DÜNYA GƏNC TÜRK YAZARLAR BİRLİYİ Tel.: TÜRKÜN SƏSİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "DÜNYA GƏNC TÜRK YAZARLAR BİRLİYİ dgtyb@box.az; akber_q@yahoo.com Tel.: +99450 33 937 55 TÜRKÜN SƏSİ"

Transkript

1 DÜNYA GƏNC TÜRK YAZARLAR BİRLİYİ Tel.: TÜRKÜN SƏSİ Bu kitab Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Qeyri Hökümət Təşkilatlarına Dővlət Dəstəyi Şurası tərəfindən maliyyələşdirilən «Gənc yazarlara dəstək» layihəsi əsasında nəşr olunur. Tərtibçilər: Əkbər QOŞALI Rəsmiyyə SABİR

2 BAKI Vektor

3 Elmi redaktor: prof.dr. Nizami CƏFƏROV Layihə rəhbəri: Əkbər QOŞALI Redaktorlar: prof.dr. Elçin İSGƏNDƏRZADƏ Namiq HACIHEYDƏRLİ Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyi, Türkün səsi (Məqalələr toplusu), Vektor, Bakı 2008, 190 səh. TÜRKÜN SƏSİ nin 8-ci sayında gənc bilim adamlarının, tədqiqatçı və yazarların məqalələri toplanmışdır. Mətnlər Azərbaycan və Türkiyə türkcələrində verilmişdir. T ( грифли няшр) Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyi, 2008 «VEKTOR» Beynəlxalq Elm Mərkəzi,

4 AZƏRBAYCAN Aygün HƏSƏNOĞLU(Aygün Söhrab qızı Həsənova) cü illərdə DGTYB Baş Katibi görəvini daşıyan yazıçı-dramaturqun indiyədək 5 kitabı işıq üzü görmüş, 8 əsəri səhnələşdirilmişdir. ALMAS YILDIRIM POEZİYASINDA QAFQAZ MOTİVLƏRİ Şifahi və yazılı ədəbiyyatımızda geniş yer tutan Dağ mövzusu Almas Yıldırım ( ) yaradıcılığının da əsas mövzularındandır. Qədim dövrlərdən əfsanəvi bir məkan kimi yad edilən Qafqaz dağları bu yerlərdə yaşayan xalqların həyatında, şifahi xalq ədəbiyyatında, ən əsası isə milli azadlıq mübarizəsinin canlı şahidi kimi yaddaşlarda yaşayan mifik bir obrazdır. Türk mifoloji təfəkküründə geniş yer tutan Dağ obrazı əyilməzlik, məğrurluq, qüdrət, həmdəm, sirdaş, yaddaş və digər anlamlarda təzahür edir. Hələ qədim zamanlardan şair-lərimiz üçün dağ ədəbi, tarixi və fəlsəfi baxımdan maraqlı və ciddi bir oybekt kimi diqqəti cəlb etmişdir. «Azad bir Qafqasımı ver!» deyə üsyan qaldıran şair üçün Dağlar, Torpaq, Quzğun və digər obyektlər mənalanır, onun həmdəminə, dərdlərini, iztirab və hiddətini özündə birləşdirən obrazlara çevrilir. Bu diyarın hər qarışı şair üçün ədəbi-ideoloji məna kəsb edərək detallaşır. Çünki bu detalların hər birində böyük bir tarixin izi var, şair o yaddaşa inanır, ona görə üzünü ayrı-ayrı adamlara yox, məhz bu yaddaşı özündə yaşadan abidələrə tutur. A.Yıldırım poeziyasında Qafqaz dağları əyilməz, məğrur, hiddətini də, qəzəbini də içində yaşadan qüdrətli bir igidə bənzəyir. O, hələlik susmuşdur, nağıllardakı kimi yuxuya getmişdir, lakin, nə vaxtsa ayılacaq, qollarını bağlayan zənciri 4

5 qıracaqdır. Çünki Qafqaz yabançıları sevməz, o, yalnız azad insanlar üçün vətən ola bilər. Şair öz şeirlərində sanki Qafqazın bu mübarizlik, məğrurluq və əyilməzlik ruhunun bədii mənzərəsini yaratmışdır. Qafqazın tarixi, mədəniyyəti, milli düşüncəsi A.Yıldırım üçün doğmadır, məhz ona görə də Azərbaycan poeziyasında ilk öncə Qafqaz xalqlarının milli azadlıq mübarizəsinin lideri olan Şamil obrazına müraciət edənlərdən biri olmuşdur. Hələ gənc yaşlarından milli ruhuna, əqidə bütövlüyünə və ölkəsində yad-ların ağalıq etməsinə dözə bilmədiyinə görə sovet irticasının ilk zərbəsini alan A.Yıldırım 1927-ci ildə Dağıstana sürgün edilmişdi. Dağıstan xalqlarının həyatı və tarixi ilə tanışlıq A.Yıldırımda onlara böyük məhəbbət oyatmış və yaradıcılığında yeni bir səhifənin «Dağıstan səhifə»sinin yaranmasına səbəb olur. Feyzi Ağüzüm 1953-cü ildə yazdığı «Almas Yıldırımın hal tərcüməsi» adlı yazısında göstərirdi ki, A.Yıldırımın o zamankı Proletar Yazıçılar Cəmiyyətindən qovulmasına səbəb olan İstanbulda dərc edilmiş «Dağlar» şeiri də məhz Qafqaz dağlarına xitabən yazılmışdır (1, s.5). Şeyx Şamil obrazını xatırlayan daha bir «Dağlar» şeiri də bütün yaradıcılığı Azərbaycana sonsuz məhəbbətlə yoğrulan Əhməd Cavad tərəfindən yazılmış, 1921-ci ildə «Qurtuluş» jurnalında dərc olunmuşdur(6,s.213). Dağıstan xatirələri əsasında qələmə alınmış bu şeir əhval-ruhiyyəsinə görə A.Yıldırımın «Dağlar» şeiri ilə eyni ruhda yazılmışdır. A.Yıldırım poeziyasının mayasını təşkil edən böyük keçmişə həsrət, düşmən ayaqları altında tapdanan vətənin müdrik tarixindən ibrət götürərək oyanışa səsləniş, insanların səs vermədiyini gördükdə isə ümidsizliyə qapılaraq təbiətə müraciət etmək, onun köksündə qalmış yaddaşı oyatmağa çalışmağa cəhd etmək istəyi Ə. Cavadın «Dağlar» şeirində də öz əksini tapır: Dərdli sinəndəki əski cığırlar İnsan izlərinə bənzər, a dağlar. Bu ağır başlıca baxışın mənə Qanlı əfsanələr söylər, a dağlar. (6, s.213) 5

6 Ə.Cavad bütün yaradıcılığında Azərbaycan istiqlalını tərənnüm edən şairdir. Çağdaşı Hüseyn Caviddən fərqli olaraq, o, fikirlərini açıq ifadə edir və bəşəri rəng vurmağa ehtiyac görmədən qeyri-real varlıqlara deyil, Kür, Araz çaylarına, Göygölə, Gəncəyə üz tutur, Azərbaycan poeziyasından bir silsilə kimi keçən dağ obrazına da bu məqsədlə müraciət edir. Ümumiyyətlə, linqivistik əsası təbii varlıqların və detalların şəxsləndirilməsi olan metanomiyalar bu kimi ədəbi nümunələrdə geniş yer tutur. Metanomiyalar poeziyanın obrazlılığına, bədii poetikasına, lüğət fondunun genişliyinə kömək edən əsas ifadə vasitələrindəndir, eyni zamanda panteist fəlsəfi dünyagörüşün, yəni mütləq həqiqətlə-allahla təbiətin eyniləşdirilməsidir. «Dağlar» şeirində istifadə edilən situativfərdi epitetlər onun təsir gücünü artırır, şairin ədəbiestetik idealının təzahürünə çevirir. Burada hər bir detal simvola çevrilir, tarixin xronologiyasını deyil, şairin əhval-ruhiyyəsinin, poetik «mən»inin, tarixə və zamana baxışının obrazlı əksi kimi canlandırılır, onun tərəf-müqabili rolunu oynayır. Ə.Cavadın dağlara müraciətində duyulan narazılıq təbiətə qarşı deyil, təbiətin özünə təsir edib onu sünii surətdə dəyişdirən, zamanın gedişini əks istiqamətə döndərən qara qüvvələrə qarşıdır. Müəllif daha çox panteist kimi çıxış edir, onun üçün dağ obrazı təbiətin bir parçası deyil, dövrün, zamanın hərəkətinə, insanlara təsir edə biləcək bir qüvvədir, ona görə də şair «dərdinə dərmanı» dağlardan istəyir (6, s.214). Lakin bu qüvvənin özü də qurtuluşa möhtacdır, çünki artıq dəyərlər də, qüvvələr də, bu dəyər və qüvvələri qiymətləndirmə meyarı da dəyişib. Tarixin gedişini öz axarına qaytarmaq üçün isə onun özünü devirə bilən bir qəhrəman - Şeyx Şamil lazımdır. Bir gün gəldi, oldu imanın kamil, Ki, qurtarır səni qəhrəman Şamil! Fələk dedikləri sən deyən deyil, Namərdlər yolun kəsər, a dağlar! (1, s. 215) Müəllif Şeyx Şamili şeirin qəhrəmanı kimi seçmir, onun mübarizəsi, şəxsiyyəti haqqında da söz açmır, 6

7 lakin yuxarıda qeyd etdiyimiz bənddə qeyd edilən «qanlı əfsanələr» sözünün arxasında hansı fikirlərin durduğunu görməmək mümkün deyil. Hər bənddə saysız-hesabsız döyüşlər yada salınır, Sabutayın, Elxanın adları çəkilir, sonda isə məhz Qafqaz qartalı xatırlanır. Son beş bənd artıq ruslara əsir olmuş ölkəyə deyilən ağıya bənzəyir, «Qərib türk üçün daşları ağlayan dağların göz yaşları tökdüyü»(20,s.216) görünür. Şeirin əhval-ruhiyyəsi, onun yazıldığı tarixin ( ) əhval ruhiyyəsidir. Hər tərəfdən təzyiqlərə məruz qalmış Xalq Cümhuriy-yətinin taleyi təhlükə qarşısında idi və bir vətəndaş ziyalı kimi Ə.Cavad qurtuluş yolunu arasa da labüd təhlükəni duymaya bilməzdi. Şair qəlbən bağlı olduğu milli dövləti qorumaq iqtidarında deyildi, onun coşqun mübarizlik ruhunu ağıya çevirməsi də məhz bu işğalçı, təcavüzkar qüvvənin qarşısındakı gücsüzlüyündən irəli gəlirdi. Qeyd etməliyik ki, Ə.Cavadın bizə bəlli olan poeziya nümunələri içərisində «Dağlar» şeiri Şeyx Şamilin adı çəkilən yeganə şeiridir. A.Yıldırım isə mövzusunu müxtəlif üsullarla davam etdirir. «Bir el aşığının dedikləri» şeirinin epiqrafından isə bəlli olur ki, şeir Qubada yazılmışdır. Gənclərin məclisinə sazla qonaq gəlmiş aşıq onların «Ruhumuz acıqlıdır, bizə nəşə bul» sözünə aşıq «Nəşə harda, bəklənirmi cəhənnəmdə bir bahar?» deyərək qəmli bir nəğmə oxuyur: Durnam uçdu uzaq dağlar ardına, Uğradımı bilməm Şimal qurduna? Ellərə bir bahar, mana fırtına, Günəş söndü, qaş qaraldı, gəlmədi (1, s.23) İlk baxışdan şeir poetik qəhrəmanın sevgi həsrətinə bənzəsə də tezliklə bu həsrətin obyektinin məhz azadlıq və o azadlığın mübarizləri olduğu duyulur. Buna görə də nəğmə başa çatınca hamının gözlərində ayrılıq görünür. Xatirələr çözələnir, hər kəsin içərisində yatmış və susdurulmuş Qafqaz qartalının ruhu sanki diksinib oyanır, dodaqlarda Şamil hiddəti görünür. M.Ə.Rəzulzadə «Çağdaş Azərbaycan tarixi» əsərində bolşevikləşmiş Azərbaycanda vətənpərvərlik tər- 7

8 biyəsindən danışarkən yazırdı: «Rusiyada rus vətənpərvər-liyinin Aleksandr Nevski, Minin-Pojarski kimi rus imperatorluğunun tarixi sərkərdələri yüksək bir əda ilə öyülərək göylərə qaldırılarkən, Azərbaycanda vətən və milli istiqlal uğrunda unudulmaz mübarizəsi ilə tanınmış Dağıstanın böyük imamı Şamil ilə Gəncənin igid müdafiəçisi Cavaddan bəhs etmirlər»(2,s.100). M.Ə.Rəsulzadə fikrini davam etdirərək daha sonra yazırdı: «Bolşeviklər, yuxarıda dediyimiz kimi, Qafqazya istiqlal qəhrəmanı böyük Şamilin xatirəsini çox da yad etməzlər; Azərbaycanlı Cavad xanın şəxsiyyətini də tərifləmək istəmirlər. Lakin bu məqsədlərinə nail ola bilmirlər. Qafqazyanın azadlığını öyən gənc Azərbaycan şairi Almas Yıldırım Şamilin adını dini bir həyəcanla anır» (2, s.108). Həqiqətən də M.Ə.Rəsulzadənin rəmzi mənada «dini» adlandırdığı bu həyəcan A.Yılıdırımın bütün şeirlərində aşkar görünməkdədir. Daldı küskün baxışlar duman çökən yollara, Bir Şeyx Şamil hiddəti qonunca dodaqlara İxtiyarlar qaş çatıb baxdılar Şah dağlara (1, s.24) Şübhəsiz ki, bu baxışın mənası səbəbsiz deyildi, bu dodaqlara məhz Şeyx Şamil hiddətinin qonması da səbəbsiz deyildi ci illərdə Car-Balakəndə, 1837-ci ildə isə Qubada baş vermiş üsyanların məhz Şeyx Şamil mücadiləsindən qaynaqlandığı haqqında fikirlər hələ bu üsyanların baş verdiyi zamanlarda istər Azərbaycanda, istərsə də rus imperiyasında geniş yayılmışdı. İlk təhsilini İttihad məktəbində farsca almış A.Yıldırımın hələ gənc yaşlarından tarixə dərindən bələd olması, azadlıq mübarizlərini yaxından tanıyıb qiymətləndirməsi onun geniş mütaliəsinə, ölkəsinin, ümumən dünyanın siyasi tarixinə dərin və müntəzəm maraq göstərməsi ilə izah edilə bilər. A.Yıldırımın şeirlərində üç xətt aydın görünür: 1) Azərbaycan xalqının tarixi və azadlıq mübarizəsi; 2)Türk xalqlarının tarixi və azadlıq mübarizəsi; 3) Qafqazın tarixi və azadlıq mübarizəsidir. A.Yıldırım hər üç mübarizəni, onun öndərlərini bir-birindən ayırmadan müx- 8

9 təlif formalarda tərənnüm etmiş, onları yada salmaqla xalqın daxilindəki mübarizlik əzmini və döyüş yaddaşını, milli ruhu oyatmağa çalışmışdır. Şeyx Şamilin nəhəng obrazı A.Yıldırımın, demək olar ki, bütün yaradıcılığından gəlib keçir. Şairin coşqunluğu, üsyankarlığı və azadlığı hər şeydən uca tutaraq onun üçün özünə məxsus olan hər şeydən imtina etməsi, alovlanan, alovlandıqca da coşan qəzəbi Şeyx Şamilin ruhunu özündə yaşadır. Dağıstanda sürgündə ikən yazdığı milli ruhlu şeirlər «Dağlar səslənirkən» adı ilə toplanıb Azərbaycan Nəşriyyat Şöbəsində bəyənilərək nəşr edilsə də tezliklə kitabdakı antisovet ruhunu duyan kommunistlər dərhal hay - küy qaldıraraq kitabın yasaq edilməsinə nail olurlar. Kitab qadağan edilərək nüsxələri toplandığından orada dərc olunmuş şeirlərin taleyi hələ də naməlum qalmaqdadır. Lakin əlimizdə olan nümunələr sübut edir ki, A.Yıldırımın Dağıstan şeirləri onun üsyankar ruhunun canlı təzahürüdür. O, 1930-cu ildə Şamilqalada yazdığı şeirdə şair rus imperiyasına üz tutub hayqırırdı: Qafqasın eşqi bütün zər dolu dünyaya dəyər, Desələr yurdu unut, al «Yeni dünya»yı əgər, Söylərəm eşqimi ver, haqqımı ver, yurdumu ver, Dinləsin qoy bütün aləm bu boğulmaz səsimi! (1,s.31) «Yeni dünya» dedikdə kommunizmi nəzərdə tutan şair rus imperiyasının gözqamaşdırıcı vədlərinə aldanmadan onun yalnız rənginin dəyişdiyini bəyan edərək həm çar zamanında, həm də sosializm dövründə bu ölkənin «xalqlar həbsxanası» olduğunu çəkinmədən söyləyirdi. Dərbənddə yazıldığı qeyd edilən (1929) bu şeirdə şairin əzmkarlığı və mübarizliyi görünür. O, poeziyanı sanki süngüyə çevirir, qəzəbini bildirir, eyni zamanda köləliyin acısından doğan tarixi yaddaşa qürurlu bir nəzər salmaqla xalq ruhunun əyilməzliyini fəxrlə söyləyir. O qudurmuş orduların bitməz oldu qovğası, Zirvəmizdə iz buraxdı şahinlərin caynağı. Hər gün yeni bir tanrı 9

