CAT MAGAZINE CAT KİRLİLİK KONTROL EĞİTİMİ SAYESİNDE UMMAN DA ÇÖLÜ YEŞERTMEK CATERPILLAR ENDÜSTRİYEL TASARIM SONRAKİ YÜZYIL BURADA BAŞLIYOR

Transkript

1 SAYI CAT MAGAZINE İSVEÇ GÄLLIVARE DE -30 DERECE SICAKLIKTA İŞ MAKİNASININ ÖMRÜ EN UZUN SÜREYE ÇIKARILDI CAT KİRLİLİK KONTROL EĞİTİMİ SAYESİNDE UMMAN DA ÇÖLÜ YEŞERTMEK CATERPILLAR ENDÜSTRİYEL TASARIM SONRAKİ YÜZYIL BURADA BAŞLIYOR

2 Home

3 Değerli iş ortağımız, 2011 in ilk yarısını tamamlarken CAT Magazine in yeni sayısıyla karşınızdayız. Borusan Makina nın bünyesine katılan yeni markalarla pazar payını artırmayı hedeflediği bu yıl, yapmış olduğumuz iş planlarına uygun bir şekilde geçiyor. Borusan ın stratejik planının en önemli unsuru olan müşteri odaklı yaklaşımımızla, müşterilerimize yenilikçi ve yaratıcı çözümler sunarak büyümemizi sürdürüyoruz. Müşterilerimizin CAT iş makinaları dışında, ihtiyaç duydukları tamamlayıcı ürünleri de kiralayabildikleri yeni oluşumumuz Rental Store yenilikçi çözümlerimize iyi bir örnek oluşturuyor. Müşterilerimizin beklenti ve ihtiyaçlarını karşılamaya daha iyi odaklanabilmek için yapılanmamızı sürekli daha fazla etkinleştirmeye çalışıyoruz. Bu kapsamdaki çalışmalarımız arasında web sitemizin ve çağrı merkezimizin yenilenmesi de önemli yer tutuyor. Bu yılın ilk altı ayındaki en önemli gelişmeler arasında hiç kuşkusuz Mermer Fuarı ve Komatek Fuarı yer alıyor. Her iki fuarın da bizim için başarılı geçmiş olması hepimizi sevindirdi. Bundan sonra sizlere mail ortamında da ulaştırıyor olacağımız CAT Magazine dergimizde yer alan haber ve bilgileri ilginç ve yararlı bulacağınızı umuyorum. Saygılarımla, GÄLLIVARE, İSVEÇ İş makinasının ömrünü en uzun süreye çıkarmak NARVA, ESTONYA Enerjisini topraktan çıkarmak Murat Erkmen, Borusan Makina ve Güç Sistemleri İcra Kurulu Üyesi, İş Makinaları Direktörü İŞ MAKİNASI ÖMRÜNÜ EN UZUN SÜREYE ÇIKARMAK kirlilik kontrol eğitimi sayesinde 4 UMMAN DA ÇÖLÜ YEŞERTMEK yüzlerce yıllık bir teknik kullanarak 8 SONRAKİ YÜZYIL BURADA BAŞLIYOR D7E paletli dozer ile 16 ENERJİSİNİ TOPRAKTAN ÇIKARMAK Cat ekipmanları Estonya ya güç veriyor 18 BAKIM TAVSİYELERİ Akülerinizi en iyi düzeyde tutun 22 NIMR, UMMAN Umman da çölü yeşertmek ENDÜSTRİYEL TASARIM Sonraki yüzyıl burada başlıyor Yukarıda gördükleriniz Cat Magazine nin bu sayısında yer alan konulardan sadece birkaçı içinde çok daha fazla sayıda haber ver görüş yer alıyor. Bir sonraki sayıda görmek istediğiniz başka konular varsa, CatMagazine@cat.com adresinden yayımcılarımız ile temasa geçebilirsiniz. YAYIMCI: Jenny Strömbom, Caterpillar S.A.R.L. BAŞ EDİTÖR: Agnes Schroeter, Caterpillar S.A.R.L BAYİ KOORDİNASYONU: Anneloes de Jong BAŞ YAZAR: Nick Carding SANAT YÖNETMENİ: Ron Strik FOTOĞRAFLAR: Peter Verver KONSEPT & GERÇEKLEŞTİRME: Caterpillar S.A.R.L. için Centigrade YEREL TEMSİLCİ İRTİBAT: Burcu Çalışkan Akdağ Cat Magazine, Avrupa, Afrika, Ortadoğu ve BDT deki Caterpillar temsilcileri tarafından senede üç defa dağıtılmaktadır. Yazılarınızı lütfen Cat Magazine, Caterpillar S.A.R.L., 76 Route de Frontenex, PO BOX 6000, 1211 Geneva 6, Switzerland adresine gönderin. CatMagazine@cat.com. Tüm hakları saklıdır Caterpillar. Home 3

