SGSCC (SOSYAL & YARATICILIK YETERLILIĞI İÇIN CIDDI OYUNLAR) SOSYAL YETERLİLİK VE YARATICILIK ÜNİTESİ

Transkript

1

2 SGSCC (SOSYAL & YARATICILIK YETERLILIĞI İÇIN CIDDI OYUNLAR) SOSYAL YETERLİLİK VE YARATICILIK ÜNİTESİ Basım Yeri Blakom Plovdiv,

3 SOSYAL YETERLİLİK VE YARATICILIK ÜNİTESİ Plovdiv, 2015 İlk Baskı Bu proje Avrupa Komisyonu tarafından finanse edilmiştir. Bu yayın sadece yazarın görüşlerini yansıtmaktadır, ve Komisyon içinde bilgi içerebilecek olan bu yayından sorumlu tutulamaz Yazarlar: Prof. Rumen Stamatov, PhD Assoc. Prof. Svetlana Sariyska, Maria Goranova, Petya Grudeva İlk Baskı Görsel : Dimitar Mehandjiiski Editor: Karel Van Isacker Baskı: Blakom Baskı Evi 2

4 SOSYAL YETERLİLİK VE YARATICILIK ÜNİTESİ...1 Giriş BÖLÜM. SOSYAL YETERLİLİK NEDİR? Sosyal yaratıcılığa neden ihtiyacımız vardır? Sosyal yeterliliğin işaretleri nelerdir? Yaratıcılığa neden ihtiyacımız vardır? Yaratıcılığın İşaretleri Nelerdir? Sosyal yeterliliği ve yaratıcılığı nasıl geliştirebiliriz? Sosyal yeterliliğin gelişimi için motivasyon BÖLÜM. İLETİŞİM BECERİLERİ İletişim becerileri nelerdir? Dinleme Özellikler Avantajlar Kısıtlamaları Kendini ifade etme Özellikler Avantajlar Kısıtlamaları İçeriğe göre birinin kendi duygularını ifade etmesi Özellikler Avantajlar Kısıtlamaları Empati Özellikler Avantajlar Kısıtlamaları Kabul Etme Özellikler Avantajlar Kısıtlamaları Güven Özellikler Avantajlar Kısıtlamaları Çeşitli başlıklar üzerinde tartışmalar başlatma yetenekleri Özellikler Avantajlar Kısıtlamaları BÖLÜM. İŞ BİRLİĞİ BECERİLERİ İş birliği nedir? Kazanımları tanıma ve başkalarının erdemi Özellikler

5 Avantajlar Kısıtlamaları Minnettarlık Özellikler Avantajlar Kısıtlamaları Problemleri öngörmek ve çözmek Özellikler Avantajlar Kısıtlamaları Kurallara ve talimatlara uyma Özellikler Avantajlar Kısıtlamaları Toplum yanlısı davranışlarla yakından ilgilenmek Özellikler Avantajlar Kısıtlamaları Başkasının görüş açısını kabul etme Özellikler Avantajlar Kısıtlamaları BÖLÜM. KİŞİLERARASI PROBLEMLER ÇÖZME YETENEKLERİ Kişilerarası anlaşmazlıklar nelerdir? Hayattaki anlaşmazlıklar beraberdir Özellikler Avantajlar Kısıtlamaları BÖLÜM. ÖZ DEĞERLENDİRME Kendini değerlendirme nedir? Özellikler Avantajlar Kısıtlamaları BÖLÜM. KENDİNE HAKİM OLMA Kendine hakim olma nedir? Özellikler Avantajlar Kısıtlamaları BÖLÜM. KARARLILIK Kararlılık nedir? Özellikler Avantajlar Kısıtlamaları

6 UYGULAMALARVE ALIŞTIRMALAR...53 Giriş Sosyal beceri ve yaratıcılığı geliştirmenin değerlendirmesi İletişim Becerileri Dinleme Dinlemenin önemini artırmak için dinleme uygulaması/araştırması Dinlemenin etkilerinin farkına varma alıştırması Dinleme becerilerinin geliştirilmesi alıştırması Dinleme uygulamaları alıştırması Kendini keşfetme Kendini keşfetme farkındalığının alıştırması Kendini geliştirmeyi ilerletme alıştırması Kendini keşfetme ve kendini ifade etme alıştırması Duruma göre kendi duygularını ifade etme Duyguları ayırma alıştırması Hissettiğimiz duyguların sorumluluğunun farkında olma alıştırması Duyguların ifadesi ve duygusal sözcüklerin alıştırması Alıştırma - tecrübelerin farklı metotla ifadesi Duygusal sözcüklerin gelişimin alıştırması Duyguların ifade edilmesi için Ben-Mesajlarının kullanılmasının alıştırması Ben- ve Sen-mesajlarının kullanımının alıştırması Empati Empatinin etkilerinin ve empatinin farkına varılmasının alıştırması Empatik becerilerin ve tavırların geliştirilmesinin alıştırması Kabul etme Kabul etmenin etkileri ve farkına varmanın alıştırması Reddetme mesajlarının farkına varılmasına yardım etme alıştırması Kabul etmenin ifade edilmesinin alıştırması Ayrıntılı dinlemenin ve samimi davranışların ifade yoluyla kabul etmenyi geliştirme alıştırması Güven Güvenin manasını anlama alıştırması Güveni ifade etme alıştırması Sözsüz güven ifadesinin alıştırması Güveni geliştirme alıştırması Çeşitli konular üzerinde tartışmalar gerçekleştirme becerileri Yabancı korkusunun üstesinden gelme alıştırması Bir konuşma başlatmanın alıştırması Farklı durumlarda bir konuşma başlatmanın alıştırması Konuşma yapma alıştırması Sözlü ve sözlü olmayan iletişimin arasındaki bağı tanıma alıştırması Kendini keşfetme ve konuşmalar başlatmanın alıştırması İşbirliği Kazanımların ve başkalarına layık olmanın tanınması Tanınmanın farkına varma alıştırması Tanınmanın ifadesinin alıştırması Memnuniyet Memnuniyetin tanınması alıştırması Memnuniyeti ifade etme alıştırması

7 3.3. İleri görüşlülük ve problem çözme İşbirlikçi problem çözme alıştırması İşbirlikçi problem çözümünün etkilerinin farkına varma alıştırması Problem çözme alıştırması Kurallara ve yönergelere uyma Kurallara uyma alıştırması Alıştırma, Yönergeleri ne kadar iyi takip ediyorum? Olumlu sosyal davranışlarla bağ kurmak Olumlu sosyal davranışların farkına varma alıştırması Birinin bakış açısını kabul etme Birinin bakış açısını kabul etme etkilerinin farkına varma alıştırması Birinin bakış açısının kabul etme alıştırması Birinin bakış açısını ne kadar iyi kabul ediyorum alıştırması Bakış açısına göre farklılıkları tanıma alıştırması Farklı bakış açılarını göz önünde bulundurma alıştırması KİŞİLERARASI ANLAŞMAZLIKLAR Anlaşmazlıkların ve etkilerinin farkına varma alıştırması Kaybettim Kazandın, Kazandım Kaybettin anlaşmazlık çözümünün etkilerinin farkına varma alıştırması Anlaşmazlıkları kayıpsız çözmenin sonuçlarının farkına varmak Anlaşmazlıkları formüle etmenin ve farkına varmanın alıştırması Çözümlerin ihtiyaçlardan ayrılması alıştırması Anlaşmazlıkları kayıpsız çözme alıştırması Anlaşmazlık çözümünde taraf kaybetmeden kullanılan metodun alıştırması Öz değerlendirme İltifat almanın alıştırması Gerçek karşılaştırmalar alıştırması Başarısızlığa odaklanmama alıştırması Özeleştiri ve başkalarını eleştirmeyi en aza indirme alıştırması Birisinin güçlerini tanıma alıştırması Beklentilerin farkındalığı alıştırması Başarı beklentisinin alıştırması Kendimize olan duyarlılığı geliştirme alıştırması Birinin kendi yetenekleriyle başarıyı bağlama alıştırması Kendi ve birinin değerlerinin duyarlılığını geliştirme alıştırması Eleştiriyi yaptığımla ne olduğumu eleştirisini ayırma kabullenme alıştırması Kendine olan duyarlılığını geliştirme alıştırması Onurunu büyütme alıştırması Kendini onaylama alıştırması Kendini değerlendirme gelişimin alıştırması - Ben benim Pozitif ifadeler alma ve etme alıştırması Çeşitli alanlarda birinin güçlerine olan duyarlılığını geliştirme alıştırması Birinin eşsizliğine olan duyarlılığı geliştirme alıştırması Eşsiz beceriler ve kabiliyetlere olan duyarlılığın geliştirme alıştırması Kendinin pozitif ifadelerinin güçlendirme alıştırması

