ISTANBUL TICARET ODASı. 100 SORUDA MORTGAGE UYGULAMALARı

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ISTANBUL TICARET ODASı. 100 SORUDA MORTGAGE UYGULAMALARı"

Transkript

1

2 ISTANBUL TICARET ODASı 100 SORUDA MORTGAGE UYGULAMALARı HAZIRLAYANLAR Yrd. Doç. Dr. Burhan Baloğlu Yrd. Doç. Dr. Binhan Elif Yılmaz Yrd. Doç. Dr. Filiz Baloğlu Yrd. Doç. Dr. Nazan Susam Araş. Gör. Murat Şeker YAYIN NO: İstanbul, 2007

3 Copyright ÎTO Tüm haklar saklıdır. Bu yayının hiç bir bölümü, yazarm ve İTO'nun önceden yazılı izni olmaksızın mekanik olarak, fotokopi yoluyla veya başka herhangi bir şekilde çoğaltılamaz. Eserin bazı bölümleri veya paragrafları, sadece araştırma veya özel çahşmalar amacıyla, yazarm adı ve ÎTO belirtilmek suretiyle kullanılabilir. ISBN İTO ÇAĞRI MERKEZİ Tel: (212) 444 O 486 İTO yayınlan için ayrıntılı bilgi Bilgi ve Doküman Yönetimi Şubesi Dokümantasyon Servisi'nden alınabilir. Tel : (212) Faks : (212) E-posta : ito.yayin@ito.org.tr İntemet: Odamız yayınlarına tam metin ve ücretsiz olarak internetten ulşaabilirsiniz. YAYINA HAZIRLIK, BASKI, CİLT ENTEGRE MATBAACILIK ANONİM ŞİRKETİ Sanayi Caddesi No: Çobançeşme-Yenibosna / İSTANBUL Tel: (212) (pbx) Faks: (212)

4 ÖNSÖZ Günümüzde başta gelişmekte olan ülkeler olmak üzere dünyanm bütün ülkelerinde konut sektörü giderek canlanmakta ve ekonominin önemli sektörlerinden birini oluşturmaktadu*. Aynca toplumun büyük kesimini yakından ilgilendirmesi sebebiyle hükümetler de konut politikalarıyla yakından ilgilenmektedir. Sağlıklı ve güvenli konut ihtiyacının ön plana çıktığı ülkemizde ise ekonomik bütçeli konutların piyasaya uygun ödeme koşulları ile sunulması gerekmektedir. Bu husus, inşaat maliyetlerinin doğru tahmin edilmesi yanında ülkemiz için yeni bir açılım olarak kabul edilen "Mortgage Sistemi"nin de kullanılmasını gündeme getirmiştir. Kamuoyunda tut-sat olarak da bilinen Mortgage sistemi ülkemizde tarihinde Türkiye Büyük Millet MecUsi oturumu ile yasallaşmıştır. Bu açıdan bakıldığında, Türkiye pazarı ipoteğe dayalı finansman sistemi açısından büyük öneme ve potansiyele sahip durumdadır. Hükümet destekli bir finansman modeli risklerin iyi bir şekilde kontrol altına alınması ile sağlandığında yurtdışı ve yurtiçi yatırımcılardan da sisteme destek sağlanabileceği düşünülmektedir. Öte yandan. Mortgage sistemi ülkemizde hem üretimi arttınp yeni iş olanakları açarak, hem ciddi vergi geliri sağlayarak, hem de istihdamı arttırarak ekonomimizi de canlandıracaktır. Sistemin işlemesi için gerekli olan işgücü, bilgi birikimi ve yeterli hammadde ülkemizde zaten mevcuttur. Gerekli düzenleme ve mevzuatın en kısa sürede tamamlanarak Türk halkının kaliteli yaşam standartlarına kavuşturulması gerekmektedir.

5 Kısaca sözünü ettiğimiz bu olgular, sistemin önemini ortaya koymaktadır. Ancak ülkemizde sistemi iyi bir şekilde analiz edebilmek ve başarılı bir şekilde işleyebilmesini sağlamak için öncelikle yurtdışmdaki uygulama tekniklerini de bilmek gerekmektedir. Bu nedenle, Türkiye'de başarılı bir Mortgage uygulamasının yerleşmesi gerekli iktisadi, mali, hukuki ve teknik şartların oluşturulması ile mümkün olabilecektir. Bu kapsamda, mortgage sisteminin dünya uygulamaları ve yasal düzenlemeler, sistemin gerek toplumsal gerekse ekonomik boyutuna ilişkin konulara ışık tutabilmesi amacıyla 100 adet soru-cevap şeklinde hazırlanan "100 Soruda Mortgage Uygulamaları" isimli yayımmızm tüm üyelerimize ve ilgili kişi ile kuruluşlara faydalı olmasını diler, çalışmayı Odamız adma gerçekleştiren Yrd. Doç. Dr. Burhan Baloğlu, Yrd. Doç. Dr. Binhan Elif Yılmaz, Yrd. Doç. Dr. Filiz Baloğlu, Yrd. Doç. Dr. Nazan Susam ve Araş. Gör. Murat Şeker'e teşekkür ederim. Dr. Cengiz Ersun Genel Sekreter

6 SUNUŞ Toplumlar gelişmeye başladıkça bireyler daha açık ve resmi sözleşmelere ihtiyaç duymaktadırlar. Gerçekte, bir ülkenin ekonomik gelişme seviyesi ile ihtiyaç duyulan resmi sözleşmelerin sayısı arasmda pozitif yönlü bir bağlantı olduğu kabul edilmektedir. Ülkemizde yıllar itibariyle geçirdiği değişime paralel olarak benzer değişimleri her alanda yaşamaktadır. Tüketim alışkanlıklarının farklılaşması ve toplumun beklentilerinin yükselmesi sonucunda konut piyasasında oluşan talep sürekli bir artış göstermektedir. Bu ve benzeri nedenlerle konut sisteminin finansmanında yeni adımlar atılması gerekli olmuştur. İşte bu gerekçe ile hazırlanan mortgage kredi sistemi konusunu içeren yasal düzenlemeler, sistemin gerek toplumsal gerekse ekonomik boyutuna ilişkin somlara cevap olabilmesi amacıyla hazırladığımız bu kitabın, süreçle ilgili olan tüm taraflara faydalı olmasını dileriz. Konut alım gücünü ve dolayısıyla talebini artırıcı bir etki yapan bu krediler, konut sektörünün ve konut kredilerinin hacimlerinin büyümesine yol açar, dolayısıyla ekonomik büyümeyi artırır. Yeni finansal araçlar getirmesi nedeniyle, fmansal piyasalarm derinleşmesini sağlar. Derinleşen fmansal piyasalar ise, tasarrufların ve yatırımların artırılmasını destekler. Ülkeye giren dolaylı yabancı sermaye yatmmlarmı artırır.

7 Kredilerin gerek konut sektörüne, gerekse ekonomiye yapacağı olumlu etkiler, üretimin, ticaretin ve istihdamm da artmasına yol açar. Artan konut sahipliği sayısı nedeniyle, artan emlak vergisi gelirleri devletin vergi gelirlerini de artıracaktır. Devletin birincil ve ikincil piyasalardaki aktörlerden ve işlemlerden alacağı vergi gelirleri artacaktır. Ayrıca bireylerin kurumsal yöntemlerle uzun vadeli konut finansmanı sağlayabilmeleri, işletmelerin bilançolarmda ölü yatırım olarak duran gayri menkullere de hareket yeteneği kazandıracaktır. Tüm bu faydalara rağmen sistemin işlemesinde aksaklık yaratabilecek gerek ekonomik gerekse toplumsal sorunlar da ortaya çıkabilecektir. Özellikle kredi kullanacak tüketici açısından çıkması muhtemel sorunlar, toplumda çetrefilli konuların ortaya çıkmasına neden olabilir. Sistemin öne çıkan faydası; uzun vadeli ve düşük faizli krediler olduğundan, sistemden çok sayıda insanın yararlanarak, konut sahibi olması dileğiyle...

8 İÇİNDEKİLER Kısaltmalar 9 Soru Listesi 10 Birinci Bölüm MORTGAGE SİSTEMİ VE DÜNYA UYGULAMALARI 16 A. MORTGAGE SİSTEMİ 16 B. MORTGAGE SİSTEMİNİN DÜNYA UYGULAMALARI 18 İliinci Bölüm MORTGAGE SİSTEMİNİN TOPLUMSAL BOYUTU. 34 A. TÜRKİYE'DE KONUT VE TOPLUMSAL YAPI 34 B. MORTGAGE SİSTEMİ VE TÜRK TÜKETİCİSİ 43 C. MORTGAGE SİSTEMİNİN TOPLUMSAL GETİRİLERİ 51 D. MORTGAGE SİSTEMİNİN MUHTEMEL SOSYAL MALİYETLERİ 56

9 üçüncü Bölüm MORTGAGE SİSTEMİNİN EKONOMİK VE MALİ BOYUTU 62 A. TÜRKİYE'DE KONUT FİNANSMAN İHTİYACI VE İPOTEKLİ KONUT FİNANSMAN SİSTEMİNİN İŞLEYİŞİ 62 B. SİSTEMDE YER ALAN BİRİNCİL PİYASALAR 67 C. SİSTEMDE YER ALAN İKİNCİL PİYASALAR 90 D. SİSTEMİN İŞLEYİŞİNİ SAĞLAYAN.DİĞER DÜZENLEMELER 106 E. SİSTEMİN MALİ VE EKONOMİK SONUÇLARI 113 SONUÇ 124 KAYNAKÇA 126

10 Kısaltmalar AB : Avrupa Birliği ABD : Amerika Birleşik Devletleri BDDK : Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu BSMV : Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi DASK : Doğal Afet Sigortaları Kurumu DİBS : Devlet İç Borçlanma Senedi DPT : Devlet Planlama Teşkilatı GSMH : Gayrisafi Milli Hasıla GYODER : Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Demeği İDMK : İpoteğe Dayalı Menkul Kıymetler ÎTMK : İpotek Teminatlı Menkul Kıymetler ÎTO : İstanbul Ticaret Odası KDV : Katma Değer Vergisi S. : Sayı TBB : Türkiye Bankalar Birliği TBMM : Türkiye Büyük Millet Meclisi TOKÎ : Toplu Konut İdaresi TSRŞB : Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği TÜİK : Türkiye İstatistik Kurumu

11 Soru Listesi A. Mortgage Sistemi 16 Soru 1: Mortgage'nin kelime anlamı nedir? 16 Soru 2: Mortgage (İpotekli Konut Finansmanı) sistemi nedir? 16 Soru 3: Mortgage Dünya'da ilk kez nerede uygulandı? 18 Soru 4: Mortgage sisteminin finansman kaynakları nelerdir? 18 Soru 5: Mortgage'nin ülke uygulamalarında ortaya çıkan farklılıkların nedenleri nelerdir? 19 Soru 6: Dünya'da konut sektörünün ülke ekonomilerindeki payı nedir? 20 Soru 7: Mortgage sistemi dünyada nasıl uygulanıyor? 21 Soru 8: Avrupa'da Mortgage nasıl uygulanıyor? 22 Soru 9: Avrupa Birliği üyelerinde kullanılan fonlama kaynaklan nelerdir?. 25 Soru 10: Avrupa Birliği'nde kullanılan kredi türlerinin özellikleri nelerdir? 25 Soru 11: ABD'de mortgage nasıl uygulanıyor? 27 Soru 12: Mortgage sisteminde ABD - Avrupa karşılaştırması nasıldır? 28 Soru 13: Mortgage sistemi gelişmiş ülkelere özgü bir sistem midir? 29 Soru 14: Dünyada konut kredilerinde uygulanan vergisel farklılıklar nelerdir? 29

12 Soru 15: Dünyada gayrimenkul yatınmcılannm karşılaştığı işlem vergileri nelerdir? 30 Soru 16: Dünyada gayrimenkul işlemlerinde kar dağıtımımn vergilendirilmesi nasıldır?. 32 Soru 17: Dünyada gayrimenkul sahipliğinden dolayı ödenen vergiler nelerdir? 32 Soru 18: Ülkemizde 'ev sahibi' olmanın toplumsal anlamı nedir? 34 Soru 19: Konut sahibi olmak sosyal statüyü nasıl etkiler? 35 Soru 20: Türkiye'de konut sorununun sebepleri nelerdir? 35 Soru 21: Türkiye'de konut açığı ne kadardır?. 37 Soru 22: Türkiye'de ne kadar konuta ihtiyaç var? 37 Soru 23: Türkiye'de nüfus yapısının konut piyasası üzerindeki etkileri nelerdir?. 38 Soru 24: Türk halkı nasıl bir konut istiyor? 42 Soru 25: Mortgage sistemi neden gerekli? 43 Soru 26: Türkiye'de borçlanma kültürü nasıldır? 44 Soru 27: Türkiye'de halk konut alırken hangi kaynaklara başvurmaktadır?. 44 Soru 28: Mortgage sistemi hangi konutları kapsayacak? 45 Soru 29: Mortgage sistemi ile toplumda herkes kolayca ev sahibi olacak mı?. 46 Soru 30: Dar geliruler sistemden yararlanabilir mi? 46 Soru 31: Mortgage sisteminin hedef kitlesi kimdir? 46 Soru 32: Gelecekte sistemden toplumun daha geniş katmanlarının yararlanması söz konusu olabilir mi? 47 Soru 33: Tüketici nasıl davranmalı? Önceliği ne olmah?... 48

13 Soru 34: Konut satın alınabilirliği nedir? 48 Soru 35: Tüketici Mortgages Sistemine nasıl başvuracak? 49 Soru 36: Kredi alırken ne tür bilgiler önemli? 50 Soru 37: Mortgage sistemini teşvik eden faktörler nelerdir? 51 Soru 38: Mortgage sisteminden faydalanmayı engelleyen faktörler nelerdir? 51 Soru 39: Sistem bireylerin yaşam kalitesini arttırabilir mi? 52 Soru 40: Sistem kentleşme ve kayıtdışılık açısından bir fayda sağlar mı? 52 Soru 41: Mortgage sistemi yoksulluk kültürünü nasıl etkiler? 53 Soru 42: Mortgage sistemi sosyal dayanışmayı gerçekleştirmede etkili olabilir mi? 54 Soru 43: Mortgage sisteminin uygulanması yeni istihdam alanları yaratabilir mi? 55 Soru 44: Düşük faizler riskleri ortadan kaldınr mı? 57 Soru 45: Sistemde vade uzaması olumlu bir faktör müdür?. 57 Soru 46: Sistemden en çok hangi gruplar etkilenebilir? 58 Soru 47: Sistemin bireyler açısından en önemh riski nedir? 58 Soru 48: Sistem 'zede'ler doğurur mu?. 59 Soru 49: Türkiye'de konut finansmanında yaşanan sorunlar nelerdir? 62 Soru 50: İpotekli konut finansmanı sisteminin yasal dayanağı nedir? 63 Soru 51: İpotekli konut finansmanı sisteminde yer alacak piyasalar nelerdir? 64

