EK 1. formülü ile hesaplanır. Formülde, BKET, Ek-2 nin kırkıncı fıkrasının (g) bendi çerçevesinde, BK nın en iyi tahminini gösterir.

Transkript

1 EK 1 RİSK AĞIRLIKLI TUTAR VE BEKLENEN KAYIP TUTAR HESAPLAMASI BİRİNCİ BÖLÜM Risk Ağırlıklı Tutar ve Beklenen Kayıp Tutarı 1. RİSK AĞIRLIKLI TUTAR HESAPLAMASI 1.1 Kurumsal alacaklar, bankalardan ve aracı kurumlardan alacaklar, merkezi yönetimler ve merkez bankalarından alacaklara ilişkin risk ağırlıklı tutarlar 1. İkinci, üçüncü ve dördüncü fıkra hükümleri saklı kalmak kaydıyla, kurumsal alacaklar, bankalar ve aracı kurumlardan alacaklar ile merkezi yönetimler ve merkez bankalarından alacaklara ilişkin risk ağırlıklı tutar aşağıdaki formül kullanılarak hesaplanır. Risk Ağırlıklı Tutar = Risk Ağırlığı (RA) x Risk Tutarı 2. Birinci fıkrada belirtilen formülde; a) TO = 0 için, RA = 0 kabul edilir. b) TO = 1 (Temerrüde düşen alacaklar) için: 1) Temel İDD Yaklaşımının kullanıldığı durumda RA sıfır kabul edilir. 2) Gelişmiş İDD Yaklaşımının kullanıldığı durumda RA, RA = max 0 ; 12,5 ( THK BKET ) formülü ile hesaplanır. Formülde, BKET, Ek-2 nin kırkıncı fıkrasının (g) bendi çerçevesinde, BK nın en iyi tahminini gösterir. c) 0 <TO< 1 için RA aşağıdaki formül ile hesaplanır. G( RA = THK N + 1 R Formülde, R G(0,999) 1 THK TO R ( 1+ ( V 2,5) b) (1 1,5 b) 12,5 - N(x), bir standart normal rassal değişken için birikimli dağılım fonksiyonunu (ortalaması 0 ve varyansı 1 olan normal rassal değişkenin x den küçük veya eşit olma olasılığını), - G(z), bir standart normal rassal değişken için ters birikimli dağılım fonksiyonunu (N(x)=z olacak şekilde x değerini), - V, vade parametresini, - R, aşağıdaki formül ile hesaplanan korelasyonu, ( ( ( ) 1 e R = 0,12 + 0,24 1

2 - b aşağıdaki formül ile hesaplanan vade ayarlamasını b = ( 0, ,05478 ln( ) 2 ifade eder. 3. Finansal kuruluş niteliğindeki bir borçlunun kendisi dahil ana ortağının konsolide ettiği ortaklıklar arasında Kurumca ya da yabancı ülkelerin yetkili otoritelerince denetlenen bir kuruluş bulunması ve ana ortağın yıl sonu konsolide varlık toplamının 192,5 milyar Türk Lirası veya daha yüksek olması halinde bu borçludan olan alacaklar ile düzenlemeye tabi olmayan finansal kuruluşlardan alacaklar için korelasyon; ilgisine göre ikinci veya beşinci fıkralarda hesaplanan korelasyonun 1,25 ile çarpılması suretiyle hesaplanır. 4. Kredi Riski Azaltım Tekniklerine İlişkin Tebliğin 14 ve 31 inci maddelerinde belirtilen kriterlerin sağlanması halinde, risk ağırlıklı tutar borçlu ile koruma sağlayan tarafın her ikisinin de temerrüt etmesi durumunda ortaya çıkabilecek kayıpların dikkate alındığı çifte temerrüt etkisinin yansıtılması amacıyla aşağıdaki formül kullanılarak hesaplanabilir. Çifte temerrüt etkisinin yansıtılıp yansıtılmayacağı, her bir alacak bazında değerlendirilir. Risk Ağırlıklı Tutar = RA Risk Tutarı [ 0 ( )], TO kt Formülde, TOkt koruma sağlayan tarafın TO'sunu ifade eder. Formülde kullanılan RA, borçlunun TO'su ve koruma sağlayan taraftan doğrudan olan muadil bir alacağın THK sı kullanılarak ikinci fıkra çerçevesinde hesaplanır. İkinci fıkrada yer alan vade ayarlaması (b) ise koruma sağlayan tarafın TO su ile borçlunun TO sundan düşük olanı kullanılarak hesaplanır. Koruma sağlayan taraftan doğrudan olan muadil bir alacağın THK değeri olarak, garantör ve borçlunun korumanın geçerli olduğu süre içerisinde aynı anda temerrüde düşmeleri halinde, garanti yapısına, mevcut göstergelere ve tarafların mali durumlarına bağlı olarak alacağın hangi taraftan tahsil edileceği dikkate alınarak, ilgili taraftan olan korumasız alacaklara ilişkin THK değeri kullanılır. Temlik riski için formülde kullanılan RA hesaplanırken, borçlunun TO'su olarak BK tahmini, THK olarak ise %100 oranı kullanılır. 5. (Değişik: RG-20/1/ ) KOBİ lerden olan kurumsal alacaklar için ikinci fıkra uyarınca risk ağırlıklarının hesaplanmasında, aşağıda yer alan korelasyon formülü kullanılır. ( ( 50 R =,12 + 0, ,04 1 (min{max{ 4, S};40} 4) 36 Formülde, S milyon TL olarak, KOBİ nin içinde yer aldığı risk grubunun konsolide bazda yıllık net satış hâsılatını ifade eder. Devralınan KOBİ alacaklarından oluşan bir havuz için S parametresinin hesaplamasında, devralınan alacak havuzundaki her bir alacakla ağırlıklandırılmış yıllık net satış hâsılatı dikkate alınır. Net satış hasılatının firma büyüklüğü konusunda anlamlı bir gösterge olmaması durumunda net satış hasılatı yerine mali bilanço kullanılabilir. Bu bilgilerin bulunmaması halinde ikinci fıkrada belirtilen korelasyon formülü kullanılır. 6. Volatilitesi yüksek ticari gayrimenkul finansmanı kredileri için ikinci fıkra uyarınca risk ağırlıklarının hesaplanmasında, aşağıda yer alan korelasyon formülü kullanılır.

