BM Enformasyon Merkezi UNIC-Ankara. Uluslararası Adalet. Divanı Statüsü

Transkript

1 Uluslararası Adalet Divanı Statüsü UNIC Turkey 1 Ankara, Temmuz 2000

2 1. Madde Birleşmiş Milletler Antlaşmasõ ile, Birleşmiş Milletler in başlõca adli organõ olarak kurulan Uluslararasõ Adalet Divanõ, işbu Statü hükümleri uyarõnca oluşturulacak ve işlev görecektir. I. BÖLÜM: Divan õn Kuruluşu 2. Madde Divan, yüksek ahlaki karaktere sahip, kendi ülkelerinde en yüksek adli görevlerin yerine getirilmesi için gerekli koşullarõ benliklerinde toplayan ya da uluslararasõ hukuk alanõnda yetkileri herkesçe kabul edilmiş birer hukukçu niteliğinde olan kişiler arasõndan uyruklarõna bakõlmaksõzõn seçilen bağõmsõz yargõçlardan oluşan bir kuruldur. 3. Madde Divan 15 üyeden oluşur. Aynõ devletin birden çok uyruğu aynõ zamanda Divan da yargõç olamaz. 1. Divan a üyelik açõsõndan, birden fazla devletin uyruğu olarak kabul edilebilecek bir kişi kamusal ve siyasal haklarõnõ olağan olarak hangi devlette kullanõyorsa, o devletin uyruğu sayõlacaktõr. 4.Madde 1. Divan üyeleri, Sürekli Hakemlik Mahkemesi ulusal hükümlerinin aday gösterdiği kişiler listesinden Genel Kurul ve Güvenlik Konseyi tarafõndan, aşağõdaki hükümler uyarõnca seçilir. 2. Sürekli Hakemlik Mahkemesi nde temsil edilmeyen Birleşmiş Milletler üyelerinin durumunda ise, adaylar, uluslararasõ uyuşmazlõklarõn barõşçõ yollarla çözümlenmesine ilişkin 1907 La Haye Sözleşmesi nin 44. Madde'sinde öngörülen koşullar aynen uygulanarak, hükümetlerince bu amaçla atanmõş ulusal kümeler tarafõndan gösterilecektir. UNIC Turkey 2 Ankara, Temmuz 2000

3 3. İşbu Statü ye taraf olup da Birleşmiş Milletler üyesi olmayan bir devletin Divan üyelerinin seçimine hangi koşullar altõnda katõlabileceği, bu konuda özel bir anlaşmanõn bulunmamasõ durumunda, Güvenlik Konseyi nin tavsiyesi üzerine Genel Kurul tarafõndan belirlenir. 5. Madde 1. Seçim tarihinden en az üç ay önce, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri, işbu Statü ye taraf olan devletlerin Sürekli Hakemlik Mahkemesi ndeki üyelerini ve 4. Maddenin 2. fõkrasõ uyarõnca atanmõş olan ulusal küme üyelerini, ulusal kümeler halinde, Diven üyeliği görevini kabul edebilecek durumda olan kişileri belirli bir süre içinde aday göstermeye yazõlõ olarak çağõrabilir. 2. Hiçbir küme, en çok ikisi kendi uyrukluğunda olmak üzere dörtten çok aday gösteremez. Hiçbir durumda, doldurulacak yer sayõsõnõn iki katõndan çok aday gösterilemez. 6. Madde Bu aday gösterme işlemine geçilmeden önce her ulusal kümenin, ülkesindeki en yüksek mahkemeye, hukuk fakülte ve okullarõna, hukukun incelenmesi ile uğraşan ulusal akademilerle uluslararasõ akademilerin ulusal kollarõna danõşmasõ tavsiye edilir. 7. Madde 1. Genel Sekreter, böylece saptanmõş tüm adaylarõn alfabe sõrasõna göre bir listesini hazõrlar; 12. Maddenin 2. fõkrasõnda öngörülen durum dõşõnda, yalnõzca bu kişiler seçilebilir. 2. Genel Sekreter bu listeyi Genel Kurul a ve Güvenlik Konseyi ne sunar. UNIC Turkey 3 Ankara, Temmuz 2000