8 5.21. Kendi değerinin ve onurunun duyarlılığını geliştirme alıştırması Otokontrol Otokontrolün farkındalığının alıştırması Otokontrol stratejilerinin gelişme alıştırması Çaba gösterme alıştırması Çaba gerektiren görevleri tamamlama alıştırması Ertelenmiş memnuniyet ile başa çıkma alıştırması Hedeflerin peşinden gitmeyi geliştirme alıştırması Gelecekte Ben kullanımının alıştırması Baştan çıkarma güçlendiren düşüncelerle başa çıkma alıştırması Fevri davranışı kontrol etmek alıştırması Negatif duyguların sebeplerin anlama alıştırması Birinin kendi düşünceleri için olan sorumluluğun farkına varma alıştırması Sahip olduğumuz düşünceler ve yaşadığımız duyguların farklılığı alıştırması Düşünceler, duygular ve durumlar ve duyguların ilişkisinin etkilerinin farkındalığı alıştırması Üzüntüyle başa çıkma alıştırması Endişe, kaygı ve korkuyla başa çıkma alıştırması Sinirle başa çıkma alıştırması Öfkeyi kontrol etme alıştırması Kendine güvene Kendine güvenmenin farkına varma alıştırması Pasif ve agresif davranışın sonuçlarının farkındalığı alıştırması Kendine güvenen cevap şekli kurma alıştırması Kendine güvenen ve kendine güvenmeyen cevap tekniklerinin arasındaki farklılıkların farkındalığı alıştırması Kendine güvenen cevapları derleme alıştırması Başkalarından gelen baskıyla başa çıkabilme alıştırması Taleplerde bulunma alıştırması Başkalarının baskısına cevap alıştırması Yaratıcılığın alıştırması Çeşitli anlamlar yoluyla belli bir fikri tekrardan oluşturmak Orijinal görsel şekillerdeki temaları ve duyguları ifade etme alıştırması Oyun hikayesi alıştırması Rüyalarımın alıştırması Referanslar Terim

9 8

10 Giriş Önerilen rehber bir takım alıştırmalar, fikirler ve aktiviteler içerir. Bunlar size sosyal yeterliliğe ve yaratıcılığa hakim olmanızı organize etmenize etkili bir şekilde yardımcı olacaktır. Rehber ne içerir ve nasıl kullanılmalıdır? Rehber ikiye bölünmüştür: her biri belirli tam bir sosyal yeterlilik ve yaratıcılık içeriğini temsil eder. Her bölüm sunulmuş içerik hakkında uzman olmanıza yardım edecek alıştırmaların ve aktivitelerin bir tanımını içerir. Uzmanlaşma süreci şu şekilde önergelerle sunulur: kendinden çok başkalarındaki sosyal yeterliliği ve yaratıcılığı gözlemleme, sonra sosyal yeterliliği ve yaratıcılığı eğitici ve eğlenceli içerik içinde uygulama, ve gerçek içeriğin içine yönlendirme / Hutchings, Comins, & Offiler, 2008/. Sıralar Seviye 1 Başkaları tarafından gerçekleştirilen sosyal yeterlilik ve yaratıcılık modellerini gözlemleme. Seviye 2 Kendi sosyal yeterliliğini ve yaratıcılığını gözlemleme / kendi sosyal yeterliliğini ve yaratıcılığını keşfetme ve tecrübe edinmesi/. Seviye 3 Sosyal yeterliliği ve yaratıcılığı güvenlik dolu eğitici ve oyun dolu içeriği uygulama. Seviye 4 Bu bağlamda uzmanlaşmış sosyal yeterliliği ve hayatın her günündü bunu dönüştürülmesi. Sosyal yeterliliği ve yaratıcılığı geliştirme için olan programın temel noktası gerçek duruma yakın olan durumlarda becerileri uygulamak için fırsatların yaratılmasıdır. Bu gerçek durumlarda öğrenmenin uygulanabileceğini inancını destekler ve kendi tecrübelerinin bir parçası olur. Kesinlikle senin için eğitmenler olarak gerçek içeriği sağlamak mümkün olmayacaktır. Fakat gerçek durumlara yakın olan çeşitli senaryoları eğiticiden gerçek hayat zorluklarının kabul edildiği gerçek durumlarına uzmanlık transferine yardım etmek için kullanabilirsin.bu süreç çeşitli senaryoların sadece tanıtımı ile kolaylaştırılamaz aynı zamanda uzmanlığı gerçek hayattaki durumlarda pratiğe dökmek için devam edilebilir. Gerçek zorluklarla dolu olan gerçek hayat durumlarında gerçek bir adım atmak için yapılır. Şu sonucu not edin: Neyde uzmanlaşmalı? Eğer hangi konuda ve nasıl uzmanlaşacaklarının anlamını ve amacını anlarlarsa gruptaki katılımcılar uzmanlaşma konusunda çok daha kolay başa çıkabilir. 9

11 Destek sağlamak Gruptaki katılımcılar uzmanlık konusuna daha yatkın olacaklardır, düzenli pozitif dönüş alırlarsa daha kendinden emin hissedeceklerdir. Uzmanlaşmaya cesaretlendirmek Gruptaki katılımcılar eğer uzmanlaşmanın bir ölçüde yeterliliklerinde ve yapabileceklerindeki güven hissini arttırırsa uzmanlığa devam etme konusunda daha yatkın olacaklardır. Uygulama İhtimalleri Gruptaki katılımcılar eğitsel konularla ilgili gerçekçi ve durumlarla tecrübeleri varsa uzmanlığa devam etme konusunda daha yatkın olacaklardır. Uzmanlaşılmış gerçek bir içeriği uygulama süreci programın bir parçasıdır ve bu sizin katılımcıları yeteneklerini uygulamaları için cesaretlendirme kabiliyetinize bağlıdır. Bunu kendi hayatlarında öğrenmişlerdir. Rehber küçük gruplarla çalışmak için belirlenmiştir. Katılım gönüllülük esasına dayalıdır, katılımcılar değişikliklere açık, kararlılıkla dolu, profesyonel ve kişisel zorlukları tartışma riskini almaya niyetlidirler. Grup çalışması diyalojik ilişkilerin şimdi ve hemen durumunda içeriğini sunar. Şimdiki durum tecrübeler ve tartışma başlıkları olarak kullanımı şunları sağlar: y duygusal ve davranışsal bağlanma y kişisel katılımcıların önceki tecrübelerin ötesinde genel önemi; y davranışı değiştirmek, tecrübe etmek, yanlışları düzeltmek, anlatmak, paylaşmak, çözümler ve anlamlar bulmak için fırsat, ve birinin kendi davranışlarını fark etme özgürlüğü, öğrenmenin temelinin aramak ve yeniden düşünme fırsatı. y birinin kendi tecrübelerini, tavırlarını, davranışlarını yeniden düşünme ve kendisen karşı olan davranışını yeniden düşünme fırsatı Ekip çalışması şunları ifade eder: y karşılıklık güven ve güvenlik alanı; y Tecrübelerin özgür ifadesini ve özgün varlığın kapsayan değerlendirmeye tabii olmayan; y Somutluk belirli duyguları ve davranışları paylaşma; y Aktivite ve insiyatif, kendi değerinin tecrübeleriyle ve her katılımcının önemi ile karışmış; y Başkaların koşulsuz kaubl etme; y sorumluluk; 10