4 İŞ MAKİNASININ ÖMRÜNÜ -30 DERECEDE EN UZUN SÜREYE ÇIKARMAK CAT KİRLİLİK KONTROL EĞİTİMİ SAYESİNDE 4 Home

5 İsveç te, Kuzey Kutup Dairesi nin 70 km kadar kuzeyinde bulunan Aitik açık ocak bakır madeninde, 24 Cat 793 kaya kamyonundan oluşan bir filo, dünyanın en zorlu koşullarından bazıları altında operasyonel karlılık sunulmasında anahtar bir rol oynuyor. Maden sahibi Boliden Mineral AB nin verimliliğinin artırılmasına, Caterpillar ın Global Madencilik Bölümü, EAME Servis Operasyonları ekibi ve yerel Cat temsilcisi PON un birlikte düzenlediği, atölye teknisyenlerine yönelik, eşsiz bir eğitim programı ile destek veriyor. Eğitim programının ödülü ise, daha az arıza süresi, daha düşük bakım masrafları ve daha uzun iş makinası ömrü. Vay be, amma da büyük bir delikmiş, diye fısıldıyor kendi kendine Cat kirlilik kontrolü pazar uzmanı Ron Meischner. Aitik madeninin 3 km uzunluğa, 420 metre derinliğe sahip açık ocağına ilk defa bakıyor. Dünyanın dört bir yanındaki madenlerde eğitim verdiğinden olacak, öyle kolay etkilenen biri değil, ama bu sefer durum farklı. Caterpillar dan EAME servis operasyonları danışmanı Michael Loyer ve Global Madencilikten ürün destek temsilcisi Mike Stott tarafından planlanan atölye eğitim programını desteklemek üzere getirtilen Ron, eğitimli atölye personeli tarafından gerçekleştirilecek etkin kirlilik kontrolünün iş makinası verimliliğinde sağlayacağı iyileştirme potansiyelinin hemen farkına varıyor. Michael Loyer da aynı fikirde. İyi eğitim daima karşılığını verir diyor. Nitekim bu yüzden de Caterpillar daki herkes tarafından önemli olarak görülüyor. Ancak, burada ortaya çıkacak mükafat gerçekten etkileyici olabilir. Zaten burada olmamızın sebebi de bu; Boliden in azami verimlilik ve varlık kullanımına yönelik çalışmalarını desteklemek. SINIRDA YAŞAM İsveç in kuzeyinde, Gällivare yakınlarında bakır cevheri ilk olarak 1930 lu yılların başında keşfedildi. Ancak, yüzde 0,5 in altındaki düşük bakır yoğunluğundan ötürü, burada maden açılması madenin karlı bir şekilde çıkartılması için uygun ekipman ve teknolojinin mevcut hale geldiği 1960 lı yıllarda değerlendirmeye alındı yılında açılan madenden başlangıçta yılda 2 milyon ton bakır cevheri çıkarılıyordu. Bugün, yıllık üretimin 2012 yılına kadar 36 milyon ton civarına yükseltilmesi planlanıyor ve toplamda 480 milyon tondan fazla atık kayanın kaldırılacağı tahmin ediliyor. Bu atık bugün yol güçlendirme desteği ve beton üretiminde balast olarak kendine bir kullanım alanı buluyor. Üretim, del ve patlat yöntemi ile gerçekleştiriliyor. Malzeme, her biri 218 ton ağırlığında yük taşıma kapasitesine sahip Cat 793 kaya kamyonlarına yükleniyor (10 adet Cat 795 kaya kamyonu sipariş edilmiş ve bunlardan ilki hazır ikincisi ise şuanda şantiyede monte ediliyor) ve kamyonla taşıma mesafesini azaltmak amacıyla, biri çukurun içinde diğeri de yüzeyde bulunan iki kırıcıya naklediliyor. Kaya parçaları buradan alınarak 7 km uzunluğundaki taşıma bandı sistemi yoluyla önce bir ara stoklama noktasına, ardından da madenin yoğunlaştırıcı tesisinin yakınlarında bulunan ana maden cevheri depo binasına getiriliyor. Taşlama ve yüzdürme teknolojisi ile bakır kümesi kayalardan ayırılıp tren yoluyla günde yaklaşık 500 ton 250 km uzaklıktaki Skellefteå da Aitik madenindeki her şey iş makinalarını sınırlarına kadar zorluyor. bulunan Ronnskär bakır izabe tesisine naklediliyor. Üretim, kışın sıklıkla -30 derece olan, hatta -47 dereceye kadar inebilen, yazın ise +30 dereceye kadar çıkabilen sıcaklıklarda, günde 24 saat boyunca devam ediyor, diyor Boliden in mobil iş makinaları için bakım planlamacısı olarak çalışan Anton Matti. Cat kamyonları da donmuş yüzeyin bahar aylarında erimesi ile yüzde 8 lik eğimler üzerinde yük taşımanın zorlu bir iş haline geldiği servis yolları üzerinde çalışmak zorunda. Hatta, diye ekliyor, Aitik madenindeki her şey iş makinalarını sınırlarını zorluyor. Devamı Home 5

6 MICHAEL LOYER Bu aslında verimlilikte gerçek kazanımlar sağlayacak uzun vadeli bir sürecin sadece başlangıcı. KİRLİLİĞİ GÖZÜNDE CANLANDIRMAK 208 litrelik bir yağ varilinde ISO 16/13 temizlik standardına uygunluğu bozulmaksızın bulunabilecek azami kir işte bu kadar sadece 160 mg, yani iki bebek asprin tableti. 6 Home