10 Çıxıb göründü gözə. Şamillər cana gəldi, Pənah gətirdi bizə (1, s.35) Qafqaz xalqlarının başına gətirilən faciələri sadalayan şair sonda nəinki bədbinləşir, əksinə, xalqın yaşadığını, sanki yeni mübarizə üçün qüvvə topladığını bildirir. Xalq yaşayırsa, demək hələ azadlığa ümid var. Xalq yaşayırsa, demək onun ruhu da ölə bilməz. Şair xalqları əsarət altına almaq istəyən, xalqların bədbəxtliyi üzərində öz hökmranlığını qurmaq istəyənlərə üz tutaraq deyir: O çarpışan orduların oylağında yel əsər, Genə meydan bizimir, bax, büsatımız qurulmuş. Ey uzaqdan gələn səs, Qayıt, getmə bu yolu. Sən də etmə gəl həvəs, Qəzəbimiz qorxulu. (1, s.35) Bu şeir o dövrdə yazılmışdı ki, artıq repressiyaların mənhus qoxusu duyulmaqda idi. «Əksinqilabçılarla mübarizə adı altında Azərbaycanda və bütün Qafqazda milli qüvvələr darmadağın edilir; güllələnir, Sibirə göndərilir, nəsillərinin kökü kəsilirdi. Belə bir vaxtda Qafqazın tarixinə müraciət etmək əslində həm rus ağalığına, həm də kommunizm kabusuna qarşı üsyanın təzahürü idi. Şeirdə diqqəti cəlb edən cəhət odur ki, A.Yıldırım burada üzünü xalqa tutub onu döyüşə çağırmır, Vuruş, haqqını al! demir. O, sadəcə, tarixi yada salır, millətin hansı qüdrətə malik olduğunu xatırladır, bununla da əslində ədəbiyyatın vəzifəsinin nə olduğunu göstərir. Diqqət edin (məhz burada şair şəxsiyyəti özünü göstərir), o, şeirlərində özünü yalnız Azərbaycanlı, türk kimi deyil, məhz Qafqazlı kimi təqdim edir, «Lermontovun hiddətindən gülməyən Qafqaz»ın dərdlərini Azərbaycanın dərdlərindən ayırmır, əksinə, onların dərdlərini birləşdirir, sözündə yaşadır. O,«Atamın oğlu igid türkəm mən!» deyə hayqırırsa, həm də Azərbaycan, mənim eşsiz yurdum oy! Ölməz eşqim, içimdəki dərdim oy!.. (1, s.14) 10

11 deyə sızıldayır, eyni zamanda Azərbaycanı «Qafqazların içindəki bir inci» və yaxud «qoca Qafqaza zümrüd bir tac» adlandıraraq Nə zəncirli bir Qafqas, nə qan qusan bir Ural, İxtilal istəyirəm, müqəddəs bir ixtilal... (1, s.133) deyə haray çəkir və bütün məqamlarda şairin bütövlüyü, üsyankarlığı, əzmkarlığı, dönməzliyi Şamil ruhunun dirçəlişinə bənzəyir. Bütün yaradıcılığında Qafqazın böyük və nəhəng xəritəsini çəkən A.Yıldırım gah əfsanə və rəvayətlərlə, gah da coşub daşan qəzəblə Qafqazlı olduğunu təkrar edir. O, arxalandığı tarixi gözəl bilir və o böyük tarixdən ilham alaraq öz ruhu ilə hər şeirində yenidən doğulur, yenidən dirçələrək sanki azadlıq qovğasına atılır. «Birləşən iki nəhr» şeirində Qucaqlaşmış o yerdə, birləşmiş iki bacı, Biri eşqim, varlığım, biri başımın tacı Birində Qafqas qızı yıkamış gur saçını, Yolunda qurban etmiş mənim kimi kaçını. (1, s.17) söyləyən şair «Gölcüklə həsbi-hal», «Qafqaz dağlarına», «Yurd həsrəti» şeirlərində nə qədər kövrək və kədərlidirsə, «Mənim türküm», «Dağlardan xatirələr», «Gözəl yurd» şeirlərində bir o qədər güclü və üsyankardır. «İgidlərə çağırış» şeiri isə sanki bir döyüş maarşıdır: Baxıb uca Qafqaslardan uzağa, Kim meydan oxurdu rusa, kazağa, Salıb böyük orduları tuzağa, Kimdir yapan dörd bucağa axınlar, Siz söyləyin, siz ey bizə yaxınlar. (1, s.136) Şairin haqqında danışdığı xalqlar Qafqazın qədim sakinləridir. Şeirlərində ləzgi, avar, çeçen, kabardin, qumıq kimi xalqların adını çəksə də hayların adını bircə dəfə də çəkməmişdir. A.Yıldırım hayların Qafqaza gəlmə olduqlarını bilir, onları yerli hesab etmirdi. A.Yıldırımın bütün şeirlərində əyilməz Qafqazlı obrazı var, bu obraz gah dağların timsalında, gah ləzgi milli rəqsinin sədasında, gah qocaların «çatılmış qaşla- 11

12 rında» gah da müəllifin qəzəbində görünür. Dağıstana sürgün olunması ilə şairin bu yerlərin həyatına daha da yaxınlaşması ləzgi, avar, qumuq və digər dağlıların ruhunu duymasına kömək etmişdir. O, bu xalqların toy şənliklərini, rəqslərini, bayram mərasimlərini, hətta çay məclisləri ni məhəbbətlə təsvir edir, bu təsvirlərin hər birində onların mübarizliyi, şanlı tarixi, əyilməz ruhu ilə bərabər nikbinliyini, yaşamaq eşqini nəzərə çatdırır. Bu, önəmli məqamdır, nikbin ruhlu bir xalq əslində mübarizəyə həmişə hazırdır. Qarşıda yeni bir mübarizə meydanı var, ləzgi rəqs havası da bu mübarizə üçün qanı coşdurur, qocaların söylədiyi xatirələr, rəvayətlər də bu mübarizə üçün hazırlıqdır. Hətta bu yerdə sevdaya düşən şair də sevgilisinin qarşısında özünün boy-buxunu, var-dövləti, yaraşığı ilə deyil, el qəhrəmanına bənzəməsi ilə onun diqqətini cəlb etməyə çalışır: Bir qəhrəman Şamil kimi güdsəm ölüm oyunu, Mana imanlı bir ümid bağlarmısan, Tamara? (1, s.54) Müəllif ədəbi obyekti sevgi izharının fonunda təqdim edir. Poetik qəhrəman məhz Şair Şamilə özünü bənzətməklə sevdiyi qızın gözündə ucalmaq istəyir. Bu bir mis-rada bir neçə cəhətdən diqqəti cəlb edən güclü dramatizm diqqəti cəlb edir. Şamilin qəhrəman obrazı; onun ölümə münasibəti və daxili gücü; gənc qızın və müəllifin obrazında xalqın öz qəhrəmanına olan dərin sayğı və sevgisinin ifadəsi, nəhayət, burada Şamil mübarizəsinin imanlılığı da nəzərə çatdırılır. Həqiqətən də o xalq məğlubedilməzdir ki, orada gənclər hər hansı əcnəbi qəhrəmana, aktyora, milyonçuya deyil, məhz qəhrəmanına bənzəmək istəyir, bu bənzərliklə fəxr edir və el qızı da məhz el qəhrəmanını öz xəyallarının qəhrəmanı seçir. Həqiqətən də A.Yıldırımın Şeyx Şamillə bağlı misraları onun nəhəng obrazını təsəvvür etmək və şairin Şamilə münasibətini öyrənmək üçün kifayətdir. Məhz A.Yıldırımın Şamilə münasibətində o cəhət özünü qabarıq şəkildə göstərir ki, obyekt yalnız sözdə deyil, obrazlaşdırılmış məna çalarlarında təqdim olunarkən öz 12

13 təsir gücünü daha çox hiss etdirir. Ədəbi obrazın əsərdə təqdimedilmə anları olmalıdır, yeri gəldigəlmədi obrazı irəli gətirərək daim oxucunun gözünün qarşısında sipər kimi saxlayaraq onun tərəfindən qavramasına və öz içərisində yetişdirilməsinə mane olmaq yazıçının zəif tərəfidir. Maraqlıdır, əslində dram əsərlərində diqqət yetirilməli olan bu məqam A.Yıldırımın poeziyasında açıq şəkildə diqqəti cəlb edir. O poetik qəhrəmanını oxucuya hazır şəkildə «qızıl məcməyidə» təqdim etmir, oxucunu öz süzgəcindən keçirərək onu obrazın doğuluşuna hazırlayır. A.Yıldırım böyük şəxsiyyətin obrazını uzun-uzadı təsvirlərlə deyil, qısa və aydın şəkildə ifadə edilən sözlərdə yaradır. Lakin bu sözlərlə Şeyx Şamilin zahiri görkəmi deyil, xarakteri, şəxsiyyəti və mübarizliyi digər poetik obrazların münasibətində göstərilir. Burada müəllifin öz münasibəti ilə köməkçi surətlərin obyektə münasibəti fonunda bədii obraz təqdim edilir. A.Yılıdırım dağlı xalqların, daha dəqiq desək, çeçenlərin həyatından götürülmüş «Səlim xan» adlı tarixi poemasını şairin özünün qeyd etdiyi kimi, «ixtiyar Qafqazın dağlarına üfüqlərdə ağ başlı qara duman çökdüyü» zamanda yazılmışdır. Qəsbkarların çeçen torpaqlarına hücum edərək çeçenləri öz yurdundan sürgün etməsi və igid el qəhrəmanı Səlim xanın dağlara çəkilərək işğalçılarla mübarizə aparması əks olunur. Burada da Səlim xanın igidliyi çeçen xalqının azadlıq simvolu kimi canlanır. «Qara dastan» kitabından poemadan parçalar kimi verilmiş «Səlim xan» əsərinin böyük bir poemanın hissələri olduğuna şübhəmiz yoxdur. Ola bilsin ki, aramsız sürgünlər və təqiblər nəticəsində poemanın digər hissələri itib-batmış, ya da xəstəlik ucundan tamamlanmamış qalmışdır. Bununla belə, əldə olan parçalar poemanın milli ruhunu əks etdirməsi baxımından maraqlıdır. Ümumiyyətlə, A.Yıldırımın şeirlərində istər Şeyx Şamil, istər Səlim xan, İstər Mete, Çingiz xan, Əmir Teymur kimi kimi tarixi şəxsiyyətlər, istərsə də Amudərya, Gölcük, Gicginə, Araz, istərsə də dağlar məhz azadlıqa çağırış, milli qürur, bütün Qafqazın və türk xalqlarının tarixinin 13

14 yaddaşı kimi yada salınır, düşmənlə mübarizə üçün bir qalxan və silah rolunu oynayır. Şairin azadlq eşqi yalnız bir insanın, bir millətin azadlıq eşqi deyil, bəşəri bir istəkdir. A.Yıldırım Rusiyanın ikiüzlü, rəngini dəyişmiş siyasətini görürdü: Orda Dəli Petronun hirsi var, əməli var, Orda sosialistliyin ruslaşan təməli var. (1, s.129) «Mənim protestom» şeirində A.Yıldırım yalnız bir ölkənin vətəndaşı kimi danışmır, bütün bəşəriyyətin azadlığı naminə, yüksək humanist dəyərlər naminə, insan və millət hüquqlarının qoruyucusu kimi səsini qaldırıb, insanlığın həm fiziki, həm də mənəvi məhvinə yönəlmiş hökmranlığa qarşı çıxır. Şairin bütün yaradıcılığı boyu davam edən üsyankarlığın mərkəzində də elə İnsanlara hüriyyət, millətlərə istiqlal! amalı dayanır. O, qəzəblənir, üsyan qaldırır, müqəddəs ixtilal istəyir, bəzən ümidsizləşir, vətən həsrəti ilə göz yaşı tökür, amma gələcəyə inanır. Bu millətin ruhundakı döyüşkənliyə, azadlıq eşqinə inanır, üzünü qəsbkara tutaraq deyir: Sən istərsən qəlbimi parçala, qır, çeynə, əz, Mənim yenə bu yolda tükənməz bir canım var! Sən ölüm ol, başımda hər an dolaş, hər an gəz, Mənim yenə sənə bir gün üsyanım var!...mən bilirəm, sonunda çıxmam üzüqaralı, Yurdumun gənclərinə ümidim, inamım var!(1, s.138) A.Yılıdırım poeziyası xalqların əzilməsinə, haqq səsinin boğulmasına, insan haqlarının tapdanmasına qarşıdır. O, yalnız bir şair kimi deyil, həm də milli haqların müdafiəçisi kimi çıxış edir. Bu tip şeirlərində A.Yıldırım şairdən daha çox bir siyasətçi kimi görünə bilər. Ancaq bu, zahirən belədir. Sadəcə vətənini çox sevən şair onun taleyinə yazılmış məmləkətin azadlığını istəyir. A.Yıldırımın poeziyasının mənəvi-estetik ideyası da, nifrət və məhəbbətinin obyekti də aydındır. O, sevgisini bildirmək üçün məcazlardan, metafora və epitetlerdən istifadə etsə də, nifrətini bildirərkən heç bir ədəbi boyaya ehtiyac duymadan açıq şəkildə fikrini 14

15 ifadə edir. Bu zaman şair bəzən publisistikaya yuvarlansa da fikrin ifadəsindəki poetiklik və şeriyyətin gücü bunun üstünü məharətlə örtür. Təqdirəlayiq haldır ki, müəllif ən sərt siyasi baxışlarını da məhz şeiriyyətin gücü, ahəngi ilə birləşdirməklə təqdim edir ki, bu da ideyanın bədii məziyyəti üstələməsinə imkan vermir. Şairin ədəbi-estetik idealı müraciət etdiyi mövzu ilə o dərəcədə üst-üstə düşür ki, Şeyx Şamilin təkrartəkrar adını çəkməyə lüzum qalmır, obraz sanki hər misranın arxasında görünür, sözün şüuraltı bədii yükünə çevrilir. Coşqun döyüş ruhu ilə ilhamlanmış Almas Yıldırım yaradıcılığı bu gün torpaqlarının böyük bir hissəsi işğal olunmuş, haqqı tapdanmış, əhalisinin böyük bir hissəsi qaçqın və köçkün vəziyyətə düşmüş, əsir və girov götürülmüş vətəndaşları ən qəddar və ağlasığmaz vəhşiliklə işgəncələrə məruz qalan Azərbaycan xalqının döyüş ruhunun, tarixi qürur hissini, əyilməz və məğlubedilməz qüdrətini özünə qaytarmaq, türk insanının təfəkkürünü öyrənmək və türk birliyi ideyasının inkişaf etdirilməsi baxımından ən yaxşı təbliğat vasitəsi və ibrət dərsidir. Qaynaq: 1. Yıldırım A.Ə., Qara dastan, Bakı, Azərnəşr, Rəsulzadə. M.Ə., Çağdaş Azərbaycan tarixi, Gənclik, Mustafaev İ., Murtuzayev S., İmam Şamil, Vətən, s Osmanlı V.M., Azərbaycan romantikləri. Yazıçı, 1985, 5. Cabbarov X.M., Bədii ədəbiyyatda obrazlılıq.yazıçı, Cavad Ə.M., Seçilmiş əsərləri, I c, Azərnəşr,

