşlılar buluşma merkezleri ve huzur evleri gibi yerlerde verilir.

10 EVLERE YEMEK HİZMETİ (Essen auf Rädern) Kendi yemeğini yapamayacak kadar hasta yada özürlü, fakat kendi evinde yaşayabilecek kadar sağlıklı olan yaşlılar için, bir çok yardım kuruluşu yemek servisleri düzenlemektedirler. Öğleleri sıcak, akşamları ve hafta sonlarında dondurulmuş olarak dağıtılan bu yemeklerin ücretleri farklıdır. EVLERE ACİL TELEFON SİSTEMİ (Hausnotruf) Yalnız yaşayan yaşlı insanların sağlık ve güvenlik problemlerine çözüm getirmek için uygulamaya konulan bir projedir. Esas itibarıyle kişinin vücudunda taşınan acil telofon parmağı adı verilen bir küçük araç üzerine kurulur. Ek bir araçla telofona bağlı olan bu parmak aracılığıyla lüzum olduğu her zaman ( gece-gündüz ) hizmet veren bir acil yardım merkezine alarm verip, o merkez tarafından önceden örgütlenmiş kişiler aracılığıyla yardım edilmesi sağlanmaktadır. Tesis edilmesi aşağı yukarı 35 Euro olup, aylık aidatı 33 ile 35 Euro arasındadır. Bu aracın yol açtığı masrafları, gelir düzeyi düşük olanlar için gereğinde sosyal daire tarafından karşılanabilir. TELEFON ZİNCİRİ (Telefonkette) Yaşlı insanların sık sık yardıma ihtiyac duymaları vesilesiyle oluşturulan bu kurum, en az 7 kişinin bir araya gelip, her gün belli saatte belli bir şemaya göre birbirlerini telefonla arama sistemine dayanır. Grubun içinden seçilen bir kaptana gereken yardım istekleri ulaştırılacağı gibi, telefona çıkmayan üyelerin de durumunun araştırılması gerekliliği iletilir.

11 HAFİF TEDAVİ VE BAKIM HİZMETLERİ (ambulante Hilfen) Yakın tarihe kadar farklı kuruluş, kurum ve istasyonlar vasıtasıyla sunulan hafif tedavi ve bakım hizmetleri gelecekte belkide bizdeki sağlık ocaklarını andıran ( Servıce Center ) adlı merkezlerden verilir. Hasta yaşlı kişinin bakımı, ev işine yetişemiyen yaşlıya ev işlerinde yardım, alışveriş edemeyenlere alış-verişte yardım, sıcak öğle yemeği sevisi gibi bır çok hizmet ve danışmanlık bu merkezler aracılığyla sunulur. Bu merkezlerin bilgilendirme ve danışma hizmetleri ücretsiz olup, diğer hizmetleri ücretlidir. Fakat bir çok durumda bu ücretler, hizmeti alanlar tarafından değil, hastalık ya da bakım sigortası tarafından (ya da sosyal daıre tarafından) karşılanmaktadır. Bu hizmetler şunlardır: yemek, alış-veriş, dışardaki işlemlerin yapımına katkı, sosyal ve külürel yaşama katılıma yardım amacıyla hizmet vermektedirler. Bu hizmetler belli bir para karşılığında yapılır. Maddi gücü olmayan yaşlılar için sosyal daire masrafları istlenir. YAŞLI KONUTLARI (Hauswirtschaftsliche Hilfen in der Wohnung) Yaşlı kişi kendi işlerini yapabilecek ve ihtiyaçlarını karşılayabilecek sağlıklı da olsa, konutlarda merdiven çıkma, çöp dökme, soba yakma gibi bazı zorluklarla karşılaşabilir. Bu durumlardaki kişiler için belediyeler imar planları çerçevesinde yaşlılara uygun pratik konutlar üretmektedirler. Bizzat başvuru yapılarak, belediyeler ( konut dairesi ) yaşlı ınsanların bu tür sosyal konutta oturma hakkını kullanabilirler. BAKIMA MUHTAÇLAR İÇİN EV HİZMETLERİ (Mobiler Sozialer Hilfsdienst) Hasta, özürlü ve yaşlıların ev işlerini gereği gibi görememeleri durumunda, bakım istasyonlarının hizmetlerine ek olarak bu kuruluşlar ev temizliği,

