KIRŞEHİR-AKSARAY-ULUKIŞLA DEMİRYOLU PROJESİ

Transkript

1 KIRŞEHİR-AKSARAY-ULUKIŞLA DEMİRYOLU PROJESİ ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ (ÇED) RAPORU CİLT I KIRŞEHİR, AKSARAY, KONYA VE NİĞDE İLLERİ İLE İLÇELERİ ÇED RAPORU NİHAİ ÇED RAPORU MGS PROJE MÜŞAVİRLİK MÜHENDİSLİK TİCARET LTD.ŞTİ. ANKARA TEMMUZ 2013

2 PROJE SAHİBİNİN ADI ADRESİ Hakkı Turayliç Caddesi No:5 Emek/Ankara TELEFON VE FAKS NUMARALARI Tel: (0 312) Faks: (0 312) PROJENİN ADI KIRŞEHİR-AKSARAY-ULUKIŞLA DEMİRYOLU PROJESİ PROJE BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ) Kırşehir-Aksaray-Konya-Niğde İlleri İle İlçeleri PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI, ZONE Proje Alanı Koordinatları EK 3 de verilmiştir. PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ) ÇED Yönetmeliği EK-1 Listesi 9 Şehirlerarası yollar, geçişler ve havaalanları: a) Şehirlerarası demiryolu hatları ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUŞUN ADI MGS PROJE MÜŞAVİRLİK MÜHENDİSLİK TİCARET LTD.ŞTİ. ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUŞUN ADRESİ, TELEFON VE FAKS NUMARALARI Şehit Cevdet Özdemir Mah Sok No:1/ Çankaya/ANKARA Tel : (0 312) Faks : (0 312) ÇED RAPORUNUN TARİHİ (GÜN, AY, YIL) 07/05/2013

3 İÇİNDEKİLER LİSTESİ İÇİNDEKİLER LİSTESİ... i EKLER DİZİNİ... v TABLOLAR DİZİNİ... vi ŞEKİLLER DİZİNİ... viii KISALTMALAR... ix BÖLÜM 1: PROJENİN TANIMI VE AMACI Projenin Tanımı ve Hizmet Amaçları, Mevcut ve/veya Planlanan Projelerle İlişkisi, Ekonomik ve Sosyal Yönden Ülke, Bölge ve/veya İller Ölçeğinde Önem ve Gerekliliği, Projenin Yatırım ve İşletme Süresi Projenin Özellikleri Demiryolu Projesinin Güzergahı (Her İlden Geçecek Kısımlarının Belirtilmesi) Demiryolu Projesinin Teknik Özellikleri, Yapım Teknikleri ve İş Akım Şeması Proje Kapsamında Yapılacak Taşımacılık Türü, Taşıma Kapasitesi, Yılda Geçiş Yapacak Tren Sayısı Sanat Yapıları, Tünel, Viyadük, Köprü vb. Yapılar, Adetleri, Yerleri (Koordinatları Belirtilmelidir), İnşa Yöntemleri Proje Kapsamında Yapılacak Faaliyet Ünitelerinin (Istasyon, Siding vb.), Yerleri (Koordinat Bilgileri Ile Beraber), Adedi, Özellikleri, Kaplayacağı Alanlar (m 2 ), İstasyonlarda Bulunacak Hizmet Üniteleri (Depolama Alanı, Yükleme Rampası, Tren Bakım-Onarım Alanları vb.), Bu Ünitelerin Vaziyet Planı Üzerinde Lejantı İle Birlikte Gösterimi, İstasyonlarda Depolama Yapılacak İse Depolanacak Malzemenin Özellikleri Kurulacak Şantiye Sayısı ve Yerleri (Koordinatları Belirtilmelidir) Demiryolu Hattının Kesişim Noktaları Yerleşim Merkezleri İle Kesiştiği Noktalar Tarım Arazileri İle Kesiştiği Noktalar Karayolları İle Kesiştiği Noktalar Doğalgaz veya Petrol Boru Hatları İle Kesiştiği Noktalar Su Kaynakları İle Kesiştiği Noktalar Havza Islahı, İçme Suyu, Sulama, Taşkın Koruma, Drenaj Kanalları vb. Sistemler İle Kesiştiği Noktalar Malzeme Ocakları Demiryolu Projesinde İhtiyaç Duyulacak Malzemenin Nereden ve Ne Şekilde Karşılanacağı (kullanılacak ocakların ruhsat ve ÇED Yönetmeliği uyarınca alınmış belgeleri rapora eklenmeli, koordinat bilgileri belirtilmeli, Karayollarına ait ocakların kullanılması durumunda Karayolları 3. ve 6. Bölge Müdürlüğü görüşünün alınması, kullanılacak ocakların kesinleşmemesi durumunda bölgedeki ocaklarla ilgili bir yaklaşımda bulunulması) Demiryolu Projesinde İhtiyaç Duyulacak Malzemenin Proje Alanına Nasıl Taşınacağı (ulaşım güzergahı belirtilmeli, malzemenin taşınması sırasında herhangi bir bağlantı yolu yapılıp yapılmayacağı açıklanmalı, Karayolları 3. ve 6. Bölge Müdürlüğünden alınacak görüş rapora eklenmelidir) Patlatma - Yarma - Dolgu İşlemleri Proje Kapsamında Patlatma, Yarma ve Dolgu Yapılacak Yerler, Uygulanacak Yöntemler (koordinatları belirtilmeli, patlatma yapılacak alanların yerleşim yerlerine uzaklığı hakkında bilgi verilmelidir) Patlayıcı Maddeleri Taşıma-Patlatma-Depolama Hususları Demiryolu Projesi Kapsamında Yapılacak Yarma İşlemi Sırasında Ortaya Çıkacak Malzemenin Dolgu İşleminde Kullanılıp Kullanılmayacağı, Kullanılacak İse Malzemeye İlişkin Yapılması Gereken Analiz Çalışmaları ve Sonuçları Proje İçin Seçilen Güzergah ve Malzeme Ocakları Alternatifleri ile Teknoloji Alternatiflerinin Değerlendirilmesi, Seçilen Güzergah, Malzeme Ocakları ve Teknolojinin Seçiliş Nedenlerinin Belirtilmesi Projeye İlişkin Fayda-Maliyet Analizi Projeye İlişkin Politik, Yasal ve İdari Çerçeve Proje İle İlgili Olarak Bu Aşamaya Kadar Gerçekleştirilmiş Olan İş ve İşlemlerin Kısaca Açıklanması Projeye İlişkin İzin Prosedürü (ÇED sürecinden sonra alınacak izinler) Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili Zamanlama Tablosu Projeye İlişkin Finans Kaynakları...40 i

4 Proje Alanının Mülkiyet Durumu Proje Kapsamında Yapılacak Kamulaştırma Kamulaştırılacak Alanların Mevcut Kullanım ve Mülkiyet Durumu (kamulaştırılacak alanların 1/ ölçekli harita üzerinde gösterimi)...40 BÖLÜM 2: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU Güzergahın, Yarma, Dolgu ve Şantiye Alanlarının, Kullanılacak Malzeme Ocaklarının ve Proje Alanı Yakın Çevresinde Bulunan Tarım Arazilerinin, Yeraltı ve Yüzey Sularının, Deprem Kuşaklarının, Jeolojik Yapının, Yerleşim Alanlarının, Ulaşım Ağının, Enerji Nakil Hatlarının, Boru Hatlarının, Arazi Kabiliyetinin, Güzergahın Yakın Çevresinde Faaliyetine Devam Etmekte Olan Diğer Kullanımların Yerlerine İlişkin Verilerin 1/ Ölçekli Topografik Harita Üzerine Lejant Bilgileri İle Beraber Gösterimi, İsim, Yön ve Proje Alanına Uzaklıklarının Belirtilerek Güzergahın Fotoğraflandırılması Proje Yerinin İlgili İdaresince Onanmış Çevre Düzeni Planı Üzerinde Gösterimi (*) Proje Alanının Onaylı 1/5.000 Ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1.000 Ölçekli Uygulama İmar Planı Üzerinde Gösterimi (*) Proje Alanı, Etki Alanı ve İnceleme Koridorunda Bulunan Koruma Alanları (milli parklar, tabiat parkları, tabiat anıtları, tabiatı koruma alanları, yaban hayatı koruma alanları, biyogenetik rezerv alanları, biyosfer rezervleri, doğal sit ve anıtlar, arkeolojik, tarihi, kültürel sitler, özel çevre koruma alanı, Ramsar Alanı, sulak alan, turizm alanı ve merkezi gibi ÇED Yönetmeliği nin EK- V inde belirtilen Duyarlı Yöreler), Bu Alanların Proje Alanına, Etki Alanına ve İnceleme Koridoruna Olan Mesafelerinin Belirtilmesi, Koordinatlarının Verilmesi (bu alanlar için Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Yaban Hayatı Dairesi Başkanlığı ve Milli Parklar Dairesi Başkanlığı nın görüşünün alınması) Proje Alanı, Etki Alanı ve İnceleme Koridorunda Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler Askeri Yasak Bölgeler Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Belirli Amaçlar İçin Tahsis Edilmiş Alanlar...50 BÖLÜM 3: PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ Demiryolu Projesinden Etkilenecek Alanın Belirlenmesi (etki alanının nasıl ve neye göre belirlendiğinin açıklanması, etki alanının harita üzerinde işaretlenmesi) Orman Alanları (proje alanı, etki alanı ve inceleme koridoru için) Orman Alanı Miktarı (m 2 cinsinden, proje alanı orman alanı dışında ise en yakın orman alanı mesafesinin belirtilmesi) Orman Alanlarında Meşcere Tipi, Kapalılığı vb., Proje Sahasının İşaretlendiği 1/ Ölçekli Meşcere Haritası Projenin Orman Alanlarından Geçen Bölümünde Ne Kadar Ağaç Kesileceği, Kesilecek İse Bu Ağaçların Meşcere Tipi, Kapalılığı vb. Özellikleri Proje Alanı, Etki Alanı ve İnceleme Koridorunun Jeolojik Özellikleri Genel Jeoloji (jeolojik birimlerin litolojilerinin ayrıntıları, tabaka doğrultu ve yön durumları, süreksizliklerin yönleri, açıklıkları, aralıkları, dolguları, zemin birimlerinin cinsleri, taşıma durumları, yeraltı su seviyeleri vb. hakkında bilgi verilmelidir) Bölgenin Stratigrafik Kesiti ile 1/ Ölçekli Jeoloji Haritası Proje Alanına Ait İmar Planına Altlık Oluşturacak Jeolojik-Jeoteknik Etüt Raporları ve Sondaj Çalışmaları (raporun kapak, amaç, imar durumu, afet durumu, sonuçlar, onay kısmı ve yerleşime uygunluk haritaları proje yeri harita üzerine işaretlenmiş olarak rapora eklenmelidir) Proje Alanı, Etki Alanı ve İnceleme Koridorundaki Doğal Afet Durumu (güzergah boyunca 7269 sayılı yasa kapsamında kalan deprem dışındaki afet riskleri, heyelan, kaya düşmesi, çığ, su baskını, taşkın alanları vb. hakkında bilgi verilmelidir) Proje Alanı, Etki Alanı ve İnceleme Koridorundaki Deprem Durumu, Bölgede İnceleme Alanını Etkileyebilecek Diri Faylar, Bu Faylarda Meydana Gelmiş veya Gelebilecek Olan Depremlerin Büyüklükleri ve Oluş Sıklıkları, Geçmişte Meydana Gelmiş Olan Depremlerin Hasar Dağılımları ve Neden Olduğu Zemin Problemleri Proje Alanı, Etki Alanı ve İnceleme Koridoru İçerisindeki Hidrojeolojik Özellikler ve Yeraltı Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı, Proje Alanına Mesafeleri ve Debileri Proje Alanı, Etki Alanı ve İnceleme Koridoru İçerisindeki Hidrolojik Özellikler ve Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı, Proje Alanına Mesafeleri ve Debileri Proje Güzergahının Geçtiği Alanların Meteorolojik Özellikleri, Bölge Özelinde Hava Koşulları, Bu Koşulların Demiryolu Güvenliği Açısından İrdelenmesi Proje Alanı, Etki Alanı ve İnceleme Koridorundaki Ekosistem Değerlendirme Raporu (bu ii

5 konuda çalışma yapmış ilgili üniversitelerin uzman ve akademisyenlerinden oluşan en az üç kişilik komisyon görüşü alınarak ekosistem değerlendirme raporu hazırlanmalıdır) Proje Alanı, Etki Alanı ve İnceleme Koridorundaki Flora ve Yaşam Alanları (bu bölümde arazide gözlem, anket ve görüşme sonucu tespit edilen türler ile literatürden alınan türlerin ayrı ayrı belirtilmesi, arazi çalışmasının vejatasyon döneminde yapılması, çalışma yönteminin verilmesi, flora elemanlarının tümünü kapsayacak şekilde Familya, Cins, Tür, Türkçe Adları, Endemizm Durumu, Fitocoğrafik Bölge, Tehlike Kategorileri, ulusal mevzuat ve uluslar arası sözleşmeler kapsamında Koruma Statüleri ile ilgili elde edilen verilerin tablo halinde düzenlenmesi, web adresinde bulunan Türkiye Bitkileri Veri Servisinin Kullanılması ) Proje Alanı, Etki Alanı ve İnceleme Koridorundaki Fauna ve Yaşam Alanları (arazide gözlem, anket ve görüşme sonucu tespit edilen türler ile literatürden alınan türlerin ayrı ayrı belirtilmesi, arazi çalışmasının vejetasyon döneminde yapılması, çalışma yönteminin verilmesi, fauna elemanlarının Familya, Tür, Türkçe Adları, Endemizm Durumu, Lokalite, Tehlike Kategorisi (IUCN), Popülasyon Durumu, Koruma Statüleri, Kayıt Alma Şekli ile ilgili elde edilen verilerin tablo halinde düzenlenmesi, çalışmaların hangi dönemde, kimler tarafından yapıldığının belirtilmesi) Proje Alanı, Etki Alanı ve İnceleme Koridorundaki Tarım ve Hayvancılık Faaliyetleri Tarım Arazileri, Büyüklükleri, Koordinatları, Harita Üzerinde İşaretlenmesi Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarı Tarımsal Gelişim Proje Alanları, Bu Alanların Harita Üzerinde İşaretlenmesi Vasıf Dışına Çıkarılacak Tarım Arazilerin Vasıflarını Gösterir Bilgi ve Belgeler (proje alanı ve etki alanındaki alanların 5403 Sayılı Toprak Koruma Kanunu ve Arazi Kullanımı Kanunu uyarınca değerlendirilmesi) Mera Alanları, Koordinatları, Harita Üzerinde İşaretlenmesi Hayvancılık Faaliyetleri ve Vasıf Dışına Çıkarılacak Arazilerin Vasıflarını Gösterir Bilgi ve Belgeler Proje Alanı, Etki Alanı ve İnceleme Koridorundaki Yeraltı ve Yerüstü Maden Sahaları (proje alanında maden ruhsatı varlığının belirlenmesi, maden ruhsatları var ise söz konusu ruhsatlarla ilgili olarak kaynak kaybına yol açılıp açılmayacağı konusunda mahallinde tetkik yapılması) Demiryolu Hattının Geçtiği Tüm İl ve İlçelerin Sosyo-Ekonomik Özellikleri Ekonomik Özellikler (yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler) Nüfus (yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfus hareketleri, göçler, nüfus artış oranları vb.) Yaratılacak İstihdam İmkanları ve İşsizlik BÖLÜM 4: PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER Arazinin Hazırlanması ve Yapılacak İşler Kapsamında Nerelerde, Ne Kadar Alanda ve Ne Miktarda Hafriyat Yapılacağı, Hafriyat Artığı Malzemenin Nerelere Taşınacakları, Nerelerde Depolanacakları veya Hangi Amaçlar İçin Kullanılacakları (hafriyat depo alanlarının ve bitkisel toprak depo alanlarının koordinatlarıyla birlikte gösterilmesi, bitkisel toprağın nasıl değerlendirileceğinin açıklanması) İnşaat ve İşletme Aşamasında Su Temini Sistemi Planı, Suyun Nereden Temin Edileceği, Suyun Temin Edileceği Kaynaklardan Alınacak Su Miktarı ve Bu Suların Kullanım Amaçlarına Göre Miktarları Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Oluşacak Sıvı Atıklar Sıvı Atıkların Cinsi Sıvı Atıkların Miktarı Sıvı Atıkların Bertaraf Yöntemleri ve Deşarj Edileceği Ortamlar (bu konuda gerekli izinler alınmalı ve rapora eklenmelidir) İnşaat ve İşletme Aşamasında Oluşacak Katı Atıklar Katı Atıkların Cinsi Katı Atıkların Miktarı Katı Atıkların Bertaraf Yöntemleri (bu bölümde varsa geçici depolama alanları hakkında bilgi verilmeli, katı atıkların hangi düzenli katı atık depolama alanında depolanacağı planlanmalı, alınan izinler rapora eklenmelidir) Proje Kapsamında Elektrifikasyon Planı, Bu Planın Uygulanması İçin Yapılacak İşlemler ve Kullanılacak Malzemeler, Enerji Nakil Hatlarının Geçeceği Yerler ve Trafoların Yerleri Yapılacak Patlatmanın Yaratacağı Etkiler ve Alınacak Önlemler Orman Alanlarına Etkiler iii

6 Projenin Orman Alanlarına Olabilecek Muhtemel Olumsuz Etkileri ve Etki Azaltıcı Tedbirler Orman Yangınlarına Karşı Alınacak Önlemler İnşaat ve İşletme Aşamasında Oluşacak Toz Emisyonları, Toz Emisyonu Hesaplamaları ve Alınacak Önlemler İnşaat ve İşletme Aşamasında Oluşacak Gürültü ve Titreşim (yerleşim yerlerine yakın yerlerde yapılacak patlatmanın etkilerinin de belirlenmesi) İnşaat ve İşletme Döneminde Flora ve Fauna Üzerine Etkiler ve Alınacak Önlemler Projenin Çevredeki Tarım Arazilerine ve Tarımsal Faaliyetlere Olabilecek Etkileri ve Alınacak Önlemler, Güzergahın Tarım Arazileri Bölen Kısımlarında Ulaşımın Sağlanması İçin Belirlenen Geçişler, Boyutları, Geçişler Arasındaki Mesafeler Projenin Çevredeki Hayvancılık Faaliyetlerine Etkileri ve Alınacak Önlemler, Hayvan Geçişleri, Boyutları, Geçişler Arasındaki Mesafeler Projenin ÇED Yönetmeliği nin EK-V inde Tanımlanan Duyarlı Yöreler Üzerine Etkisi ve Alınacak Önlemler Projenin Su Ürünleri İstihsal Sahaları Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler Taşkın Önleme ve Drenaj ile İlgili İşlemler Sulama Sistemleri, Havza Islahı, Taşkın Koruma, Drenaj Kanalları ve Diğer Altyapı Yatırımlarının Etkilenmemesi İçin Alınacak Önlemler Proje Kapsamında Gerçekleştirilecek Faaliyetler Sonucunda Yüzeysel ve Yeraltı Su Kaynakları İle Kuru Derelere Olabilecek Etkiler ve Alınacak Önlemler Karayolu Projelerine Etkiler ve Alınacak Önlemler Demiryolu Hattının Karayollarını Kesiştiği Noktalarda Karayolundaki Trafik Güvenliğini Etkilemeyecek Şekilde Ne Tür Geçişlerin Yapılacağı, Finansmanı, Geçiş Yapılmasının Mümkün Olmadığı Durumlarda Yapılacak Güzergah Değişikleri Hakkında Bilgi Verilmesi Malzemenin Taşınması ve İnşaat Sırasındaki Araç Yükü (araç cinsi ve sayısı şeklinde detaylandırılarak % artış olarak hesaplanması) ve Güncel Trafik Haritası İnşaat ve İşletme Aşamasında Yollara Zarar Verilmemesi İçin Alınacak Önlemler, 2918 Sayılı Trafik Kanunu Kapsamında Yapılacak İşlemler ve Alınacak İzinler (karayolları, köy yolları vb. yolara zarar verilmesi durumunda yapılacak onarım hakkında bilgi verilmeli) Demiryolu Projesinin Doğalgaz veya Petrol Boru Hatlarına Olan Etkileri, Ham Petrol ve Doğal Gaz Boru Hattı Tesislerinin Yapımı ve İşletilmesine Dair Teknik Emniyet ve Çevre Yönetmeliği nde Belirtilen Kriterler Çerçevesinde İrdeleme Yapılması ve Alınacak Önlemler (Niğde İli, Ulukışla İlçesi, Hava Şehitleri Mevkii nde yaklaşık 5 km lik kesim için BOTAŞ Genel Müdürlüğü nün görüşleri doğrultusunda değişiklik yapılıp yapılmadığının belirtilmesi) Projenin Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler ile Etkileşimi, Alınacak Önlemler Doğal Afet ve Deprem Durumuna İlişkin Alınacak Önlemler Güzergah Boyunca Güvenlik İçin Alınacak Önlemler Proje Kapsamında Yapılacak Kamulaştırmanın Sosyo-Ekonomik Etkileri Tehlikeli Durumlar İçin Acil Eylem Planı, Gerekli Ekipmanlar ve İlk Yardım İmkanları Proje Kapsamındaki Peyzaj ve Çevre Düzenleme Çalışmaları Projenin Başlangıç, İnşaat ve İşletme Dönemine Ait İzleme ve Kontrol Programı BÖLÜM 5: HALKIN KATILIMI Halkın Katılımı Toplantısına İlişkin Bilgiler, Toplantı Sonrasında Proje Kapsamında Yapılan Değişiklikler, Bu Konuda Verilebilecek Bilgi ve Belgeler BÖLÜM 6: YUKARIDA VERİLEN BAŞLIKLARA GÖRE TEMİN EDİLEN BİLGİLERİN TEKNİK OLMAYAN BİR ÖZETİ EKLER NOTLAR VE KAYNAKLAR iv

7 EKLER DİZİNİ EK-1 EK-2 EK-3 EK-4 EK-5 EK-6 EK-7 EK-8 EK-9 EK-10 EK-11 EK-12 EK-13 EK-14 EK-15 EK-16 : RESMİ YAZILAR : 1/25000 ÖLÇEKLİ TOPOĞRAFİK HARİTASI : KOORDİNATLAR VE UYDU HARİTASI (CD) : 1/ ÖLÇEKLİ TOPOĞRAFİK HARİTASI : DEMİRYOLU GÜZERGAHI 1/2000 ÖLÇEKLİ HARİTASI (CD) : SANAT YAPILARINA AİT TİP PLANLAR : NÜFUS YOĞUNLUĞU HARİTASI : FAALİYET ALANI FOTOĞRAFLARI : ÇEVRE DÜZENİ PLANLARI : ORMAN HARİTASI : METEOROLOJİ BÜLTENLERİ : AKUSTİK RAPOR : PATLATMA DİZAYNI RAPORU : İMAR PLANLARI : ARAZİ VARLIĞI HARİTASI : GÜZERGAH AMENAJMAN ETÜDÜ v