4 8. Madde Genel Kurul ile Güvenlik Konseyi, Divan üyelerinin seçimini birbirlerinden bağõmsõz olarak yürütürler. 9. Madde Her seçimde seçmenler Divan a seçilecek kişilerin yalnõzca istenen koşullarõ benliklerinde toplamõş olmalarõnõ değil, aynõ zamanda kurul olarak belli başlõ uygarlõk biçimlerini ve dünyanõn başlõca hukuk sistemlerini temsil etmelerini de gözönünde bulunduracaklardõr. 10. Madde 1. Genel Kurul'da ve Güvenlik Konseyi2nde oylarõn salt çoğunluğunu elde etmiş olan adaylar seçilmiş olurlar. 2. Gerek yargõçlarõn seçimi, gerekse aşağõdaki 12. Madde'de öngörülen komisyon üyelerinin atanmasõ konusunda Güvenlik Konseyi nde yapõlacak oylamada, Güvenlik Konseyi nin süreki olmayan üyeleri arasõnda hiçbir ayrõm gözetilmeyecektir. 3. Aynõ devletin birden çok uyruğunun hem Genel Kurul un hem de Güvenlik Konseyi nin oylarõnõn salt çoğunluğunu elde etmesi durumunda, bunlardan yalnõzca en yaşlõsõ seçilmiş sayõlõr. 11. Madde İlk seçim oturumu sonucunda bir ya da daha çok üyelik boş kalõrsa, ikinci ve gerekirse üçüncü bir oturum yapõlõr. 12. Madde 1. Üçüncü seçim oturumundan sonra, yine boş üyelikler kalõrsa, ya Genel Kurul un ya da Güvenlik Konseyi nin isteği üzerine, her boş üyelik için salt çoğunlukla bir ad seçip Genel Kurul un ve Güvenlik Konseyi nin ayrõ ayrõ kabullerine sunmak UNIC Turkey 4 Ankara, Temmuz 2000

5 üzere, üçü Genel Kurul'ca üçü de Güvenlik Konseyi nce atanan altõ üyeli bir arabulma komisyonu her zaman kurulabilir. 2. Arabulma komisyonu, aranan koşullarõ yerine getiren bir kişi üzerinde oybirliğine varõrsa, 7. Madde'de öngörülen aday listesinde yer almamõş olsa bile, o kişinin adõnõ listeye koyabilir. 3. Arabulma komisyonu, seçimi başaramayacağõ yolunda kesin bir kanõya varõrsa, Divan õn önceden seçilmiş üyeleri, Güvenlik Konseyi nce saptanacak bir süre içinde, ister Genel Kurul da, isterse Güvenlik Konseyi nde oy almõş adaylar arasõnda bir seçme yaparak boş üyelikleri doldururlar. 4. Yargõçlar arasõnda oylarõn eşit bölünmesi durumunda en yaşlõ yargõcõn oyu üstün sayõlõr. 13. Madde 1. Divan üyeleri dokuz yõl için seçilirler ve yeniden seçilebilirler; bununla birlikte, ilk seçimde seçilen yargõçlardan beşinin görev süreleri üç yõl, beşininki ise altõ yõl sonunda bitecektir. 2. Yukarõda belirtilen üç ve altõ yõllõk başlagõç dönemlerinin sonunda görev süreleri bitecek olan yargõçlar, ilk seçimin tamamlanmasõndan hemen sonra Genel Sekreter tarafõndan ad çekme yöntemi ile belirlenecektir. 3. Divan üyeleri yerlerine yenileri gelinceye dek görev başõnda kalõrlar. Yerlerine yenileri seçilse dahi, ellerindeki işlere bakmayõ sürdürürler. 4. Divan üyelerinden birinin görevden çekilmesi durumunda, çekilme mektubu, Genel Sekreter e iletilmek üzere Divan Başkanõ na verilecektir. Bu son bildirimle birlikte üyelik makamõ boşalmõş olur. 14. Madde Boşalan üyelikler ilk seçimde izlenen yönteme göre doldurulur; ancak, aşağõdaki hüküm saklõdõr : üyeliğin boşalmasõndan sonra bir ay içinde Genel Sekreter, 5. Madde'de öngörülen çağrõyõ yapacak, seçim tarihi de Güvenlik Konseyi nce saptanacaktõr. UNIC Turkey 5 Ankara, Temmuz 2000

6 15. Madde Görev süresi bitmemiş bir üyenin yerini doldurmak üzere seçilen bir Divan üyesi, öncekinin süresini tamamlar. 16. Madde 1. Divan üyeleri, siyasal ve idari herhangi bir görev yapamayacaklarõ gibi, mesleki nitelikte herhangi bir başka işle de uğraşamazlar. 2. Bu konuda herhangi bir kuşku doğmasõ durumunda, Divan karar verir. 17. Madde 1. Divan üyeleri hiçbir işte temsilcilik, danõşmanlõk ya da avukatlõk yapamazlar. 2. Divan üyeleri, daha önce taraflardan birinin temsilcisi, danõşmanõ ya da avukatõ, ulusal ya da uluslararasõ bir mahkemenin veya bir uluslararasõ soruşturma komisyonunun üyesi olarak ya da her hangi bir başka sõfatla karõşmõş olduklarõ hiç bir işin çözümüne katõlamazlar. 3. Bu konuda herhangi bir kuşku doğmasõ durumunda, Divan karar verir. 18. Madde 1. İstenen koşullarõ artõk taşõmadõklarõna öteki üyeler tarafõndan oybirliğiyle hükmedilmedikçe, Divan üyeleri görevden alõnamazlar. 2. Böyle bir görevden alma durumu Divan Yazman'õ tarafõndan Genel Sekreter e bildirilir. 3. Bu bildirimle birlikte üyelik makamõ boşalmõş olur. UNIC Turkey 6 Ankara, Temmuz 2000

