Lise Öğrencilerinin İnternet ve Bilgisayar Oyun Bağımlılık Düzeylerinin Utangaçlıkla İlişkisi

Transkript

1 Lise Öğrencilerinin İnternet ve Bilgisayar Oyun Bağımlılık Düzeylerinin Utangaçlıkla İlişkisi Tuncay AYAS a Öz Anahtar Kelimeler Son zamanlarda teknolojik gelişmelerde meydana gelen hızlı değişimler, insanlara kısa sürede bilgiye ulaşma ve var olan bilgileri paylaşma fırsatları sunmaktadır. Bu teknolojik gelişmeler arasında bilgisayar ve internet gibi araçlar yer almaktadır. Bilgisayar ve internet kullanımının zorunlu hale geldiği bu dönemde, bu teknolojik araçların amacının dışında kullanımları bazı problemleri de beraberinde getirmektedir. Bilgisayar ve internet teknolojisindeki gelişmeleri yakinen takip eden okul çağındaki gençlerin, internet ve bilgisayarı aşırı derecede kullanmaları onların psikolojik, fiziksel, akademik başarı ve sosyal ilişki durumlarını olumsuz yönde etkilemekte ve bu durum bu tür bireylerde bağımlılığa neden olabilmektedir (Kubey, Lavin ve Barrow, 2001; Young, 1996). İçinde bulunulan teknoloji çağında, internet ve bilgisayar en fazla kullanılan teknolojik araçlar a Dr. Tuncay AYAS haline gelmiştir. Öyle ki, 2009 yılı verilerine göre, dünya nüfusunun %23.8 i, Amerika nüfusunun %74.2 si, Avrupa nüfusunun %48.9 u ve Türkiye nüfusunun %35 i internet kullanmaktadır (Internet World Stats [IWS], 2009). Bilgisayar ve internet kullanım oranlarının hızlı bir şekilde artması bireylerin bilgisayara ayırdıkları zamanda da bir artışa neden olmuştur. Bilgisayar ve internetin aşırı bir şekilde kullanılması beraberinde bilgisayar/ internet bağımlılığı riskini de getirebilmektedir (Chou, Condron ve Belland, 2005; Lee ve ark., 2007; Watson, 2005). İnternet bağımlılığı, genel olarak internetin aşırı kullanılması isteğinin önüne geçilememesi, internete bağlı olmadan geçirilen zamanın önemini yitirmesi, yoksun kalındığında aşırı sinirlilik hali ve saldırganlığın olması ve kişinin iş, sosyal ve ailevi hayatının giderek bozulması olarak tanımlanabilir (Young, 2004). İnternet bağımlılığının yaygınlığıyla ilgili yapılan çalışmalar (Chou ve Hsiao, 2000; Kraut ve ark., 1998; Young ve Rogers, 1998) incelendiğinde yaygınlığın %6-14 arasında olduğu görülmektedir Bu kapsamda internet üzerinden iletişim, bilgisayar veya internet üzerinden oyun oynama gibi farklı davranış türlerinde aşırıya varan kullanımlar, bilgisayar bağımlılığının ilk

2 KURAM VE UYGULAMADA EĞİTİM BİLİMLERİ göstergeleri olabilmektedir (Fleming ve Rickwood, 2004; Watson, 2005). Bilgisayar oyunları günümüzde çocukların en önemli eğlence araçları konumuna gelmişlerdir. Oyunların olumlu yönleri kadar olumsuz yönleri de bulunmaktadır. Özellikle oyun bağımlılığa dönüştüğünde olumsuz etki daha da artmaktadır (Horzum, 2011). Utangaç bireyler, utangaç olmayanlara göre daha yalnızdırlar. Diğer insanlarla kurulan iletişimi büyük oranda olumsuz yönde etkileyen utangaçlık, iletişim sorunları yaşayan bireylerin sonuçta yalnız kalmalarına yol açmaktadır (Cheek ve Buss, 1981). İnterneti aşırı derecede kullanan bireyler incelendiğinde, bu kişiler insanlarla ilişkilerinde olası hayal kırıklıklarına aşırı derecede duyarlılık göstermekte ve bu durum yabancılarla iletişim kurmalarında aşırı derecede kaygı yaşamalarına neden olmaktadır (Whang, Lee ve Chang, 2003). İnternet, bazı bireyler tarafından yalnızlıktan kurtulmak ve başkalarıyla iletişim kurmak amacıyla kullanılmaktadır. Özellikle utangaç, içine kapanık bireyler sosyal ilişki kurma ve kurmuş oldukları bu ilişkileri yürütebilme sürecinde sorun yaşadıkları için, interneti bir sosyalleşme aracı olarak kullanmaktadırlar (Davis, Flett ve Beser, 2002). Araştırmalar, gerçek hayatlarında sosyal destek eksikliği çeken bu utangaç kişilerin internetin, özellikle sohbet odaları gibi, interaktif işlevlerini uzun süreler boyunca kullandıklarını ortaya koymuştur (Young, 1999). Utangaç bireyler yüz yüze kurdukları ilişkilerinde, internette kurdukları ilişkilerinden daha fazla sorun yaşamaktadırlar (Ward ve Tracey, 2004). İnternette kurulan ilişkilerde bireyler, genellikle takma isim kullandıkları, reddedilme ve eleştirilme olasılığı yüz yüze kurulan ilişkilere oranla daha az olduğu için, internet ortamında kendilerini daha rahat hissedebilirler. Bu nedenle interneti sosyal iletişim aracı olarak daha fazla kullanabilirler. Utangaç bireyler daha çok mesajlaşma programlarını, haber gruplarını, sohbet odalarını yaygın olarak kullandıkları için internet bağımlısı olma olasılıkları daha yüksektir (Chak