Karın n Muayenesi. Prof.Dr.Metin.Metin Ertem Genel Cerrahi Anabilim Dalı

Transkript

1 Karın n Muayenesi Prof.Dr.Metin.Metin Ertem Genel Cerrahi Anabilim Dalı

2 Karın n muayenesi Karın n muayenesi daima hastanın n sağ tarafından yapılmal lmalıdır. Doktor sol elini kullanıyor olsa dahi muayene sağdan yapılmal lmalıdır.hasta yatar pozisyonda karın n kaslarını gevşetmek etmek için i in dizler yarım fleksiyonda olmalıdır. Hastanın n başı sol yana çevrilmelidir(doktorun hasta solunumundan kendisini koruma amacıyla). Karın n anatomik olarak 9 bölgeye b bölünerek b incelenir.

3

4 Karın n muayenesi Yukarıdaki şekilde görüldg ldüğü gibi batın n iki farklı şekilde bölgelere b ayrılmaktad lmaktadır. 1-Sağ hipokondrium 2-Epigastrium 3-Sol hipokondrium 4-Sağ lumbal 5-Umblikus 6-Sol lumbal 7-Sağ inguinal 8-Hipogastrium 9-Sol inguinal

5

6 Karın n muayenesi (fizik muayene) Belirli bir sıra s içinde i inde yapılmal lmalıdır. 1. İnspeksiyon 2. Palpasyon 3. Perküsyon 4. Oskültasyon Cerrahide bazen oskültasyonu 2. sırada yapmak gerekebilir.

7 İnspeksiyon (gözlem) Tercihen g Tercihen gün ışığında (beyaz ışık) yapılmal lmalıdır. Hasta sırts rtüstü yatar vaziyettedir. Bu, sarılığı ığın n gözden g zden kaçırılmamas lmaması için in gereklidir.karın n tamamen çıplak plak olmalıdır.meme hizasından dizlere kadar tüm m karın n bölgesi b görülmelidir.bu g sayede kasık k fıtıklarf kları da görülecektir. g Bombelik: Karın n bombe olabilir.bunun nedeni gaz, asit, tümör...vs t olabilir.

8 inspeksiyon Cilt rengi: Sarılık k olabilir, yanısıra döküntüler, çeşitli nevüsler gözlenebilir. Lokal şişlik: Karnın n belli bir bölgesine b lokalize şişlik olabilir.bu duruma fıtıklar f neden olabileceği i gibi nedeni bir tümörde t olabilir.idrar toplanmasına na bağlı olarak (glob) hipogastrik bir dolgunluk gözlenebilir. Venöz dolgunluk: Göbek G etrafında ışınsal tarzda yayılım m gösteren g venöz dolgunluk portal hipertansiyona işaret i aret eder ve bu durum caput medusa olarak adlandırılır

9 inspeksiyon. Cullen belirtisi:akut pankreatitde gözlenir.akut pankreatitin geç evrelerinde, göbek g çevresindeki gri renkli oluşumlard umlardır. r. Bir diğer akut pankreatit geç dönem bulgusu da bel çevresinde gelişen en Gray-Turner belirtisidir. Retroperitoneal kanama ile gelişen en renk değişikli ikliği i olarak gözlenir. g

10 inspeksiyon Spider Nevi:Spider angioma olarakta bilinir.kırm rmızı bir nokta etrafında ışınsal yayılıml mlı ince kılcal k damarlanmadır. r. östrojen yıkımının y n yetersiz kaldığı karaciğer hastalıklar klarında (siroz...vs) gözlenir.

11 inspeksiyon Cruveilhier-Baumgarten Baumgarten: : Göbek G veninin açık k olması ve üfürüm duyulmasıdır.e r.eğer ven sonradan açılırsa buna cruveilhier baumgarten sendromu denir ve portal hipertansiyonla seyreder; kaput medusa gözlenebilir.