14 Soru 52: Konut finansmanı'nm yasal dayanağı nedir? Soru 53: Tamamlanmamış konutlar da konut finansmanı kapsamına alınacak mı? 66 Soru 54: Mevcut konutlar konut kredisi için teminat olarak gösterilebilecek mi?. 67 Soru 55: Yenilenen krediler konut finansmanı sayılır mı? 67 Soru 56: İpotekli konut finansmanı sisteminde birincil piyasa kuruluşları nelerdir?. 67 Soru 57: Bankaların konut kredisindeki rolü nedir? 68 Soru 58: Bankalarca kullandırılan konut kredilerinin gsmh ve tüketici kredileri içindeki payı nedir?. 69 Soru 59: Türkiye'de konut kredisi kullanım oranı neden düşüktür? 74 Soru 60: Bankalarca kullandırılan konut kredilerinin faiz ve vade yapısı nasıldır? 74 Soru 61: Bankaların konut kredisi piyasasında maruz kaldıkları riskler nelerdir? 77 Soru 62: İpotekli konut fmansmam sistemi ile beraber banka konut kredilerinin faiz, vade ve taksitleri değişecek mi?.. 79 Soru 63: Değişken faiz sistemi nasıl uygulanacaktır? 80 Soru 64: Tüketici açısından sabit faizin avantaj ve dezavantajları nelerdir? 82 Soru 65: Kredi ve finansal kiralama işlemlerinde borcun erken ödenmesi mümkün mü? 83 Soru 66: Erken ödeme yapmak isteyenler yeni bir kredi daha alabilirler mi? 84 Soru 67: Tüketiciler finansal kiralama işlemlerinde korunacaklar mı? 84 Soru 68: Krediyi alan tüketici temerrüde düşerse kreditör tahsilatı nasıl gerçekleştirir? 85

15 Soru 69: Krediyi alan tüketici temerrüde düşerse konut derhal satılabilecek mi? 86 Soru 70: Mevcut konut kredisi sözleşmelerinin durumu ne olacak? 87 Soru 71: Sistemde ayıplı mal hususu nasıl düzenlenmiştir? 88 Soru 72: Sistemde kampanyah satışlar nasıl düzenlenmiştir? 89 Soru 73: İpotekli konut fmansmam sisteminde ikincil piyasa kuruluşları nelerdir? 90 Soru 74: İkincil piyasa kuruluşlarının fonksiyonları ve ekonomik katkıları nelerdir? 90 Soru 75: İpotek finansman kuruluşu'nun yasal dayanağı nedir? 92 Soru 76: İpotekU finansman araçları nelerdir? 94 Soru 77: Menkul kıymetleştirme nedir? 95 Soru 78: "İpotek Teminath Menkul Kıymetler"in tanımı ve yasal dayanağı nedir? 96 Soru 79: Teminat havuzu nasıl oluşturulur ve teminat gösterilebilecek varlıklar nelerdir? 96 Soru 80: "Varlık Teminatlı Menkul Kıymetler"in tanımı ve yasal dayanağı nedir? 99 Soru 81: Teminat sorumlusu kimdir? Sorumlulukları nelerdir? 99 Soru 82: "Konut Finansmanı Fonu"nun tanımı ve yasal dayanağı nedir? 101 Soru 83: Konut finansmanı fonu nasıl işleyecektir? 102 Soru 84: "Varlık Finansmanı Fonu"nun tanımı ve yasal dayanağı nedir? 105 Soru 85: Gayrimenkul değerlemesi ve önemi nedir? 106 Soru 86: Gayrimenkul değerleme uzmanı kimdir ve görevleri nelerdir? 107

16 Soru 87: Türkiye gayrimenkul değerleme uzrnanları birliği'nin fonksiyonları nelerdir? 107 Soru 88: İpotekli konut finansmanı sistemini riskten koruyacak şirketler olacak mı? 109 Soru 89: İpotekli konut finansmanı sisteminde sigorta şirketlerinin fonksiyonları neler olacaktır? 110 Soru 90: Sistem ile birlikte kullanılan başlıca sigorta ürünleri neler olacaktır? 111 Soru 91: İpotekli konut kredisi siteminin vergisel sonuçlan nelerdir? 113 Soru 92: Tüketici ipotekli konut kredisi kullandığında faizleri bordrosunda veya beyannamesinde gelirinden indirebiliyor mu? 114 Soru 93: Konut piyasasında tarafların maruz kaldığı işlem vergileri hafifletiliyor mu? 114 Soru 94: İkincil piyasanın hedeflendiği vergisel teşvikler nelerdir? 116 Soru 95: Yasanın kredi kullanıp borcunu ödemeyenler için bir tehdit oluşturduğu, ikincil piyasada yatırım yapanlar için ise olumlu gelişmeler içerdiği söylenmektedir. Bu konuyu açıklayınız? 117 Soru 96: Türkiye'de ipotekli konut finansmanı sistemine geçişi sağlayan ekonomik şartlar mevcut mu? 118 Soru 97: İpotekli konut kredilerinin ekonomik etkisi ne olacaktır? Soru 98: İpotekli konut kredisi sistemi ile konut talebindeki artış enflasyonist etki yaratacak mı? 120 Soru 99: ipotekli konut kredilerinin kredi sağlayan kuruluşlar üzerindeki ekonomik etkileri nelerdir? 121 Soru 100: Bu sistem Türkiye'de uygulanabilir mi? 123

17 BIRINCI BOLUM MORTGAGE SİSTEMİ VE DÜNYA UYGULAMALARI Mortgage sistemi piyasalar ve tüketiciler açısmdan olumlu sonuçlar doğuran bir sistemdir. Dünyada uzun yıllardır yaygm olarak uygulanmasına rağmen, sistem ülkemizde henüz uygulanabikne imkam bulamamıştır. Mortgage uygulamaları ülkelerin ekonomik, finansal, hukuki ve kültürel yapılarına bağlı olarak çeşitlilik göstermektedir. A. MORTGAGE SİSTEMİ Soru 1: Mortgage^nin kelime anlamı nedir? Fransızca "ölü" ya da "taşınmaz" anlamına gelen "mort" sözcüğü ile Alman Hukuku'nda, "verilen bir sözün karşıhğı olarak bırakılan depozit" anlamma gelen "gage" sözcüklerinin birleşmesinden meydana gelmektedir. Sistem Türkiye'de "İpoteğe dayalı uzun vadeli konut finansmanı", "kira öder gibi ev sahibi olma sistemi" gibi değişik adlarla tanımlanmaya çalışılmaktadır. Türkiye'de son dönemde adını sıkça duyduğumuz ve duyacağımız "mortgage" kelimesinin Türkçe karşıhğı için Türk Dil Kurumu "tutulu satış" ismini önermiştir. Soru 2: Mortgage (İpotekli Konut Finansmanı) sistemi nedir? Dünyanın çeşitli ülkelerinde sistem, bir takım farklılıklarla iki yüzyıldan beri uygulanmaktadır. Sistemin özü gayri menkule, yani konuta; "ipoteğe dayah finansman bulmaktır. Bireylerin uzun vadede ve uygun ödeme koşulları içinde konut sahibi olmaları ve ekonomilerin düşük maliyetli fon

18 yaratması için önemli bir finansman sistemidir. Diğer konut kredilerinden farkı ise krediyi veren banka veya diğer kurumların, kredileri ikincil piyasalarda serbestçe satabilmelerine imkan tanımasıdır. Bir çeşit gayrimenkul finansman sistemi olan Mortgage (İpotekli konut finansman sistemi), konut finansmanı sorununun serbest piyasa kuralları içerisinde sermaye piyasasından toplanan fonları kullanarak çözümünü ifade etmektedir. Sistemin esasını bu amaçla kurulmuş finans kuruluşlarınca konutun değerinin yüzde75-80'i kadar bir tutarın, konut üzerinde tesis edilecek ipotek karşılığında ve 15"30 yıl gibi uzun vadelerle konut sahibi olmak isteyenlere kredi olarak kullandırılması oluşturmaktadır. Uygulanan değişik konut finansman sistemleri arasında özellikle iki model Türkiye'de uygulanmak istenen ipotekli konut kredisi sistemine temel teşkil etmektedir. Bunlardan birisi, Amerika'da uygulanan "İpoteğe Dayalı Menkul Kıymetler Modeli" diğeri ise Almanya ve Danimarka'da uygulanan "İpotek Bankaları Modeli"dir. (Menn, 2000) Türkiye'de Sermaye Piyasası Kurulu, konut finansman sisteminin kurulmasmda her iki model üzerinde de durmakta ve bu modellerin ülkemiz koşuuarmda nasıl uyarlanabileceği üzerinde çalışmaktadır (Cansızlar, 2004). Bilindiği gibi konut sektörü (inşaat sektörüyle birlikte), ülke ekonomilerinin gelişmesinde lokomotif sektör olduğu için büyük önem verilmekte, kalkınma aşamalarında üzerinde önemle durulmaktadır. Konut sektörünün gelişiminde en önemli etken sektöre ilişkin finansman kaynaklarının bulunmasıdır. Dolayısıyla sistem konut finansman sorununa;

19 serbest piyasa kuralları içerisinde kalarak ve sermaye piyasasından toplanan fonları kullanarak çözüm aramaktan ibarettir. Böyle bir sistemin faaliyete geçmesi ile birlikte hem bankalara konut kredilerinde kullanılmak üzere uzun vadeli fon sağlanabilmesi, hem de gayrimenkule dayalı yatırım aracı arayışında olan yatırımcılara, altematif yatırım araçları sunulabilmesi amaçlanmaktadır (Cansızlar, 2004). Böyle bir sistemin faaliyete geçmesi ile birlikte hem bankalara konut kredilerinde kullanılmak üzere uzun vadeli fon sağlanabilmesi, hem de gayrimenkule dayalı yatırım aracı arayışında olan yatırımcılara, alternatif yatırım araçları sunulabilmesi amaçlanmaktadır. B. MORTGAGE SİSTEMFNİN DÜNYA UYGULAMALARI Soru 3: Mortgage Dünyamda ilk kez nerede uygulandı? Mortgage sisteminin temelleri 1800'li yılların başında Danimarka'da atılmıştır. 1930'lu yıllarda ise farklı bir modellemeyle ABD'de uygulanmaya başlandı. Sistem Avrupa'da 200 yıllık bir geçmişe sahipken, ABD'de 70 yıldan beri uygulanmaktadır. Günümüze farklı biçimlerde bir çok ülkede uygulanmaya devam etmektedir. Soru 4: Mortgage sisteminin finansman kaynaklan nelerdir? En genel anlamda sistemin iki tür finansman kaynağı vardır. Bunlardan birisi kişilerin kurumsal yöntemler aracılığıyla uzun vadeli konut finansmanı sağlayabilmeleri diğeri ise işletmelerin bilançolarında yer alan ve atıl bir yatırım gibi duran gayrimenkuuerin yeniden hayata dönüştürülmesi

20 yoluyla elde edilen kaynaktır (Yılmaz, 2000). Bilindiği gibi kaynakların sınırlı, tasarrufların düşük, makroekonomik göstergelerin istikrarsız seyrettiği gelişmekte olan ülkelerde, konut sektörünün finansman açığının kapatılması oldukça güç bir sorundur. Bu tür ülkelerde finansman bulunsa bile etkin bir şekilde yönlendirmenin mevcut olmadığı görülmektedir. Dolayısıyla ekonomiyle ilgili tüm konularda olduğu gibi konut finansmanı konusunda da gelişmiş ülkeler ile gelişmekte olan ülkeler arasında bazı farklılıklar sözkonusudur. (Berberoğlu ve Teker, 2005) Som 5: Mortgage^nin ülke uygulamalarında ortaya çıkan farklılıkların nedenleri nelerdir? Ülke uygulamalarmda ortaya çıkan farklılıklarm ana nedenleri şu şekilde sıralanabilir (Balsarı, 2005): - Hukuki yapı, yasalar ve vergi kanunları - Kültürel ve sosyal yapı - Ekonomik koşullar ve istikrar - Finansal piyasalar, bankacılık ve sigorta sektörünün yapısı, finansal derinlik Mortgage sisteminin uygulanmasmda gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde farklı durumlar ortaya çıkmaktadır. Volatil ekonomi ve yüksek faiz oranlarının sözkonusu olduğu gelişmekte olan ülkelerde, "önce sat - sonra yap" modeli baz alınmaktadır. Bu durum volatil düzeyde bir talep ile birlikte, enflasyon, kur ve yüksek faiz nedeniyle öngörülemeyen maliyetlerle sonuçlanmaktadır. Öte yandan gelişmekte olan ülkelerde konut alıcıları için finansman yetersizliği sıkça rastlanan bir sorundur. Konut sektörüne ilişkin yaşanan bu sorunlar, maliyetlerin azaltılabilmesi için standartlarm altmda

21 malzeme kullammı ve kalitesiz konut üretimine varan sonuçları doğurmaktadır. Gelişmiş ülkelerde "önce yap - sonra sat" modeli uygulanmaktadır. Bu ülkelerde talep dalgalanmalarının ve maliyetlerin öngörülebilir olması ve mortgage ile alman evin yüzde loo'ünün ödenebilmesi sektörü olumlu etkilemekte ve gelişiminin sürdürülebilir olmasını sağlamaktadır. Bu olumlu etkiler konut sektöründe belli standartlara sahip, kaliteli uygulamalarla sonuçlanmaktadır (Cinemre, 2004). Soru 6: Dünyamda konut sektörünün ülke ekonomilerindeki payı nedir? Konut sektörünün ülke ekonomileri içindeki payı incelenirken, ilgili ülkede yıl içinde kullanılan konut kredilerinin gayrisafi milli hasılaya oranma bakılmaktadır. Bu göstergeler mortgage sisteminin ülkelerdeki etkinliğini göstermektedir. Grafik 1.1. DünyaMa Konut Kredilerinin Durumu Türkiye Slovenya Polonya Slovakya Litvanya Çek Cumhuriyeti Macaristan Endonezya Kıbrıs Avusturya Yunanistan Fransa IVlalta Belçika Lüksemburg Finlandiya EU-25 İspanya EU-15 Almanya Portekiz İrianda ABD İngiltere Danimarka Hollanda Kaynak : European Mortgage Federation