7 Caterpillar kirlilik kontrolü uzmanı Ron Meischner (solda) Aitik madeni atölyesinde pratik eğitim veriyor. PRATİK EĞİTİM, GERÇEK DÜNYA NIN YARARINA Peki kirlilik kontrolünde eğitimin nasıl bir yararı oluyor ve bu neleri içeriyor? Michael Loyer in cevabı oldukça basit: Hidrolik yağ filtrelerini, şanzıman yağını, aks yağını ne sıklıkla değiştirdiğinizi kendinize sormalısınız. Eğer değişim aralıklarını güvenli bir şekilde uzatabilseydiniz, bunun işletme ve bakım masrafları üzerindeki etkisi ne olurdu? Peki ya hidrolik bileşenlerin, güç aktarma organlarının, cer ve diferansiyellerin ve yakıt enjektörlerinin ömrünü uzatabilseniz nasıl olurdu? Tasarrufunuz ne kadar olurdu? İşletme verimliliğini ne ölçüde iyileştirebilirdiniz? Bileşen ömrünü artırmaya ve işletme maliyetlerini azaltmaya yönelik en büyük fırsat, yağ temizliğinin etkin şekilde yönetilmesidir. İşte buradaki eğitim oturumlarımızın konusunu da bu oluşturuyor. Katılımcılar Boliden çalışanları ile yerel Cat temsilcisi PON in Aitik madeninde sürekli olarak görevlendirilmiş teknisyenlerinden oluşan 32 maden atölyesinde çalışan personel içindeki 10 teknisyenden oluşuyor. Gruba, eğitimin değeri hakkında ikna edilmeye hiç de ihtiyaç duymayan madendeki PON atölye amiri Mats Petterssen de katılıyor. Madendeki üretimin artmasıyla beraber, diye belirtiyor, bizden beklenenler de giderek arttığından, iyi eğitim almış insanlara ihtiyacımız var. Şirketin maliyet etkinlik doğrultusundaki çıkışını desteklemek amacıyla daha etkili şekilde çalışabilmek için daha fazlasını bilmemiz gerekiyor. Bu, kaydadeğer bir fark yapacak. tasarrufu ve geliştirilmiş iş makinası verimliliği açılarından muhtemel faydaların bir hesaplamasını sunacak bir atölye değerlendirmesi de gerçekleştiriyoruz. YENİ BİR ÇAĞIN BAŞLANGICI Bu aslında uzun vadeli bir sürecin başlangıcından başka bir şey değil, diye ekliyor Michael, eğitim, atölye değerlendirmesi ve bunun ardından Boliden Aitik Maden Müdürü Patrik Gillerstedt e yapılan sunumun tamamlanmasının ardından. Tavsiyeler yapıldı, gerçekten olumlu sonuçlar elde edildi ve şimdi de, Boliden, Cat temsilcisi PON, Caterpillar ın Global Madencilik Bölümü ve EAME Servis Operasyonları ekibi de dahil herkes önümüzdeki yıllarda iş makinası verimliliğinde gerçek kazanımlar ve daha düşük bakım masrafları sunacak bir aksiyon planı oluşturulması amacıyla işbirliği yapma konusunda gerçek bir sorumluluk sergiliyor. Patrik Gillerstedt ekliyor: Kirlilik kontrolü ile çalışmaktan ne gibi faydalar elde edebileceğimizi görüyoruz ve daha da yüksek bir temizlik düzeyine ulaşmak için PON ve Caterpillar ile birlikte çalışmaya devam edeceğiz. n KUTUP İKLİMİ -30 dereceye kadar düşebilen madendeki sıcaklıklar Cat 994 (yukarıda) ve madenin atölyesindeki teknisyenler için (en üstte) bile zorluklara yol açabiliyor. Oturum, kirlilik kontrolü teknikleri ile bunların yararlarının açık şekilde izah edildiği sunumların yanı sıra, parçacık analizi ve süzme döngülemesi gibi işlemlerin sergilendiği tatbiki atölye oturumlarından oluşuyor. Ancak, Ron Meischner in de açıkladığı gibi, Bu, üzerinden zaman geçtikçe sağladığı faydalar da artacak bir sürecin sadece başlangıcı. Bizler aynı zamanda, maden yönetimine atölyenin mevcut etkinliğinin açık bir resmini sunacak, bunu artırmak için neler yapılabileceğini ana hatları ile ortaya koyacak, söz konusu değişiklikleri hayata geçirmek üzere bir program teklifi getirecek ve maliyet Home >> Yeni elektrikli sürme düzenli kamyonlarımızı burada işbaşında görün 7

8 UMMAN DA ÇÖLÜ YEŞERTMEK Günümüzün ihtiyaçlarını karşılamak üzere uyarlanmış, yüzlerce yıl yaşındaki bir teknik kullanan petrol şirketi Umman Petrol Geliştirme, petrol üretim sürecinde kirlenen büyük miktardaki suyu temizleyip geri dönüşümünü sağlamaya kararlı; Cat iş makinaları da, çölü yeşertmek için ihtiyaç duyulan kas gücünü sağlamak için yerini almış durumda. Ülkenin başkenti Muskat ın 800 km güneybatısında bulunan Nimr şehrinde, on yıl önce çöl manzarasının monotonluğunu bozan tek şey, burada bir başına dikilen bir petrol üretim tesisiydi. Bugün ise tüm bunlar değişmiş durumda. Bir zamanlar sadece 55 dereceye varan sıcaklıklarda kavrulan kaya, çakıl ve kumun bulunduğu yerlerde artık çöl rüzgarı altında salınan devasa sazlıklar bulunurken kulaklarda ise akan suyun sesi yankılanıyor. Bunların hepsi, Umman Petrol Geliştirme (UPG) adlı petrol şirketinin başlattığı iddialı projenin bir parçası. Çevre uzmanı Bauer Nimr LLC tarafından yürütülen proje, Nimr sahasındaki petrol çıkarma süreci sonucunda ortaya çıkan kirli suyun temizlenip geri kazanılmasını amaçlıyor. Ummanlı Sarooj İnşaat Şirketi tarafından işletilen Cat iş makinalarından oluşan devasa filo, projenin ilk inşaat aşamasında hayati bir rol oynuyor. MODERN SORUNA GELENEKSEL ÇÖZÜM Petrolün nadiren kendi başına yüzeye çıktığı, petrol sektörünün dışında az bilinen bir gerçektir. Yeni açılan bir petrol yatağındaki basınç düşmeye başladığında, petrolü yüzeye doğru itmek amacıyla kuyuya su enjekte edilir. Mevcut petrol fiyatlarında, yüzde 90 a kadar su içeriği dahi ekonomik kabul ediliyor. Nimr petrol sahasında toplam üretimin sadece onda biri saf ham petrolden oluşuyor. Her bir varil petrol ile birlikte, altı varil de tuzlu işleme suyu üretiliyor. Tuzun yanı sıra, bu su petrol tortusu ve bir miktar da ağır metal içeriyor. Toplam olarak, günde metre küp kirli su üretiliyor. Bugüne kadar, petrol içeriğinin mümkün olan en yüksek kısmı ayrıştırıldıktan sonra, su, derin atık su kuyularına pompalanıyordu. Bu, muazzam miktarda enerji gerektiren, pahalı bir süreç olduğundan UPG nin uzun bir süredir kirli suyun bunun yerine daha çevre dostu ve enerji verimli bir şekilde işlemden geçirilebilmesini araştırması pek de şaşırtıcı değil. İlk bakışta, çözüm oldukça garip görünüyor yerel olarak yetiştirilmiş sazların kullanıldığı bir sazlık arıtma tesisi. Ancak, bu, köylere giden suyun bataklıklar üzerinden yönlendirilmek suretiyle temizlendiği orta çağlara kadar uzanan bir tarihe sahip, kendini kanıtlamış bir teknoloji. Tekniğin 1970 li yıllarda yeniden keşfedilmesinin ardından 8 Home