ve Leung, 2004). İnternet bağımlılığı ile utangaçlık arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik yapılan çalışmalarda bulgular (Chak ve Leung, 2004; Ebeling-Witte, Frank ve Lester, 2007; Güneri, Mesutoğlu ve Aydın, 2011; Hollingswort, 2006; Yang ve Tung, 2007; Yuen ve Lavin, 2004) internet bağımlılığı ile utangaçlık arasında bir ilişki olduğu yönündedir. Scealy, Phillips ve Stevenson (2002) ise, internet bağımlılığı ile utangaçlık arasında bir ilişki olmadığını, ancak utangaç bireylerin interneti daha çok diğer kişilerle iletişim kurmak için kullandıklarını belirtmiştir. İnternet bağımlısı olmayan bireyler, interneti genellikle bilgi edinmek ve mevcut ilişkilerini elektronik iletişim yoluyla devam ettirmek için kullanırlarken, bağımlı bireyler ise interneti yeni insanlarla tanışmak, sosyalleşebilmek ve fikir alışverişi yapabilmek amacıyla kullanmaktadırlar (Young, 1997). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Kuzey Kıbrıs Kampüsü-Öğrenci Gelişim ve Psikolojik Danışma Merkezi nde (Middle East Technical University North Cyprus Campus- Student Development and Psychological Consulting Centre, 2008) yapılan bir araştırmada toplumsal ilişkilerinde utangaç ya da çekingen olma gibi etmenlerin bağımlılık riskini arttırdığı belirtilmektedir. İnternet aracılığıyla bireyler, ihtiyaç duydukları sosyal desteği geçici de olsa internette iletişim kurup tanıştığı kişilerden sağlayabilmektedirler. Yetişkinler interneti genellikle kendi işlerinin bir parçası olarak ve işle alakalı bilgi elde etmek için kullanırken, yaş arası gençler interneti daha çok oyun oynamak, müzik dinlemek ve yeni insanlarla tanışmak için kullanmaktadırlar (Kubey ve ark., 2001). Teknolojik araçların kullanımı, utangaç ve utangaç olmayan bireyler arasında farklılık göstermektedir. Henderson ve Zimbardo nun (2005) gençlerde teknoloji kullanımı ve utangaçlığı belirlemeye çalıştıkları araştırmalarında, utangaç bireylerin teknolojiyi utangaç olmayanlardan daha çok kullandıklarını bulmuşlardır. Yapılan alan yazın taramasında, oyun bağımlılığının utangaçlıkla olan ilişkisine yönelik bir çalışmaya ulaşılamamış olmasına rağmen Avustralya da Loton (2007) yaptığı çalışmada oyun bağımlısı olan çalışma grubundan sadece birinin utangaç olduğunu, bu nedenle oyun bağımlılığıyla utangaçlık arasında ilişki olmadığını ifade etmiştir. Yukarıdaki araştırmada (Henderson ve Zimbardo) utangaç bireylerin teknolojiyi daha fazla kullandıkları değerlendirildiğinden bu kişilerin bilgisayarda oyun oynama oranlarının diğer bireylere göre daha fazla olması beklenmektedir. Bu araştırmanın amacı; ortaöğretimde okuyan öğrencilerin internet ve bilgisayar oyun bağımlılığı düzeylerinin utangaçlıkla olan ilişkisini belirlemektir. Yöntem Yöntem bölümünde araştırmanın modeli, evren ve örneklem, veri toplama aracı, verilerin toplanması ve analizle ilgili bilgiler sunulmuştur. Araştırmanın Modeli Araştırma genel tarama modellerinden ilişkisel tarama modeline uygun olarak yürütülmüştür. Genel tarama modelleri çok sayıda elemandan oluşan bir 628

3 AYAS evrende, evren hakkında genel bir yargıya varmak amacıyla, evrenden alınacak bir örneklem üzerinde yapılan tarama düzenlemeleridir. İlişkisel tarama modelleri ise iki ve daha çok sayıdaki değişken arasındaki değişimi belirlemeyi amaçlayan araştırmalardır (Karasar, 1995). Bu araştırmada da yansız seçilmiş bir grubun internet ve oyun bağımlılığı düzeylerinin utangaçlıkla ilişkisi araştırılmak istendiği için tekil tarama modeli seçilmiştir. Çalışma Grubu Araştırmanın çalışma grubunu eğitim öğretim yılının ikinci döneminde Giresun il merkezindeki ortaöğretim okullarında okuyan 176 sı kız 189 u erkek olmak üzere toplam 365 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışma grubu belirlenirken uygun örnekleme yöntemi ile öğrencilerden kolay erişilebilir olanlarına ulaşılmıştır Bu öğrencilerin 115 i (%31.5) lise birinci sınıfa, 127 si (%34.8) Lise ikinci sınıfta, 51 i (%14) lise üçüncü sınıfta, 72 si (%19.7) lise dördüncü sınıfa devam etmektedir. Çalışma grubundaki öğrencilerinin 255 inin (%70.7) evinde bilgisayar olduğunu 107 (%29.3) sinin ise evinde bilgisayarının olmadığını belirtmiştir. Öğrencilerin 214 ü (%58.6) evinde internet olduğunu, 151 i ( %41.4) evinde internetin olmadığını belirtmiştir. Çalışma grubundaki öğrencilerin 221 i (%60.5) tek başına oyun oynamayı tercih ederken 140 i (%38.4) arkadaşlarıyla oynamayı tercih etmekte 4 üde (%1.1) bazen tek başına bazen arkadaşlarıyla oynamayı tercih