16 prof. dr. Elçin İSGƏNDƏRZADƏ «Vektor» Beynəlxalq Elm Mərkəzinin prezidenti AZƏRBAYCAN İNSAN TALEYİNİN ƏN CANLI TABLOSU Yahya Akengin çağdaş Türk ədəbiyyatının ən görkəmli simalarından biridir. Böyük gələnəyi olan, öz dühaları ilə kimliyini əbədi olaraq təsdiq etmiş Türk ədəbiyyatının bu günkü dünya təmsilçilərindən biri Yahya Akengindir. Bütün ömrünü Türk ədəbiyyatının, mədəniyyətinin inkişafına və təbliğinə həsr etmiş, bu sahədə misilsiz uğurlar qazanmış Yahya bəy eyni zamanda türk dünyasının əvəzsiz mədəniyyət körpülərindən və mədəniyyət elçilərindən biridir. Yahya bəyin uzun illər qurucusu və Yönətim Kurulu Başkanı olduğu TURSAV (Türk Dünyası Yazarlar və Sənətçilər Vakfı) təşkilatı xətti ilə göstərdiyi fəaliyyətlər türksoylu xalqların aydınlarının şair və yazarlarının, aşıq və sənətçilərinin bir-birilə tanış olmaları və qovuşmaları yönündə əvəzsiz xidmət kimi dəyərləndirilə bilər. Yahya Akengin Azərbaycanı ən çox sevən və Azərbaycanın ən böyük dostlarından biridir. O, müstəqilliyimizin ilk günlərindən bu anadək Azərbaycan xalqına, onun mədəniyyətinə və ədəbiyyatına hər zaman böyük sədaqətlilik nümayiş etdirmişdir. İstər Azərbaycanda, istər Türkiyədə, istərsə də xarici ölkələrdə Yahya bəylə bütün görüşlərimdə ondan bir həmyerlilik hərarəti və doğmalığı duymuşam. O hər zaman bizimlə sanki bir Azərbaycan vətəndaşıdır kimi rəftar edib. Məncə hər birimizin arzusu və idealı olan müqəddəs böyük TÜRK 16

17 BİRLİYİNƏ bundan gözəl örnək və nümunə ola bilməz. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin və «Bayatı» Beynəlxalq Sənət və Ədəbiyyat Dərgisinin Beynəlxalq Redaksiya Şurası üzvü olan Yahya Akengin Bakı Asiya Universitetinin və «Vektor» Beynəlxalq Elm Mərkəzinin Fəxri Doktoru ünvanına layiq görülmüşdür. Türk dünyasının bu böyük mədəniyyət xadimini Azərbaycan oxucularına daha çox tanıtmağa məncə elə bir gərək yoxdur. Xüsusilə Yahya Akenginin şairlik yönü ilə oxucularımız çox yaxından tanışdırlar. Onun bir sıra şeirləri müxtəlif qəzet və dərgilərimizdə yayınlanmış, 2007 ci ildə isə Bakıda şeir kitabı çap olunmuşdur. (Yahya bəyin şeir yaradıcılığı haqqında Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri, xalq yazıçısı Anar bəyin bir neçə il öncə «Ədəbiyyat» qəzetində yayınlanmış «Bayburtlu Yahya Akengin» adlı məqaləsi hamımızın yadındadır.) Ədibin «Kəfkir» romanını tərəfimizdən Azərbaycan türkcəsinə uyğunlaşdırılaraq yayınlanmışdır. Məqsədimiz nasir Yahya Akengini dəyərli oxucularımıza tanıtmaqdır. Yeri gəlmişkən qeyd edim ki, bu əsər İstanbul Tuzla Bələdiyyəsi tərəfindən «700 yıl Roman Ödülü»nə layiq görülmüşdür. Çox gərgin və tragik məcrada bir ailənin yaşamını və başına gələnləri qapsayan bu romanı genel olaraq dünya insanlığının doğal yaşam manifestosu və ya insan taleyinin ən canlı tablosu adlandırmaq olar. Mən bu sətirləri romanı böyük həyəcan və zövqlə oxuyub bitirdikdən on dəqiqə sonra isti-isti təəssüratlarımla yazıram. Və bu düşüncələrimin bir neçəsini sizinlə paylaşmaq istəyirəm. Birincisi, məncə dünyanın möcüzə sənətkarlarından biri Vinsent Van Qoq «Günəbaxanlar» tablosunda yaratmaq istədiyi obyekti hansı ustalıq və sənətkarlıqla 17

18 təqdim etməyə nail olubsa, Yahya bəy də «Kəfkir» romanında insan taleyini və onun fəlsəfəsini eyni sənətkarlıqla yaratmağa müvəffəq olub. İkincisi, roman məna yükünün və fəlsəfi çalarların qarşılıqlı qovuşması fonunda çox böyük ədəbi-bədii, mənəvi, əxlaqi, psixoloji və estetik zövq aşılayan çağdaş dünya nəsrinin ən elit bir əsəridir. Üçüncüsü, romandakı millilik, soy-kökə, milli gələnəklərə genetik bağlılıq və ondan qopma, manqurtlaşma aspektində (Necati bəy obrazı timsalında) cərəyan edən hadisələrin böyük ustalıqla işlənməsi çox böyük tərbiyəvi əhəmiyyət daşımaqla diqqətçəkicidir. Hətta bu əsnada mən tam səmimiyyətlə «Kəfkir» romanının böyük ustadım və dostum Çingiz Aytmatovun «Əsrə bərabər gün» əsəri ilə eyni mərtəbədə dayanmasını etiraf edirəm. Dördüncüsü, yazıçının bədii üslubu, özəlliklə dil zənginliyi, mahir yazıçı maneraları, süjet sadəliyi və sadə olduğu qədər fəlsəfiliyi heyrətedicidir. Beşincisi, insanoğlunun olduqca mürəkkəb iç dünyasının və mənəvi psixologiyasının bu qədər sadəcəsinə açılmasına əsərin bütün süjet xətti boyu böyük ustalıqla nail ola bilməsinə görə əziz dostumu ürəkdən təbrik edirəm. İnanıram ki, əsəri oxuyan hər bir kəs kitabdan yeni bir insanlıq dünyası kəşf etmiş kimi ayrılacaqdır. 18

19 AZƏRBAYCAN Hafiz HACXALIL (TƏMİROV) DGTYB Məclis üzvü olan şairin indiyədək üç kitabı işıq üzü görüb. İSMAYIL ŞIXLININ ƏSƏRLƏRİNDƏ MİLLİ İDEOLOGİYA Ədəbiyyat, incəsənət və ümumiyyətlə sənət adamları haqqında cəmiyyətdə çox vaxt birmənalı fikir olmayıb. Ədəbiyyat və incəsənət adamlarının cəmiyyətdə baş verən hadisələrə münasibəti də özlərinə xas şəkildə meydana çıxıb və rezonans doğurub. Sənətkarlıq keyfiyyətlərini və şəxsiyyət bütövlüyünü ərsəyə gətirdikləri ədəbi - bədii sənət əsərlərində verə bilən, sözün əsl mənasında sənətkar və şəxsiyyət adına layiq olan, hər iki adın ağırlığını çiyinlərində daşıya bilən insanlardan biri idi, İsmayıl Şıxlı. Hakim sovet ideologiyası və kommunist rejimi insanları fiziki baxımdan boyunduruqda saxlasa da, artıq beyinlərdə cücərmiş azadlıq fəlsəfəsini, özünəqayıdış hissini boğmaqda acizliyini dərk edirdi. Millətin qan yaddaşı oyanmışdı. Genetik kodlarla keçmişə olan bağlılıq, kişilik, qeyrət kodeksi özünütəsdiq edə biləcəyi bir səviyyəyə çatmışdı. Bu dönəmlərdə ədəbiyyat ölən tarixə yeni nəfəs, yeni ruh gətirdi. Bu ruhu gətirənlər isə türk övladları - Azərbaycan insanı idi. Tarixi keçmişi özündə əks etdirən yeni-yeni fikirlər, müasirliklə keçmişin harmoniyası milli ideologiyanın varlığından xəbər verirdi. Artıq öz sözünü deyə biləcək ədəbi şəxsiyyətlər yetişirdi. Belə şəxsiyyətlərdən biri də İ.Şıxlı idi. Tanınmış və son dərəcə ziyalı bir nəsildən çıxmış İ.Şıxlını mən deyərdim ki, çoxu ədəbiyyatımızın şah əsərlərindən biri olan Dəli Kür lə tanımış və sevmişdi. Onun doğum tarixi haqqında ədəbiyyat tarixində mübahisələr var. Qazaxda müəllim ailəsində doğulmuşdu. Bəlkə də ziyalı ailəsində doğulmaq onun sonrakı taleyində mayaq rolunu oynayacaq bir amilə çevriləcəkdi. Genetik yaddaşında olan yaradıcılıq onu ədəbi axtarışlara sövq etdi. Lakin Quşlar şeirindən sonra qəti qərar verdi ki, ondan şair olmayacaq. Tanınmış yazıçı və nasir olmağa hələ çox vardı. Çünki qarşıda müharibə adlı 19

20 sınaqdan sağ-salamat çıxmaq hamı kimi onu da düşündürürdü. Müharibə qanlı-qadalı olsa da, insanların yaratdıqları maddi və mənəvi mədəniyyət abidələrini məhv etsə də yeni əsərlərin, maddimədəniyyət abidələrinin yaranmasına səbəb oldu. Artıq ədəbiyyatda müharibə aparıcı bir mövzuya çevrilmişdi. İsmayıl Şıxlının Cəbhə yolları başlığı altında çap etdirdiyi döyüş gündəliyi milli ədəbiyyatda Gündəlik formasında ilkin əsər yazmaq şərəfini ona bəxş etdi (Y. İsmayılov. İsmayıl Şıxlı. Həyatı, Mühiti, Sənəti). Onun yaradıcılığında uydurma heç nəyə rast gəlmək olmur. Çünki o, necə deyərlər aşıq gördüyünü çağırar deyib həyatı olduğu kimi qeyd edirdi. Məni əsl mənada nəsrə bağlayan həyatın özü olmuşdur. Böyük Vətən müharibəsində gördüyüm hadisələri, döyüş çətinliklərini, insanların keçirdiyi iztirabları, onların mürəkkəb psixoloji sarsıntılarını və döyüş əhval-ruhiyyəsini vermək üçün nəsrin imkanlarının daha çox olduğunu dərk etdiyimdən sonra nasir olmağa çalışdım. Hadisələrin sonrakı inkişafı göstərdi ki, deyəsən düz yol seçmişəm. İ.Şıxlının yaratdığı ən kiçik hekayələrində belə hər şey milliliyə, türkçülüyə söykənir. Onun yaratdığı obrazlar ana dilində danışır, vətən, namus, qeyrət anlamı uğrunda canlarını fəda etməkdən belə çəkinmirlər. İ.Şıxlı inanırdı ki, uğrunda vuruşduğu dövlət və bu dövlətin idarə sistemini öz murdar kommunist ideologiyası ilə zəhərləyənlər gəldi-gedərdi. Cəbhə gündəlikləri ndə olan qeydlərdə də İ.Şıxlının vətənpərvərliyinə, türk coğrafiyasına və türklərin yaşadıqları əraziyə sevgisini görməmək mümkün deyil. Cəbhə gündəlikləri ndən oxuyuruq: Bizim batalyonu indi əlahiddə dəniz ordusuna vermişdilər. Komandanımız yenə general Petrov idi. Ciddi şəkildə Kerçdə desant əməliyyatı gedirdi. 18-ci ordu da bu cəbhədə idi. Deyilənə görə lap bu yaxınlarda bütün cəbhə boyu desant əməliyyatı başlanacaqdı. Tamandan, Duzlugöldən, Çuşka yarımadasından, bir sözlə bütün Taman yarımadasının sahillərindən Kerçə desant keçiriləcəkdir Və yaxud da: Eltigen balaca bir balıqçı qəsəbəsi idi. Kerçdən 20 km cənubda, Çurbaş gölü ilə Tobeçik gölünün arasında yerləşmişdi (İ.Şıxlı. Cəbhə yolları sənədli povesti). Geriyə qayıdırıq. Axşamüstü Aqibel adlı balaca bir kəndə çatdıq. Yoldan uzaq, 20

21 kənar bir kəndə ( Cəbhə gündəlikləri ) Sennoy dəniz sahilində yerləşmiş balaca bir dəmir yol stansiyasıdır. İndi buranın adı Tamandır ( Cəbhə yolları ) Cəbhə gündəlikləri ndə verilmiş bu yer-yurd adları, qədim türklərin yaşadıqları və sahib olduqları bu böyük coğrafi ərazilər İ.Şıxlının gündəliyindən kənarda qala bilməzdi. O, yaxşı bilirdi ki, faşist Almaniyasının əldə etmək istədiyi Rusiya ərazisi qədim türklərin yaşayış məskənləridir. Bəlkə də bu qeydləri etmək İsmayıl Şıxlının taleyinə yazılmış bir xoşbəxtlik idi. Cəbhə gündəlikləri ni oxuduqca O.Süleymanovun AZ-YA kitabında verilmiş İqor Polku haqda dastan, qədim türk sözləri, türk tarixi insanın gözləri qarşısında yenidən canlanır və insanı xəyalən çox uzaqlara aparır. Böyük bir xalqın etnosu, adət-ənənəsi, yaşayış tərzi fərqli lakin, tarixiliyi qorunmaqla oxucuya çatdırılır. Bu gün rusların və digər millətlərin dilində işlədilən sözlər deyərdim ki, dünyanın nitq leksikonuna türklər tərəfindən verilmiş ən böyük töhfələrdir. Loşad, Qəpik, Kolbasa, Qarovul, Karandaş və s. kimi minlərlə söz bu gün də leksikonumuzda işlənməkdədir və qürurla deyə bilərəm ki, biz türklərdə uydurma, mənasız adlara rast gəlmək mümkün deyil. Cəbhə yolları sənədli povestində verilmiş Eltigen, Aqibel, Sennoy, Taman, Duzlugöl, Çurbaş gölü, Tobeçik gölü kimi adların hərəsinin öz yaranma tarixi və mənaları var. Bu adlar hər biri bir tarixi salnamədir. Belə demək mümkündürsə Cəbhə yolları sənədli povesti İ.Şıxlının yeni yaranacaq əsərlərinə ideoloji baxımdan təsir etmiş, onlarda milli ruhun və bu ruhun təməl prinsipinə çevrilən türkün qızıl alma ideologiyası nın sətiraltı ifadələrlə verilmiş fikirlərdə əksinə çevrilmişdir. Onun bütün əsərlərində böyük bir millətin təmsilçisi olduğunu sübut etmək prinsipi diqqət çəkir. Cəbhə yolları sənədli povestində bir daha bunun şahidi oluruq. İsrafil Məmmədova SSRİ Ali Sovetinin 1941-ci il 11 dekabr tarixli fərmanı ilə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adı verilmişdi. O vaxt Pravda da İsrafili Sovet bahadırı adlandırmışdılar. Hələ heç bir kəsə belə ad verilməmişdi. Bir anlığa özümü Azərbaycanda hiss etdim. Burada İ.Məmmədovun adının çəkilməsi onun məhz rusların özləri tərəfindən sovet bahadırı adlandırılması faktı İ.Şıxlının uzaqgörənliyindən irəli gəlirdi. Yazıçı təfəkkürü ilə dövrü təhlil etmək və onun 21