9 inşa edilen sazlık sistemleri kanalizasyon arıtma ve tuzlu su temizleme işlemleri için kullanılmaya başladı yılında petrol atıklarını ve içinden geçen ağır metalleri ortadan kaldırma yeteneğinin incelenmesi amacıyla, UPG tarafından sazlık temelli bir pilot sulak arazi arıtma sistemi inşa edildi. Altı yıllık bir süre zarfında, bu kavramın geçerliliğini gözler önüne serdi ve 2007 yılında, Bauer Grup un bir iştiraki olan Bauer Nimr LLC, Nimr üretim tesisinde üretilen tüm işlenmiş suyun temizlenebilmesi için sazlık teknolojisini geliştirmek üzere görevlendirildi. Dört aşamalı pilot tesisten hareketle, nihai sistem Tamamlandığında, sazlık arıtma tesisi 235 hektarlık bir alan kaplayacak. Sazlıklara dayalı bir sistemi işletmek için çok az enerjiye ihtiyacınız olacaktır, zira bunun tasarımı, suyun doğal olarak akmasına imkan tanıyor; ancak çok geniş bir araziye ihtiyacınız var. Tamamlandığında, asıl sazlık arıtma tesisi testlerin yapıldığı arazinin 150 katına ulaşarak, 235 hektarlık, yani 450 futbol sahasına eşdeğer, bir alanı kaplayacak. Proje, üç aşamadan oluşuyor. Suyun petrolün yüzde 99 unun temizlendiği bir filtreleme işleminden geçtiği ilk aşama, m 2 lik bir alanı kaplıyor. Su daha sonra 1,8 km x 54 m lik bir alana sahip bir tampon havuzdan geçiriliyor. 2. Aşama, m 2 lik bir alanı kaplayan sazlıklardan oluşuyor. 3. Aşama, m 2 lik buharlaşma/tuz çıkarma alanlarından oluşuyor. Devamı suda çözülmüş ve çökmüş her türlü maddeyi ortadan kaldırabilecek. Geriye sadece tarımsal sulamada da kullanılabilecek temiz su kalacak. Ancak hepsi bu değil: sazlık kesildiğinde, enerji kaynağı olarak, örneğin elektrik üretiminde de kullanılabilecek. Tasarım içinde yer alan buharlaşma havuzlarında imal edilen tuz ise, yeni kazı çalışmalarında, matkap kafası üzerinde kayganlaştırıcı olarak kullanılabilecek. Home 9

10 Çalışmalar kapsamında, m 3 sert kaya kazılıp taşınacak. İş programına uyulmasında iş makinasının müsaitliği ana etkenlerden biri. 10 Home