12 y dokunulmazlık işbirlikçi araştırmalar katılımcının onurunu ve tecrüblerini etkilememelidir; y İfade özgürlüğü; y Destek ve destek tecrübesi katılımcılar zorluklara başa çıkmanın desteğini alabilir; y Yapıusal durumlar - alıştırmalar, aktiviteler, senaryolar... bir eğitimci tarafından gerçekleştirilir. Notlar Aktiviteleri ve alıştırmaları özellikle bölümlerde D.Jonson, S.Khlsa, A.Vernon, B.Berg, T.Gordon, K.Mcgonigal, M. Rosenberg, S.Hutchings, J.Comins, and J. Offiler, M.McKay, M.Davis, & P.Fanning. 11

13 BÖLÜM 1. SOSYAL YETERLİLİK NEDİR? İşbirliği - Başkalarıyla birşeyler yapabilrim; Motivasyon- Öğrendiklerimi neden yapmam gerektiğini biliyorum; İletişim Becerileri- Başkalarıyla güzel konuşabilirim; Kararlılık- Ne zaman HAYIR ne zaman EVET diyeceğimi biliyorum; Uyuşmazlık çözümü- Başkalarıyla sorunları çözebilirim; Otokontrol- Ne zaman ne yapacağımın ve ne yapmayacağımın farkındayım; Öz-saygı- Kendimden hoşlanırım, kendimi sever ve kabul ederim; İÇERİK: y SOSYAL YETERLİLİĞE NEDEN İHTİYACIMIZ VARDIR? y SOSYAL YETERLİLİĞİN İŞARETLERİ NELERDİR? y YARATICILAĞA NEDEN İHTİYACIMIZ VARDIR? y YARATICILIĞIN İŞARETLERİ NELERDİR? y SOSYAL YETERLİLİĞİ VE YARATICILIĞI NASIL GELİŞTİRİRİZ? y GRUP OLARAK NEDEN ÇALIŞIRIZ? 12

14 1.1. Sosyal yaratıcılığa neden ihtiyacımız vardır? Sosyal yaratıcılığa neden ihtiyacımız olduğunu birkaç şey ortaya koyar. Hepimizin ihtiyacı olan: y Sosyal gruplara ait olmak; y Ait olduğumuz grupların kabulü, yeni sosyal ilişkiler kurmak; y Kontrol, aktivitelerin kabulü ile ilişkili ve gruplardaki konuşmalar; y Grubun içinde başarılan kendini güncelleme kişisel potansiyelin gelişimini içerir; y Şahsi mükemmeliyetçilik. Sosyal yeterlilik şunları sağlar: y Başkalarıyla olan ilişkideki ayrılığın, zıtlıkların, farklılıkların ve anlaşmazlıkların üstesinden gelme/; y Çeşitli sorunları çözme; y Kimliğin ve Ben-içeriğinin değişmesi; y Profesyonel hayattta başarı elde etme; y Kariyerdeki ilerleme; y İşin daha iyi kontrolü; y Profesyonel görevlerle daha iyi başa çıkma ve korkusuzca risk alma; y Hedefleri daha etkin bir şekilde elde etme; y Mesleki stres ve iş yerindeki anlaşmazlıklarla başa çıkma; y Daha fazla verimlilik elde etme; y Başkaları üzerindeki etki çemberinin genişletme. y Dünyaya karşı pozitif davranışların gelişimi; y Hayatla ilgili memnuniyet Sosyal yeterliliğin işaretleri nelerdir? Sosyal yeterlilik kendinin sosyal hayat alanında farklı amaçları elde etmeyi sağlayağan çoklu boyutsal yapı olarak tanımlanır. 13

15 Sosyal yeterlilik amaçlardan emin olma için çeşitli içerikleri, becerileri, kavramları, duyguları, kendi kalitelerini, davranışları birleştirir / şu anki sosyal içerik ve kültürü değerli olduğunu kabul eder. Temelözellikleri y kendinin ve başkalarının bakış açılarını içeren verimlilik; y yapıların bir sistemi y sonuçlar / hedeflere ulaşma, bir toplumsal bağlamda davranışın yönetimi, kendi ve başkalarının davranış sonuçlarının beklentisi, yaratıcı çözümlerin oluşumu, öz-yetkinliğin pozitif bir algı inşaası, zorluklarla başa çıkma, toplumsal etkileşimi yönetme. /SARIYSKA, 2013/. Sosyal yeterlilik aşağıdaki altgruplar tarafından temsil edilir: ALTGRUP İLETİŞİM BECERİLERİ Şunları içerir: y çeşitli konular üzerinde konuşmalar yapabilme yeteneği; y dinleme yeteneği; y içeriğe göre kendi duygularını ifade etme yeteneği; y empati; y kabul; y güven; y kendini keşfetme; ALTGRUP İŞBİRLİĞİ YAPMA Şunları içerir: y başkasının bakış açısını kabul etme; y kazanımların ve başkalarının başarısının tanınması; y minnettarlık; y kurallara, yönergelere ve talimatlara uyma rules, instructions, guidelines; 14

16 y problemleri öngörme ve çözme; y Toplum yanlısı davranışlarla yakın ilişki kurmak/ cesaretlendirme, paylaşma, rahatlama, yardım etme../ ALTGRUP - KİŞİLERARASI PROBLEMLERİ ÇÖZME YETENEKLERİ Şunları içerir: y problemi tanımlama; y çözümler bulma; y çözümleri değerlendirme; y bir çözüm seçimi; y kararı uygulama; ALTGRUP ÖZ DEĞERLENDİRME Şunları içerir: y gelecekteki başarı için hatanın içerikte yerleştirilmesi; y hatanın önemini gözünde büyütmemek; y başarıya odaklanma ve kendi yeteneklerimiz ve çabalarımızla başarıyı bağlamak; y kendi güçlerine uyum sağlama; y negatif geri dönüşü / negatif duygusuz eleştirileri ve geri çekilmeyi kabul etme; y bana benzer benim için önemli olan alanlarda bana yakın insanları karşılaştırma; y kendini yok eden eleştiriyi azaltmak ALTGRUP KENDİNE HAKİM OLMA Şunları içerir: y Öncelikli cevapları ve davranışı düşünme y Zor görevleri çözmede çaba sarfetmek; y Baştan çıkarmaya karşı koyma; y Negatif duyguların düzeni; 15

17 ALTGRUP KARARLILIK Şunları içerir: y direkt taleplerde bulunmak; y asılsız istekleri reddetme; y hakları ve adaleti savunmak; y Başkalarna baskı yapmadan bir karar verme. ALTGRUP MOTİVASYON Şunları içerir: y farklı durumlarda sosyal becerileri ve davranışların kullanımı motivasyonu; y sosyal becerilerin gelişimi ve zenginleştirilmesi motivasyonu. ALT GRUP I VERİMLİLİK VE YANSIMA Şunları içerir: y benim için sosyal becerileri ve davranışları geliştirme olasılığı inancı; y peşinden koştuğum hedefleri elde edebileceğim kendi sosyal becerilerime olan inanç; y tavır bunu yapabilirim; y kendi performanslarımın yansıması; Sosyal yeterliliği temsil eden bu altgruplar kendi verimlilğini ve kendi duyarlılığını, kendi performansının yansımasını ve sosyal yeterliliği kullanım motivasyonunu içermez. Bu yapıların gelişimi kabiliyetlerin gelişiminin bir sonucu olarak sunulur Yaratıcılığa neden ihtiyacımız vardır? Yaratıcılığa neden ihtiyacımız olduğunu gösteren bir kaç şey: y Günlük hayatta yaşadığımız duygulardan farklı olan derin duyguları sağlar ve ilham verir; y farklı sosyal durumlardaki duyguların ifadesini / daha orijinal /artistik ifadeleri sağlar; 16