7 19. Madde Divan õn üyeleri, görevlerini yaptõklarõ sõrada diplomatik ayrõcalõk, bağõşõklõk ve dokunulmazlõklardan yararlanõrlar. 20. Madde Divan'õn her üyesi, görevine başlamadan önca, açõk celsede yetkilerini tam bir tarafsõzlõk ve vicdan bütünlüğü içinde kullanacağõnõ resmen bildirir. 21. Madde 1. Divan kendisine üç yõl için bir Başkan, bir de Başkan Yardõmõcõsõ seçer; bu kişiler yeniden bu görevlere seçilebilirler. 2. Divan, Yazmanõ nõ atar ve gerekli olabilecek başka memurlarõn atamasõnõ yapabilir. 22. Madde 1. Divan õn merkezi Lahey olarak saptanmõştõr. Bununla birlikte Divan, uygun gördüğü takdirde başka bir yerde toplanarak görevini yapabilir. 2. Başkan ve Yazman Divan õn merkezinde otururlar. 23. Madde 1. Divan, tarih ve süreleri kendisince saptanacak olan adli tatiller dõşõnda, sürekli olarak görev halinde bulunur. UNIC Turkey 7 Ankara, Temmuz 2000

8 2. Divan üyelerinin belirli dönemlerde izne çõkma hakkõ vardõr; bunun tarih ve süreleri, her yargõcõn eviyle Lahey arasõndaki uzaklõk gözönüne alõnarak Divan ca saptanõr. 3. Divan üyeleri, izinde olmadõkça ya da hastalõk veya Başkan a gereğince açõklanan başka ciddi nedenler yüzünden mazeretli olmadõkça, her an Divan õn hizmetine hazõr olmakla yükümlüdürler. 24. Madde 1. Divan üyelerinden biri, özel bir neden dolayõsõyla belirli bir işin karara bağlanmasõna katõlmamasõ gerektiği görüşüne varõrsa, bunun Başkan a bildirir. 2. Başkan, Divan üyelerinden birinin özel bir neden dolayõsõyla belirli bir davanõn görülmesinda bulunmamasõ gerektiği görüşüne varõrsa, durumu üyeye duyurur. 3. Bu gibi durumlarda divan üyesi ile Başkan arasõnda görüş ayrõlõğõ olursa, bunu Divan karara bağlar. 25. Madde 1. Divan, işbu Statü de açõkca aksi öngörülmedikçe, toplantõlarõnõ genel kurul halinde yapar. 2. Divan oluşturmak için hazõr bulunacak yargõç sayõsõnõn onbirin altõna düşmemesi koşuluyla, Divan içtüzüğü, duruma göre ve sõrayla, bir ya da birkaç yargõcõn oturumda bulunma zorunluluğundan affedilebileceğini öngörmektedir. 3. Divan'õn oluşmasõ için yetersayõ dokuzdur. 26. Madde 1. Divan, zaman zaman, belirli türde işlere, örneğin çalõşmaya ilişkin işlere ya da transit ve ulaştõrma işlerine bakmak için, Divan õn kendi kararõna göre üç ya da daha çok yargõçtan oluşan bir ya da daha çok daire kurabilir. UNIC Turkey 8 Ankara, Temmuz 2000

9 2. Divan, her zaman, belirli bir işe bakmak üzere bir daire kurabilir. Bu dairenin yargõç sayõsõ, taraflarõn onayõ ile, Divan tarafõndan saptanõr. 3. Bu Madde'de öngörülen daireler, taraflar isterse yargõlayõp hüküm verebilirler. 27. Madde 26 ve 29. Madde'lerde öngörülen dairelerce verilen her hüküm, Divan ca verilmiş kabul edilecektir. 28. Madde 26. ve 29. Madde'lerde öngörülen daireler, taraflarõn uygun görmesi ile, Lahey den başka bir yerde de toplanarak görevlerini yapabilirler. 29. Madde Divan, işlerin çabuk bitirilmesi için her yõl, taraflar istediği takdirde basit yargõlama yapacak beş yargõçlõ daireler kurar. Yargõlamaya katõlmalarõnõn olanaksõzlõğõnõ ileri sürecek yargõçlarõn yerini doldurmak üzere ayrõca iki yargõç daha atanõr. 30. Madde 1. Divan, yetkilerini ne yolda kullanacağõnõ bir içtüzükle belirler. Divan, özellikle, izleyeceği yargõlama usulünü düzenler. 2. Divan içtüzüğü Divan da ya da dairelerinden herhangi birinde, oy hakkõ olmaksõzõn oturumlara katõlacak yardõmcõ yargõçlar bulunmasõnõ öngörebilir. 31. Madde UNIC Turkey 9 Ankara, Temmuz 2000