22 Grafik l.l'de, konut kredilerinin GSMH'ye oranları incelendiğinde, ABD'de yüzde 67 oranı gözlenirken, bu oranın AB-15 grubu ülkelerde yüzde 46, AB-25 grubu ülkelerde ise yüzde 45,5 olduğu görülmektedir. Gelişmekte olan ülkelerde konut kredilerinin GSMH içindeki payı yüzde dolaylarında iken, Türkiye'de bu oran 2006 itibariyle yüzde 4 civarındadır. Soru 7: Mortgage sistemi dünyada nasıl uygulanıyor? Mortgage sisteminin uygulanmasında ülkeler arasında farklı fonlama mekanizmaları bulunmaktadır. Bu mekanizmalar arasında ABD, Almanya, Danimarka ve Kanada'da uygulananlar birbirinden oldukça farklıdır. Her ülkede farklı uygulamalar görülse de, ipotek bankacılığı ve ikincil konut kredisi piyasası olarak iki ana uygulama sözkonusudur. Fonlama mekanizmasında ipotek bankaları, menkul kıymet ihraç ederek fon toplamakta ve bu fonlan gayrimenkul kredisi olarak vermektedir. İpotek bankacılığı sistemi ilk kez 1800'lü yılların başında Danimarka'da uygulanmış ve zaman içinde birçok Avrupa ülkesinde kabul görmüştür. Günümüzde Avrupa ülkelerinin çoğunda, ipotek bankacılığı modeli konut kredilerinin yanı sıra büyük çaplı inşaat projelerini ve kamu destekli projeleri de fonlamaktadır. Bu piyasalarda faizler serbest olarak belirlenmektedir. İkincil konut piyasası modelinde ise, bankalar ve benzeri kuruluşlar servis ücreti kestikleri konut kredilerini tüm haklarıyla birlikte ipotek merkezlerine devretmektedirler (Balsarı, 2005). Dünyada ipotekli konut finansmanı modelini uygulamaya geçen ülkelerde her iki sistem farklı şekillerde uygulanmaktadır. Polonya, Çek Cumhuriyeti ve Macaristan gibi gelişmekte olan ülkelerde ipotek bankacılığı sistemi

23 uygulanırken, Malezya, Kolombiya, Güney Kore ve Meksika ABD modeli tercih etmektedir. ABD'deki kamu destekli piyasa yapıcı şirketi olan Fannie Mae gibi, Malezya'da Cagamas, Kolombiya'da Titularizadora, Güney Kore'de Komoco ve Meksika'da Infonavit mortgage sisteminin uygulayıcıları olarak piyasada yerlerini almıştır (Balsan, 2005). Mortgage sisteminin uygulanmasmda dikkati çeken bir diğer husus ise, başta ABD olmak üzere, çoğu gelişmiş ülkede konut alımı için verilen ipotek kredilerinin, başlangıçta devlet öncülüğünde kurulmuş yetkili kurumlarca yönetilmesidir. Ayrıca kredi çeşitlendirmeleriyle yüksek enflasyonun doğurduğu bazı sorunlar ortadan kaldırılarak, hem borç sağlayan hem de borç veren kesim genişletilmiş ve piyasaya aktif olmayan bazı kurumsal yatınmcılarm girişi sağlanmıştır (Hendershott ve Weicher, 2002). Soru 8: Avrupa^da Mortgage nasıl uygulanıyor? Mortgage sistemi ABD'de 70 yıldır uygulanırken, Avrupa'da 200 yıldan beri uygulanmaktadır. Mortgage sistemi ipotek bankacılığı ve ikincil konut kredisi piyasası olarak incelendiğinde, ipotek bankacılığmm 1800'H yılların başında Danimarka'da uygulanmaya başlandığı ve günümüze kadar uygulandığı görülmektedir. Günümüzde çoğu Avrupa ülkesinde, ipotek bankacılığı modeli, gayrimenkul finansman yöntemi olarak kullanılmaktadır. Bu piyasada, faiz oranları serbest belirlenen ülkeler arasında uygulama farklılıkları mevcuttur. Avrupa'da mortgage piyasasının gelişmiş bir yapıda olması, her türlü ihtiyaca

24 karşılık verebilecek farklı versiyonlarda ödeme şartlarına ve faiz oranlarına sahip olmasını gerekli kılmaktadır. Bu ürün farklılığı gerek ülkelerin uygulamakta olduğu yasalardan gerekse tüketici tercihlerinden kaynaklanmaktadır (Capital Dergisi, 2005). Avrupa Birliği bünyesinde kuzeydeki ülkelerde mortgage piyasasında yılda ortalama yüzde 8 oranı gözlenirken, güney ülkeleri arasında böyle bir orana rastlanmamaktadır. Kuzey Avrupa ülkelerindeki tüketiciler borçlanma konusunda daha esnek bir yapı sergilemektedirler. Buna karşın Güney Avrupa'da ise gerek tüketici davranışları gerekse ülke uygulamaları açısından mortgage piyasası kuzeydeki kadar geniş değildir. Mortgage sisteminin en başanh uygulamalarma da yine Kuzey Avrupa ülkelerinde rastlanmaktadır. Zira ilk mortgage bankası 1979 yılında Danimarka'da kurulmuştur (Capital Dergisi, 2005). Danimarka, hem yasal prosedür sürecinin hızlı hem de tüketici odaklı yaklaşımların piyasada hakim olması nedeniyle, mortgage piyasasının hacminin genişliği açısından diğer Avrupa ülkelerine örnek teşkil etmektedir. Öte yandan bir başka Avrupa ülkesi olan İtalya'da mortgage kredilerinin milli gelire oranı yüzde 10 iken, sürece ilişkin sorunlar ve aşılamayan bürokrasi nedeniyle verimsiz bir mortgage sistemiyle karşılaşılmaktadır. Mortgage sisteminde kredinin ödenmemesi durumunda ipotek altındaki konutlara el koyma süresinde de ülkeler arası farklılıklar sözkonusudur. Öyle ki Danimarka ve Hollanda da bu süreç 7-8 ay iken, Portekiz ve İtalya'da ay kadar sürebilmektedir. İşlem sürecinin uzaması maliyet artırıcı bir etkendir.

25 Ayrıca mortgage kredileri Danimarka'da en büyük 5-6 bankaya homojen dağılmışken, İngiltere, İspanya ve Almanya'da tüketicilerin pek çok farklı banka ve kanaldan sisteme dahil oldukları görüknektedir. (Capital Dergisi, 2005) Hollanda ve Danimarka mortgage piyasası açısmdan en etkin ve verimli ülkeler olarak ilk sıralarda yer alırken Macaristan, Litvanya, Polonya, Çek Cumhuri-yeti, Slovenya, Slovakya, Polonya gibi ülkeler son sıralardadır. Öyleki ilk gruptaki ülkelerde mortgage kredilerinin milli gelire oranı yüzde 90'ı aşarken, ikinci grupta yer alan ülkelerde bu oran yüzde lo'u geçmemektedir. Bu noktada mortgage piyasasının hacmi açısında Avrupa Birliği ile ABD arasında karşılaştırma yapılırsa, Avrupa Birliği ortalaması yüzde 45 iken, ABD'de bu oranın yüzde 70'1er seviyesinde olduğu görülmektedir. Bunun önemli bir nedeni ABD'de devletin açık ya da gizli garantör olarak sistemde yer almasıdır (Capital Dergisi, 2005). Hollanda'da mortgage kredileri toplam tüketici kredilerinin yüzde 84'ünü oluştururken, risk profillerine göre farklı uygulamalara rastlanmaktadır. Aynca Hollanda'da mortgage kredisinin faizinin yıllık ödemesi, gelir vergisinden düşülebilmektedir. Romanya'da tahsis edilen kredilerin yüzde 95'i yabancı para cinsinden kullandırılırken, azami kredi vadesi 25 yıl, kredi kapatma süresi ise 4,5 yıldır. Bireylerin aylık net gelirinin yüzde 35'inden fazla taksit ödemesi kanunla yasaklanmıştır. Öte yandan emlak değerinin yüzde 25'inin peşin olarak ödenmesi zorunlu iken, gelecekte inşa edilecek bir yapı üzerine bugünden ipotek konulabilmektedir. Mortgage kredisi konut-bina almak, yenilemek ve inşa etmek, için almabileceği

26 gibi endüstriyel veya ticari amaçlı gayrimenkul alımları için de kullanılabilmektedir (Balsarı, 2005). Soru 9: Avrupa Birliği üyelerinde kullanılan fonlama kaynakları nelerdir? AB'ye üye ülkelerde ipotek kredilerini fonlamada en sık kullanılan yöntem uzun vadeli mevduatlardır. İpotekli tahviller, uzun dönemli mevduatlardan sonra en sık başvurulan fonlama kaynağıdır. İpoteğe dayalı menkul kıymetler fonlama aracı olarak en çok İngiltere ve İrlanda'da kullanılmaktadır (Grafik 1.2) (Cinemre, 2004). Grafik 1.2. Avrupa Birliği'ne Üye Ülkelerde Kullanılan Başlıca Fonlama Kaynakları Diğer ipoteğe Doğrudan dayalı menkul tasarruflar T kıymetler İpotekli tahviller 19% Mevduat 62% Kaynak : Nurol Bank - Uzun Vadeli Konut Finansmanı Raporu, aktaran; Cinemre, Soru 10: Avrupa BirliğVnde kullanılan kredi türlerinin özellikleri nelerdir? Avrupa'da konut finansmanında kullanılan kredi türlerine bakıldığında, Portekiz ve İngiltere'de değişken oranların ağırlıkta olduğu gözlenmektedir. Buna karşın Danimarka ve Fransa'da sabit oranlı kredi uygulamalarına rastlanmaktadır.

27 Almanya ve İtalya'da 5-10 yıl arası kredi türlerinin tercih edildiği görülürken, Hollanda'da 10 yıldan fazla süreli krediler, kredi hacminde büyük paya sahiptir. İrlanda ise 1-5 yıl arası kredi türlerinin en fazla uygulandığı ülkedir. Grafik 1.3. Avrupa'da Kredi Türleri Danimarka Almanya İrlanda Fransa Hollanda İtalya] İngiltere İ Portekiz İj I&^^:I:::::::::::::::;:3A;:I::Z::3:I::;:;^::}İ^, Değişken Oranlar 1-5 yıl H 5-10 yıl Sabit 0% 20% 40% 80% 100% Kaynak : EMF, Mercer Oliver Wyman Tablo 1.1. Avrupa Birliği'nde Mortgage Sistemi Aktörleri Tipi Kredi Veren Başlıca Fonlama Kaynağı Mortgage Bank Uzmanlaşmış İpotek Bankası İpotek Bonosu Mevduat Bankaları Ticari Banka Tasarruf Bankası Bireysel Mevduat ikincil Mortgage Piyasası Banka Mortgage Firması İpoteğe Dayalı Menkul Kıymet Mevduat-Konut Kredi Programı Uzmanlaşmış Konut Kredisi Veren Tahsis Edilmiş veya İmtiyazlı Kaynak Fonlama Karakteristiği Ana Borç Enstrümanı Devletin Rolü Banka Teminatı ve Teminat Havuzuna Dayalı Tahviller Orta-Uzun Vadeli Sabit Faiz Oranı Mevzuat ve Düzenlemeler Kısa Vade İskontolu Bono Değişken Faiz Oranı Mevduat Sigortası Varlıklarm Satışı, Yapılandmlmış Bonolar Ağırlıklı Sabit Faiz Oranı Menkul Kıymet Mevzuatı Kredi Arttırılması Uzun Vade, Limitli Sayıda Mevduat'ta KuUamlabilir Değişken-Orta Vade Sabit Faiz Oranı Kaynak Tahsisatı Borç Verenin Desteklenmesi Kaynak : Nurol Bank - Uzun Vadeli Konut Finansmanı Raporu, aktaran; Cinemre, 2004.

28 Soru 11: ABD'de mortgage nasıl uygulanıyor? 1930'lu yıllarda ABD'de uygulanmaya başlayan mortgage sisteminin, devlet tarafından başlatılma amacı, o dönemde yaşanan ekonomik kriz sonrasında yaşanan sorunların giderilmesidir. Bu sorunun konuya ilişkin olan kısmı, kriz sonrasında bankacılık sektörünün bireylerin konut ihtiyacını karşılamaya yönelik kredileri sunamamasıdır. Bankacılık sektöründe yaşanan sorunlar, mortgage uygulamasının 1938 yılında devlet kontrolünde başlatılmasıyla sonuçlanmıştır ( b=15). ABD'de uygulanan mortgage sisteminin dayanağı, ikincil konut kredisi piyasası bir diğer adıyla ipotek merkezi modelidir. Bu modelde, bankalar ve banka benzeri tasarruf kuruluşları verdikleri konut kredilerinden bir servis ücreti keserek ikincil piyasa kuruluşlarına tüm haklarıyla devretmektedirler. İpotek merkezleri ise bankalardan devraldıkları kredilere dayanarak ipotek tahvili çıkarmakta ve bunları kurumsal yatırımcılara garanti ücreti keserek ihraç etmektedir. İpotek merkezleri devraldığı ipotek kredilerini portföylerinde tutabildikleri gibi kredi havuzu oluşturarak ipotek tahvili ihracı da yapabilmektedirler. Bu noktada ipotek merkezleri satm aldıkları kredinin ödenmeme riskini üzerlerine almakta, ancak ihraç ettikleri ipotek tahviline bunu yansıtmamaktadırlar. Bankalar ödemeyi garanti etmezken, ipotek merkezleri bunu garanti etmektedirler. Bu modelin ipotek bankacılığından en önemli farkı, teminatların bilanço dışına çıkarılması ve gelen nakit akımlarmm servis ve garanti ücretlerinin kesilerek aynen yatırımcılara aktarılmasıdır (Balsarı, 2005).