12 BAKIM OCAKLARI (Sozialstationen) Yaşlılar, özürlüler ve hastalara hizmet veren bu kuruluşlar, evde bakım gerektiren durumlarda iğne yapılması, pansuman, hasta jimnastiği gibi bakım, kişinin temizliğiğne ilişkin hijyenik hasta bakıcılık hizmetlerini veren yerlerdir. Masrafları bakım sigortaları tarafından (Pflegeversıcherung) tarafından karşılanır. Bakımın niteliğine ve durumuna göre, bakıma muhtaç kişi de belli durumlarda katkıda bulunması gerekebilir. İHTİYAÇ SAHİPLERİNE ARAÇ GEREÇ SAĞLAMA (Hilfsmittelverleih) Braunschweig belediyesi yaşlılar için hasta karyolası, tekerlekli sandalye, tuvalet iskembesi baston koltuk değneği gibi yaşlı ve sakat kimselerin zaman zaman ihtiyaç duyacağı araç ve gereçler bulundurmaktadır. Bu araç ve gereçler geçici bir süre için yaşlı ve sakat insanlara ödünç verilmektedir. Bu araç ve gereçlerin bakım ve tamiri de aynı servis tarafından yapılır. İYI DANIŞMANLIK MI? Doktor ziyareti için Cheklistesi (Gut beraten? Was ist wichtig beim Arztbesuch) Sıkca hastalar, doktor ziyaretinden sonra kendilerine verilen yoğun bilgilerden etkilenirler yada birçok şeyi bilmedikleri, nelerin kendilerini ilgelendirdiği intıbasına kapılırlar. Aşağıdaki Checklistesi sizlere yardımcı olacaktır: - doktor ziyaretine hazırlıklı olun - doktorla yapılan konuşmanın kalite değerini yapın Doktor ziyaretinden önce düşünmeniz gereken şeyler: - Ağrılarınızın nereden kaynaklandığının tahminini yapınız - Bu ziyaretteki beklentiniz nedir? (örneğin belirli tedavi yöntemleri, recete, uzman doktora havale etmek vs.) - hangi belgeleri birlikte götürmek zorundasınız? (örnegin sağlık sigorta kartı, aşı karnesi önteşiş, röntgenler, doktor raporları) - hangi diğer önlemleri harekete

13 geçirmelisiniz? - hastalığınız için diğer bilgi ve yardımcı önlemler mevcut mu? (örneğin Broşürler, kişiye yönelik yardım grupları yada internetteki önlemler/ bilgiler) Doktorla konuşma esnasında dikkat edilmesi gerekenler: - Konuşma sizin için anlaşılır bicimde mi? Birbirine bağlı olan bilgileri anlayabiliyormusunuz, yabancı kelimelerin açıklaması yapılıyormu? - Sizin için tedavinin hedefi anlaşılıyor mu? - Hangi önerilen önlemlerdeki etkiler bekleniyor yada kabullenmesi gerekiyor? (örneğin faydaları, riskleri, günlük yaşama etkileri) - Neden sizin için böyle tedavi yada muayane tavsiye ediliyor, nedeni açıklanıyor mu? - Geçici olarak hastalığa müdahale etmemeye, beklemeye ve gözlemeye neden var mı? - Önerilen muayene yada tedavi için alternatifler mevcut mu? (örneğin değişik muayene yöntemleri yada terapileri, bunlar nasıl etki gösteriyorlar?) Doktor ziyretinden sonra yapılabilinecek şeyler: - Doktor ziyaretinden ve konuşma seyrinden genel olarak memnunmusunuz? - Hangi tavsiyeleri gözönüne alıyorsunuz? - Hangi diğer önlemleri harekete geçirmelisiniz? - hastalığınız için diğer bilgi ve yardımcı önlemler mevcut mu? (örneğin Broşürler, kişiye yönelik yardım grupları yada internetteki önlemler/ bilgiler) Nerede diğer bilgiler ve yardım önlemleri alabilirsiniz: - doktorunuza sorunuz - sizi tedavi eden hekimle konuştuktan sonra diger doktorları seçiniz (belki sağlık kasasının ödemesi mümkün değil) - internette çokca bilgi kaynakları mevcuttur, bilgilerin kalitesine dikkat ediniz. İyi kaliteyi gösteren işaret Health on the Net Foundatıon (HON) olabilir. - Sağlık Sigortalarından, hasta bilgilendirmelerden, kendine yardım