8 TABLOLAR DİZİNİ Tablo 1. Proje Kriterleri... 8 Tablo 2. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Yıllık Toplam Yük Trafiği...11 Tablo 3. Yıllık Toplam Yolcu Trafiği...11 Tablo 4. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Hattı Üzerinde Yapılması Planlanan Tüneller...12 Tablo 5. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Üzerinde Yapılması Planlanan Viyadükler...12 Tablo 6. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Üzerinde Yapılması Planlanan Köprüler...13 Tablo 7. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Hattı Üzerinde Yapılması Planlanan Altgeçitler ve Üstgeçitler.13 Tablo 8. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu İstasyonları ve Sidingler...15 Tablo 9. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Şantiye Alanları Koordinatları...18 Tablo 10. Güzergahın İdari Sınırlarından Geçtiği İlçelere Olan Mesafesi...19 Tablo 11. Demiryolu Hattı Güzergahı Yerleşim Yerleri Bilgileri (Kırşehir İli)...19 Tablo 12. Demiryolu Hattı Güzergahı Yerleşim Yerleri Bilgileri (Aksaray İli)...20 Tablo 13. Demiryolu Hattı Güzergahı Yerleşim Yerleri Bilgileri (Konya İli)...20 Tablo 14. Demiryolu Hattı Güzergahı Yerleşim Yerleri Bilgileri (Niğde İli)...20 Tablo 15. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Dere Geçişleri...26 Tablo 16. Yapılacak Yarmaların Km Aralıkları...34 Tablo 17. Demiryolu Projesi Toplam Yatırım Maliyeti...37 Tablo 18. Zamanlama Tablosu...40 Tablo 19. Güzergâh Çevresinde Yer Alan Gölet ve Barajlar...70 Tablo 20. Uzun Yıllar Aylık Sıcaklık Değerleri...71 Tablo 21. Uzun Yıllar Aylık Yağış Değerleri...72 Tablo 22. Uzun Yıllar Bağıl Nem Değerleri...72 Tablo 23. Kırşehir İli Genel Rüzgâr Verileri...72 Tablo 24. Uzun Yıllar Aylık Sıcaklık Değerleri...73 Tablo 25. Uzun Yıllar Aylık Yağış Değerleri...73 Tablo 26. Uzun Yıllar Bağıl Nem Değerleri...73 Tablo 27. Aksaray İli Genel Rüzgâr Verileri...74 Tablo 28. Uzun Yıllar Aylık Sıcaklık Değerleri...74 Tablo 29. Uzun Yıllar Aylık Yağış Değerleri...75 Tablo 30. Uzun Yıllar Bağıl Nem Değerleri...75 Tablo 31. Ereğli İlçesi İli Genel Rüzgâr Verileri...75 Tablo 32. Uzun Yıllar Aylık Sıcaklık Değerleri...76 Tablo 33. Uzun Yıllar Aylık Yağış Değerleri...76 Tablo 34. Uzun Yıllar Bağıl Nem Değerleri...77 Tablo 35. Ulukışla İlçesi Genel Rüzgâr Verileri...77 Tablo 36. Tehlike Sınıflar ve Açıklamaları...82 Tablo 37. Proje alanı ve çevresinde bulunma ihtimali olan endemik türlerin özellikleri...83 Tablo 38. BERN Sözleşmesi Ek Liste Tablo 39. Proje Güzergahı ve Yakın Çevresinde Tespit Edilen Flora Türleri...85 Tablo 40. BERN Sözleşmesi Ek Listeleri ve Açıklamaları (Fauna Türleri İçin)...91 Tablo 41. Demirsoy, A. (1996) a göre Red Data Book Kategorileri...91 Tablo 42. Merkez Av Komisyon Kararları ve Açıklamaları...91 Tablo 43. Proje Alanı ve Çevresinde Bulunması Muhtemel İkiyaşamlı (Amphibia) Türleri ve Korunma Durumları...96 Tablo 44. Proje Alanı ve Çevresinde Bulunması Muhtemel Sürüngen (Reptilia) Türleri ve Korunma Durumları...97 Tablo 45. Proje Alanı ve Çevresinde Bulunması Muhtemel Kuş (Aves) Türleri ve Korunma Durumları...99 Tablo 46. Proje Alanı ve Çevresinde Bulunması Muhtemel Memeli (Mammalia) Türleri ve Korunma Durumları Tablo 47. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Güzergahı Üzerinde ve ÇED İnceleme Alanında Yer Alan Toprak Özellikleri Tablo 48. Kırşehir İli Ekili Alanlar Tablosu Tablo 49. Kırşehir İli Tarım Ürünlerin Ekim Alanı Ve Üretim Miktarı Tablo 50. Kırşehir İli Kuru Tarım Ürünlerin Ekim Alanı Ve Üretim Miktarı Tablo 51. Kırşehir İli Meyve Ağaçları ve Üretimi Tablo 52. Kırşehir İli Sebze Üretimi Tablo 53. Aksaray İli Ekili Alanlar Tablosu vi

9 Tablo 54. Aksaray İli Tarım Ürünlerin Ekim Alanı Ve Üretim Miktarı Tablo 55. Aksaray İli Kuru Tarım Ürünlerin Ekim Alanı Ve Üretim Miktarı Tablo 56. Aksaray İli Meyve Ağaçları Ve Üretimi Tablo 57. Aksaray İli Endüstri Bitkileri Üretimi Tablo 58. Aksaray İli Yem Bitkileri Üretimi Tablo 59. Aksaray İli Sebze Üretimi Tablo 60. Konya İli Ekili Alanlar Tablosu Tablo 61. Konya İli Tarım Ürünlerin Ekim Alanı Ve Üretim Miktarı Tablo 62. Konya İli Kuru Tarım Ürünlerin Ekim Alanı Ve Üretim Miktarı Tablo 63. Konya İli Meyve Ağaçları Ve Üretimi Tablo 64. Konya İli Endüstri Bitkileri Üretimi Tablo 65. Konya İli Yem Bitkileri Üretimi Tablo 66. Konya İli Sebze Üretimi Tablo 67. Niğde İli Ekili Alanlar Tablosu Tablo 68. Niğde İli Tarım Ürünlerin Ekim Alanı Ve Üretim Miktarı Tablo 69. Niğde İli Kuru Tarım Ürünlerin Ekim Alanı Ve Üretim Miktarı Tablo 70. Niğde İli Meyve Ağaçları Ve Üretimi Tablo 71. Niğde İli Endüstri Bitkileri Üretimi Tablo 72. Niğde İli Yem Bitkileri Üretimi Tablo 73. Niğde İli Sebze Üretimi Tablo 74. Kırşehir İli Hayvancılık Verileri (TUİK, 2011) Tablo 75. Aksaray İli Hayvancılık Verileri (TUİK, 2011) Tablo 76. Konya İli Hayvancılık Verileri (TUİK, 2011) Tablo 77. Niğde İli Hayvancılık Verileri (TÜİK, 2011) Tablo 78. Demiryolu Güzergah ÇED Koridoru İçinde Kalan Yerleşim Yeri Nüfus Verileri Tablo 79. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Hafriyat Alanları Koordinatları Tablo 80. Sektör: Evsel Nitelikli Atık Sular (Sınıf 1: Kirlilik Yükü Ham BOİ Olarak Kg/Gün Arasında, Nüfus = ) Tablo 81. Meydana Gelecek Atıkların Atık Kodları Tablo 82. Demiryolu Güzergahında Yer Alan Karayolları 2011 Yılı Toplam Yıllık Ortalama Günlük Taşıt Sayıları Tablo 83. Kırşehir-Aksaray-Ulıkışla Demiryolu Halkın Katılımı Toplantı Bilgileri Tablo 84. Muhtemel Çevresel Etkiler, Kaynağı, Bertaraf Yöntemi ve İlgili Yönetmelik vii

10 ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil 1.Nüfus Yoğunluğu ve Yerleşim Yerleri Haritası... 3 Şekil 2. Demiryolu Görünümü... 6 Şekil 3. UIC-60 Tipi Raylar... 7 Şekil 4. Enkesit Tipi... 7 Şekil 5. Viyadük İnşaatı Görünümü... 9 Şekil 6. Demiryolu Tüneli İnşaatı Görünümü... 9 Şekil 7. Proje-Etüt ve İnşaat Dönemi İş Akım Şeması...10 Şekil 8. Proje İstasyonlarına Ait Tip Enkesit ve Görünüşler...17 Şekil 9. Balast Serilmesi...30 Şekil 10. Travers Görünümü...31 Şekil 11. Hızlı Tren Hattı Balast, Travers ve Rayların Görünümü...31 Şekil 12. Yer Bulduru Haritası...44 Şekil 13. Kırşehir G-18 paftası genelleştirlmiş staratigarafik kolon kesiti...58 Şekil 14. Aksaray H-17 paftası genelleştirlmiş staratigarafik kolon kesiti...59 Şekil 15. Aksaray H-18 paftası genelleştirlmiş staratigarafik kolon kesiti...60 Şekil 16. Aksaray L-31 paftası genelleştirlmiş staratigarafik kolon kesiti...61 Şekil 17. Aksaray L-32 paftası genelleştirlmiş staratigarafik kolon kesiti...62 Şekil 18. Karaman M-32 paftası genelleştirlmiş staratigarafik kolon kesiti...63 Şekil 19. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Projesne Ait Formasyonlara Ait Stratigirafik Kolon Kesiti Özeti...64 Şekil 20. Türkiye Deprem Haritası...66 Şekil 21. Kırşehir ve Aksaray İlleri Deprem Haritaları...66 Şekil 22. Konya ve Niğde İlleri Deprem Haritaları...66 Şekil 23. Diri Fay Haritası Şekil 24. Diri Fay Haritası Şekil 25. Diri Fay Haritası Şekil 26. Diri Fay Haritası Şekil 27. Diri Fay Haritası Şekil 28. Türkiye İklim Haritası...71 Şekil 29. Hat Güzergahı Ortalama Sıcaklık Verileri...77 Şekil 30. Hat Güzergahı Ortalama Nem Verileri...78 Şekil 31. Hat Güzergahı Yağış Verileri...78 Şekil 32. Hat Güzergahı Rüzgar Verileri...78 Şekil 33. Türkiye Vejetasyon Formasyonları...80 Şekil 34. Türkiye Fitocoğrafik Bölgeleri Haritası...81 Şekil 35. IUCN Risk Sınıfları...90 Şekil 36. Kırşehir İli Arazilerin Dağılım (Kaynak: Kırşehir İli Tarım Master Planı) Şekil 37. Aksaray İli Arazilerin Dağılımı (Kaynak: Aksaray İli Tarım Master Planı) Şekil 38. Konya İli Arazilerin Dağılımı (Kaynak: Konya İli Tarım Master Planı) Şekil 39. Niğde İli Arazilerin Dağılımı (Kaynak: Niğde İli Tarım Master Planı) Şekil 40. Arıtma Tesisi İş Akım Şeması Şekil 41. Katener Sistemi Şekil 42. Katener Sistemi Kesiti Şekil 43. Açık Alanda Konsol-Hoban ve Kataner Sistemi İçin Prensip Gösterim Şekil 44. Tünelde Konsol-Hoban ve Kataner Sistemi İçin Prensip Gösterim Şekil 45. Demiryolu Güzergahında Yer Alan Karayollarının Trafik Hacim Haritası (2011 yılı) Şekil 46. Demiryolu Çevresine Çekilen Tel Örgüler Şekil 47. Acil Müdahale Akım Şeması Şekil 48. Aksaray İli Halkın Katılımı Görüntüleri Şekil 49. Kırşehir İli Halkın Katılımı Toplantısı Görüntüleri Şekil 50. Ulukışla İlçesi Halkın Katılımı Toplantısı Görünümü Şekil 51. Emirgazi İlçesi Halkın Katılımı Toplantısı Görünümü viii

11 KISALTMALAR T.C. UIC TS TCK R.G. ÇED TEDAŞ TEİAŞ BOTAŞ OSB Bkz BOİ KOI db DSİ ENH TÜBİVES TÜBİTAK IUCN ERL : Türkiye Cumhuriyeti : International Union of Railways (Uluslar Arası Demiryolu Birliği) : Türk Standartları : Türkiye Cumhuriyeti Karayolları : Resmi Gazete : Çevresel Etki Değerlendirme : Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. : Türkiye Elektrik İletim A.Ş. : Boru Hatları İle Petrol Taşıma A.Ş. : Organize Sanayi Bölgesi : Bakınız : Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı : Kimyasal Oksijen İhtiyacı : Desibel : Devlet Su İşleri : Enerji Nakil Hattı : Bitki Veri Sistemi : Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu : International Union for Conservation of Nature : European Red List ix

12 BÖLÜM 1: PROJENİN TANIMI VE AMACI 1.1. Projenin Tanımı ve Hizmet Amaçları, Mevcut ve/veya Planlanan Projelerle İlişkisi, Ekonomik ve Sosyal Yönden Ülke, Bölge ve/veya İller Ölçeğinde Önem ve Gerekliliği, Projenin Yatırım ve İşletme Süresi Proje konusu faaliyet, T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü tarafından Kırşehir, Aksaray, Konya, Niğde İlleri İle İlçeleri idari sınırları içinde yapımı planlanan Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Projesidir. ÇED Raporu, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği hükümlerine göre T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nda tarihinde gerçekleştirilen Bilgilendirme, Kapsam ve Özel Format Belirleme Toplantısı sonucunda komisyon tarafından oluşturularak ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü nce tarih 5666 sayılı yazısı ile tarafımıza iletilen özel format doğrultusunda hazırlanmıştır. Proje Bilgileri: Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu hattının toplam uzunluğu km dir. Projenin hat tipi elektrikli çift hat, proje hızı ise 250 km/saat olacaktır. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Etüt Proje ve Mühendislik Hizmetleri İşi TC Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından tarihinde Protek-Mega Adi Ortaklığı na ihale edilmiştir. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu hattının toplam uzunluğu km dir. nin; 33 km.si (km arası) Kırşehir İli sınırları içerisinde, 91 km.si (km arası) Aksaray ili sınırları içerisinde, 62 km.si (km ve km arası) Konya İli sınırları içerisinde, 23,067 km.si (km ve arası) Niğde İli sınırları içerisinde kalmaktadır. Demiryolu güzergahı boyunca 3 istasyon, 2 adet siding, 40 adet üst geçit, 133 adet alt geçit, 17 adet köprü, 7 adet viyadük ve 13 adet tünel yapılması planlanmaktadır. Mevcut ve/veya Planlanan Projelerle İlişkisi Demiryolu güzergahı ve çevresinde Karayolları Genel Müdürlüğü, DSİ Genel Müdürlüğü, TEİAŞ Genel Müdürlüğü vb. kamu kurumlarına ait planlanan ve mevcut otoyol, karayolu, baraj, gölet, sulama alanı, enerji iletim hattı vb. projeler yer almaktadır. Bu alanlarla ilgili olarak yapılması planlanan sanat yapıları ve özel geçiş şartları ÇED Raporunun ilgili bölümlerinde aktarılmaktadır. Demiryolu güzergahının ülkemizde mevcut ve planlanan diğer demiryolları ile güzergahın entegrasyonu sağlanacaktır. 1

13 Hizmet Amaçları, Ekonomik ve Sosyal Yönden Ülke, Bölge ve/veya İller Ölçeğinde Önem ve Gerekliliği güzergahını kapsayan bölgede ulaşım genelde karayolu ile sağlanmaktadır. Öngörülen demiryolu hattının İç Anadolu Bölgesi'nde diğer planlaması yapılan yüksek hızlı tren hatları ile gelecekte entegre edilecek olması yerel, bölgesel ve uluslararası yük ve yolcu ulaşımı açısından önem taşımaktadır. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu güzergâhı yeniden gündeme gelen demiryolu hatları planlamasının önemli bir halkasıdır. Mevcut karayolu ile Kırşehir ile Aksaray arasındaki en kısa yol, Ortaköy üzerinden gitmekte iken bu yolun standartları oldukça düşüktür. Proje ile birlikte karayolu ile direkt bir şekilde bağlantısı olmayan bu iki şehrin bağlantısı sağlanmış olacaktır. İlk bakışta lokal bir güzergah gibi görünen Kırşehir- Aksaray-Ulukışla hattına daha geniş bir pencereden bakıldığında ise kuzey-güney aksında Türkiye için önemli bir hat olduğu görülebilir. Gelecekte Kırşehir in kuzeyine devam ederek, planlanan Ankara-Sivas YHT Hattı na Kırşehir-Yerköy hattı vasıtasıyla bağlandığı takdirde Kırşehir ve Aksaray ın Ankara ile ve ülke genelinde planlanan demiryolu ağlarına bağlantı sağlanacaktır. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla demiryolu hattı vasıtasıyla; Kırşehir Yerköy, Kırıkkale- Samsun (Yerköy-Sungurlu Bağlantısı) ve Konya- Mersin (Ulukışla Kesiminde bağlantı ile) demiryolu bağlantıları sayesinde kuzeyde Samsun Limanına, Güneyde ise Mersin Limanına demiryolu ile bağlantısı sağlanacaktır. Kırşehir, Aksaray, Niğde illerinden Ankara'ya demiryolu ulaşımı sağlanmış olacaktır. Bağlantı demiryolu hatları ile Türkiye'nin doğu-batı ve kuzey-güney koridorundaki ulaşımını güçlendirecektir. Projenin Yatırım ve İşletme Süresi Proje konusu demiryolu projesinin inşaat sürecinin 5 yılda tamamlanması planlanmaktadır. Demiryolu yatırımlarında alt yapının ekonomik ömrü, üst yapı ve işletim sistemleri ekonomik ömründen oldukça uzun bir süreç olmaktadır. Bu geçerliliği ülkemizin mevcut demiryolu ağında görmek mümkündür. Mevcut demiryolu ağının önemli bir bölümü Cumhuriyetin kuruluş dönemleri ile bunu takip eden planlı kalkınma dönemlerinde gerçekleştirilmiş olmasına karşın üst yapının değişik tarihlerdeki yenilenmeleri ile hizmet verdiğini söylemek mümkündür. İnşaat teknolojisindeki gelişmeler doğrultusunda iyi bir bakım planı ile günümüz ihtiyaçlarına cevap verebilecek yüksek standartlı bir demiryolu alt yapısının ekonomik ömrünün üst yapısını oluşturan ray, travers, işletim sistemlerinin (elektrifikasyon ve sinyalizasyon sistemleri) ekonomik ömründen daha uzun olacaktır. Genel olarak demiryolu yatırımlarının değerlendirmesinde üst yapıdaki ekonomik ömür dikkate alınarak 30 yıllık bir işletme dönemi belirlenmektedir. nin inşaat faaliyetleri güzergah kesiminin özelliklerine göre (toprak işleri, patlatma, tünel, viyadük vb.) çeşitlilik gösterebilecektir. Şantiye alanlarında yapılacak inşaat işlemlerine göre çalışacak personel sayısı da değişiklik gösterecek olup, kişi arasında değişmesi ön görülmektedir. Projenin tamamlanmasından sonra işletme aşamasında istasyonlarda 20 şer görevlinin çalışacağı öngörülmektedir. 2

14 Şekil 1.Nüfus Yoğunluğu ve Yerleşim Yerleri Haritası 3

15 1.2. Projenin Özellikleri Demiryolu Projesinin Güzergahı (Her İlden Geçecek Kısımlarının Belirtilmesi) Yerleşim Yerleri: ; Kırşehir, Aksaray, Konya ve Niğde İllerinin idari sınırları içerisinden geçmektedir. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Hattı km uzunluğundadır. Hattının geçtiği iller ve İlçeler kilometreler ile birlikte aşağıda verilmektedir. Kırşehir İli, - Merkez İlçesi Aksaray İli, - Merkez İlçesi - Ortaköy İlçesi, Konya İli, - Emirgazi İlçesi(Mücavir Alan Sınırı Dışındadır) - Ereğli İlçesi(Mücavir Alan Sınırı Dışındadır) Niğde İli, - Bor İlçesi(Mücavir Alan Sınırı Dışındadır) - Ulukışla İlçesi Demiryolu Hattı gidiş ve geliş olmak üzere 2 adet, hatlar arası mesafenin 4.5 metre, platform genişliğinin 14,5 metre olması planlanmaktadır. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Hattının sağından ve solundan er m olmak üzere m genişlindeki alan; çalışma alanı olarak tanımlanmıştır. Hat güzergâhına ait; İnceleme Koridoru (2 km), topoğrafik özelliklerini gösterir 1/ Ölçekli Topografik Harita EK-2 de, Koordinat bilgileri ve uydu görüntüsü EK 3, 1/ Ölçekli Haritası EK 4, Nüfus Yoğunluğu Haritası EK 7, Yer Bulduru Haritası Şekil 12, Hat güzergahına ait fotoğraflar EK 8 olarak verilmiştir Demiryolu Projesinin Teknik Özellikleri, Yapım Teknikleri ve İş Akım Şeması Demiryolu inşaatı, projeye uygun olarak belirtilen yatay eksenin araziye aplikasyonu ile başlamaktadır. Proje profilinde belirtilen kotlarda yol platformunu oluşturmak için yarma ve dolgu işleri yapılmaktadır. Demiryolu inşasında genel olarak m.lere kadar dolgu, m.lere kadar da yarmalar yapılabilmektedir. 4

16 Demiryolu hattı, derin vadileri ve nehirleri viyadük yapısı ile geçerken, yüksek dağtepe gibi engelleri de tünel yapısı ile aşmaktadır. Hattın kestiği tüm ufak suyollarında ise demiryolu dolgu gövdesi altına 1,5 m x 1,5 m ile 3,0 m x 3,0 m arasında değişen ebatlarda menfezler inşa edilmektedir. Yarma ve Dolgu Özellikleri: kapsamında yaklaşık m 3 lük yarma ve m 3 lük dolgu, işlemi gerçekleştirilmesi öngörülmektedir. Dolgu işlemi için gerekli olan malzeme; yarma işleminden çıkan ve dolguda kullanılması uygun olan malzemenin yanı sıra bölgede yer alan yasal izinleri alınmış olan malzeme ocaklarından temin edilecektir. Malzeme ocaklarıyla ilgili çalışmalar devam etmekte olup, yapılacak analiz sonuçları ile etüt çalışmaları neticesinde gerekli olacak malzemenin cinsi ve miktarına göre belirlenecektir. Belirlenecek malzeme ocaklarının; izinlerinin olmaması (ÇED izinleri, maden ruhsatı, v.b.) halinde; dahil olduğu mevzuatlara göre gerekli izinler alınacaktır. Demiryolu Hattı Platformu: Demiryolu hattı platformunun gövdesi, zeminin özelliklerine göre değişik kalınlıkta dolgu malzemesi ile inşa edilecek, dolgu malzemesinin üzerine minimum 40 cm kalınlığında alt temel, minimum 30 cm balast altı malzeme ve minimum 30 cm balast malzemesi serilecektir. Balast tabakasının üzerine konulacak B 70 tipi beton traverslere elastik bağlantı malzemesi ile UİC-60 tipi raylar monte edilmek suretiyle teşkil edilecektir. Balast Demiryolu yapımında kullanılan agrega tane yüzeyleri tamamen kırılmış, doğal, yapay veya geri kazanılmış olabilecektir. Demiryolu balastı için planlanan kalınlık 30 cm.dir. Subbalast Balasttan gelen yüklere dayanabilen ve bu yükleri alt temele aktarabilen kırmataş (plantmiks) malzemeden oluşan tabakadır. Balast altı tabakasının fonksiyonları aşağıda verilmektedir. Taban zemininin doygun hale gelip yük altında zayıflamasını engellemek için, hattan gelen suyun büyük bir kısmını yan hendeklere aktarabilecek düzeyde geçirimli olacaktır, Donma ve çözülmeye karşı yeterli kalınlıkta oluşturulacaktır. Demiryolu İnşasında Kullanılacak Ray Tipi ve Özellikleri: Proje kapsamında kullanılacak ray tipi farklı ülkelerce de kullanılmakta olan UIC 60 tip Ray olacaktır. Söz konusu raya ait teknik özellikleri belirten çizim aşağıda verilmiştir. Demiryolları konusunda gelişmiş olan ülkelerde yol çalışmalarında UIC 60 kg/m.lik ray kullanımına geçmesi ile birlikte ray üreten firmalar S49 kg/m.lik ray üretimi yerine UIC 60 kg/m.lik ray üretimine yönelmiştir. UIC 60 Tip Rayların S49 Tip raylara göre avantajları aşağıda maddeler halinde belirtilmiştir; 5