29 ABD'de mortgage sistemi genel olarak düzenli kayıtlarla takip edilmektedir. Bireylerin aldıkları krediler, ödeme düzenleri ve kredi notları dikkatle izlenmektedir. Bilgi ve belge düzeninin varolduğu ABD'de mortgage sisteminde kredi veren kuruluşlar, risk analizlerini etkin bir şekilde yapabilmekte, risk yönetimlerinde başarılı olmaktadırlar. ABD'de borçlanma vadeleri incelendiğinde yıllık vadelerin pek tercih edilmediği görülmektedir. Tüketiciler ortalama olarak 5 ila 7 yıl içinde kredilerini kapatmakta ya da yeniden finansman yöntemine başvurmaktadırlar ( Soru 12: Mortgage sisteminde ABD - Avrupa karşılaştırması nasıldır? Tablo 1.2'de ana karakterleri ve göstergeleriyle ABD ve Avrupa'da mortgage uygulamalarının bir karşılaştırılması verilmiştir. Tablo 1.2. ABD - Avrupa Mortgage Uygulamaları A B D A V R U P A Pazann büyük bölümünü oluşturan Mortgage Finans, son bir kaç yıldu- çok uygun faiz oranlarının katkısıyla yıllık l,lmilyon adete, yaklaşık 4 trilyon $'a ulaşmıştır. Kredi riskleri yatmmcıdadrr. İkincil piyasalar çok gelişmiştir. Fannie Mae, Freddie Mac gibi devlet destekli kuruluşlar sektörde önemli rol oynamaktadır. En üst 5 kurum pazann yüzde 42'sine sahiptir. ABD'de ev almırken kişi basma düşen borçlanma oranı, Avrupa'da ev alanlara kıyasla 2,5 kat daha fazla borçlanmıştır. Çok çeşitli sağlayıcılardan yapılan Mortgage finansmanı, 3,7 trilyon Euro'ya ulaşmıştır. Kredi riskleri banka bilançosundadu-. İpotekli tahviller sıkça kullanılmaktadır. Gayrimenkul finansmanı sağlayıcılanm destekleyen hükümet ya da AB yönetimi destekli uzman kurumlar yoktur. Bankanın / finansal kurumun mali gücü esastır. Avrupa'da ev alınırken kişi başına düşen borçlanma oranı, ABD'de ev alanlara kıyasla 2,5 kat daha az borçlanmıştır. Kaynak : Nurol Bank - Uzun Vadeli Konut Finansmanı Raporu, aktaran; Cinemre, 2004.

30 Soru 13: Mortgage sistemi gelişmiş ülkelere özgü bir sistem midir? Mortgage, gelişmiş ülkelere mahsusu bir sistem değildir. Gelişmekte olan ülkelerde uygulanamaz şeklindeki anlayış yanlıştır. Çünkü sistem, Meksika ve Brezilya gibi ülkelerde başarılı bir şekilde sürdürülmektedir. Soru 14: Dünyada konut kredilerinde uygulanan vergisel farklılıklar nelerdir? Konut kredilerinin tercih edilebilirliğini artıran etkenlerden birisi sağlanan vergisel teşvikler veya indirimlerdir.

31 Tablo 1.3. Konut Kredilerinde Vergisel Farklılıklar ülkeler K.K. Faiz Ödemelerinin Vergisel Durumu K.K. Anapara Ödemelerinin Vergisel Durumu Avusturya indirilebilir (EUR 2.900'a kadar) indirilemez Belçika indirilebilir (Yeni ev için EUR 'a indirilebilir (EUR 1800'e kadar) kadar, yenileme için EUR 'a kadar) Kanada indirilemez indirilemez Danimarka indirilebilir - Almanya İndirilemez İndirilemez Yunanistan indirilebilir (Kredi kullanan tarafmdan - bizzat konut olarak kullanılanlar için) Norveç Kısmen İndirilebilir (Diğer faiz giderleri vb) İndirilemez Fransa İndirilemez İndirilemez İrlanda İndirilebilir indirilemez italya Indirilebilir(Kredi kullanan tarafmdan bizzat indirilemez mesken olarak kullanılanlar için) Lüksemburg İndirilebilir Hollanda İndirilebilir İndirilemez Portekiz İndirilebilir ispanya İndirilebilir İndirilemez isveç İndirilebilir İndirilemez isviçre İndirilebilir (Toplam mülk gelirleri + CHF İndirilemez 'e kadar) ingiltere İndirilemez İndirilemez ABD İndirilebilir (İndirim tutan; kredinin tutarına ve gelirlerin kullanımına bağlı olarak belirlenir) Kaynak : Aktaran; Teker, İndirilemez Mortgage sisteminin gelişiminde önemli bir faktör olan vergisel teşviklerin uygularmiasmda ülkeler arası farklılıklar göze çarpmaktadır. Bazı ülkelerde alman konut kredilerinin faiz ya da anapara ödemelerinde vergisel teşvikler söz konusuyken, bu tür teşviklerin uygulanmadığı ülkelere de rastlanmaktadır. Soru 15: Dünyada gayrimenkul yatınmcılannın karşılaştığı işlem vergileri nelerdir? Genel olarak gayrimenkul yatırımcıları dört ana vergisel yükle karşı karşıyadır. Bunlar kurum kazançlarının nasıl

32 vergilendirileceğini gösteren Kurumlar Vergisi, gayrimenkul alım satımlarmdaki İşlem Vergileri, kar dağıtılmasmda alman Kar Dağıtımı Vergisi ve gayrimenkul sahipliğinden doğabilecek özel bir vergi olan Gayrimenkul Vergisidir (Bayraktaroğlu, 2006). Tablo 1.4'de, Türkiye'nin rakibi olabilecek ülkelerde gayrimenkul alanmda uygulanan işlem vergileri sıralanmıştır. Tapu harcı ve damga vergisi bazı ülkelerde alınmazken, KDV ve yerel vergiler tüm ülkelerde birbirine yakm oranlarda uygulanmaktadır. Gayrimenkul yatırımcılarının karşılaştığı işlem vergileri açısmdan Türkiye'de KDV, tapu harcı, belediye harçları ve damga vergisinin uygulandığı görülmektedir. Tablo 1.4. Gayrimenkul Alanmdaki İşlem Vergileri - Ülke Uygulamaları KDV Tapu Harcı Damga Vergisi Yerel Vergiler ÇEK CUMH Var MACARİSTAN Var POLONYA Var ROMANYA 19 - Makdu Var RUSYA Var SLOVAKYA Var SLOVENYA Var UKRAYNA Var TÜRKİYE 18* 1,5** 0,75*** Var * yüzde 1 İndirimli oran, istisnalar da var. ** Alım satımda hem alıcı hem satıcı için *** Yazılı kontratların her bir orijinal nüshası üzerinden Kaynak : Aktaran; Bayraktaroğlu, 2006

33 Soru 16: Dünyada gayrimenkul işlemlerinde kar dağıtımının vergilendirilmesi nasıldır? Kar dağıtımının vergilendirilmesinde Türkiye'de tam mükellef kurumlardan stopaj alınmazken, dar mükelleflere yüzde 10 oranında stopaj sözkonusudur. Bu durum dar mükellefler açısından efektif vergi yükünü yüzde 28'e çıkarmaktadır. Öte yandan çifte vergilemeyi önleyici hükümler anlaşmalarla sağlanmıştu* (Bayraktaroğlu, 2006). Türkiye'de durum böyle iken, Macaristan, Rusya ve Slovakya'da böyle bir vergi alınmamakta, tablodaki diğer ülkelerdeyse kar dağıtım vergisi yüzde arasında seyretmektedir. Tablo 1.5. Kar Dağıtımı Vergilemesi (yüzde) - Ülke Uygulamaları ÇEK CUMHURİYETİ 15 MACARİSTAN - POLONYA 19 ROMANYA 16 RUSYA - SLOVAKYA - SLOVENYA 25 UKRAYNA 15 Kaynak : Aktaran; Bayraktaroğlu, Soru 17: Dünyada gayrimenkul sahipliğinden dolayı ödenen vergiler nelerdir? Türkiye'de gayrimenkul sahipliğinden dolayı emlak ve çevre temizlik vergisinin ödenme yükümlülüğü varken, Romanya, Polonya, Slovenya ve Ukrayna'da gayrimenkul vergileri uygulanmamaktadır.

34 Tablo 1.6. Gayrimenkul Vergileri (yüzde) - Ülke Uygulamaları ÇEK CUMHURİYETİ VAR MACARİSTAN 3 POLONYA YOK ROMANYA YOK RUSYA 2.2 SLOVAKYA VAR SLOVENYA YOK UKRAYNA YOK Kaynak : Aktaran; Bayraktaroğlu, 2006.

35 IKINCI BÖLÜM MORTGAGE SİSTEMİNİN TOPLUMSAL BOYUTU Toplumun geniş kesimlerini ilgilendireceği çok açık olan sistemin toplumsal boyutları üzerinde durulması gerekmektedir. Hukuki ve ekonomik açıdan başarıyla yürütülebilmesi için sistemi sosyal yapımız içinde değerlendirmek, ortaya çıkabilecek toplumsal sorunları önceden tahmin etmek, sonra bunları irdelemek ve çözüm üretmek gerekmektedir. Bu sayede devlet; Anayasanm sosyal bir sorumluluk olarak vermiş olduğu; yurttaşların sağlıklı koşullarda barınma ihtiyacının karşılama, sosyal sorunun çözümü için gereken ekonomik ve fiziki düzenlemeleri yapma ve gerekli tedbirleri alma, görevini yerine getirebilir, işte biz de bu kısımda mortgage sisteminin topluma ve günümüz şartlarma ne kadar uygun olduğunu değerlendirmeye çalışacağız. A. TÜRKİYE'DE KONUT VE TOPLUMSAL YAPI Soru 18: Ülkemizde ^ev sahibv olmanın toplumsal anlamı nedir? 'Ev'in sosyal ve kültürel hayatın gerçekleştirilmesi ve sürdürülmesinde rolü büyüktür. Misafirlik ve komşuluk ilişkilerinden örf ve adetlerin yaşatılmasına kadar bir dizi ihtiyacın karşılanmasında fiziksel mekan vazifesi görür. "Dünyada mekan, ahirette iman" deyimi de Türk toplumunun konuta bakışma ait ipuçlarım vermekte, konutun vazgeçilmez bir meta olduğunu vurgulamaktadır.

36 Türkiye'de ev sahipliği ile aile kurumu arasmda karşılıklı sıkı bir ilişki vardır. Aile hayatı ev sahibi olmayı daha fazla teşvik ederken, diğer yandan ev sahibi olmak da ailenin önemini artırmaktadır. Soru 19: Konut sahibi olmak sosyal statüyü nasıl etkiler? Düzgün şartlarda bir eve sahip olmak, her insanın temel bir ihtiyacıdır. Konutun kalitesi, mevkii, kullanılışı hayat standardının anahtar belirleyicilerinden biridir. Bu sebeple konut bireyin veya ailenin toplumdaki statüsünü yansıtmaktadır. Bireyin sahip olduğu konut, hem sosyal hem de ekonomik yapı içinde statüsünü belirleyen, bir çok psikolojik ve sosyal özelliklere sahip insanların yaşadıkları mekanla olan ilişkilerinin olduğu bir yerdir (Francescato, 1998). Konut edinme şekli de sosyal tabakalaşmayı etkileyen belirleyici bir faktördür. Özellikle toplumun bel kemiğini oluşturan orta sınıfın güçlendirilmesinde çok önemli rol oynar. Konut sahibi olmak çoğu zaman istikrarlı bir yaşam kalitesi ve standardının yaşam boyu korunmasını sağlar, bireyin bulunduğu sosyal sınıf içinde kalmasını sağlar. Diğer yandan, konut sahibi olarak, toplum içinde yukarı doğru bir sosyal hareketlilik kazanmak mümkündür. İşte mortgage sayesinde böyle bir mekanizmayı işleterek, konut ihtiyacını karşılayan politikalar dizayn etmek ve uygulamak; politik meşruiyete önemli görevler yükler. Soru 20: Türkiye^de konut sorununun sebepleri nelerdir? Türkiye'de konut sorununun dar anlamda arz talep dengesizliğinden kaynaklandığı ve genellikle konut arzı.

37 konut talebinin altında kaldığı söylenebilir. Sorunun sadece nicelik sorunu olmadığını belirten Tekeli, "kentleşme deneyini yeni yaşayan, çok sayıda konut arzım sağlayacak teknolojiye ve örgütlenmeye sahip olmayan ülkelerde konut sorunu sadece nicelik sorunu olarak görülebilir. Ama Türkiye gibi belli gelişmeye sahip ülkelerde konut sorununa sadece nicelik sorunu olarak bakmak yetersiz" olduğuna değinmektedir (Tekeh, 1994). Türkiye'de konut sorunu ele almdığmda bazı sosyo-ekonomik faktörlerin ele alınması gerekir. Nüfus artış hızı konut arz ve talep dengesini etkilemektedir. Nüfus artış hızma eşlik eden kırsal alanlarda istihdam sorunu kır ile kent arasmdald işbölümünün kent lehine dönüşmesine sebep ohnuştur. Kırdan kente göç Türkiye'de 1950'h yıllarda başlamıştır. Kırda tarımsal alanların artışı ile nüfus artışınm birbirini tamamlamaması kırdan kente göçte önemli bir itici güç olmuştur. Kırsal alandaki fazla nüfus için kentin çekici gücünü ise sanayinin emek talebi olmuştur. Kırdan kente göçün başladığı yıllarda nüfusun dörtte biri kentlerde yaşarken, bu oran günümüzde yüzde 65 seviyesine kadar yükselmiştir. Bu gelişme kentlerin kısa bir sürede ve arzu edilmeyen bir şekilde 3-4 kat büyümesi sonucunu doğurmuştur. (Adaman ve Keyder, 2006), Ekonomik açıdan güçlükler, adaletsiz ve dengesiz bir gelir dağılımı, kentlerde konut sahibi olmayan ve bu soruna kendi çözüm üreten kesimlerin doğmasına sebep olmuştur. Hızlı kentleşme sonucunda artan konut talebi yeterli arz olmadığı için karşılanamamış ve sonuç olarak konut açığı ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla gecekondulaşma ve kayıtdışı ekonomi problemleri daha görünür hale gelmiş.