14 örgütlerinden ve tüketici bilgi merkezlerinden danışma hizmeti alınız. Adresleri telefon rehberinde bulunur. SOSYAL YARDIM (Sozialhilfe) Sosyal yardım yasaının 12. ci bölümü (SGBXII), yardıma muhtac olan vatandaşların insanlık onuruna yakışacak bir yaşam idame ettirebilme imkanını temel görev olarak belirlemiştir. Zor durumda olan her insan sosyal yardımdan yasal olarak yararlanma hakkına sahiptir. İçinde bulunulan zor durumun nedenleri önemli değildir.soayal yardımın verilmesi, kişinin kendi gelirinin yada mal varlığının yeterli olmamasını ve gerkeli yardımın başka insanların, özellikle aile fertlerinin yada sosyal dairelerin örneğin Federal Çalışma Dairesi, Hastalık Sigortaları, Bakım Sigortaları, Sosyal Sigortalar Kurumundan yapılmamasını şart koşar.sosyal yardım yasasının 12. ci bölümü aşağıdaki yardımları kapsar: - beslenme yardımı - yaşlılıkda ve iş kaybı durumunda yapılan temel ihtiyaç yardımı - sağlık yardımı - engelliler için uyum yardımı - bakım yardımı - özel hayat şartlarında yardım

15 - farklı drumularda yardım Beslenme yardımı özellikle konut elbise, vücut bakımı, ev, ısınma ve günlük kişisel ihtıyaçları kapsar. Yaşam için gerekli tüm ihtiyaçları, istisnai olan konut, ısınma ve özel ihtiyaçlar dışında normal yapılan yardımlar (Regelleistungen) çecevesinde yapılır. Yapılan yardımların tutarı başvuran kişinin gelir ve mal varlğınının durumuna bağlıdır. Yaşlılıkta ve iş kaybı durumunda yapılan temel ihtiyaç yardımı (Grundsicherung im Alter und bei Erwerbsminderung), ihtiyaca göre yaşlılıkta ve iş kaybı durumunda yapılan yardımı düzenleyen yasa 1 Ocak 2006 tarihinde kaldırılarak, Sosyal kanun kitabının (12. kitap Sosyal Yardım SGBXII) 4 üncü bölümüne aktarılmıştır. Kanunen bu yardınmlardan faydalanacak kişiler şunlardır: 65 inci yaşını doldurmuş olanlar 18 inci yaşını doldurmuş olan ve iş piyasasından bağımsız olarak sağlık nedenlerinden dolayı süresiz iş kaybı olanlar. Temel ihtiyaç yardımı, başvuranın ve birlikte yaşadığı eşinin vede Partnerinin (arkadaşının) gelir durumuna bağlıdar. YAŞLILARA SUNULAN DİĞER HİZMETLER (Weitere Hilfen für Senioren) > Ek sosyal yardım ( Mehrbedarf für Alte bei der Sozıalhilfe ) Almanya da geçimini kendi imkanlarıyla sağlayamayan kişilere devlet tarafından sosyal yardım yapılmaktadır. Bu yardım, özel ek ihtiyaçlar nedeniyle yaşlılara % 20 daha yüksek olarak gerçekleşmektedir. Bu % 20 oranındaki ek sosyal yardım Temmuz 1993 tarihinde alınmış olan karar gereği 65 yaş üstündeki yaşlılara yapılır. KONUT YARDIMI (Wohngeld) Konut parası devletin kira yada ev sahipleri için ödenen hibe maliyetindeki yardımlardır.konut yardımının yapılamsı kuru kiranın, ek giderlerinin yüksekliğine ve evde ikamet edenlerin sayısına ve de eve giren gelirin seviyesine bağlıdır. Konut yardımı için başvuru yapmak zorunluluğu vardır. Şartlar yerine getirildiği zaman konut yardımı alma hakkına sahipsiniz. Konut yardımı dairesi