17 UIC 60 kg/m.lik Rayın ekonomik ömrünün S49 luk raya göre daha uzun olması, V>160 km/s hıza geçişte daha büyük en kesitli raya ihtiyaç duyulması, Hattın Dingil basıncının arttırılması, UIC 60 kg/m.lik rayda kesit alan büyüdüğünden gelen yüklerin daha homojen olarak iletilmesi sonucu altyapının stabilitesinin daha az bozulması, Balast ve altyapı bakım-onarım maliyetlerinin düşmesi, UIC Tipi Ray Tipi görünümü aşağıda verilmektedir. Travers Raydan kendisine etkiyen kuvvetleri daha geniş bir yüzeyde karşılayıp yayarak balasta aktaran, yolu yan etkilere karşı ekseninde tutan, raylara dik yönde belirli aralıklarla döşenmiş sömeller bu tabakayı oluşturur. Travers malzemesi olarak beton malzemesi kullanılacaktır. TS EN ve 2 ye uygun olarak travers üretiminde kullanılacak malzeme, traversin uzun ömürlü olabilmesi için dikkatle seçilecektir. Bu nedenle sağlamlık, geçirgenlik ve aşınmaya karşı dayanıklı malzemeler travers yapımında seçilecektir. Diğer bütün malzemeler için TS ve TS EN standartları öncelikli olarak kullanılacak ve TS ya da TS EN standartlarının kapsamadığı durumlarda Kontrol Mühendisinin onaylayacağı uluslararası standartlara başvurulacaktır. BALAST TRAVERS Şekil 2. Demiryolu Görünümü 6

18 Şekil 3. UIC-60 Tipi Raylar Şekil 4. Enkesit Tipi 7

19 Demiryolu Projesinin Genel Özellikleri: Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu gidiş-geliş olmak üzere 2 ayrı hat halinde ve hızlı tren standartlarında projelendirilmiş olup, elektrifikasyon gerilimi ihtiyacı; 25 kv Monafaze 50 Hz olacaktır. İşletmede gerekli olan bu enerji; hat güzergâhı civarında yer alan trafo merkezlerinden sağlanacak ve hat güzergâhına dağıtımı için ara mesafeleri m açıklıkta değişen beton direkler inşa edilerek şebeke sistemi oluşturulacaktır. Hattın geometrik standartları, tarafından 250 km/saat proje hızına göre projelendirilen diğer hatlarla bütünlüğün sağlanmasını temin edecek şekilde tespit edilmiştir. Bu itibarla güzergah araştırmalarında en küçük kurp yarıçapı 3500 metre, maksimum eğim 0,016 planlanmıştır. Proje kapsamında beton direkler ve traversler satın alınarak temin edilecek olup, güzergah boyunca istasyon inşaatlarında ve beton direklerin sabitlenmesi amacıyla beton kullanılacaktır. Gerekli beton bölgedeki hazır beton tesislerinden karşılanacaktır. Beton satın alınacak hazır beton tesisleri, demiryolu inşaat ihalesi yapılmasını müteakip, inşaatı yapacak firma tarafından belirlenecektir. Demiryolu Projesi kapsamında hazır beton tesisi işletilmeyecektir. Hem yük hem de yolcu taşıma amacıyla gidiş-geliş olmak üzere 2 ayrı hat olarak ve elektrikle çalışacak trenlerin hizmet verebileceği şekilde tasarlanan Demiryolu Hattına ait proje kriterleri Tablo 1 de verilmiştir. Tablo 1. Proje Kriterleri Hat Kesimi/Özellikler Hat uzunluğu Hat Tipi Maks. Düşey Eğim % 1.6 Min. Yatay Kurp Proje Hızı (yolcu treni) Proje Hızı (yük treni) Elektrifikasyon Platform Genişliği Hat eksenleri arası mesafe Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Hattı km Elektrikli çift hat 3500 m 250 Km./saat 80 km/h 25 Kv monofaze 50 Hz m 4,50 m Ray Tipi UIC 60 Köprü-Viyadük Tünel İstasyon Siding 26 adet 13 adet 3 adet 2 adet Demiryolu inşaatı, projeye uygun olarak belirtilen yatay ve düşey eksenin araziye aplikasyonu ile başlamaktadır. Proje profilinde belirtilen kotlarda yol platformunu oluşturmak için yarma ve dolgu işleri yapılmaktadır. Demiryolu inşasında genel olarak m.lere kadar dolgu, m.lere kadar da yarmalar yapılabilmektedir. Demiryolu hattı, derin vadileri ve nehirleri viyadük yapısı ile geçerken, yüksek dağ-tepe gibi engelleri de tünel yapısı ile aşmaktadır. Demiryolu inşaatına yönelik örnek görüntüler Şekil 5 ve Şekil 6 da, proje/etüt ve inşaat dönemlerine ait iş akım şeması Şekil 7 de verilmektedir. 8

20 Şekil 5. Viyadük İnşaatı Görünümü Şekil 6. Demiryolu Tüneli İnşaatı Görünümü 9

21 Şekil 7. Proje-Etüt ve İnşaat Dönemi İş Akım Şeması Proje Kapsamında Yapılacak Taşımacılık Türü, Taşıma Kapasitesi, Yılda Geçiş Yapacak Tren Sayısı Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu trafik analizi yapılırken, farklı kurumlardan alınan trafik bilgileri, yapımı düşünülen demiryolu hattının diğer ulaşım türlerinden çekeceği yolcu ve yük miktarlarının proje ömrü süresince ne şekilde değişeceğini istatistikler dâhilinde dikkate alınmıştır. Proje ömrü süresini kapsayacak bu değerler hesaplanırken TUIK verilerine dayandırılan nüfus, Gayri Safi Milli Hasıla, taşıt sahipliliği ve geçmiş trafik artış oranları gibi demografik faktörler analiz edilmiş ve bu analizlerden gerekli korelasyon katsayıları elde edilmiştir. Demiryolu güzergahı için beklenen yük ve yolcu miktarları aşağıda verilmektedir. 10

22 Tablo 2. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Yıllık Toplam Yük Trafiği Yıllık Toplam Yük Trafiği Kırşehir Aksaray Aksaray Ulukışla Tablo 3. Yıllık Toplam Yolcu Trafiği Yıllık Toplam Yolcu Trafiği Kırşehir Aksaray Aksaray Ulukışla Sanat Yapıları, Tünel, Viyadük, Köprü vb. Yapılar, Adetleri, Yerleri (Koordinatları Belirtilmelidir), İnşa Yöntemleri Demiryolu inşası, projesinde belirtilen yatay ve düşey eksenin araziye aplikasyonu ile başlayacaktır. Proje profilinde belirtilen kotlarda yol platformunu oluşturmak için yarma ve dolgu işlemleri yapılacaktır. Demiryolu hattı, derin vadileri ve nehirleri viyadük yapısı ile geçerken, kazarak geçilemeyecek alanlarda tüneller ile geçmektedir. Hattın kestiği tüm ufak suyollarını demiryolu dolgu gövdesi altında 1,50x1,50 ile 3,0x3,0 arasında değişen ebatlarda menfezler ile geçmektedir. Demiryolu ile kesişen tüm karayolu, tarla ve mera yolları alt ve üst geçitler vasıtasıyla geçilecektir. Demiryolu güzergahı boyunca hemzemin karayolu geçişlerine izin verilmeyecek, hat çevresi tel çit ile kapatılacaktır. Demiryolu ile kesilen tüm karayolu tarla ve mera yolları geçişleri, alt ve üstgeçitler vasıtası ile sağlanmaktadır. Birbirine yakın tarla yolları ve geçişler için erişim yolu kullanılarak, planlanan alt ve üst geçide bağlantısı yapılacaktır. Özetle demiryolunu kesen tüm yollar için karşıya geçiş çözülecektir. İlave olarak tarımsal alan bölgelerinde demiryolu telçit sınırı dışında demiryolu hattına paralel erişim bağlantı yolları en yakın alt ya da üstgeçit vasıtası ile birbirine bağlanacaktır. Proje kapsamında 160 adet altgeçit ve üstgeçit yapılması planlanmaktadır. Üstgeçit köprülerinin platform genişlikleri: TCK devlet ve il yolları için mevcut ya da varsa planlanan genişliğin tamamını içine alacak şekilde, köy yolları için 2 m kaldırım+8 m asfalt platform+2 m kaldırım olmak üzere 12 m genişlikte, tarla yollarında ise 1,5 m kaldırım+7 m asfalt platform+1.5 m kaldırım olmak üzere 10 m genişlikte olacaktır. Altgeçitlerde platform genişlikleri: TCK devlet ve il yolları mevcut ya da varsa planlanan genişliğin tamamını içine alacak şekilde, köy ve tarla yolları ve tarımsal amaçlı geçişleri için 5 m düşey gabarili, 7 m platform genişliğinde olacaktır. Platform genişlikleri Karayolları Trafik Yönetmeliği 128. Maddede belirtilen genişlik ve yükseklikten fazla olan aşan araçlar, eklentili bir şekilde altgeçitten geçemeyecek kadar geniş ise eklentilerini çıkardıktan sonra geçeceklerdir. Hattın, dereler, su kaynakları, kanallar, vb yapıları geçeceği noktalardaki sanat yapılarının türü ve ebatları; bu yapıya gelecek maksimum debi, yapının önerildiği yerdeki zemin durumu, dolgu ve yarma yüksekliği ve maliyet gibi hususlar göz önüne alınarak projelendirmektedir. 11

23 Planlanan demiryolu hattı güzergahının değişik kesimlerinde; su kaynakları, karayolu, enerji iletim hatları v.b. yapıların geçişi amacıyla sanat yapıları tesis edilecektir. Sanat yapılarının tahmini listesi aşağıda verilmekte olup, planlanan sanat yapılarının cinsi, adeti ve yeri devam eden Etüt Proje ve Mühendislik çalışmaları neticesinde değişiklik gösterebilir. Halen etüt, proje ve mühendislik çalışmaları devam eden proje kapsamında yapılması planlanan üst yapıların tahmini olarak büyüklükleri aşağıda verilmiştir. Tüneller: Güzergah üzerinde öngörülen tünellerin kilometre ve uzunlukları Tablo 4 de verilmektedir. Tablo 4. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Hattı Üzerinde Yapılması Planlanan Tüneller Tünel No Başlangıç Km Bitiş Km Uzunluk (m) Tipi TÜNEL Delme TÜNEL Delme TÜNEL Aç-Kapa TÜNEL Aç-Kapa TÜNEL Aç-Kapa TÜNEL Aç-Kapa TÜNEL Aç-Kapa TÜNEL Aç-Kapa TÜNEL Aç-Kapa TÜNEL Aç-Kapa TÜNEL Aç-Kapa TÜNEL Aç-Kapa TÜNEL Aç-Kapa Toplam uzunluk 15730,00 Viyadükler: Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu güzergâhı üzerinde hat için öngörülen köprü ve viyadüklerin kilometre ve uzunlukları aşağıda verilmektedir. Tablo 5. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Üzerinde Yapılması Planlanan Viyadükler Viyadük No Başlangıç Km Bitiş Km Uzunluk (m) İlçesi/ İli VİYADÜK Merkez/Kırşehir VİYADÜK Merkez/Kırşehir VİYADÜK Merkez/Kırşehir VİYADÜK Ortaköy/Aksaray VİYADÜK Merkez/Aksaray VİYADÜK Merkez/Aksaray VİYADÜK Merkez/Aksaray Toplam uzunluk Köprüler: Güzergah üzerinde öngörülen köprülerin (üst geçit) kilometre ve uzunlukları ise aşağıda verilmektedir. 12

24 Tablo 6. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Üzerinde Yapılması Planlanan Köprüler Köprü No Başlangıç Km Bitiş Km Uzunluk (m) KÖPRÜ KÖPRÜ KÖPRÜ KÖPRÜ KÖPRÜ KÖPRÜ KÖPRÜ KÖPRÜ KÖPRÜ KÖPRÜ KÖPRÜ KÖPRÜ KÖPRÜ KÖPRÜ KÖPRÜ KÖPRÜ KÖPRÜ KÖPRÜ KÖPRÜ KÖPRÜ Toplam uzunluk m Alt Geçitler: Tablo 7. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Hattı Üzerinde Yapılması Planlanan Altgeçitler ve Üstgeçitler Sıra Sıra Başlangıç km Türü No No Başlangıç km Türü ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ÜSTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT 13

25 Sıra Sıra Başlangıç km Türü No No Başlangıç km Türü ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT ALTGEÇİT ALTGEÇİT ÜSTGEÇİT 14

26 Proje Kapsamında Yapılacak Faaliyet Ünitelerinin (Istasyon, Siding vb.), Yerleri (Koordinat Bilgileri Ile Beraber), Adedi, Özellikleri, Kaplayacağı Alanlar (m 2 ), İstasyonlarda Bulunacak Hizmet Üniteleri (Depolama Alanı, Yükleme Rampası, Tren Bakım-Onarım Alanları vb.), Bu Ünitelerin Vaziyet Planı Üzerinde Lejantı İle Birlikte Gösterimi, İstasyonlarda Depolama Yapılacak İse Depolanacak Malzemenin Özellikleri Proje kapsamında 2 adet istasyon ve 2 siding yapılması planlanmaktadır. Güzergah üzerinde öngörülen istasyon, sidinglerin kilometre ve uzunlukları aşağıda Tablo 8 de verilmektedir. Proje kapsamında yer alan demiryolunda 2 adet siding yer almaktadır. Tablo 8. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu İstasyonları ve Sidingler No İstasyon Adı Giriş Km. Çıkış Km. Uzunluk (m) Hizmet Turu İstasyon Türü 1 Ortaköy İstasyonu Yük+Yolcu Planlanan Aksaray 2 Aksaray İstasyonu Yük+Yolcu Planlanan Aksaray 3 Taşpınar Siding Yük+Yolcu Planlanan Aksaray 4 Zengen Siding Yük+Yolcu Planlanan Konya Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Hattı Güzergâhında planlanan istasyonlarda sağlanan genel koşullar ve istasyonlara ait özellikler aşağıda maddeler halinde verilmiştir. Giriş Üniteleri İstasyon İdari ve Sosyal Binaları Yük Ambarları Konteynır Yükleme-Boşaltma-Elleçleme Alanları Lojmanlar Sinyalizasyon ve Elektrifikasyon Ünitesi Kataner Ünitesi Bakım Ünitesi (İstasyon alanlarında kapsamlı bir bakım onarım çalışması yapılmayacak olup, sadece trenlerde meydana gelecek arızalarda onarım yapılması muhtemeldir. Bu amaçla istasyon alanlarında bir adet bakım ünitesi bulunması planlanmaktadır.) Park Ünitesi (Tır, Gelen-Giden Yolcu Araç Parkları) Proje kapsamında yer alan istasyonlarda yapılması planlanan işletme binalarının genel olarak ana fonksiyonel elemanları aşağıda verilmiştir. İstasyon Girişleri Bilet Holü Yatay Dolaşım Düşey Dolaşım Peron Yardımcı Mekânlar Halka Açık Mekânlardan oluşacaktır. İstasyon binalarındaki fonksiyonel elemanlarına ilişkin bilgiler şöyledir; İstasyon Girişi /Bilet Holü /Yatay Dolaşım /Düşey Dolaşım: Yolcuların girişten sonra ulaştığı mekânlar bütün olarak bilet holü katı olarak tanımlanmaktadır. İli 15

27 Bilet holü katında, bilet gişeleri, satış mekânları, danışmalar, banka, merdiven/yürüyen, merdiven/asansör önü birikme alanı bulunacaktır. Ayrıca, bu katta donanım ve personel için ayrılmış mekânlar da yer alacaktır. Halka açık alanlarda, aktarma, ilk ya da son istasyon olmasına göre, yolcu danışma, turist danışma bankoları yer alacaktır. Bekleme salonu büyüklüğü gelen ve giden yolcu yüküne göre belirlenecektir. Alış-veriş dükkânları, büfe, postane, banka, kafeterya ve fastfood türünde hizmet veren birimlerin yer alıp almayacağı ise istasyonun türü ve konumuna göre belirlenecektir. İstasyon içerisinde bilet gişesi ile birlikte bilet makineleri için ulaşılabilmesi kolay yerler belirlenecek, istasyon işletmesine ilişkin fonksiyonları karşılamak amacı ile personel odaları, depolar, elektrik servis odaları, havalandırma odaları gibi teknik odalarda söz konusu alanda yer alacaktır. Peronlar: Tren boyuna göre tasarlanacak peronlar; Yolcunun kolaylıkla anlayabileceği işaret ve uyarı ekipmanına, Her bir peronda en az 2 adet acil çıkışa, Özürlü kullanım alanı ve donanımına, Yeterli sayıda teknik ve güvelik personeline sahip olacaktır. Yardımcı Mekanlar / Halka Açık Mekanlar: İstasyonlarda, elektro-mekanik tesisat odaları, kontrol, depolama ve personelin ihtiyaç duyduğu odalarla birlikte, yolcuların durumuna göre değişiklik gösteren yardımcı mekânların, yerleşimi, büyüklüğü ve dağılımı istasyonların özeliklerine göre dikkatle seçilecektir. Sistem teknolojisi ile bağlantılı tüm yardımcı mekânlar bir arada toplanacak, bu yerlere giriş, her durumda güvenlik altına alınacak ve korunacaktır. Depolama üniteleri; istasyonlarda yer alacaktır. Yükleme boşaltma esnasında oluşabilecek atıklar türlerine göre ayrı toplanacak, toplanacak bu atıklar özelliklerine göre çevre lisanslı firmalarına verilerek bertarafı sağlanacaktır. İstasyonlarda sorunsuz bir işletme için gerekli tüm tesisler projelendirilecektir. Her istasyonda bir istasyon binası ve yeterli sayıda faal personel hizmet evleri bulunacaktır. Bunun dışında revizörlük binası, sinyalizasyon ve elektrifikasyon binaları ile garajlar da bulunacaktır. Proje kapsamında yapımı planlanan istasyonlara ait örnek tip enkesit ve görünüşler Şekil 8 de verilmiştir. İstasyon ve sanat yapılarına ait tip planlar EK-6 olarak verilmiştir. 16

28 Şekil 8. Proje İstasyonlarına Ait Tip Enkesit ve Görünüşler 17

29 Kurulacak Şantiye Sayısı ve Yerleri (Koordinatları Belirtilmelidir) Proje konusu demiryolu hattında şantiyeler Kırşehir ve Aksaray il sınırları içerisinde kalmaktadır. Şantiye yerleri ile ilgili Karayolu Kamulaştırma sınırı çekme paylarına dikkat edilecektir. Proje kapsamında 3 adet şantiye kurulması planlanmaktadır. Şantiye alanlarına ait koordinatlar aşağıda verilmektedir. Tablo 9. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Şantiye Alanları Koordinatları ŞANTİYE ALANLARI KOORDİNATLARI Koor. Sırası : Sağa,Yukarı Koor. Sırası : Enlem,Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFİK D.O.M. : 33 D.O.M. : -- Zon : 36 Zon : -- Ölçek Fak. : 6 derecelik Ölçek Fak. : -- ŞANTİYE ALANI ŞANTİYE ALANI ŞANTİYE ALANI Demiryolu Hattının Kesişim Noktaları Yerleşim Merkezleri İle Kesiştiği Noktalar Yerleşim Yerleri: Proje konusu demiryolu projesi Kırşehir, Aksaray, Konya ve Niğde İlleri sınırlarından geçmektedir. Güzergahın yerleşim birimlerine olan uzaklıkları aşağıda verilmektedir. Kırşehir İli, - Merkez İlçesi Aksaray İli, - Merkez İlçesi - Ortaköy İlçesi, 18

30 Konya İli, - Emirgazi İlçesi(Mücavir Alan Sınırı Dışındadır) - Ereğli İlçesi(Mücavir Alan Sınırı Dışındadır) Niğde İli, - Bor İlçesi(Mücavir Alan Sınırı Dışındadır) - Ulukışla İlçesi Tablo 10. Güzergahın İdari Sınırlarından Geçtiği İlçelere Olan Mesafesi Bağlı Bulunduğu İl Bağlı Bulunduğu İlçe Hatta Göre Konumu Hat Güzergâhına Göre Yaklaşık Mesafesi Güzergah Kilometreleri Kırşehir Merkez Kuzeybatı 0 m Aksaray Ortaköy Kuzeybatı 2000 m Aksaray Merkez Doğu 0 m Konya Emirgazi Batı 19 km Konya Ereğli Güneybatı 19 km Niğde Bor Doğu 27 km Niğde Ulukışla Güneydoğu 0 m Demiryolu hattının güzergah bilgileri aşağıda her bir il için ayrı ayrı verilmiştir. Aşağıda verilen tablolarda mesafenin 0 ile tanımlandığı kesimler, güzergahın yerleşimin içinden/yanından geçmekte olduğunu ifade etmektedir. Güzergah çevresinde kamulaştırma sınırına tel çitler çekilerek yerleşimden (konut, okul vb. yapılar) ayrılmakta olup, bu mesafede (0 m) konut, okul, hastane vb. yapılaşma bulunması söz konusu değildir. Kırşehir İli: Demiryolu projesi Kırşehir İlinde Merkez İlçesi sınırlarından geçmektedir. Aşağıda hattın 2 km.lik ÇED Koridoru içinde kalan yerleşim alanları verilmektedir. Bağlı Bulunduğu İl Tablo 11. Demiryolu Hattı Güzergahı Yerleşim Yerleri Bilgileri (Kırşehir İli) Bağlı Bulunduğu İlçe Yerleşim Yeri Hatta Göre Konumu Hat Güzergâhına Göre Yaklaşık Mesafesi (m) Mesafe (km) Kırşehir Merkez Kırşehir Kuzeybatı 0 m Kırşehir Merkez Kesikköprü Köyü Doğu 600 m Kırşehir Merkez Kuruağıl Köyü Batı 400 m Aksaray İli: Demiryolu projesi Aksaray İlinde Merkez ve Ortaköy İlçesi sınırlarından geçmektedir. Aşağıda hattın 2 km.lik ÇED Koridoru içinde kalan yerleşim alanları verilmektedir. 19