38 ve büyük kentlerde nüfusun yüzde 50'den fazlası gecekondularda oturmaya başlamıştır. Ayrıca, imar afları ile mülkiyet verilen bu binalar çarpık kentleşmeye yol açmış, kentlerin sağlıksız ve estetik görüntüden uzak bir görünüm almalarına sebep olmuştur. Böylece arz-talep dengesizliği yanmda sağlıksız ve belli bir standardm altmda kalan konutlar da nicelik sorununun büyümesine sebep olmuştur. Yaşanan bu sürece yasal, fonksiyonel ve şeffaf bir konut piyasasının yokluğu eşlik etmiştir. Toplumda yasa dışı veya yarı legal bir konut piyasası hakim hale gelmiştir. Böylece kurumsallaşma açısından geri kalmış bir konut finansmanı sisteminin eksikliği konut sorununun bir parçası haline gelmiştir (Berberoğlu ve Teker, 2000). Soru 21: Türkiye^de konut açığı ne kadardır? Ülkemizde konut sahipliği yüzde 65 civarındadır. Buna rağmen her yıl bin civarmda yeni konut üretilmesinin gerektiği bilinmektedir. Asimda bu oran bazı Avrupa ülkeleri ile karşılaştırıldığında düşük değildir. Ancak, mevcut konutların yüzde 55'ini izinsiz / ruhsatsız, yüzde 60'ını yirmi yaşını doldurmuş ve yüzde 40'mı da tadilata ihtiyaç duyulan konutlar oluşturuyorsa; bunların yenilenmesi veya nitelikli konutlarla değiştirilmesi konut açığım doğurmaktadır. Bu durumda Türkiye İstatistik Kurumu (TÜÎK) ve Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) verilerine göre 2,5-3 milyon civarında bir konuta ihtiyaç olduğu belirtilmektedir. Soru 22: Türkiye'de Ne Kadar Konuta İhtiyaç Var? Önümüzdeki on yıl içinde Türkiye'de yaklaşık yedi milyon konut ihtiyaç olacağı tahmin edilmektedir. Bunun yaklaşık yarısının hanehalkı artışından kaynaklanacağı, bir milyon

39 civarındaki sayının ise göçlerden, sekiz yüz binin konut ihtiyacı ise yenileme kaynaklı olacağı tahmin ediüyor. Kentsel dönüşüm nedeniyle de bir bucuk milyon civarında bir konut ihtiyacı olacağı düşünülüyor. Tablo 2.1. Konut İhtiyacı (2015) Hane Halkı Artışı Kaynaklı Kentsel Alanlar Arası Göç Yenileme Kaynaklı Ara Toplam Kentsel Dönüşüm Kaynaklı Toplam Toplam 3,595 1, ,450 1,505 6,955 Kaynak: Gürlesel, Soru 23: Türkiye^ de nüfus yapısının konut piyasası üzerindeki etkileri nelerdir? Nüfusla ilgih göstergeler talebi etkileyen önemli faktörlerden biridir. Her türlü talepte olduğu gibi konut piyasasında da nüfusun mevcut durumu ve geleceğe ilişkin öngörüler belirleyici olacaktır. Nüfus Artış Hızı: Türkiye'de 'H yıllar arasında nüfus artış hızı yüzde 2.5 seviyelerindeyken bu oran 1980 sonrası hızla düşmeye başlamış ve 2005 yılında yüzde 1.26 (DPT 2007) oranına kadar inmiştir.

40 Nüfusun Kent-Kır Dağılımı: Türkiye'nin toplam nüfusu 2000 sayımma göre; 67.4 milyon iken 2005 yılmda 72.1'e ulaşmıştır rakamlarına göre kent nüfusu: 44,1 milyon, kır nüfusu ise 23,7 milyondur (TÜİK, 2007). Bir projeksiyona göre nüfus 2015 yılmda milyon olması ve bunun yüzde 75'inin kentli nüfusu oluşturacağı öngörülmüştür (Gürlesel, 2006). Kentte yaşayan nüfusun sürekli bir artış göstermesi sebebiyle konut talebinin gelecekte artmaya devam edeceği söylenebilir. Nüfusun Yaş Dağılımı: Türkiye'de bugüne kadar hızlı nüfus artışın etkisiyle genç nüfusun fazla olması sebebiyle, plan ve politikalar bu açıdan şekillendirilmeye çalışılmıştır. Geleceğe dönük önlemler ve politikalar (eğitim, konut, sosyal güvenlik vs.) genç nüfus üzerine kurulmuştur. Oysa çok yakın bir gelecekte sorunların yapısı daha farklı olacaktır. Türkiye bugüne dek hiç karşılaşmadığı türden bazı demografik sorunlarla karşılaşacaktır. Bu sorunlar konut politikasıyla da doğrudan alakalıdır. Nüfus yapısı zaman içinde gittikçe yaşlanmaktadır. Nüfusun yapısal olarak en dikkati çeken yanı 65 yaşın üstünde olan kişilerin sayısının ve nüfusa oranının önümüzdeki yıllar içinde hızla artacak olmasıdır. Sözgelimi, 2000 yıh ile 2025 yılı arasında Türkiye'nin toplam nüfusunun yüzde 30 civarında artması beklenirken; 65 yaşın üzerindeki nüfusun yaklaşık yüzde 120 oranında artması beklenmektedir. Bu da yüzde 5.5 olan yaşh nüfusu, yüzde 9'a yükseltecektir (Bahar vd.: 1999).

41 Grafik 2.1. Yaş Gruplarına Göre Nüfus Projeksiyonu ERKEK TÜRKİYE 2005 KADIN Nüfus (Milyon) ERKEK TÜRKİYE 2005 KADIN Kaynak: Kaya, Nüfus (Milyon) Bağımlılık Oranı: Nüfus ile ilgili diğer bir sonuç da doğurganlık oranının değişmesidir. Bağımlı nüfus içinde çocuklarm ve gençlerin payımn zamanla azalmasma rağmen; yaşlıların payı giderek büyüyecektir yılında 65 yaş üstü nüfusun toplam bağımlı nüfus içindeki payı sadece yüzde 10.1 idi. Bu oran 2010 yılında yüzde 19.0'a, 2025

42 yılında ise yüzde 24.8 seviyelerine (Bahar vd. 1999). Nüfusun bağımlılık oranı, önümüzdeki yıllarda gittikçe düşecektir. Bunun anlamı yaşlı nüfus miktarının, faal kişi başına düşen genç nüfus miktarma olan bağımlılığının azalmasıdır (Bahar vd. 1999). Bu da önümüzdeki 25 yıl içinde faal yaştaki kişilerin (bir işte çalışıyor olmaları kaydıyla) geçindirmek durumunda oldukları bağımlıların oranı giderek azalma eğilimi gösterecek olmasıdır yaş arasındaki nüfusun da aktif halde olacağı düşünülür ise önümüzdeki yıllarda konut ihtiyacı gittikçe artacaktır. Hanehalkı Sayısı: Ortalama hanehalkı büyüklüğünü ve hanehalkı sayışım dönemler itibariyle incelediğimizde; nüfus artış hızının yavaşlamasına rağmen ortalama aile boyutunun küçüldüğünü, bu sebeple hanehalkı sayısının artığı ve bu artışın nüfusun artış hızından daha büyük olduğu kolayca görürüz. Dolayısıyla, potansiyel konut talebi nüfus hacminin yavaşlamasına rağmen, artmaya devam edecektir. Tablo 2.2. Türkiye'de Ortalama Hanehalkı Boyutu ve Sayısı Yıl Nüfus (milyon) Hane Boyutu Hanehalkı Sayısı (Milyon) Kaynak: Cem Bahar ve diğerleri, 1999.

43 Sonuç olarak önümüzdeki yıl içinde nüfus yapısıyla ilgili konut piyasasmda olumsuz bir değişme beklenmemelidir. Soru 24: Türk halkı nasıl bir konut istiyor? Konutların tüketicilerin yaşam tarzlarıyla uyumlu olması elbette beklenen bir özelliktir. Ancak her şeyden önce tercih yapabilmek için bazı imkanlara sahip olmak gereklidir. Gelir ve buna bağlı olarak tasarruflardaki kısıtlamalar kadar, konutlarm fiziksel özellikleri, bulunduklan mekan, hanehalkı büyüklüğü ve kişisel tercihler konut alımını yönlendirmektedir. Genel olarak Türkiye'de halkm konut isteğinde bazı eğilimler şöyle özetlenebilir: Hanehalkı sayısının düşüşe bağlı olarak konut tercihinde yeni eğilim daha küçük ve kullanışlı evlerin tercih edileceği öngörülebilir. Türkiye'de ailelerin çocuklarma birer oda vermek istedikleri ve bazılarının da aile büyükleri ile birlikte yaşadıkları düşünülürse, 3+1 tipi 120 m2 civarmda konutlar Türk halkınm ideal konut tercihini oluştuduğu söylenebilir. Üst gelir gruplarında bazı kesimler tarafından, "rezidans" olarak adlandırılan konutlara eğilim olduğu görülmektedir. İş yoğunluğu sebebiyle her türlü ihtiyacı karşılayabilecek bu konutlar zamandan tasarruf yapmayı sağlayabiliyor. Gençler ve yeni evliler arasmda stüdyo tipi konutlarm tercih edildiği söylenebilir.

Türkiye de Bankacılık Sektörünün Son Beş Yıllık Görünümü 2011

Türkiye de Bankacılık Sektörünün Son Beş Yıllık Görünümü 2011 Türkiye de Bankacılık Sektörünün Son Beş Yıllık Görünümü 2011 Bu çalışma, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Türkiye İstatistik Kurumu, Sermaye Piyasası Kurumu,

Detaylı

Türkiye de Bankacılık Sektörü 1960-2013

Türkiye de Bankacılık Sektörü 1960-2013 Türkiye de Bankacılık Sektörü 196-213 Bu çalışma, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Türkiye İstatistik Kurumu, Sermaye Piyasası Kurumu, Bankalararası Kart Merkezi,

Detaylı

Türkiye de Bankacılık Sektörü Mart

Türkiye de Bankacılık Sektörü Mart Türkiye de Bankacılık Sektörü 2007-2012 Mart Bu çalışma, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Türkiye İstatistik Kurumu, Sermaye Piyasası Kurumu, Bankalararası Kart

Detaylı

Türkiye de Bankacılık Sektörü

Türkiye de Bankacılık Sektörü Türkiye de Bankacılık Sektörü 196-214 Bu çalışma, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Türkiye İstatistik Kurumu, Sermaye Piyasası Kurumu, Bankalararası Kart Merkezi,

Detaylı

Türkiye de Bankacılık Sektörü Aralık

Türkiye de Bankacılık Sektörü Aralık Türkiye de Bankacılık Sektörü 2011-2015 Aralık Bu çalışma, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Türkiye İstatistik Kurumu, Sermaye Piyasası Kurumu, Bankalararası

Detaylı

Türkiye de Bankacılık Sektörü

Türkiye de Bankacılık Sektörü Türkiye de Bankacılık Sektörü 196-211 Bu çalışma, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Türkiye İstatistik Kurumu, Sermaye Piyasası Kurumu, Bankalararası Kart Merkezi,

Detaylı

MENKUL KIYMETLEŞTİRME

MENKUL KIYMETLEŞTİRME MENKUL KIYMETLEŞTİRME Prof. Dr. Güven SAYILGAN Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü Muhasebe-Finansman Anabilim Dalı Öğretim Üyesi DÜNYADA KONUT FİNANSMANI DÜNYADA KONUT FİNANSMANI

Detaylı

Türkiye de Bankacılık Sektörü 2009-2013 Aralık

Türkiye de Bankacılık Sektörü 2009-2013 Aralık Türkiye de Bankacılık Sektörü 2009-2013 Aralık Bu çalışma, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Türkiye İstatistik Kurumu, Sermaye Piyasası Kurumu, Bankalararası

Detaylı

Türkiye de Bankacılık Sektörü Eylül

Türkiye de Bankacılık Sektörü Eylül Türkiye de Bankacılık Sektörü 2007-2012 Eylül Bu çalışma, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Türkiye İstatistik Kurumu, Sermaye Piyasası Kurumu, Bankalararası

Detaylı

FİNANSAL SİSTEM DÜZENLEMELERİ VE EKONOMİK BÜYÜME

FİNANSAL SİSTEM DÜZENLEMELERİ VE EKONOMİK BÜYÜME Niyazi ÖZPEHRİZ FİNANSAL SİSTEM DÜZENLEMELERİ VE EKONOMİK BÜYÜME 1. Giriş Finansal sistemin işleyişi, ekonomik büyüme üzerinde önemli etkilere sahip olabilmektedir. İyi işleyen bankacılık sistemi ve menkul

Detaylı

GAYRİMENKUL ZİRVESİ-VI Kurumsal Gayrimenkul Yatırımcısının Karar Verme Sürecinde Verginin Yeri* İstanbul, 2 Mayıs 2006

GAYRİMENKUL ZİRVESİ-VI Kurumsal Gayrimenkul Yatırımcısının Karar Verme Sürecinde Verginin Yeri* İstanbul, 2 Mayıs 2006 GAYRİMENKUL ZİRVESİ-VI Kurumsal Gayrimenkul Yatırımcısının Karar Verme Sürecinde Verginin Yeri* İstanbul, M.Ersun BAYRAKTAROĞLU Kıdemli Müdür, YMM *connectedthinking PwC 1 2 3 4 Kurumlar Vergisi İşlem

Detaylı

Türkiye de Bankacılık Sektörü 2009-2014 Mart

Türkiye de Bankacılık Sektörü 2009-2014 Mart Türkiye de Bankacılık Sektörü 2009-2014 Mart Bu çalışma, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Türkiye İstatistik Kurumu, Sermaye Piyasası Kurumu, Bankalararası Kart

Detaylı

II. MALİ SEKTÖRÜN GENEL YAPISI

II. MALİ SEKTÖRÜN GENEL YAPISI II. MALİ SEKTÖRÜN GENEL YAPISI Türk mali sektörü 27 yılının ilk altı ayında büyümesini sürdürmüştür. Bu dönemde bankacılık sektörüne yabancı yatırımcı ilgisi de devam etmiştir. Grafik II.1. Mali Sektörün

Detaylı

BAKANLAR KURULU SUNUMU

BAKANLAR KURULU SUNUMU BAKANLAR KURULU SUNUMU Murat Çetinkaya Başkan 12 Aralık 2016 Ankara Sunum Planı Küresel Gelişmeler İktisadi Faaliyet Dış Denge Parasal ve Finansal Koşullar Enflasyon 2 Genel Değerlendirme Yılın üçüncü

Detaylı

MENKUL KIYMETLEŞTİRME

MENKUL KIYMETLEŞTİRME MENKUL KIYMETLEŞTİRME Prof. Dr. Güven SAYILGAN Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü Muhasebe-Finansman Anabilim Dalı Öğretim Üyesi İPOTEK ve İPOTEK TÜRLERİ HUKUKİ ÇERÇEVEDE İPOTEK

Detaylı

Türkiye de Bankacılık Sektörü Eylül

Türkiye de Bankacılık Sektörü Eylül Türkiye de Bankacılık Sektörü 2012-2016 Eylül Bu çalışma, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Türkiye İstatistik Kurumu, Sermaye Piyasası Kurumu, Bankalararası

Detaylı

Kentsel Dönüşümde Finans Aktörleri ve Beklentileri Doç. Dr. Erk HACIHASANOĞLU Araştırma, İş ve Ürün Geliştirme Grup Md.