3 ( ( ( ) 1 e R = 0,12 + 0, İhtisas kredileri için TO hesaplayamayan ya da TO tahminlerini Ek-2 de belirtilen asgari koşullara uygun olarak yapamayan bankalar için ihtisas kredilerine ilişkin risk ağırlıkları Tablo 1'e göre belirlenir. İhtisas kredilerinin hangi kategoride yer aldığı bankanın içsel derecelendirme notlarının Ek-3'te yer alan beş kategoriye eşleştirilmesi suretiyle bulunur. Volatilitesi Yüksek Ticari Gayrimenkul Finansmanı Kredileri Diğer İhtisas Kredileri Kalan Vade (Yıl) 1.Kategori (Güçlü) Tablo 1 2.Kategori (İyi) 3.Kategori (Yeterli) 4.Kategori (Zayıf) 5.Kategori (Temerrüt) <2,5 %70 %95 %140 %250 %0 2,5 %95 %120 %140 %250 %0 <2,5 %50 %70 %115 %250 %0 2,5 %70 %90 %115 %250 %0 8. Devralınan kurumsal alacakların temerrüt riskine ilişkin risk ağırlıklı tutar, kurumsal alacaklar için kullanılan yaklaşımın uygulanması suretiyle alacak bazında hesaplanır. Bu fıkranın (a) ilâ (ç) bentlerinde belirtilen kriterleri sağlayan devralınan kurumsal alacakların temerrüt riskine ilişkin risk ağırlıklı tutarı, perakende kredilere ilişkin riskin sayısallaştırılması standartları esas alınarak alacak havuzu bazında hesaplanabilir. Bu durumda, devralınan kurumsal alacakların, Ek-2 nin elli ilâ elli beşinci fıkralarında belirtilen asgari koşulları sağlaması gerekir ve alacak havuzunun risk ağırlığının hesaplanmasında kurumsal kredilere ilişkin risk ağırlığı formülü kullanılır. Bankanın devralınan alacaklarla ilgili satıcıya kısmen ya da tamamen rücu hakkının bulunması, devralınan alacakların nakit akışlarının temerrüt riski için öncelikli koruma sağlaması koşuluyla risk ağırlıklı tutar hesaplamasının alacak havuzu bazında yapılmasına engel teşkil etmez. Alacak havuzu bazında yapılan hesaplama, devralınan alacakların varlığa dayalı bir menkul kıymetleştirme işlemine konu edilmesi için satın alındığı durumlarda Ek-2 de belirtilen kurumsal krediler için riskin sayısallaştırılması standartlarının kullanılmasının bankaya aşırı yük getireceği haller ile sınırlıdır. Alacak havuzu için TO ve/veya THK parametrelerinin güvenilir bir şekilde tahmin edildiği durumda risk ağırlığı hesaplamasında, TO tahmini ile ilgisine göre Gelişmiş İDD Yaklaşımının kullanılması halinde içsel THK ya da Temel İDD Yaklaşımının kullanılması halinde İkinci Bölümün yedinci fıkrasının (a) ile (b) bentlerinde belirtilen oranlar kullanılır. Alacak havuzu için TO ve/veya THK parametrelerinin güvenilir bir şekilde tahmin edilemediği durumda, BK tahmininin ayrıştırılması suretiyle bulunan parametreler risk ağırlığı formülünde kullanılabilir. BK tahmini, bankanın devralınan alacaklarla ilgili satıcıya ya da üçüncü bir tarafa rücu hakkının veya bunların garantisinin olmadığı kabul edilerek hesaplanır. Alacak havuzuna ilişkin TO ve/veya THK tahminleri, İkinci Bölümün ikinci, yedinci ve sekizinci fıkralarında belirtildiği şekilde hesaplanır. a) Bankanın, devralınan alacakları kendisiyle bağlantısı bulunmayan üçüncü bir taraftan satın almış olması ve devralınan alacağın borçlusuna karşı bankanın üstlendiği riskin, doğrudan veya dolaylı olarak banka tarafından kullandırılan kredilerden kaynaklanmaması gerekir. b) Devralınan alacakların dayalı olduğu işlemin her türlü muvazaadan arî ve piyasa koşullarına uygun olması gerekir. Bu kapsamda, bunlarla sınırlı olmamak üzere devralınan

4 alacakların, devreden kuruluş ile alacağın borçlusu arasındaki ticari ilişkiden kaynaklanan karşılıklı hesaplara dayanan alacaklar ile devreden kuruluşun kendi grubundan olan alacakları içermemesi gerekir. c) Alacakları devralan bankanın, alacakların gelecekteki getirilerinin tümü üzerinde tamamen veya kısmen hak sahibi olması gerekir. ç) Devralınan alacaklar havuzunda yer alan bir borçludan olan toplam alacak tutarının, aynı havuzda yer alan toplam alacak tutarının yüzde üç buçuğundan fazla olmaması gerekir. 9. Bankanın belli bir alacak grubu için söz konusu grupta gerçekleşecek n inci temerrüt olayının ödemeyi tetikleyeceği ve bu ödeme güçlüğü durumunun sözleşmeyi feshedeceği koşullar çerçevesinde bir kredi koruması sağladığı ve söz konusu koruma için bir KDK tarafından yapılan kredi derecelendirmesinin mevcut olduğu durumlarda, kredi koruması için Menkul Kıymetleştirmeye İlişkin Risk Ağırlıklı Tutarların Hesaplanması Hakkında Tebliğde öngörülen risk ağırlıkları uygulanır. Kredi korumasına ilişkin bir KDK tarafından verilmiş derecelendirme notunun bulunmadığı durumlarda, gruba dâhil edilen alacakların risk ağırlıkları, n-1 adet alacağa ilişkin risk ağırlıklı tutar ve 12,5 ile çarpılan BK tutarı toplamının sağlanan korumanın nominal değerinin 12,5 ile çarpılması suretiyle bulunan tutarı geçmemesi şartıyla, söz konusu n-1 adet alacağa ilişkin risk ağırlıkları hariç tutularak toplanır. Toplamdan hariç tutulacak n-1 adet alacak, en düşük risk ağırlıklı tutara sahip alacaktan başlamak suretiyle sırasıyla belirlenir. Alacak grubunda yer alan alacaklardan herhangi birisinin risk ağırlığının belirlenememesi durumunda ilgili alacağa 1250% risk ağırlığı uygulanır. 1.2 Perakende Alacaklar İçin Risk Ağırlıklı Tutar 10. Perakende alacaklara ilişkin risk ağırlıklı tutar aşağıdaki formül kullanılarak hesaplanır. Risk Ağırlıklı Tutar = Risk Ağırlığı (RA) x Risk Tutarı Formülde RA; a) TO = 1 için RA = max 0 ; 12,5 ( THK BK ET ) formülü ile hesaplanır. BKET, Ek-2 nin kırkıncı fıkrasının (g) bendi çerçevesinde, BK nın en iyi tahminini gösterir. b) 0 <TO< 1 için G( R RA = THK N (0,999) + G 12,5 1 1 THK TO R R formülü ile hesaplanır. Formülde, - N(x), bir standart normal rassal değişken için birikimli dağılım fonksiyonunu (ortalaması 0 ve varyansı 1 olan normal rassal değişkenin x den küçük veya eşit olma olasılığını),