ettiğini ifade etmiştir. Bu öğrencilerin 242 si (% 66.3) bilgisayarda oyunu evde oynadığını, 112 si (%30.7) internet kafede oynadığını, 11 i (%3) ise okulda oynadığını belirtmiştir. Çalışma grubundaki öğrencilerin 220 si (%60.3) günde bir saatten az oyun oynadığını, 118 i (%32.3) bir saatle üç saat aralığında oyun oynadığını, 27 si (%7.5) ise dört saatten fazla oyun oynadığını belirtmiştir. Veri Toplama Araçları Araştırmada öğrencilerin internet ve oyun bağımlılığını ölçmede Ayas, Balta ve Horzum (2011) tarafından geliştirilen Ergenler İçin Bilgisayar Bağımlılığı Ölçeği kullanılmıştır. Ölçekte 5 li Likert tipi dereceleme kullanılmıştır. Bu dereceleme Her zaman (5), Çoğu Zaman (4), Sıklıkla (3), Ara Sıra (2) ve Nadiren (1) şeklinde oluşturulmuştur. Ölçek 54 madde iki faktörden oluşmaktadır. Bu faktörlerden birincisinde toplam 28 madde yer almaktadır. Bu maddelerin faktördeki yük değerleri.512 ile.795 arasında değişmektedir. Ölçeğin toplam varyansının %29.49 unu açıklayan bu faktör internet bağımlılığı olarak adlandırılmıştır. Ölçekte yer alan ikinci faktör ise, toplam 26 maddeden oluşmaktadır. Bu maddelerin ikinci faktördeki yük değerleri.424 ile.788 arasında değişmektedir. Ölçeğin toplam varyansının %19.13 ünü açıklayan bu faktör bilgisayar oyun bağımlılığı olarak isimlendirilmiştir. Ölçeğin güvenilirliği için Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayısı hesaplanmıştır. İç tutarlılık testi sonuçlarında internet bağımlılığı olarak adlandırılan alt faktörün iç tutarlılık katsayısı.96 ve bilgisayar oyun bağımlılığı olarak adlandırılan alt faktörün iç tutarlılık katsayısı ise.95 olarak bulunmuştur. Ölçeğin 54 maddeden oluşan toplam iç tutarlılık katsayısı.95 olarak bulunmuştur. Araştırmada öğrencilerin utangaçlık düzeylerinin belirlenmesinde orijinali Cheek ve Buss (1981) tarafından 13 madde olarak geliştirilen Shyness Scala nın, Güngör (2001) tarafından Türkçeye uyarlanmış formu kullanılmıştır. Ölçekte her maddeye verilen yanıtlara 1 ile 5 arasında puan verilerek toplam bir puan elde edilmektedir. Maddelere verilen bana hiç uygun değil (1), uygun değil (2), kararsızım (3), bana uygun (4) ve bana çok uygun (5) yanıtlarına belirtilen puanlar verilmektedir. Ölçekten alınabilecek en düşük puan 20, en yüksek puan 100 dür. Utangaçlık ölçeğinden alınan yüksek puan, bireyin utangaçlık düzeyinin yüksek olduğu ve kendisini utangaç olarak algıladığı biçiminde yorumlanmaktadır. Türkiye de utangaçlık ölçeğinin güvenilirlik çalışması Güngör (2001) tarafından iç tutarlılık ve test tekrar test yöntemi kullanılarak yapılmıştır. Ölçeğin, 78 öğrenciye üç hafta ara ile iki kez uygulanması sonucunda elde edilen korelasyon katsayısı.83 olarak hesaplanmıştır. Ölçeğin iç tutarlılığını saptamak amacıyla hesaplanan Cronbach Alfa katsayısı.91 olarak hesaplanmıştır. Gökçe nin (2002) çalışmasında ölçeğin, Cronbach Alfa katsayısı.87 olarak bulunmuştur Utangaçlık ölçeğinin geçerlilik çalışmaları Güngör (2001) tarafından yapılmıştır. Ölçeğin maddelerinin yapı geçerliliğini belirlemek amacıyla, temel bileşenler analizi yapılmıştır. Analiz sonunda 20 maddenin toplam üç faktörde toplandığı görülse de, maddelerin tamamının birinci faktörde toplandığı görülmüştür. Geçerlilik çalışması için benzer ölçekler yöntemi kullanılmış Sosyal Durumlarda Kendini Değerlendirme Envanteri (SDKDE) uygulanmıştır. Her iki ölçek 84 kişilik bir üniversite öğrencisi grubuna uygulanmış ve iki ölçek arasındaki korelasyon katsayıları hesaplanmıştır. Ölçeğin 629

4 KURAM VE UYGULAMADA EĞİTİM BİLİMLERİ kaçınma ve sosyal kaygı boyutları ile utangaçlık ölçeği puanı arasındaki korelasyon.71, utangaçlık ile kaçınma boyutu arasındaki ilişki ise.78 olarak hesaplanmıştır. Ölçeğin lise öğrencileri formu için geçerlilik çalışması Gökçe (2002) tarafından yapılmıştır. Utangaçlık ölçeği puanları ile SDKDE nin kaygı boyutundan aldıkları puanlar arasındaki korelasyon katsayısı.75, kaçınma boyutundan aldıkları puanlar arasındaki korelasyon katsayısı.72 ve kaygı ve kaçınma boyutlarından aldıkları toplam puanlar arasındaki korelasyon katsayısı.75 olarak hesaplanmıştır. Faktör analizi sonucunda, ölçeğin 1. faktörünün varyansın % ini açıkladığını hesaplamıştır (Gökçe). Yapısal Eşitlik Modellemesi: Araştırmada yapısal eşitlik modellemesi kullanılarak internet bağımlılığı, bilgisayar oyun bağımlılığı ve utangaçlık arasındaki ilişkiyi ortaya koyan model incelenmiştir. Şekil 1 de yapısal eşitlik modellemesi sonucunda ortaya çıkan model görülmektedir. Model