16 (Wohngeldstelle) çalışanları konuyla ilgili her türlü bilgiyi verirler. Bu dairede başvuru dilekceleri ve her türlü bilgilendirme broşürleri mevcuttur. Başvuru dilekcelerine internetteki deki danışma ve idare (Rat und Verwaltung) bölümünde Formular- Service de ulaşabilirsiniz. KONUT İZİN BELGESİ (Wohnberechtigungsschein) Devlet yardımıyla yapılmış olan konutlarda oturabilmek için konut izin belgesi gereklidir. Bunun için nüfus cüzdanı ve gelir belgesi istenmektedir. Kişinin gelirine bağlı olarak verilir. Dairede konuyla ilgili detaylı bilgiler mevcut olup, konut pıyasası ve sosyal konutlar ile bilgiler sorulabilir. Konut izin belgesi belli bir işlem parası karşılığında verilir. Başvuru belgelerine internetteki Formular-Service den ulaşılabilinir. YATAKLI BAKIM VE TEDAVİ MERKEZLERİ / (Altenwohnung) Yaşlı insanlarda eşyanın tabiatı gereği hastalık ve bakım ihtiyacı oranları artmaktadır. Çocukların kendi ailelerini kurmuş, eşlerin hayattan ayrılmış olduğu durumlarda, kişinin hayatın her alanında zorluklarla karşılaşması gündeme gelebilir. Bu durumlarda modern toplumlar yaşlı insanların geri kalan hayatını sosyal ve insancıl bir ortamda geçirebilmesi amacıyla uzun süreli yada devamlı kalınabilinecek bakım ve tedavi kurumları oluşturmuştur. Türkiye de Huzur Evi olarak tanınan bu kuruluşlar, Almanya da şu şekilde karşımıza çıkarlar: YAŞLILAR YURTLARI (Altenwohnheime) Kendisine yetebilen ve kendi işlerini kendi başına yapabilen yaşlı insanlar, bir veya iki kişilik küçük konut birimlerinden oluşan yurtlara yerleştirilmekte ve bu yurtlarda onlara gereğinde yararlanabilecekleri basit bakım ve sağlık hizmetleri sunulmaktadır. Bu yurtlarda ayrıca

17 isteyene yemek verilmekte, boş zamanları değerlendirmeye yönelik çeşitli hizmetler de sunulmaktadır. Hayır kurumları ve yerel yönetimler (belediyeler) tarafından oluşturulan bu yurtlara girme başvurusunu 60 yaşını dolduran insanlar bizzat yapmaktadırlar. İlgili kurum, başvuru yapanın kişisel durumunu inceleyip yurda almayı uygun görürse, onunla birlikte anlaşmayı yapmaktadır. Tek başına veya karı-koca olarakta yurtlara yerleşmek mümkün olup, ücretleri 250 ile 750 Euro arasında değişebilmektedir. Geliri az olan yurttaşların yurt ücretleri kısmen veya tamamen sosyal daire tarafından karşılanır. YAŞLILAR İÇİN BAKIM YURTLARI (Alten- und Pflegeheime) Günlük temel ihtiyaçlarını ve oturduğu konutun bakımını karşılayamacak kadar hasta olan yaşlı insanlar için düşünülmüş ve oluşturulmuş olan yurtlardır. Bu bakım yurtlarında bir ve iki yataklı odalardan başka rehabilitasyon bölümleri, jimnastik ve spor bölümleri, toplantı salonları ve bakım banyoları gibi çeşitli tedavi bölümleri yer alır. Bu bakım yurtlarında günün 24 saati görev yapan uzman hastabakıcılar bulunurlar. Diğer hizmetlerde olduğu gibi belediyeler ve sosyal kurumlar tarafından oluşturulmuş olan bakım yurtlarına yapılan başvurular doktor muayenesi sonucunda bakıma muhtaçlığı belirlendiğinde olmaktadır. Bu tür bakım yurtlarının üçretleri kişi başına ayda Euro civarındadır. Bu ücretler emekli aylığının az olması nedenıyle, kişinin kendi katkısının yanında, bakım sigortaları ( Pflegeversicherung ) ve sosyal daireler tarafından karşılanmaktadır. Yaşlanıp bakıma muhtaç olan kişiler için yada onların aileleri için bakım yurduna gitme düşüncesi ilk etapta güç görünse bile, orada verilen bakım hizmetinin uzman kişiler tarafından yapıldığını, oraya gidenin yaşıtlarıyla birarada olduğu ve ortama da kısa bir sürede alışabildiği düşünüldüğünde, bunun onlar için daha uygun çözüm olduğu anlaşılacaktır. Aile fertlerinin yaşlı insanların bakımını üstlenmeleri belkide uzun süre normal yaşamdan kopmalarına neden olacaktır. Oysa bakım yurdunda bulnan yakınlarıyla ilişkilerininde olumlu bir şekilde gelişebileceğini düşünürsek, bakım yurtlarının yaşlı insanlar için olduğu kadar, onların aile