5 - G(z), bir standart normal rassal değişken için ters birikimli dağılım fonksiyonunu (N(x)=z olacak şekilde x değerini), - R aşağıdaki formül ile hesaplanan korelasyonu R ifade eder. 0,03 ( ,16 1 ( = 11. Kredi Riski Azaltım Tekniklerine İlişkin Tebliğin 14 ve 31 inci maddelerinde belirtilen kriterlerin sağlanması halinde Tebliğin 6 ncı maddesinin dördüncü fıkrasında belirtilen KOBİ lerden alacaklara ilişkin risk ağırlıklı tutar çifte temerrüt etkisinin yansıtılması amacıyla dördüncü fıkra çerçevesinde belirlenebilir. 12. Borçlunun ikamet etmesi şartıyla, ikamet amaçlı gayrimenkul ile teminatlandırılan alacaklar için, onuncu fıkra uygulamasında korelasyon 0,15 kabul edilir. 13. Bu fıkranın (a) ilâ (d) bentlerinde belirtilen şartları taşıyan alacaklar nitelikli rotatif perakende alacaklar olarak kabul edilir ve bunlar için onuncu fıkra uygulamasında korelasyon 0,04 olarak dikkate alınır. a) Alacak gerçek kişilere kullandırılmış olması gerekir. b) Alacak bakiyelerinin bankanın belirlediği bir limite kadar, müşterinin borçlanma ve geri ödemelerine göre dalgalanabilmesi, teminatsız olması ve kullandırılmamış kredi taahhütlerinin banka tarafından derhal ve şarta bağlı olmadan cayılabilir olması gerekir. Tüketici koruma mevzuatı ve ilgili diğer mevzuatın sözleşmeden derhal cayabilmeyi engellemiş olması, bu taahhütlerin derhal ve şarta bağlı olmadan cayılabilir sayılabilmesine engel teşkil etmez. c) Nitelikli rotatif perakende alacak olarak tanımlanan alt portföylerden herhangi birinde bir gerçek kişiden olan alacak tutarının en fazla 275 bin TL olması gerekir. ç) Bu fıkrada bahsi geçen korelasyonun kullanımının, özellikle düşük TO bantları içerisinde ortalama kayıp oranı seviyesine kıyasla daha düşük kayıp oranı volatilitesi gösteren portföylerle sınırlanması gerekir. d) Rotatif perakende alacağa ilişkin bankanın yaklaşımının, ilgili alt portföyün risk özellikleriyle tutarlı olması gerekir. 14. Banka, nitelikli rotatif perakende alacaklara ilişkin tüm portföy yanında bunlara ilişkin alt portföylerin göreli kayıp oranı volatilitelerini gözden geçirir ve ilgili raporlamaları denetime hazır bulundurur. 15. Devralınan perakende alacakların, Ek-2 nin elli ilâ elli beşinci fıkralarında belirtilen asgari koşulları taşıması gerekir. 1.3 Hisse Senedi Yatırımları İçin Risk Ağırlıklı Tutar Hisse Senedi Yatırımları İçin Kullanılan Yaklaşımlar 16. Yönetmeliğe ekli Ek-1 de yer alan hükümler uyarınca %250 veya %1250 risk ağırlığı uygulananlar ile Bankaların Özkaynaklarına İlişkin Yönetmelik uyarınca çekirdek sermayeden indirilenler dışındaki hisse senedi yatırımlarının risk ağırlıklı tutarları on yedi ilâ

6 yirmi beşinci fıkralar uyarınca Basit Risk Ağırlığı Yaklaşımı, İçsel Modeller Yaklaşımı veya TO/THK Yaklaşımı kullanılarak hesaplanır. İçsel risk yönetim amaçları çerçevesinde farklı hisse senedi portföyleri için Basit Risk Ağırlığı Yaklaşımı ile İçsel Modeller Yaklaşımı aynı anda kullanılabilir. Basit Risk Ağırlığı Yaklaşımı ile İçsel Modeller Yaklaşımının kullanımının, hisse senedi yatırımlarının tutar ve karmaşıklık düzeyi ile bankanın büyüklüğü ve faaliyetlerinin çeşitliliğine uygun olması gerekir. Bir yaklaşımın kullanılmasının diğerine tercih edilmesinin sebebi düzenleme arbitrajı yaratmak olamaz ve tercih edilen yaklaşım zaman içerisinde tutarlı olarak kullanılır Basit Risk Ağırlığı Yaklaşımı 17. Basit Risk Ağırlığı Yaklaşımı uyarınca risk ağırlıklı tutar aşağıdaki formüle göre hesaplanır. Risk Ağırlıklı Tutar = Risk Ağırlığı (RA) Risk Tutarı 18. On yedinci fıkrada belirtilen formülde yer alan RA için aşağıdaki değerler kullanılır. RA = Teşkilatlanmış bir borsada işlem gören hisse senedi yatırımları için %300 Diğer tüm hisse senedi yatırımları için % Alım satım hesabı dışında izlenen kısa hazır pozisyonları ve türev enstrümanlar, belirli hisse senedi yatırımları için açıkça riskten korunma aracı olarak belirlenmiş olmaları ve asgari bir yıl daha koruma sağlamaları şartıyla, aynı hisselerdeki uzun pozisyonların netleştirilmesinde kullanılabilir. Diğer kısa pozisyonlar ise, her pozisyonun mutlak değerine uygulanan risk ağırlığına sahip uzun pozisyonlar olarak değerlendirilir. Vade uyumsuzluğu bulunan pozisyonlar için, Kredi Riski Azaltım Tekniklerine İlişkin Tebliğde belirtildiği şekilde vade uyumsuzluğu ayarlaması yapılır. 20. Bankalar, hisse senedi yatırımları için sağlanan fonlanmamış kredi korumalarını dikkate alabilirler TO/THK Yaklaşımı 21. TO/THK Yaklaşımı uyarınca risk ağırlıklı tutar, birinci ve ikinci fıkradaki formüller kullanılarak hesaplanan tutar ile otuz dokuzuncu fıkra uyarınca hesaplanan toplam BK tutarının 12,5 ile çarpılması suretiyle bulunan tutarın toplamından oluşur. Hisse senedine yatırım yapılan kuruluştan aynı zamanda bankanın bir alacağı olması durumunda, her iki alacak için aynı TO tahminleri kullanılır. Bankanın, borçludan hisse senedi yatırımı dışında başka bir alacağının olmaması ve Ek-2 nin yirmi dokuz ilâ otuz beşinci fıkralarında yer alan temerrüt tanımını kullanabilmek için yeterli veriye sahip olmaması durumunda, risk ağırlıkları yüzde elli oranında arttırılır. Bu hisse senedi yatırımlarının önemli tutarda olması durumunda Basit Risk Ağırlığı Yaklaşımı uyarınca hesaplanan risk ağırlıkları kullanılır. 22. Her bir hisse senedi yatırımı bazında, yirmi birinci fıkra uyarınca hesaplanan risk ağırlıklı tutarın, risk tutarının 12,5 katını geçmesi halinde %1250 risk ağırlığı uygulanır. Her bir hisse senedi yatırımı için yirmi birinci fıkra uyarınca hesaplanan risk ağırlıklı tutarın, (a) ilâ (c) bentlerinde belirtilen asgari risk ağırlıkları kullanılarak hesaplanan risk ağırlıklı tutardan küçük olması halinde anılan bentlerdeki risk ağırlıkları uygulanır.