18 y kendi bir gerçek ifadesini, inançlarını, değerlerini ve başkalarının beklentileriyle başa çıkmayı sağlar; y başkalarıyla ilişkiler kurmamıza yardım eder ve hedonik adaptasyonu sınırlar her pozitif şeye alışmaya başlama, sevincin ve memnuniyetin devamlılığın sınırlayan birşeyleri düzenlenmiş sayma eğilimi; y başa çıkmamız gereken birçok probleme çözüm bulmaya yardım eder; y kişilerarası anlaşmazlıkları çözmeye yardım eder; y rutin işte gereksinimlerle stres, mücadeleler, eleştiri ve iş yerindeki anlaşmazlıkla başa çıkmaya yardım eder; y yeni tecrübeler, mücadeleler ve yeniliğe açıklık ihtiyacını gidermeye destek olur; y hakimiyet duygusunu arttırmak, başa çıkmak ve kendine güven; y kendi önemini ve değerinin duygusunu desteklemek Yaratıcılığın İşaretleri Nelerdir? Yaratıcılığı kişinin birçok çeşitli alanınla görürüz; çeşitli hayat zorluklarına karşı yapıcı ve adapte cevaptır. Yaratıcılık sosyal ilişkilerinin yönetiminde ve toplumsal alanda problem çözmede bulunur. Gerçek kendin inşa etme yaratıcılığın en derin ürünlerinden bir tanesidir / Frankl, 2012 / Yaratıcılık bir süreçtir ki içinde bir ürün yaratan insan / veya gruptur: y orijinal /yeni, şaşırtıcı, beklenmedik/ ; y uyarlanır /Simonton, 2009 /. Yaratıcılık kendini 3 yolda bulur: y uyarlanabilir yaratıcılığı ve orijinal şeyleri / çözümleri, fikirleri, işleri sağlayan bir zihinsel süreç olarak; y yaratıcılığı gösteren kişiliğin özel bir özelliği olarak; y bir insanın yaratma süreci sonrası bir özel ürün olarak /Simonton, 2009/. Yaratıcılık süreçleri yeni ve uyarlanabilir fikirlerin ortaya çıkmasını sağlayan birçok alt grupta birleştirilebilir: y Motivasyon var olan bilgi ve becerilere yeni bir yöntem uygulama veya yeni bir yöntem bulmak için isteğin devam etmesi,riskler alma istekliliği, geniş ilgi, yeni tecrübelere güçlü bir açıklık, belirli alanla gerçek motivasyon, belirsiz olana tolerans; y özizleme verimliliği elde etmek için birinin yönetme ve değerlendirme çabaları; 17

19 y Hazır olma belirli bir alandaki tecrübenin, bilginin ve tecrübelerin varlığı; y kavrama hayal, birçok alternatif cevap oluşturma yeteneği, kişisel fikirler arasında birliktelikler kurma yeteneği, kişisel durumu / sorunu farklı bakış açılarından düşünmek, esneklik, alışılmamış bir yapı ile problemi görme, problemleri görmeyi hak etmek gibi görme, bir şeyleri yeni yollarla düşünme kapasitesi... /Averill, 2009/. Yaratıcılık her zaman sosyal yeterliliğin içinde yer alır. Sosyal yeterlilik prosedürü oluşturma kapasitesi. Öz yeterlilik, özizleme, yeni aradıktan sonra çaba gösterme, yeni olan duyarlılık, farklı alternatifler oluşturarak problem çözme, kişiler fikirler arasında birliktelik kurma, yaratıcı alt grupları ve sosyal yeterlilik için alt grupları oluşturan yeni tecrübelere açıklık. Yaratıcılık sosyal yeterliliğe de neden olan sosyal durumlarda neden olmuştur. Yaratıcılık yeteneğin, karakterin özelliğini, yeteneklerin, motivasyonların, öz yeterliliği, bilgiyi, belirli alanlarda tecrübeleri birleştirmenin sonucudur. Yaratıcılık çeşitli durumlarda, başkalarının etkileşim durumları, genel durumları ararken neden olur. Sosyal durumlar aynı zamanda yaratıcılığın gelişmesi için fırsatlar sağlar. Şu anki rehberde, yaratıcılık sosyal yeterlilik ile birlik için incelenir. Sosyal yeterliliğin farklı alanlarının gelişiminin alıştırması aynı zamanda yaratıcılığın gelişimi içindir. Bu iki yetenek ayrılmaz olarak temsil edilir Sosyal yeterliliği ve yaratıcılığı nasıl geliştirebiliriz? Sosyal yeterliliğin ve yaratıcılığın gelişimi şunlarla belirlenir: y sosyal etkileşimler; y kişisel özellikler; y aktiviteler ve eğitici içerik. Sosyal yeterlilik ve yaratıcılık belli seviyelerden geçerek yapılacak belirli aktiviteleri geliştirmek için ilerletilebilir. Sosyal yeterlilik ve yaratıcılığın gelişim belirli sıra ile yapılan bir süreçtir. Sosyal yeterlilik ve yaratıcılığın etkili gelişimi şuna bağlıdır: y Motivasyon; y Ben- yeterliliği - Sosyal yeterlilik ve yaratıcılığı geliştirmenin mümkün olduğu belirli bir inanç; y Kendi yansıması ve kendi performansları; y Belli safhalardan geçen performanslar. 18

20 1.6. Sosyal yeterliliğin gelişimi için motivasyon William Miller & Stephen Rollnick motivasyonu gelişim süreci ile ilişkili olarak sınırlar: y İstek veya değişecek irade sosyal yeterlilik ve yaratıcılığın ne derecede günlük hayatın temeli olduğunu ve ne kadar değerli olduklarını ve eğer gelecekte onları elde etmek istersem onu gösterir; y Özgüvendeki değişiklik gelişimlerle başa çıkabilme inancını gösterir / öz yeterlilik / sosyal yeterlilik ve yaratıcılığı geliştirebileceğim; y Bekleme sosyal yeterlilik ve yaratıcılığın nasıl önemli olduğunu gösterir. Eğer inanırsak ve konuşursak, bu sosyal yeterlilik ve yaratıcılığın gelişimi ile ve muhtemelen artışları idare etmek için başa çıkacaktır. ALIŞTIRMALAR: Sosyal yeterlilik ve yaratıcılığın gelişimi için motivasyonu ölçme metodu, Miller & Rollick, 2002 den alınmıştır/. Sosyal yeterlilik ve yaratıcılığı geliştirmek ne kadar önemli?ölçü 0 dan 10 a kadar, 0 hiç ve 10 - "aşırı önemli anlamına gelir. Sence sen neredesin? Ölçü hiç önemli değilaşırı önemli ve daha fazla Eğer sosyal yeterlilik ve yaratıcılığını geliştirebileceğini düşünüyorsan ne kadar kendine güvendiğini düşünüyorsun? Ölçü 0 dan 10 a kadar, 0 hiç ve 10 - "aşırı önemli anlamına gelir. Sence sen neredesin? Ölçü hiç önemli değilaşırı önemli SOSYAL YETERLİLİK VE YARATICILIKTA UZMANLAŞMA SAFHALARI y gösterme - reflects how it is done; y Demonstration can be made by different participants; y Demonstration suggests setting specific standards for performing and outlining what is possible to achieve; 19