11 BİR MİLYON METREKÜPLÜK HAFRİYAT NASIL YAPILIR HEM DE HIZLI Mayıs 2009 da, proje kapsamındaki çalışmalarına başladıklarında, Sarooj İnşaat Şirketi nin karşı karşıya kaldığı sorun da buydu. Çalışma kapsamında, toplam m 2 lik bir alanı düzleştirmek için m 3 ü kaya olmak üzere, m 3 hacminde malzemeyi kazıp taşımaları gerekiyordu. Düzeylendirme işleminin ardından, tüm alanın 2 cm nin de altında bir tolerans ile tesviye edilmesi, düzleştirilmesi ve sıkıştırılması gerekiyor. Bunun ardından, yaklaşık m 3 kırmızı kilin üretilip karıştırılması ve tesiste su kaybını önlemek için su geçirmez bir katman oluşturmak amacıyla tüm alana yayılması gerekiyor. Rakamlar öylesine etkileyici, iş yükü öylesine fazla ki, Sarooj un işin etkin şekilde yapılmasını sağlamak için çok geniş yelpazedeki Cat iş makinalarına dönmesi sürpriz değil. Bölgedeki Cat temsilcisi Al-Bahar grubu bünyesinde yer alan Oasis, yapılacak işe uygun iş makinalarının belirlenmesinde önemli bir rol oynadığı gibi, gece gündüz satış sonrası destek de sunuyor. Her biri kırıcılar ile donatılmış en az yedi Cat ekskavatör, düzeylendirme işlemini gerçekleştirmek için gece gündüz çalışırken, AccuGrade GPS sistemleri ile donatılmış iki 14M Cat greyder ve silindir sıkı tolerans düzeylerini tutturmak üzere çalıştırılıyor. Müteahhitin şantiyede kendine ait toplam 73 iş makinasından 50 si Cat iş makinalarından oluşurken, ihtiyaç duyulduğunda ek Cat iş makinaları da kiralanıyor. Sarooj proje yöneticisi Marc Brijs şunları söylüyor: Bu projede Cat e başvurmanın bizim için iyi bir karar olduğunu gördük. Cat iş makinaları diğer iş makinalarına kıyasla çok daha az arıza süresine sahip ve tozun ekipman için zorluk yarattığı bir ortamda, yedek parça çok daha hızlı temin edilebiliyor. Bu büyük bir artı. Ayrıca ilginç şekilde, diye ekliyor, şantiyedeki deneyimlerimize dayanarak, bugün elimizde bulunan rakamlar, bir iş makinasına tek bir operatör atadığınızda, o ekipmandaki arızaların ve arıza sürelerinin %50 ye varan oranlarda azaldığını gösteriyor. Dolayısıyla, biz de elimizden geldiğince bunu başarmaya çalışıyoruz. Burada 10 saatlik vardiyalar halinde hatta kimi zaman daha da uzun sürelerde çalışan operatörlerimiz var, dolayısıyla, iş programına uyulmasında iş makinasının müsaitliği ana etkenlerden biri. İş makinalarının çalışma zamanlarını azami düzeye getirebilmek için, Sarooj şantiyeye 26 teknisyenden oluşan bir ekibin önleyici bakım ve tamirat çalışmaları gerçekleştirdiği, bağımsız bir atölye kurmuş. Her şey hesaba katıldığında, burada etkin bir operasyon yürüttüğümüzü düşünmek isteriz, diye onaylıyor Marc, her ne kadar ilk başlarda durum böyle değilse de. Burada ilk defa çalışmaya başladığımda, en başa dönmem ve operasyonu daha da verimli hale getirmek için her şeyi planlayıp hesaplamam gerekti kaç iş makinasına, nerede ve ne zaman ihtiyacımız vardı. Ancak, artık burada çalışan herkesin konumu ve sorumlulukları iyi şekilde tanımlanmış durumda. Birbirinden bağımsız ekipler halinde çalışıyoruz, ki bu da işçilerimizin motivasyonuna katkıda bulunuyor. Hatta, ekipler arasında bir rekabet dahi var ve en iyi performansı sergileyenler ikramiye alıyor. Cat iş makinalarımın üretkenliğinin üstüne bunların hepsi zorlu bir şantiyede hızımızı korumamızı sağlıyor. SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞE YAPILMIŞ BİR YATIRIM Peki ya gelecek? Tamamlandığında, Nimr sazlık su arıtma tesisi dünyanın en büyük ticari sazlık su arıtma tesisi olacak. Sadece gelecek yıllarda muazzam miktarlarda enerji ve para değil, aynı zamanda CO 2 tasarrufu da yapacak. Sazlar hemen her yerde yetişebildiği gibi, sıvı atık için harcanan enerji de neredeyse sıfıra yakın. Sonuç olarak, bu, gerek çöllük alanlarda bulunan petrol sektöründeki üretimden elde edilen suyun yönetiminde gerekse diğer birçok uygulama açısından temel oluşturan bir proje. Sazlık arıtma tesisleri, tüm bir şehrin sıvı ev atıklarının arıtılmasında kullanılabilir. Bilhassa Ortadoğu daki küçük devletler ile emirlikler daha şimdiden ekoloji alanında yenilikçi ürün ve tekniklere yatırım yapıyor petrolün bitmesinin sonrasına da hazırlanıyorlar. n Operatörlerin 10 saatlik vardiyalar halinde ve mümkün olan yerlerde tek bir iş makinası ile çalışması da arızaların ve arıza sürelerinin azaltılmasına yardımcı oluyor. Bağımsız ekipler halinde çalışmak, zorlu bir şantiyede motivasyonu sağlarken iş makinası verimliliğini de artırıyor. Home >> Motor greydelerimiz hakkında daha fazlasını buradan öğrenin 11

12 Home

13 Home

14 Home

15 Home

16 CAT D7E ELEKTRİK PALETLİ DOZER SONRAKİ YÜZYIL BURADA BAŞLIYOR Caterpillar kurumsal endüstriyel tasarımdan kıdemli tasarımcı Ashley Menges bu devrim niteliğindeki iş makinasının gelişimini bazı yönleri ile ele alıyor ve doğuşuna giden düşünüşü ortaya çıkarıyor. ASHLEY MENGES Caterpillar kurumsal endüstriyel tasarımdan kıdemli tasarımcı. D7E nin ön çizimi, kabin tasarımında vurguladığı yeni yaklaşım ile hatrı sayılır derecede geliştirilmiş ergonomi sunuyor. Egzersiz ekipmanı tasarımından Cat iş makinalarının gelecek kuşak makinalarını tasarlamaya geçiş, ilk bakışta pek de akla gelen bir kariyer hamlesi gibi görünmeyebilir. Caterpillar dan kıdemli tasarımcı Ashley Menges buna katılmıyor. Zira bundan dokuz yıl önce yaptığı da tam olarak buydu ve bunun mantıklı bir adım olduğu konusunda ısrarlı. İşin aslı, bu sanabileceğiniz kadar da büyük bir değişim değil, diyor. Her iki iş de, ergonomi ile endüstriyel tasarımın entegrasyonunu, şekil ile kullanabilirlik arasındaki en iyi muhtemel karışımın bulunmasını öngörüyor. Hangi proje üzerinde çalışıyor olursam olayım, Caterpillar daki başlıca sorumluluğum bu karışımı şantiyede mümkün olan en yüksek düzeyde üretkenlik sağlayacak işlev, hizmete elverişlilik ve fiziki tasarım bileşimini keşfedip uygulamaktır. Ashley için, sorumluluk erken başladı. Her zaman tasarımcı olmayı istemişimdir, diye itiraf ediyor, daha çocukluğumdan itibaren. O sıralar başlıca uğraşlarım nasıl çalıştığını anlamak için eşyaları parçalamak ve çizim yapmaktı. Bu ikisinin bileşimi halen bende büyük bir hayranlık uyandırır; bu, tasarımcı olmanın temelini oluşturur. Şu günlerde, işinin büyük bölümünü bilgisayar ekranı başında yapıyor olsa da, bu hayranlık devam ediyor. Zamanım mevcut ürün geliştirme ile blue sky geleceği düşünme çalışmaları arasında, günümüz teknolojisinin dayattığı sınırlamalar olmaksızın neler yapılabileceğini düşünmekle, geçiyor. Ancak, mevcut ürün geliştirme çalışmaları üzerinde çalışırken dahi, bir blue sky alternatifine bakmaya çalışırım, zira o düşünüşün bir kısmını sürmekte olan bir projeye dahil etmek sıklıkla mümkün oluyor. Örnek olarak da Cat D7E nin kabin tasarımını gösteriyor. YARININ GÖSTERGESİ Her ne kadar Cat D7E nin geliştirme çalıştırmaları D7E, diğer iş makinaları ile gidebileceğimiz bir yol gösterdi lı yılların sonunda başlamışsa da, Ashley bu iş makinasını tasarımın gelecekte alacağı yöne dair bir gösterge olarak görüyor. Onun da söylediği gibi: Gelecek yüzyıl burada başlıyor. Örneğin, elektrikli sürme düzenine geçiş, mekanik şanzımana kıyasla 16 Home