10 1. Taraflardan herbirinin uyrukluğunda bulunan yargõçlar, Divan önüne getirilen davanõn görülmesine katõlma hakkõnõ korurlar. 2. Divan da taraflardan birinin uyrukluğunda bir yargõç bulunuyorsa, herhangi bir başka taraf, yargõç sõfatõyla oturuma katõlmak üzere dilediği kişiyi atayabilir. 3. Divan da taraflardan hiçbirinin uyrukluğunda yargõç yoksa, taraflardan her biri, bu maddenin 2. fõkrasõnda öngörülen usul gereğince bir yargõç atayabilir. 4. İşbu madde, 26. ve 29. Madde'lerdeki duruma da uygulanõr. Bu gibi durumlarda Başkan, daireyi oluşturan Divan üyelerinden birinden ya da gerektiğinde ikisinden, yerlerini ilgili taraflarõn uyrukluğunda bulunan Divan üyelerine, böylesi yoksa ya da bu üyelerin hazõr bulunmalarõ olanaksõzsa, taraflarca özel olarak atanmõş yargõçlara bõrakmalarõnõ ister. 5. Aynõ davada ortak hareket eden birkaç taraf varsa, bunlar yukarõdaki hükümlerin uygulanmasõ bakõmõndan tek bir taraf sayõlõrlar. Bu konuda herhangi bir kuşku doğmasõ durumunda, Divan karar verir. 6. İşbu maddenin 2, 3 ve 4. fõkralarõnda gösterilen biçimde atanan yargõçlar, işbu Statü nün 2. Madde'sinde, 17. Madde'sinin 2. fõkrasõnda, 20 ve 24. Madde'lerinde öngörülen koşullarõ yerine getirmelidirler. Bu yargõçlar karara, öteki meslekdaşlarõyla tam eşitlik koşullarõnda katõlõrlar. 32. Madde 1. Divan üyeleri yõllõk maaş alõrlar. 2. Başkan yõllõk özel bir ödenek alõr. 3. Başkan Yardõmcõsõ, Başkanlõk görevi yaptõğõ her gün için özel bir ödenek alõr. 4. Divan üyesi olmayõp, 31. Madde uyarõnca atanan yargõçlar, görev yaptõklarõ her gün için ödence alõr. 5. Bu maaş, ödenek ve ödenceler Genel Kurul ca saptanõr. Görevin devamõ süresince bunlarda bir azaltma yapõlamaz. 6. Yazman õn maaşõ, Divan õn önerisi üzerine Genel Kurul ca saptanõr. UNIC Turkey 10 Ankara, Temmuz 2000

11 7. Divan üyeleri ile Yazman a emekli maaşlarõnõn hangi koşullar altõnda bağlanacağõ ve Divan üyeleri ile Yazman õn yolluklarõnõn ödenme koşullarõ, Genel Kurul ca kabul edilen bir tüzükle saptanõr. 8. Sözügeçen maaş, ödenek ve ödenceler her türlü vergiden bağõşõktõr. 33. Madde Divan õn giderleri, Genel Kurul un kararlaştõracağõ birçimde Birleşmiş Milletler tarafõndan karşõlanõr. UNIC Turkey 11 Ankara, Temmuz 2000