21 DAHA FAZLA: ALIŞTIRMA/ SERGILEME; y uzmanlaşmış içerik belirli serilerde sunulur; y tekrar için bir fırsat sağlar; y görevlerin başarısıyla ilgili olarak uzmanlaşmış konuyu bütünlük içinde sunar; REHBER / TALIMATLAR VERME; y performansın doğruluğu için farklı işaretçiler kullanma; y endişe ve başarısızlık korkusunu belirli adımları takip ederek çıkarma; y belirli seviyede beceri kazanılana kadar uygulama yapma fırsatı sağlama; GERI DÖNÜŞ / BU GÜZELDI / y başarı ve kazanılan onur duygusunu sağlar; y Öz yeterliliği desteklemek, yapabilirim inancı. NEDEN GRUP HALİNDE ÇALIŞMAK? Grup olarak çalışmanın birçok avantajı vardır: y bir sosyal içerik oluşturur; y güvenlik ve destek sağlar; y anlık destek ve geri dönüş sağlar; y yetenekleri farklı pozisyonlardan uygulama fırsatı ve farklı bakış açısından bakmayı sağlar; y anlık alıştırma kabiliyeti sağlar; y mevcut olan kaynakların ve araçların etkili kullanımı; y katılımcılar arasında güven ve birliktelik şartları yaratır; y motivasyon ve öz yeterlik sağlamak için bir fırsat sağlar. 20

22 GRUP DİNAMİKLERİ Grubun başı olarak, yaşadığın tecrübelerinden dolayı daha rahatlamış ve kendine güven hissedebilirsin. Fakat grup oluşturan katılımcılar için tecrübeler ve beklentiler çok farklıdır. Grupta etkin bir şekilde çalışmak için, grubun birçok safhadan geçen kendisini geliştirmesini düşünmelisin: y grubu oluşturma; y çalışma grubunu organize etmek; y çalışma grubu alıştırmaları yapma; y Kapama. y Grup 8-12 katılımcılardan oluşturulmalıdır. LİDERLİK EDENİN GÖREVLERİ y grubu oluşturma; y grup toplantılarının yapılacağı alanı düzenleme; y grubun tanışıklığı katılımcıların kendi arasındaki; y programa aşinalık ve içerikleri açıklama; y grubun çalışma kurallarına aşinalık sorumluluklar ve aktiviteler; y gruptaki aktif katılmayı cesaretlendirmek ve tansiyonu gidermek; y özgüven aşılama ve kırılganlığı, katılımcıların endişesini ve belirsizliğini rapor etme; y Güven oluşturma. GRUBUN İŞLERİNİ ORGANİZE ETME Liderlik edenin görevleri: y uzmanlaşmaya konu olacak içeriğe aşina olmak; y gruptaki en uygun öğrenme metotlarını seçme / açıklama / sosyal becerilerin ve yaratıcılık nelerdir ve nasıl uzmanlaşabilir / delillerin ve kazanmanın mümkün olduğu modellerin hedefleri elde etmek için kesin talimatlarla ve yönergelerle kullanımı; y katılımcıların ve liderin rolünü açıklık getirme; y görüşleri ve grubun beklentilerini açıklık getirme; y Kişisel ihtiyaçları düşünme. 21

23 NORMLAR VE ORGANİZASYON Liderlik edenin görevleri: y grup bağlılığını kolaylaştırma / geri dönüş, belirli katılımlar için cesaretlendirme sağlama; y pozitif bakış açısını koruma var olan kapasiteler üzerine odaklanma, katılımcılar arasındaki farklılıklar ve anlaşmazlıklarla başa çıkmaya yardım etme, pozitif ortamı destekleme, toplantıların başlangıcını ve sonunu planlama; y Grubun birlikteliğini kolaylaştırma aktif dahil olmaya odaklanma, talimatları ve yönlendirmeleri tekrar etme, monoton tekrar ve sıkıntıdan kaçınmak için farklı metotların kullanımı; y güvenli bir alan oluşturma; y yapabileceklerini dair güven oluşturma / aşılama; y destek; y yakınlık ve güven oluşturma. GRUP ÇALIŞMASI - PERFORMANSLAR Liderlik edenin görevleri: y dahil etmeyi cesaretlendirmek y verimli problem çözmeyi kolaylaştırma y grubun yaratıcı çözümler ve keşifler oluşturmasını destekleme; y sosyal becerileri ve sosyal içeriğin yaratıcılığını uygulamayı cesaretlendirmek; y oturumlar arasında açık talimatlar aracılığıyla belirli ödev kullanımı; ne, kiminle, nasıl ve ne zaman; y önceki oturumların ana noktalarının bir özeti ve ilerlemeyi işaretleme KAPAMA Liderin görevleri: y kapamayı hazırlama başarıları değerlendirmenin uygun yollarını bulma -değerlendirme, başkalarından geri dönüşler, toplantıların tamamlanmasıyla ilişkili olarak tecrübelerle başa çıkma; y bağımsız aramaları ve gelecekteki alıştırmaları cesaretlendirme- sosyal yeterliliği ve yaratıcılığın gelişiminin devamı için kullanılabilecek çeşitli muhtemel aktivitelerin kullanımını hatırlatma; y Kendi profesyonelliğinin farkına varmak için katılımcılarla Sosyal Yeterlilikler ve yaratıcılığın önemi üzerine son tartışma; y Öz yeterliliğin artışını tartışma. 22

24 PROGRAMIN İÇERİKLERİNDE TANITIM y Sosyal ilişkiler ve profesyonel farkındalık için sosyal yeterlilik ve yaratıcılığın anlamının taslağını çıkarmak; y Kişisel alt grupların sosyal yeterlilik için verilmiş içeriğin tanımı y Gruptaki katılımcılara hitap etme. HİTAP ETME Tecrübelerinden dolayı bir şeyi öğrenmenin daha küçük parçalara bölündüğünde daha kolay olduğunu biliyorsun. Bu aynı zamanda sosyal yeterlilik ve yaratıcılık içinde geçerlidir. Öğrenme sürecinde, farklı düşüncelerle karşılaşacaksın - kendine söylediğin şeyler. Söylediğin yapmak istediğini etkileyecektir. Kendi hayatında da olmak üzere çeşitli örneklerle karşılaşacaksın. Ve şunları not et: y yeterlilik duygusu bir şeyi başarmak için kendine başarabileceğini söylemelisin. y başarı beklentisi başarabileceğini hissediyorsan, yapacağını söylemelisin / başarabileceğini söylemelisin/; y endişelenme yeni yetenekler alıştırma yapmaya başladığında, performansınla alakalı endişe etme, eğer kaygılarını yenemezsen, kendine yeteneklerin üzerinde çalışacağını söyle, endişelensen bile; y hataları ve başarısızlıkları kabul et yeni bir şey denediğinde, kesinlikle hata yapacaksın ve her zaman başarılı olamazsın. Hataları ve başarısızlıkları kabul et, cesaretini kırma ve başarısızlıklarını kabul et; y Başarıyı kabul et istediğini başardığında, bunun olmasındaki sebebin kendinin olduğunu söyle, çünkü bu senin yeteneklerin ve çabalarından dolayıdır. Bunu performansın iyi olmasa da yap; y kendini gururlandır çok iyi yapmış olsan bile başkalarından yapmasını bekleme, iyi yapamadığın veya yanlış yaptığın bir şey konusunda kendini eleştirmeye çalıştığındakendini sağlam davranışla onurlandır, sağlam davranış üzerine odaklan, kendine değil. ALIŞTIRMA 1. AŞAĞIDAKİ İFADELERİ KULLAN Her alıştırmadan sonra işaretle, kendine söylediğin: y Yetkin hissediyorum y Başarı bekliyorum 23