17 CATERPILLAR ENDÜSTRİYEL TASARIM hatrı sayılır yararlar sunuyor; litre yakıt başına taşınan malzeme miktarı yüzde beş artarken, saatte tüketilen yakıt miktarı yüzde 10 ile 30 azalıyor, gürültü düzeyi yüzde 50 düşürülüyor, şanzıman ömrü de yüzde 50 oranında artırılabiliyor. Bu bizlere gelecekte diğer iş makinaları ile de kat edebileceğımiz bir yol gösterdi. Elektrikli sürüş düzeninin aslında yeni olmadığını kabul ediyor: Tren lokomotiflerinde 50 yılın üzerinde bir süredir, daha yakın dönemde ise hibrid otomobillerde kullanılıyor. Ancak, paletli dozerlerdeki uygulaması, hayal gücümüzde yapması hiç de kolay olmayan bir sıçramaya neden oluyor. Öte yandan, elbette, artık yapıldığından, insanlar, Bu öylesine basitmiş ki, neden ben de bunu düşünemedim? diyorlar. Neyse ki, bunu Caterpillar olarak biz yaptığımız için şanslıyız. Bu, D7E nin inovasyondan mahrum olduğu anlamına gelmiyor. Yapımında kullanılan sac metalin lazer ile kesiminden kabin tasarımına, iş makinası çığır açıyor. Ashley, ancak bunun temelinde tamamiyle verimli işletim için gerek duyulan şeyler yatıyor. Hangi açılardan, nasıl bir görüş sahası gerekir? gibi sorular sorarsınız ve alacağınız cevaplar tasarımınızın temelini oluşturur. Ayrıca lütfen unutmayın, diye de ekliyor, tasarım teklifleri kullanıcılara ilk olarak gösterildiğinde, bilhassa da ön camın ortasındaki sütuna dair, bazı olumsuz tepkiler almıştık. Ancak, bunun ardındaki nedeni yani operatörlerin sürekli olarak bıçağın kenarlarına bakmak zorunda olduğunu açıkladığımızda, anlayış da geliyor ve heyecan da büyüyor. Bu tarz danışma, tasarım süreci boyunca devam etti. Ortaya çıkan sonuç ise, diye bitiriyor sözlerini Ashley, inanılmaz potansiyele sahip, gelecekteki tasarım inovasyonları için temel ölçüt olacak bir iş makinası olacak. Yarın buradan başlıyor, diyor. Belki de, bir sonraki adımda, tam olarak tümleşik palet, azami güvenlikli optimum görüş için hareketli bir kabin, Sonrasında ne var? Günümüzün yenilikçi Cat D7E sini takip eden, yarının paletli dozeri radikal ölçüde farklı görünebilir. Bilgisayar simülasyonu ve kabin UZMANLARINA SORUN Başlıca endişelerim, iş makinasının görünüşü ve kabin tasarımıydı, diyor Ashley. D7E yi sadece kaportanın altındakiler ile değil dış görünüşü ile de öne çıkartmak istiyordum. Bu tarz çalışmalarda daima hibrid otomobil için oluşan benzer algı sorunları yaşanır. Geleneksel şekilde mi görünmelidir? Yoksa radikal şekilde farklı görünerek yeni bir şey olduğu mu duyurmalıdır? Hibrid otomobillerde bunu doğru yaptıklarından pek emin değilim, ama D7E de iyi bir iş çıkardığımızı düşünüyorum; ya da müşterilerimizin bize dediği bu ve asıl uzman yine onlar. hatta belki de uzaktan kumanda gibi konseptleri içinde barındıracak tasarımlara geçeriz. n Gelecekteki inovasyon için başlangıç noktası yeni Cat D7E iş başında. Kabin tasarımı sırasında da müşterilere yoğun bir şekilde danışıldı. Bu biraz aşırı gözükebilir, diye itiraf ediyor >> Yeni Cat D7E elektrik tahrikli traktörü hakkında daha fazlasını buradan öğrenin Home 17

18 >> Paletli dozerlerimiz hakkında daha fazlasını buradan öğrenin Narva açık ocak madeni ve dünyanın en büyük yeraltı bitümlü şist madeni Estonya da üretimin hızlandırılmasına katkıda bulunuyor. 18 Home