31 Bağlı Bulunduğu İl Tablo 12. Demiryolu Hattı Güzergahı Yerleşim Yerleri Bilgileri (Aksaray İli) Bağlı Bulunduğu İlçe Yerleşim Yeri Hatta Göre Konumu Hat Güzergâhına Göre Yaklaşık Mesafesi (m) Mesafe (km) Aksaray Ortaköy Bozkır Beldesi Kuzeybatı 330 m Aksaray Ortaköy Merkez Kuzeybatı 2000 m Aksaray Ortaköy Balcı Beldesi Doğu 100 m Aksaray Merkez Çekiçler Köyü Kuzeybatı 700 m Aksaray Merkez Cankıllı Köyü Kuzeybatı 1000 m Aksaray Merkez Ekecikşeyhler Köyü Batı 150 m Aksaray Merkez Bağlıkaya Beldesi Kuzeybatı 0 m Aksaray Merkez Çimeliyeni Köyü Kuzeybatı 900 m Aksaray Merkez Aksaray Doğu 0 m Aksaray Merkez Hırkatol Köyü Doğu 150 m Aksaray Merkez Kazıcık Köyü Doğu 200 m Aksaray Merkez Hatipoğlutolu Köyü Batı 1000 m Aksaray Merkez Seleciköse Köyü Batı 0 m Konya İli: Demiryolu projesi Konya İlinde Emirgazi İlçesi ve Ereğli İlçesi sınırlarından geçmektedir. Aşağıda hattın 2 km.lik ÇED Koridoru içinde kalan yerleşim alanları verilmektedir. Bağlı Bulunduğu İl Tablo 13. Demiryolu Hattı Güzergahı Yerleşim Yerleri Bilgileri (Konya İli) Bağlı Bulunduğu İlçe Yerleşim Yeri Hatta Göre Konumu Hat Güzergâhına Göre Yaklaşık Mesafesi (m) Mesafe (km) Konya Ereğli Aziziye Beldesi Doğu 600 m Konya Ereğli Çakmak Köyü Doğu 500 m Niğde İli: Demiryolu projesi Niğde İlinde Merkez, Bor ve Ulukışla İlçeleri sınırlarından geçmektedir. Aşağıda hattın 2 km.lik ÇED Koridoru içinde kalan yerleşim alanları verilmektedir. Bağlı Bulunduğu İl Tablo 14. Demiryolu Hattı Güzergahı Yerleşim Yerleri Bilgileri (Niğde İli) Bağlı Bulunduğu İlçe Yerleşim Yeri Hatta Göre Konumu Hat Güzergâhına Göre Yaklaşık Mesafesi (m) Mesafe (km) Niğde Merkez Tepeköy Köyü Kuzeydoğu 600 m Niğde Ulukışla Merkez Kuzey 0 m Tarım Arazileri İle Kesiştiği Noktalar Kırşehir-Aksaray-Ulukuşla Demiryolu güzergahı toplam olarak yaklaşık 186,4 km tarım alanından geçmektedir. Tarım alanlarının güzergah km.lerine göre olan durumları ayrıntılı olarak Bölüm de verilmektedir. Ayrıca söz konusu demiryolu projesi için T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı ndan temin edilen Coğrafi Bilgi Sistemi verileri ile hazırlanan tarım arazilerinin gösterildiği Arazi Varlığı haritası EK-15 olarak verilmiştir. 20

32 Demiryolu ile kesilen tüm tarla yollarında alt ve üstgeçitler vasıtası ile geçiş sağlanacaktır. İlave olarak tarımsal alan bölgelerinde demiryolu tel çit sınırı dışında demiryolu hattına paralel bağlantı yolları düzenlenecektir. Bu kapsamda, demiryolunun her iki tarafında demiryoluna paralel devam eden yollar en yakın alt ya da üstgeçit yapısı ile birbirine bağlanacaktır. Üstgeçit köprülerinin platform genişlikleri: TCK devlet ve il yolları için mevcut yolu ya da varsa planlanan genişliğin tamamını içine alacak şekilde, köy yolları için 2 m kaldırım+8 m asfalt platform+2 m kaldırım olmak üzere 12 m genişlikte, tarla yollarında ise 1,5 m kaldırım+7 m asfalt platform+1,5 m kaldırım olmak üzere 10 m genişlikte olacaktır. Altgeçitlerde platform genişlikleri: TCK devlet ve il yolları için mevcut yolu ya da varsa planlanan genişliğin tamamını içine alacak şekilde, köy ve tarla yolları ve tarımsal amaçlı geçişleri için 5,0m düşey gabarili, 7,0 m veya üzerinde platform genişliğinde olacaktır. Proje kapsamında mevsimsel akışlı dereler, kuru dereler, akar dereler gibi su geçişlerine taşkın debileri göz önüne alınarak maksimum su geçişlerini geçirebilecek şekilde menfez yapıları projelendirlmiştir. Ancak projenin uygulama aşamasında gerekli olması durumunda yaz aylarında kuruyan derelere menfezler yapılacaktır. Söz konusu proje ile ilgili Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlükleri nden temin edilen görüşler Ek-1 de verilmektedir. Proje kapsamında Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanarak yürürlüğe giren Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu hükümlerine uyulacak ve söz konusu projenin yapımına başlanmadan önce Tarım alanı, varsa bağ ve bahçeler için 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanununa göre tarım dışı kullanım izni ve mera alanları için 4342 sayılı Mera Kanunu nun 14. Maddesine uygun olarak tahsis amacı değişikliği ve 3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine dair Tarım Reformu Kanunu ve 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamında İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüklerinden gerekli izinler alınacaktır. Söz konusu izinlerin alınmasına müteakip projenin inşası ve işletmesi sırasında çevredeki tarım arazilerine zarar vermeyecek azami tedbirler alınacaktır Karayolları İle Kesiştiği Noktalar Proje konusu demiryolu Karayolları 3. ve 6. Bölge Müdürlüğü sınırları içinde kalmaktadır. Konu ile ilgili olarak Karayollları Genel Müdürlüğü nden ve Bölge Müdürlüklerinden görüş alınmıştır. Bölge Müdürlüklerinden alınan görüşlerde belirtilen hususlar aşağıda sıralanmıştır. Alınan görüşlerde demiryolunun kestiği yollar ve uyulması gereken taahhütler belirtilmiştir. Karayolları Genel Müdürlüğü: Söz konusu Demiryolu güzergahının karayolunu kestiği noktalar belirlenmiş olup, bu kesimlerde Karayolundaki Trafik Güvenliğini etkilemeyecek şekilde, mutlaka farklı seviyede (alt veya üst geçiş) geçişler planlanacaktır. Bir protokol çerçevesinde hazırlatılacak geçiş ve ön kesin projeleri Karayolları 3. ve 6. Bölge Müdürlüklerine onaylattılacaktır. Karayolları 3. ve 6. Bölge Müdürlüğünden görüş alınmış olup, Ek-1 de verilmiştir. Yapılacak tüm işlemler Karayolları 3. ve 6. Bölge Müdürlüğü ile yapılacak protokol çerçevesinde gerçekleştirilecektir. 21

33 Demiryolu güzergahı Ankara - Niğde otoyolunun Ortaköy kesiminde kesiştiği tespit edilmiştir. Bu kesimde otoyol projesini etkilemeyecek şekilde geçiş sağlanacak ve projelerin en uygun şekilde konumlanması için çalışmalar Karayolları Genel Müdürlüğü ve Bölge Müdürlükleri ile koordineli olarak yürütülecektir. Otoyolunu enine kesen tüm kesimlerde Karayolundaki Trafik Güvenliliğini etkilemeyecek şekilde (mutlaka farklı seviyeli) geçiş yapılacak, bir protokol çerçevesinde hazırlattırılacak geçiş ön ve kesin projelerin İşletmeler Dairesi Başkanlığı na onaylattılacaktır. Detay projeleri ile birlikte İşletmeler Dairesi Başkanlığından uygun görüş alınacak ve yapılacak protokol çerçevesinde ve koordineli olarak gerçekleştirilecektir. Demiryolu güzergahında kullanılacak taş ocaklarının belirlenmesinde Karayollarına ait malzeme ocakları kullanılacaksa Karayolları ilgili Bölge Müdürlüğü nden gerekli izinler alınacaktır. Demiryolu güzergahında kamulaştırma sınırına 50 metreden daha fazla yakınlaşılması durumunda ya da karayolu ile dikey kesiştiği durumlarda önceden ilgili Bölge Müdürlüğü ile protokol yapılacaktır. Malzemelerin taşınması esnasında 2918 sayılı Trafik Kanunu ve ilgili yönetmelikler ile Karayolları ile ilgili çıkarılan tüm kanun ve yönetmeliklere uyulacaktır. Malzemelerin taşınması esnasında ve yapılacak patlatmalarda yol, sanat yapısı vb. ilgili Karayolu tesislerine zarar verilmemesine dikkat edilecek, verilmesi durumunda zararın Karayolları İlgili Bölge Müdürlüğü ile yapılacak protokol çerçevesinde Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü tarafından karşılanacaktır. Proje kapsamında çalışma sahalarına bağlantı yolları veya tesis yapılacak alanlarla ilgili olarak Karayolları Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Karayolu kesişme noktalarındaki yapılması gereken yol ve sanat yapılarının tarafından projelendirilecek, her türlü finansman tarafından karşılanacak ve Karayolları İlgili Bölge Müdürlüğü ile yapılacak protokol çerçevesinde gerçekleştirilecektir. Malzemelerin taşınması için herhangi bir karayolu bağlantı yoluna ihtiyaç duyulacaksa Karayolları İlgili Bölge Müdürlüğü ile protokol yapılacaktır. Kullanılacak malzeme ocakları ile ilgili olarak Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliği Kamu hizmeti veya umumun yararına ayrılmış yerler ile özel şahıs arazilerinde madencilik faaliyetleri için 123. Madde uyarınca gerekli mesafe şartları sağlanacaktır. Karayolları ve Otoyollar ile Demiryollarının Teknik Standartları ve Trafik Güvenliliği açısından birbirini olumsuz etkilememesi için (platform genişliği, gabari vs.) gerekli önlemler yapım aşamasında alınacak ve proje sonuna kadar her konuda Karayolları ile koordineli çalışılacaktır. İnşaat ve işletme aşamalarında karayoluna giriş-çıkışlarda ve taşımalarda trafikle ilgili her türlü güvenlik önlemi Karayolları İlgili Bölge Müdürlüğünün görüşleri doğrultusunda Proje sahibi tarafından alınacaktır. Demiryolu güzergahının nihai projesi konusunda Karayolları İlgili Bölge Müdürlüğü bilgilendirilecektir. Tehlikeli madde sınıfına giren tüm malzemelerin taşınması esnasında Tehlikeli Maddelerin Karayolu ile Taşınması Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. 22

34 Karayolları 6. Bölge Müdürlüğü: Demiryolu güzergahının Karayolları 6. Bölge Müdürlüğü sınırları içinde kestiği yollar aşağıda sıralanmaktadır. Km 1+000, Kırşehir-Kayseri) Yolu, Km , Kırşehir-Akçaağıl Yolu, Km , Kırşehir-Aksaray Yolu. Km , Kırşehir-Ulupınar Yolu, Demiryolu Güzergahı; Karayolları 6. Bölge Müdürlüğü nün yol ağı ile kesişmekte olduğu noktalarda; Karayolunda trafik güvenliğini etkilemeyecek şekilde geçişler sağlanacaktır. Karayolu kesişim noktalarında mevcut karayoluna veya projesine uygun alt ve üst geçişler planlanmaktadır. Bu geçişler bir protokol çerçevesinde hazırlatılacak, geçiş ön ve kesin projeleri Karayolları 6. Bölge Müdürlüğü ile yapılacak protokol çerçevesinde gerçekleştirilecektir. Bu noktalarda yapılacak yol ve sanat yapılarının her türlü finansmanı Faaliyet Sahibince karşılanarak Karayolları 6. Bölge Müdürlüğü ile yapılacak bir protokol çerçevesinde gerçekleştirilecektir. Ayrıca; malzemelerin taşınması, şantiye alanları vs. için herhangi bir bağlantı yoluna ihtiyaç duyulacaksa Karayolları 6. Bölge Müdürlüğü ile protokol yapılacaktır. Malzemelerin taşınmasında 2918 sayılı Trafik Kanunu ve ilgili yönetmelikler ile karayolları ile ilgili çıkarılan tüm kanun ve yönetmeliklere uyulacaktır. İlgili malzemelerin taşınması esnasında ve patlatmalarda yollara zarar verilmemesine dikkat edilecektir. Verilmesi durumunda zararın, tarafından Karayolları 6. Bölge Müdürlüğü ile yapılacak protokol çerçevesinde karşılanacaktır. Tehlikeli madde sınıfına giren tüm malzemelerin taşınması sırasında Tehlikeli Maddelerin Karaolu İle Taşınması Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Demiryolu güzergahının ve taş ocaklarının belirlenmesinde Karayolu Kamulaştırma sınırı çekme paylarına dikkat edilecektir. Karayollarına ait malzeme ocakları kullanılacaksa ilgili Bölge Müdürlüğü nden gerekli izinler alınacaktır. Karayolları 3. Bölge Müdürlüğü: Demiryolu güzergahının Karayolları 3. Bölge Müdürlüğü sınırları içinde kestiği yollar aşağıda sıralanmaktadır. Km , Ortaköy-(Nevşehir-Aksaray) Ayrımı Yolu, Km , Ortaköy Balcı İl Yolu, Km , Şereflikoçhisar-Aksaray Yolu. Km , Aksaray-Yeşilova Yolu, , Konya-Aksaray Yolu, , Aksaray-Ulukışla (Aksaray-OSB) Bağlantı Yolu, , Karapınar-Emirgazi (Aksaray-Ulukışla) Ayrımı Yolu, , Ereğli-Ulukışla Ayrımı Yolu 23

35 Demiryolu kesin proje çalışmalarında, karayoluna kesişme noktalarının Alt veya Üst geçişle geçilecektir. Proje çalışmalarının onaylı proje olan kesimlerde yol projesine göre, projei olmayan kesimlerde mevcut durum dikkate alınarak gerekli yatay ve düşey gabari sağlanarak hazırlanacaktır. Bu çalışmalar Karayolları 3. Bölge Müdürlüğü ile koordineli olarak yapılacaktır. Kırşehir Aksaray-Ulukışla Demiryolu Projesinin inşaat ve işletme aşamalarında aşağıda belirtilen tüm hususlara uyulacaktır. Karayolundaki trafik güvenliğini etkilemeyecek şekilde farklı seviyelerde (alt geçit veya üst geçit) geçişler planlanacak ve bir protokol çerçevesinde hazırlatılacak geçiş ön ve kesin projeler Bölge Müdürlüklerine onaylatılacak detay projeler ile birlikte Bölge Müdürlüklerinden görüş alınacak ve yapılacak tüm işlemler protokol çerçevesinde yapılacaktır. Kesişme noktalarındaki yapılması gereken yol ve sanat yapıları Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü tarafından projelendirilecek ve her türlü finansman tarafından Bölge Müdürlükleri ile yapılacak protokol çerçevesinde gerçekleştirilecektir. Demiryolu güzergahının kamulaştırma sınırına 50 metreden daha fazla yakınlaşması durumunda veya karayollarını dikey kestiği durumlarda Bölge Müdürlüğü ile protokol yapılacaktır. Demiryolu güzergahı inşaatında Karayollarına ait taş ocaklarının kullanılması durumunda Bölge Müdürlüklerinden gerekli izinler alınacaktır. Proje kapsamında gerekli malzemenin temini için kullanılacak malzeme ocakları ile ilgili olarak, Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliği kamu hizmeti veya umumun yararına ayrılmış yerler ile özel şahıs arazilerinde madencilik faaliyetleri için 123. Madde uyarınca gerekli mesafe şartları sağlanacaktır. Malzemelerin taşınması sırasında 2918 sayılı Trafik Kanunu ve ilgili yönetmelikler ile karayolları ile ilgili çıkarılan tüm kanun ve yönetmeliklere uyulacaktır. Demiryolu güzergahında kullanılacak malzemelerin taşınmasında kamyonların yükleme ve nakliye esnasında standart istiap haddi aşılmayacak ve yük üzeri branda ile kapatılacaktır. İnşaat ve işletme aşamalarında karayoluna giriş ve çıkışlarda ve taşımalarda trafikle ilgili her türlü güvenlik önlemi proje sahibi tarafından alınacaktır. Malzemelerin taşınması esnasında ve patlatmalarda yol, sanat yapısı vb. ilgili tesislere zarar verilmemesine dikkat edilecek ve verilmesi durumunda ise zarar, ilgili Bölge Müdürlükleri ile protokol çerçevesinde Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü tarafından karşılanacaktır. Proje kapsamında çalışma sahalarına bağlantı yolları veya tesis yapılacak alanlarla ilgili olarak Karayolu Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Karayollar ve otoyollar ile demiryolunun teknik standartlar ve trafik güvenliği açısından birbirini olumsuz etkilememesi için gerekli önlemler yapım aşamasında alınacaktır. Demiryolu projesinin nihai projesi hakkında Karayolları 3. ve 6. Bölge Müdürlükleri bilgilendirilecektir. Tehlikeli madde sınıfına giren tüm malzemelerin taşınması esnasında Tehlikeli Maddelerin Karayolu İle Taşınması Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Proje güzergahının köy yollarını kesen kısımlarındam trafik geçişlerininin sağlanması amacıyla gerekli alt ve üst geçişlerin yapılacak, ayrıca vatandaşların mağdur olmaması için uygun aralıklarla tarla geçişleri yapılacaktır. 24

36 Doğalgaz veya Petrol Boru Hatları İle Kesiştiği Noktalar Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Genel Müdürlüğü: Güzergah üzerinde ortaklık bünyesinde herhangi bir çalışmanın bulunmadığı belirtilmiştir. BOTAŞ Genel Müdürlüğü Doğal Gaz İşletmeleri Genel Müdürlüğü: Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu güzergahı BOTAŞ a ait doğal gaz ana iletim boru hatları ile toplam 14 ayrı noktada kesişme ve paralellik bulunmaktadır. Demiryolu Projesinin Ceyhan-Kırıkkale Ham Petrol Boru Hattını 3 farklı noktada kestiği Ayrıca Ulukışla İlçesi Hava Şehitleri Abidesi Mevkkiinden itibaren yaklaşık 5 km lik güzergah boyuncada boru hattına yakın bir şekilde paralellik göstererek kesişmeler meydana gelmektedir. Bu yüzden BOTAŞ ile yapılacak protokol çerçevesinde demiryolu çalışmalarına başlanacaktır. Doğalgaz boru hattının güzergahı kestiği noktalar aşağıda verilmektedir. Kesişim noktaları 1/25000 Ölçekli Topoğrafik Harita üzerine işlenmiştir. (Bkz. EK 2) - Km Kayseri-Konya Doğalgaz Boru Hattı, - Km Nevşehir Bağlantı Hattı, - Km Niğde Dağıtım Hattı. DGBH ile ilgili Teknik Emniyet ve Katodik Koruması yönü ile aşağıda verilen hususlara uyulacaktır. 6 Ocak 2011 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. Genel Müdürlüğü (BOTAŞ) Ham Petrol ve Doğal Gaz Boru Hattı Tesislerinin Yapımı ve İşletilmesine Dair Teknik Emniyet ve Çevre Yönetmeliği esas alınacaktır. Tespit edilen paralellik ve kesişme noktaları teker teker irdelenerek, yukarıda verilen yönetmelik hükümlerine uygun olarak geçiş noktalarında demiryolu ile DGBH nın ilişkilendirilecektir. DGBH nın olumsuz yönde etkilenmemesi için statik hesaplamalar yapılacaktır. Katodik Koruma husularının açıklığa kavuşturulacaktır. Ayrıca mümkün olduğu kadar az sayıda kesişme ve paralellikten kaçınılacaktır (paralel gitmesi zorunlu olan yerlerde DGBH ile Demiryolu arasında minumum 50 m mesafe bırakılacaktır), kesişmelerde geçişlerin dik veya minumum 70 derecelik açı ile geçilmesine dikkat edilecektir. Bu kapsamda projede değişiklikler olması durumunda BOTAŞ a tekrar görüş sorulacak ve onaylar alınacaktır. Yukarıda ifade edilen yönetmeliğin Ham Petrol ve doğal gaz boru hatları için özel geçiş kuralları başlığı altındaki 8. maddesinin 5. bendinde Mevcut Boru Hatları Üzerinden Otoyol, Devlet ve İl Yolları ve Demiryolu Geçişi: Eğer mevcut bir boru hattı üzerinden yeni bir demiryolu, otoyol, devlet ve İl yolları geçecek ise BOTAŞ, geçiş yapılacak olan alanda boru hattına etki etmesi beklenen yüklerden dolayı boru hattının sağlamlığını analiz edecektir. İç Basınç ve yeni gelecek taşıtlı veya taşıtsız dışsal yüklerden dolayı boru hattının çevresinde oluşacak gerilimlerin toplamı esneme katsayısı nın % 90 ını aşma durumunda BOTAŞ bu gerilimi % 90 seviyesi veya altına indirebilmek için geçiş güzergahı boyunca mekanik 25

37 kuvvetlendirme yapar. Yapısal koruma veya uygun boru hattı inşa eder veya borunun üzerine gelen dışsal yükleri dağıtır ibaresi yer almaktadır. Ayrıca b yönetmeliğin 8. maddesinin 21. bendinde; Boru hatlarının demiryollarından paslanmaya yönelik olumsuz yönde etkilenmesini engellemek amacı ile bu hatlar ile demiryolları arasındaki asgari mesafenin tespitinde, CEN/TS 15280:2006 standardının ilgili bölümünde (7.2.2) belirtilen asgari sınırlar geçerli olur. Buna göre tanımlanan asgari sınırlamalar şöyledir: a) Boru Hattı ile demiryolu arasındaki asgari mesafe mümkün olduğunca 1000 m nin altında olmaz. Zorunluluk gereği bu asgari snırının altında olması durumunda ise etkilenme hesapları yapılır. b) Boru Hatları eğer yerleşim alanlarının bulunduğu sahalardan geçiyor ise, buralardaki toplam zeminde metal yapı içeren elektrik, iletişim veya telekominikasyon kabloları, gaz ve su boruları gibi diğer altyapı tesislerinin bulunma ihtimali nedeniyle, bu tesislerin hatlara ait katodik koruma sistemlerini zayıflatıcı bir etki yapmasından dolayı, yukarıda bahsedilen bu mesafe asgari 300 metre olacak şekilde kısa tutulabilir ifadesi bulunmaktadır. Bu ifadeler doğrultusunda Kırşehir-Aksaray- Ulukışla Demiryolu Projesinin BOTAŞ ın işletme sorumluluğundaki Ceyhan-Kırıkkale Ham Petrol Boru Hattını kestiği noktalarda, boru hattına etki edebilecek muhtemel yüklerin önlenebilmesi amacı ile Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. Genel Müdürlüğü (BOTAŞ) Ham Petrol ve Doğal Gaz Boru Hattı Tesislerinin Yapımı ve İşletilmesine Dair Teknik Emniyet ve Çevre Yönetmeliği nde tipik çizimleri belirtilmiş uygun bir menfez projesi yapılacaktır. Demiryolu güzergahının BOTAŞ Boru Hattının güzergahı ile paralellik arz ettiği durumlarda yönetmelikte belirtilen asgari emniyet mesafelerine uyulacaktır. BOTAŞ a sunulacak Demiryolu Projesinin, BOTAŞ ile yapılacak protokol kapsamında BOTAŞ tarafından onaylanmasına müteakip çalışmalara başlanılacak, yapılacak tespit ve çalışmalar ile proje uygulamalarının bölgeden sorumlu İşletme ve BOTAŞ a bağlı Şube Müdürlükleri ile koordineli bir şekilde yürütülecektir. Kamulaştırma Kanunun 30. Maddesi kapsamında BOTAŞ a kamulaştırma yönü ile (protokol çerçevesinde) yeniden müracat edilecektir. Demiryolu güzergahının inşaatına başlanmadan önce BOTAŞ Genel Müdürlüğü ile irtibata geçilecek ve yapılacak protokol çerçevesinde çalışmalara başlanacaktır Su Kaynakları İle Kesiştiği Noktalar Proje konusu demiryolu güzergahı DSİ 4. (Konya) ve 12. (Kayseri) Bölge Müdürlükleri sınırlarından geçmektedir. güzergâhında yer alan dere geçişleri aşağıda Tablo 15 de verilmiştir. Tablo 15. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Dere Geçişleri No Kilometre Yüzeysel Su Adı İl/İlçe Davutoğlu Deresi Merkez/Kırşehir Asılık Deresi Merkez/Kırşehir Acıöz Deresi Merkez/Kırşehir Atcıoğlu Deresi Merkez/Kırşehir Kızılırmak Nehri Merkez/Kırşehir Kuruağıl Deresi Merkez/Kırşehir 26