7 a) En az 5 yıl elde tutma niyeti bulunan teşkilatlanmış bir borsada işlem gören hisse senedi yatırımları ile yatırımdan elde edilecek getirileri, sermaye kazançlarından kaynaklanmayan ve düzenli nakit akışlarına bağlı olan teşkilatlanmış bir borsada işlem görmeyen hisse senedi yatırımları için %100, b) On dokuzuncu fıkrada belirtilen diğer kısa pozisyonlar da dâhil teşkilatlanmış bir borsada işlem gören hisse senedi yatırımları için %200, c) On dokuzuncu fıkrada belirtilen diğer kısa pozisyonlar da dâhil diğer tüm hisse senedi yatırımları için % Hisse senedi yatırımları için sağlanan fonlanmamış kredi korumaları, Kredi Riski Azaltım Tekniklerine İlişkin Tebliğin 56 ncı maddesine uygun olarak dikkate alınabilir. Bu durumda vade parametresi olarak 5 yıl, THK olarak %90 dikkate alınır İçsel Modeller Yaklaşımı 24. Risk ağırlıklı tutar hisse senedi yatırımlarına ilişkin potansiyel zarar tutarının 12,5 ile çarpılmasıyla bulunur. Potansiyel zarar tutarı, tek taraflı %99 güven aralığında, uzun vadeli bir örneklem süresi için üç aylık getiriler ile uygun bir risksiz faiz oranı arasındaki farklar kullanılarak içsel riske maruz değer modelleri (RMD) kapsamında tespit edilir. Hisse senedi portföyü için hesaplanan risk ağırlıklı tutarın, teşkilatlanmış bir borsada işlem gören hisse senedi yatırımları için %200, diğer tüm hisse senedi yatırımları için %300 risk ağırlığı kullanılmak suretiyle Basit Risk Ağırlığı Yaklaşımı uyarınca hesaplanan risk ağırlıklı tutardan düşük olması halinde hisse senedi yatırımı bazında bahse konu risk ağırlıkları uygulanır. 25. Bankalar, hisse senedi yatırımları için sağlanan fonlanmamış kredi korumalarını dikkate alabilirler KYK'ya Yapılan Yatırımlar İçin Risk Ağırlıklı Tutar 26. KYK nın portföyündeki varlıkların bilgilerinin bankaya yeterli kapsam ve sıklıkta sunulması suretiyle banka tarafından tümüyle bilinmesi ve bu varlıkların bağımsız bir üçüncü tarafça teyit edilmesi halinde KYK ya yapılan yatırımın risk ağırlıklı tutarı portföydeki varlıklar bazında İçerik Yöntemi kullanılarak hesaplanır. Varlıkları teyit edecek olan bağımsız üçüncü taraflar, KYK ların bütün menkul kıymetlerini sakladıkları saklama kuruluşları ya da kurucuları ile KYK ların yönetici şirketleri ile sınırlıdır. KYK'nın bir türev işleme yatırım yapması durumunda türev işlem için Yönetmeliğe ekli Ek-2 veya Ek-4 kapsamında karşı taraf kredi riski; Yönetmelik kapsamında risk ağırlıklı tutar hesaplanmasının gerekmesi durumunda türev işlemin dayanak varlığı için kredi riski hesaplanır. Yönetmelik kapsamında KDA riski için sermaye yükümlülüğü hesaplanması gereken türev işlemler için bu fıkra kapsamında KDA riski hesaplanmaz. Söz konusu türev işlemlerin risk tutarı Yönetmeliğe ekli Ek-2 veya Ek-4 kapsamında hesaplanan karşı taraf kredi riski tutarının 1,5 katıdır. KYK nın portföyündeki varlıkların tamamına veya bir kısmına ilişkin olarak İDD Yaklaşımlarına ilişkin gereken şartların sağlanamadığı durumlarda, bu varlıklar için risk ağırlıklı tutar aşağıda belirtildiği şekilde hesaplanır: a) Hisse senedi yatırımları sınıfına dahil edilen varlıkların risk ağırlıklı tutarları Basit Risk Ağırlığı Yaklaşımına göre hesaplanır. b) Portföydeki diğer tüm varlıklar için risk ağırlıklı tutar Standart Yaklaşıma göre hesaplanır. c) (a) bendinin uygulanmasında hisse senedi yatırımları, teşkilatlanmış bir borsada işlem görüp görmediğinin bilinmemesi halinde diğer hisse senedi yatırımı olarak dikkate alınır.

8 27. Banka tarafından KYK nın portföyündeki varlıkların tümüyle bilinmemesi durumunda, risk ağırlıklı tutarlar KYK nın kuruluş sözleşmesi, yasal sınırlar veya KYK nın kamuoyuna açıkladığı sınırlamalar dikkate alınarak İzahname Yöntemi uyarınca hesaplanır. Bu hesaplamada, KYK nın azami toplam yatırım limitine ulaşana kadar, en yüksek sermaye yükümlülüğü gerektiren varlık sınıflarından başlayarak yatırım yaptığı varsayılır ve bu varlıkların risk ağırlıklı tutarları yirmi altıncı fıkranın (a) ilâ (c) bentleri çerçevesinde hesaplanır. KYK tarafından yatırım yapılan finansal aracın, Yönetmelik kapsamında dayanak varlığı için risk ağırlıklı tutar hesaplanan bir türev işlem veya bilanço dışı işlem olması durumunda, risk tutarı olarak türev işlemin veya bilanço dışı işlemin nominal tutarı dikkate alınır. Dayanak varlığın bilinmemesi durumunda, risk tutarı olarak türev işlemin nominal tutarı kullanılır. Türev işlemin nominal tutarının bilinmemesi durumunda, nominal tutar olarak kuruluş sözleşmesi uyarınca izin verilen en yüksek nominal tutar dikkate alınır. Türev işlemlerin risk tutarı Yönetmeliğe ekli Ek-2 nin İkinci Kısmının Birinci Bölümüne göre belirlenir. Bu hesaplamada, türev işlemin yenileme maliyeti bilinmiyorsa, yenileme maliyeti olarak türev işlemin nominal tutarı; türev işlem için potansiyel kredi riski tutarının hesaplanmasında kullanılacak olan oran bilinmiyorsa %15 oranı kullanılır. Yönetmelik kapsamında KDA riski için sermaye yükümlülüğü hesaplanması gereken türev işlemler için bu fıkra kapsamında KDA riski hesaplanmaz. Söz konusu türev işlemlerin risk tutarı Yönetmeliğe ekli Ek-2 nin İkinci Kısmının Birinci Bölümü kapsamında hesaplanan karşı taraf kredi riski tutarının 1,5 katıdır. 28. İçerik Yöntemi ve İzahname Yönteminin uygulanamadığı hallerde, KYK yatırımına %1250 risk ağırlığı uygulanır. 29. İçerik Yönteminin uygulanmasında yatırım yapılan KYK'ların risk ağırlıklarını belirleyebilmek için yeterli veriye sahip olunmaması durumunda, yirmi altıncı fıkrada açıklanan üçüncü taraflarca yapılan hesaplamalar kullanılabilir. Ancak bu durumda KYK ların portföylerindeki varlıkların risk ağırlıklı tutarları, yirmi altıncı fıkranın (a) ila (c) bentleri çerçevesinde hesaplanan risk ağırlıklı tutarların 1,2 katıdır. 30. Banka tarafından yatırım yapılan KYK nın başka bir KYK ya yatırım yapması ve KYK nın portföyündeki KYK nın varlıklarının risk ağırlıklarının İçerik Yöntemi veya İzahname Yöntemi uyarınca belirlenebilmesi halinde, bankanın yatırım yaptığı KYK'ya ilişkin risk ağırlıkları yirmi altıncı, yirmi yedinci, yirmi sekizinci fıkralarda belirtilen yöntemlerden herhangi birisi uyarınca belirlenebilir. KYK yatırımlarının silsile şeklinde devam etmesi halinde bir üst seviyedeki KYK'nın risk ağırlıklarının İçerik Yöntemi uyarınca belirlenmemesi durumunda, alt seviyedeki KYK'ya ilişkin risk ağırlıkları yirmi sekizinci fıkrada belirtilen yöntem çerçevesinde belirlenir. 31. İçerik Yöntemi ve İzahname Yöntemi uyarınca bir KYK'ya yapılan yatırımın risk ağırlıklı tutarı aşağıdaki formül ile hesaplanır. Risk Ağırlıklı Tutar = Ortalama Risk Ağırlığı Kaldıraç Oranı Risk Tutarı Formülde; ortalama risk ağırlığı KYK'nın yatırım yaptığı varlıkların toplam risk ağırlıklı tutarının, KYK'nın aktif tutarına oranını; kaldıraç oranı KYK'nın aktifinin sermayesine oranını; risk tutarı Bankanın KYK'ya yaptığı yatırım tutarını ifade eder. İzahname Yönteminin uygulamasında, kaldıraç oranı olarak kuruluş sözleşmesi, yasal sınırlar veya KYK nın kamuoyuna açıkladığı sınırlamalar dikkate alınarak hesaplanacak olası en yüksek oran kullanılır. Risk ağırlıklı tutarın hesaplanmasında ortalama risk ağırlığı ile kaldıraç oranının çarpımının %1250'yi aşması halinde %1250 oranı kullanılır.