12 inspeksiyon Karnın n solunuma iştiraki i tiraki önemlidir. Karın n solunumunun arttığı haller: 1-Yenidoğan (normaldir) 2-Kronik akciğer hastalıklar kları 3-Göğüs s kaslarını tutan hastalıklar Karın n solunumunun azaldığı haller: 1-Asit 2-İntrantra abdominal kitle 3-Akut peritonit

13 Oskültasyon (dinleme) Normalde her 10 Normalde her sn. de bir metalik özellikte peristaltik sesler duyulur.bu nedenle karın kadranlarından ndan her biri en az 1 dk.umbilikal bölgede bir dak. Olmak üzere toplam 5 dak. Süreyle tüm t m karın n dinlenmelidir.

14 oskültasyon Obstruksiyon veya peritonit varlığı ığında ses yüksek y ve tizdir.ishalde ise barsak seslerinde bir artış göze çarpar (hiperperistaltizm). Bir obstruksiyon varlığı ığında (mekanik ileus) obstruksiyonun proksimalinde kalan bölgede b barsak seslerinde bir artış olmaktadır.

15 oskültasyon Paralitik ileusda ise tam tersine barsak sesleri alınamaz yada çok zayıft ftır. Barsak peristaltizmine bağlı oluşan seslerin dışıd ışında Aort Anevrizmasında nda kuvvetli sistolik bir üfürüm m duyulur.peritonit de ise frotman duyulabilir.

16 palpasyon Genel karın palpasyonu ve solid organların palpasyonu şeklinde yapılır. Genel palpasyon yüzeyel ve derin olarak yapılır. Yüzeyel ve derin palpasyon saat yönünün y tersinden başlanarak lanarak sağ alt kadrana doğru yapılır. Karındaki ağrılıa bölge en son palpe edilmelidir.

17 palpasyon Yüzeyel palpasyon: : Batın n cidarı parmak uçları ile hafifce yoklanarak yapılır.bu sırada çocuğun un yüz y z ifadesi sürekli s olarak gözlenmelidir.eğer er karın n cildinde bir hassasiyet varsa çocuk bu yoklamadan rahatsız z olacaktır. Derin palpasyon: : Parmaklar ve el ayası mümkün n olduğu u kadar temas edecek şekilde ve hastanın n karnının n solundan başlanarak lanarak

18

19 Karaciğer ve dalak palpasyonu : Hepato-Spleno megali ihtimali nedeniyle palpasyon alt kadranlardan başlanarak yukarı doğru yapılmal lmalıdır.karaciğer ve dalak palpasyonunda hastaya mutlaka derin inspiryum ve ekspiryum yaptırılır.muayene r.muayene ile bulduğunuz unuz kitle inspiryumda aşağı, ekspiryumda yukarı hareket ediyorsa bu kitle karciğer veya dalaktır. Karaciğerin ne kadar aşağıa ğıda olduğu, u, sertliği, i, nodülaritesi laritesi, çentiği...vs i...vs incelenir.ağrının n varlığı hepatite bazen de kalp yetmezliğine ine işaret i eder. Orta hatta pulsasyon veren bir kitlenin ele gelmesi halinde aort anevrizması düşünülmelidir.

20 Karaciğer ve dalak palpasyonu Karaciğer palpasyonu: Midclavicular hatta, yenidoğanda anda,, 2 cm kadar yaşlar larında 1cm kadar karaciğerin kot alt kenarını geçmesi normaldir.perküsyonla submatitenin geldiği intercostal aralık karaciğerin üst sınırıs olarak kabul edilir. Dalak palpasyonu: : Süt S çocuklarında kot kenarını 1 cm geçmesi normaldir.

21 Karaciğer ve dalak palpasyonu Palpasyonda expiryumda el ilerletilirken, inspiryumda dalağı ğın n el çarpması beklenir.aynı uygulama karaciğer içinde i inde geçerlidir.dala erlidir.dalağı böbrekten brekten ayıran bir takım özellikleri vardır.bunlar; r.bunlar; Solunum hareketleriyle inip çıkması, ön n duvara yakın n olması, çentiği, i, üst kutbuna erişilememesi, ilememesi, kitlenin arkasına varılabilmesidir.