38 27 No Kilometre Yüzeysel Su Adı İl/İlçe Cinni Deresi Merkez/Kırşehir Kızılyer Deresi Merkez/Kırşehir Bağözü Deresi Ortaköy/Aksaray Balkaya Deresi Ortaköy/Aksaray Demirci Çayı Ortaköy/Aksaray Karaağaç Deresi Merkez/Aksaray Söğütlü Deresi Merkez/Aksaray Yunak Deresi Merkez/Aksaray Yağanözü Deresi Merkez/Aksaray Poyraz Deresi Merkez/Aksaray Yanarkaç Deresi Merkez/Aksaray Karasu Çayı Merkez/Aksaray Acınınöz Deresi Ereğli/Konya Halının Deresi Ulukışla/Niğde birçok dereyi kesmektedir. Demiryolu Hatıının dere geçişleri için inşa edilecek sanat yapıları ile ilgili olarak 2007/27 sayılı Başbakanlık Genelgesi gereği DSİ Bölge Müdürlüklerinden akım değerleri ve görüşler alınarak projelendirme yapılacaktır. Projenin inşaat ve işletme aşamalarında proje sahasında ve çevresinde bulunan sürekli veya mevsimlik akış gösteren dere yataklarına katı veya sıvı atık atılmayacak ve pasa veya malzeme doldurulmayacaktır. Dere yataklarından malzeme temin edilmeyecek, doğal akışlar değiştirilmeyecektir Havza Islahı, İçme Suyu, Sulama, Taşkın Koruma, Drenaj Kanalları vb. Sistemler İle Kesiştiği Noktalar Proje alanı güzergahı üzerinde ve çevresinde yer alan projeler aşağıda sıralanmaktadır. Aksaray Mamasın Barajı Sulama Projesi, Konya Ereğli İvriz Sulama Projesi, DSİ Konya Bölge sınırları içerisinde bulunan Eski Zengen 2. Kısım, Çakmak 1. Kısım, Eski Zengen 3. Kısım, Yeni Zengen 2. Kısım Sulama Kooperatiflerinin sulama sahaları, DSİ Kayseri Bölge sınırları içerisinde bulunan, Tuzköy Pompaj Sulaması Projesi Demiryolu Hattının geçtiği ovaların taban suyu problemleri dikkate alınarak drenaj ile ilgili çalışmalar detaylandırılacaktır. Demiryolu hattının köylere içmesuyu sağlayan kaynaklarına yakın mesafede geçmesi halinde, bu kaynaklara zarar verilmemesi için gerekli önlemler alınacak ve faaliyet nedeni ile ortaya çıkacak problemlerde faaliyet sahibi zararı karşılayacaktır. Hafriyat depolama alanlarının dere yatağına sınır olması halinde DSİ Bölge Müdürlüklerinin görüşü alınacaktır. Kuru dere şev üstlerinden itibaren sağlı sollu en az 10 ar metre şeritvari saha korunacak, mevcut derelere müdahale edilmeyecek, güzergah değiştirilmeyecek, değişiklik gerekmesi halinde bu husustaki DSİ Bölge Müdürlükleri izinleri alınacaktır. Proje onayı, inşaat denetimi sağlanacak, faaliyet esnasında dereye akan yada atılan taş ve molozlar vakit geçirmeden temizlenecek, olası aşırı yağışlarda yüzey sularının su baskınlarına karşı tüm tedbirler faaliyet sahibi tarafından alınacak, mevsimsel yağışlarla akışa geçen kuru derelerin yataklarına müdahale edilmeyecek, malzeme dökülmeyecektir.

39 Planlanan Demiryolu hattı proje çalışmalarında, DSİ Bölge Müdürlüklerinin sulama ve drenaj kanalları ile demiryolu hattının kesiştiği noktalarda gerekli sanat yapılarının, DSİ Bölge Müdürlüklerinin işletme ve bakım hizmetlerini aksatmayacak ve DSİ Bölge Müdürlüklerinin proje kriterlerine uygun sanat yapıları ile geçiş sağlanacak ve sulama döneminde çiftçilerin sulama hizmetini aksatmayacak iş programı esas alınarak, faaliyet sahibi tarafından planlanacak, projelendirilecek, DSİ Bölge Müdürlüklerinin sulama-drenaj şebekesini etkileyen faaliyete ait sanat yapısı projelerinin DSİ Bölge Müdürlüklerine onaylatılacak ve inşaat DSİ Bölge Müdürlükleri denetiminde yapılacaktır. Proje güzergahında bulunan Kızılırmak Nehri nin sanat yapısı ile geçilmesi sırasında tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Kızılırmak Nehri nin Zara-Bolucan yolunun Kızılırmağı kestiği yerdeki köprüden Derbent Barajı Köprüsüne kadar olan bölümünde, yatak mihverinden itibaren sağlı sollu 200 er metre olmak üzere toplam 400 metre genişiliği haiz şeritvari sahanın, suların taşmasıyla su altında kalan veya su baskınlarına uğrayabilecek saha olarak tespiti gereğince ilgili hükümlere uyulacaktır. Söz konusu projenin DSİ 4. Bölge Müdürlüğü (Konya) ve DSİ 12. Bölge Müdürlüğü (Kayseri) Projeleri ile etkileşimleri bulunmaktadır. Söz konusu proje, DSİ Bölge müdürlüğü Projeleri ile olan etkileşimleri dikkate alınarak projelendirmesi devam edecek ve bu hususta ilgili paftalar üzerinde ve gerekirse arazide ilgili Bölge Müdürlükleri ile bire bir çalışılacaktır. Proje kapsamında kazı ve dolgu çalışmaları yapılırken mevcut şebekelerin zarar görmemesi için İl Özel İdareleri ve Köy Muhtarları ile koordineli bir çalışma yapılacaktır. İnşaat ve işletme aşamalarındaki su ihtiyaçları için ilgili mevzuat (167 sayılı Yer altı Suları Hakkında Kanun ve 6200 sayılı kanun) uyarınca gerektirmesi durumunda, yer altı suyu ve yer üstü suyu kullanım izinleri DSİ Genel Müdürlüğü nden alınacaktır Malzeme Ocakları Demiryolu Projesinde İhtiyaç Duyulacak Malzemenin Nereden ve Ne Şekilde Karşılanacağı (kullanılacak ocakların ruhsat ve ÇED Yönetmeliği uyarınca alınmış belgeleri rapora eklenmeli, koordinat bilgileri belirtilmeli, Karayollarına ait ocakların kullanılması durumunda Karayolları 3. ve 6. Bölge Müdürlüğü görüşünün alınması, kullanılacak ocakların kesinleşmemesi durumunda bölgedeki ocaklarla ilgili bir yaklaşımda bulunulması) Proje kapsamında gerekli olan taş, kum-çakıl, balast ve ariyet malzemeleri; yarma işleminden çıkan ve dolguda kullanılması uygun olan malzemenin yanı sıra demiryolu güzergahına yakın yer alan, ÇED Yönetmeliği ve ilgili diğer yönetmeliklere göre gerekli izinleri alınmış, ruhsatlı malzeme ocaklarından karşılanacak olup, Kırşehir-Aksaray- Ulukışla Demiryolu ÇED Raporu kapsamında yeni malzeme ocağı açılması planlanmamıştır. Proje kapsamında inşaat için gerekli malzemenin temini için yeni malzeme ocaklarının açılmasının söz konusu olması durumunda inşaat başlamadan önce kullanılacak malzeme ocaklarının yerleri ile ilgili izinler başlatılacaktır. Malzeme ocakları ile ilgili olarak ÇED Yönetmeliği gereği izinler ve Maden Kanunu gereği İl Özel İdarelerinden ve MİGEM den hammadde üretim izni alınacaktır. 28

40 Faaliyetin inşaat çalışmaları öncesinde malzeme alınacak ocakların yeri, alınacak malzeme miktarları, ocağın üretim kapasitesinin yeterli olup olmadığı tespit edilerek İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüklerine bildirilecektir. İleriki dönemlerde demiryolu inşaatında kullanılmak üzere yeni malzeme ocaklarının açılmasının gündeme gelmesi halinde ÇED Yönetmeliği ve MİGEM Mevzuatlarına uygun olarak gerekli tüm izinler alınacaktır. Faaliyet kapsamında kullanılacak malzeme ocaklarının belli olmasından sonra Karayolları 3. ve 6. Bölge Müdürlüklerinden görüş alınacak ve belirtilen hususlar doğrultusunda hareket edilecektir. Malzeme taşınması sırasında bağlantı yolunun yapılması halinde, bağlantı yolları için Karayolları 3. ve 6. Bölge Müdürlükleri ile protokol yapılacaktır. Demiryolu hattı inşaatında kullanılacak olan malzemenin özellikleri; Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü nün Demiryolları Genel Teknik (Malzeme, Yapım, Kontrol, Bakım-Onarım) Şartnamesi nde yer alan kriterleri sağlayacaktır. Kullanılacak malzemeler, UİC 719 R nolu şartnamesine uygun olacaktır. Buna göre demiryolu yapımında kullanılacak malzemelere ilişkin genel özellikler başlıklar halinde aşağıda sunulmuştur. Balast, Balast altı (Subbalast), Hazırlanmış Taban: Demiryolları hatlarının yapımında taban zemini veya dolgu zeminin üzerine yukarıdan aşağıya doğru; balast, balast altı (subbalast) ve gerekmesi halinde hazırlanmış taban (prepared subgrade) tabakaları yer almaktadır. a.1) Balast Demiryolu yapımında kullanılan agrega tane yüzeyleri tamamen kırılmış, doğal, yapay veya geri kazanılmış olabilecektir. Demiryolu balastı için üst sınır değeri 50 mm veya 63 mm, alt sınır için 31,5 mm dir. a.2) Subbalast Los Angeles aşınma dayanımı LA<%25 olacaktır. (ASTM C ). Maksimum dane çapı 25 mm olacaktır. İnce malzeme oranı (<0.075 mm) %12 den az olacaktır. Malzeme iyi derecelenmiş olacaktır (uniformluk katsayısı Cu>6). Don kaybı % 25 den az olacaktır. (ASTM-C 88) Geçirgenlik katsayısı 5x10-5 m/sn den küçük olacaktır. Alt balast malzemesi balast ve hazırlanmış tabanı ayırıcı özelliğe sahip olacaktır. Alt balast malzemesinin gradasyonu, tarif edilen ve aşağıda belirtilen filtre kriterini sağlayacaktır. D15 (filtre) 5xD85 (korunacak malzeme) D50 (filtre) 25xD50 (korunacak malzeme) a.3) Hazırlanmış Taban Malzemesi Hazırlanmış taban malzemesi aşağıdaki koşulları sağlayacaktır; Yağmur sularının tabaka üzerinde birikmesini önlemek için, balast altı tabakasıyla aynı eğime sahip olacaktır. 29

41 Maksimum dane çapı 10 cm. olacaktır İnce malzeme oranı (<0.075 mm) % 5 den az olacaktır. Los Angeles aşınma dayanımı LA<%30 olacaktır (ASTM C ). Malzeme iyi derecelenmiş olacaktır (uniformluluk katsayısı Cu>6). Kimyasal maddeler, cüruf, enkaz ve donmuş malzeme, bu tabakanın oluşturulmasında kullanılmayacaktır. Kum ve Çakıl (Agrega) Özellikleri Demiryolları yapıları inşaatlarında kullanılan agregalar, agrega ile ilgili Türk Standartlarına uygun olacaktır. Beton yapımında kullanılmak amacıyla, doğal, yapay veya geri kazanma yoluyla elde edilen agregaların ve bu malzemelerin oluşturduğu karışımların özellikleri için, TS 706 EN standardı kullanılacaktır. Deney için alınacak numunelerin hazırlanmasında ise TS 707 de belirtilen şartlara uyulacaktır. Çimento Beton imalatında genel olarak yapının türüne, önem derecesine ve bulunduğu ortama göre tasarlanacak çimento kullanılacaktır. Demiryolları yapılarının inşaatında kullanılacak çimentonun özellikleri yapının bulunduğu yere ve işlevine göre değişecektir. Travers Travers malzemesi olarak beton malzemesi kullanılacaktır. TS EN ve 2 ye uygun olarak travers üretiminde kullanılacak malzeme, traversin uzun ömürlü olabilmesi için dikkatle seçilecektir. Bu nedenle sağlamlık, geçirgenlik ve aşınmaya karşı dayanıklı malzemeler travers yapımında seçilecektir. Diğer bütün malzemeler için TS ve TS EN standartları öncelikli olarak kullanılacak ve TS ya da TS EN standartlarının kapsamadığı durumlarda Kontrol Mühendisinin onaylayacağı uluslararası standartlara başvurulacaktır. Şekil 9. Balast Serilmesi 30

42 Şekil 10. Travers Görünümü Şekil 11. Hızlı Tren Hattı Balast, Travers ve Rayların Görünümü 31

43 Demiryolu Projesinde İhtiyaç Duyulacak Malzemenin Proje Alanına Nasıl Taşınacağı (ulaşım güzergahı belirtilmeli, malzemenin taşınması sırasında herhangi bir bağlantı yolu yapılıp yapılmayacağı açıklanmalı, Karayolları 3. ve 6. Bölge Müdürlüğünden alınacak görüş rapora eklenmelidir) Proje konusu demiryolu Karayolları 3. ve 6. Bölge Müdürlüğü sınırları içinde kalmaktadır. Konu ile ilgili olarak Karayolları Genel Müdürlüğü nden ve Bölge Müdürlüklerinden görüş alınmıştır. Bölge Müdürlüklerinden alınan görüşlerde belirtilen hususlar aşağıda sıralanmıştır. Alınan görüşlerde demiryolunun kestiği yollar ve uyulması gereken taahhütler belirtilmiştir. Karayolları Genel Müdürlüğü: Malzemelerin taşınması esnasında 2918 sayılı Trafik Kanunu ve ilgili yönetmelikler ile Karayolları ile ilgili çıkarılan tüm kanun ve yönetmeliklere uyulacaktır. Malzemelerin taşınması esnasında ve yapılacak patlatmalarda yol, sanat yapısı vb. ilgili Karayolu tesislerine zarar verilmemesine dikkat edilecek, verilmesi durumunda zararın Karayolları İlgili Bölge Müdürlüğü ile yapılacak protokol çerçevesinde Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü tarafından karşılanacaktır. Malzemelerin taşınması için herhangi bir karayolu bağlantı yoluna ihtiyaç duyulacaksa Karayolları İlgili Bölge Müdürlüğü ile protokol yapılacaktır. Kullanılacak malzeme ocakları ile ilgili olarak Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliği Kamu hizmeti veya umumun yararına ayrılmış yerler ile özel şahıs arazilerinde madencilik faaliyetleri için 123. Madde uyarınca gerekli mesafe şartları sağlanacaktır. Karayolları ve Otoyollar ile Demiryollarının Teknik Standartları ve Trafik Güvenliliği açısından birbirini olumsuz etkilememesi için (platform genişliği, gabari vs.) gerekli önlemler yapım aşamasında alınacak ve proje sonuna kadar her konuda Karayolları ile koordineli çalışılacaktır. Tehlikeli madde sınıfına giren tüm malzemelerin taşınması esnasında Tehlikeli Maddelerin Karayolu ile Taşınması Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Karayolları 6. Bölge Müdürlüğü: Malzemelerin taşınması, şantiye alanları vs. için herhangi bir bağlantı yoluna ihtiyaç duyulacaksa Karayolları 6. Bölge Müdürlüğü ile protokol yapılacaktır. Malzemelerin taşınmasında 2918 sayılı Trafik Kanunu ve ilgili yönetmelikler ile karayolları ile ilgili çıkarılan tüm kanun ve yönetmeliklere uyulacaktır. İlgili malzemelerin taşınması esnasında ve patlatmalarda yollara zarar verilmemesine dikkat edilecektir. Verilmesi durumunda zararın, tarafından Karayolları 6. Bölge Müdürlüğü ile yapılacak protokol çerçevesinde karşılanacaktır. Tehlikeli madde sınıfına giren tüm malzemelerin taşınması sırasında Tehlikeli Maddelerin Karaolu İle Taşınması Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Demiryolu güzergahının ve taş ocaklarının belirlenmesinde Karayolu Kamulaştırma sınırı çekme paylarına dikkat edilecektir. Karayollarına ait malzeme ocakları kullanılacaksa ilgili Bölge Müdürlüğü nden gerekli izinler alınacaktır. 32

44 Karayolları 3. Bölge Müdürlüğü: Demiryolu kesin proje çalışmalarında, karayoluna kesişme noktalarının Alt veya Üst geçişle geçilecektir. Proje çalışmalarının onaylı proje olan kesimlerde yol projesine göre, projei olmayan kesimlerde mevcut durum dikkate alınarak gerekli yatay ve düşey gabari sağlanarak hazırlanacaktır. Bu çalışmalar Karayolları 3. Bölge Müdürlüğü ile koordineli olarak yapılacaktır. Kırşehir Aksaray-Ulukışla Demiryolu Projesinin inşaat ve işletme aşamalarında aşağıda belirtilen tüm hususlara uyulacaktır. Demiryolu güzergahı inşaatında Karayollarına ait taş ocaklarının kullanılması durumunda Bölge Müdürlüklerinden gerekli izinler alınacaktır. Proje kapsamında gerekli malzemenin temini için kullanılacak malzeme ocakları ile ilgili olarak, Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliği kamu hizmeti veya umumun yararına ayrılmış yerler ile özel şahıs arazilerinde madencilik faaliyetleri için 123. Madde uyarınca gerekli mesafe şartları sağlanacaktır. Malzemelerin taşınması sırasında 2918 sayılı Trafik Kanunu ve ilgili yönetmelikler ile karayolları ile ilgili çıkarılan tüm kanun ve yönetmeliklere uyulacaktır. Demiryolu güzergahında kullanılacak malzemelerin taşınmasında kamyonların yükleme ve nakliye esnasında standart istiap haddi aşılmayacak ve yük üzeri branda ile kapatılacaktır. İnşaat ve işletme aşamalarında karayoluna giriş ve çıkışlarda ve taşımalarda trafikle ilgili her türlü güvenlik önlemi proje sahibi tarafından alınacaktır. Malzemelerin taşınması esnasında ve patlatmalarda yol, sanat yapısı vb. ilgili tesislere zarar verilmemesine dikkat edilecek ve verilmesi durumunda ise zarar, ilgili Bölge Müdürlükleri ile protokol çerçevesinde Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü tarafından karşılanacaktır. Proje kapsamında çalışma sahalarına bağlantı yolları veya tesis yapılacak alanlarla ilgili olarak Karayolu Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Karayollar ve otoyollar ile demiryolunun teknik standartlar ve trafik güvenliği açısından birbirini olumsuz etkilememesi için gerekli önlemler yapım aşamasında alınacaktır. Demiryolu projesinin nihai projesi hakkında Karayolları 3. ve 6. Bölge Müdürlükleri bilgilendirilecektir. Tehlikeli madde sınıfına giren tüm malzemelerin taşınması esnasında Tehlikeli Maddelerin Karayolu İle Taşınması Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır Patlatma - Yarma - Dolgu İşlemleri Proje Kapsamında Patlatma, Yarma ve Dolgu Yapılacak Yerler, Uygulanacak Yöntemler (koordinatları belirtilmeli, patlatma yapılacak alanların yerleşim yerlerine uzaklığı hakkında bilgi verilmelidir) kapsamında yaklaşık m 3 lük yarma ve m 3 lük dolgu, işlemi gerçekleştirilmesi öngörülmektedir. Dolgu işlemi için gerekli olan malzeme; yarma işleminden çıkan ve dolguda kullanılması uygun olan malzemenin yanı sıra bölgede yer alan yasal izinleri alınmış olan malzeme ocaklarından temin edilecektir. 33

45 Malzeme ocaklarıyla ilgili çalışmalar devam etmekte olup, yapılacak analiz sonuçları ile etüt çalışmaları neticesinde gerekli olacak malzemenin cinsi ve miktarına göre belirlenecektir. Belirlenecek malzeme ocaklarının; izinlerinin olmaması (ÇED izinleri, maden ruhsatı, v.b.) halinde; dahil olduğu mevzuatlara göre gerekli izinler alınacaktır. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu inşaat çalışmaları sırasında yapılması planlanan patlatma sadece Tünel-2 nin giriş ve çıkışında uygulanacaktır. Proje kapsamında yapılacak olan yarmaların km aralıkları aşağıda verilmektedir. Tablo 16. Yapılacak Yarmaların Km Aralıkları Yarmalar Başlangıç Km Bitiş Km Uzunluk (m)