18 fertleri için de oldukca yararlı ve gerekli kurumlar olduğunu görürüz. BAKIM SİGORTASI (Pflegeversicherung) 1 Ocak 1995 tarihinde yürürlüğe giren yasayla, sağlık sigortası bünyesinde bakım sigortası bölümü oluşturulmuştur. Sağlık sigortasına üye olan herkes otomatikmen o sağlık sigortasının bünyesindeki bakım sigortasının da üyesi durumundadır. Sağlık ve emeklilik sigortaların da olduğu gibi bakım sigorta aidatlarının yarısını işveren ve diğer yarısı sigortalı tarafından karşılanır. Sağlık sigortasında gecerli olan kural, aile reisinin sigortası tüm aile fertlerini kapsaması, bakım sigotası için de geçerlidir. Bakım sigortası, tıbbi hizmetlerin dışında kalan, kişinin güncel yaşamını devam ettirebilmesi için belli aralıklarla devamlı ihtiyaç duyduğu, bedensel, zihinsel ve ruhsal rahatsızlık veya hastalık nedeniyle verilmesi gereken hizmetleri kapsar. Bakımı gerektiren durumlar üç gruba ayrılır ve gruba tabi olan parasal ve diğer araçgereç yardım sınırı belirlenmiştir. Bu gruplar şunlardır: 1. Basamak: Önemli ölçüde bakıma muhtaç olanlar ayda 205 Euro a kadar parasal ve 384 Euro a kadar araç-gereç yardımı alabilirler.

19 2. Basamak: Aşırı ölçüde bakıma muhtaç olanlar ayda 410 Euro a kadar parasal ve 921 Euro a kadar araç-gereç yardımı alabilirler. 3. Basamak: Had safhada bakıma muhtaç olanlar ayda 665 Euro a kadar parasal ve 1432 Euro a kadar araç-gereç yardımı alabilrler. Bakıma ihtiyaç duyanların bu ihtiyaçları, belirlendikten sonra kendilerine para veya hizmet olarak verilir. Bakıma muhtaç kişi bu iki olasıklık arasında seçim yapabileceği gibi, her ikisinden birarada yararlanabilir. Bakım sigortası tarafından tamamen karşılanamayan bakım masrafları, kişinin kendi imkanları yetersiz ise, eskiden olduğu gibi sosyal daireler tarafından karşılanır. HUKUKİ DENKLİK (Gleichstellung von Behinderten und Nichtbehinderten ) Özürlülük derecesinin % 50 nin altına düşmesi halinde ağır özürlülük durumu mevcut değildir. Eğer en az %30 özürlülük tespit edilmiş ise, özürlü kişi, iş kurumuna (ARGE) bir dilekceyle ağır özürlülere hukuki alanda denklik için istemde bulunabilir. Verilen dilekçeye iş kurumunca özürlü kişinin hukuki denkliği ( Gleichstellung ) olmadığı takdirde işyerini koruyamıyacağı yada uygun bir işe alınamıyacağı belirtilmesi gerekiyor. Özürlü kişinin işine son verilmesi özürlülüğü sebebiyle değilde, işyerindeki ekonomik nedenlerden olmuşsa, iş kurumu bu isteğe olumlu cevap vermeyebilir. Hukuki eşitliğe sahip olan özürlüler, ağır özürlülerin yararlandıkları fazla izinle, ücretsiz olarak kamu taşımacılığı hizmetlerinden hariç tüm diğer haklardan yararlanmaktadırlar.