22 Böbrek muayenesi Bimanuel palpasyon: : Adından da anlaşı şılacağı gibi iki elle yapılır.b r.böbrekler muayene edilir.ancak unutulmaması gereken bir nokta böbreklerin b breklerin sağlıkl klı kişilerde ilerde bu yöntemle y palpe edilemeyeceğidir. idir. Böbrek sadece çocuklarda,aşırı zayıf kadınlarda ve hastalıklar klarında palpe edilebilir.

23

24 palpasyon Mc Burney Noktası: : Apandisitte hassasiyet alınan noktadır. r.spina iliaca superior ile umblikusu birleştiren hattı 3 parça a olarak düşünürsek. d rsek.spinaspina iliacaya yakın n olan ilk parça a ile ikinci parçan anın kesişti tiği i yerdedir. Rausing belirtisi: Mc Burney noktasına na bastırılırken rken bir yandanda kolon gazları soldan sağa a doğru itilir.ağrının n hasıl l olması durumunda rausing (+) dir.apandisit'e işaret i eder. Plastron: Apandisit sonucu perforasyon olursa çevre organlar ilgili bölgeye b toplanır.bu toplanma neticesinde Mc Burney civarında bir kitle hissedilir.

25 palpasyon Rebound: İyice bastırılan el birden çekilince bıçak b saplanır gibi bir ağrıa hissedilir.pritonit işeretidir.apandisitte indirelt olarak solda bakılan rebound da ağrıa sağda hissedilir. Murphy noktası: : Safra kesesi normalde palpe edilemez.safra hidropsu sırasında hareketli yumuşak bir kitle murphy noktasında nda ele gelir.murphy noktası sağ rektus kası dış kenarının n kotu kestiği i yerdedir. Diastosis Diastosis recti: Rectus kası fasiasının zayıf f olması nedeni ile oluşan an açıkla klıktır. Courvasier-Terier belirtisi: Kolesistit de safra kesesi palpasyonla ağrılıdır r ve ağrıa sağ omuza vurur.

26 palpasyon Herniler: İndirekt inguinal herni (karın n içi i organlar pros. vaginalise girer) ve scrotal herniler ayakta muayene edilir. Hasta ıkındırılır r ve ıkınma sırasında ele gelen bir kitle araştırılır. r. Sliding hernilerde ise herni kesesinin bir duvarını karın n içi i i organlar yapar ve içinde i inde over, fallop tüpleri, apendix..vs bulunabilir. Hernilerin inkarserasyonu: : kolayca redükte olamamaları halinde dolaşı şım m bozukluğuna una ve strongulasyona neden olur.

27 palpasyon Klepotaj: Çalkantı anlamına na gelir.elle karına birden bastırıp çektiğimizde imizde bunu elle hissetmek mümkm mkündür; aynı anda birde ses duyulur.içi i sıvıs ve hava doluorganlardan alınır. r.pilor stenozunda midede kalan sıvıs bu yolla hissedilebilir.aynı zamanda pilor bölgesinde ele zeytin çekirdeği şeklinde bir sertlik gelir buna da Olive belirtisi denir. Distansiyon: Organomegali,, sıvıs toplanması,, kitle, ileus, prune-belly sendromu...vs de görülür. g r.