25 y Endişelenmiyorum y Yanlışları ve hataları kabul ediyorum y Başarıyı kabul ediyorum / kendi yetenekleri ve çabaları başarıya bağlama/ y Kendimi onurlandırıyorum, ödüllendiriyorum PERFORMANS SERGİLEME ALANI y dakikalık oturumlar; y kişisel oturumlardaki program içeriği uzmanlığı haftalarca aylarca sürebilir / daha yoğun oturumlar da mümkün. GRUP TOPLANTILARINA KATILMA KURALLARI y Çalış, burada ve grupta ne olduğuna dair konuş ve odaklan; y Kendine ve düşüncelerine güven; y Diğer katılımcılarınla ilişkilerinde dürüst ve sağlam ol; y Grupta ne olduğuna dair samimi ol; y Grupta neler olduğuna dair geri dönüşler yap ve al; y Grubun güvenliği güven, saygı ve eşitlik üzerine kuruludur; y Farklı görevlerde karşılaşacağın riskleri göz ardı etme ve kurallara uy. ÖĞRETİM METOTLAR: y başkalarının bakış açısında durmak; y tartışmalar; y grup yaratıcı çözümleri oluşturmak; y geri dönüşler; Etki / iç gözlem / kendi performansın ve ilerlemen. DESTEK / MOTİVASYON y Oturumlar öncesi ve sonrası ortak destek sağlama; y Cesaretlendirme; 24

26 2 BÖLÜM. İLETİŞİM BECERİLERİ İÇERİK: y ÇEŞİTLİ KONULARDA TARTIŞMALAR BAŞLATMAK; y DİNLEME; y İÇERİĞE GÖRE BİRİNİN KENDİ DUYGULARINI İFADE ETMESİ; y EMPATİ; y KABUL; y GÜVEN; y KENDİNİ İFADE ETME; 25

27 2.1. İletişim becerileri nelerdir? Bunlar etkili sosyal etkileşimlerinin başarısını sağlayan becerilerdir. İletişim becerileri desteği: y başkalarıyla ilişkili olma ve aitlik duygusunu güçlendirme; y başkalarını kabullenme ve değer duygusunu yetiştirme; y durumun kontrolü başkalarını etkileme yeteneğini ve farklı durumlara uygun bir şekilde cevap vermek; y Kovalanan hedeflerin kazanımı. Sosyal içerikle ilişkili olan anlayışımıza, inancımıza, değerlerimize, duygularımıza, niyetlerimize, peşinde olunan hedeflerimize açık olan mesajlarının gönderilmesini ve alınmasını iletişim becerileri sağla / DeVito, 1992 / Dinleme Özellikler Dinleme aktif ve verimli bir süreçtir. adama, çaba ve yaratıcılık gerektirir. Muhatap tarafından paylaşılan anlamın ve anlayışın içeriğini sağlayan yetenekleri birleştirir. Dinleme şunları gerektirir: y muhataba dikkatinizi ve onların aracılığıyla paylaştığınızı vermek; y bir dinleme isteği ve çaba sarf etmek; y içeriği kapmak ve muhatabın ne söylediğini anlamak için çaba sarf etmek; y muhatabının duygularını kapmak için çaba sarfetmek; y yorumlarını ve sorularını kısıtlamak; y açığa kavuşturan sorular sormak; y muhatabına saygı göstermek; y bütün dahil olan vücudunu dinlemek poz, mimik ve yüz ifadeleri. 26

28 Avantajlar Dinleme sana şunları sağlar: y muhatabın anlayışı; y muhatabın farkına varmak; y bir şeyler öğrenme; y muhataba empati ikurmak. Eğer dinlersen, bunu fark edeceksin: y Etrafındaki insanların dikkatini çekersin; y ilişkin daha derinleşir; y güven artar; y başarıyı daha kolay kazanırsın çünkü diğer insanların ne istediğini, onları sinirlendirenin ve mutlu olanın ne olduğunu bilirsin Kısıtlamaları Eğer dinlemezsen: y başkalarını umursamadığını ve sadece kendini düşündüğünün etkisini verirsin; y başkalarının geri çevirmeye başlarsın ve sonuç olarak yalnız ve izole edilmiş hissedersin; y neyin yanlış olduğunu anlamazsın; y yanlış anlamalar ortaya çıkar ve yanlışlar yaparsın; y önemli şeyleri kaçırırsın ve problemlerin nasıl ortaya çıktığını görmezsin; boşlukları dinleyerek değil tahmin etmeye zorlanırsın Kendini ifade etme Özellikler Kendini ifade etme bizi kendine çeken birisiyle ilişki sağlar. Kendini ifade etme: y tekrar ortaya çıkan eski temalar ve hikayelerin ötesine gider ve kendine alakalı bir şeyleri paylaşmakla alakalıdır; 27

29 y diğer taraf senden bir şey öğrenir tecrübelerini, ihtiyaçlarını, planlarını, rüyalarını, anlayışları. Kendini ifade etme konuşkanlıkla ve aşırı ağız kalabalığı uygun değildir Avantajlar Kendini ifade şunları sağlar: y kendini daha derin anlamayı kazanma kendimizi düşüncelerimizi, tecrübelerimizi, ve başkalarının ihtiyaçlarını kendimizi ifade etmede anlarız; y Başkalarının samimiyetini kazanma, ilişkide bir şeyleri saklamak onu basitleştirken en iyi şeyleri paylaşma ise ilişkiyi geliştirir; y ilişkiyi derinleştirir kendini ifade etme bir kişinin size karşı kendini ifade etme cevabını oluşturur; tartışılmış başlıkları genişletir ve ortak anlamayı geliştirir; y muaf olunan suç gizlenmiş ve bastırılmış şeylerden dolayı ortaya çıkar; y güvenle dolar ifade edilmemiş duygular ve düşünceler birikir ve özgün varlığını alı koyar Kısıtlamalar Kendini keşfetmeme durumu: y yeni ilişkiler kurmak için yetenekleri kısıtlar; y başkalarıyla ilgili olan pozitif tecrübeleri sınırlar; y ortak projelerin uygulanmasını kısıtlar İçeriğe göre birinin kendi duygularını ifade etmesi Özellikler Duyguları ifade etme: durumdaki anlamsal ilişkini keşfeder; iç dünyanın zenginliğini keşfeder; senin başkalarıyla olan profesyonel ve samimi ilişkilerini geliştirir. 28

30 Avantajlar y senin özgün varlığını güçlendirir; y başkalarıyla daha iyi ilişkiler sağlar; y birinin kırılganlığını, acısını ve güvensizliğini keşfettiğinden beri anlaşmazlıkları sınırlar. y kendini doğrulayan kehanetlerden korur / odun gibi davranmakla devamlı suçlanırsan, muhtemelen incinmiş ve sinirli hisseder ve sessizliğe çekilirsin, ve bundan dolayı başkalarının sizin odun gibi davrandığınız fikrini onaylarsın/ Kısıtlamalar y yanlış anlama ihtimalleri ve başkalarıyla olan anlaşmazlıklar oluşturur; y gerilimi ve memnuniyetsizliği artırır; y anlamlı ilişkileri sürdürme yeteneğini sınırlar Empati Özellikler Empati dünyayı başkalarının görüş açısından anlama yeteneğini ve başkalarını senin görüş açılarına adapte etmektir. Empati şunu gerektirir: y katkı ve başka insanlara ne olduğunu anlama; y tam dikkatini başkasının mesajına adama onlar için önemli olanı paylaşmaları gereken zamanı ve alanı sağlama, anlaşılmış, duyulmuş, kabul edilmiş olma duygusu; y başkalarının duygularına ve ihtiyaçlarına duyarlılık; y Başkalarının tecrübelerine değerlendirmesiz davranış. Empati başkalarına bir şey yapmaz fakat başkasıyla olmaktır.. Aşağıda Carl Rogers empati şöyle tanımlar: "... Birisi seni gerçekten dinlerken ne kınıyor ne de senin için sorumluluğu almaya çalışıyor... bu muhteşem bir duygu. Dinlenildiğim ve duyulduğum zaman kendi dünyamı farklı bir şekilde algılıyorum bu da benim devam etmeme yardım ediyor. Biri seni gerçekten dinlediğinde yenilmez şeylerin üstesinden gelmek muhteşem. Kaos unsurları senin kelimelerini birisi duyduğunda nasıl ayarlanıyor." 29