22 siyasi məqamlarını obrazlı dillə bədii şəkildə ifadə etmək özü belə vətənə xidmətin bir parçası idi. İsmayıl Şıxlının bədii yaradıcılığı haqqında monoqrafiyalar, çoxlu məqalələr yazılmışdır. Lakin bununla yanaşı Azərbaycan Sovet Ədəbiyyatının bir çox nümayəndələri kimi İsmayıl Şıxlının yaradıcılığı da dövlətimizin yeni siyasi mərhələsində yeni baxışlarla araşdırılmalıdır. İsmayıl Şıxlının xatirəsini yad edərkən mən həmin fikrimi açmaq istərdim. Ona görə ki, İsmayıl Şıxlı həm bədii yaradıcılığında, həm ictimai fəaliyyətində, həm də vətəndaşlıq duyğularında onun orijinal yaradıcılığı Sovet ideologiyasına zidd şəkildə inkişaf edirdi (Ədəbiyyat qəzeti Tarixin sınağından çıxan şəxsiyyət. H.Ə.Həsənov). Artıq 50-ci illər Sovetlər ölkəsinin siyasi mühitində sakit bir abı-hava yaratmışdı. Müharibədə zəfər qazanmaq onun az da olsa ağrı və acılarını unutdurmuşdu. Bu dövrdə Sovet ədəbiyyatı fonunda müstəmləkə altda olan xalqların öz milli ədəbiyyatını bərpa uğrunda start verilmişdi. Bu kütləvi xarakter almasa da müəyyən əsərlərdə özünü büruzə verirdi. Bir yazıçı, ziyalı və türk övladı kimi İsmayıl Şıxlı da bu ədəbi oyanışdan geri qala bilməzdi. Müasirliklə qədim tarix arasında körpü salmaq, onu gələcək nəsillərə olduğu kimi çatdırmaq üçün yeni əsərlərə ehtiyac var idi. Şəxsiyyəti cılızlaşdıran amillərin kökləri və səbəbləri ilə yaxından maraqlanan sənətkarlar xalqın keçmişinə müasir təfəkkür işığında ayıq gözlə yanaşmağa və qiymət verməyə can atdılar. Bu istiqamətdə aparılan axtarışlar nəticəsində yaranmış ilk uğurlu müasir tarixi roman nümunələrindən biri məhz Dəli Kür oldu (Y.İsmayılov. İsmayıl Şıxlı. Həyatı, Mühiti, Sənəti) Müxtəlif tənqidçilərin haqlı olaraq qeyd etdiyi kimi Dəli Kür xarakterlər romanıdır. Əsərin ən çılğın, inadkar obrazı Cahandar ağadır. Onun xarakteri də düşdüyü mühitə uyğun olaraq dəyişir. Biz bunu əsərdə belə görürük. İlk öncə bunun bir yazıçı fantaziyası olduğu fikri bizə hakim kəsilir. Lakin əsərdəki hadisələri izlədikcə baş verənlərin real tarixi faktlara söykəndiyini görürük. Şəhvətə aldanıb başqasının arvadını qaçırdıqdan sonra üzdə hiss olunmasa da artıq Cahandar ağaya qarşı ailədə bir ögeylik və soyuqluq baş qaldırmışdı. O, bilirdi ki, səhv iş tutub. 22

23 Qüruruna sığışdırıb geriyə çəkilməyi özünə ar bilən Cahandar ağa nə vaxtsa belə bir hadisənin öz ailəsinin başına gələcəyindən qorxub nahaq yerdən özünə düşmən qazandığı Allahyarı axtarmağa başlayır. Artıq o, qatilə çevrilir. Namus qatilinə. Öz arvadının, qızının yox, başqasından oğurlayıb özünə arvad elədiyi bir qadının namus qatilinə. Bəlkə də yazıçının çılpaq şəkildə verdiyi bu fikirləri biz bir bədii sual kimi əsərin qarşısında qoysaq onda əsərin nə üçün Dəli Kür adlandırılmasını yəqinləşdirərdik. Dəli Kür Cahandar ağanın faciəsidir. Əsərin süjet xətti, ideyası və xarakterlər arasında bağlılıq Cahandar ağa obrazında özünü büruzə verir. Onun Mələklə olan dialoqunda bütün ailə üzvlərinə olan münasibət daha çox maraq doğurur. -Bəs arvadın, qızın? -Az danış, onların sənə dəxli yoxdur. Bu evin sahibi mənəm, mən nə elədiyimi bilirəm. O, nə qədər hirsli olub Mələyə susmağı əmr etsə də, qəlbinin dərinliklərində haqsızlığını duyurdu (İ. Şıxlı. Ölən dünyam kitabı.) İlk baxışdan Cahandar ağanın peşmançılığı, ailəsinə bədbəxtlik gətirməsi onu daxilən əzilən bir obraz kimi xarakterizə etməyə əsas versə də, sonrakı səhnədə onun özünə haqq verməsi və Əşi, nə olub, eldən çıxarı bir iş tutmamışam ki? Elə dədə-babadan iki arvad saxlamaq peşəmiz deyilmi? ( Ölən dünyam ) deməsi qeyri-adi görünür və sual meydana çıxır: Bu peşmançılıqdır, yoxsa qürur? Yox, Cahandar ağa dəli deyil. O, psixoloji baxımdan hazırlıqlı və hadisələrə real yanaşandır. Onun hərəkətləri, çılğınlığı, davakarlığı ona mənfi obraz kimi yanaşmağa imkan versə də əsərin sonuna yaxın Cahandar ağanın milli ideologiya, milli mənlik uğrunda mübarizə aparan bir xalq qəhrəmanına çevrildiyini görürük. Bax elə İ.Şıxlı şəxsiyyətinin və qələminin də gücü bundadır. Dəli Kür ün ideoloji bir əsər kimi meydana çıxması və onun oxucular tərəfindən xüsusi bir həssaslıqla qarşılanması heç şübhəsiz ki, həmin dövrdə kolxozdan, quruculuq işindən yazmağa məcbur olan yazıçılara bir stimul verdi. Dəli Kür əsəri İ.Şıxlı şəxsiyyəti, mənsub olduğu nəsil və adının çəkilməsi qadağan olunan türk dünyası ilə Böyük Sovetlər Ölkəsini üz-üzə qoydu. Bu inkişaf edib və sonda özünü süquta aparan bir ziddiyyətli gerçəkliyin məhvinə olan inama çağırış idi. O, 23

24 mənəvi qələbə qazanmışdı. Yaxın dostu Mehdi Hüseyn belə onun dəliqanlılığına heyran qalmışdı. Lakin o, əsərə münasibətini İ.Şıxlıya yazdığı məktubda belə izah edirdi. Təəssüf ki, sənə məlum olan bəzi xırda səbəblərə görə, mənim Dəli Kür haqqında mətbuatda yazmağıma imkan yoxdur. Elə həmin səbəblərə görə də öz fikrimi məktubla bildirməyi özümə borc bildim. Belə romanlara xalqımızın necə böyük ehtiyacı olduğunu sübuta ehtiyac varmı? Gün o gün olsun ki, romanı qurtarasan və mən də artıq məktubla yox, məqalə ilə(mən həmişə belə qalmayacağam ki) öz rəyimi ifadə edim.(xatirəyə dönmüş illər) Məktubda M.Hüseyn bəzi xırda səbəblər deyəndə nəyi nəzərdə tutduğunu mən həmişə bu vəziyyətdə qalmayacağam ki fikri ilə cavablandırır. Elə bu fikirlərdən də aydınca görmək olar ki, Dəli Kür sovet ideologiyasını hədəfə almış, özündə milliliyi ehtiva edən bir ideoloji, siyasi əsərdir. Məktubdan göründüyü kimi milli hərəkat, milli oyanış nəinki xalqın içində, hətta ədəbiyyatda da öz təsir dairəsini genişləndirirdi. Azərbaycan dilli sovet ədəbiyyatı artıq milli ruhlu, milli ideologiyaya xidmət edən bir ədəbiyyata çevrilirdi. Belə milli ədəbiyyatın formalaşması Azərbaycan dilinin zənginliyindən, Azərbaycan xalqının mübarizliyindən irəli gəlirdi və İ.Şıxlı bunu dərk edərək yazırdı: Məlumdur ki, dil yazıçı qüdrətinin məhək daşıdır. Dil səciyyələri aşmaqda yazıçıya kömək edən ən yaxşı vasitədir. Dil sadəcə cümlə üzvlərinin qrammatik qayda-qanunlar əsasında düzülüşü deyil, dil - yazıçı üçün ehtirasları toqqaşdıran, surətin daxili varlığı ilə intellektual aləmi aşkara çıxaran bir vasitədir. Dil yazıçı üçün hər şeydir (Xatirəyə dönmüş illər). Dil insanları öz tarixi keçmişinə, adət-ənənəsinə, folkloruna yaxınlaşdırdıqca kökə-soya dönmək, keçmişə qayıtmaq arzusu da ədəbiyyatda qarşısı alınmaz axına çevrilirdi. Elə Dəli Kür ün yazılıb başa çatdığı ildə istedadlı sənətkar Fərman Kərimzadə Qarlı aşırım ) tarixi romanını bitirdi Y. İsmayılovun bu fikirləri bir daha onu deməyə əsas verir ki, dil artıq ideologiyanın aparıcı qüvvəsinə çevrilirdi və o artıq unutdurulmuş keçmişə dönüşün istinad nöqtəsi oldu. Fərman Kərimzadə yaradıcılığında önəmli yer tutan Qarlı 24

25 aşırım tarixi romanı haqqında İ.Şıxlı yazırdı: Düşmən olan Abbasqulu bəy Şadlinski ilə Kərbəlayı İsmayılın döyüşməsində milli cəhətlər əsas rol oynayır. Abbasqulu bəy kommunistdir. Kərbəlayı İsmayıl qolçomaqdır, dağlara çəkilərək sovet hakimiyyətinə qarşı vuruşur. Eyni zamanda düşməni ilə rəftarında da milli xüsusiyyətini də unutmur. Vaxtı ilə duz-çörək kəsdiyi Abbasqulu bəyə əl qaldıra bilmir, Abbasqulu bəy də bunu nəzərə alaraq onun üstünə silahsız gedir. Onların mənəvi əzabları da bu aspektdə inkişaf edir.( Xatirəyə dönmüş illər) İ.Şıxlı bütün əsərlərində milli koloriti, keçmişin dayaqları üzərində qurulmuş müasirliyi özünə xas şəkildə bədii boyalarla verməklə əsl sənətkar necə olmalıdır fikrinə belə aydınlıq gətirir: Sənətkarın qüdrəti yalnız mövzu seçməklə deyil, bu mövzunu necə işləməsi ilə təyin edilir. Həyat hadisələrini, insanları bilmək belə yazıçı olmaq demək deyil. Yazıçı olmaq üçün bu həyat materiallarını bədii yüksəkliyə qaldırmaq lazımdır. Bu isə sənətkarın gücünü təyin edir (Xatirəyə dönmüş illər). İ.Şıxlının ictimai məzmun kəsb edən, tarixi faktlara söykənən həcmcə Dəli Kür dən fərqlənən, lakin məzmunca Dəli Kür ün davamı hesab oluna biləcək əsəri Ölən dünyam dır. Əsər yazıçının ömrünün son illərində yazılıb. Bu dəfə də İ.Şıxlı öz yaradıcılıq ənənələrinə sadiq qalaraq tarixi faktları bədii fikrin ən yüksək zirvəsinə qaldırmış, və onu milli ideoloji ədəbiyyatımızın ölməzlik qazanan əsərləri sırasında birincilik qazandırmışdır. Əsərin Ölən dünyam adı ilə adlandırmasını yazıçı Azərnəşr tərəfindən romanın ci ildə ayrıca kitab şəklində buraxılmış variantının müəllif sözündə belə açıqlayır: Hər hansı görkəmli adamın həyatından roman yazmaq mümkün olmadığı kimi, xalqın həyatının istənilən mərhələsindən də böyük bədii əsərlər yazmaq qeyri-mümkündür. O adamların həyatından əsər yazmaq mümkündür ki, bu həyat cəmiyyətin ictimai, siyasi və sosial tarixi ilə səsləşsin və nəticə etibarı ilə fərdi tərcümeyi-hal ictimai tərcümeyi-hala çevrilsin. Xalqın da həyatında taleyüklü dönüş nöqtələri var. Bu dönüş nöqtələri xalqın yeni, xoşbəxt yaxud bədbəxt həyat mərhələlərinə keçməsinə səbəb olur. XX əsərdə bizim xalqın həyatında belə döngələr çox olmuşdur. İnqilab 25

26 illəri, 30-cu il hadisələri, Böyük Vətən müharibəsi dövrü, 37-ci il və sair bu cür dönüş nöqtələrindəndir. Azərbaycanda 20-ci illərdə baş verən inqilab tariximizdən yazmaq qərarına gəldim, müəyyən materiallar topladım, hətta əsərin adını da oxuculara çatdırdım. Qanlı təpə adlanacaq bu əsər 20-ci illərin mürəkkəb və ziddiyyətli həyatını əks etdirməli idi. Lakin mövcud qadağalar, arxiv sənədlərinin gizlin saxlanması, o illərdə baş verən əsl həqiqət və ziddiyyətlərin meydana çı-xarılıb açıq söylənilməsinə qoyulmuş yasaqların nəticəsində tarixi dövrü olduğu kimi verməyin qeyri-mümkünlüyü məni fikrimdən daşındırdı. İ.Şıxlının əsərlərində ən maraqlı cəhət ondadır ki, onun bütün əsərlərində məhz özünün şəxsi keyfiyyətləri də üzə çıxır. Yazıçı inadkarlığı, dözümlülük, ən ümdəsi mübarizlik onun şəxsiyyət olduğunu təsdiq edir. Nizami Cəfərovun təbiri ilə desək yazıçının son sözü kimi deyilmiş Ölən dünyam a qədər İsmayıl Şıxlının yaratdığı əsərlər nə qədər mükəmməl olsa da böyük mütəfəkkir yazıçının ən mükəmməl əsəri onun heç zaman unudulmayacaq tarixi şəxsiyyətidir. Fikrimcə Ölən dünyam dakı bütün obrazlar və tarixi faktlar gərgin bir yazıçı-tarixçi əməyinin bəhrəsidir. İ.Şıxlı əsərin təkcə bədii məziyyətlərini nəzərə almamış, həm də onun tarixi bir əsər kimi ərsəyə gəlməsində maraqlı olmuşdur. Bu əsər də Dəli Kür kimi son dərəcə faciəvi və dramatik səhnələrlə doludur. Həyatdan götürülmüş obrazların faciəviliyinin və dramatikliyinin alt qatında yazıçı əsarət altında inləyən bir xalqın məşəqqətli və dözülməz həyatını açıb göstərmişdir. Represiyaların başlandığı dövrdə yazıçı xalqın qolu zorlu, millət dərdi çəkən oğullarının soyuq Sibirə sürgünə göndərilməsinin az şahidi olmamışdı. Bir təsadüf nəticəsində Həsən ağanın Ələddini güllə ilə vurması iki nəsil arasında düşmənçiliyə, sonda isə böyük bir nəslin sürgün olunmasına yol açır. Son dərəcə səbirli və təmkinli olan Ömər koxa ölən də bizimdir, öldürən də deməklə arada olan düşmənçiliyə son vermək istəyir. Lakin Ələddin onun gözləri önünə gəldikdə nifrətini, qəzəbini göz yaşlarından çıxır və yenə də ağsaqqallığından geri qalmır. 26

27 - Qanı qanla yumazlar, oğul, bir də sənin qızın onların ocağının başındadı, qan-qana, süd-südə qarışıb. - Məsləhətin nədi ata uşağın qanı batsınımı? - Səbr elə, bala, nahaq qan yerdə qalmaz. O əlini qana bulayıb, sən bulama. Gec-tez haqq öz yerini tapacaq. Son dərəcə təsirli verilən bu səhnə ağsaqqal sözünə hörmətin ən bariz nümunəsidir. Hadisələr öz axarını dəyişir. İki nəslin bir-biri ilə düşmənçiliyini hər iki nəsli məhv etməkdən ötrü Fətullayevlər davam etdirir. O Fətullayevlər ki, rejimin əlaltısına çevrilmiş, öz mənliyini, kişiliyini satmış və buyruq qulu olmaqdan ötrü xalqın düşünən başlarını, vuran əllərini məhv etməkdə canfəşanlıq etmişlər. Fətullayevin mən qanunsuz bir iş görmürəm, Troykanın qərarı ilə hərəkət edirəm deməsi hər şeyə aydınlıq gətirir. Kimlər idi bu trojka lar, üçlüklər. Z.Bünyadovun Qırmızı terror kitabındakı Ön söz dən oxuyuruq: Orqanların yaratdığı fövqəlada üçlüklər Naxçıvan, Qarabağ, Şəki, Zaqatala, Quba, Lənkəran, Abşeron və başqa yerlərin minlərlə sakinini güllələnməyə məhkum edir, sürgünə göndərirdilər. Üçlüklər isə əsasən ermənilərdən ibarət idi. Millətin kökünü kəsməyə hazır olanların boyunduruğu altında işləyən sapı özümüzdən olan baltalar da böyük işlər görürdülər. Əsərdə ana adının ucalığının və türk qadının çəkdiyi dərdlər qarşısında əyilməzliyinin Güllü ananın timsalında verilməsi heç də əbəs deyil. Güllü ana ağır oturub batman gələn, hər şeyin yerini bilən, xanımxatın bir türk qadınıdır. Onun uzaqgörənliyini başlarına gələn bəlalara təmkinlə yanaşmağını, sürgünə gedərkən etdiyi hərəkətlərdə və nəvəsi ölən zaman gəlninə dediyi kişi qızı ol, dost var, düşmən var fikrində görmək çətin deyil. Keçəl Xondulu və Fətullayev əsərdə mənfi obrazlardır. Onların aqibətinin ölümlə nəticələnməsi haqqın öz yerini tapması kimi xarakterizə oluna bilər. Keçəl Xondulunun ölüm səhnəsi daha çox maraq və heyrət doğurur. Çünki o, insan tərəfindən deyil, vəhşi təbiətin bir parçası olan, öz yiyəsinə son dərəcə vəfalı olan Həsən ağanın iti Alan tərəfindən öldürülür. Sanki it də nahaq yerə Sibirə sürgün olunan ağır nəslin faciəsinə 27