46 Yarmalar Başlangıç Km Bitiş Km Uzunluk (m) Toplam uzunluk m Proje güzergahında yapılması planlanan yarmaların, viyadük ayakları ve tünel dışındaki yerlerde yaklaşık 145 km lik kısımda ise dolgu işlemi gerçekleşecektir Patlayıcı Maddeleri Taşıma-Patlatma-Depolama Hususları Proje kapsamında tünel inşaatlarında, sert zeminlerde kullanılması planlanan patlayıcı madde miktarı, demiryolu projesinin uygulama projelerinin tamamlanmasını müteakip netleşecektir. Güzergâh boyunca, nerelerde patlatma yapılacağı, yapılacak patlatmalarda kullanılacak patlayıcı miktarı, patlatma dizaynı belirlenerek, inşaat faaliyetleri öncesi rapor halinde Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine, DSİ Bölge Müdürlüklerine ve Jandarma Bölge Komutanlıklarına sunulacaktır. Patlatma ile ilgili Patlatma Dizaynı Raporu hazırlanmış olup, Ek-13 de verilmiştir. Proje kapsamında inşaat aşamasında yapılacak patlatmalarda ilgili tüzük ve yönetmeliklerde (Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşınması, Saklanması, Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarına İlişkin Tüzük, Maden Ve Taş Ocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Alınacak İşçi Sağlığı Ve İş Güvenliği Önlemlerine İlişkin Tüzük, Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı Ve İş Güvenliği Tüzüğü, tarih ve Sayılı Resmi Gazete yayımlanan Yapı Malzemeleri Yönetmeliği, tarih ve Sayılı Resmi Gazete yayımlanan Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Çalışanların Korunması Hakkında Yönetmelik vb.) belirtilen tedbirler ve gerekli izinler alınacaktır. Projenin inşaat aşamasında çevrede oluşacak patlatmadan kaynaklı her türlü zarar proje sahibi tarafından karşılanacaktır. Patlatma öncesi, alan içerisinde herhangi bir canlı varlığın olmaması sağlanarak gerekli uyarılar yapılacak ve patlatmalar Jandarma kontrolünde yapılacaktır. Çalışmalarda Maden ve taş ocakları işletmelerinde ve tünel yapımında alınacak işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerine ilişkin tüzüğün patlayıcı maddeler bölümündeki maddelerine uyulacaktır. 35

47 Parlayıcı, patlayıcı ve tehlikeli, zararlı maddelerle çalışan işyerlerinde ve işlerde alınacak tedbirler hakkındaki tüzüğün ve 67. maddelerine uyularak, Çevre Mevzuatı uyarınca gerekli çalışmalar yapılacaktır Demiryolu Projesi Kapsamında Yapılacak Yarma İşlemi Sırasında Ortaya Çıkacak Malzemenin Dolgu İşleminde Kullanılıp Kullanılmayacağı, Kullanılacak İse Malzemeye İlişkin Yapılması Gereken Analiz Çalışmaları ve Sonuçları kapsamında yaklaşık m 3 lük yarma ve m 3 lük dolgu, işlemi gerçekleştirilmesi öngörülmektedir. Dolgu işlemi için gerekli olan malzeme; yarma işleminden çıkan ve dolguda kullanılması uygun olan malzemenin yanı sıra bölgede yer alan yasal izinleri alınmış olan malzeme ocaklarından temin edilecektir. Malzeme ocaklarıyla ilgili çalışmalar devam etmekte olup, yapılacak analiz sonuçları ile etüt çalışmaları neticesinde gerekli olacak malzemenin cinsi ve miktarına göre belirlenecektir. Belirlenecek malzeme ocaklarının; izinlerinin olmaması (ÇED izinleri, maden ruhsatı, v.b.) halinde; dahil olduğu mevzuatlara göre gerekli izinler alınacaktır Proje İçin Seçilen Güzergah ve Malzeme Ocakları Alternatifleri ile Teknoloji Alternatiflerinin Değerlendirilmesi, Seçilen Güzergah, Malzeme Ocakları ve Teknolojinin Seçiliş Nedenlerinin Belirtilmesi T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü tarafından belirlenen koridor içerisinde tespit edilen Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu güzergâhı, 1/25000 ölçekli plan ve profillere işlendikten sonra İl geneli ve Genel Müdürlük düzeyinde 51 adet kuruma görüşler sorulmuş olup, güzergahın tespitine yönelik veriler ve planlar temin edilmiştir. Temin edilen görüşler ve veriler sonucunda güzergahda revizyonlar gerçekleşmiş ve arazi gözlemlerine dayalı olarak güzergah son haline getirilmiştir. Gerçekleşen revizyonlar aşağıda verilmiştir. Kırşehir İli Geçişi (Mümkün olduğunca imarlı alanlardan çıkıldı) Aksaray İli Milli Eğitim Bakanlığı Kampüs Geçişi (Aksaray Belediyesi ile koordineli çalışılarak İmar Planı na uyumlu bir geçiş sağlandı) Aksaray İli, Ortaköy İlçesi Arıtma Tesisi (Revizyon yapılırak tesis ünitelerinin dışarısına çıkıldı) Hattın öngörülen standardı sağlaması, maliyetlerin düşük olması, çevreyi olumsuz etkilememesi, yerleşim birimleri, kent geçişleri ve jeolojik koşullar dikkate alınarak alternatifler belirlenmiş ve gerekli çalışmalar yapılmıştır. Projedeki güzergah çalışmalarında geometrik kriterler karma taşımacılık yapılacağı (Yük ve Yolcu) kabulüne göre belirlenmiştir. Koridor ve seçenek alternatifleri 3 ana kriter (Yapım şartları, Yapım maliyetleri ve Seyahat süreleri) dikkate alınarak değerlendirilmiştir. Ülkemizin, önemli ölçülerde dalgalı arazilerinde demiryolu gibi yüksek geometrik standartlar gerektiren ulaşım yapılarında, yüksek kazı ve dolgu kesimlerinin kaçınılmaz olmaktadır. Bu gerçekliğe karşın, sözü edilen yüksek yarma ve dolguların sebep olduğu birçok olumsuzluğu görmezlikten gelmek de mümkün değildir. Bunun yanında, çok yüksek kazı ve dolguların doğaya ciddi bir müdahale mahiyetinde oldukları düşüncesinin, artan çevre bilincinin de etkisiyle, giderek önem kazanmakta olduğunu söylemek de yanlış olmayacaktır. 36

48 Ayrıca viyadüklerin yüksek dolgularla kıyaslanamayacak kadar çevre dostu yapılar oldukları düşüncesi ile de özellikle florası-faunası zengin vadi geçişlerinde kullanılmaları dikkatle değerlendirilmiş ve tercih edilmiştir. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu üzerinde de bu anlayışla viyadükler projelendirilmiş olup, söz konusu bu yapılar ayak yüksekliği 30 metreyi geçmeyen normal köprüler mahiyetindedir. Hattı için yapılan genel değerlendirme neticesinde bütün alternatifler yukarda belirtilen kriterlere göre değerlendirilerek en uygun güzergahın 1/25000 ölçekli güzergah planına işlenen güzergah olarak belirlenmiştir Projeye İlişkin Fayda-Maliyet Analizi Proje konusu faaliyet olan Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu, hızlı tren standardında projelendirilmektedir. Buna göre hattın toplam yatırım maliyeti aşağıda verilmiştir. Tablo 17. Demiryolu Projesi Toplam Yatırım Maliyeti İŞİN BEYANI BİRİM MİKTAR HAZIRLIK İŞLERİ Kamulaştırma İskansız İskanlı Tazminat(depo,ödünç) m2 m2 m Mevcut Tesis Yer. Değ. km ALTYAPI Toprak işleri Kazı m Dolgu Yapımı Reglaj Drenaj,Tahkimat m3 km km , SANAT YAPILARI Menfezler m Altgeçitler Köprü ve Viyadükler TÜNELLER m m Tüneller Aç-Kapa Tüneller m m DİGER YAPILAR Alt tabaka ve kanal. İstinat Duvarlari İstasyonlar km km adet ÜSTYAPI Yol Telekomünikas. Sinyaliz. Tes. km km Elektrikli Çekim Tes. km GENEL GİDERLER % TOPLAM BİRİM FİYATİ TL TL TL TUTARI TOPLAM FİYATI Proje kapsamında fayda-maliyet analizi değerlendiğinde F/M oranı 1,47 olarak tespit edilmiştir. TL 37

49 1.7. Projeye İlişkin Politik, Yasal ve İdari Çerçeve Proje İle İlgili Olarak Bu Aşamaya Kadar Gerçekleştirilmiş Olan İş ve İşlemlerin Kısaca Açıklanması Etüt Proje ve Mühendislik Hizmetleri İşi T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü (Mülga T.C. Ulaştırma Bakanlığı DLH İnşaatı Genel Müdürlüğü) tarafından Protek-Mega Adi Ortaklığı na ihale edilmiştir. Proje kapsamında yapılacak etüt, proje ve mühendislik hizmetlerinin nicelik ve niteliği sözleşme dosyasında detayları ile açıklanmış olup, öngörülen demiryolu güzergâhına yönelik bilgi ve doküman temin edilmiştir. Demiryolu etüt proje mühendislik hizmetleri işleri kapsamında; 1/ ölçekli güzergâh araştırması ve amenajman etüdü, 1/2000 Harita Alımlarının Yapılması ve Uygulama Projelerinin hazırlatılması, Alt ölçekli şeritvari haritalarının alınması ve güzergâhın bu haritalara işlenmesi, Güzergâh üzerinde gerekli sondajlar ile laboratuar deneylerinin ve diğer zemin araştırma işlerinin yapılması, Tüneller, köprüler, istinat duvarları gibi sanat yapıları ile istasyon tesislerinin ve demiryolunun nün Teknik Şartnameleri ndeki esaslara göre projelerinin yapılması, Üst yapı, elektrifikasyon, sinyalizasyon, telekomünikasyon projelerinin yapılması, ÇED mühendislik hizmetleri işleri, Kamulaştırma planlarının hazırlanması yer almaktadır. Söz konusu işler kapsamında; 1/ ölçekli topografik haritalar üzerinde takribi güzergâh planları belirlenmiş, bu alternatif güzergâh planları arasında yapılabilirlik, maliyet, proje kriterlerini karşılama v.b. konularda yapılan değerlendirmeler sonucunda tek bir güzergâh seçilmiştir. Seçilen bu güzergâh için ÇED mühendislik hizmetleri dâhil olmak üzere yukarıda belirtilen işler için gerekli çalışmalar başlatılmış olup, çalışmalar devam etmektedir. Proje kapsamında ilgili kurumlara görüş sorulmuş ve aşağıda verilen kurumlardan görüşler alınmıştır. Proje ile ilgili olarak alınan kurum görüşleri EK 1 Resmi Yazılarda verilmektedir. Milli Savunma Bakanlığı İçişleri Bakanlığı Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü Karayolları Genel Müdürlüğü DSİ Genel Müdürlüğü EÜAŞ Genel Müdürlüğü TEİAŞ Genel Müdürlüğü Boru Hatları İle Petrol Taşıma A.Ş. (BOTAŞ) Maden İşleri Genel Müdürlüğü MTA Genel Müdürlüğü Orman Genel Müdürlüğü Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) 38

50 Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü Doğa Koruma Dairesi Başkanlığı Kırşehir İl Özel İdaresi Kırşehir İl Tarım Müdürlüğü (mülga) Kırşehir İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü Aksaray İl Gıda Tarım Hayvancılık Müdürlüğü Aksaray İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü Aksaray Organize Sanayi Bölgesi Aksaray İl Özel İdaresi Konya Büyükşehir Belediyesi Ereğli Kaymakamlığı Emirgazi Belediyesi Aziziye Belediyesi Konya İl Tarım Müdürlüğü (mülga) Konya İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü Konya İl Özel İdaresi Niğde İl Özel İdaresi Niğde İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü Niğde Organize Sanayi Bölgesi Bor Kaymakamlığı Bor Belediyesi Niğde Bor Karma Organize Sanayi Bölgesi Ahiler Kalkınma Ajansı Projeye İlişkin İzin Prosedürü (ÇED sürecinden sonra alınacak izinler) nin halen devam eden ÇED mühendislik hizmetleri işinin tamamlanmasının ardından aşağıdaki belirtilen izinler alınacaktır. Kamu kurum ve kuruluşlarının (Karayolları Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Boru Hatları ile Petrol Taşıma Genel Müdürlüğü, Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü, İlgili Belediyeler v.b.) bölgede mevcut olan veya planlanan yatırımları ile ilgili gerekli çalışmalar yapılacak ve izinler alınacaktır. Demiryolu hattı ile ilgili Kamulaştırma Planları hazırlanacak ve 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu na göre gerekli işlemler yapılacaktır. Demiryolu hattı üzerinde yer alan tarım alanları ile ilgili olarak tarih ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ve Uygulama Yönetmeliği, Toprak Koruma Ve Arazi Kullanımı Kanunu Uygulama Yönetmeliği, Tarım Arazilerinin Korunması, Kullanılması ve Arazi Toplulaştırmasına İlişkin Tüzüğe göre gerekli izinler alınacaktır. Demiryolu hattı üzerinde yer alan mera vasıflı araziler için 4342 sayılı Mera Kanunu na göre gerekli izinler alınacaktır. Hafriyat alanlarının belirlenmesinden sonra; alanın en büyük mülki amirinden gerekli izinler alınacaktır. Demiryolu hattının yapımı esnasında belirlenecek olan şantiye/şantiyeler ile ilgili olarak faaliyet sahibi tarafından gerekli izinler (su-atıksu, katı atık, tıbbi atıklar, atık yağlar v.b. ile ilgili) alınacaktır. Demiryolu Hattı için Aksaray İli, Merkez İlçesi 1/5.000 ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1.000 ölçekli Uygulama İmar Planı nda plan değişikliği gerektiğinden tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Korunan Alanlarda Yapılacak Planlara Dair Yönetmelik doğrultusunda plan değişikliği tekliflerinin hazırlanarak Tabiat Varlıkları Genel Müdürlüğü ne sunulacaktır. 39

51 Söz konusu demiryolu hattının kesin güzergahının Tuz Gölü Özel Çevre Koruma Bölgesi ne ait 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı na işlenecektir Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili Zamanlama Tablosu Proje kapsamında, alt yapı inşaatı, üst yapı inşaatı, elektrifikasyon işlemleri, sinyalizasyon ve telekomünikasyon işlemleri gerçekleştirilecektir. Projenin ÇED Sürecinin 2013 yılı sonuna kadar tamamlanması planlanmaktadır. İnşaat faaliyetlerinin 5 yılda tamamlanması planlanmaktadır. Projenin Zamanlama Tablosu aşağıda verilmektedir. İş Grubu Tablo 18. Zamanlama Tablosu 1-Alt Yapı İnşaatı Alt Yapı Aktarmaları Güzergah Toprak İşleri Sanat Yapıları Alt ve Üst Geçitler Köprüler, Viyadükler Tüneller, Aç Kapa Tüneller İstasyon Bina ve Tesisleri 2-Üst Yapı İnşaatı Malzeme Temini Poz Yapılması Elektrifikasyon Sinyalizasyon ve Telekomünikasyon Projeye İlişkin Finans Kaynakları Yıl 1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl 4.Yıl 5.Yıl Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu projesi için gerekli finans kaynağı, projenin uygulama safhasında o günkü ekonomik koşullara göre belirlenecek olup, ülkenin öz kaynaklarından ya da dış kaynaklı kredi kullanımı ile karşılanması planlanmaktadır Proje Alanının Mülkiyet Durumu Proje Kapsamında Yapılacak Kamulaştırma Proje kapsamında güzergah boyunca hattın sağından ve solundan yaklaşık 25 şer m olmak üzere ortalama 50 m. genişliğinde bir alanın kamulaştırma işlemleri yürütülecek olup, yapılması planlanan dolgu, yarma işlemleri ve sanat yapılarına bağlı olarak değişiklik göstermesi söz konusudur. Kamulaştırma genişliği İstasyonlarda ise kamulaştırma değeri istasyonun büyüklüğüne göre belirlenecektir. Demiryolu güzergahı ve malzeme alınması için belirlenen malzeme ocaklarında karayolları kamulaştırma sınırı çekme paylarına dikkat edilecektir Kamulaştırılacak Alanların Mevcut Kullanım ve Mülkiyet Durumu (kamulaştırılacak alanların 1/ ölçekli harita üzerinde gösterimi) Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Proje güzergahı Kırşehir, Aksaray, Konya ve Niğde İlleri nden ve ilçelerinden geçmektedir. Proje güzergahının yaklaşık 115,9 km.si ( m 2 ) kuru tarım alanlarından, 51,7 km.si ( m 2 ) sulu tarım alanlarından, 21,1 km.si ( m 2 ) mera, çayır alanlarından ve 0,2 km.si (2.900 m 2 ) yerleşim alanlarından geçmektedir. Demiryolu güzergahında orman, mera, çayırlık alanlarda kamulaştırma işlemi uygulanmamaktadır. 40

52 Proje kapsamında ÇED İnceleme Alanı incelendiğinde ise alanın yaklaşık % 56 sı kuru tarım alanlarından, % 29,6 sı sulu tarım alanlarından, % 14 ü mera-çayır alanlarından ve % 0,4 ü ise yerleşim alanlarından geçmektedir. Kamulaştırma çalışmaları hattın yaklaşık 188,9 kilometrelik (%90) (kuru, sulu tarım alanları, yerleşim alanları) kısmında gerçekleştilrecektir. Kamulaştırma işlemi; arazilerin mülkiyet durumuna (kadastro görmüş alanlar, kadastro görmemiş alanlar, devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan alanlar v.b) göre değişiklik göstermektedir. Yapılacak olan kamulaştırma işlemleri ile ilgili bilgiler aşağıda verilmektedir. I- Kadastro Görmüş Arazilerde Yapılacak Olan Kamulaştırma İşlemleri Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu hattının geçtiği kadastro görmüş parsellerde tapuda ismi geçen parsel sahiplerinin (kendisi ölmüş olup ta tapu sicil kütüğünde intikali yapılmayan parsellerde nüfus kaydına göre mirasçılarının) adreslerine iadeli taahhütlü mektupla bilgi verilecektir. Mektubu alan malik; mektupta belirtilen irtibat bürosu ile irtibata geçerse kendi parselinin bedeli bildirilecek, bildirilen bedelini kabul ederse anlaşma tutanağı ile karşılıklı evrak imzalanacaktır. Kamulaştırma Kanunu nun 8. maddesine göre 45 gün içerisinde bu para bankaya yatırılarak malik; Tapu Sicil Müdürlüğü nde rıza-i ferağ vermek üzere davet edilecektir. Hak sahibi; Tapu Sicil Müdürlüğü nde belirtilen günde imzası alınarak kendisine anlaşılan bedel ödenecektir. Tapu kaydında malik birden fazlaysa; kanun gereği herkes kendi hissesinden sorumlu olup hissesini vermek istemeyenlere de yukarıda açıklanan usule göre ödeme yapılacaktır. Ayrıca tapuda ölü olan maliklerin mirasçıları veraset ilanı çıkartarak tapu kaydını kendi adlarına tescil ettirmeleri gerekecektir. Kendilerine belirtilen bedeli kabul etmeyen maliklere; Kamulaştırma Kanunu nun 27. maddesine göre acele kamulaştırma uygulanacaktır. Buna göre bağlı bulunduğu mahalli idaredeki mahkemeye gerekli başvurular yapılacak, mahkemenin belirleyeceği bilirkişilerle beraber arazide keşif yapılacak ve mahkemenin belirlediği bedel malikler adına bankaya bloke edilecektir. Yatırılan bedeli malik kabul edip tapuda rıza-i ferağ verme işlemine razı olursa kendisinin tapuda imzası alınarak bedelin blokesi kaldırılacak ve ödeme yapılacaktır. II- Kadastro Görmemiş Arazilerde Yapılacak Olan Kamulaştırmalar: Demiryolu hattının geçtiği kadastro görmemiş tapusuz alanlarda, Kamulaştırma Kanunu hükümleri çerçevesinde köy halkından seçilen kişiler, mahkemelerce bilirkişi olarak seçilmiş, yeminleri yaptırılmış olup bu yeminli bilirkişiler kanalıyla arazide bire bir yapılan çalışma sonucu zilyedler tespit edilmiş, yeminli bilirkişilerle beraber muhtar ve azaların da imzaladığı zilyed tespit tutanakları düzenleyecektir. Bu tutanaklar esas alınarak, öncelikle kamulaştırma kanununun 27. maddesine göre acele kamulaştırma uygulanacaktır. Buna göre ilgili Mahkemeye başvurulacak, mahkemenin belirleyeceği bilirkişilerle beraber arazide keşif yapılacak ve mahkemenin belirlediği bedel hak sahibi adına bankaya bloke edilecektir. Ancak bu parayı hak sahipleri hemen alamayacaktır. Arazinin tapusuz olması nedeniyle zilyediliğin mahkeme tarafından da tespiti gerekmektedir. Bunun için hemen Kamulaştırma Kanunu nun 19. maddesine göre tekrar dava açılacaktır. Bu davada hem zilyed hem de kamulaştırma bedeli tespit edilecektir. 41

53 Demiryolu hattının inşaatı esnasında hat güzergâhı civarındaki arazilere zarar verilmesi halinde, sahada yapılacak inceleme sonucunda iddia edildiği şekilde zararın varlığı tespit edilmesi durumunda; tespit edilen bu zarar faaliyet sahibi tarafından karşılanacaktır. Hat güzergâhı kamulaştırma alanı içinde yer alan mevcut yapılar, yapılaşmalar konutlar ve çalışmaları süren diğer planlı alanlar ile ilgili olarak gerekli inceleme yapıldıktan sonra kamulaştırma planları oluşturularak söz konusu yapılar kamulaştırılacaktır. ile ilgili etüt proje mühendislik hizmetleri işi devam etmektedir. Söz konusu işler kapsamında yapıma esas olacak demiryolu hattı nihai güzergâhına ait projelendirme çalışmaları, 1/2000 ölçekli şeritvari haritalarının alınması ve güzergâhın bu haritalara işlenmesi işleri devam etmektedir. Dolayısıyla planlanan demiryolu projesi için yapılacak olan kamulaştırmalar, kamulaştırılacak alanların özellikleri, büyüklüğü, harita üzerinde gösterimi; proje ile ilgili devam eden ÇED süreci sonrasında yapılacaktır. III- Devletin Hüküm ve Tasarrufu Altındaki Araziler Proje güzergahı boyunca Devletin Hüküm ve Tasarrufunda yer alan arazilerde kamulaştırma çalışmaları, tarafından ilgili devlet kurumundan gerekli izinler alınarak yapılacaktır. IV- Orman Alanları Proje güzergahında 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu uyarınca orman alanı sayılan yerler bulunmamaktadır. Konu ile ilgili Kırşehir, Konya ve Niğde Orman Bölge Müdürlüklerinden temin edilen inceleme ve değerlendirme formları EK-1 de verilmektedir. 42

54 BÖLÜM 2: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU 2.1. Güzergahın, Yarma, Dolgu ve Şantiye Alanlarının, Kullanılacak Malzeme Ocaklarının ve Proje Alanı Yakın Çevresinde Bulunan Tarım Arazilerinin, Yeraltı ve Yüzey Sularının, Deprem Kuşaklarının, Jeolojik Yapının, Yerleşim Alanlarının, Ulaşım Ağının, Enerji Nakil Hatlarının, Boru Hatlarının, Arazi Kabiliyetinin, Güzergahın Yakın Çevresinde Faaliyetine Devam Etmekte Olan Diğer Kullanımların Yerlerine İlişkin Verilerin 1/ Ölçekli Topografik Harita Üzerine Lejant Bilgileri İle Beraber Gösterimi, İsim, Yön ve Proje Alanına Uzaklıklarının Belirtilerek Güzergahın Fotoğraflandırılması Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Hattının sağından ve solundan er m olmak üzere m genişlindeki koridor; ÇED inceleme alanı olarak tanımlanmıştır. Hat güzergâhına ait; ÇED İnceleme Alanı (2 km), topoğrafik özelliklerini gösterir 1/ Ölçekli Topografik Harita EK-2 de, Koordinat bilgileri ve uydu görüntüsü EK-3, 1/ Ölçekli Haritası EK-4, Nüfus Yoğunluğu Haritası EK-7, Yer Bulduru Haritası Şekil 12, Hat güzergahına ait fotoğraflar EK 8 olarak verilmiştir. Yerleşim Alanları: Demiryolu hattının güzergahında yer alan yerleşim alanları ve hatta olan mesafeleri il il olarak Bölüm de verilmektedir. Faaliyet Alanı Koordinatları: Proje konusu demiryolu koordinatları EK-3 olarak sunulmaktadır. Faaliyet Alanı Yer Bulduru Haritası: ; Kırşehir Merkez İlçesi sınırlarından başlayarak, Aksaray Ortaköy, Merkez ve Konya Emirgazi, Ereğli İlçelerinden geçtikten sonra Niğde Bor ve Ulukışla İlçelerinde son bulmaktadır. Faaliyet alanı Yer Bulduru Haritası aşağıda verilmektedir. 43