31 Avantajlar Empati bize yardım eder: y başkalarının dünyalarına dokunmayı; aramızda ortak şeyin ne olduğunu bulma, paylaştığımız kader; sinirli, endişeli, alaycı, bencil... olduklarında başkalarında insanlığı bulma; y hakaret, yaralanma, reddedilme, başkalarına saygısızlığın üstesinden gelme başkalarının hayır ının arkasındakini anlama fırsatı sunar; y kendimizi sıkıcı ve boş konuşmalardan ve kendini tekrar eden aynı hikayelerinden uzak tutma; y zorluklarla ve başkalarıyla iletişimdeki karşı koymalarla başa çıkma; y başkalarıyla açık ve güvenilir ilişkiler kurma Kısıtlamalar Empatik olmayan davranış: y başkaları tarafından ihmal ve ihtiyaçların ve duyguların duyarsızlığı olarak algılanabilir; y ötekileştirme olarak görülebilir ve başkalarıyla olan iletişime zarar verebilir Kabul Etme Özellikler Başkalarını olduğu gibi kabul etme davranışı. Kabul etme başkalarını değiştirme çabası değildir. Kabul etmenin olduğu gibi ve kabul etmemenin de kendi dili vardır. Kabul etmemeyi gösteren ve başkalarıyla etkili etkileşime engel olan birçok mesajları farklılaştırabiliriz. Thomas Gordon kabul etmemeyi gösteren 12 çeşit mesajı ayırır: y emirler, komutlar, talimatlar; y uyarılarve tehditler; y öğrenme, öğüt verme, yapılması gerekenler ve yapılmaması gerekenleri listeleme; y İpuçları, çözümler önerme; y öğrenme, mantıksal tartışmaları sunma; y eleştiri, kınama, anlaşmazlıklar, suçlamalar; 30

32 y etiketler ve lakaplar kullanma; y tercüme, analiz, teşhis etme; y onurlandırma, pozitif değerlendirmeyi ifade etme; y rahatlık, şefkat, destek, güven verme; y detaylı sorular ve soru sorma; y oyalama, neşe, alay Avantajlar y güveni ve saygıyı sürdürmek; y kendini ifade etme ve yaratıcılık yeteneğini artırır; y başkalarıyla iletişim kurma zevkini artırır; y kendini kabullenmeye ve kendini geliştirmeyi yardım eder; y kendi yeteneklerindeki inancı ve problemler çözme kapasitesini güçlendirir; y Kendini ortaya koyma yeteneğini artırır Kısıtlamalar Kabul etmemeyi ifade eden mesajlar etkileşimi sınırlar çünkü birçok saklı mesajlar içerir. Her zaman başkasına bir şey söyleriz, başkası hakkında bir şey söyleriz. Kabul edilmeyen mesajlar ifade eder: y suçlamalar; y üstünlük; y küçümseme; y başkalarını suçlama; y kızgınlığa ve sinire neden olma; y kalitesizlik duygusu önerme; y güven eksikliği; y değişiklik için baskı; y yanlış anlama; y kendini beğenme; y hayal kırıklığına ve umutsuzluğa neden olma; y karşı koymaya ve savunmaya neden olma. 31

33 2.7. Güven Özellikler Güven sosyal ilişkileri geliştirmede esastır. Güven şunları içerir: y güvenin ihtiyaçlarımız ve peşinde koştuğumuz hedeflerin üzerinde sadece pozitif değil aynı zamanda negatif etkileri olduğunu anlama, güven belirli bir riski içerir; y güvenin etkisi / pozitif ya da negatif / başkalarının gelecekteki davranışına bağlı olmasını anlama; y eğer sonuçlar negatifse bundan çekebilmemizin anlayışı; y başkalarının davranışının pozitif sonuçlarının olacağı güveni. Güven şunları içerir: y kendini ifade etme riski başkasını üstünlük pozisyonuna koyman anlamına gelmez/; y kabul edici ve destekleyici başkasının cevabı kendini uygun bir şekilde ters ifade etmeyi içerir. Güven davranışlar, beklentiler ve inançlara bağlıdır: y sorumlu ve vaatleri yerine getirecektir; y sözleri yerine getirebilme; y dürüst; y adil; y samimi; y saygılı Avantajlar y ihanetin, reddedilmenin, ve saygısızlık korkularının azaltan bir ortam yaratır; y kabul etme ve destek umudunu güçlendirir; y kendini ifade etmeye yardım eder; y ortak anlayışı yetiştirme; 32

34 Kısıtlamalar Güvensizlik: y açıklıktan ve doğruluktan uzaklaşır; y reddedilme, taciz ve saygısızlık korkusunu güçlendirir; y belirsizliği artırır; y yanlış anlamayı ve ötekileştirme güçlendirir; y muhtemel derin ilişkileri zayıflatır; y başkalarıyla etkileşimi etkiler Çeşitli başlıklar üzerinde tartışmalar başlatma yetenekleri Özellikler Günlük hayatta, birçok yabancıyla tanışırız ve potansiyel arkadaşlar ve partnerler olan insanların yanından geçeriz. Yabancılarla, nerede ve kiminle nasıl konuşmaya başlatırız, mesafeyi nasıl azaltırız, yabancılar hakkında konuşma endişesi üzerinden nasıl geliriz? Konuşmalar başlatma yeteneği benim için ve başkaları için dikkate değer bir başlık seçme ile ilişkilidir. Konuşma başlıkları farklı alanlarda olabilir. Bana anlamlı ve değerli olanları yansıtır ve iç dünyamın ve tecrübemin zenginliğini gösterir Avantajlar y yeni ilişkiler kurma yeteneğini genişletir; y yeni şeyler öğrenme yeteneğini genişletir; y yaratıcılığı artırır Kısıtlamalar y yeni ilişkiler kurma ihtimalini daraltır; y yeni şeyler öğrenme fırsatlarını daraltır; y yaratıcılığı sınırlandırır. 33

35 3 BÖLÜM. İŞ BİRLİĞİ BECERİLERİ İÇERİK: y BAŞKALARIN GÖRÜŞ AÇISINI KABUL ETME y KAZANIMLARI TANIMA VE BAŞKALARININ ERDEMİ; y MİNNETTARLIK; y KURALLARA, TALİMATLARA, YÖNERGELERE UYMA; y PROBLEMLERİ GÖRME VE ÇÖZME; y TOPLUM YANLISI DAVRANIŞLARI İLE YAKIN İLİŞKİ KURMAK / CESARETLENDİRME, PAYLAŞMA, RAHATLAMA, DESTEK, YARDIM.../. 34

36 3.1. İş birliği nedir? İş birliği birinin yaratıcılığını ve daha iyi çözümler keşfetmesini sağlar. İş birliği şunun üstüne kuruludur: y eşitlik ve tanıma; y ortak saygı ve kabul etme; y herkesin becerilerini ve peşinden gidilen ortak hedefler ve nedenlerin dahil olabildiği yetenekleri anlama; y çabaları birleştirme, farklı bakış açıları ve bağımsızlığın farkındalığı. İş birliği şunun sağlar: y tecrübelerin genişlemesi; y aitlik ve önem duygusunun güçlenmesi; y birinin pozisyonunun, sezgilerinin, bakışlarının, fikirlerinin sınırlandırmalarının üstesinden gelme; y çözümleri arama ile ilişkili olarak tecrübelerin ve yaratıcılığın artması; y birinin kendi güçlerine doğru olan yön; y farklı yapısal davranışlarla yakın ilişki kurmak /Stamatov, Enchev, 2013/ Kazanımları tanıma ve başkalarının erdemi Özellikler Kazanımları tanıma ve başkalarının erdemi şunları sağlar: y iş birlikçi problem çözme ve bağlantıları güçlendirir; y geri dönüş başkası cesaretli ve memnun hisseder; y ilişkide daha fazla güzellik. Tanıma şunları içerir: y bütün çalışma ve görev performanslarına katkıda bulunanfaaliyetlerin belirtisi / neden yapıldığı/; y karşılanan ihtiyaçların belirtisi; y yapılmış ve kazanılmış duyguların belirtisi. 35