mükemmel uyum göstermiştir (χ2 = 0.000, df = 0, p = , ve RMSEA =.000) ve oyun bağımlılığı varyansın %3.4 ünü utangaçlık, internet bağımlılığının %5.4 ünü utangaçlık ve internet bağımlılığının %58 ini oyun bağımlılığı ve utangaçlık birlikte açıklamaktadır. Verilerin Analizi Ölçme araçları her bir öğrencide farklı sırada gelecek şekilde fotokopi çektirilerek zımbalanmış araştırmacı tarafından öğrencilere elden dağıtılarak uygulanmıştır. Verilerin analizinde internet bağımlılığı, oyun bağımlılığı ve utangaçlık arasındaki ilişki korelasyon ve yapısal eşitlik modeliyle belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmada tüm çözümlemeler SPSS ve Lisrel paket programları kullanılarak gerçekleştirilmiş ve çözümlemelerde anlamlılık düzeyi olarak.05 kabul edilmiştir. Bulgular Araştırmada bulgular; internet ve oyun bağımlılığı ile utangaçlık arasındaki ilişkiye yönelik bulgular korelasyon ve yapısal eşitlik modeline göre sırayla aşağıda yer almaktadır. Tablo1. İnternet ve Bilgisayar Oyun Bağımlılık Düzeylerinin Utangaçlıkla İlişkisi Internet Bağımlılığı Internet Bağımlılığı 1 Oyun Bağımlılığı Oyun Bağımlılığı.762(**) 1 Utangaçlık Utangaçlık.234(**).197(**) 1 ** Korelasyonlar 0.01 seviyesinde anlamlıdır. İnternet bağımlılığı ile bilgisayar oyun bağımlılığı düzeyleri arasındaki korelasyon incelendiğinde pozitif yönlü yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir. Bu bulgu, internet bağımlılığı düzeyinde meydana gelen artışın bilgisayar oyun bağımlılığı düzeyindeki artışta etkili olduğunu göstermektedir. Bu etkililik anlamlı ve yüksek düzeyde bulunmuştur. Şekil 1. İnternet ve Bilgisayar Oyun Bağımlılığı İle Utangaçlık Arasındaki İlişki İçin Önerilen Modelin Path Diyagramı Şekil 1 de yer alan standartlaştırılmış çözümler incelendiğinde bilgisayar oyun bağımlılığı utangaçlık değişkeni (.19) tarafından pozitif ve anlamlı biçimde açıklanmaktadır. Bunun yanında internet bağımlılığı, utangaçlık değişkeni (.09) ve bilgisayar oyun bağımlılığı (.74) değişkenleri tarafından pozitif ve anlamlı biçimde açıklanmaktadır. Tartışma Bu araştırmanın amacı, ortaöğretimde okuyan öğrencilerin internet ve bilgisayar oyun bağımlılığı düzeylerinin utangaçlıkla olan ilişkisini belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda öncelikle internet ve bilgisayar oyun bağımlılığı düzeylerinin utangaçlıkla olan ilişkisi incelenmiştir. Araştırma sonucunda internet ile bilgisayar oyun bağımlılığı düzeyi arasında ve internet ve bilgisayar oyun bağımlılığı düzeyi ile utangaçlık düzeyi arasında pozitif yönde bir ilişki olduğu görülmektedir. Bu bulgu internet bağımlılığı ve utangaçlık düzeyi arasında ilişki olduğuna dair bulgu alan yazındaki bulgularla tutarlılık göstermektedir (Chak ve Leung, 2004; Ebeling-Witte ve ark., 2007; Hollingswort, 2006; Yang ve Tung, 2007; Yuen ve Lavin, 2004). Bilgisayarda oynanan oyunların genellikle internet aracılığıyla oynanması, internet ve bilgisayar oyun bağımlılığı düzeyi arasında pozitif yönde bir ilişkinin varlığında etkili olmuş olabilir. İnternet bireylerin farklı 630

5 AYAS kişilerle iletişim kurmasını ve bu ilişkinin devam etmesini sağlayan önemli bir iletişim aracı olarak değerlendirilebilir. Bu araştırmada da daha önceki araştırmalarda (Chak ve Leung, 2004; Ebeling-Witte ve ark., 2007; Güneri ve ark., 2011; Hollingswort, 2006; Yang ve Tung, 2007; Yuen ve Lavin, 2004) olduğu gibi, internet bağımlılığı düzeyi ile utangaçlık düzeyi arasında ilişki olduğu görülmüştür. Sosyal bir varlık olan insanın diğer insanlarla iletişim kurmaya gereksinimi vardır. Sağlıklı bir iletişim kuramayan bireyler, toplumdan soyutlanabilir ve sorun yaşayabilirler. Utangaç bireyler, yüz yüze iletişim kurmakta zorlandıkları için interneti kullanarak iletişim kurmaya, duygu ve düşüncelerini diğer insanlara bu şekilde aktarmaya çalışmaktadırlar. Bu durum, internet bağımlılığıyla utangaçlık arasında ilişkinin varlığında etkili olmuş olabilir. Aynı şekilde oyunlar genellikle internet üzerinden online olarak oynandığı için, utangaç bireyler oyun oynarlarken diğer kişilerle kolaylıkla ilişki kurabilirler. Bu durum bilgisayar oyun bağımlılığı düzeyi ile utangaçlık düzeyi arasında olan ilişkiyi açıklayabilir. Yapılan alan yazın taramasında utangaçlıkla bilgisayar oyun bağımlılığı arasındaki ilişkiye yönelik çalışmaya rastlanmamasından dolayı bu çalışmanın alana katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Yapılan araştırmalar (Nalwa ve Anand, 2003) bireylere sunulan sosyal desteğin internet