9 1.4 Diğer aktifler için risk ağırlıklı tutar 32. Nakit ve nakit benzeri kalemler, banka kasalarında tutulan külçe altınlar veya altın deposu hesapları %0 risk ağırlığına tabi tutulur. Bunların dışında kalan diğer aktiflerin risk ağırlıklı tutarı aşağıdaki formüle göre hesaplanır. Risk Ağırlıklı Tutar = %100 x Risk Tutarı Kiralanan varlıkların kalıntı değerleri için risk ağırlıklı tutar aşağıdaki formül uygulanmak suretiyle hesaplanır. Risk Ağırlıklı Tutar = %100 x Kalıntı Değer 2. DEVRALINAN ALACAKLARIN TEMLİK RİSKİNE İLİŞKİN RİSK AĞIRLIKLI TUTAR HESAPLAMASI 33. Devralınan kurumsal ve perakende alacakların temlik riskine ilişkin risk ağırlıkları, ikinci fıkradaki formüle göre hesaplanır. Devralınan perakende alacaklar ile havuz bazında değerlendirilip değerlendirilmediğine bakılmaksızın devralınan kurumsal alacakların risk ağırlıkları, bankanın tercihine bağlı olarak alacağın ya da Ek-2 nin elli ilâ elli beşinci fıkralarında belirtilen asgari koşulların sağlanması şartıyla havuzun BK tahmininin ayrıştırılması suretiyle bulunan parametreler kullanılarak hesaplanır. BK tahmini yapılırken içsel ve dışsal veriler kullanılabilir. BK tahmini, bankanın devralınan alacaklarla ilgili satıcıya ya da üçüncü bir tarafa rücu hakkının veya bunların garantisinin olmadığı kabul edilerek hesaplanır. Bankanın, temlik riskini bir yıl içerisinde ortadan kaldıracak şekilde izlemesi ve yönetmesi kaydıyla vade parametresi bir yıl olarak dikkate alınabilir. Devralınan kurumsal veya perakende alacaklar için temlik riskinin ihmal edilebilir olması halinde Kurumdan izin alınması kaydıyla söz konusu risk kurumsal veya perakende alacak sınıfı için sermaye yeterliliği hesaplamasında dikkate alınmayabilir. 3. BK TUTARININ HESAPLANMASI 34. BK tutarı, her bir alacak için risk ağırlıklı tutar hesaplamasında kullanılan TO, THK ve risk tutarları dikkate alınarak hesaplanır. 35. Diğer aktifler risk sınıfı için BK tutarı sıfır kabul edilir. 36. Kurumsal alacaklar, bankalardan ve aracı kurumlardan alacaklar, merkezi yönetimler ve merkez bankalarından alacaklar ile perakende alacaklar için BK ve BK tutarı, aşağıdaki formüllere göre hesaplanır. BK = TO x THK BK tutarı = BK x Risk Tutarı Gelişmiş İDD Yaklaşımının kullanıldığı durumda temerrüde düşmüş alacaklar (TO=1) için BK, Ek-2 nin kırkıncı fıkrasının (g) bendine göre hesaplanan BK nın en iyi tahminidir (BKET). Dördüncü fıkrada açıklanan çifte temerrüt etkisinin yansıtıldığı uygulamaya tâbi olan alacaklar için, BK sıfır kabul edilir.

10 37. Yedinci fıkrada belirtilen yöntemin kullanıldığı ihtisas kredilerine ilişkin risklerin BK değerleri Tablo 2'ye göre belirlenir. Volatilitesi Yüksek Ticari Gayrimenkul Finansmanı Kredileri Diğer İhtisas Kredileri Kalan Vade (Yıl) 1.Kategori (Güçlü) Tablo 2 2.Kategori (İyi) 3.Kategori (Yeterli) 4.Kategori (Zayıf) 5.Kategori (Temerrüt) - %0,4 %0,4 %2,8 %8 %50 <2,5 %0 %0,4 %2,8 %8 %50 2,5 %0,4 %0,8 %2,8 %8 % Risk ağırlıklı tutarları Basit Risk Ağırlığı Yaklaşımına göre hesaplanan hisse senedi yatırımları için BK tutarı sıfır olarak kabul edilir. 39. Risk ağırlıklı tutarları TO/THK Yaklaşımına göre hesaplanan hisse senedi yatırımları için BK tutarı aşağıdaki formül kullanılarak belirlenir. BK = TO x THK BK tutarı = BK x Risk Tutarı 40. Risk ağırlıklı tutarları İçsel Model Yaklaşımına göre hesaplanan hisse senedi yatırımları için BK tutarı sıfır olarak kabul edilir. 41. Devralınan alacaklara ilişkin temlik riski için BK tutarı, aşağıdaki formüle göre hesaplanır. BK = TO x THK BK tutarı = BK x Risk Tutarı İKİNCİ BÖLÜM Temerrüt Olasılığı, Temerrüt Halinde Kayıp ve Vade 1. KURUMSAL ALACAKLAR, BANKALARDAN VE ARACI KURUMLARDAN ALACAKLAR, MERKEZİ YÖNETİMLER VE MERKEZ BANKALARINDAN ALACAKLAR 1.1 Temerrüt Olasılığı 1. Bankalar ve aracı kurumlardan alacaklar ile kurumsal alacakların TO'su %0,03 ten az olamaz. 2. Devralınan kurumsal alacakların temerrüt riskine ilişkin risk ağırlıklı tutarın alacak havuzu bazında hesaplanması durumunda alacak havuzuna ilişkin TO'nun güvenilir şekilde