55 Şekil 12. Yer Bulduru Haritası 44

56 2.2. Proje Yerinin İlgili İdaresince Onanmış Çevre Düzeni Planı Üzerinde Gösterimi (*) (*) (Plan paftalarının lejant ve plan hükümleri ile birlikte sunulması, söz konusu planlarda tarih ve sayılı karar ile. tarafından onaylanmıştır ve aslının aynıdır damgalarının bulunması) Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Güzergahı Kırşehir-Nevşehir-Niğde-Aksaray Planlama Bölgesi 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planı ve Konya-Isparta Planlama Bölgesi 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planı kapsamında yer almaktadır. Güzergahın işlendiği Çevre Düzeni Planları EK-9 olarak verilmektedir. Güzergahın, Çevre Düzeni Planlarına göre değerlendirilmesi yapıldığında; 1/ Ölçekli Kırşehir-Nevşehir-Niğde-Aksaray Planlama Bölgesi Çevre Düzeni Planı na göre güzergah, tarımsal nitelikli arazi, mera, kentsel yerleşik alanlar, kırsal yerleşik alanlar, kırsal gelişme alanları, ağaçlandırılılacak alan, sulama alanı ve özel çevre koruma bölgesi (Tuz Gölü) alanlarında kalmaktadır. 1/ Ölçekli Konya-Isparta Planlama Bölgesi Çevre Düzeni Planı na göre güzergah, tarımsal nitelikli arazi, mera alanı, sulanan alan kullanımlarında kalmaktadır tarihinde onaylanan ( tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Çevre Düzeni Planlarına Dair Yönetmelik", 4856 sayılı Kanun'un 2 (h) ve 10 (c) maddeleri ile 2872/5491 sayılı Kanun'un 9 (b) maddesi uyarınca tarihinde değişiklik yapılmıştır) 1/ Ölçekli Kırşehir-Nevşehir-Niğde-Aksaray Planlama Bölgesi Çevre Düzeni Planı Plan hükümlerinde; 7. GENEL HÜKÜMLER 7.11 Bu plan ile belirlenen planlama alt bölgeleri içinde veya dışında ihtiyaç olması halinde güvenlik, sağlık, eğitim v.b. sosyal donatı alanları, Belediye hizmet alanları, büyük kentsel yeşil alanlar, kent veya bölge/havza bütününe yönelik her türlü atık bertaraf tesisleri ve bunlarla entegre geri kazanım tesisleri, arıtma tesisleri, sosyal ve teknik alt yapı, karayolu, demiryolu, havaalanı, baraj, enerji üretimi, enerji iletimi ve doğalgaz depolamasına ilişkin imar planları; ÇED Yönetmeliği kapsamında kalanlar için Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu veya Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir kararının bulunması, ÇED Yönetmeliği kapsamı dışında olanlar için ise ilgili kurum ve kuruluşların uygun görüşü olması kaydı ile çevre düzeni planı değişikliğine gerek olmaksızın, ilgili idaresince hazırlanır ve onaylanır. Onaylanan planlar sayısal ortamda veri tabanına işlenmek üzere Bakanlığa gönderilir. Söz konusu tesisler/tesis alanları amacı dışında kullanılamazlar. Yakma veya düzenli depolarının yanı sıra fiziksel/kimyasal/biyolojik önişlem ünitelerini içeren entegre atık bertaraf veya geri kazanım tesislerinin yer seçiminde, atığın en yakın ve en uygun olan tesiste bertaraf edilmesi ilkesi çerçevesinde, bölgenin atık miktarı dikkate alınarak ilgili kurum ve kuruşların görüşü doğrultusunda tesisin yer seçimi belirlenir. 03/07/2007 tarihinde onaylanan (11/11/2008 tarihli ve sayılı Resmi Gazete' de yayımlanan Çevre Düzeni Planlarına Dair Yönetmelik, 4856 sayılı Kanunun 2(h) ve 10(c) maddeleri ile 2872 sayılı Kanunun 9(b) maddesi uyarınca 09/03/2011 tarihinde onaylanmıştır) 1/ Ölçekli Konya-Isparta Planlama Bölgesi Çevre Düzeni Planı Plan hükümlerinde; 45

57 V.17. Bu plan ile belirlenen planlama alt bolgeleri iginde veya dışında ihtiyaç olmasi halinde guvenlik, saglik, egitim v.b. sosyal donati alanları. Belediye hizmet alanları büyük kentsel yeşil alanlar, kent veya bölge/havza bütününe yönelik her türlü atık bertaraf tesisleri ve bunlarla entegre geri kazanım tesisleri, arıtma tesisleri, sosyal ve teknik alt yapı, karayolu, demiryolu, havaalanı, baraj, enerji üretimi, enerji iletimi ve doğalgaz depolamasına ilişkin imar planları; bu planın koruma, gelişme ve planlama ilkelerine, ilgili kurum ve kuruluşların görüşlerine uyularak ilgili idaresince yapılır ve onaylanır kullanımlardan ÇED Yönetmeliği kapsamında kalanlar için "Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" veya "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararinın bulunması, ÇED Yönetmeliği kapsamı dışında olanlar için ise ilgili kurum ve kuruluşların uygun görüsü olması kaydı ile çevre düzeni planı değişikliğine gerek olmaksızın ilgili idaresince hazırlanır ve onaylanır. Onaylanan planlar sayısal ortamda veri tabanına işlenmek üzere Bakanlığa gönderilir. Söz konusu tesisler/tesis alanları amacı dışında kullanılamazlar. Yakma veya düzenli depolamanın yanı sıra fiziksel/kimyasal/biyolojik önişlem ünitelerini içeren entegre atık bertaraf veya geri kazanım tesislerinin yer seçiminde, atığın en yakın ve en uygun olan tesiste bertaraf edilmesi ilkesi çerçevesinde, bölgenin atık miktarı dikkate alınarak ilgili kurum ve kuruşları görüşü doğrultusunda tesisin yer seçimi belirlenir. Hükümleri yer almakta olup, ÇED Raporu na konu proje bu hükümler doğrultusunda yürütülecektir. Ayrıca güzergâh hattı boyunca yer alan mera, tarım, sulama arazileri vb. hususlarda, ilgili kurum ve kuruluşlardan gerekli izinler alınarak bu görüşler doğrultusunda proje yürütülecek, güzergah boyunca yer alan onanlı imar planlarında gerekli düzenlemeler ÇED Süreci sonrasında yapılacaktır Proje Alanının Onaylı 1/5.000 Ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1.000 Ölçekli Uygulama İmar Planı Üzerinde Gösterimi (*) Demiryolu, demiryolu ile ilgili yapılacak olan istasyon ve tesisler için halihazır ve mevzi imar planları hazırlanarak, bölgede yer alan 1/1000 ve 1/5000 Ölçekli İmar Planlarına işlenecektir. Proje kapsamında 5302 sayılı İl Özel İdare Kanunu kapsamında İl Özel İdarelerden ve ilgili belediyelerden alınacak görüşler doğrultusunda uygulama imar planları yapılacaktır. Ayrıca güzergâhta olabilecek tüm değişikliklerden ilgili belediyeler haberdar edilecektir. ile ilgili güzergâhın geçtiği Belediye mücavir alanları için ilgili belediyelerden görüş ve imar planları temin edilmiştir. Bu kapsamda alınan görüşler EK-1 de, imar planları ise Ek-14 de verilmektedir. Kırşehir Belediyesi Kırşehir Belediyesi nden temin edilen görüşte, Demiryolu güzergahının Gölhisar Mahallesi ve Organize Sanayi Bölgesi nin doğu ucu olmak üzere iki yerde imarlı alan sınırlarından geçmekte olduğu belirtilmiştir. Demiryolu güzergahının imarlı alanlardan geçmesisinin kaçınılmaz olduğu durumlarda ise makul alanlardan, yaya ve araç trafiği geçişlerinin ve geçiş güvenliğinin sağlanması hususu belirtilmiş olup, bu hususlar sağlanacaktır. Talep edilen güzergah değişiklikleri ile ilgili etüd proje mühendislik hizmetleri kapsamında revizyon çalışmaları yapılmış olup, söz konusu demiryolu projesinin geometrik standartları ve topoğrafik koşullar sebebi ile hat revizyonu gerçekleştirilememiştir. Güzergah viyadük olarak zeminin oldukça üzerinden geçmektedir. Viyadük ayak açıklıkları 30 m civarında olup, bu ayaklarında imarda planan yolun yol kenarına isabet etmesi hedeflenmiştir. Bu açıdan güzergahın imar planına en az müdahale ile geçilmesi sağlanmıştır. 46

58 Aksaray Belediyesi Aksaray Belediyesi nden temin edilen görüşte, demiryolu hattının Aksaray İmar Planında Eğitim Kampüsü olarak ayrılan alandan geçtiği için hattın revizyonu talep edilmiştir. Söz konusu proje ile ilgili Eğitim Kampüsü Alanında revizyon yapılmıştır ve Aksaray Belediyesi nden temin edilen 24/01/2013 tarihli görüşte hattın revize halinin uygun bulunduğu belirtilmiştir. Konya Emirgazi Belediyesi Konya Emirgazi Belediyesi nden temin edilen görüşte söz konusu hattın Emirgazi İlçe Merkezine uzak planlandığı belirtilmiş olup, Emirgazi İlçesi nde istasyon planlanması talep edilmiştir. Ulukışla Belediyesi Ulukışla Belediyesi nden temin edilen görüşte projenin bu aşamasında Belediye tarafından öngörülen bir durum olmamakla birlikte, nihai proje aşamasına geçmeden mücavir alanları ile ilgili çalışmaların karşılıklı görüşülmesinde yarar olacağı belirtilmiştir Proje Alanı, Etki Alanı ve İnceleme Koridorunda Bulunan Koruma Alanları (milli parklar, tabiat parkları, tabiat anıtları, tabiatı koruma alanları, yaban hayatı koruma alanları, biyogenetik rezerv alanları, biyosfer rezervleri, doğal sit ve anıtlar, arkeolojik, tarihi, kültürel sitler, özel çevre koruma alanı, Ramsar Alanı, sulak alan, turizm alanı ve merkezi gibi ÇED Yönetmeliği nin EK-V inde belirtilen Duyarlı Yöreler), Bu Alanların Proje Alanına, Etki Alanına ve İnceleme Koridoruna Olan Mesafelerinin Belirtilmesi, Koordinatlarının Verilmesi (bu alanlar için Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Yaban Hayatı Dairesi Başkanlığı ve Milli Parklar Dairesi Başkanlığı nın görüşünün alınması) Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu güzergâhı ve etki alanında yer alan koruma alanları ile değerlendirme aşağıda ÇED Yönetmeliği EK-V inde bulunan duyarlı yöreler listesine göre yapılmıştır. 1. Ülkemiz mevzuatı uyarınca korunması gerekli alanlar a) 9/8/1983 tarihli ve 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu nun 2 nci maddesinde tanımlanan ve bu Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca belirlenen "Milli Parklar", "Tabiat Parkları", "Tabiat Anıtları" ve "Tabiat Koruma Alanları" hat güzergahında bulunmamaktadır. Konu ile ilgili Doğa Koruma Genel Müdürlüğü nden temin edilen görüş EK-1 de verilmektedir. b) 1/7/2003 tarihli ve 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu uyarınca Çevre ve Orman Bakanlığı nca belirlenen "Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Alanları" hat güzergahında bulunmamaktadır. Konu ile ilgili Doğa Koruma Genel Müdürlüğü nden temin edilen görüş EK-1 de verilmektedir. c) 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu nun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının "Tanımlar" başlıklı (a) bendinin 1, 2, 3 ve 5 inci alt bentlerinde "Kültür Varlıkları", "Tabiat Varlıkları", "Sit" ve "Koruma Alanı" olarak tanımlanan ve aynı kanun ile 17/6/1987 tarihli ve 3386 sayılı Kanunun (2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu nun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) ilgili maddeleri uyarınca tespiti ve tescili yapılan alanlar inceleme koridorunda bulunmamaktadır. ç) 22/3/1971 tarihli ve 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamında olan Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları inceleme koridorunda bulunmamaktadır. 47

59 d) 31/12/2004 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği nin 17, 18, 19 ve 20 nci maddelerinde tanımlanan alanlar inceleme koridorunda bulunmamaktadır. e) 2/11/1986 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği nin 49 uncu maddesinde tanımlanan "Hassas Kirlenme Bölgeleri" inceleme koridorunda bulunmamaktadır. f) 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu nun 9 uncu maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından "Özel Çevre Koruma Bölgeleri" olarak tespit ve ilan edilen alanlar, Söz konusu demiryolu projesinin, Mülga Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığınca onaylanan Tuz Gölü Özel Çevre Koruma Bölgesi ne ait 1/ Çevre Düzeni Planı nda Doğal Karakteri Korunacak Alan, Tarımsal Niteliği Korunacak Alan, Enerji Nakil Hattı, Mera ve Aksaray Yerleşmesine ilişkin Orta Yoğunlukta Kentsel Gelişme Alanları tanımlı alanlarda kaldığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü nce tespit edilmiş olup, söz konusu hattın Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içerisinde kalan kısmında plan değişikliği getirdiğinden tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Korunan Alanlarda Yapılacak Planlara Dair Yönetmelik doğrultusunda plan değişikliği tekliflerinin hazırlanarak Tabiat Varlıkları Genel Müdürlüğü ne sunulacaktır. Konu ile ilgili Tabiat Varlıkları Genel Müdürlüğü nden temin edilen görüşler EK-1 de verilmektedir. g) 18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu na göre koruma altına alınan alanlar inceleme koridorunda bulunmamaktadır. ğ) 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu uyarınca orman alanı sayılan yerler hat güzergahında bulunmamaktadır. Konu ile ilgili Kırşehir, Konya ve Niğde Orman Bölge Müdürlüklerinden temin edilen inceleme ve değerlendirme formları EK-1 de verilmektedir. Ancak projenin inceleme koridorunda orman alanları bulunmaktadır. İnceleme koridorunda kalan orman alanlarında herhangi bir işlem yapılmasının söz konusu olması durumunda Orman Kanunu gereğince izin alınacaktır. h) 4/4/1990 tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu gereğince yapı yasağı getirilen alanlar inceleme koridorunda bulunmamaktadır. ı) 26/1/1939 tarihli ve 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunda belirtilen alanlar inceleme koridorunda bulunmamaktadır. i) 25/2/1998 tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanununda belirtilen alanlar hat güzergahı boyunca bulunmaktadır. Mera alanlarını gösteren arazi varlığı haritası Ek-15 olarak verilmektedir. j) 17/5/2005 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği nde belirtilen alanlar: 3958 sayılı Kanunla uygun bulunup 17/5/1994 tarihli ve sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan "Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Hakkında Sözleşme (Ramsar Sözleşmesi) kapsamında "Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Listesi"ne dahil olan Sulak Alanlar tanımlanmıştır. 48

60 Ülkemizde Ramsar Sözleşmesi ile Sulak alan ilan edilen alanlar, Göksu Deltası, Burdur Gölü, Seyfe Gölü, Manyas Gölü, Sultan Sazlıkları, Kızılırmak Deltası, Akyatan Lagünleri, Ulubat Gölü, Gediz Deltası, Meke Maarı, Yumurtalık Lagünleri, Kızören Obruğu, Kuyucuk Gölü, Nemrut Krater Gölü olarak tanımlanmıştır. İnceleme koridorunda; Ramsar Sözleşmesine göre uluslar arası öneme sahip sulak alan bulunmamaktadır. 2. Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler uyarınca korunması gerekli alanlar a) 20/2/1984 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren "Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi" (BERN Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlardan "Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme Alanları"nda belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, "Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme Alanları" inceleme koridorunda bulunmamaktadır. b) 12/6/1981 tarih ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren "Akdeniz in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi" (Barcelona Sözleşmesi) uyarınca korumaya alınan alanlar inceleme koridorunda bulunmamaktadır. ı) 23/10/1988 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan "Akdeniz de Özel Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol" gereği ülkemizde "Özel Koruma Alanı" olarak belirlenmiş alanlar inceleme koridorunda bulunmamaktadır. ıı) 13/9/1985 tarihli Cenova Bildirgesi gereği seçilmiş Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından yayımlanmış olan "Akdeniz de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit" listesinde yer alan alanlar inceleme koridorunda bulunmamaktadır. ııı) Cenova Deklerasyonu nun 17. maddesinde yer alan "Akdeniz e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin" yaşama ve beslenme ortamı olan kıyısal alanlar inceleme koridorunda bulunmamaktadır. c) 14/2/1983 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren "Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesi"nin 1. ve 2. maddeleri gereğince Kültür Bakanlığı tarafından koruma altına alınan "Kültürel Miras" ve "Doğal Miras" statüsü verilen kültürel, tarihi ve doğal alanlar inceleme koridorunda bulunmamaktadır. ç) 17/5/1994 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren "Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi" (RAMSAR Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlar; inceleme koridorunda bulunmamaktadır. Konu ile ilgili Doğa Koruma Dairesi Başkanlığı ndan temin edilen görüş EK-1 de verilmektedir. d) 27/7/2003 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Avrupa Peyzaj Sözleşmesinde yer alan alanlar inceleme koridorunda bulunmamaktadır. 3. Korunması gereken alanlar a) Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, mevcut özellikleri korunacak alan olarak tespit edilen ve yapılaşma yasağı getirilen alanlar (Tabii karakteri korunacak alan, biogenetik rezerv alanları, jeotermal alanlar ve benzeri) inceleme koridorunda bulunmamaktadır. 49

61 b) Tarım Alanları: Tarımsal kalkınma alanları, sulanan, sulanması mümkün ve arazi kullanma kabiliyet sınıfları I, II, III ve IV olan alanlar, yağışa bağlı tarımda kullanılan I. ve II. sınıf ile özel mahsul plantasyon alanlarının tamamı inceleme koridorunda bulunmaktadır. c) Sulak Alanlar: Doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suların durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gel-git hareketinin çekilme devresinde 6 metreyi geçmeyen derinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamı olarak önem taşıyan bütün sular, bataklık sazlık ve turbiyeler ile bu alanların kıyı kenar çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak alan kalan yerler, inceleme koridorunda bulunmaktadır. İnceleme koridorunda yer alan tüm kuru, sulu dereler vb. tüm yüzeysel sular sulak alan olarak tanımlanmaktadır. d) Bilimsel araştırmalar için önem arzeden ve/veya nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türler ve ülkemiz için endemik olan türlerin yaşama ortamı olan alanlar, biyosfer rezervi, biyotoplar, biyogenetik rezerv alanları, benzersiz özelliklerdeki jeolojik ve jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar inceleme koridorunda bulunmamaktadır Proje Alanı, Etki Alanı ve İnceleme Koridorunda Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler Askeri Yasak Bölgeler Proje konusu Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Güzergâhında askeri yasak bölgeler bulunmamaktadır. Konu ile ilgili Genelkurmay Başkanlığ ndan alınan görüş Ek-1 de verilmiştir Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Belirli Amaçlar İçin Tahsis Edilmiş Alanlar Proje konusu Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Güzergâhı; - Karayolları, - Tarım alanları ve meralar, - Dere, - Boru hattı ile kesişmektedir. Güzergah ile ilgili olarak çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarından mevcut ve planlanan projeleri ile ilgili olarak görüşler alınmış olup, güzergah çevresinde bulunan askeri yasak bölgeler, boru hattı, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar aşağıda verilmiştir. Konu ile ilgili olarak alınan resmi görüşler EK-1 de verilmektedir. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Genel Müdürlüğü: Güzergah üzerinde ortaklık bünyesinde herhangi bir çalışmanın bulunmadığı belirtilmiştir. BOTAŞ Genel Müdürlüğü Doğal Gaz İşletmeleri Genel Müdürlüğü: Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu güzergahı BOTAŞ a ait doğal gaz ana iletim boru hatları ile toplam 14 ayrı noktada kesişme ve paralellik bulunmaktadır. Demiryolu Projesinin Ceyhan-Kırıkkale Ham Petrol Boru Hattını 3 farklı noktada kestiği Ayrıca Ulukışla İlçesi Hava Şehitleri Abidesi Mevkkiinden itibaren yaklaşık 5 km lik güzergah boyuncada boru hattına yakın bir şekilde paralellik göstererek kesişmeler meydana gelmektedir. Bu yüzden BOTAŞ ile yapılacak protokol çerçevesinde demiryolu çalışmalarına başlanacaktır. 50