19 Geçen yüzyılın başlarında, Estonyalı bir çiftçi bir sauna inşa etmeye karar verir. Arazisinde, aradığı ideal kayayı bulur; yeterince güçlü, ancak kesimi kolay. Saunasının inşaatını tamamladıktan sonra da ocağı yakıp ilk saunasının tadını çıkarmaya hazırlanır. Ne var ki, ateşin ocaktan duvarlara yayıldığının farkına varır ve kendini hemen dışarı atar. Keyfi de, saunası da mahvolmuştur. Ancak, bunun yerine, Estonya nın bitümlü şistini keşfeden kişi olarak ünlenir. Keşfi, jeologların bölgeye akın ederek ciddi rezervler bulmasına ve 1916 yılında endüstriyel ölçekte madenciliğin başlamasına ön ayak olur. Bugün, neredeyse yüz yıl sonra, bitümlü şist önemli bir kaynak. Estonya, elektriğinin %90 ını bu kaynaktan elde ederken, bitümlü şist endüstrisi kişiye istihdam sağladığı gibi, Estonya nın gayri safi milli hasılasının da yüzde dördünü oluşturuyor. Doğal olarak, Cat iş makinaları buradaki yerini almış, bu önemli maddenin çıkarılma, taşınma ve karıştırılma işlemlerini hızlandırıyor. HERKES İÇİN ENERJİ Baltık bölgesindeki en büyük enerji şirketlerinden biri olan Eesti Enerji Grup, fabrikalara, işletmelere ve evlere elektrik tedarik ediyor. Grup, gerek bitümlü şist madenciliğinden elektrik üretimine, dağıtım ve satışına ve ısı üretimine, gerekse bitümlü şistten petrol üretimine kadar tüm değer zinciri boyunca faaliyet gösteriyor. Grubun madencilik şirketi Eesti Enerji CAT EKİPMANLARI ESTONYA YA GÜÇ VERİYOR ENERJİSİNİ TOPRAKTAN ÇIKARIYOR Kaevandused, iki yüzey madeni ile aralarında dünyanın en büyük bitümlü şist madeni olan Estonya madeninin de bulunduğu iki yeraltı madeni işletiyor. Yıllık toplam üretimin yaklaşık yüzde 80 i enerji üretimine giderken yüzde 18 i petrol üretimi için işleniyor, geriye kalan yüzde 2 si ise çimento üretiminde kullanılıyor. Şirket, yerel Cat temsilcisi Wihuri AS tarafından tedarik edilen Cat iş makina ve ekipmanlarının sadık bir kullanıcısı. Şirket halen üç madende beş Cat D11 paletli dozer, dört 16H motor greyder, iki 988H lastik tekerlekli yükleyici ve bir 444E bekolu yükleyici işletiyor. İş makinalarının büyük bölümü, Narva açık ocak madeninde çalışırken, bir 16H motor greyder, Aidu açık ocak madeninde, bir diğeri ise Estonya madeninde kullanılıyor. Devamı Home 19

20 Narva madenindeki şantiyede konuşlandırılan Yerel Cat temsilcisi Wihuri AS teknisyeni Vladislav Lahno. RAKİPSİZ ÇOK YÖNLÜLÜK Cat iş makinalarına yatırım yapma kararını 1989 yılında aldık, diyor Eesti Enerji Kaevandused teknik ve servis yöneticisi Erkki Kaisla. Wihuri AS den bir Cat D11R kiralayarak bir yıl boyunca test ettik ve verimli, güvenilir bir performans sergilediğini gördük. Ayrıca, Narva madeninde bunun son derece çok yönlü bir iş makinası olduğunu da açık şekilde gördük. O zamandan bu yana da bizi yanıltmadı. Halen kullandığımız beş D11, örtü tabakasının kaldırılması ve kazı işlerinden bitümlü şist istifleme ve arazi restorasyonu operasyonları gibi 30 u aşkın operasyonda rol aldı. Cat 988H lastik tekerlekli yükleyiciler (yukarıda) ve 16H motorlu greyderler 150 km uzunluğundaki servis yollarının inşası ve bakımında hayati bir rol oynuyor. Narva daki üretim müdürü Pavel Onuchak da aynı fikirde: Testler, halatlı kazıcılar ile çıkarılmadan önce bitümlü şist tabakasının patlatılmak yerine deşilmesinde D11 i kullanabileceğimizi ortaya koydu. Buna ek olarak, D11 lerimizi diğer kritik operasyonlarda da kullanıyoruz. Halatlı kazıcılar, bitümlü şistin çoğunu daha kalın damarlardan çıkarabiliyor, ancak halatlı kazıcıların çıkaramadığını dozerler alıyor. D11 ler, halatlı kazıcılar için yolları ve patlatma alanlarını hazırlıyorlar. Ayrıca, 150 km yi aşkın servis yolu inşa ettiler. Elbette, diye de ekliyor, yakıt tüketimleri yapılan işin tipine göre değişiyor. En yüksek yakıt kullanımı, tutarlı kalorifik değerin elde edilmesi için şistin karıştırılmasında dozerlerin kullanıldığı istiflemede yaşanıyor. Bu zorlu bir iş; tıpkı işimizde önemli bir rol oynayan arazi kazanma çalışmalarında yaptıkları iş gibi. CAT SERVİSİ KRİTİK FAKTÖR Dört şantiyede, farklı tiplerdeki 500 ü aşkın iş makinasının kullanıldığı ve yıl boyu aralıksız üretim taahhüdü dikkate alındığında, Eesti Enerji Kaevandused de 20 Home