11 tahmin edilmesi halinde bu TO; güvenilir şekilde tahmin edilmemesi halinde ise aşağıdaki şekilde hesaplanan TO'lar kullanılır: a) Temel İDD Yaklaşımının kullanılması halinde birincil alacak niteliğindeki devralınan kurumsal alacakların TO'su, içsel olarak hesaplanan BK nın bu alacak havuzuna ilişkin THK'ya bölünmesi yoluyla bulunur. b) Temel İDD Yaklaşımının kullanılması halinde ikincil alacak niteliğindeki devralınan kurumsal alacakların TO'su, alacak havuzunun içsel olarak hesaplanan BK sına eşittir. c) Gelişmiş İDD Yaklaşımının kullanılması halinde, devralınan kurumsal alacakların TO'su, içsel olarak hesaplanan BK tahminlerinin, içsel THK tahminine bölünmesi yoluyla bulunur. 3. Temerrüde düşmüş borçlulara ilişkin TO %100 olarak dikkate alınır. 4. Temel İDD Yaklaşımının kullanılması halinde bankalar, kredi riski (devralınan kurumsal alacaklara ilişkin temerrüt ve temlik riski dahil) için fonlanmamış kredi korumasını Kredi Riski Azaltım Tekniklerine İlişkin Tebliğ çerçevesinde TO ya yansıtabilirler. 5. Gelişmiş İDD Yaklaşımının kullanılması halinde bankalar, kredi riski (devralınan kurumsal alacakların temlik ve temerrüt riski dahil) için Ek-2 nin kırk beş ilâ kırk yedinci fıkralarında belirtilen asgari şartların sağlanması koşuluyla fonlanmamış kredi korumalarını TO ya (veya THK ya) yansıtabilirler. Fonlanmamış kredi korumalarının TO'ya yansıtılması durumunda Kredi Riski Azaltım Tekniklerine İlişkin Tebliğin 56 ncı maddesi uygulanır. Bu yansıtma kredi koruması türleri bazında tutarlı bir şekilde uygulanır. Bir garanti ile korunmuş alacaklar için bu yansıtma, doğrudan garantörden olan muadil bir alacağın risk ağırlığından daha düşük bir risk ağırlığına yol açacak şekilde yapılamaz. 6. Devralınan kurumsal alacakların temlik riskine ilişkin TO, temlik riski için tahmin edilen BK'ya eşittir. 1.2 Temerrüt Halinde Kayıp 7. Temel İDD Yaklaşımında aşağıdaki THK değerleri kullanılır. Aşağıdaki bentlerin uygulamasında Kredi Riski Azaltım Tekniklerine İlişkin Tebliğ hükümleri çerçevesinde fonlanmamış kredi korumaları ile (b) bendi hariç diğer bentlerin uygulamasında fonlanmış kredi korumaları THK'ya yansıtılabilir. a) Birincil alacaklar için %45. b) İkincil alacaklar için %75. c) Devralınan kurumsal alacakların temerrüt riskine ilişkin risk ağırlıklı tutarın alacak havuzu bazında hesaplanması ve TO'nun güvenilir şekilde tahmin edilememesi durumunda birincil alacak niteliğindeki devralınan kurumsal alacak havuzu için %45. ç) Devralınan kurumsal alacakların temerrüt riskine ilişkin risk ağırlıklı tutarın alacak havuzu bazında hesaplanması ve TO'nun güvenilir şekilde tahmin edilememesi durumunda ikincil alacak niteliğindeki devralınan kurumsal alacak havuzu için %100. d) Devralınan kurumsal alacakların temlik riskinin alacak veya havuz bazında hesaplanmasından bağımsız olarak temlik riski için % Gelişmiş İDD Yaklaşımında içsel THK tahminleri kullanılır. Bu Yaklaşımda, devralınan kurumsal alacakların temerrüt riski alacak havuzu bazında hesaplanırken, alacak havuzuna ilişkin THK'nın güvenilir şekilde tahmin edilmesi durumunda bu THK kullanılır.

12 Devralınan kurumsal alacak havuzuna ilişkin THK'nın güvenilir şekilde tahmin edilmemesi durumunda, THK içsel olarak hesaplanan BK tahminlerinin, içsel TO tahminine bölünmesi yoluyla bulunur. 9. Gelişmiş İDD Yaklaşımında, devralınan kurumsal alacakların temlik riskinin alacak veya havuz bazında hesaplanmasından bağımsız olarak temlik riski için THK %100 olarak kullanılır. 10. Gelişmiş İDD Yaklaşımında, kredi riski (devralınan kurumsal alacakların temlik ve temerrüt riski dahil) için Ek-2 nin kırk beş ilâ kırk yedinci fıkralarında belirtilen asgari şartların sağlanması koşuluyla fonlanmamış kredi korumaları THK ya (veya TO ya) yansıtılabilir. Bu yansıtma kredi koruması türleri bazında tutarlı bir şekilde uygulanır. Bir garanti ile korunmuş alacaklar için bu yansıtma, doğrudan garantörden olan muadil bir alacağın risk ağırlığından daha düşük bir risk ağırlığına yol açacak şekilde yapılamaz. 1.3 Vade 11. Temel İDD Yaklaşımını kullanan bankalar tarafından vade; repo ve menkul kıymet veya emtia ödünç alma/verme işlemleri için 0,5 yıl, diğer tüm işlemler için 2,5 yıl olarak uygulanır. Kurum tarafından izin verilmesi kaydıyla, türüne bakılmaksızın tüm alacaklar için vade on ikinci fıkra uyarınca belirlenebilir. 12. Gelişmiş İDD Yaklaşımını kullanan bankalarca nakit akışları belirli olan araçlar için vade aşağıdaki efektif vade formülü kullanılarak belirlenir. On üç ilâ on beşinci fıkra hükümleri saklı kalmak kaydıyla bu fıkra uyarınca bulunacak vadenin 1 yıldan kısa veya 5 yıldan uzun olması halinde vade olarak bu asgari veya azami süreler kullanılır. Bankanın vadeyi aşağıdaki formül ile hesaplayamadığı durumlarda vade, borçlunun sözleşmeye bağlı yükümlülüklerini tam olarak yerine getirmesi için tanınan yıl cinsinden azami kalan süredir. Özel netleştirme sözleşmeleri kapsamındaki türev finansal araçlar için vade olarak, her bir işlem için sözleşmede belirtilen nominal tutar esas alınarak ağırlıklandırılmış ortalama kalan vade dikkate alınır. Bunlar dışında kalan tüm riskler için efektif vade 2,5 yıldır. V = t NAt t NAt t Formülde, NAt, sözleşmeye göre borçlunun yıl cinsinden t zamanında ödemekle yükümlü olduğu anapara, faiz ve komisyon tutarlarını gösterir. 13. Günlük olarak değerleme ve günlük yeniden marjlama işlemine tabi, sözleşmede temerrüt ya da karşı tarafın marj yatırma yükümlülüğünü yerine getirmemesi halinde teminatın derhal tasfiyesine veya mahsubuna imkân sağlayan hükümler içeren ve orijinal vadesi 1 yıldan kısa olan aşağıda yer alan işlemler için asgari vade olarak 1 yıl yerine 1 gün dikkate alınır: a) Tamamen veya büyük ölçüde teminatlandırılmış türev finansal araçlar. b) Tamamen veya büyük ölçüde teminatlandırılmış kredili menkul kıymet işlemleri. c) Repo işlemleri, menkul kıymet veya emtia ödünç verme veya alma işlemleri.