12 II. BÖLÜM: Divan õn Yetkileri 34. Madde 1. Divan önündeki davalarda yalnõz devletler taraf olabilirler. 2. Divan, önüne getirilen işlere ilişkin olarak, uluslararasõ kamu kuruluşlarõndan, kendi içtüzüğünün öngördüğü koşullar içinde bilgi isteyebilecek, ayrõca bu kuruluşlarõn kendi girişimleriyle sunacaklarõ bu gibi bilgileri kabul edecektir. 3. Bir uluslararasõ kamu kuruluşunun kurucu belgesinin ya da bu belge uyarõnca kabul edilen bir uluslararasõ sözleşmenin yorumlanmasõ, Divan a sunulmuş bir davada sözkonusu olursa, Yazman, bu uluslararasõ kamu kuruluşuna durumu bildirir ve tüm yazõlõ işlemleri ona iletir. 35. Madde 1. Divan, işbu Statü ye taraf olan devletlere açõktõr. 2. Divan õn hangi koşullarda öteki devletlere de açõk olacağõ, yürürlükteki antlaşmalarõn özel hükümleri saklõ kalmak üzere Güvenlik Konseyi nce belirlenir; ancak bu koşullar hiçbir durumda taraflarõ Divan önünde eşitsiz bir konuma sokmayacaktõr. 3. Birleşmiş Milletler üyesi olmayan bir devlet, bir davada taraf ise, bu tarafõn Divan giderlerine katõlma payõnõ Divan saptar. Ancak, bu devlet Divan giderlerine katõlõyorsa bu hüküm uygulanmaz. 36. Madde 1. Divan õn yetki alanõ taraflarõn kendisine sunacağõ bütün işlerle Birleşmiş Milletler Antlaşmasõ nda ya da yürürlükteki antlaşma ve sözleşmelerde özel olarak öngörülmüş bütün durumlarõ kapsar. 2. İşbu Statü ye taraf olan devletler, herhangi bir anda, aynõ yükümlülüğü kabul eden herhangi bir başka devlete karşõ, konusu hepsine ilişkin olarak Divan õn UNIC Turkey 12 Ankara, Temmuz 2000

13 yargõ yetkisini fiilen ve özel anlaşma olmaksõzõn zorunlu olarak tanõdõklarõnõ bildirirler : a. bir antlaşmanõn yorumlanmasõ; b. uluslararasõ hukuka ilişkin her konu; c. saptandõğõ takdirde, uluslararasõ bir yükümlülüğe aykõrõlõk oluşturabilecek her olayõn gerçekliği; d. uluslararasõ bir yükümlülüğe aykõrõ bir davranõşõn gerektirdiği zarar giderimin niteliği ya da kapsamõ. 3. Yukarõda sözü edilen bildirimler hiçbir koşula bağlõ olmadan yapõlabileceği gibi, birkaç devlet ya da belirli devletler bakõmõndan karşõlõklõ olma koşuluna bağlõ olarak, ya da belirli bir süre için yapõlabilir. 4. Bu bildirimler Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri ne tevdi edilir, o da bunlarõn birer örneğini işbu Statü nün taraflarõna ve Divan Yazmanõ na iletir. 5. Uluslararasõ Sürekli Adalet Divan Statüsü nün 36. Madde'si uyarõnca yapõlmõş ve süresi henüz bitmemiş bildirimler, işbu Statü nün taraflarõ arasõndaki ilişkilerde, sözkonusu bildirimlere göre geri kalan süre için ve bu bildirimlerin koşullarõ uyarõnca Uluslararasõ Adalet Divanõ nõn zorunlu yargõsõnõn kabulünü içerir sayõlacaklardõr. 6. Divan õn yetkili olup olmadõğõ konusunda bir uyuşmazlõk çõkmasõ durumunda, Divan karar verir. 37. Madde Yürürlükte bulunan bir antlaşma ya da sözleşme bir davanõn Milletler Cemiyeti tarafõndan kurulmuş olmasõ gereken bir mahkemeye ya da Uluslararasõ Sürekli Adalet Divanõ na gönderilmesini öngörmekteyse, işbu Statü nün taraflarõ arasõnda sözkonusu davanõn bakõlacağõ yargõ organõ Uluslararasõ Adalet Divanõ olacaktõr. UNIC Turkey 13 Ankara, Temmuz 2000

14 38. Madde 1. Kendisine sunulan uyuşmazlõklarõ uluslararasõ hukuka uygun olarak çözmekle görevli olan Divan : a. uyuşmazlõk durumundaki devletlerce açõk seçik kabul edilmiş kurallar koyan, gerek genel gerekse özel uluslararasõ antlaşmalarõ; b. hukuk olarak kabul edilmiş genel bir uygulamanõn kanõtõ olarak uluslararasõ yapõlagelmiş kurallarõnõ; c. uygar uluslarca kabul edilen genel hukuk ilkelerini; d. 59. Madde hükmü saklõ kalmak üzere, hukuk kurallarõnõn belirlenmesinde yardõmcõ araç olarak adli kararlarõ ve çeşitli uluslarõn en yetkin yazarlarõnõn öğretilerini uygular. 2. Bu hüküm, taraflarõn görüş birliğine varmalarõ halinde, Divan õn hakça ve eşitce karar verme yetkisini zedelemez. UNIC Turkey 14 Ankara, Temmuz 2000