bağımlılığının azalmasında etkili olduğunu göstermektedir. Utangaç bireylere okullarda sosyal destek sağlanmalı, arkadaşlarıyla iletişimlerini geliştirmeleri için grup etkinlikleri düzenlenerek bu etkinliklere aktif bir şekilde katılmaları sağlanmalıdır. Aktif olarak yer alacakları kabulün üst düzeyde olduğu, eleştirilme kaygısının azaldığı, kendini rahat ifade edebileceği bir grup yaşantısı utangaç çocukların kendilerini daha iyi hissetmelerinde etkili olabilir. Bu deneyimlerle kendilerine daha rahat, daha huzurlu ve kaygısız bir yaşam fırsatı sağlanabilir. Aileler utangaç çocuklarının sorun yaşadıklarının farkında olmayabilirler. Genellikle bu tip çocuklar terbiyeli, uslu çocuklar olarak değerlendirilebilmektedirler. Bazen aileler çocukları bilgisayar başında vakit geçirirken sorun çıkarmadığı, aile bireylerini rahatsız etmediği için bilgisayar kullanımı teşvik edilebilmektedir. Bu şekilde teşvik edilen çocuklar oyun ihtiyaçlarını sanal ortamda sanal kişilerle karşıladıkları için gerçek arkadaşa ihtiyaçları kalmamakta ve gerçek hayatta arkadaşlarıyla nasıl oyun oynaması gerektiğini bilememektedirler. Bu nedenle aileler çocukların bilgisayar kullanımını teşvik ederken bilgisayarla geçireceği zamanı kontrol etmeli ve sanal alanın dışında da arkadaşlarıyla yüz yüze oyun oynaması sağlanmaya çalışılmalıdır. Bununla birlikte internet ve oyun bağımlılığını önlemeye yönelik programların geliştirilmesi de önemli görülmektedir. Bundan sonraki araştırmalarda çocukların bilgisayarda hangi tür oyunları oynamayı tercih ettikleri ve bu oyun şekillerinin utangaç olan ve olmayan çocuklar arasında farklılık gösterip göstermediği konu edilebilir. 631

6 The Relationship between Internet and Computer Game Addiction Level and Shyness among High School Students Tuncay AYAS a Abstract Key Words Recently, the fast developments occurred due to the technological developments provide people with the facility of accessing and sharing information instantly. Among the technological developments computer and the internet take place as well. In a society, like everyone needs to use computer and the internet, some problems come along because of the misuse and the frequency of use. Excessive use of computer and the internet among the school age children- who are eager to learn technological developments- has a negative effect on young adults psychological, physical, academic success, which possibly give way to addiction (Kubey, Lavin, & Barrow, 2001; Young, 1996). In this technological era, the internet and computer have become the most often used technological a Tuncay AYAS, Ph.D., devices. Likewise, according to the data gathered 23.8 % of world population, 74.2% of American society, 48.9% of Europe population and 35% of Turkey population use Internet (Internet World Stats [IWS], 2009). With the rise in the Internet and computer use rate, peoples time allocated for computer has risen accordingly. Excessive use of the Internet and computer brings the risk of computer/ Internet addiction along (Chou, Condron, & Belland, 2005; Lee et al., 2007; Watson, 2005). Internet addiction can be roughly defined as the inability of resistance for using the Internet excessively, seeing the time spent outside the virtual environment as a loss of time, being very furious and aggressive when deprived of, deteriorating of the person s work, social and family life (Young, 2004). When the prevalence of the studies done about the Internet addiction is checked, it is seen that the prevalence is between 6-14% (Chou & Hsiao, 2000; Kraut et al., 1998; Young & Rogers, 1998). In this context, excessive use of the online communication, online games or other excessive uses can be the first signals of Internet-computer addiction (Fleming & Rickwood, 2004; Watson, 2005).Computer games have become one of the most important entertainment tools for children (Horzum, 2011).