Kentsel Dönüşümde Finans Aktörleri ve Beklentileri Doç. Dr. Erk HACIHASANOĞLU Araştırma, İş ve Ürün Geliştirme Grup Md. Kentsel Dönüşümde Finans Aktörleri ve Beklentileri Doç. Dr. Erk HACIHASANOĞLU Araştırma, İş ve Ürün Geliştirme Grup Md. 8 Ekim 2013 Ajanda 1- Finansal Aktörler: Güncel Durum A- Güncel Durum: Birincil Konut

Detaylı

24 Haziran 2016 Ankara

24 Haziran 2016 Ankara 24 Haziran 216 Ankara Sunum Planı I. İktisadi Görünüm II. Yapısal Konular III. Genel Değerlendirme 2 İKTİSADİ GÖRÜNÜM 3 3.15 6.15 9.15 12.15 3.16 İktisadi Faaliyet Büyümeye Katkılar (Harcama Yönünden,

Detaylı

TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ TEMEL GÖSTERGELERİ 2012 16 NİSAN 2013

TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ TEMEL GÖSTERGELERİ 2012 16 NİSAN 2013 TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ TEMEL GÖSTERGELERİ 2012 16 NİSAN 2013 ALINAN KONUT YAPI RUHSATLARI ARTIŞ GÖSTERİYOR 1,000,000 900,000 ALINAN KONUT YAPI RUHSATLARI (DAİRE ADET) 901,705 800,000 700,000 600,000

Detaylı

TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ TEMEL GÖSTERGELERİ 2012 16 NİSAN 2013

TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ TEMEL GÖSTERGELERİ 2012 16 NİSAN 2013 TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ TEMEL GÖSTERGELERİ 2012 16 NİSAN 2013 ALINAN KONUT YAPI RUHSATLARI ARTIŞ GÖSTERİYOR 1.000.000 900.000 ALINAN KONUT YAPI RUHSATLARI (DAİRE ADET) 901.705 800.000 700.000 600.000

Detaylı

TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI

TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI İstanbul Ekonomi ve Finans Konferansı Dr. İbrahim Turhan Başkan Yardımcısı 20 Mayıs 2011 İstanbul 1 Sunum Planı I. 2008 Krizi ve Değişen Finansal Merkez Algısı II. III.

Detaylı

SERMAYE PİYASASI KURULU İKİNCİ BAŞKANI SAYIN DOÇ. DR. TURAN EROL UN KAMU ALTYAPI YATIRIMLARININ SERMAYE PİYASALARI ARACILIĞIYLA FİNANSMANI KONULU

SERMAYE PİYASASI KURULU İKİNCİ BAŞKANI SAYIN DOÇ. DR. TURAN EROL UN KAMU ALTYAPI YATIRIMLARININ SERMAYE PİYASALARI ARACILIĞIYLA FİNANSMANI KONULU SERMAYE PİYASASI KURULU İKİNCİ BAŞKANI SAYIN DOÇ. DR. TURAN EROL UN KAMU ALTYAPI YATIRIMLARININ SERMAYE PİYASALARI ARACILIĞIYLA FİNANSMANI KONULU SPK 7. ARAMA KONFERANSI NDA YAPTIĞI KONUŞMA METNİ 26 ARALIK

Detaylı

GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIKLARI İÇİN ALTERNATİF FİNANSMAN YÖNTEMLERİ

GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIKLARI İÇİN ALTERNATİF FİNANSMAN YÖNTEMLERİ GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIKLARI İÇİN ALTERNATİF FİNANSMAN YÖNTEMLERİ 15/12/2011 İstanbul Burak PİRGAİP Uzman İDEAL BİR GAYRİMENKUL FİNANSMANI MODELİ BANKA A.Ş. Tüketici Bireysel TÜKETİCİ FİNANSMAN A.Ş.

Detaylı

Türkiye de Bankacılık Sektörü 2009-2014 Aralık

Türkiye de Bankacılık Sektörü 2009-2014 Aralık Türkiye de Bankacılık Sektörü 2009-2014 Aralık Bu çalışma, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Türkiye İstatistik Kurumu, Sermaye Piyasası Kurumu, Bankalararası

Detaylı

T.C. ZİRAAT BANKASI A.Ş. 173 Gün Vadeli Banka Bonosu Ve 383 Gün Vadeli Tahvil İhracı Tanıtım Sunumu

T.C. ZİRAAT BANKASI A.Ş. 173 Gün Vadeli Banka Bonosu Ve 383 Gün Vadeli Tahvil İhracı Tanıtım Sunumu T.C. ZİRAAT BANKASI A.Ş. 173 Gün Vadeli Banka Bonosu Ve 383 Gün Vadeli Tahvil İhracı Tanıtım Sunumu Hazine ve Strateji Yönetimi Genel Müdür Yardımcılığı Finansal Piyasalar Bölüm Başkanlığı İhraç Miktarı

Detaylı

Dünyada ve Türkiye de Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları

Dünyada ve Türkiye de Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları www.pwc.com Dünyada ve Türkiye de Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları İstanbul, Ersun Bayraktaroğlu Türkiye Gayrimenkul Sektör Lideri GYO lar 1995 ten beri hayatımızda Henüz SPK Tebliği yayınlanmadan GYO

Detaylı

HABER BÜLTENİ Sayı 28

HABER BÜLTENİ Sayı 28 HABER BÜLTENİ 10.02.2015 Sayı 28 Konya Ticaret Odası ve Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) işbirliğinde gerçekleştirilen Konya İnşaat Sektörü Güven Endeksi (KOİN) ile Konya da inşaat

Detaylı

HABER BÜLTENİ xx Sayı 8

HABER BÜLTENİ xx Sayı 8 HABER BÜLTENİ xx.06.2014 Sayı 8 Konya inşaat sektörü güven endeksi, geçen aya göre yükseldi: Mart 2014 ten beri düşmeye devam eden Konya İnşaat Sektörü Güven Endeksi, Mayıs 2014 te kısmen yükselerek -5

Detaylı

FİNANSAL KURUMLAR PARA PİYASASI KURUMLARI

FİNANSAL KURUMLAR PARA PİYASASI KURUMLARI FİNANSAL KURUMLAR PARA PİYASASI KURUMLARI Bankalar Merkez Bankaları Ticaret Bankaları Yatırım Bankaları Kalkınma Bankaları Katılım Bankaları Eximbank BDDK Uluslararası Bankacılık BANKALAR Finansal Aracılık

Detaylı

AB Krizi ve TCMB Para Politikası

AB Krizi ve TCMB Para Politikası AB Krizi ve TCMB Para Politikası Erdem Başçı Başkan 28 Haziran 2012 Stratejik Düşünce Enstitüsü, Ankara Sunum Planı I. Küresel Ekonomik Gelişmeler II. Yeni Politika Çerçevesi III. Dengelenme IV. Büyüme

Detaylı

Bölüm 1 Firma, Finans Yöneticisi, Finansal Piyasalar ve Kurumlar

Bölüm 1 Firma, Finans Yöneticisi, Finansal Piyasalar ve Kurumlar Bölüm 1 Firma, Finans Yöneticisi, Finansal Piyasalar ve Kurumlar Yatırım (Sermaye Bütçelemesi) ve Finanslama Kararları Şirket Nedir? Finansal Yönetici Kimdir? Şirketin Amaçları Finansal piyasalar ve kurumların

Detaylı

AVRUPA BİRLİĞİNE ÜYE VE ADAY ÜLKELERDE TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER. (Kasım 2011) Ankara

AVRUPA BİRLİĞİNE ÜYE VE ADAY ÜLKELERDE TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER. (Kasım 2011) Ankara AVRUPA BİRLİĞİNE ÜYE VE ADAY ÜLKELERDE TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER (Kasım 2011) Ankara İÇİNDEKİLER NÜFUS VE İŞGÜCÜ PİYASASI TASARRUFLAR 1. Nüfus 28. Gayri Safi Ulusal Tasarruflar 2. İstihdam 29. Gayri

Detaylı

Finansal Kesim Dışındaki Firmaların Yurtdışından Sağladıkları Döviz Krediler (Milyon ABD Doları)

Finansal Kesim Dışındaki Firmaların Yurtdışından Sağladıkları Döviz Krediler (Milyon ABD Doları) Bankalardan sağlanan dövizli kredilerde vergisel maliyetler Melike Kılınç I. Giriş Şirketlerin yurtdışı ithalat ihracat işlemleri, döviz cinsinden pozisyon tutmak istemeleri, nihai ürünlerini ya da hizmetlerini

Detaylı

T.C. ZİRAAT BANKASI A.Ş. Banka Bonosu İhracı Tanıtım Sunumu. Hazine Yönetimi Genel Müdür Yardımcılığı Finansal Piyasalar Bölüm Başkanlığı

T.C. ZİRAAT BANKASI A.Ş. Banka Bonosu İhracı Tanıtım Sunumu. Hazine Yönetimi Genel Müdür Yardımcılığı Finansal Piyasalar Bölüm Başkanlığı T.C. ZİRAAT BANKASI A.Ş. Banka Bonosu İhracı Tanıtım Sunumu Hazine Yönetimi Genel Müdür Yardımcılığı Finansal Piyasalar Bölüm Başkanlığı İhraç Miktarı Vade İhraç Şekli Bono Bilgileri 500.000.000 TL nominal

Detaylı

% 0 stopaja tabi olup, kurumlar vergisine tabidir. (5) Nakit teminatlardan elde edilen gelirler % 15 stopaja tabidir.

% 0 stopaja tabi olup, kurumlar vergisine tabidir. (5) Nakit teminatlardan elde edilen gelirler % 15 stopaja tabidir. GELİR TÜRÜ TAM MÜKELLEF TÜZEL KİŞİ (3) (4) DAR MÜKELLEF TÜZEL KİŞİ (Türkiye de işyeri/daimi temsilcisi bulunmayan) Hisse Senedi Alım Satım kazancı İMKB de işlem görmeyen hisse senetlerinin elden çıkarılmasından

Detaylı

SAĞLIK HARCAMALARINDA SON DURUM

SAĞLIK HARCAMALARINDA SON DURUM 1 SAĞLIK HARCAMALARINDA SON DURUM Temmuz 2018 Sağlık harcamaları ekonomik kriz sonrası yaşadığı düşüşten sonra artma eğilimi göstermiştir. 2016 yılında sağlık harcamaları, 2017 yılında beklenenden daha

Detaylı

İPOTEKLİ KONUT FİNANSMANI VE HUKUKU MORTGAGE (TUTSAT) NİSAN 2007 (M.T. Yıldırım Beyazıt Önal) İÇİNDEKİLER

İPOTEKLİ KONUT FİNANSMANI VE HUKUKU MORTGAGE (TUTSAT) NİSAN 2007 (M.T. Yıldırım Beyazıt Önal) İÇİNDEKİLER İPOTEKLİ KONUT FİNANSMANI VE HUKUKU MORTGAGE (TUTSAT) NİSAN 2007 (M.T. Yıldırım Beyazıt Önal) İÇİNDEKİLER SUNUŞ İÇİNDEKİLER 1. MORTGAGE KAVRAMI VE TARİHİ GELİŞİMİ 1.1. MORTGAGE KAVRAMININ ORTAYA ÇIKIŞI

Detaylı

INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015

INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015 INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015 Hazırlayan: Ekin Sıla Özsümer AB ve Uluslararası Organizasyonlar Şefliği Uzman Yardımcısı IMF Küresel Ekonomik

Detaylı

Bankacılık sektörü. 2011 değerlendirmesi ve 2012 yılı beklentileri

Bankacılık sektörü. 2011 değerlendirmesi ve 2012 yılı beklentileri Bankacılık sektörü 2011 değerlendirmesi ve 2012 yılı beklentileri Şubat 2012 İçerik Bankacılık sektörünü etkileyen gelişmeler ve yansımalar 2012 yılına ilişkin beklentiler Gündemdeki başlıca konular 2

Detaylı

HABER BÜLTENİ xx Sayı 10

HABER BÜLTENİ xx Sayı 10 HABER BÜLTENİ xx.08.2014 Sayı 10 Konya İnşaat Sektörü Güven Endeksi, geçen aya göre düştü: Konya İnşaat Sektörü Güven Endeksi, Temmuz 2014 te bir önceki aya göre 6,2 puan düşerek -10,0 puan değerini aldı.

Detaylı

HABER BÜLTENİ xx Sayı 19

HABER BÜLTENİ xx Sayı 19 HABER BÜLTENİ xx.05.2015 Sayı 19 Konya İnşaat Sektörü Güven Endeksi, bir önceki aya göre değişmedi: Mart ayında düşen Konya İnşaat Sektörü Güven Endeksi, Nisan 2015 te bir önceki aya göre değişmedi. Geçen

Detaylı

HABER BÜLTENİ xx Sayı 11

HABER BÜLTENİ xx Sayı 11 HABER BÜLTENİ xx.09.2014 Sayı 11 Konya İnşaat Sektörü Güven Endeksi, geçen aya göre yükseldi: Konya İnşaat Sektörü Güven Endeksi, Ağustos 2014 te bir önceki aya göre 3,7 puan yükselerek -6,3 puan değerini

Detaylı

NDEK LER I. Finansal stikrarın Makroekonomik Unsurları II. Bankacılık Sektörü ve Di er Finansal Kurulu lar

NDEK LER I. Finansal stikrarın Makroekonomik Unsurları II. Bankacılık Sektörü ve Di er Finansal Kurulu lar İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... i İÇİNDEKİLER... iii TABLO LİSTESİ... v GRAFİK LİSTESİ... vii KUTU LİSTESİ... xiv KISALTMA LİSTESİ.... xvi GENEL DEĞERLENDİRME... xvii I. Finansal İstikrarın Makroekonomik Unsurları...