15 III. BÖLÜM: Divan õn Kuruluşu 39. Madde 1. Divan õn resmi dilleri Fransõzca ve İngilizce dir. Taraflar tüm yargõlama usulünün Fransõzca yürütülmesi konusunda görüş birliğine varmõşlarsa, hüküm bu dilde verilecektir. Taraflar tüm yargõlama usulünün İngilizce yürütülmesi konusunda görüş birliğine varmõşlarsa, hüküm bu dilde bildirilecektir. 2. Hangi dilin kullanõlacağõ konusunda bir anlaşma yoksa taraflar savunmalarõnda bu iki dilden hangisini yeğliyorlarsa onu kullanabilecekler, Divan õn kararõ da Fransõzca ve İngilizce olarak bildirilecektir. Bu durumda, Divan ayrõca iki metinden hangisinin geçerli olacağõnõ da belirleyecektir. 3. Divan, taraflardan herhangi birinin dileği üzerine, bu tarafõn Fransõzca ya da İngilizce den başka bir dil kullanõlmasõna izin verecektir. 40. Madde 1. Davalarõn Divan önüne getirilmesi, duruma göre, ya varõlan özel anlaşmanõn bildirilmesi ile ya da Yazman a yapõlacak yazõlõ bir başvuru ile olur. Her iki durumda da uyuşmazlõğõn konusu ile taraflar gösterilmiş olmalõdõr. 2. Yazman başvuruyu hemen bütün ilgililere iletir. 3. Yazman, Genel Sekreter aracõlõğõyla durumu Birleşmiş Milletler üyelerine ve Divan önünde dava açabileceği kabul edilen öteki devletlere de bildirir. 41. Madde 1. Divan durumun gerektirdiğine hükmederse, taraflarõn her birinin haklarõnõ korumak için hangi geçici önlemlerin alõmasõ gerektiğini belirtme yetkisine sahiptir. 2. Öngörülen bu önlemler, kesin karardan önce hemen taraflara ve Güvenlik Konseyi ne bildirilir. UNIC Turkey 15 Ankara, Temmuz 2000

16 42. Madde 1. Taraflar, temsilcileri aracõlõğõ ile temsil edilirler. 2. Taraflar, Divan önünde danõşman ya da avukatlarõn yardõmõndan da yararlanabilirler. 3. Divan önündeki taraflarõn temsilcileri, danõşmanlarõ ve avukatlarõ, görevlerini bağõmsõz bir biçimde yerine getirmeleri için gerekli ayrõcalõk ve dokunulmazlõklardan yararlanõrlar. 43. Madde 1. Yarglama usulü iki evreden oluşur : yazõlõ ve sözlü evreler. 2. Yargõlama usülünün yazõlõ evresi muhtõralarõn, karşõ-muhtõralarõn, gerekiyorsa, yanõtlarõn ve ayrõca savlarõ destekleyecek her türlü evrak ve belgenin Divan a ve taraflara iletilmesini kapsar. 3. Bu iletme işlemi, Divan ca saptanan sõra ve süre içinde Yazman arcõlõğõyla yapõlõr. 4. Taraflardan birinin ileri sürdüğü her belgenin onaylanmõş örneği öteki tarafa iletilecektir. 5. Yargõlama usulünün sözlü evresi, Divan õn tanõklarõ, bilirkişileri, temsilcileri, danõşmanlarõ ve avukatlarõ dinlemesini kapsar. 44. Madde 1. Temsilciler, danõşmanlar ve avukatlar dõşõnda kalan kişilere yapõlacak her bildirim için Divan, bu bildirim hangi devletin ülkesinde sonuç doğuracaksa o ülkenin devletine doğrudan başvurur. UNIC Turkey 16 Ankara, Temmuz 2000

17 2. Kanõtlarõn yerinde saptanmasõ gerektiği zaman da aynõ hüküm uygulanacaktõr. 45. Madde Duruşmalar Başkan tarafõndan, Başkan õn yokluğunda Başkan Yardõmcõsõ tarafõndan yönetilir; her ikisinin de başkanlõk edememesi durumunda yargõçlarõn en kõdemlisi başkanlõk eder. 46. Madde Divan aksine karar vermedikçe ya da taraflar dinleyici alõnmasõnõ istemedikçe oturum açõk olur. 47. Madde 1. Her oturumda bir tutanak tutulur ve bu, Yazman la Başkan tarafõndan imzalanõr. 2. Yalnõzca bu tutanak resmi nitelik taşõr. 48. Madde Divan, davanõn yönetilmesi ve taraflarõn savlarõnõ hangi biçim ve sürede ortaya koyacaklarõnõ belirlemek için kararlar çõkarõr; kanõtlarõn ortaya konmasõ için gerekli tüm önlemleri alõr. 49. Madde Divan, duruşmalarõn başlamasõndan önce de temsilcilerden herhangi bir belgenin verimesini ya da herhangi bir açõklama yapõlmasõnõ isteyebilir. Reddedilmesi halinde bunu resmen kayda geçirir. UNIC Turkey 17 Ankara, Temmuz 2000