7 AYAS Shy people tend to be alone much more than the ones who are not shy. Shyness which effects the communication between people negatively causes people who have communication problems to be alone (Cheek & Buss, 1981). When the people who use the Internet excessively are studied, it is seen that these people tend to be extremely sensitive to the possible disappointments in their relations with the other people and this mood causes them to be very anxious about communicating with others (Whang, Lee, & Chang, 2003). The Internet is used for not being alone and communicating with others by some people. Especially shy, introvert people use the Internet to have social relations and manage these relations as a way of socialize (Davis, Flett, & Beser, 2002). Studies have shown that these shy people who have difficulty in having social support in their real lives, use the Internet s interactive functions, such as chat rooms very often (Young, 1999) Shy people experience more problems in their face to face relations than online ones (Ward & Tracey, 2004). In a virtual context people tend to use nicknames, and know that the possibility of refusal or criticism is lower than face to face communication; so that they feel themselves more comfortable. Therefore, possibly they use the Internet more and more as a way of social communication. Shy people generally highly tend to be computer addicts, because they use messenger programs, news groups and chat room more often than the others (Chak & Leung, 2004). The results of the studies done for checking whether there is a relationship between the shyness and the Internet addiction show that there is a correlation between the two (Chak & Leung, 2004; Ebeling-Witte, Frank, & Lester, 2007; Güneri, Mesutoğlu, & Aydın, 2011; Hollingswort, 2006; Yang & Tung, 2007; Yuen & Lavin, 2004). Scealy, Phillips, and Stevenson (2002) express that there is no relationship between the Internet and the shyness, but shy people use the Internet in order to communicate with others more. People who are not addicts use the computer generally for accessing information and keeping in touch with their existing friends; whereas the addict use it in order to make new friends, socialize and exchange ideas (Young, 1997). Middle East Technical University North Cyprus Campus- Student Development and Psychological Consulting Centre (2008) states that introvert personality raises the risk of computer addiction, as well. With the help of the Internet, people are able to get the social support they need and lack from the people who are online, even if it is temporarily. While adults use the Internet as a tool for their work, such as getting required information; teenagers (13 19) use it for playing computer games, listening to music and getting to know new people (Kubey et al., 2001). There is a difference between the introvert and extravert people in terms of using technological tools. Henderson and Zimbardo (2005) have found out in their studies for use of technology and shyness among the teenagers that shy people use the technology more often than the ones who are not introvert. Review of the literature showed that there is no study in the domain of the relationship between computer games addiction and shyness. However, Loton (2007) has studied a group of people who are computer games addicts and seen that there is just one shy person in the group; so that, he states that there is no relationship between the addiction and shyness. In the survey mentioned before (Henderson & Zimbardo), it can be said that shy people are assessed as potential addicts as they use the Internet more often than the others, so their span of time before a computer screen is expected to be more. The aim of this study is to determine the relationship between the internet and computer addiction level and shyness among the teenagers. Whether shyness and the Internet-computer games addiction differ in terms of gender and choice of game is also dealt with in this study. Method The study was conducted based on general survey model. General survey models in a universe composed of many elements to arrive at a generally judgment about the universe is the arrangements of the scan performed on a sample of the universe to be taken. Relational scanning models are the researches to determine the exchange between two or more number of variables (Karasar, 1995). In this study, individual survey model was selected to investigate the relationship between the levels of Internet and game addiction and shyness in a randomly selected group. Study Group The population of the study consists of 8485 high school students whose schools are around Giresun city centre. With this fact in mind, sampling of the 633