20 AĞIR ÖZÜRLÜLÜ KANUNU ILE VERILEN HiZMETLER ( SchwBehG ) (Rechtliche Rahmenbedingungen und mögliche Dienste und Hilfen für Schwerbehinderte) Adı geçen kanunun yolu ile ortaya çıkan birçok hak ve hizmetlerden yararlanmak yetkili kuruluşlara, dairelere gitmek birçok yanlış anlamları önleyecektir. Kişinin kendi özel durumu, zorlukları, devamlı değişen hizmet alanı ve hukuksal çerçeve gözönünde tutulduğunda, doğrudan danışma yapılması cok doğru olur. Sosyal kuruluşlar (Arbeiterwohlfahrt, Rotes Kreuz, Diakonie, Caritas v.s. ), özürlüler örgütü, sosyal sigortan kurumları ve kuruluşları tarafından danışma hizmetleri verilmektedir. Alınacak bilgi ve yapılan danışmalar ücretsizdir. 1. Konunun çok karışık olması nedeniyle özürlülükle ortaya çıkan zararların giderilmesi için verilen hizmetlerin bazılarından yararlanmak için önemli olanları sırasıyla: Gelir ve üçret vergisi alanında, özürlülük, hastalık ve rehabilitasyon tedavileri, evlerde çalıştırılan personel, evde bakım, yaşlılar yurdu ve bakımevlerine yerleşme gibi alanlarda değişen, vergiden muaf tutulan miktardan yararlanabilirler; 2. Özel arabası olanların ve kamu taşımacılığı hizmetlerinden yararlanmada örneğin özel oto vergisinden muaf veya indirimli tarifesinden yararlanma, özel sorumluluk sigortası tekerlekli sandalyeleride dahil etme, TÜV ( Araba teknik Kontrol ) harçlarından muaf tutulma veya indirimli tarifeden yararlanma, park yeri ayırtma veya özel park yeri izini alma, smog alarmı verilmesi ile otomobil kullanma yasağından muaf tutulma, kamu taşımacılığından refakatcı ile ücretsiz yararlanma, demir ve hava yollarından düşük tarifelerle seyhat etme imkanı, hasta asansörlerinden ücretsiz yararlanma, gibi bircok hizmetlerden; 3. İkamet alanında, yükseltilmis kira yardımı, sosyal evlerde oturabilmek icin öngörülen en yüksek kazanç sınırının arttırılması, temel vergiden indirim, mahkeme masraflarından muaf veya indirimli harç masraflarından yararlanma, değerli belgelerin tahsis ve tasdik edilmelerinde indirimli ücretten, sosyal durumun uygun olmadığı gerekçesiyle oturulan evden, ev sahibi rarafından çıkıs verilmesi halinde, itiraz hakkının

21 olamsı. Özürlülerin ihtiyacına karşılık verilecek evlerin düzenlenmesi için verilen yardım gibi haklar; 4.İletişim alanında, görme kusurluların yararlandığı, körler icin özel mektup gönderme servisi, televizyon ve radyo vergilerinden muaf ve indirimli tarife ile telefon kullanma veya ek araç ve özel telefon hizmetleri; 5. İş ve meslek icra alanında, iş ve meslek sürekli alınan yardımlar, iş akdi feshi ihbarından korunma (Kündigungsschutz), fazla izin, muamele vergisinden muaf veya indirimli tarife. ÖZÜRLÜLÜK/ ENGELLILIK (Behinderung) Kişinin günlük her türlü ihtiyaçlarını karşılamada, hayatın her alanında yaşamını icra etmede, sürekli olarak fiziksel ruhsal ve zihinsel değişiklikler ile ortaya çıkan hasarlara bozukluklara ve engellere özürlülük denir. Özürlülüğün tespiti uzman hekimler tarafindan belirlenir. Özürlülük genenilde bir hastalık sonucu ortaya çıkar. Özürlülük genç insanlarda yüzde 2 ile 3 arasında görülmektedir. Yaşın ilerlemesiyle birlikte özürlülük riski ve oranıda buna parallel olarak artar. Örneğin 60 yaş üstü insanlarda özürlülük yüzde 50lere kadar çıkmaktadır. Bu oran 80 yaş ve üzerindeki insanlarda dahada yüksektir. ÖZÜRLÜLÜK NASIL TESPİT EDILIR? (Feststellung der Behinderung) Özürlü/ Engelli kişi, sosyal Kanunun kendisine tanıdığı yasal yolu kullarak yardım isteme hakkına sahiptir. Özürlülüğün ve derecesinin tespiti ancak bilirkişi ( doktor ) yada uzman bir heyet tarafından yapılır, yada sıkca rastladığınız müşkül/ düşkün insanı koruma dairesi (Versorgungsamt) diye ifade edebileceğimiz resmi Bakım dairesi tarafından yapılır. Versorgungsamta bir dilekce ile başvuru yapılır. Başvuru sonucu daire, varsa özürlülüğü ve derecesini belirler ve başvuran kişiye tebliğ eder.

22 ÖNEMLİ ADRESLER (Wichtige Adressen) Stadt Braunschweig Das Seniorenbüro Kleine Burg Braunschweig Tel.: Die Betreuungsstelle Langer Hof Braunschweig Tel.: Das Versicherungsamt Auguststraße Braunschweig Tel.: Arbeıterwohlfahrt Braunschweig Peterskamp Braunschweig Tel.: 0531/ Diakonisches Werk Braunschweig Klostergang Braunschweig Tel.: 0531/ Deutsches Rotes Kreuz Braunschweig- Salzgitter e.v. Adolfstr Braunschweig Tel.: 0531/ Paritätischer Braunschweig Saarbrückener Straße Braunschweig Tel.: 0531/ Caritasverband Braunschweig e.v. Casernenstr Braunschweig Tel.: 0531/