VİTAMİN D DÜZEYİ NE OLMALI. PROF.DR.TEVFİK SABUNCU Harran Üniversitesi, Tıp Fakültesi Endokrinoloji Bilim Dalı

Transkript

1 VİTAMİN D DÜZEYİ NE OLMALI PROF.DR.TEVFİK SABUNCU Harran Üniversitesi, Tıp Fakültesi Endokrinoloji Bilim Dalı

2 D vitamini eksiklik düzeyleri Lips et al. Clinical Endocrinology, 2010 DURUM 25 OH D Düzeyi (ng/ml) D vitamini eksikliği < 20 D vitamini yetersizliği D vitamini ideal düzeyi D vitamini yeterli düzeyi D vitamini entoksikasyonu > Pilz et al. Clinical Endocrinology 2011

3 ABD de D vitamini düzeyleri ( NHANES verileri, kişi) % Mithal et al: Osteoporos Int. 2009

4 Her yaş grubunda D vitamini eksikliği Domarus et al. Clin Orthop Relat Res 2011

5 D vitamini ve Önemi Hipokalsemi, hipofosfatemi, raşitizm veya osteomalasi yapacak düzeyde aşikar D vitamini eksikliği nadir Osteoporoz, düşme ve fraktürle ilişkili olabilen subklinik D vit eksikliği sık İlerleyen yaşla, güneşin az olduğu bölgelerde, özellikle kışın ve bazı risk gruplarında eksiklik daha sık Kas ve iskelet sağlığı ve muhtemel iskelet dışı (immün, kardiyovasküler) sistemlerin sağlığı açısından D vitamini eksikliğinin saptanması ve tedavisi önemli

6 Bhan et al: Endocrinol Metab Clin North Am 2010

7 %10-20 %80-90 Uptodate, 2011, Mithal et al: Osteoporos Int. 2009

8 Güneş ışığı dozu ve Açık tenlilikle 25 OH D Vitamini düzeyi arasındaki ilişki Armas et al: J Am Acad Dermatol. 2007

9 Güneş ışınının etkileri Gilchrest: J Steroid Biochemistry & Molecular Biology (2007)

10 Yoğun güneşe maruziyete rağmen Düşük D Vitamin düzeyleri Binkley N: J Clin Endocrinol Metab, 2007

11 Normal bireylerde ve yaşlılarda D vitamini düzeyleri Bouillon et al. Am J Clin Nutr 1987

12 Normal hareketli, kısıtlı hareketli ve kurumlardaki bireylerde D vitamini düzeyleri Bouillon et al. Am J Clin Nutr 1987

13 D vitamini düzeylerindeki mevsimsel değişiklikler Bouillon et al. Am J Clin Nutr 1987

14 (Nmol/L = 2.5xng/ml) İlerleyen yaşla D vitamin düzeyi Aloia JF: Am J Clin Nutr. 2008

15 PTH ı baskılayan D vitamini düzeyleri Chapuy et al. Osteoporosis International, 1997

16 Tedavi ile elde edilen serum 25 OH D ve PTH düzeyleri arasındaki ilişki Malabanan et al. Lancet 1998

17 Serum 25 OH D düzeyinin yaşlılarda BMD, serum PTH ve kemik turnover belirteçleri ile ilişkisi > 65 y 1319 (E+K) Amsterdam Kuchuk et al. JCEM 2009

18 Daha yüksek Serum 25 OH D vitamin düzeyleri ile Daha iyi Alt ekstremite fonksiyonları 60 y Aktif + İnaktif Bischoff-Ferrari et al. Am J Clin Nutrition 2004

19 Randomize klinik çalışmalarda D vitamini ve Kalsiyum ile elde edilen serum 25 OH D vitamini düzeyleri ve Fraktür önleme oranları Lips et al. Clinical Endocrinology, 2010

20 Vitamin D düzeyi ile düşme ve fraktür oluşma riskleri arasındaki ilişki (meta analiz) Bischoff-Ferrari et al. Osteoporos Int. 2010

21 D vitamini düzeyi ile osteoid volume/bone volume ilişkisi Domarus et al. Clin Orthop Relat Res 2011

22 D vitamini düzeyi ile osteoid kalınlığı ilişkisi Domarus et al. Clin Orthop Relat Res 2011

23 D vitamini kanser ilişkisi Garland et al. Int. J. Epidemiol. (1980)

24 D vitamini kanser ilişkisi Garland et al. Int. J. Epidemiol. (1980)

25 D vitamini kanser ilişkisi Tangrea et al. Cancer Causes Control. 1997

26 Tangrea et al. Cancer Causes Control. 1997

27 Gözlemsel çalışmalarda Serum 25 OH düzeyi ile colorectal kanserler arasındaki ilişki Gorham et al. Am J Prev Med. 2007

28 Gözlemsel çalışmalarda Serum 25 OH düzeyi ile colorectal kanserler arasındaki ilişki Gorham et al. Am J Prev Med. 2007

29 Gözlemsel çalışmalarda Serum 25 OH düzeyi ile colorectal kanserler arasındaki ilişki Gorham et al. Am J Prev Med. 2007

30 Vitamin D düzeyi ile mortalite ilişkisi (ABD, erişkin, 8.7 yıl takip) Melamed et al: Arch Intern Med. 2008

31 Vitamin D düzeyi ile mortalite ilişkisi (ABD, erişkin, 8.7 yıl takip) Melamed et al: Arch Intern Med. 2008

32 Düşük D vitamini düzeyi ile Kardiyovasküler Olay ve Mortalite ilişkisi Stefan et al. Clinical Endocrinology 2011

33 Yüksek doz D vitamini alanlarda Düşme ve Fraktür riskleri Sanders et al, JAMA 2010

34 Yüksek doz D vitamini alanlarda Düşme ve Fraktür riskleri Sanders et al, JAMA 2010

35 Yüksek doz D vitamini alanlarda Düşme ve Fraktür riskleri Sanders et al, JAMA 2010

36 ÖZET ve NETİCE Toplumun önemli bir kesiminde (özellikle riskli gruplarda) D vitamini yetmezliği mevcut Düşük riskli grupta taramaya gerek yok, günlük standart D vit. desteği yeterli Yüksek riskli grupta serum 25OH D düzeyini ölçüp ona göre tedavi etmek yararlı İdeal serum 25OH D düzeyi halen tartışılmakta Bazı otörler diğerleri 30-50ng/mL düzeyini önermektedirler serum 25OH D düzeyi <20 ng/ml olan riskli gruplar farmakolojik dozda tedavi edilmeli (yeterli Ca desteği ile) serum 25OH D düzeyi ng/ml olan riskli grupların fizyolojik dozda desteklenmesi yeterli olabilir