21 servisin hayati bir rol oynaması şaşırtıcı değil. Şirketin bakım ve tamirat analisti Einar Kivimäe şöyle diyor: Optimum ekipman ömrü sağlamayı amaçlıyoruz ve servis de bu sürecin ayrılmaz bir parçası. İşte tam da bu sebepten ötürü 100 servis çalışanı istihdam ediyoruz. Ne var ki, Narva daki Cat iş makinalarının servisi Cat temsilcisi Wihuri AS nin sorumluluğu altında. Şantiyede sürekli duran bir teknisyenimiz ayrıca iki de kendilerine ihtiyaç duyulduğunda, son derece kısa süre içinde erişilebilen seyyar teknisyenimiz bulunuyor. Servisin büyük kısmı yerinde yapılırken, büyük bakım ve tamiratlar ise temsilcilikte gerçekleştiriliyor. diyor Wihuri kilit müşteri yöneticisi Magnus Mägedi. Cat temsilcimizin servis elemanları verimliliğimizi korumamızda değerli iş çıkarıyorlar. Şantiyede konuşlandırılan Wihuri teknisyeni Vladislav Lahno ekliyor: Yol inşaatı ve bakımda çalışan dört 16H motor greyderin yanı sıra, 988H lastik tekerlekli yükleyici ve her biri yılda yaklaşık saat çalışan beş D11 paletli dozer varken, beni ve seyyar olarak çalışan meslektaşlarımı sürekli meşgul tutmaya yetecek miktarda iş olduğuna hiç şüphe yok. Ancak, koşulların zorlu olmasına, sıcaklıkların ise -25 derece ile +35 derece arasında değişmesine rağmen, herhangi belirli bir sorun görmüyoruz. Cat iş makinaları son derece güvenilir bir performans ortaya koyuyor. Üretim Müdürü Pavel Onuchak da aynı fikirde: Cat i özellikle iyi servisinden ötürü seviyoruz. Bizleri verimli halde tutma konusunda çok iyi iş çıkaran, son derece kalifiye, organize insanlar. TEST, TEST Doğu Estonya daki bitümlü şist üretimi en az 30 yıl daha devam edecek, dolayısıyla, Cat in katılımının yüksek düzeyde seyretmesi, hatta yükselmesi, kesin görünüyor. Halen, şirket Cat dışı arazi kamyonlarından oluşan kayda değer bir filo kullanıyor, ancak son bir yıldır, kiralanmış bir Cat 775 kaya kamyonu şantiyede test ediliyor. Pavel Onuchak şöyle söylüyor: Sonunda, şu anda kullandığımızdan çok daha büyük bir kamyona geçmeyi hedefliyoruz. Elbette, Cat kamyonu hem daha ergonomik hem de daha güvenilir. Operatörler tarafından beğeniliyor, zira daha rahat ve daha fazlasını taşıyabiliyorlar. Bugün, ekonomik açıdan pek zamanı değil, ancak gelecekte, neden olmasın? n Narva şantiyesinde test edilen kiralanmış Cat 775 kaya kamyonu bakımda: Operatörler tarafından beğeniliyor, zira daha rahat ve daha fazlasını taşıyabiliyor. PAVEL ONUCHAK, Narva açık ocak madeninin üretim müdürü. Home 21

22 BAKIM VE OPERATÖR TAVSİYELERİ AKÜLER Düzenli akü bakımı ekipmanınızı işler halde tutmanıza yardımcı olur. Diğer yandan, bitmiş akü beklenmedik arıza süresi, azalan verimlilik ve düşük karlar anlamına gelir. Akünüzün sonsuza kadar dayanamayacağının farkındayız, ancak bu basit akü bakım tekniklerini takip etmek, akünüzün ömrünü azami düzeye çıkarmanıza yardımcı olacaktır. 5. AKÜYÜ ÇIKARTIN Eğer iş makinanızı kışın ısıtılmamış bir alanda saklıyorsanız, aküsünü çıkartarak sıcaklığın sürekli olarak 5 ila 10 derece arasında olduğu bir odada saklayın. 4. YAVAŞ ŞARJI KULLANIN Hızlı şarj ile aküyü aşırı ısınma riski altına sokarsınız, ki bu da suyu kaynatarak levhaların bükülmesine neden olur. Eğer sıvının şiddetli şekilde gazlaşması ve püskürmesi meydana gelirse, ya da kutu sıcaksa, şarj işlemini azaltın veya durdurun. SAKLAMA VE STOK ÇEVRİMİ 1. AKÜLERİ SERİN, KURU YERDE SAKLAYIN Akülerin ömrünü maksimum düzeye çıkarmak için dik pozisyonda tutun ve donmalarına izin vermeyin. Isı, akülerin hızla boşalmasına neden olacağından, ısı tavan değerinin altında tutulmalıdır. 6. TAKMADAN ÖNCE TEST EDİN Yeni akülerin voltu 12.6 veya daha fazla olarak ölçülür, fakat uzun depolama nedeniyle voltajda düşüşler olabillir. Eğer akünüz 12,4 voltun altına düşerse, daima kullanmadan önce şarj edin. 5. MİNİMUM ŞARJ AKIMININ KABUL EDİLDİĞİNDEN EMİN OLUN Eğer akü en yüksek şarj ayarında 15 dakika içinde minimum şarj akımını kabul etmezse, değiştirilmelidir. 2. İKİDEN FAZLA AKÜYÜ ÜST ÜSTE KOYMAYIN Aküleri, eğer karton kutu veya oluklu mukavva ile korunan paletler üzerinde değillerse, asla üst üste koymayın. AKÜ ŞARJ ETME TAVSİYELERİ 1. GÜVENLİK ÖNLEMLERİNE UYUN Daima güvenlik önlemlerini alın, uygun göz korumasını takın ve üretici talimatlarını mutlaka okuyun. YEDEK AKÜLER HIZLI, GÜVENİLİR SERVİS 3. STOĞUNUZU DÖNÜŞÜMLÜ KULLANIN Aküler yaşlandıkça boşalırlar. Akülerin gereğinden çok daha uzun süre stokta tutulmasını engellemek için, ilk gelen son çıkar (FIFO) metodolojisini uygulayın. 2.TAKMADAN ÖNCE ŞARJ CİHAZININ KAPALI OLMASINA DİKKAT EDİN Şarja başlamadan önce şarj cihazının kapalı, akünün ise çıkartılmış olması gerekir. ÖZEL İZLEME SERVİSİ Yedek aküye ihtiyaç duyduğunuzda, Cat temsilcinizin yedek aküleri stokta bulundurduğunu ve gerek atölyede gerekse arazide bunları yerleştirebileceğini unutmayın. Cat garanti programı, akünüzü maksimum sürede kullanmanızı güvence altına alır; aksi takdirde yenisi temsilciniz tarafından ücretsiz olarak size sağlanacaktır. 4. AKÜ KABLOLARININ BAĞLANTISINI KESİN 3. DONMUŞ AKÜYÜ ŞARJ ETMEYİN Dört hafta veya daha uzun süreli saklama süreleri için, akü kablolarının daima çekilmiş olması gerekir, aksi takdirde, soğuk havada aküler boşalıp donabilir. Daima ısınmasın bekleyin. 22 >> Akülerimiz hakkında daha fazlasını buradan öğrenebilirsiniz Home

23 Home

24 Home

25 Home

26 Home

27 Home

28 Home