28 dözməyib keçəl Xonduludan sürgünə göndərilənlərin heyfini çıxır. Keçəl Xondulunu öldürdükdən sonra gülləyə tutulan və canını qurtarmq üçün Kürün qoynuna atılan Alan meşədə görünməz olur və aləmi acı bir ulartı bürüyür. Bu ulartı bəlkə də şüurlu insan vəhşiliyinə ehtiraz idi... İmperiya siyasəti mərdi qova-qova namərd eləyirdi. Əsərin sonunda Kəsəmənli də haqqı bərpa etmək üçün dağlara çəkilir. O, günahsız insanların qanına susayan sapı özümüzdən olan baltaları öldürdükdən sonra bu addımı atır. Kəsəmənlinin Fətullayevi öldürməsinin əsas səbəbi dağlara çəkilib mübarizə aparan ziyalı Halay bəyin troyka nın əmri ilə ölümə məhkum olunmasıdır. Halay bəyin ölümündə Kəsəmənli özünü qınayır. Axı o gözləmirdi ki, Fətullayev belə namərdlik etsin. O, Halay bəyə söz vermişdi, kişi sözü. Əsərdə Halay bəyin ölməyi təkcə Kəsə-mənlinin yox, milli birlik uğrunda mübarizə aparan bütün işıqlı beyinlərin və millətin faciəsidir. Əsərin epiloq hissəsi daha təsirli mənzərələrlə rəngarəngdir. Yazıçı oxucu ilə açıq danışır. Onun əl-qolunu bağlayan qadağalar sistemi artıq yoxdur. Ancaq dərd var, acı var. Bütün acılar unudulsa da Vətən acısı unudulmur. Uzun illərdən sonra Vətənə dönən, vətənin acısını, yurd-yuva və öz əlləri ilə əkdiyi ağacın, üzüm tənəyinin ağrısını bu ahıl çağında Həsən ağa yenidən yaşayır. Yurd yerində yeni həyat qaynayır, lap əsərdə deyildiyi kimi elə bil dünyada heç nə olmamışdır. Belə qənaətə gəlmək olar ki, İ.Şıxlının irili-xırdalı bütün əsərlərində ideoloji problemlər diqqət mərkəzində olmuşdur. Onun və yaratdığı obrazların istəyi azadlıq idi. Şükrlər olsun ki, İ.Şıxlı müstəqil Azərbaycanı görə bildi!.. 28

29 Hülya MƏMMƏDLİ BDU-nun tələbəsi AZƏRBAYCAN ƏXİLİK VƏ ONUN AZƏRBAYCANDAKI İZLƏRİ Hazırda Türkiyənin Kırşehir bölgəsində bir çox dükana, idarə və müəssisəyə Əxi Evranın adının verildiyini görürük. Kimdir Əxi Evran? Əxilik özü nədir?.. Orta əsrlərdə Azərbaycanın Təbriz, Gəncə, Xoy, Şamaxı, Ərdəbil, Ordubad, Şəki, Bakı və başqa şəhərlərində sənətkarlıq inkişaf edir, sənətkar birlikləri yaranırdı. Azərbaycanda hələ Sasanilər dövründən mövcud olduğu bilinən sənətkar birləşmələri XIII-XVIII əsrlərdə möhtərifə, uzan, əsnaf adlanırdı. Bu dövrlərdə sənətkarlar arasında dini-əxlaqi normalar xüsusilə risalə və fütuvvətnamələr əsasında təsbit edilirdi. Sənətkarlığın inkişafı eyni sahəyə mənsub sənətkarların digər sahələrlə rəqabətini də meydana çıxartdı. Əgər gündəlik iş həyatında usta-şagird, eyni sahənin ustaları, dükanları və ya ayrı-ayrı sahələrin sənətkarları arasında rəqabət yaranırdısa, ümumi şəhər həyatında önəmli ziddiyyətlər meydana çıxanda, bütün sənətkarlar birləşirdilər. Bu da yavaş-yavaş sənətkarların ümumi maraq ətrafında təşkilatlanmasına gətirib çıxardırdı. İslam dini geniş yayılmış şəhər mühitində ümumi birləşdirici amil din olsa da, dinə də fərqli yanaşmalar nəticəsində təriqətlər meydana gəlirdi. Yaranmış sufi təriqətləri əsasən səbri, mütiliyi təbliğ edirdi. Lakin gündəlik iş həyatlarında daim rəqabətlə qarşılaşan, daha fəal olmaq məcburiyyətində qalan şəhər varlıları, tacirlərdən və şəhər sənətkarlarından mənfəət götürən hakim dairələr tərəfindən haqsızlığa məruz qalan sənətkarlar müti kənd əhalisindən və şəhər yoxsullarından fərqli olaraq daha mübariz olmaq məcburiyyətində idilər. Əxilərin geniş təsvirini verən səyyahlar onların fiziki cəhətdən güclü olduqlarını, kəmərlərində uzun xəncər gəzdirdiklərindən yazırdılar. «Əxi» 29

A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED] 51, ERZURUM 2014, 341-347

A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED] 51, ERZURUM 2014, 341-347 A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED] 51, ERZURUM 2014, 341-347 CELIL MEMMEDGULUZADE NİN MÜSLÜMAN KADINININ HAYATINI ELE ALAN MİZAHİ ŞİİRLERİ Özet Makalede XX. yüzyıl Azerbaycan edebiyatının

Detaylı

3. Mütəhərrik oyunlara fiziki tərbiyyə vasitəsi kimi nəzəri əsas verən kim olmuşdur (rus alimi)?

3. Mütəhərrik oyunlara fiziki tərbiyyə vasitəsi kimi nəzəri əsas verən kim olmuşdur (rus alimi)? s 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 sual 1. A.M.Qorki mütəhərrik oyun haqqında hansı fikri söyləmişdir? 2. Mütəhərrik oyunların təhsil sisteminə daxil olmasında, habelə oyunların nəzəri və praktiki

Detaylı

Uşaqlar üçün Müqəddəs Kitab təqdim edir. İtmiş Oğul

Uşaqlar üçün Müqəddəs Kitab təqdim edir. İtmiş Oğul Uşaqlar üçün Müqəddəs Kitab təqdim edir İtmiş Oğul Müəllif: Edward Hughes İllüstrasiya edən: Lazarus Uyğunlaşdıran: Ruth Klassen; Sarah S. Tərcümə edən: Günay Əsədova Təqdim edən: Bible for Children www.m1914.org

Detaylı

Uşaqlar üçün Müqəddəs Kitab təqdim edir. Nil Çayından Çıxarılan Şahzadə

Uşaqlar üçün Müqəddəs Kitab təqdim edir. Nil Çayından Çıxarılan Şahzadə Uşaqlar üçün Müqəddəs Kitab təqdim edir Nil Çayından Çıxarılan Şahzadə Müəllif: Edward Hughes İllüstrasiya edən: M. Maillot; Lazarus Uyğunlaşdıran: M. Maillot; Sarah S. Tərcümə edən: Günay Əsədova Təqdim

Detaylı

Corabların qarışdırılması. Üç müxtəlif corab cütünü bir biri ilə elə qarışdırın ki, heç bir cütdə eyni rəngli corab olmasın.

Corabların qarışdırılması. Üç müxtəlif corab cütünü bir biri ilə elə qarışdırın ki, heç bir cütdə eyni rəngli corab olmasın. Corabların qarışdırılması Üç müxtəlif corab cütünü bir biri ilə elə qarışdırın ki, heç bir cütdə eyni rəngli corab olmasın. 1 2 Neçə kvadrat görürsünüz? Neçə üçbucaq görürsünüz? 2 Batuminin gəmi dayanacağında

Detaylı

Uşaqlar üçün Müqəddəs Kitab təqdim edir. İnsanın Kədərinin Başlanğıcı

Uşaqlar üçün Müqəddəs Kitab təqdim edir. İnsanın Kədərinin Başlanğıcı Uşaqlar üçün Müqəddəs Kitab təqdim edir İnsanın Kədərinin Başlanğıcı Müəllif: Edward Hughes İllüstrasiya edən: Byron Unger; Lazarus Uyğunlaşdıran: M. Maillot; Tammy S. Tərcümə edən: Günay Karaağac Təqdim

Detaylı

MÜASİR ƏDƏBİYYATŞÜNASLIQDA ŞƏRQ-QƏRB KONTEKSTİNİN TƏDQİQİ

MÜASİR ƏDƏBİYYATŞÜNASLIQDA ŞƏRQ-QƏRB KONTEKSTİNİN TƏDQİQİ MÜASİR ƏDƏBİYYATŞÜNASLIQDA ŞƏRQ-QƏRB KONTEKSTİNİN TƏDQİQİ Öz Günümüzde, küreselleşme koşullarında Doğu-Batı çatışması özel aciliyet arz etmektedir. Doğu ülkelerinin zengin kültürel geleneğe sahip edebiyatı

Detaylı

MÖVZU: Simsiz şəbəkələr. Plan: 1. WiMax tüxnologiyası 2. Digər simsiz texnologiyalar və onların xüsusiyyətləri

MÖVZU: Simsiz şəbəkələr. Plan: 1. WiMax tüxnologiyası 2. Digər simsiz texnologiyalar və onların xüsusiyyətləri MÖVZU: Simsiz şəbəkələr Plan: 1. WiMax tüxnologiyası 2. Digər simsiz texnologiyalar və onların xüsusiyyətləri Hal-hazırda simsiz lokal şəbəkələrdən istifadəyə ildən-ilə daha çox üstünlük verilir. Simsiz

Detaylı

Uşaqlar üçün Müqəddəs Kitab təqdim edir. Allah İbrahimin sevgisini sınayır

Uşaqlar üçün Müqəddəs Kitab təqdim edir. Allah İbrahimin sevgisini sınayır Uşaqlar üçün Müqəddəs Kitab təqdim edir Allah İbrahimin sevgisini sınayır Müəllif: Edward Hughes İllüstrasiya edən: Byron Unger; Lazarus Uyğunlaşdıran: M. Maillot; Tammy S. Tərcümə edən: Günay Əsədova

Detaylı

Uşaqlar üçün Müqəddəs Kitab təqdim edir. İnsanın Kədərinin Başlanğıcı

Uşaqlar üçün Müqəddəs Kitab təqdim edir. İnsanın Kədərinin Başlanğıcı Uşaqlar üçün Müqəddəs Kitab təqdim edir İnsanın Kədərinin Başlanğıcı Müəllif: Edward Hughes İllüstrasiya edən: Byron Unger; Lazarus Uyğunlaşdıran: M. Maillot; Tammy S. Tərcümə edən: Günay Karaağac Təqdim

Detaylı

AZƏRBAYCANDA INNOVASIYA POTENSIALı. Mehdiyev Əkbər 1313A

AZƏRBAYCANDA INNOVASIYA POTENSIALı. Mehdiyev Əkbər 1313A AZƏRBAYCANDA INNOVASIYA POTENSIALı Mehdiyev Əkbər 1313A Dunya təcrubəsi gostərir ki, innovasiya texnologiyalarından geniş istifadə olunması olkənin hərtərəfli inkişafına xidmət edir. Bu texnologiyalar

Detaylı

TƏŞKİLAT KOMİTƏSİ / TEŞKİLAT KOMİSYONU

TƏŞKİLAT KOMİTƏSİ / TEŞKİLAT KOMİSYONU Çağ Öğretim İşletmeleri Qafqaz Universiteti Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı (TİKA) MÜLKİ HÜQUQ BEYNƏLXALQ SİMPOZİUM M ATERİ ALLAR ÖZEL HUKUK ULUSLARARASI SEMPOZYUM TEBLİ ĞLER Bakı Azərbaycan

Detaylı

BÖYÜK DƏCCAL Amerika

BÖYÜK DƏCCAL Amerika BÖYÜK DƏCCAL Amerika 2 0 1 6 BÖYÜK DƏCCAL Amerika Müəllif: Seyyid Əhməd Əl Həsən (ə.s) Ansarullah Production 2016 Böyük Dəccal Kimdir? Rəhman və Rəhim olan Allahın adı ilə. Həmd olsun Aləmlərin Rəbbi olan

Detaylı

Uşaqlar üçün Müqəddəs Kitab təqdim edir. Allahın Güclü Adamı - Şimşon

Uşaqlar üçün Müqəddəs Kitab təqdim edir. Allahın Güclü Adamı - Şimşon Uşaqlar üçün Müqəddəs Kitab təqdim edir Allahın Güclü Adamı - Şimşon Müəllif: Edward Hughes İllüstrasiya edən: Janie Forest Uyğunlaşdıran: Lyn Doerksen Tərcümə edən: Günay Əsədova Təqdim edən: Bible for

Detaylı

ETGi Video Konfrans E-Learning, Uzaqdan Təhsil Həlləri

ETGi Video Konfrans E-Learning, Uzaqdan Təhsil Həlləri Dünyanı Dəyişdirən İnnovativ Texnologiyalar və Həllər ETGi Video Konfrans E-Learning, Uzaqdan Təhsil Həlləri Məhsullar Həllər Xidmətlər Video Konfrans Xidmət içi Təhsil Qurumsal Kommunikasiya Sadəcə Software

Detaylı

İŞ YERİNƏ DAİR ARAYIŞ ELEKTRON XİDMƏTİNDƏN İSTİFADƏ ÜZRƏ MEDODİKİ GÖSTƏRİŞLƏR

İŞ YERİNƏ DAİR ARAYIŞ ELEKTRON XİDMƏTİNDƏN İSTİFADƏ ÜZRƏ MEDODİKİ GÖSTƏRİŞLƏR İŞ YERİNƏ DAİR ARAYIŞ ELEKTRON XİDMƏTİNDƏN İSTİFADƏ ÜZRƏ MEDODİKİ GÖSTƏRİŞLƏR Mündəricat 1. Elektron xidmətdən istifadə üçün sisteminə daxil olmaq.... 2 Şəkil 1. Sisteminə giriş... 2 Şəkil 2. Elektron

Detaylı

İbtidai icma quruluşunun bölündüyü dövrlər. Bilet 1. Azığ mağarasında insanlar necə yaşayırdılar? İbtidai icma quruluşu dövründə cədvəlini doldurun.