18 50. Madde Divan, her zaman seçeceği herhangi bir kişiyi, kurulu, büroyu, komisyonu ya da kuruluşu, bir soruşturmayõ yürütmekle ya da bilirkişilik yapmakla görevlendirebilir. 51. Madde 30. maddede öngörülen içtüzükte Divan õn saptayacağõ koşullara göre, duruşmalar sõrasõnda tanõklarla bilirkişilere yararlõ görülecek her türlü soru yönetilebilir. 52. Madde Divan, kendisince saptanan süreler içinde kanõtlarõ elde ettikten ve tanõklarõ dinledikten sonra, taraflardan birinin kendisine, öteki tarafõn onayõ olmaksõzõn, sunmak isteyebileceği sözlü ya da yazõlõ tüm yeni kanõtlarõ reddedebilir. 53. Madde 1. Taraflardan biri Divan önüne çõkmaz ya da davasõnõ savunmaktan kaçõnõrsa, öteki taraf Divan dan kendi savlarõ doğrultusunda karara varmasõnõ isteyebilir. 2. Divan, bu isteği yerine getirmeden önce, yalnõzca 36 ve 37. Maddeler uyarõnca yetkili olduğuna değil, aynõ zamanda savlarõn fiilen ve hukuken sağlam esaslara dayandõğõndan emin olmalõdõr. 54. Madde 1. Temsilciler, danõşmanlar ve avukatlar Divan õn denetimi altõnda savlarõnõ sunmayõ tamamladõktan sonra, Başkan duruşmalarõn bittiğini bildirir. 2. Divan, hükmü görüşmek üzere odasõna çekilir. 3. Divanõn görüşmeleri gizlidir ve gizli kalõr. UNIC Turkey 18 Ankara, Temmuz 2000

19 55. Madde 1. Divan kararlarõ, hazõr bulunan yargõçlarõn oyçokluğu ile alõnõr. 2. Oylarõn eşit bölünmesi durumunda Başkan õn ya da onun yerini dolduran yargõcõn oyu üstün sayõlõr. 56. Madde 1. Hüküm gerekçelidir. 2. Hükümde, ona katõlan yargõçlarõn adlarõ belirtilir. 57. Madde Hüküm, tümüyle ya da bir bölümü bakõmõndan yargõçlarõn oybirliğini yansõtmõyorsa, yargõçlardan her birinin hükme kişisel görüşünü ekleme hakkõ vardõr. 58. Madde Hüküm, Başkan ve Yazman tarafõndan imzalanõr. Temsilcilere yöntemine uygun olarak bildirildikten sonra, açõk olarak yapõlan oturumda okunur. 59. Madde Divan õn kararõ ancak uyuşmazlõğõn taraflarõ bakõmõndan ve karar verilen dava için bağlayõcõdõr. 60. Madde Hüküm kesindir ve buna karşõ başvurma yolu yoktur. Hükmün anlam ya da kapsamõ üzerinde uyuşmazlõk çõkmasõ durumunda, taraflardan herhangi birinin isteği üzerine Divan hükmü yorumlar. UNIC Turkey 19 Ankara, Temmuz 2000

20 61. Madde 1. Hükmün yenilenmesi isteği ile Divan a başvurulmasõ ancak, kesin bir etki yapabilecek nitelikte olup hükmün açõklanmasõndan önce Divan ca ve hükmün yenilenmesini isteyen taraflarca bilinmeyen bir olayõn keşfedilmiş olmasõ nedeniyle ve olayõn bilinmemesi anõlan tarafõn kusurundan ileri gelmemişse mümkündür. 2. Hükmün yenilenmesi usulü, yeni olayõn varlõğõnõ açõkca ortaya koyan, bu olayõn yenilenmeyi gereki kõlan nitelkikleri bulunduğunu kabul eden ve yenilenme isteğinin bu nedenle kabul edilebilir olduğunu bildiren bir Divan kararõ ile başlar. 3. Divan, hükmün yenilenmesi yöntemine geçmeden önce, hükmün koşullarõna uyulmasõnõ isteyebilir. 4. Yenileme istemi, yeni olayõn keşfedilmesinden başlayarak en geç altõ ay içinde yapõlõr. 5. Hüküm tarihinden başlayarak en geç on yõllõk bir sürenin geçmesinden sonra hiçbir yenileme isteminde bulunulamaz. 62. Madde 1. Bir devlet, bir uyuşmazlõkta kendisi bakõmõndan hukuksal nitelikte bir çõkarõn söz konusu olduğunu görürse, davaya katõlmak amacõyla Divan a başvurabilir. 2. Bu istemi karara bağlamak Divan a düşer. 63. Madde 1. Uyuşmazlõğõn taraflardan başka devletlerin de katõldõğõ bir antlaşmanõn yorumlanmasõ sözkonusu olduğu zaman, Yazman bu devletlere hemen durumu bildirir. UNIC Turkey 20 Ankara, Temmuz 2000