13 14. On üçüncü fıkrada belirtilen işlemlerin özel netleştirme sözleşmelerine tabi olması durumunda, türev finansal araçlar ile kredili menkul kıymet işlemleri için asgari 10 gün; repo işlemleri ya da menkul kıymet veya emtia ödünç alma ve verme işlemleri için asgari 5 gün olmak kaydıyla her bir işlem için sözleşmede belirtilen nominal tutar esas alınarak ağırlıklandırılmış ortalama kalan vade dikkate alınır. 15. Bir borçlunun sürekli finansmanı kapsamında olmamak kaydıyla aşağıda belirtilen kısa vadeli alacaklar için asgari vade olarak 1 gün dikkate alınır. a) Takası 5 iş günü içerisinde gerçekleşecek olan bankalardan olan yabancı para cinsinden işlemlerin takasından kaynaklanan alacaklar. b) Kalan vadesi 1 yıldan kısa olan ithalat ve ihracat akreditifleri. c) Takası 2 iş günü veya genel teslim süresi içerisinde gerçekleştirilecek olan menkul kıymet alım satımı işlemlerinden kaynaklanan alacaklar. ç) Elektronik para transferi işlemleri kapsamında gerçekleştirilen nakit takasından kaynaklanan alacaklar. 16. Bankanın, Birinci Bölümün sekizinci fıkrası uyarınca devralınan kurumsal alacakların temerrüt riskine ilişkin risk ağırlığını havuz bazında hesaplaması durumunda vade, asgari 1 yıl olmak kaydıyla, devralınan alacakların ağırlıklı ortalama vadesine eşittir. Alacakların devralınmasına ilişkin olarak verilmiş olan taahhüdün vadesi süresince devralınması gereken alacakların kalitesindeki önemli bozulmalara karşı bankayı koruyan etkili teminatların, erken itfa gerektiren şartların veya başka koruyucu mekanizmaların öngörülmüş olması şartıyla, taahhüt kapsamındaki henüz devralınmamış alacaklar için de aynı vade kullanılır. Koruyucu mekanizmaların öngörülmediği taahhütler kapsamındaki devralınmamış alacaklar için vade, asgari 1 yıl olmak kaydıyla, taahhüt kapsamındaki en uzun vadeli muhtemel alacağın vadesi ile taahhüdün kalan vadesinin toplamıdır. 17. Yönetmeliğe ekli Ek-2 nin İkinci Kısmının Üçüncü Bölümünde belirtilen İçsel Model Yönteminin uygulandığı ve netleştirme grubuna dâhil olan en uzun vadeli sözleşmenin vadesinin bir yıldan uzun olduğu alacaklar için vade, aşağıdaki formül kullanılarak bulunur. Kurumca uygun görülmesi şartıyla tek taraflı KDA kullanılması için Yönetmeliğe ekli Ek- 2 nin Dördüncü Kısmının İkinci Bölümünde belirtilen Gelişmiş Yöntemin kullanılması durumunda bu formülle hesaplanan vade yerine model ile bulunan vade kullanılabilir. V = min k EBRT tk t k df k tk s tk EBRT t k + k t k BRT t k df tk t s tk k df tk (1 s tk ) ;5 Formülde, s t k : tk gelecek zamanında, tk>1 için 0 değerini, tk 1 için 1 değerini alan değişkendir. df : tk gelecek zaman için risksiz iskonto faktörüdür. t k BRT : Yönetmeliğe ekli, Ek-2 nin Birinci Kısmın Birinci Bölümünde tanımlanan t k beklenen risk tutarıdır. t k EBRT : Yönetmeliğe ekli, Ek-2 nin Birinci Kısmın Birinci Bölümünde tanımlanan efektif beklenen risk tutarıdır.

14 tk : tk tk-1 dir. 18. Yönetmeliğe ekli Ek-2 nin İkinci Kısmının Üçüncü Bölümünde belirtilen İçsel Model Yönteminin uygulandığı ve netleştirme grubuna dâhil olan en uzun vadeli sözleşmenin vadesinin bir yıldan kısa olduğu alacaklar için vade on ikinci fıkrada belirtilen formül ile hesaplanır ve on üç ilâ on beşinci fıkra hükümleri saklı kalmak kaydıyla asgari vade olarak 1 yıl kullanılır. Yönetmeliğe ekli Ek-2 nin İkinci Kısmının Üçüncü Bölümünde belirtilen İçsel Model Yöntemini uygulayan ve getirisi faiz oranına dayanan finansal araçlar için spesifik risk için sermaye yükümlülüğü hesaplamasında içsel model kullanma izni olan bankalar tarafından, spesifik risk için kullanılan içsel modelin kredi değerliliğinin değişmesi nedeniyle zarara maruz kalma riskini içermesi koşuluyla vade olarak 1 yıl kullanılır. 19. Birinci Bölümün dördüncü fıkrasında belirtilen çifte temerrüt etkisinin yansıtıldığı uygulamada vade 1 yıldan kısa olmamak kaydıyla kredi korumasının efektif vadesidir. 2. PERAKENDE KREDİLER 2.1 Temerrüt Olasılığı 20. Bir alacağın TO'su %0,03 ten düşük olamaz. 21. Temerrüde düşmüş borçlular ile alacağın TO sunun dikkate alındığı durumlarda temerrüde düşmüş alacaklara ilişkin TO %100 olarak dikkate alınır. 22. Devralınan alacakların temlik riskine ilişkin TO, temlik riski için tahmin edilen BK tahminine eşittir. 23. Münferit bir alacağa veya bir alacak havuzuna ilişkin sağlanan fonlanmamış kredi korumasının etkisi, kredi riski (devralınan perakende alacaklara ilişkin temerrüt ve temlik riski dahil) için beşinci fıkra hükümleri çerçevesinde TO ya (veya THK'ya) yansıtılabilir. 2.2 Temerrüt Halinde Kayıp 24. Perakende alacaklar için içsel THK tahminleri kullanılır. Devralınan alacakların temlik riski için, THK değeri %100 olarak dikkate alınır. 25. Münferit bir alacağa veya bir alacak havuzuna ilişkin sağlanan fonlanmamış kredi korumasının etkisi, kredi riski (devralınan perakende alacaklara ilişkin temerrüt ve temlik riski dahil) için onuncu fıkra hükümleri çerçevesinde THK ya (veya TO'ya) yansıtılabilir. 26. Merkezi yönetim garantisi altına alınmamış ikamet amaçlı gayrimenkul ipoteğine dayalı perakende alacaklardan oluşan her bir havuz için THK %10'dan az olamaz. Merkezi yönetim garantisi altına alınmamış ticari gayrimenkul ipoteğine dayalı perakende alacaklardan oluşan her bir havuz için THK %15'den az olamaz. Yurtdışındaki bir gayrimenkulün ipoteğiyle teminatlandırılmış alacaklarda, ilgili ülke tarafından daha yüksek THK oranları belirlenmiş olması durumunda asgari olarak bu oranlar dikkate alınır. 3. TO/THK YAKLAŞIMINA TÂBİ OLAN HİSSE SENEDİ YATIRIMLARI