28 palpasyon Yüzeyel venler: : Doluş yönleri önemlidir. nemlidir.iki elin işaret parmakları yan yana vaziyette dolgun bir venin üzerine konulur ve bastırılır, r, daha sonra ven trasesi boyunca iki parma birbirinden uzaklaştırılır.b r.böylelikle içindeki i indeki kanın n sıvazlands vazlandığı boş bir ven elde edilir.daha sonra parmaklardan birisini kaldırarak venin hangi yönden y gelen kanla dolduğu u kontrol edilir.eğer er doluş yönü yukarıdan aşağıya doğru ise vena cava superiorda; Aşağıdan yukarı doğru ise vena cava inferiorda veya vena porta da kan akımını engelleyen bir neden düşünülür. d

29 perküsyon Alınan ses "timpan" ses" olarak adlandırılır. r. Perküsyonla bakılan en önemli husus asit varlığı ığının n araştırılmas lmasıdır. Asit için i in ksiphoid'den ışınsal tarzda ve bir yelpaze gibi açılır a şekilde perküsyonlar yapılır.perk r.perküsyon sırasında matite tespit edilen yerler işaretlenir. i İşaretli yerlerin oluşturdu turduğu u parabolün n açıkla klığı yukarı doğru ise asite işaret eder.matitenin hastanın n pozisyonu ile yer değiştirmesi de asit bulgusudur.eğer açıkla klık k aşağıa bakıyorsa glob vezikle, over tümörü gibi kitle etkisi yapan nedenler düşünülmelidir. d TüberkT berküloz peritonitte asit sıvısıs yapışı ışıklıklar klar nedeni ile serbest değildir ve dama tahtası şeklinde ve pozisyonla değişmeyen matite alınır. İçi i hava dolu organ perforasyonlarında nda matite kaybolur.organ iltihablarında perküsyon ağrılıdır. a r.

30

31 perküsyon Sensation des flot: : Asit aranması için in bir elin ayası karnın n bir tarafına konulur ve hafifce basınç yapılır.di r.diğer el ile karnın n karşı tarafına fiskeler şeklinde hafif darbeler uygunlanır.asit varlığı ığında fiskelerin oluşturdu turduğu u dalgalanma karşı taraftan hissedilir. Balotman: : Buz belitisi olarakta adlandırılır.periton r.periton boşlu luğunda unda fazla sıvıs olduğunda unda organ veya kitleler kolay palpe edilemez.bu durumda ilgili bölge parmak uçlaru ları ile hafifce ittirilir.bu itme ile organ sıvıs içinde inde aşağıa hareket eder ve sonra tekrar yükselir, y yükselince y parmak uçlaru larında bir çarpma hissedilir.

32 Karaciger perküsyonu Karaciğerin üst sınırınıs tespit etmek için i in intercostal aralıklar (i.c.a.) perküte edilir.üst sınır s için in rölatif r matite 4. i.c.a. da alınır. r.matite ise 5. veya 6. i.c.a. da alınır.daha aşğıda alınmas nması "pitotik"" yukarıda alınmas nması ise "yüksek karaciğer" olarak adlandırılır. r. Pitotik karaciğer sebebleri: 1-Kronik akciğer hastalıklar kları 2-Amfizem 3-Hipotonisite 4-Bağlarda zayıfl flık Yüksek karaciğer sebebleri: 1-İleri derecede asit 2-Fibrotik karaciğer 3-Karın n içi i i kitle

33 Dalak perküsyonu Dalak perküsyonu: Dalak matitesi solda 9 ve 10. i.c.a. da alınır.dalak matitesinin ön n koltuk çizgisini aşmasa ması patolojiktir. Traube üçgeni: Midenin büyük b kruvaturu, akciger bazali ile kotların n alt uçlaru larını birleştiren yatay çizgi tarafından oluşturulur.pratikte kosta yayı, ön aksillar çizgi ve ksiphoidden geçen en yatay çizgi tarafından oluşturulur.normalde alınan ses timpandır.matite varlığı hemen tamamen splenomegali işaretidir.ancak akciğer bazalindeki enfeksiyonlarda, midenin büyük b kruvaturunda tümör r olduğunda, unda, sol plevral yapışı ışıklıklarda klarda yada karaciğer sol lob büyümelerinde b de traube den matite alınır. r.traube den matite alınmas nması "traube kapalı" şeklinde ifade edilir.