37 başkalarının tanınmasını sağlamak için başkalarındaki iyi olan, onların kabiliyetleri, yeteneği, iyi karakter özelliklerin farkına varma davranışı sahip olmalısın. Neler yapılabileceğinden daha çok başarıdan keyif alabilmektir. Bütün insanların tanınma özlemi çektiğini unutma ve duymak isterler. Başkalarının hissettiğini düşünmek ve gerçekten ifade edilmiş tanıma yoluyla tanımayı anlamak çok farklıdır. Aynı zamanda tam olarak gerçekten tanımak kabul edilmelidir. Yanlış kanaat ve üstünlük duygusundan kurtulduğumuzda, kendini beğenmişlikten kurtulduğumuzda tanımanın kabulü mümkündür Avantajlar y kendi bencilliğimize karşı korur; y kendimize yakıştırdığımım bütün erdemlerin isteğinden engeller; y kibirden ve onların şevkini kıracak, üzecek, reddedecek olan başkalarına saygısızlıktan engeller Kısıtlamalar y ötekileştirmeyi destekler; y benmerkezciliği güçlendirir; y ortak aramayı ve yaratıcılığı sınırlar Minnettarlık Özellikler Minnettarlık güçten daha fazladır; bir erdemdir, derin doğallığımızın bir ifadesidir. Minnettarlık bize yapılan bir şey için kredi vermektir. Minnettarlık biz farkına vardığımızda mümkündür: y başkalarının bize yaptıkları onların zorunluluğu değildir; y bize yaptıklarını biz yapamayız, veya eğer yapabilseydik çok fazla çaba sarfedecektik ve bizi yoracaktı; y yapılan bizim için anlamlı bir şeydir. Minnettarlık, başkasının sorumlu olmadığı ve bize yapılanla ilgili zorunlu olmadığı anlayışını içerir. 36

38 Avantajlar y başkalarını yaptıkları konusunda devam etmeleri için motive eder; y bizim için önemini tanır; y neşeyle dolar minnettarlık paylaşılan bir neşedir başkalarına geri dönüş olarak yaptığım ise neşenin tecrübesidir Kısıtlamalar Nankörlük: y ilişkiyi çalar; y başkasının şevkini kırar; y yaratıcılığa engel olur; y bencilliği destekler Problemleri öngörmek ve çözmek Özellikler Çözmemiz gereken birçok problem çaba gerektirir. İş birlikçi problem çözme başkalarının görüş açılarını, fikirlerini, ihtiyaçlarını ve duygularını tanımayı, başkalarına karşı saygı dolu bir ortam yaratmayı önerir Avantajlar y yaratıcılığı artırır; y çözümler bulmak için birçok fırsat sağlar; y toplum yanlısı yönelimi güçlendirir; y başarı güvenini güçlendirir; y başkalarıyla olan ilişkileri güçlendirir. 37

39 Kısıtlamalar İşbirlikçi olmayan problem çözümü: y fikir oluşturma yeteneğini sınırlar, alışılmamış yaklaşımlar ve görüşler; y Kendi üzerindeki odağı güçlendirir Kurallara ve talimatlara uyma Özellikler Kurallar davranışlarımızı ve başkalarıyla olan ilişkilerimizi düzenleyen düzenlemedir Avantajlar y hatalardan ve hoş olmayan sonuçlardan korur; y güven ve koruma kurar; y başkalarıyla olan ilişkilerdeki sınırları belirleme Kısıtlamalar Kuralları ve talimatları göz ardı etme artar: y yanlışlar ve hoş olmayan sonuçlar ihtimali; y belirsizlik; y hoş olmayan duyguların riski; y ilişkide ortaya çıkan problemlerin ihtimali Toplum yanlısı davranışlarla yakından ilgilenmek Özellikler Toplum yanlısı davranış ifadeler farklı açıdan bakar ve başkalarıyla olan ilişkileri geliştirmeyi hedefler ve farklı problemleri çözer. 38

40 Toplum yanlısı davranış şöyle ifade edilir: y rahatlama; y destek; y yardım; y teşvik Avantajlar y karşılıklı ilişkiyi güçlendirir; y yaratıcılığı güçlendirir; y araştırmamızı ve farklı hedefleri elde etmemizi destekler Kısıtlamalar Birbirine girmemiş toplum yanlısı davranışlar: y iletişimin etkilerini zayıflatır; y toplum yanlısı davranışı bencillikle yer değiştirdiğinde başkalarının cesaretini kırar; y anlayışımın, ihtiyaçlarımın, isteklerimin, bakış açılarımın esiri kaldığım sürece yaratıcılığı sınırlar Başkasının görüş açısını kabul etme Özellikler Başkasının görüş açısını kabul etme yaratıcılığın temelidir ve etkili bir etkileşim kurmak, işbirlikçi davranışları koordine etme ve arkasından koşulan hedefleri kazanmak için birinin sınırlamalarının üstesinden gelme fırsatı sağlar Avantajlar: y başkalarını daha iyi anlamayı sağlar - tecrübeleri, düşünceleri ve ihtiyaçları; y güveni artırır; y birinin bakış açısına odaklamanın üstesinden gelmeyi sağlar; y yaratıcı kararların bulunması; 39

41 Kısıtlamalar: Başka birinin görüş açısını kabul etme yeteneksizliğini zayıflatır: y farklı perspektiflerden şeyleri düşünme tavırları; y görevlere sorun bulma yaratıcılığı; y empati. 40

42 4 BÖLÜM. KİŞİLERARASI PROBLEMLER ÇÖZME YETENEKLERİ İÇERİK: y PROBLEMİ TANIMLAMA; y MUHTEMEL ÇÖZÜMLER OLUŞTURMA; y ÇÖZÜMLERİN DEĞERLENDİRMESİ; y EN İYİ ÇÖZÜM SEÇİMİ; y ÇÖZÜMÜ UYGULAMA; y SONUÇLARI DEĞERLENDİRME. 41

43 4.1. Kişilerarası anlaşmazlıklar nelerdir? Başkalarıyla ilişki kurma kaçınılmaz bir şekilde çeşitli anlaşmazlıklarla beraberdir. Meydana çıkmış anlaşmazlıkları çözmek için çok isteme gereklidir ve bu yollarla çözülebilir Hayattaki anlaşmazlıklar beraberdir Özellikler Başkalarıyla ilişkilerimizde anlaşmazlıklar kaçınılmazdır.anlaşmazlıklar farklı sebeplerden ortaya çıkar ve farklı gücü vardır. Anlaşmazlıklar katılımcıların arasında çıkan çatışmayı yansıtır. Katılımcılar birinin davranışı diğer tarafında cevabını etkiler veya değerlerde, hedeflerde, ihtiyaçlarının karşılandığı yöntemlerin bazı büyük farklılıklar vardır. Küçük bir anlaşmazlık veya çatışma veya aşırı düşmanlık olsa da olmasa da sebep her zaman aynıdır katılımcılar başkasının davranışına karşı protestolarını ifade ederler. Bu da ihtiyaçların ve yaşam tarzının ihtiyaçlarını karşılamaya bir engeldir. İlişkilerdeki öncelikli temel olanlar: y çözülmemiş anlaşmazlıkların miktarı; y çözülen anlaşmazlıkları vasıtasıyla olan yöntemler. Anlaşmazlığın eksikliği sadece başkalarıyla iletişime geçilmeyen ve başkalarıyla iyi iletişimimiz olduğu anlamına gelmez Avantajlar Yapıcı anlaşmazlık çözümü: y yakınlığı ve ilişkinin kalitesini artırır; y kişisel değişiklik ve büyümeye yönelir; y yaratıcılığı artırır; y yeni şeyleri öğrenme ihtiyacını destekler; y güveni artırır; 42