8 EDUCATIONAL SCIENCES: THEORY & PRACTICE study includes 176 girls and 189 boys who are high school students in the second term of academic year. Instrument In the study the tool developed by Ayas, Balta, and Horzum (2011) Scale for Adolescents Computer Addiction is used. For the comments on computer games addiction tests, Likert type 5 gradation is used. This gradation is: always 5, usually 4, often 3, sometimes 2, and hardly 1. The scale consists of 54 items and two factors, first of which includes 28 items. The items values factor loadings change between.512 and.792. The factor reflecting 29.49% of the total variance is called the Internet Addiction. The second factor on the scale consists of 26 items. The items values for the second factor loadings change between.424 and.788. The factor reflecting 19.13% of the total variance is called Computer Games Addiction. In order to check the reliability of the scale Cronbach Alfa internal-consistency coefficient has been calculated. At the end of internal-consistency tests, the sub factor s, which is called the Internet addiction, internal consistency modulus is.96 and the sub factor s, which is called computer games addiction, internal consistency modulus is calculated.95. The scale s total internal consistency which consists of 54 items is found out to be.95. In the study, Turkish adoption of Shyness Scale, which is developed originally by Cheek and Buss (1981) is used. The Turkish form was adapted by Güngör in Each item is graded as between 1-5 on the scale and then total points can be calculated. The items has following points: not for me (1), not appealing (2), I don t know (3), appeals to me (4), for me (5). The lowest mark of the test is 20, and the highest one is 100. The high mark taken from the Shyness Scale points out that the person s shyness level is high, and it is commented as the person thinks him/herself as shy. In Turkey, the study of shyness scale was performed by Güngör (2001) with the help of internal consistency and test-retest methods. The scale has been applied to 78 students twice with the three week intervals, and the correlation coefficient is calculated as.83. Cronbach Alfa coefficient, which has been used to determine scale s self-consistency, was found out to be.91. Gökçe s (2002) studies show that Cronbach Alfa coefficient is.87. Validity studies of shyness scale have been performed by Güngör (2001). In order to determine construct validity of the scale, analysis of principal components has been applied. Although, at the end of the analysis it is seen that 20 items are gathered around three factors, total number of the items are gathered under the first factor. For the validity studies, some similar scales are also used and Self- Assessment Form in a Social Context (SAFSC) has been also applied. Both scales have been applied to a group of 84 university students and the correlation coefficient between the two is calculated. The correlation between Avoidance and Social Anxiety dimensions of the scale and shyness scale is found as.71, and the correlation between shyness and avoidance is calculated as.78. The scale s validity studies for high school students have been performed by Gökçe (2002). The correlation coefficient between shyness scale and anxiety level of SAFSC is.75, shyness and avoidance level is.72, and the correlation coefficient between the total points of anxiety and avoidance is.75. At the end of the factor analysis, the scale s first factor reflects 29.18% of variance (Gökçe). Data Collection and Analysis In analysing the data, in order to determine the preferred game variables, t-test is used for gender differences and correlation method is preferred for the relationship between internet and computer games addictions and shyness. All resolutions of the study are performed with the help of SSPS pack program and the level of significance is accepted as.05. Results The aim of this study was to determine the correlation between shyness and the Internet-computer game addiction level among high school students, and study the differences in their shyness level in terms of gender and preference of games. Accordingly, as a first step the relationship between shyness and the Internet-computer game addiction level is studied. Looking at the results of the study, it is seen that there is a correlation between the Internet and computer addiction; and another positive correlation between the Internet-computer addiction and shyness. The finding that there is a correlation between the Internet and shyness is consistent with the studies done before (Chak & Leung, 2004; Ebeling-Witte et al., 2007; Güneri et al., 2011; Hollingswort, 2006; Yang & Tung, 2007; Yuen & Lavin, 2004). The fact that computer games are usually played online is thought to be an effect on the positive relation between the Internet and 634