21 2. Kendisine duyuruda bulunulan her devlet yargõ sürecine katõlma hakkõna sahiptir; ancak bu hakkõ kullanõrsa, yargõnõn varacağõ hüküm o devlet için de aynõ ölçüde bağlayõcõ olur. 64. Madde Divan başka türlü karar vermemişse, taraflardan her biri mahkeme giderlerini kendisi karşõlar UNIC Turkey 21 Ankara, Temmuz 2000

22 IV. BÖLÜM: Danõşma 65. Madde 1. Divan, Birleşmiş Milletler Antlaşmasõ gereğince ya da bu Antlaşma hükümlerine uygun olarak görüş istemeye yetkili kõlõnmõş her organ ya da kuruluşun isteği üzerine her türlü hukuksal sorun konusunda görüş verebilir. 2. Divan dan görüş istenen sorunlar, görüş verilmesi istenen sorunu açõk ve kesin bir dille belirten yazõlõ bir dilekçe ile Divan a sunulur. Bu dilekçeye sorunu aydõnlatabilecek tüm belgeler eklenir. 66. Madde 1. Yazman, görüş istemini, Divan önünde dava açma hakkõna sahip olan bütün devletlere hemen bildirir. 2. Ayrõca, Divan önünde dava açma hakkõna sahip olan devletlerden ve uluslararasõ örgütlerden hangilerinin sorunla ilgili bilgi verebileceği, Divan tarafõndan ya da Divan toplantõ halinde değilse Başkan tarafõndan düşünülüyorsa, bu devlet ve örgütlere Yazman özel olarak ve doğrudan doğruya saptanacak bir süre içinde yazõlõ açõklamalarõ dinlemeye hazõr olduğunu bildirir. 3. Bu devletlerden biri, işbu Madde'nin 2. fõkrasõnda öngörülen özel bildirimi almamõş olur ya da yazõlõ açõklama sunma ya da Divan tarafõndan dinletilmesi isteğini belirtirse, bu konuda Divan karar verir. 4. Yazõlõ ya da sözlü açõklamalarda bulunmuş olan devletlerin ya da örgütlerin, başka devletlerle örgütler tarafõndan yapõlmõş açõklamalar konusunda görüş bildirmelerine, ele alõnan her soruna göre, Divan tarafõndan ya da Divan toplantõ halinde değilse Başkan tarafõndan saptancak biçim, ölçü ve süreler içinde izin verilir. Bu amaçla Yazman, yazõlõ açõklamalarõ, kendileri de böyle açõklamalarda bulunmuş olan devletlere ve örgütlere zamanõnda iletir. UNIC Turkey 22 Ankara, Temmuz 2000

23 67. Madde Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri ne Birleşmiş Milletler üyelerinin temsilcilerine ve doğrudan doğruya ilgili öteki devletlerle uluslararasõ örgütlerin temsilcilerine bildirim yapõldõktan sonra Divan, danõşma görüşlerini açõk olarak yapacağõ oturumda bildirir. 68. Madde Divan, danõşma görevlerinin yerine getirilmesi, uygulanabilir gördüğü ölçüde, işbu Statü nün hukuksal uyuşmazlõklara uygulanan hükümlerinden de esinlenecektir. UNIC Turkey 23 Ankara, Temmuz 2000

24 V. BÖLÜM: Değişiklikler 69. Madde İşbu Statü de yapõlacak değişiklikler, Birleşmiş Milletler Antlaşmasõ nda yapõlacak değişiklikler için öngörülen yönteme göre gerçekleştirilir; şu kadar ki, Divan Statüsü ne taraf olmakla birlikte Birleşmiş Milletler üyesi olmayan devletlerin bu yönteme katõlmalarõnõ sağlamak için Güvenlik Konseyi nin tavsiyesi üzerine Genel Kurul un kabul edeceği hükümler saklõdõr. 70. Madde Divan, işbu Statü de gerekli gördüğü değişiklikleri 69. Madde hükümlerine uygun olarak incelemek üzere, Genel Sekreter e yazõlõ bildirim yoluyla önerme yetkisine sahiptir. UNIC Turkey 24 Ankara, Temmuz 2000