İbtidai icma quruluşunun bölündüyü dövrlər. Bilet 1. Azığ mağarasında insanlar necə yaşayırdılar? İbtidai icma quruluşu dövründə cədvəlini doldurun. İbtidai icma quruluşunun bölündüyü dövrlər Bilet 1 Azığ mağarasında insanlar necə yaşayırdılar? İbtidai icma quruluşu dövründə cədvəlini doldurun. Azıx mağarası bu şəhərin ərazisində yerləşir. Qan qohumu

Detaylı

Uşaqlar üçün Müqəddəs Kitab təqdim edir. Daniel və şirlərin quyusu

Uşaqlar üçün Müqəddəs Kitab təqdim edir. Daniel və şirlərin quyusu Uşaqlar üçün Müqəddəs Kitab təqdim edir Daniel və şirlərin quyusu Müəllif: Edward Hughes İllüstrasiya edən: Jonathan Hay Uyğunlaşdıran: Mary-Anne S. Tərcümə edən: Günay Əsədova Təqdim edən: Bible for Children

Detaylı

Mən hansı ədədəm? Mən hansı ədədəm? İN S I V SİNİF

Mən hansı ədədəm? Mən hansı ədədəm? İN S I V SİNİF 1 Mən hansı ədədəm? Mən hansı ədədəm? 1 Altından xətt çəkilmiş rəqəm hansı ədədi göstərir? 9802 Altından xətt çəkilmiş rəqəm hansı ədədi göstərir? 846513 2 3 Ədədin yazılışının mövqeli sistemi 93765 Yüzlük

Detaylı

TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi 2014 Yıl:2, Sayı:4 Sayfa:118-138 ISSN: 2147-8872

TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi 2014 Yıl:2, Sayı:4 Sayfa:118-138 ISSN: 2147-8872 TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi 2014 Yıl:2, Sayı:4 Sayfa:118-138 ISSN: 2147-8872 AZƏRBAYCAN VƏ OSMANLI TƏZKİRƏLƏRİNİN MÜQAYİSƏSİ ÖZET Vüsale Musalı * Ortaçağ'dan bugüne

Detaylı

Uşaqlar üçün Müqəddəs Kitab təqdim edir. Zəngin Adam, Kasıb Adam

Uşaqlar üçün Müqəddəs Kitab təqdim edir. Zəngin Adam, Kasıb Adam Uşaqlar üçün Müqəddəs Kitab təqdim edir Zəngin Adam, Kasıb Adam Müəllif: Edward Hughes İllüstrasiya edən: M. Maillot; Lazarus Uyğunlaşdıran: M. Maillot; Sarah S. Tərcümə edən: Günay Əsədova Təqdim edən:

Detaylı

T.C. DEVLET PERSONEL BAŞKANLIĞI

T.C. DEVLET PERSONEL BAŞKANLIĞI T.C. DEVLET PERSONEL BAŞKANLIĞI Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Birimi Temmuz 2013 T.C. DEVLET PERSONEL BAŞKANLIĞI İçindekiler Azerbaycan Cumhuriyeti Hakkında Genel Bilgiler...5 Azerbaycan Cumhuriyeti

Detaylı

MÜTƏXXƏSSİSLƏR dünya standartları tələblərinə cavab verən, 6 ayından 6 yaşınadək uşaqlar üçün inkişafetdirici oyuncaqlar əsasında xüsusi olaraq bütöv

MÜTƏXXƏSSİSLƏR dünya standartları tələblərinə cavab verən, 6 ayından 6 yaşınadək uşaqlar üçün inkişafetdirici oyuncaqlar əsasında xüsusi olaraq bütöv MÜTƏXXƏSSİSLƏR dünya standartları tələblərinə cavab verən, 6 ayından 6 yaşınadək uşaqlar üçün inkişafetdirici oyuncaqlar əsasında xüsusi olaraq bütöv bir ERKƏN İNKİŞAF SİSTEMİ hazırlamışlar. Bizim SERTIFIKATLAŞDIRILMIŞ

Detaylı

Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı yanında Maliyyə Monitorinqi Xidmətində daxili proseduralarla bağlı qəbul edilmiş qaydalar

Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı yanında Maliyyə Monitorinqi Xidmətində daxili proseduralarla bağlı qəbul edilmiş qaydalar Monitorinqi Xidmətində daxili proseduralarla bağlı qəbul edilmiş qaydalar Qaydanın adı «Azərbaycan Respublikasnın Mərkəzi Bankı yanında Maliyyə Monitorinqi Xidmətində protokol işinin təşkili üzrə Qaydalar»

Detaylı

Uşaqlar üçün Müqəddəs Kitab təqdim edir. Gözəl Mələkə Ester

Uşaqlar üçün Müqəddəs Kitab təqdim edir. Gözəl Mələkə Ester Uşaqlar üçün Müqəddəs Kitab təqdim edir Gözəl Mələkə Ester Müəllif: Edward Hughes İllüstrasiya edən: Janie Forest Uyğunlaşdıran: Ruth Klassen Tərcümə edən: Günay Əsədova Təqdim edən: Bible for Children

Detaylı

EDİTÖR DEN. Aşk olsun böyle dostluğa ve kardeşliğe. Eşq olsun belə dostluğa. və qardaşlığa. www.petkim.com.tr - 1

EDİTÖR DEN. Aşk olsun böyle dostluğa ve kardeşliğe. Eşq olsun belə dostluğa. və qardaşlığa. www.petkim.com.tr - 1 EDİTÖR DEN Aşk olsun böyle dostluğa ve kardeşliğe PETKİM YAŞAM ın 1-4 Haziran 2010 tarihleri arasında Bakü de düzenlenen Caspian Oil & Gas (COG) Fuarı için hazırladığımız özel sayısı ile karşınızdayız

Detaylı

BAĞIMSIZLIK SONRASINDA, TÜRKİYE TÜRKÇESİNDEN AZERî TÜRKÇESİNE GEÇEN KELİMELER

BAĞIMSIZLIK SONRASINDA, TÜRKİYE TÜRKÇESİNDEN AZERî TÜRKÇESİNE GEÇEN KELİMELER BAĞIMSIZLIK SONRASINDA, TÜRKİYE TÜRKÇESİNDEN AZERî TÜRKÇESİNE GEÇEN KELİMELER Dr. Erdal KARAMAN Qafqaz Üniversitesi, Filoloji Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Bakü/Azerbaycan erdalkaraman@yahoo.com

Detaylı

Əlavə C3 ƏMSSTQ Əlavəsi Düzəlişlər Reyestri

Əlavə C3 ƏMSSTQ Əlavəsi Düzəlişlər Reyestri Əlavə C3 ƏMSSTQ Əlavəsi Düzəlişlər Reyestri QOŞMA C3 ƏMSSTQ SƏNƏDİNƏ ƏLAVƏYƏ DÜZƏLİŞLƏRİN REYESTRİ Qoşma C3: ƏMSSTQ sənədinə Əlavəyə Düzəlişlərin Reyestri i MÜNDƏRİCAT 1 MÜQƏDDİMƏ... I Cədvəllər Cədvəl

Detaylı

Vəli Əliyev. Qarabağ. (Qədim dövr)

Vəli Əliyev. Qarabağ. (Qədim dövr) Vəli Əliyev Qarabağ (Qədim dövr) - 3, 3 /'W )* < 0 3 + g 3,«-/( i - W ) Vəli Əliyev. Qarabağ (Q əd im dövr) (A zərbaycan, türk, rus v ə in gilis dillərində) Bakı. Ç aşıoğlu - M ultim edia, 2010-2 0 4 səh.

Detaylı

Fərdi ev və kottec qəsəbələri üçün IP həllər

Fərdi ev və kottec qəsəbələri üçün IP həllər Fərdi ev və kottec qəsəbələri üçün IP həllər sayta keçid www.grandstream.az Rəsmi nümayəndə Pronet şirkəti Fərdi ev və kottec qəsəbələri üçün IP həllər Grandstream avadanlığının bazası əsasında fərdi ev

Detaylı

AVRASİYA SOSİAL ELMLƏR FORUMU

AVRASİYA SOSİAL ELMLƏR FORUMU II CİLD Azərbaycan Dövlət Hacettepe Qırğızıstan-Türkiyə Ahmet Yesevi İqtisad Universiteti Universiteti Manas Universiteti Universiteti Dünya İqtisadiyyatının İnkişaf Paradiqması: Bazar və Sonrası mövzusunda

Detaylı

ACCESSPAY XİDMƏTİ. 7/23/2014 AccessBank Sales Training - 1 -

ACCESSPAY XİDMƏTİ. 7/23/2014 AccessBank Sales Training - 1 - ACCESSPAY XİDMƏTİ 7/23/2014 AccessBank Sales Training - 1 - ACCESSPAY XİDMƏTİ ƏSAS FUNKSİYALAR AccessBank-ın və ya digər Bankın plastik kartı vasitəsilə AccessBank-da olan cari, debit kart, əmanət hesablarına

Detaylı

QAFQAZ UNİVERSİTETİ 11-13 Oktyabr 2012-ci il, Bakı, Azərbaycan

QAFQAZ UNİVERSİTETİ 11-13 Oktyabr 2012-ci il, Bakı, Azərbaycan M A T E R İ A L L A R QAFQAZ UNİVERSİTETİ 11-13 Oktyabr 2012-ci il, Bakı, Azərbaycan Prof. Misir Mərdanov Azərbaycan Respublikasının təhsil naziri M A T E R İ A L L A R HƏMSƏDRLƏR Prof. Dr. Ahmet Saniç

Detaylı

AZƏRBAYCANIN XARİCİ İQTİSADİ ƏLAQƏLƏRİ

AZƏRBAYCANIN XARİCİ İQTİSADİ ƏLAQƏLƏRİ AZƏRBAYCANIN XARİCİ İQTİSADİ ƏLAQƏLƏRİ Elşən Bağırzadə iqtisad üzrə fəlsəfə doktoru Bakı - 2014 XARİCİ İQTİSADİ ƏLAQƏLƏRİN BAŞLICA İSTİQAMƏTLƏRİ Bir ölkənin xarici iqtisadi əlaqələri əsasən aşağıdakı istiqamətlər

Detaylı

Marketinq. Mehdiyev Əkbər

Marketinq. Mehdiyev Əkbər Marketinq Mehdiyev Əkbər 1313A Marketinqin mahiyyəti Marketinq, planlaşdirma prosesidir; Bu proses, məhsulun yaradilması, qiymətləndirilməsi, təbliğatının aparılması və yayılmasından ibarətdir; Marketinqin

Detaylı

AZƏRBAYCAN DÖVLƏT İQTİSAD UNİVERSİTETİ

AZƏRBAYCAN DÖVLƏT İQTİSAD UNİVERSİTETİ AZƏRBAYCAN DÖVLƏT İQTİSAD UNİVERSİTETİ KAFEDRA: QİDA MƏHSULLARININ TEXNOLOGİYASI FƏNN: BİOTEXNOLOGİYANIN ƏSASLARI GENETIK MÜHƏNDISLIK VƏ ONUN ƏSAS ANLAYIŞLARI Tərtib etdi: Dos.,t.e.n. Qədimova Natəvan

Detaylı

1915 Çanakkale Savaşlarının 100. Yılı ve 1918 Kafkas İslam Ordusu Anısına

1915 Çanakkale Savaşlarının 100. Yılı ve 1918 Kafkas İslam Ordusu Anısına ШЦЩЕДА МЕКТУПЛАРЫ Шцщеда Мектупларда Юьренжилер Шещитликлерде Булушуйор Проъе Мектуплары 1915 Çanakkale Savaşlarının 100. Yılı ve 1918 Kafkas İslam Ordusu Anısına Derleyen: Ömer DURAK Bakü Türk Anadolu

Detaylı

Azər-Türk Bank Açıq Səhmdar Cəmiyyəti üzrə xidmət haqqı tarifləri. Ödəniş kartları və onlarla aparılan əməliyyatlar üzrə tariflər cədvəli

Azər-Türk Bank Açıq Səhmdar Cəmiyyəti üzrə xidmət haqqı tarifləri. Ödəniş kartları və onlarla aparılan əməliyyatlar üzrə tariflər cədvəli Azər-Türk Bank Açıq Səhmdar Cəmiyyəti üzrə xidmət haqqı tarifləri Ödəniş kartları və onlarla aparılan əməliyyatlar üzrə tariflər cədvəli Xidmət növü MasterCard Debet (yalnız ə/h layihəsi üçün) VISA Electron

Detaylı

TÜRKÜN SÖZÜ TÜRK ÜN SÖZÜ

TÜRKÜN SÖZÜ TÜRK ÜN SÖZÜ AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI FOLKLOR İNSTİTUTU Hacalı NƏCƏFOĞLU Azərbaycanda və Türkiyədə TÜRKÜN SÖZÜ Azerbaycan da ve Türkiye de TÜRK ÜN SÖZÜ Türk mədəniyyətinin yorulmaz tədqiqatçısı, Azərbaycan

Detaylı

MobilBank. Mobil telefon vasitəsilə kart hesabının idarə olunması

MobilBank. Mobil telefon vasitəsilə kart hesabının idarə olunması MobilBank Mobil telefon vasitəsilə kart hesabının idarə olunması Xidmət siyahısı Kommunal xidmətlərin ödənişi Mobil operator xidmətlərinin ödənişi İnternet provayderlər xidmətlərinin ödənişi Card-to-card

Detaylı

ÖDƏNİŞ KARTLARI ÜZRƏ TARİFLƏR

ÖDƏNİŞ KARTLARI ÜZRƏ TARİFLƏR ÖDƏNİŞ KARTLARI ÜZRƏ TARİFLƏR 1.1 Kartın növü İllik (əsas kart) İllik (əlavə kart) 1. ÖDƏNİŞ KARTLARI ÜZRƏ TARİFLƏR Gold Virtual* Gold Gold İnfinite 1 il 10 AZN 5 AZN 5 AZN 8 AZN 20 AZN 40 AZN 3 AZN 10

Detaylı

Təcrübəçi və Yeni Məzunların işə qəbulu

Təcrübəçi və Yeni Məzunların işə qəbulu Təcrübəçi və Yeni Məzunların işə qəbulu 2013 Məzmun Nə etməli Texniki müsahibəyə dair məsləhətlər Seçim prosesinə ümumi baxış Gənc mütəxəssis (Challenge) proqramı Nə etməli Müsahibədə uğur qazanmaq üçün

Detaylı

VALUE-SITE HEDEFİMİZE KOŞAR ADIM İLERLİYORUZ VALUE-SITE HƏDƏFİMİZƏ DOĞRU İRİ ADDIMLARLA İRƏLİLƏYİRİK

VALUE-SITE HEDEFİMİZE KOŞAR ADIM İLERLİYORUZ VALUE-SITE HƏDƏFİMİZƏ DOĞRU İRİ ADDIMLARLA İRƏLİLƏYİRİK HAZİRAN 2012 Caspian Oil & Gas Fuarı Özel Sayısı VALUE-SITE HEDEFİMİZE KOŞAR ADIM İLERLİYORUZ VALUE-SITE HƏDƏFİMİZƏ DOĞRU İRİ ADDIMLARLA İRƏLİLƏYİRİK 82 - HAZİRAN 12 EDİTÖR DEN REDAKTORDAN Kafkaslar ın

Detaylı

AZƏRBAYCAN BANKLAR ASSOSİASİYASI BANK SEKTORU TRENDLƏRİ 2016 /12/

AZƏRBAYCAN BANKLAR ASSOSİASİYASI BANK SEKTORU TRENDLƏRİ 2016 /12/ AZƏRBAYCAN BANKLAR ASSOSİASİYASI BANK SEKTORU TRENDLƏRİ 2016 /12/ BAKI - 2017 1 MÜNDƏRİCAT BANKLARIN SAYI, XİDMƏT ŞƏBƏKƏSİ VƏ HEYƏTİ HAQQINDA 3 BANK SEKTORUNUN İCMAL BALANSI 4 BANK SEKTORUNUN MƏNFƏƏT (ZƏRƏR)

Detaylı

BAKI DÖVL8T UNİVERSİTETİ İLAHİYY AT F AKÜLT8SİNİN ELMİ M8CMU8Sİ

BAKI DÖVL8T UNİVERSİTETİ İLAHİYY AT F AKÜLT8SİNİN ELMİ M8CMU8Sİ BAKI DÖVL8T UNİVERSİTETİ İLAHİYY AT F AKÜLT8SİNİN ELMİ M8CMU8Sİ N2 02 (02) İYUL (TEMMUZ) 2004 Mahmud Kaşğarinin "Divanü Lüğat-it Türk" asarinda rum smm 209 MAHMUD KAŞGARİNİN "DİV ANÜ LÜGAT-İT TÜRK" asarinda

Detaylı

Azərlotereya ASC tərəfindən Azərbaycan Respublikasında lotereya fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi, vətəndaşların hüquqlarının və qanuni mənafelərinin

Azərlotereya ASC tərəfindən Azərbaycan Respublikasında lotereya fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi, vətəndaşların hüquqlarının və qanuni mənafelərinin AZƏRLOTEREYA AÇIQ SƏHMDAR CƏMİYYƏTİNİN 2012-ci il üzrə İLLİK HESABATI Azərlotereya ASC tərəfindən Azərbaycan Respublikasında lotereya fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi, vətəndaşların hüquqlarının və qanuni

Detaylı

xalqı mübariz vя qяhrяman xalqdır Áèëèðñÿí, íÿ åòìèø êöðäëÿð áèð çàìàí? Ãÿäèì Àâðîïàíûí õà ïÿðÿñòëÿðè, Ìöñÿëìàí êå ìèøèí þéðÿíñÿ ÿýÿð, Ñÿù. 4 Ñÿù.

xalqı mübariz vя qяhrяman xalqdır Áèëèðñÿí, íÿ åòìèø êöðäëÿð áèð çàìàí? Ãÿäèì Àâðîïàíûí õà ïÿðÿñòëÿðè, Ìöñÿëìàí êå ìèøèí þéðÿíñÿ ÿýÿð, Ñÿù. 4 Ñÿù. 1:4-=.QXD 7/31/2011 6:38 AM Page 1 KÜRD DÎPLOMAT xalqı mübariz vя qяhrяman xalqdır. Diplomata-kurdi.com H.Əliyev Hÿftÿlik Èúòèìàè-ñèyàñè ãÿçåò Rojnama heftename civakî ` sîyasî Ãèyìÿòè, Hêjaye 40 ãÿïèê

Detaylı

DÖVLƏT SOSİAL SIĞORTA ŞƏHADƏTNAMƏSİNİN DƏYİŞDİRİLMƏSİ VƏ YA DUBLİKATININ VERİLMƏSİ ÜÇÜN MÜRACİƏTİN QƏBULU İSTİFADƏÇİ TƏLİMATI

DÖVLƏT SOSİAL SIĞORTA ŞƏHADƏTNAMƏSİNİN DƏYİŞDİRİLMƏSİ VƏ YA DUBLİKATININ VERİLMƏSİ ÜÇÜN MÜRACİƏTİN QƏBULU İSTİFADƏÇİ TƏLİMATI DÖVLƏT SOSİAL SIĞORTA ŞƏHADƏTNAMƏSİNİN DƏYİŞDİRİLMƏSİ VƏ YA DUBLİKATININ VERİLMƏSİ ÜÇÜN MÜRACİƏTİN QƏBULU İSTİFADƏÇİ TƏLİMATI DSMF 16.09.2015 Mündəricat Giriş...2 Məqsəd... 2 Məzmun... 2 Xidmətin istifadəçiləri...