9 AYAS computer games addiction. The Internet can also be assessed as a way of communication enabling people to know different people and keeping in touch with existing friends. In this study, it is found out that there is a positive correlation between shyness and the Internet addiction as in the similar studies. Human beings as social organisms need to communicate and continue these relations in order to lead a social life. If people do not have strong relationships, they can be isolated from the society and may have some problems. As they have difficulties in having face to face relationships, shy people try to communicate with the help of the Internet and express their feelings and thoughts by doing so. This state may have effect on building a correlation between the Internet and shyness. Likewise, as computer games are played online, shy people can communicate easily with the others while playing computer games. So, the relationship between shyness and computer games addiction is explained. During the research analysis, as not any studies about the relationship between shyness and computer games addiction, this study is thought to be beneficial. According to the results of the study, it is seen that the Internet- computer games level of boy students is higher than the girls. This finding is consistent with other studies done in the field (Chou & Hsiao, 2000; Chou et al., 2005; Kubey et al., 2001). As shy people have difficulty in face to face communication, they usually prefer doing their activities alone. Likewise, their preference of being alone with the Internet and computer activities has possibly an effect on this study. The researches show that social support decreases person s Internet addiction (Nalwa & Anand, 2003). At schools, shy people need to be socially supported and placed in group activities in order to enhance their relationships with their friends. If they are accepted as a part of a group, feel less anxiety about being criticized, shy people will be feeling more comfortable and feel themselves better. These experiences will help them to lead a life which is more comfortable, peaceful and easygoing. Parents may not have any clues about their children s problems. These children are generally seen as decent and well-behaved. Sometimes, parents may encourage their children to use computers more as they cannot disturb them and have problems while playing on computers. These children meet their needs with the help of the online people, they do not need real friends and they do not have any ideas about how to play with real friends. For these reasons, parents should control the children s time spent on computers and provide contexts for their children to play with their real friends. References/Kaynakça Horzum, B. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19 Cyber Psychology & Behavior, 7 Journal of Personality and Social Psychology, 41 Educational Psychology Review, 17 Computer & Education, 35 Cyber Psychology & Behavior, 5 Cyber Psychology & Behavior Youth Studies Australia, 23 Determining the shyness level of high school students Eğitim fakültesi öğrencilerinde problemli internet kullanımını yordamada cinsiyet, yaş, sosyal beceri ve utangaçlığın rolü Turkish Psychological Counseling and Guidance Magazine, 2 Shyness and technology use in high school student The relationship between shyness and internet addiction: A quantitative study on middle and post secondary school students İ öğre ılı çeşitli Eğitim ve Bilim, 39 Usage and population statistics. Research techniques: Notions, principles, techniques American Psychologist, 53 Journal of Communication, 51 Cyber Psychology & Behavior,

10 EDUCATIONAL SCIENCES: THEORY & PRACTICE Video game addiction, self esteem & social skills Misuse of the Internet and the ways to cope with it edu.tr/brouser-09.pdf CyberPsychology & Behavior, 6. Cyber Psychology & Behavior, 5 Computers in Human Behavior, 23 Psychological Reports, 79 What makes the internet addictive: Potential explanations for Pathological Internet Use, University of Pittsburgh at Bradford. Innovations in clinical practice: A source book American Behavior Science 48 CyberPsychol & Behavior, 1, Cyber Psychology & Behavior, 7 CyberPsychol & Behavior, 6. Journal of Social and Personal Relationships, 21 Journal of Professional Counseling: Practice, Theory, & Research,