15 3.1 Temerrüt Olasılığı 27. TO/THK Yaklaşımına tabi olan hisse senedi yatırımlarının TO'ları, kurumsal alacaklar için uygulanan yöntemler çerçevesinde belirlenir. 3.2 Temerrüt Halinde Kayıp 28. Hisse senedi yatırımlarına THK %90 olarak uygulanır. 3.3 Vade 29. Hisse senedi yatırımlarına uygulanacak vade 5 yıldır. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Risk Tutarı 1. KURUMSAL ALACAKLAR, BANKALARDAN VE ARACI KURUMLARDAN ALACAKLAR, MERKEZİ YÖNETİMLER VE MERKEZ BANKALARINDAN ALACAKLAR İLE PERAKENDE ALACAKLAR 1. Alacakların risk tutarı hesaplanırken, Bankalarca Kredilerin ve Diğer Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik uyarınca ayrılmış özel karşılıklar ve diğer karşılıklar düşülmeden önceki tutarlar dikkate alınır. Devralınan alacakların iskontolu olarak satın alınması durumunda, risk tutarı olarak iskontodan önceki tutarlar dikkate alınır. 2. Temel İDD Yaklaşımında, gayrinakdi kredi ve taahhütler, (a) ilâ (c) bentlerinde belirtilenler hariç olmak üzere Yönetmeliğin 5 inci maddesi uyarınca sınıflandırılır ve bunların risk tutarı aynı maddedeki oranlar uygulanmak suretiyle hesaplanır. Bir gayrinakdi kredi veya taahhüt, başka bir gayrinakdi kredi veya taahhüdün uzantısı olması durumunda, dönüştürme oranlarından küçük olanı kullanılır. a) (Değişik: RG-20/1/ ) Banka tarafından istenildiği zaman herhangi bir şarta bağlı olmadan cayılabilen ya da borçlunun kredi değerliliğinde bozulma olması halinde otomatik olarak iptal edilebilen cayılabilir taahhütler için %0 dönüştürme oranı uygulanır. %0 dönüştürme oranı uygulanabilmesi için, bankaların, borçlunun mali durumunu düzenli olarak izlemesi ve iç kontrol sistemlerinin borçlunun kredi kalitesindeki bir bozulmanın derhal tespit edilmesine olanak sağlaması gerekir. Sözleşme koşullarının bankaya kullandırılmamış kredi taahhütlerinden cayabilme hakkı vermesi durumunda, tüketiciyi koruma mevzuatının ve ilgili diğer mevzuatın da dikkate alınması şartıyla bu taahhütlerin şarta bağlı olmadan cayılabilir olduğu kabul edilebilir. b) Banka tarafından istenildiği zaman herhangi bir şarta bağlı olmadan cayılabilen ya da borçlunun kredi değerliliğinde bozulma olması halinde otomatik olarak iptal edilebilen devralınan alacaklara ilişkin kullanılmamış rotatif satın alma taahhütleri için %0 dönüştürme oranı uygulanır. %0 dönüştürme oranı uygulanabilmesi için, borçlunun mali durumunun düzenli olarak izlenmesi ve iç kontrol sistemlerinin borçlunun kredi kalitesindeki bir bozulmanın derhal tespitine imkân vermesi gerekir. c) Menkul kıymet ihracına aracılık taahhütleri, rotatif halka arza aracılık yüklenimi taahhütleri ve kredi limitlerinin (cayılabilir nitelikte olmayan kredi tahsis taahhütleri ile kredili

16 mevduat hesabı limit taahhütleri ve kredi kartı harcama limiti taahhütleri) kullanılmayan kısımları için %75 dönüştürme oranı uygulanır. 3. Gelişmiş İDD Yaklaşımında gayrinakdi kredi ve taahhütlerin risk tutarı, nakde dönüşmemiş alacak tutarlarının içsel dönüştürme oranı tahminleri ile çarpılması suretiyle bulunur. Bu Yaklaşımda, perakende alacaklar risk sınıfında yer alanlar hariç ikinci fıkra uyarınca %100 dönüştürme oranı uygulanan gayrinakdi kredi ve taahhütlere içsel dönüştürme oranları yerine %100 oranı uygulanır. Perakende alacaklar içerisinde yer alan döviz kuru ve faiz oranına ilişkin taahhütler için içsel dönüştürme oranları kullanılmaz. Bu alacaklar Yönetmeliğin 5 inci maddesi uyarınca sınıflandırılır ve bunların risk tutarı aynı maddedeki oranlar uygulanmak suretiyle hesaplanır. 4. Türev finansal araçlar için risk tutarı Yönetmeliğe ekli Ek-2 uyarınca belirlenir. 5. Temel İDD Yaklaşımında, repo işlemleri, menkul kıymet veya emtia ödünç verme veya ödünç alma işlemleri, takas süresi uzun işlemler ve kredili menkul kıymet işlemlerinin risk tutarı Yönetmeliğe ekli Ek-2 ya da Kredi Riski Azaltım Tekniklerine İlişkin Tebliğde belirtilen usul ve esaslara uygun olarak belirlenir. Gelişmiş İDD Yaklaşımı kapsamında bahse konu işlemlerin risk tutarı, Temel İDD Yaklaşımı ile aynı usul ve esaslara göre belirlenir. 6. Maruz kalınan riskin repo sözleşmesi, menkul kıymet ya da emtia ödünç verme veya ödünç alma işlemi veya kredili menkul kıymet işlemleri kapsamında satılan, devredilen veya ödünç verilen menkul kıymetler veya emtia niteliğinde olduğu durumlarda bu menkul kıymetlerin veya emtianın risk tutarı Kredi Riski Azaltım Tekniklerine İlişkin Tebliğ uyarınca ilgili volatilite ayarlaması uygulanarak artırılır. 7. Krediler ve mevduatların bilanço içi netleştirilmeye konu edilmesi durumunda risk tutarı hesaplanmasında, Kredi Riski Azaltım Tekniklerine İlişkin Tebliğde belirtilen yöntemler uygulanır. 8. Finansal kiralama alacakları için risk tutarı iskonto edilmiş asgari kiralama ödemelerinden oluşur. Kiralanan varlığın kalıntı değerinin kiracı dışında üçüncü bir kişi tarafından ödenmesinin garanti edildiği ve garantör ile garantinin Kredi Riski Azaltım Tekniklerine İlişkin Tebliğin sırasıyla 13, 26 ve 27 nci maddelerinde belirtilen şartları sağladığı durumlarda, garanti fonlanmamış kredi koruması olarak dikkate alınır. 9. Devralınan alacakların risk tutarı, temlik riski için kredi riski azaltımı etkisi dikkate alınmadan önce hesaplanan sermaye yükümlülüğünün, devralınan alacaklar için birinci fıkrada belirtilen risk tutarından çıkarılması suretiyle bulunur. İçsel dönüştürme oranları tahminlerinin kullanılıp kullanılmadığından bağımsız olarak, rotatif alacak devralma işlemlerinde alacakların risk tutarı, devralınan alacakların kullanılan kısmı ile devralma taahhütlerinin kullanılmayan kısmının %75'inin toplamından, temlik riski için kredi riski azaltımı etkisi dikkate alınmadan önce hesaplanan sermaye yükümlülüğünün çıkarılması suretiyle bulunur. 10. Perakende alacakların sadece kullandırılan kısımlarının menkul kıymetleştirmeye konu olması halinde dönüştürme oranı, kullandırılmayan kısımlardan bankaya tekabül eden paya uygulanır. Bankanın payı, menkul kıymetleştirilmeye konu edilen perakende alacakların kullanılan kısımlarının banka payına tekabül eden oranı baz alınarak hesaplanır. 2. HİSSE SENEDİ YATIRIMLARI

17 11. Hisse senedi yatırımlarının risk tutarı, Türkiye Muhasebe Standartları uyarınca değerlenmiş tutarlarından Bankalarca Kredilerin ve Diğer Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik uyarınca ayrılmış özel karşılıklar düşüldükten sonraki değerini ifade eder. 12. Bilanço dışında izlenen hisse senedi yatırımlarının risk tutarı, nominal değerlerinden Bankalarca Kredilerin ve Diğer Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik uyarınca ayrılmış özel karşılıklar düşüldükten sonraki değerini ifade eder. 3. DİĞER AKTİFLER 13. Diğer aktiflere ilişkin risk tutarı, ilgili aktifin Türkiye Muhasebe Standartları uyarınca değerlenmiş tutarlarından Bankalarca Kredilerin ve Diğer Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik uyarınca ayrılmış özel karşılıklar düşüldükten sonraki değerini ifade eder.