Detaylı

BAROKKO ÜSLUBUNDA PREMİUM YAŞAYIŞ KOMPLEKSİ

BAROKKO ÜSLUBUNDA PREMİUM YAŞAYIŞ KOMPLEKSİ XƏYALLARINIZI İNŞA EDİRİK! 01 510 81 81 050 880 81 81 Ünvan: Bakı şəhəri, Hüseyn Cavid prospekti E-mail: office@kristalabsheron.az MERİDA PREMİUM BAROKKO ÜSLUBUNDA PREMİUM YAŞAYIŞ KOMPLEKSİ NİYƏ MERİDA

Detaylı

«Təsdiq edilmişdir»: Azərbaycan Respublikasının Milli Depozit Mərkəzinin Müşahidə Şurasının. Protokol 11 -li. «16» may 2016-cı il. Sədr B.

«Təsdiq edilmişdir»: Azərbaycan Respublikasının Milli Depozit Mərkəzinin Müşahidə Şurasının. Protokol 11 -li. «16» may 2016-cı il. Sədr B. «Təsdiq edilmişdir»: Azərbaycan Respublikasının Milli Depozit Mərkəzinin Müşahidə Şurasının Protokol 11 -li «16» may 2016-cı il Sədr B.Əzizov (Azərbaycan Respublikasının Müşahidə Şurasının 24 oktyabr 2016-cı

Detaylı

BEXTİYAR VAHABZADE TÜRK DÜNYASININ İSTİQLAL ŞAİRİDİR

BEXTİYAR VAHABZADE TÜRK DÜNYASININ İSTİQLAL ŞAİRİDİR BEXTİYAR VAHABZADE TÜRK DÜNYASININ İSTİQLAL ŞAİRİDİR Ramazan Qafarlı, Doktor-professor (Azerbaycan) Türk dünyasının ikinci minillikde yetirdiyi böyük şexsiyyetlerden biri, Azerbaycan edebiyyatının, bütövlükde

Detaylı

DAVETLİSİ

DAVETLİSİ DAVETLİSİ -------------- O zaman ki, İsa sizin ürəyinin qapını ayaqları ve knocks. siz onun səsini eşitmək, onun ruh və Allahın Spirit gəlmək və sizin ruhu ilə əbədi və onlardan bir ilə olacaq ürəyin qədər

Detaylı

Biznes əməliyyatları hesabatı 2015-ci ilin 1-ci yarısının nəticələri

Biznes əməliyyatları hesabatı 2015-ci ilin 1-ci yarısının nəticələri Biznes əməliyyatları hesabatı 2015-ci ilin 1-ci yarısının nəticələri Əsas göstəricilər Hasilat AÇG neft (min barel/gün) neft (milyon ton) Sahdəniz qaz (milyard kubmetr) kondensat (milyon ton) Əməliyyat

Detaylı

Cahid Ġsmayıloğlu. Gənc yazarın e-kitabı N 46 (18-2013) www.kitabxana.net. Milli Virtual Kitabxananın təqdimatında

Cahid Ġsmayıloğlu. Gənc yazarın e-kitabı N 46 (18-2013) www.kitabxana.net. Milli Virtual Kitabxananın təqdimatında www.kitabxana.net Rufət Milli Virtual Kitabxananın təqdimatında Gənc yazarın e-kitabı N 46 (18-2013) Cahid Ġsmayıloğlu MAHMUD KAġĞARLININ «DĠVANÜ LÜĞAT-ĠT-TÜRK» ƏSƏRĠNDƏ ONOMASTĠK LEKSĠKA və baģqa yazılar

Detaylı

AMEDIA Ünvan: Bakı, Azərbaycan / C.Cabbarlı 44 / Caspian Plaza Tel.:( ) / ( )

AMEDIA Ünvan: Bakı, Azərbaycan / C.Cabbarlı 44 / Caspian Plaza Tel.:( ) / ( ) AMEDIA 2016 Ünvan: Bakı, Azərbaycan / C.Cabbarlı 44 / Caspian Plaza Tel.:(+994 12) 4369846 / (+994 77) 4100004 E-mail: info@amedia.az www.amedia.az HAQQIMIZDA AMEDIA komandası olaraq biz böhranda şirkətlərin

Detaylı

Qiymətli kağızların təkrar bazar likvidlyinin emitent üçün imkanları. Elxan Həsənov SOCAR Capital Markets

Qiymətli kağızların təkrar bazar likvidlyinin emitent üçün imkanları. Elxan Həsənov SOCAR Capital Markets Qiymətli kağızların təkrar bazar likvidlyinin emitent üçün imkanları Elxan Həsənov SOCAR Capital Markets 100% dövlət şirkəti və ölkənin ən böyük vergi ödəyicisi; Şaxələnmiş gəlir mənbələri - Neft, qaz

Detaylı

Kompüter (computer) verilənləri emal etmək üçün istifadə edilən proqramlaşdıra bilən elektron qurğu.

Kompüter (computer) verilənləri emal etmək üçün istifadə edilən proqramlaşdıra bilən elektron qurğu. 1 Kompüter nədir? 2 Kompüter (computer) verilənləri emal etmək üçün istifadə edilən proqramlaşdıra bilən elektron qurğu. Analoq kompüterlər analoq (kəsilməz) siqnallarını toplayır və vurur Rəqəmsal kompüterlər

Detaylı

TA-9106 AZE: AZƏRBAYCANDA HASİLAT SƏNAYESİNDƏ BENEFİSİAR SAHİBLİK MƏLUMATLARININ AÇIQLANMASINA DAİR YOL XƏRİTƏSİNİN TƏTBİQİNƏ DƏSTƏK ( )

TA-9106 AZE: AZƏRBAYCANDA HASİLAT SƏNAYESİNDƏ BENEFİSİAR SAHİBLİK MƏLUMATLARININ AÇIQLANMASINA DAİR YOL XƏRİTƏSİNİN TƏTBİQİNƏ DƏSTƏK ( ) TA-9106 AZE: AZƏRBAYCANDA HASİLAT SƏNAYESİNDƏ BENEFİSİAR SAHİBLİK MƏLUMATLARININ AÇIQLANMASINA DAİR YOL XƏRİTƏSİNİN TƏTBİQİNƏ DƏSTƏK (49451-001) SORĞU: BENEFİSİAR SAHİBLİYİN TƏRİFİ LAYİHƏSİ AZƏRBAYCAN

Detaylı

BLACKBERRY ENTERPRISE SERVICE 12 BULUD ÜÇÜN BLACKBERRY HƏLLİ ÜZRƏ LİSENZİYA MÜQAVILƏ ("ƏLAVƏ") ÜÇÜN ƏLAVƏ

BLACKBERRY ENTERPRISE SERVICE 12 BULUD ÜÇÜN BLACKBERRY HƏLLİ ÜZRƏ LİSENZİYA MÜQAVILƏ (ƏLAVƏ) ÜÇÜN ƏLAVƏ BLACKBERRY ENTERPRISE SERVICE 12 BULUD ÜÇÜN BLACKBERRY HƏLLİ ÜZRƏ LİSENZİYA MÜQAVILƏ ("ƏLAVƏ") ÜÇÜN ƏLAVƏ VACIB XƏBƏRDARLIQ: Daxil olmaq / və ya bu Cloud xidmətindən istifadə (aşağıda müəyyən edildiyi

Detaylı

ƏVVƏLKİ VƏ YENİ BEYNƏLXALQ TERMİNALDA REKLAM MƏKANLARI. Brendlərin Uçuş Zolağı

ƏVVƏLKİ VƏ YENİ BEYNƏLXALQ TERMİNALDA REKLAM MƏKANLARI. Brendlərin Uçuş Zolağı ƏVVƏLKİ VƏ YENİ BEYNƏLXALQ TERMİNALDA REKLAM MƏKANLARI Brendlərin Uçuş Zolağı MÜNDƏRİCAT BİZ KİMİK? VİZYONUMUZ YENİ TERMİNALA BİR NƏZƏR NİYƏ BEYNƏLXALQ TERMİNALDA REKLAM? HƏDƏF KÜTLƏMİZ MƏHSULLARIMIZ BİZ

Detaylı

XƏYALLARINIZI İNŞA EDİRİK! Ünvan: Bakı şəhəri, 8-ci mikrorayon.

XƏYALLARINIZI İNŞA EDİRİK! Ünvan: Bakı şəhəri, 8-ci mikrorayon. XƏYALLARINIZI İNŞA EDİRİK! Ünvan: Bakı şəhəri, 8-ci mikrorayon. E-mail: office@kristalabsheron.az BAKI ŞƏHƏRİ 8-ci MİKRORAYON LAYİHƏSİ www.kristalabsheron.az HAQQIMIZDA 25 İLLİK İPOTEKA TAM TƏMİRLİ MƏNZİLLƏR!

Detaylı

MobilBank. Mobil telefon vasitəsilə kart hesabının idarə olunması

MobilBank. Mobil telefon vasitəsilə kart hesabının idarə olunması MobilBank Mobil telefon vasitəsilə kart hesabının idarə olunması Xidmət siyahısı Kommunal xidmətlərin ödənişi Mobil operator xidmətlərinin ödənişi İnternet provayderlər xidmətlərinin ödənişi Pulun kartdan

Detaylı

Elektron Təhlükəsizlik Mərkəzi. Qaynar xətt: Ünvan: Azərbaycan, Bakı, Droqal döngəsi, 702-ci məhəllə

Elektron Təhlükəsizlik Mərkəzi. Qaynar xətt: Ünvan: Azərbaycan, Bakı, Droqal döngəsi, 702-ci məhəllə Qaynar xətt: 1654 Email: reports@cert.az Ünvan: Azərbaycan, Bakı, Droqal döngəsi, 702-ci məhəllə Elektron Təhlükəsizlik Mərkəzi, 2014 İnformasiya təhlükəsizliyi insidentlərinin qarşısının alınması və nəticələrinin

Detaylı

Qrant haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu

Qrant haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu Qrant haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu Bu Qanun Azərbaycan Respublikasında qrantların (o cümlədən sub-qrantın, qranta əlavənin, habelə ianələr istisna olmaqla, bu Qanunun 1-ci maddəsinin birinci

Detaylı

1 xal. arasında yerləşən neçə ixtisara düşməyən kəsr vardır? Məxrəci 24-ə bərabər olan və 1 5 -lə 3 4 ა) 3 ბ) 4 გ) 5 დ) 6

1 xal. arasında yerləşən neçə ixtisara düşməyən kəsr vardır? Məxrəci 24-ə bərabər olan və 1 5 -lə 3 4 ა) 3 ბ) 4 გ) 5 დ) 6 Məsələ 1 Məxrəci 24-ə bərabər olan və 1 5 -lə 3 4 arasında yerləşən neçə ixtisara düşməyən kəsr vardır? ა) 3 ბ) 4 გ) 5 დ) 6 2 Məsələ 2 İki avtomobil sabit sürətlə hərəkət edirdi və eyni məsafəni qət etdi.

Detaylı

Biznes əməliyyatları hesabatı 2015-ci ilin ilk üç rübünün nəticələri

Biznes əməliyyatları hesabatı 2015-ci ilin ilk üç rübünün nəticələri Biznes əməliyyatları hesabatı 2015-ci ilin ilk üç rübünün nəticələri Əsas göstəricilər Hasilat AÇG neft (min barel/gün) neft (milyon ton) Sahdəniz qaz (milyard kubmetr) kondensat (milyon ton) Əməliyyat

Detaylı

Banklarda stress testlərin aparılması haqqında Qaydalar

Banklarda stress testlərin aparılması haqqında Qaydalar Dövlət qeydiyyatına alınmışdır Azərbaycan Respublikasının Ədliyyə Nazirliyi Qeydiyyat 2010-cu il Təsdiq edilmişdir Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankının İdarə Heyəti Protokol 2010-cu il Nazir müavini

Detaylı

May 2017 AZƏRBAYCAN İQTİSADİ İSLAHATLAR İCMALI

May 2017 AZƏRBAYCAN İQTİSADİ İSLAHATLAR İCMALI May 2017 AZƏRBAYCAN İQTİSADİ İSLAHATLAR İCMALI 2017-Cİ İLDƏ AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI DÖVLƏT NEFT FONDUNUN VƏSAİTİNDƏN İSTİFADƏNİN ƏSAS İSTİQAMƏTLƏRİ (PROQRAMI) VƏ İNVESTİSİYA SİYASƏTİ Azərbaycan Respublikası

Detaylı

1- Forex bazarı nədir?