Detaylı

Finansal Piyasalar ve Bankalar

Finansal Piyasalar ve Bankalar Finansal Piyasalar ve Bankalar Genel Olarak Finansal Piyasalar Piyasa neresidir? Finansal Piyasaların Ekonomi İçindeki Yeri Finansal Sistemi Oluşturan Piyasalar Finansal Piyasalar Para Piyasaları Sermaye

Detaylı

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2016/165 Ref: 4/165

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2016/165 Ref: 4/165 SİRKÜLER İstanbul, 01.09.2016 Sayı: 2016/165 Ref: 4/165 Konu: 6741 SAYILI TÜRKİYE VARLIK FONU YÖNETİMİ ANONİM ŞİRKETİ NİN KURULMASI İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN YAYINLANMIŞTIR

Detaylı

FİNANSAL PİYASALAR VE KURUMLAR. N. CEREN TÜRKMEN

FİNANSAL PİYASALAR VE KURUMLAR. N. CEREN TÜRKMEN FİNANSAL PİYASALAR VE FİNANSAL KURUMLAR N. CEREN TÜRKMEN cturkmen@sakarya.edu.tr 1 FİNANSAL SİSTEM Bir ekonomide fonları talep edenler, fonları arz edenler bunlar arasındaki fon akımlarını düzenleyen kurumlar

Detaylı

HABER BÜLTENİ xx Sayı 11

HABER BÜLTENİ xx Sayı 11 HABER BÜLTENİ xx.09.2014 Sayı 11 Konya Hizmetler Sektörü Güven Endeksi, geçen aya göre yükseldi: Konya Hizmetler Sektörü Güven Endeksi, Ağustos 2014 te bir önceki aya göre 6,1 puan yükselerek 7 puan değerini

Detaylı

TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI TABLO LİSTESİ

TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI TABLO LİSTESİ TABLO LİSTESİ Tablo I.1. Ödemeler Dengesi (Milyar ABD doları) 6 Tablo I.2. Cari İşlemler Açığını Finanse Eden Taraflar (Milyar ABD doları) 7 Tablo I.3. Seçilmiş Ekonomilerde Cari İşlemler Dengesinin GSYİH

Detaylı

HABER BÜLTENİ 04.07.2014 Sayı 9

HABER BÜLTENİ 04.07.2014 Sayı 9 HABER BÜLTENİ 04.07.2014 Sayı 9 Konya hizmetler sektörü güven endeksi, 4 ayın ardından pozitif değer aldı: Şubat 2014 ten bu yana negatif değer alan Konya Hizmetler Sektörü Güven Endeksi, Haziran 2014

Detaylı

BANKACILIK SEKTÖRÜ YÖNETİCİ KESİMİ BEKLENTİ ANKETİ

BANKACILIK SEKTÖRÜ YÖNETİCİ KESİMİ BEKLENTİ ANKETİ BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU BANKACILIK SEKTÖRÜ YÖNETİCİ KESİMİ BEKLENTİ ANKETİ BİLGİ YÖNETİMİ DAİRESİ OCAK 2011 22 Görüş ve Önerileriniz İçin: E-posta: beklentianketi@bddk.org.tr Tel: (312)

Detaylı

İHRACATIN FİNANSMANI METİN TABALU / TİM GENEL SEKRETER YARDIMCISI

İHRACATIN FİNANSMANI METİN TABALU / TİM GENEL SEKRETER YARDIMCISI 1 İHRACATIN FİNANSMANI METİN TABALU / TİM GENEL SEKRETER YARDIMCISI 4 EKİM 2013 2004-1 2004-4 2005-3 2006-2 2007-1 2007-4 2008-3 2009-2 2010-1 2010-4 2011-3 2012-2 2013-1 TÜRKİYE DE GSYH İTHALAT İLİŞKİSİ

Detaylı

HABER BÜLTENİ xx Sayı 33 KONYA HİZMETLER SEKTÖRÜNÜN ÇALIŞAN SAYISI BEKLENTİSİ ARTTI

HABER BÜLTENİ xx Sayı 33 KONYA HİZMETLER SEKTÖRÜNÜN ÇALIŞAN SAYISI BEKLENTİSİ ARTTI HABER BÜLTENİ xx.07.2016 Sayı 33 KONYA HİZMETLER SEKTÖRÜNÜN ÇALIŞAN SAYISI BEKLENTİSİ ARTTI Konya Hizmetler Sektörü Güven Endeksi, geçen aya ve geçen yılın aynı ayına göre yükseldi. Önümüzdeki 3 ayda hizmetlere

Detaylı

2002 HANEHALKI BÜTÇE ANKETİ: GELİR DAĞILIMI VE TÜKETİM HARCAMALARINA İLİŞKİN SONUÇLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ

2002 HANEHALKI BÜTÇE ANKETİ: GELİR DAĞILIMI VE TÜKETİM HARCAMALARINA İLİŞKİN SONUÇLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ TÜRKİYE EKONOMİ KURUMU TARTIŞMA METNİ 2003/6 http://www.tek.org.tr 2002 HANEHALKI BÜTÇE ANKETİ: GELİR DAĞILIMI VE TÜKETİM HARCAMALARINA İLİŞKİN SONUÇLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ Zafer Yükseler Aralık, 2003

Detaylı

MENKUL KIYMETLEŞTİRME

MENKUL KIYMETLEŞTİRME MENKUL KIYMETLEŞTİRME Prof. Dr. Güven SAYILGAN Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü Muhasebe-Finansman Anabilim Dalı Öğretim Üyesi MENKUL KIYMETLEŞTİRME YÖNTEMLERİ 2 Menkul kıymetleştirme

Detaylı

HABER BÜLTENİ xx Sayı 26 KONYA İNŞAAT SEKTÖRÜ GÜVEN ENDEKSİ BİR ÖNCEKİ AYA GÖRE YÜKSELDİ

HABER BÜLTENİ xx Sayı 26 KONYA İNŞAAT SEKTÖRÜ GÜVEN ENDEKSİ BİR ÖNCEKİ AYA GÖRE YÜKSELDİ HABER BÜLTENİ xx.12.2015 Sayı 26 KONYA İNŞAAT SEKTÖRÜ GÜVEN ENDEKSİ BİR ÖNCEKİ AYA GÖRE YÜKSELDİ Konya İnşaat Sektörü Güven Endeksi (KOİN), her ay Konya da inşaat sektöründe faaliyet gösteren 200 firmaya

Detaylı

2001 2013 Döneminde Türk Bankacılık Sektörü

2001 2013 Döneminde Türk Bankacılık Sektörü 2001 2013 Döneminde Türk Bankacılık Sektörü Prof. Dr. Sudi Apak Beykent Üniversitesi İçerik 2 Slayt 1 - Türk Bankalarında kurum riski bulunmaktadır. 140,00% Türk Bankacılık Sektörünün Aktif Büyüklüğü /

Detaylı

Ulusal Finans Sempozyumu Dr. İbrahim M. Turhan Başkan Yardımcısı

Ulusal Finans Sempozyumu Dr. İbrahim M. Turhan Başkan Yardımcısı Ulusal Finans Sempozyumu Dr. İbrahim M. Turhan Başkan Yardımcısı 13 Ekim 2011 Malatya KÜRESEL KRİZ ORTAMINA NASIL GELİNDİ? Net Bugünkü Değer Yöntemi Varlık fiyatlarının indirgenmiş nakit akımları (Net

Detaylı

HABER BÜLTENİ Sayı 22

HABER BÜLTENİ Sayı 22 HABER BÜLTENİ 04.08.2015 Sayı 22 Konya İnşaat Sektörü Güven Endeksi, Türkiye genelinden ve AB-28 den daha düşük: Konya İnşaat Sektörü Güven Endeksi, Temmuz 2015 te hem bir önceki aya hem de bir önceki

Detaylı

KÜRESEL KRİZLERİN YEREL YÖNETİMLERE ETKİLERİ. Erol KAYA

KÜRESEL KRİZLERİN YEREL YÖNETİMLERE ETKİLERİ. Erol KAYA KÜRESEL KRİZLERİN YEREL YÖNETİMLERE ETKİLERİ Erol KAYA 1) EKONOMİK KRİZ Kriz, genel ekonominin mevcut konumunu ve geleceğini etkileyen hiç beklenmeyen bir anda ortaya çıkan ve genelde önlem alınmakta geç

Detaylı

Türkiye de Sağlık Harcamalarının Finansal Sürdürülebilirliği

Türkiye de Sağlık Harcamalarının Finansal Sürdürülebilirliği Sağlık Nedir? Dünya Sağlık Örgütü sağlığı şöyle tanımlanmıştır: Sağlık insanın; bedenen, ruhen ve sosyal yönden tam iyilik halidir. Türkiye de Sağlık Hakkı (T.C.Anayasası 56.Madde) Herkes sağlıklı ve dengeli

Detaylı

SINAV KONU BAŞLIKLARI

SINAV KONU BAŞLIKLARI 1260 9. Takas, Operasyon, Saklama ve Kaydileştirme 1261 Takas, Operasyon, Saklama ve Kaydileştirme Düzenlemeleri 1/6 SINAV KONU BAŞLIKLARI SERMAYE PİYASASI FAALİYETLERİ TEMEL DÜZEY SINAVI 1100 1. Genel

Detaylı

SINAV ALT KONU BAŞLIKLARI

SINAV ALT KONU BAŞLIKLARI SINAV ALT KONU BAŞLIKLARI 1. Dar Kapsamlı Sermaye Piyasası Mevzuatı ve Meslek Kuralları (Düzey 1, Konut, Gayrimenkul) 1.1. Sermaye Piyasası Kanunu 1.2. Sermaye Piyasası ile İlgili Diğer Düzenlemeler ve

Detaylı

HABER BÜLTENİ Sayı 20

HABER BÜLTENİ Sayı 20 HABER BÜLTENİ 02.06.2015 Sayı 20 Konya İnşaat Sektörü Güven Endeksi bir önceki aya göre düştü: Konya İnşaat Sektörü Güven Endeksi, Mayıs 2015 te hem bir önceki aya hem de bir önceki yılın aynı ayına göre

Detaylı

HABER BÜLTENİ Sayı 50

HABER BÜLTENİ Sayı 50 HABER BÜLTENİ 18.12.2017 Sayı 50 KONYA İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN SATIŞ FİYATI BEKLENTİSİ DÜŞTÜ Konya İnşaat Sektörü Güven Endeksi geçen yılın aynı dönemine göre düşerken, geçen aya göre yükseldi. Mevcut siparişler

Detaylı

Grafik-6.1: Konut Fiyat Endekslerinde Büyüme (Türkiye ve İstanbul)

Grafik-6.1: Konut Fiyat Endekslerinde Büyüme (Türkiye ve İstanbul) 6. Konut Piyasası 16 yılında Türkiye ekonomisinde görülen yavaşlama konut piyasası gelişmelerinde de görülmektedir. Konut fiyat gelişmelerine bakıldığında, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından

Detaylı

HABER BÜLTENİ xx Sayı 45

HABER BÜLTENİ xx Sayı 45 HABER BÜLTENİ xx.07.2017 Sayı 45 KONYA İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN FİYAT BEKLENTİSİ DÜŞTÜ Konya İnşaat Sektörü Güven Endeksi geçen aya ve geçen yılın aynı dönemine göre düştü. Mevcut siparişler ise; Haziran 2016

Detaylı

HABER BÜLTENİ Sayı 24 KONYA İNŞAAT SEKTÖRÜ GÜVEN ENDEKSİ GEÇEN AYA GÖRE DÜŞTÜ:

HABER BÜLTENİ Sayı 24 KONYA İNŞAAT SEKTÖRÜ GÜVEN ENDEKSİ GEÇEN AYA GÖRE DÜŞTÜ: HABER BÜLTENİ 02.10.2015 Sayı 24 KONYA İNŞAAT SEKTÖRÜ GÜVEN ENDEKSİ GEÇEN AYA GÖRE DÜŞTÜ: Konya İnşaat Sektörü Güven Endeksi (KOİN) geçen aya ve geçen yılın aynı dönemine göre düştü. Konya da inşaat sektöründe

Detaylı

HABER BÜLTENİ Sayı 51

HABER BÜLTENİ Sayı 51 HABER BÜLTENİ 12.01.2018 Sayı 51 Konya İnşaat Sektörü 2017 de, 2016 ya Göre Daha Kötü Performans Sergiledi: Konya İnşaat Sektörü Güven Endeksi, geçen yılın aynı dönemine düşerken, geçen aya göre yükseldi.

Detaylı

ÜRÜNLER VE GELİR TÜRÜ TAM MÜKELLEF KURUM TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ DAR MÜKELLEF** KURUM*** DAR MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ***

ÜRÜNLER VE GELİR TÜRÜ TAM MÜKELLEF KURUM TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ DAR MÜKELLEF** KURUM*** DAR MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ*** Aşağıda yer alan tablo 6009 Sayılı Kanun ve söz konusu Kanun ile ilgili 2010/926 sayı ve 27.09.2010 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca Gelir Vergisi Kanunu Geçici Madde 67 kapsamındaki 1.10.2010 tarihinden

Detaylı

Çok tatil yapan ülke imajı yanlış!