1- Forex bazarı nədir? 2 1- Forex bazarı nədir? Forex: İngilis dilində məzənnə dəyişikliyi mənasından gələn FOReign EXchangə kəlmələrinin birləşməsidir və Forex bazarı beynəlxalq bazarlarda əməliyyat etmək imkanı verərək, ölkələrin

Detaylı

Mühasibat uçotu haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ QANUNU

Mühasibat uçotu haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ QANUNU Mühasibat uçotu haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ QANUNU Maddə 1. Qanunun təyinatı Fəsil I ÜMUMİ MÜDDƏALAR 1.1. Bu qanun mülkiyyət və təşkilati-hüquqi formasından asılı olmayaraq Azərbaycan Respublikası

Detaylı

MALIYYƏ VƏZIYYƏTI HAQQINDA HESABAT. 31 dekabr 2013-ci il tarixə

MALIYYƏ VƏZIYYƏTI HAQQINDA HESABAT. 31 dekabr 2013-ci il tarixə MALIYYƏ VƏZIYYƏTI HAQQINDA HESABAT "Qeyrihökumət təşkilatının forması, məzmunu və təqdim edilməsi Qaydası»na 1 nömrəli əlavə 31 dekabr 2013ci il tarixə FORMA 1 Müəssisə, təşkilat Vətəndaşların Əmək Hüquqlarını

Detaylı

Ana kart (Motherboard)

Ana kart (Motherboard) 1 Ana kart (Motherboard) 2 Ana lövhə və ya ana kart (ing. motherboard) mürəkkəb çoxqatlı çap lövhəsində fərdi kompüterin əsas komponentləri (mərkəzi prosessor, operativ yaddaşın kontrollerləri, operativ

Detaylı

Biznes əməliyyatları hesabatı 2016-cı ilin birinci yarısının nəticələri

Biznes əməliyyatları hesabatı 2016-cı ilin birinci yarısının nəticələri Biznes əməliyyatları hesabatı 2016-cı ilin birinci yarısının nəticələri Əsas göstəricilər Hasilat AÇG neft (min barel/gün) neft (milyon ton) Sahdəniz qaz (milyard kubmetr) kondensat (milyon ton) Əməliyyat

Detaylı

KƏND TƏSƏRRÜFATI ÜZRƏ ELEKTRON QİYMƏT İNFORMASİYA PORTALININ STRUKTURUNA VƏ FƏALİYYƏTİNƏ DAİR TƏLİMAT. I. Ümumi bölmə

KƏND TƏSƏRRÜFATI ÜZRƏ ELEKTRON QİYMƏT İNFORMASİYA PORTALININ STRUKTURUNA VƏ FƏALİYYƏTİNƏ DAİR TƏLİMAT. I. Ümumi bölmə KƏND TƏSƏRRÜFATI ÜZRƏ ELEKTRON QİYMƏT İNFORMASİYA PORTALININ STRUKTURUNA VƏ FƏALİYYƏTİNƏ DAİR TƏLİMAT I. Ümumi bölmə 1. Bu Təlimat Kənd Təsərrüfatı üzrə Elektron İnformasiya Portalında (bundan sonra KEQİP)

Detaylı

xazarinshaat.az Ünvan: Nizami Rayonu, Özbəkistan küçəsi 23/34

xazarinshaat.az Ünvan: Nizami Rayonu, Özbəkistan küçəsi 23/34 xazarinshaat.az Ünvan: Nizami Rayonu, Özbəkistan küçəsi 3/34 E-Mail office@kristalabsheron.az YAŞAYIŞA HAZIR TƏMİRLİ MƏNZİLLƏR QARAYEV LAYİHƏSİ xazarinshaat.az QARA QARAYEVDƏ 3 NÖMRƏLİ MƏKTƏBİN YAXINLIĞINDA

Detaylı

Azərbaycan Respublikasının bank sistemində ödəniş vasitələrinin maliyyə hesabatlarında uçotu Qaydaları

Azərbaycan Respublikasının bank sistemində ödəniş vasitələrinin maliyyə hesabatlarında uçotu Qaydaları Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankı İdarə Heyəti 18 yanvar 2003-ci il tarixli qərarı ilə təsdiq edilmişdir. Protokol N 01 Reyestr N 32 İdarə Heyətinin Sədri Elman Rüstəmov Azərbaycan Respublikasının

Detaylı

BİZ BİLİYİ QİYMƏTLƏNDİRİRİK

BİZ BİLİYİ QİYMƏTLƏNDİRİRİK MƏNTİQİ TƏFƏKKÜRÜN YOXLANILMASI ÜZRƏ TEST TAPŞIRIQLARI 1. Ədədi ardıcıllıqda sual işarəsi yerinə hansı ədəd gəlməlidir? 5? 7 7 14 11 16 15? A) 32; 4 B) 3; 32 C) 13; 5 D) 32; 7 E) 3; 8 2. Qanunauyğunluğu

Detaylı

2014-cü ilin üçüncü rübünün nəticələri

2014-cü ilin üçüncü rübünün nəticələri 2014-cü ilin üçüncü rübünün nəticələri Əsas göstəricilər Hasilat AÇG neft (min barel/gündə) neft (milyon ton) ŞD qaz (milyard kubmetr) kondensat (milyon ton) Əməliyyat məsrəfləri, $milyon AÇG BTC ŞD CQBK

Detaylı

Kredit bürosu borcalanlar üçün əla imkanlar

Kredit bürosu borcalanlar üçün əla imkanlar Kredit bürosu borcalanlar üçün əla imkanlar Bu məqalə Kredit Bürolarının yaradılması vasitəsilə kredit məlumatının mübadiləsinin əsas prinsiplərini təsvir edir. 15 dekabr 2009-cu il tarixdə Bakı şəhərində

Detaylı

2016-cı ildə Rioda keçiriləcək Olimpiya oyunlarının ən yaxşı anlarından zövq alın! TİRAJLI STİMULLAŞDIRICI LOTEREYA QAYDALARI VƏ ŞƏRTLƏRİ

2016-cı ildə Rioda keçiriləcək Olimpiya oyunlarının ən yaxşı anlarından zövq alın! TİRAJLI STİMULLAŞDIRICI LOTEREYA QAYDALARI VƏ ŞƏRTLƏRİ 2016-cı ildə Rioda keçiriləcək Olimpiya oyunlarının ən yaxşı anlarından zövq alın! TİRAJLI STİMULLAŞDIRICI LOTEREYA QAYDALARI VƏ ŞƏRTLƏRİ 1. Tirajlı Stimullaşdırıcı Lotereyanın təşkilatçısı: OMG Azerbaijan

Detaylı

TƏHSİL MÜƏSSİSƏLƏRİ ÜÇÜN MEBEL KATALOQU

TƏHSİL MÜƏSSİSƏLƏRİ ÜÇÜN MEBEL KATALOQU Məktəb mebeli Partalar Oturacaqlar Toplantı yerləri Laboratoriya İxtisaslaşmiş siniflər Metal mebellər Bağça mebeli Akt zalı Yumşaq mebel TƏHSİL MÜƏSSİSƏLƏRİ ÜÇÜN MEBEL KATALOQU TƏHSİL MÜƏSSİSƏLƏRİ ÜÇÜN

Detaylı

Elmi tədqiqatların təsnifatı. Məqsədli təyinatı üzrə: Fundamental; Tətbiqi; Axtarış; Işləmə.

Elmi tədqiqatların təsnifatı. Məqsədli təyinatı üzrə: Fundamental; Tətbiqi; Axtarış; Işləmə. A.D.Hüseynova Elmi tədqiqatlar - yeni hadisələrin öyrənmə prosesi və praktiki istifadə üçün öyrənilən obyektin müxtəlif amillərin təsirindən asılı olaraq dəyişmə qanunauyğunluğunun açıqlanmasıdır. Elmi

Detaylı

BAYRAK Arif Nihat ASYA Ey mavi göklerin beyaz ve kızıl süsü Kız kardeşimin gelinliği, şehidimin son örtüsü. Işık ışık, dalga dalga bayrağım, Senin destanını okudum, senin destanını yazacağım. Sana benim

Detaylı

İSMAYIL ŞIXLININ ƏDƏBİ TƏNQİDİ GÖRÜŞLƏRİ

İSMAYIL ŞIXLININ ƏDƏBİ TƏNQİDİ GÖRÜŞLƏRİ Buludxan Xəlilov İSMAYIL ŞIXLININ ƏDƏBİ TƏNQİDİ GÖRÜŞLƏRİ Bakı 2014 1 ELMİ REDAKTORU: Himalay Qasımov, filologiya üzrə elmlər doktoru, professor RƏYÇİLƏR: Nizaməddin Şəmsizadə, filologiya üzrə elmlər doktoru,

Detaylı

K ARDEġLĠK. KÜLTÜR EDEBĠYAT VE SANAT DERGĠSĠ SAYI: 227-228 Temmuz Ağustos/2008. KAġGARLI MAHMUT ÖYKÜ YARIġMASI SONUÇLANDI

K ARDEġLĠK. KÜLTÜR EDEBĠYAT VE SANAT DERGĠSĠ SAYI: 227-228 Temmuz Ağustos/2008. KAġGARLI MAHMUT ÖYKÜ YARIġMASI SONUÇLANDI االخاء K ARDEġLĠK KÜLTÜR EDEBĠYAT VE SANAT DERGĠSĠ SAYI: 227-228 Temmuz Ağustos/2008 KAġGARLI MAHMUT ÖYKÜ YARIġMASI SONUÇLANDI TÜRKMEN KARDEġLĠK OCAĞI GENEL MERKEZ-BAĞDAT-IRAK KERKÜK SÜN BAŞKA BİR TİP

Detaylı

MALIYYƏ VƏZIYYƏTI HAQQINDA HESABAT VÖEN

MALIYYƏ VƏZIYYƏTI HAQQINDA HESABAT VÖEN MALIYYƏ VƏZIYYƏTI HAQQINDA HESABAT «Qeyri-hökumət təşkilatının illik maliyyə hesabatının forması, məzmunu və təqdim edilməsi Qaydası»na 1 nömrəli əlavə 31 dekabr 2009 il tarixə FORMA 1 VÖEN 1 3 0 0 1 2

Detaylı

Respublikanın tədris rus dilində olan ümumtəhsil məktəblərinin 11-ci sinifləri üçün Azərbaycan dili dərsliyi

Respublikanın tədris rus dilində olan ümumtəhsil məktəblərinin 11-ci sinifləri üçün Azərbaycan dili dərsliyi Respublikanın tədris rus dilində olan ümumtəhsil məktəblərinin 11-ci sinifləri üçün Azərbaycan dili dərsliyi Müəllif: Afad Qurbanov Bakı: XXI YNE, 2012. Dərslik ilə bağlı TQDK-ya daxil olmuş və açıq müzakirələrdə

Detaylı

HTML İLK ANLAYIŞLAR. HTML - Hyper Text Mark-up Language (Hiper Mətn Hazırlamaq üçün Dil)

HTML İLK ANLAYIŞLAR. HTML - Hyper Text Mark-up Language (Hiper Mətn Hazırlamaq üçün Dil) HTML DƏRSLİK 1. HTML - HAQQINDA İLK ANLAYIŞLAR 2. HTML - FAYLINI YARATMAQ 3. HTML - KODLARI 4. HTML İLƏ SADƏ SAYT HAZIRLAMAQ Müəllif: Amil Atakişiyev ADAU 2015 HTML - Hyper Text Mark-up Language (Hiper

Detaylı

Azər-Türk Bank ASC üzrə

Azər-Türk Bank ASC üzrə Azər-Türk Bank ASC üzrə XİDMƏT HAQQI TARİFLƏRİ Fiziki şəxslərə göstərilən bank xidmətləri üzrə TARİFLƏR CƏDVƏLİ 1 1.1 1.2 1.3 2 Bank hesablarının açılması: Cari hesabın açılması (əmanət qoyulması, kredit

Detaylı

Biryerdə nəticələrə doğru: AİB-nın Asiya və Sakit Okean Regionunda əməkdaşlığı haqqında 50 məqalə

Biryerdə nəticələrə doğru: AİB-nın Asiya və Sakit Okean Regionunda əməkdaşlığı haqqında 50 məqalə SUVARMA kənd təsərrüfatının inkişafını dəstəkləyir AZƏRBAYCAN SƏMƏRƏLİ ƏMƏKDAŞLIQ AİB Azərbaycanın zəngin sərvətlərinin idarə olunmasında innovativ və səmərəli yolların tapılmasına yardım edir. Biryerdə

Detaylı

PE 100 BORULARI. su və qaz xətləri üçün POLİETİLEN BORU (PE 100) Keyfiyyətə üstünlük ver!!!

PE 100 BORULARI. su və qaz xətləri üçün POLİETİLEN BORU (PE 100) Keyfiyyətə üstünlük ver!!! PE 0 BORULARI su və qaz xətləri üçün POLİETİLEN BORU (PE 0) Keyfiyyətə üstünlük ver!!! Su həyatdır onu birlikdə qoruyaq! PE 0 BORULARI BİZ KİMİK? POLİMER SƏNAYE PARKI MMC 12-ci ildən fəaliyyət göstərir.

Detaylı

TURAN-SAM YIL:1 SAYI:2 İLKBAHAR 2009 TURAN STRATEJİK ARAŞTIRMALARI MERKEZİ DERGİSİ www.turansam.org

TURAN-SAM YIL:1 SAYI:2 İLKBAHAR 2009 TURAN STRATEJİK ARAŞTIRMALARI MERKEZİ DERGİSİ www.turansam.org 1 2 İÇİNDEKİLER 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. KÉREŞÉN TATARLARI veya TAPINDIRILMIŞ TATARLAR 6 Yrd. Doç. Dr. İklil KURBAN MİRALİ SEYİDOV ve TÜRK HALK BİLİMİ 12 Emin AĞAYEV

Detaylı

Sentyabr 2013 HƏYAT TƏRZİ HESABAT

Sentyabr 2013 HƏYAT TƏRZİ HESABAT Sentyabr HƏYAT TƏRZİ HESABAT Araşdırma haqqında F i n d y o u r w a y t o s u c c e s s 2 Bu araşdırma layihəsi 17 iyun 30 iyul -ci il tarixində Business Insight International Research GROUP tərəfindən

Detaylı

BÖYÜK BRİTANİYANIN VERGİ SİSTEMİ

BÖYÜK BRİTANİYANIN VERGİ SİSTEMİ 58 MART 2013 BÖYÜK BRİTANİYANIN VERGİ SİSTEMİ Böyük Britaniya Qərbi Avropanın ən yüksək inkişaf ölkələrindən biridir. Bu ölkə vergi elminin vətəni hesab edilir. Böyük Britaniyanın vergi sahəsində olan

Detaylı

Ġstanbul METROBUS BRT. Ümumdünya Ehtiyatları Ġnstitutundan/EMBARQ Sibel Köylüoğlu və Dario Hidalgonun təqdimatlarından istifadə edilmiģdir

Ġstanbul METROBUS BRT. Ümumdünya Ehtiyatları Ġnstitutundan/EMBARQ Sibel Köylüoğlu və Dario Hidalgonun təqdimatlarından istifadə edilmiģdir Ġstanbul METROBUS BRT Ümumdünya Ehtiyatları Ġnstitutundan/EMBARQ Sibel Köylüoğlu və Dario Hidalgonun təqdimatlarından istifadə edilmiģdir Tarixi Ġstanbul Müasir Ġstanbul Ġstanbul Dünyanın ən tarixi və

Detaylı

Kassa dövriyyəsi haqqında statistik hesabatın tərtibi və təqdim olunması haqqında Təlimat. 1. Ümumi müddəalar

Kassa dövriyyəsi haqqında statistik hesabatın tərtibi və təqdim olunması haqqında Təlimat. 1. Ümumi müddəalar Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankı İdarə Heyətinin _06_ oktyabr 2009-cu il tarixli qərarı ilə təsdiq edilmişdir. Protokol 28 Kassa dövriyyəsi haqqında statistik hesabatın tərtibi və təqdim olunması

Detaylı

BAKI BEYNƏLXALQ DƏNİZ TİCARƏT LİMANI QSC AZƏRBAYCAN. Statistik İcmal

BAKI BEYNƏLXALQ DƏNİZ TİCARƏT LİMANI QSC AZƏRBAYCAN. Statistik İcmal BAKI BEYNƏLXALQ DƏNİZ TİCARƏT LİMANI QSC AZƏRBAYCAN Statistik İcmal 215 www.portofbaku.com Bakı 216 215 Statistik İcmal MÜNDƏRİCAT İcmal...2 Gəmilərin Hərəkəti...4 Yükaşırmanın Xülasəsi...4 Qalaq Səpkili

Detaylı

UNEC. Universitet Daxili İki Diplom Proqramı (UDİD)

UNEC. Universitet Daxili İki Diplom Proqramı (UDİD) Əlavə 1 UNEC Universitet Daxili İki Diplom Proqramı (UDİD) Bakı - 2017 1. ÜMUMİ MÜDDƏALAR 1.1. Bu Qaydalar "Təhsil haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununa, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin

Detaylı

Analoq siqnallar Rəqəmli siqnal Rəqəmli siqnal

Analoq siqnallar Rəqəmli siqnal Rəqəmli siqnal Modemlər Rəqəmli siqnal 101001101 Analoq siqnallar Rəqəmli siqnal 101001101 modem modem Modem telefon xəttinin köməyi ilə 2 kompüterin arasında əlaqə yaradan qurgudur. Modem (modulyator/ demodulyator)

Detaylı

SərniĢinlərin icbari fərdi qəza sığortası üzrə sığorta Ģəhadətnaməsinin forması, çap olunması və doldurulması QAYDALARI

SərniĢinlərin icbari fərdi qəza sığortası üzrə sığorta Ģəhadətnaməsinin forması, çap olunması və doldurulması QAYDALARI Azərbaycan Respublikası Maliyyə Nazirliyinin 06 dekabr 2011-ci il tarixli Q-01 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmişdir. SərniĢinlərin icbari fərdi qəza sığortası üzrə sığorta Ģəhadətnaməsinin forması, çap

Detaylı