Çok tatil yapan ülke imajı yanlış! Tarih: 19.05.2013 Sayı: 2013/09 İSMMMO nun Türkiye de Tatil ve Çalışma İstatistikleri raporuna göre Türkiye tatil günü sayısında gerilerde Çok tatil yapan ülke imajı yanlış! Türkiye, 34 OECD ülkesi arasında

Detaylı

HABER BÜLTENİ Sayı 31

HABER BÜLTENİ Sayı 31 HABER BÜLTENİ 02.11.2016 Sayı 31 Konya Sanayi Odası (KSO) ve Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) işbirliğinde gerçekleştirilen Konya İmalat Sanayi Güven Endeksi Anketi, Türkiye nin yerel

Detaylı

CİGNA FİNANS EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. PARA PİYASASI LİKİT KAMU EMEKLİLİK YATIRIM FONU 01.01.2015 30.06.2015 DÖNEMİ ALTI AYLIK RAPORU

CİGNA FİNANS EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. PARA PİYASASI LİKİT KAMU EMEKLİLİK YATIRIM FONU 01.01.2015 30.06.2015 DÖNEMİ ALTI AYLIK RAPORU CİGNA FİNANS EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. PARA PİYASASI LİKİT KAMU EMEKLİLİK YATIRIM FONU 01.01.2015 30.06.2015 DÖNEMİ ALTI AYLIK RAPORU Bu rapor Cigna Finans Emeklilik ve Hayat A.Ş. Para Piyasası Likit Kamu

Detaylı

KONYA İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN, FİYAT BEKLENTİSİ DÜŞTÜ

KONYA İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN, FİYAT BEKLENTİSİ DÜŞTÜ HABER BÜLTENİ 15.04.2016 Sayı 30 KONYA İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN, FİYAT BEKLENTİSİ DÜŞTÜ Konya İnşaat Sektörü Güven Endeksi geçen aya ve geçen yıla göre düştü. Mevcut sipariş durumunun denge değeri Şubat 2016

Detaylı

HABER BÜLTENİ xx Sayı 22

HABER BÜLTENİ xx Sayı 22 HABER BÜLTENİ xx.02.2016 Sayı 22 Konya Sanayi Odası (KSO) ve Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) işbirliğinde gerçekleştirilen Konya İmalat Sanayi Güven Endeksi Anketi, Türkiye nin yerel

Detaylı

http://acikogretimx.com

http://acikogretimx.com 2009 S 4421- SERMYE PiYSSı VE FiNNSL KURUMLR 1. Birikim açığı olan ekonomik birimlerle birikim fazlalığı olan ekonomik birimlerin karşılaştığı ve finansal varlıkların alınıp satıldığı piyasalara ne ad

Detaylı

HABER BÜLTENİ Sayı 50

HABER BÜLTENİ Sayı 50 KONYA HİZMETLER SEKTÖRÜNÜN ÇALIŞAN SAYISI BEKLENTİSİ ARTTI HABER BÜLTENİ 18.12.2017 Sayı 50 Konya Hizmetler Sektörü Güven Endeksi, geçen aya ve geçen yılın aynı ayına göre yükseldi. Önümüzdeki 3 ayda hizmetlere

Detaylı

AB NİN EKONOMİK YAPISIYLA İLGİLİ TEMEL BİLGİLER 1. Ülkelerin Yüz Ölçümü 2. Ülkelerin Nüfusu 3. Ülkelerin Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla 4.

AB NİN EKONOMİK YAPISIYLA İLGİLİ TEMEL BİLGİLER 1. Ülkelerin Yüz Ölçümü 2. Ülkelerin Nüfusu 3. Ülkelerin Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla 4. AB NİN EKONOMİK YAPISIYLA İLGİLİ TEMEL BİLGİLER 1. Ülkelerin Yüz Ölçümü 2. Ülkelerin Nüfusu 3. Ülkelerin Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla 4. Ülkelerin Büyüme Oranı 5. Ülkelerin Kişi Başına Gayri Safi Yurtiçi

Detaylı

ÜRÜNLER VE GELİR TÜRÜ TAM MÜKELLEF KURUM TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ DAR MÜKELLEF** KURUM*** DAR MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ***

ÜRÜNLER VE GELİR TÜRÜ TAM MÜKELLEF KURUM TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ DAR MÜKELLEF** KURUM*** DAR MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ*** Aşağıda yer alan tablo 6009 Sayılı Kanun ve söz konusu Kanun ile ilgili 2010/926 sayı ve 27.09.2010 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca Gelir Vergisi Kanunu Geçici Madde 67 kapsamındaki 1.10.2010 tarihinden

Detaylı

Konut Sektörü Değerlendirme Sunumu Şubat 2013

Konut Sektörü Değerlendirme Sunumu Şubat 2013 Konut Sektörü Değerlendirme Sunumu Şubat 2013 İnşaat Sektörünün Ekonomiye Katkısı GSYH Payı 5,7% İstihdam Payı 7,0% 94,3% 93,0% Diğer Sektörler İnşat Diğer Sektörler İnşat İnşaat sektörü istihdamın yaklaşık

Detaylı

Avrupa Birliği ve Türkiye Yerel Yönetimler Analizi

Avrupa Birliği ve Türkiye Yerel Yönetimler Analizi Büyükdere Cad. No. 106 34394 Esentepe - İstanbul AçıkDeniz Telefon Bankacılığı: 444 0 800 www.denizbank.com Avrupa Birliği ve Türkiye Yerel Yönetimler Analizi 2013 Mali Verileri DenizBank bir Sberbank

Detaylı

Banka Bilançosunun Özellikleri Pazar, 26 Aralık 2010 18:24

Banka Bilançosunun Özellikleri Pazar, 26 Aralık 2010 18:24 Ticari bir işletme olarak bankaların belirli bir dönem içerisinde nasıl çalıştıklarını ve amaçlarına dönük olarak nasıl bir performans sergilediklerini değerlendirebilmenin yolu bankalara ait finansal

Detaylı

BANKACILIK SEKTÖRÜ YÖNETİCİ KESİMİ BEKLENTİ ANKETİ

BANKACILIK SEKTÖRÜ YÖNETİCİ KESİMİ BEKLENTİ ANKETİ BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU BANKACILIK SEKTÖRÜ YÖNETİCİ KESİMİ BEKLENTİ ANKETİ BİLGİ YÖNETİMİ DAİRESİ TEMMUZ 2010 20 Görüş ve Önerileriniz İçin: E-posta: beklentianketi@bddk.org.tr Tel: (312)

Detaylı

BANKACILIK SEKTÖRÜ YÖNETİCİ KESİMİ BEKLENTİ ANKETİ

BANKACILIK SEKTÖRÜ YÖNETİCİ KESİMİ BEKLENTİ ANKETİ BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU BANKACILIK SEKTÖRÜ YÖNETİCİ KESİMİ BEKLENTİ ANKETİ BİLGİ YÖNETİMİ DAİRESİ TEMMUZ 2007-8 Görüş ve Önerileriniz İçin E-posta : beklentianketi@bddk.org.tr Tel: (312)

Detaylı

HABER BÜLTENİ xx Sayı 26 KONYA HİZMETLER SEKTÖRÜ ÖNÜMÜZDEKİ DÖNEMDEN UMUTLU

HABER BÜLTENİ xx Sayı 26 KONYA HİZMETLER SEKTÖRÜ ÖNÜMÜZDEKİ DÖNEMDEN UMUTLU HABER BÜLTENİ xx.12.2015 Sayı 26 KONYA HİZMETLER SEKTÖRÜ ÖNÜMÜZDEKİ DÖNEMDEN UMUTLU Konya Hizmetler Sektörü Güven Endeksi, geçen aya ve geçen yıla göre yükseldi. Önümüzdeki 3 ayda hizmetlere olan talep

Detaylı

KONUT SEKTÖRÜNÜN VERGİ YÜKÜ VE ÖNERİLER 07.05.2013

KONUT SEKTÖRÜNÜN VERGİ YÜKÜ VE ÖNERİLER 07.05.2013 KONUT SEKTÖRÜNÜN VERGİ YÜKÜ VE ÖNERİLER 07.05.2013 A) ÖRNEK BİR KONUT PROJESİ BAZINDA VERGİ YÜKÜ Aşağıdaki çalışmada, örnek olarak 100 konutluk bir gayrimenkul projesi belirli varsayımlarla ele alınarak,

Detaylı

Konut Sektörü Değerlendirme Sunumu TEMMUZ 2013

Konut Sektörü Değerlendirme Sunumu TEMMUZ 2013 Konut Sektörü Değerlendirme Sunumu TEMMUZ 2013 İnşaat Sektörünün Ekonomiye Katkısı GSYH Payı 5,7% İstihdam Payı 7,0% 94,3% 93,0% Diğer Sektörler İnşat Diğer Sektörler İnşat İnşaat sektörü istihdamın yaklaşık

Detaylı

SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ VE SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ SEKTÖRÜNDE DÜNYA İTHALAT RAKAMLARI ÇERÇEVESİNDE HEDEF PAZAR ÇALIŞMASI

SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ VE SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ SEKTÖRÜNDE DÜNYA İTHALAT RAKAMLARI ÇERÇEVESİNDE HEDEF PAZAR ÇALIŞMASI SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ VE SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ SEKTÖRÜNDE DÜNYA İTHALAT RAKAMLARI ÇERÇEVESİNDE HEDEF PAZAR ÇALIŞMASI ORTA ANADOLU İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ Seramik sektörünün en

Detaylı

HABER BÜLTENİ Sayı 39

HABER BÜLTENİ Sayı 39 HABER BÜLTENİ 12.01.2017 Sayı 39 Konya Hizmetler Sektörü 2016 da, 2015 e Göre Daha Kötü Performans Sergiledi: Konya Hizmetler Sektörü Güven Endeksi, geçen aya ve geçen yılın aynı dönemine göre düştü. Endeks

Detaylı

GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ İÇİN YENİ NESİL FİNANS ARAÇLARI. 28 Mayıs 2013

GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ İÇİN YENİ NESİL FİNANS ARAÇLARI. 28 Mayıs 2013 GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ İÇİN YENİ NESİL FİNANS ARAÇLARI 28 Mayıs 2013 Bankaların Sermaye Yeterliliği ve Konut/İnşaat Kredilerinin Gelişimi Sermaye Yeterliliği Rasyosunun Gelişimi Bankaların sermaye yeterliliği

Detaylı

Eğitimlerimize teşrifleriniz veya kurumunuz temsilcilerinin katılımını sağlamanız bizleri mutlu edecektir.

Eğitimlerimize teşrifleriniz veya kurumunuz temsilcilerinin katılımını sağlamanız bizleri mutlu edecektir. ERNST & YOUNG VERGİ HİZMETLERİ Ülkemizin son derece değişken vergi mevzuatında tüm detaylara hâkim olmak ve değişiklikleri birebir takip etmek günlük iş temposu içerisinde maalesef mümkün olamamaktadır.

Detaylı

HABER BÜLTENİ xx Sayı 24

HABER BÜLTENİ xx Sayı 24 HABER BÜLTENİ xx.10.2015 Sayı 24 Konya Hizmetler Sektörünün Önümüzdeki Dönemden Beklentisi Arttı Konya Hizmetler Sektörü Güven Endeksi, geçen aya ve geçen yıla göre düştü. Önümüzdeki 3 ayda hizmetlere

Detaylı

2013 Yılı Menkul Kıymet Gelirlerinin Vergilendirilmesi

2013 Yılı Menkul Kıymet Gelirlerinin Vergilendirilmesi 2013 Yılı Menkul Kıymet Gelirlerinin Vergilendirilmesi TAM MÜKELLEF KURUM TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ DAR MÜKELLEF KURUM (1) DAR MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ HİSSE SENEDİ ALIM SATIM KAZANCI iktisap edilmiş hisse

Detaylı

HABER BÜLTENİ 10.11.2015 Sayı 25 KONYA HİZMETLER SEKTÖRÜ ÖNÜMÜZDEKİ DÖNEMDEN UMUTLU

HABER BÜLTENİ 10.11.2015 Sayı 25 KONYA HİZMETLER SEKTÖRÜ ÖNÜMÜZDEKİ DÖNEMDEN UMUTLU HABER BÜLTENİ 10.11.2015 Sayı 25 KONYA HİZMETLER SEKTÖRÜ ÖNÜMÜZDEKİ DÖNEMDEN UMUTLU Konya Hizmetler Sektörü Güven Endeksi, geçen aya göre yükselirken, geçen yıla göre düştü. Önümüzdeki 3 ayda hizmetlere

Detaylı

BİRİNCİ BÖLÜM... 1 KAYIT DIŞI İSTİHDAM... 1 I. KAYIT DIŞI EKONOMİ...

BİRİNCİ BÖLÜM... 1 KAYIT DIŞI İSTİHDAM... 1 I. KAYIT DIŞI EKONOMİ... İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM... 1 KAYIT DIŞI İSTİHDAM... 1 I. KAYIT DIŞI EKONOMİ... 1 A. Kayıt Dışı Ekonominin Tanımı ve Kapsamı... 1 B. Kayıt Dışı Ekonominin Nedenleri... 4 C. Kayıt Dışı Ekonominin Büyüklüğü...

Detaylı

SPK Konferansõ-Abant Aralõk-2003

SPK Konferansõ-Abant Aralõk-2003 SPK Konferansõ-Abant Aralõk-2003 VADELİ İŞLEM VE OPSİYON BORSASI TÜRK FİNANSAL PİYASALARINDA YENİ BİR SIÇRAMA İçindekiler 1) VOB Hakkõnda 2) Dünyada Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsalarõ 3) Neden Vadeli İşlemler?

Detaylı

BANKACILIK SEKTÖRÜ YÖNETİCİ KESİMİ BEKLENTİ ANKETİ

BANKACILIK SEKTÖRÜ YÖNETİCİ KESİMİ BEKLENTİ ANKETİ BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU BANKACILIK SEKTÖRÜ YÖNETİCİ KESİMİ BEKLENTİ ANKETİ BİLGİ YÖNETİMİ DAİRESİ NİSAN 2011 23 Görüş ve Önerileriniz İçin: E-posta: beklentianketi@bddk.org.tr Tel: (312)

Detaylı

İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 25 Mayıs 2016 Ankara

İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 25 Mayıs 2016 Ankara İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI 25 Mayıs 2016 Ankara Özet: Makroekonomik Görünüm ve Para Politikası Dış ticaret hadlerindeki olumlu gelişmeler ve tüketici kredilerinin ılımlı seyri cari dengedeki iyileşmeyi

Detaylı

HABER BÜLTENİ Sayı 49

HABER BÜLTENİ Sayı 49 HABER BÜLTENİ 08.11.2017 Sayı 49 KONYA HİZMETLER SEKTÖRÜNÜN FİYAT BEKLENTİSİ ARTTI Konya Hizmetler Sektörü Güven Endeksi, geçen aya ve geçen yılın aynı ayına göre yükseldi. Önümüzdeki 3 ayda hizmetlere

Detaylı

HABER BÜLTENİ Sayı 51 Konya Hizmetler Sektörü 2017 de, 2016 ya Göre Daha İyi Performans Sergiledi:

HABER BÜLTENİ Sayı 51 Konya Hizmetler Sektörü 2017 de, 2016 ya Göre Daha İyi Performans Sergiledi: HABER BÜLTENİ 12.01.2018 Sayı 51 Konya Hizmetler Sektörü 2017 de, 2016 ya Göre Daha İyi Performans Sergiledi: Konya Hizmetler Sektörü Güven Endeksi, geçen aya ve geçen yılın aynı dönemine göre yükseldi.

Detaylı