62 DGBH ile ilgili Teknik Emniyet ve Katodik Koruması yönü ile aşağıda verilen hususlara uyulacaktır. 6 Ocak 2011 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. Genel Müdürlüğü (BOTAŞ) Ham Petrol ve Doğal Gaz Boru Hattı Tesislerinin Yapımı ve İşletilmesine Dair Teknik Emniyet ve Çevre Yönetmeliği esas alınacaktır. Tespit edilen paralellik ve kesişme noktaları teker teker irdelenerek, yukarıda verilen yönetmelik hükümlerine uygun olarak geçiş noktalarında demiryolu ile DGBH nın ilişkilendirilecektir. DGBH nın olumsuz yönde etkilenmemesi için statik hesaplamalar yapılacaktır. Katodik Koruma husularının açıklığa kavuşturulacaktır. Ayrıca mümkün olduğu kadar az sayıda kesişme ve paralellikten kaçınılacaktır (paralel gitmesi zorunlu olan yerlerde DGBH ile Demiryolu arasında minumum 50 m mesafe bırakılacaktır), kesişmelerde geçişlerin dik veya minumum 70 derecelik açı ile geçilmesine dikkat edilecektir. Bu kapsamda projede değişiklikler olması durumunda BOTAŞ a tekrar görüş sorulacak ve onaylar alınacaktır. Yukarıda ifade edilen yönetmeliğin Ham Petrol ve doğal gaz boru hatları için özel geçiş kuralları başlığı altındaki 8. maddesinin 5. bendinde Mevcut Boru Hatları Üzerinden Otoyol, Devlet ve İl Yolları ve Demiryolu Geçişi: Eğer mevcut bir boru hattı üzerinden yeni bir demiryolu, otoyol, devlet ve İl yolları geçecek ise BOTAŞ, geçiş yapılacak olan alanda boru hattına etki etmesi beklenen yüklerden dolayı boru hattının sağlamlığını analiz edecektir. İç Basınç ve yeni gelecek taşıtlı veya taşıtsız dışsal yüklerden dolayı boru hattının çevresinde oluşacak gerilimlerin toplamı esneme katsayısı nın % 90 ını aşma durumunda BOTAŞ bu gerilimi % 90 seviyesi veya altına indirebilmek için geçiş güzergahı boyunca mekanik kuvvetlendirme yapar. Yapısal koruma veya uygun boru hattı inşa eder veya borunun üzerine gelen dışsal yükleri dağıtır ibaresi yer almaktadır. Ayrıca b yönetmeliğin 8. maddesinin 21. bendinde; Boru hatlarının demiryollarından paslanmaya yönelik olumsuz yönde etkilenmesini engellemek amacı ile bu hatlar ile demiryolları arasındaki asgari mesafenin tespitinde, CEN/TS 15280:2006 standardının ilgili bölümünde (7.2.2) belirtilen asgari sınırlar geçerli olur. Buna göre tanımlanan asgari sınırlamalar şöyledir: c) Boru Hattı ile demiryolu arasındaki asgari mesafe mümkün olduğunca 1000 m nin altında olmaz. Zorunluluk gereği bu asgari snırının altında olması durumunda ise etkilenme hesapları yapılır. d) Boru Hatları eğer yerleşim alanlarının bulunduğu sahalardan geçiyor ise, buralardaki toplam zeminde metal yapı içeren elektrik, iletişim veya telekominikasyon kabloları, gaz ve su boruları gibi diğer altyapı tesislerinin bulunma ihtimali nedeniyle, bu tesislerin hatlara ait katodik koruma sistemlerini zayıflatıcı bir etki yapmasından dolayı, yukarıda bahsedilen bu mesafe asgari 300 metre olacak şekilde kısa tutulabilir ifadesi bulunmaktadır. Bu ifadeler doğrultusunda Kırşehir-Aksaray- Ulukışla Demiryolu Projesinin BOTAŞ ın işletme sorumluluğundaki Ceyhan-Kırıkkale Ham Petrol Boru Hattını kestiği noktalarda, boru hattına etki edebilecek muhtemel yüklerin önlenebilmesi amacı ile Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. Genel Müdürlüğü (BOTAŞ) Ham Petrol ve Doğal Gaz Boru Hattı Tesislerinin Yapımı ve İşletilmesine Dair Teknik Emniyet ve Çevre Yönetmeliği nde tipik çizimleri belirtilmiş uygun bir menfez projesi yapılacaktır. 51

63 Demiryolu güzergahının BOTAŞ Boru Hattının güzergahı ile paralellik arz ettiği durumlarda yönetmelikte belirtilen asgari emniyet mesafelerine uyulacaktır. BOTAŞ a sunulacak Demiryolu Projesinin, BOTAŞ ile yapılacak protokol kapsamında BOTAŞ tarafından onaylanmasına müteakip çalışmalara başlanılacak, yapılacak tespit ve çalışmalar ile proje uygulamalarının bölgeden sorumlu İşletme ve BOTAŞ a bağlı Şube Müdürlükleri ile koordineli bir şekilde yürütülecektir. Kamulaştırma Kanunun 30. Maddesi kapsamında BOTAŞ a kamulaştırma yönü ile (protokol çerçevesinde) yeniden müracat edilecektir. Demiryolu güzergahının inşaatına başlanmadan önce BOTAŞ Genel Müdürlüğü ile irtibata geçilecek ve yapılacak protokol çerçevesinde çalışmalara başlanacaktır. TEİAŞ Türkiye Elektrik İletim Anonim Ortaklığı: Demiryolu güzergahının bazı alanlarda enerji iletim hatları ile kesiştiği belirtilmiştir. Kesişme noktalarında Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliğinde belirtilen en küçük yaklaşım mesafelerini sağlayacak şekilde inşaat yapılacaktır. Güzergah ile hatların kesiştiği noktalardaki direklerin, emniyetli geçişin sağlanması amacıyla tadilatının gerekmesi durumunda tadilat masrafları faaliyet sahibi tarafından karşılanmak üzere TEİAŞ ile protokol yapılacaktır. DSİ Projeleri: Proje güzergahında yer alan DSİ Bölge Müdürlüklerine ait projeler, uyulması gerekli hususlar, yapılan revizyon bilgileri Bölüm te verilmiştir. Konu ile ilgili görüşleri EK-1 Resmi Yazılarda sunulmaktadır. 52

64 BÖLÜM 3: PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ 3.1. Demiryolu Projesinden Etkilenecek Alanın Belirlenmesi (etki alanının nasıl ve neye göre belirlendiğinin açıklanması, etki alanının harita üzerinde işaretlenmesi) etki alanı, inşaat ve işletme döneminde demiryolundan kaynaklanacak çevresel, sosyal, ekonomik ve sosyal boyuttaki etkilerin bir arada değerlendirilmesi ile belirlenmiştir. Proje güzergâhının sağından ve solundan er metre olmak üzere metre genişlindeki alan; inceleme alanı olarak belirlenmiştir. Bu genişlik T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından yayımlanan Demiryolları Planlama ve Tasarım Teknik Esasları kaynağında yer alan Güzergâh Tayini başlığı altında verilen aralıktır. Buna göre takribi güzergâhının belirlenmesi ve idarece onaylanması aşamasında hat güzergâhı söz konusu aralık sınırları içerisinde belirli kriterlere göre değişim gösterebilmekte ve bu aralığın dışına çıkılamamaktadır. Bu nedene projeye esas söz konusu aralık ÇED Raporu içeriğinde de inceme alanı olarak tanımlanmıştır. Söz konusu inceleme alanı proje kapsamında belirlenen takribi güzergâh ve yakın çevresinde yer alan ve ÇED Raporu içeriğinde incelenerek değerlendirilecek alan olarak tanımlanmaktadır. Proje etki alanı ise projenin yaratacağı potansiyel çevresel etkilerin bir arada değerlendirilmesi sonucunda hat çizgisi kaynak olarak alınarak dışa doğru belirlenen mesafedir. Proje etki alanı; faaliyetin çizgisel proje olması, inşaat ve işletme aşamalarında oluşabilecek hafriyat, toz ve gürültü gibi çevresel etkilerin genel olarak değerlendirilmesi sonucunda en kötü ihtimal göz önünde bulundurularak sağından ve solundan 250 m olmak üzere 500 m kabul edilmiştir. Projeye ait ÇED çalışmaları; söz konusu inceleme alanına göre tanzim edilmektedir. ÇED İnceleme alanının da işaretli olduğu hat güzergâhı ve sanat yapılarının üzerinde yer aldığı 1/ ölçekli Topografik Harita EK 2 de verilmiştir Orman Alanları (proje alanı, etki alanı ve inceleme koridoru için) Orman Alanı Miktarı (m 2 cinsinden, proje alanı orman alanı dışında ise en yakın orman alanı mesafesinin belirtilmesi) Proje güzergahında 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu uyarınca orman alanı sayılan yerler bulunmamaktadır. Konu ile ilgili Kırşehir, Konya ve Niğde Orman Bölge Müdürlüklerinden temin edilen inceleme ve değerlendirme formları EK-1 de verilmektedir. Ayrıca proje alanına en yakın orman alanı 150 m mesafede yer almakta olup, projenin inceleme koridorunda orman alanları bulunmaktadır. İnceleme koridorunda kalan orman alanlarında herhangi bir işlem yapılmasının söz konusu olması durumunda Orman Kanunu gereğince izin alınacaktır. Güzergahı gösterir Orman Haritası Ek-10 da verilmiştir. 53

65 Orman Alanlarında Meşcere Tipi, Kapalılığı vb., Proje Sahasının İşaretlendiği 1/ Ölçekli Meşcere Haritası Proje güzergahında 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu uyarınca orman alanı sayılan yerler bulunmamaktadır. Konu ile ilgili Kırşehir, Konya ve Niğde Orman Bölge Müdürlüklerinden temin edilen inceleme ve değerlendirme formları EK-1 de verilmektedir Projenin Orman Alanlarından Geçen Bölümünde Ne Kadar Ağaç Kesileceği, Kesilecek İse Bu Ağaçların Meşcere Tipi, Kapalılığı vb. Özellikleri Proje güzergahında 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu uyarınca orman alanı sayılan yerler bulunmamaktadır. Konu ile ilgili Kırşehir, Konya ve Niğde Orman Bölge Müdürlüklerinden temin edilen inceleme ve değerlendirme formları EK-1 de verilmektedir Proje Alanı, Etki Alanı ve İnceleme Koridorunun Jeolojik Özellikleri Genel Jeoloji (jeolojik birimlerin litolojilerinin ayrıntıları, tabaka doğrultu ve yön durumları, süreksizliklerin yönleri, açıklıkları, aralıkları, dolguları, zemin birimlerinin cinsleri, taşıma durumları, yeraltı su seviyeleri vb. hakkında bilgi verilmelidir) Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu güzergahı boyunca yüzeylenen formasyonların stratigrafik, yapısal ve litolojik özellikleri aşağıda açıklanmaktadır. Proje için jeolojik özellikleri bölümü hazırlanırken Protek-Mega Adi Ortaklığı tarafından hazırlanan Güzergah Amenajman Etüt Raporu ndan yararlanılmış olup, Amenajman Etüt Raporu EK-16 da verilmektedir. Demiryolu güzergahında yer alan birimler şunlardır: İç Anadolu Grubu (Ti) İç Anadolu bölgesinde Neojen yaşlı karasal çökeller bazı alanlarda ayrıntılı olarak çalışılmasına karşın, bazı alanlarda özellikle fasiyes ve stratigrafık özellikleri yeterince ayrıntılı çalışılmamıştır. Bu nedenle 1/ ölçekli jeoloji haritalarında farklı fasiyeslerin kenarlaştırılmalarında çıkan sorunların çözümü için İç Anadolu bölgesindeki Orta Miyosen-Pliyosen yaşlı ayrılmamış karasal fasiyesler, bu çalışmada, İç Anadolu grubu adı altında toplanmıştır. Daha önceki yıllarda hazırlanmış olan diğer paftalardaki özdeş kaya birimleri Kara (1997) tarafından Kızılırmak formasyonu adı altında anlatılmıştır. Karasal koşullarda çökelen birimin, yamaç moluzu ile temsil edilen kesimleri kırmızı renkli, tane desteksiz çakıltaşı ve çamurtaşlanndan oluşur. Kanal fasiyeslerini oluşturan kesimleri kızıl, kahve renkli, çapraz katmanlı, çakıltaşı, kumtaşı ve çamurtaşı bant ve mercekleri şeklindedir. Göreceli olarak birimin üst kesimlerini oluşturan ve havza ortası gölsel fasiyeslerle temsil edilen kesimleri, bazı yerlerde tutturulmamış kumtaşı, çamurtaşı, jips ve anhidritlerden, bazı yerlerde ise çakıltaşı, kumtaşı, çamurtaşı, kireçtaşı ve ignimbirit ara düzeylerinden oluşmaktadır. İç Anadolu grubuna ait çökeller Miyosen öncesi kayaçları uyumsuzlukla örter. Üstünde ise uyumsuz olarak Kuvaterner çökelleri yer alır. 54

66 Araştırıcılar tarafından birimin yayılım gösterdiği değişik yerlerden elde edilen, ostrocodlardan Cyprideis cf. vetroundıılate KIRSTIC (det:gökçen, 1980) Cyprideis tovosa JONES, Cyprideis tuberculaîa (MEHES), Jlyocypris gibba (det:erkan, 1980), memeli fosillerden Equidae ailesine ait Hipparion gracile KAUP (det:ozansoy, 1980), Proboscidae (hortumlu memeliler) takımına ait Choerolophodon penteîici azı dişi ile bunların diğer kemik ve diş parçaları, kömür bantlarından alınan Monoporolleniîes solaris, Pityospovites microalatus, Periporopollenites mıtitiparatus gibi polenlere göre İç Anadolu grubunun yaşı Üst Miyosen-Pliyosen'dir. Ancak Özcan ve diğ. (1990) tarafından Konya, Kadınhanı, Ilgın dolaylarında yapılan araştırmalarda İç Anadolu grubu içerisinde değerlendirilebilecek çökellerle geçişli ve ardalanmalı yüzeylemeleri bulunan volkanitierin yaşlan da göz önüne alınarak çökellerin yaşı Orta Miyosen-Pliyosen olarak kabul edilmiştir. İnsuyu Formasyonu (Tmpli) Gölsel kireçtaşı, çakıllı kireçtaşı, marn vb kaya türlerinden oluşan formasyon, Uygun ve diğerleri (1982) tarafından İnsuyu kireçtaşı olarak adlandınlmıştır. Ancak formasyonun sadece kireçtaşı veya çakıllı kireçtaşı düzeylerinden oluşmadığı yer yer marn, tüf, tüfıt, çakıltaşı ve kumtaşı içermesi nedeniyle ilk kez Ulu ve diğerleri (1994) birime İnsuyu formasyonu adını vermişlerdir. İnsuyu formasyonu yörede klavuz bir seviye oluşturan kırmızı renkli alüvyal çökellerle başlar. Üste doğru gölsel kırıntılılar (çakıltaşı-kumtaşı), marn ve kireçtaşı ile son bulur. Çakıltaşları, grimsi renkli, az çok derecelenme gösteren, kötü boylanmalı, orta-kalın katmanlı yan yuvarlak, bazen de yassı çakıllı olup çakılları kireçtaşı, volkanik cüruf, çört ve mağmatik kaya parçalanndan oluşur. Kumtaşları, ince taneli, derecelenmeli, polijenik elemanlı, kötü boylanmalı, yer yer çapraz katmanlı ve ince-orta tabakalı olup çoğunlukla volkanik çakıllıdır. Marnlar, sanmsı ve yeşilimsi renkli olup, magnezyumca zengin ve kalınlığı fazla olmayan seviyelerdir. İçlerinde yer yer sepiyolitik düzeyler gelişmiştir. Bazen jips mercekleri de kapsar. Bu kireçtaşlan ile ardalanmalar sunar. Kireçtaşlan, grimsibeyaz, pembemsi beyaz, krem beyaz ve yer yer de gri, kahve renkli, orta-kalın katmanlı, bol kalsit dolgulu, bolca kovuklu, mikritik dokulu ve kınlgandır. Formasyon üste doğru ince katmanlı plaket kireçtaşlarına geçer. Formasyonun altında Taşkestiktepe traverteni ve Aktoprak formasyonu (Karaman- M32'de), üzerinde ise Pliyosen-Pleyistosen yaşlı volkanitler ve Kuvaterner yaşlı Hotamış ve Tuzgölü formasyonu bulunmaktadır, insuyu formasyonu, altındaki ve üstündeki birimlerle uyumsuz ilişki gösterir. Formasyonun kalınlığı yaklaşık 550 metredir. Birim içinden derlenen numunelerden, Ilyocypris gibba (Ramdohr), Ilyocypis brady Sars, Candona sp., Candona (Candona) ccındida (Müler), Candona (C.) paralella pannonica Zalanyii, Candona (C.) devaxa Kaufmann, Planorbarius cf. thiollierei (Michaud), Lymnaea sp., Planörbis sp. gibi fosiller tanınmıştır. Tanımı yapılan fosillere göre birim, Pliyosen yaşlıdır. Ancak Hakyemez ve diğerleri (1992) İnsuyu formasyonunun eşdeğeri olan Apa formasyonundan aldıkları örneklerde; Cyperideis torosa fjones), Cyperideis seminulum (Reuss) ve Cyperideis sp. fosilleri tesbit etmişlerdir. Tanımı yapılan bu fosillere göre, birimin yaşı Geç Miyosen-Pliyosen'dir. İnsuyu formasyonu; alüvyon yelpazesi, gölsel ortam koşullarında çökelmiş olmalıdır. Formasyonunun üst düzeylerindeki kireçtaşlannın intraklastik çakıllı, kötü boylanmalı, sert ve kaim olması, bu istifin derin ve durgun tatlı su ortamından giderek sığlaşan hafif çalkantılı bir ortama, buradan da yüksek enerjili kıyı ortamına geçtiğini gösterir. 55

67 Birim, Özcan ve diğerleri (1990)'nin Dilekçi formasyonunun bir kısmı, Kızılırmak formasyonu (Birgili ve diğerleri, 1975), Umut ve diğerleri (1990)'nin Devriş formasyonu, Hakyemez ve diğerleri (1992)'nin Apa formasyonu ile değiştirilebilir. Ulukışla ve çevresinin stratigrafisi ve jeolojik evrimi başlıklı makalesinde OKTAY, 1982 bölgenin jeolojik ve tektonik evrimi şöyle özetlemektedir. Tersiyer başlarında Ulukışla ve yakın çevresini içine alan Tuz Gölü Havzası'nın güney kesimi, Üst Kretase'de bir ofiyolitik karmaşığın içine yerleştiği okyanusal bir çukurluk olarak tanımlanabilir. Bu basen içinde günümüze kadar, Tuz Gölü Havzası'nın okyanus ve sonrası evrelerine ilişkin ve birbirlerinden bölgesel açılı uyumsuzluklarla ayrılan üç ayrı grup kayaç topluluğu oluşmuştur. Bunlar sırasıyla Ulukışla, Kılan ve Bohçadikmen gurupları olarak adlanmış ve her biri, litolojik farklılıklar göz önünde tutularak formasyon ve üyelere bölünmüşlerdir. Havzanın filiş çökelleri ve kapanma evresine ilişkin mağmatik etkinlik ürünleri olan Ulukışla grubu, Adayayı volkanikleri, bunlara ilişkin karbonat ve kırıntılılar ile havzanın derin kesimlerinde depolanmış çeşitli türbiditik fasiyeslerden oluşmuştur. Molas türünde çökelleri temsil eden Kılan Gurubu; evaporit, tatlı su karbonatları ile karasal kırıntılılardan ve okyanus sonrası çökelleri olan Bohçadikmen Gurubu ise, çeşitli karasal kırıntılılar ve gölsel tortullardan oluşmuştur. Tersiyer başında bölge, içinde volkanik bir ada yayının gelişmekte olduğu kapanan bir okyanus durumundadır. EREN, 2000, Konya ve yakın çevresinin tektoniğini şöyle özetlemiştir. Konya ve yakın civarındaki kayaçlar Hersiniyen-Alpin ve genç tektonik hareketlerden etkilenmişler, kıvrımlı, kırıklı ve naplı yapı kazanmışlardır. Konya civarındaki birimler, iki fazda kıvrımlanmışlardır. İlkinde kuzeye eğimli kıvrım eksenli, ikinci fazda ise KD'ya eğimli kıvrım eksenleri oluşturacak şekilde kıvrımlanmışlardır. Genç tektonik dönemine ilişkin kıvrımlar, K-G yönündeki sıkışmalar sonucu oluşmuştur. Bölgedeki önemli bindirmeler Hatip Ofiyolit Karmaşığı ile üzerinde yer alan Çayırbağı Ofiyoliti arasında yer alır ve nap mertebesindedir. Çayırbağ Ofiyoliti ile Midos Tepe Formasyonu arasındaki tektonik dokanak Loras Fayı olarak adlandırılır. Dikmentepe kuzeyinde, Kadınhanı çevresinde, Gökçeyurt güneyinde KD-GB ile KB-GD yönlerinde uzanan normal faylar yer almaktadır. Esirağılı yöresinde güneye, Ardıçlı yöresinde güneydoğuya eğimli iki ters fay gözlenir. Neotektonik döneme ait, Meram İlçesinin güneyinde Üst Miyosen-Pliyosen yaşlı Dilekçi Formasyonu içinde yer alan normal fay Karamağıl mevkiine kadar uzanır. Konya İlinin batısında Kuvaterner yaşlı Konya fayı yer alır. Konya ovasının batısını oluşturur ve K-G doğrultuludur. Kızılören fayı KD-GB doğrultuludur. Konya ovası doğusunda, K-G doğrultusunda, Kuvaterner çökellerini etkileyen en önemli fay, Divanlar Fayıdır. Ortaköy Granotoidi Genel olarak, granitik ve gabro türü kayalardan oluşmuştur. Ortaköy granatoidi; gabro, diyorit, diyorit porfir, tonalit, granit, granodiyorit, monzonit, siyenitlerden oluşmuştur. Gabro kayaları, granit ve granodiyoritler tarafından kesilmiştir. Granitik kayalar içinde gabroların anklavları gözlenmektedir. Granodiyorit ve gabro kayaları birlikte, Kaman grubu metamorfitlerini kesmiştir. Ortaköy granotoidi içinde yer alan gabro kayaları (w), Seymen (1981;, Uygun ve diğ. (1982) Karakaya Ultramafiti diye adlandırılmıştır. Seymen (1981) Jura-Kampaniyen yaşlı, Batman (1978) Alt Kretase-Kam-paniyen öncesi, Norman (1972) Türoniyen- Kampaniyen, 'Uygun ve diğ. (1982) Üst Kretase döneminde Kaman metamorfitlerini üzerlediği kanısındadır. 56

68 Granitik kayaçlar, granit-alkali granit-siyenit ve granodiyorit -monzodiyorit-manzonit türü olmak üzere iki şekilde yüzeylemektedir. Birinci tür kayaçlar gri-boz, pembe renkli, iri kristallidir. İri ortoklas kristalleri ve ikizleri kayaya porfirik bir doku görünümü kazandırmıştır. Bu tür kayaların bulunduğu yerlerde, ayrışma sonu cunda granit arenası oluşmuştur. İkinci tür kayaçlar siyahımsı-gri-kırmızı şarabi renkli kaba kumtaşı ile çamurtaşı, som katmanlı marn, anhidrit ve jips seviyelerinden oluşmaktadır. Birim içinde kil ve kayatuzu düzeyleri vardır. Kalınlığı 50 m dir. Üstte Üst Miyosen-Pliyosen yaşlı Peçenek formasyonu tarafından uyumsuzlukla örtülür. Kızılöz formasyonu Üst Eosen Oligosen-Alt Miyosen yaşlı olmalıdır. Peçenek Formasyonu (Tp) İlk kez Uygun ve diğ. (1982) tarafından adlandırılmıştır. For masyon, çakıltaşı, teknesel çapraz tabakalı, gevşek tutturulmuş, orta-ince tabakalı kumtaşı, marn ve yer yer tüfit ara düzeyleri ile miltaşından oluşmaktadır. Peçenek formasyonu, Peçenek vadisinin Alt Pliyosen'de düşey faylanma ile havza halinde dönüşmesi ve bu havzaya masife ait malzemenin taşınıp doldurulmasıyla oluşmuştur. Birimin kalınlığı 150 metredir. Tabanda Oligosen yaşlı birimlerle uyumsuzdur. Peçenek formasyonunun yaşı Üst Miyosen- Pliyosen'dir. Alüvyon (Qal) Akarsu yataklarında güncel olarak oluşan çakıl, kum, kil depolanmalarından oluşmaktadır. Hasangazi Formasyonu (Teh) Kumlu kireçtaşı, kumtaşı, silttaşı ve şeylden oluşan birime, Demirtaşlı ve diğerleri (1975) tarafından Hasangazi formasyonu adı verilmiştir. Demirtaşlı ve diğerleri (1975) tarafından Hasangazi formasyonu içerisinde Bozbeltepe, Kabaktepe, Gümüş olmak üzere üç üye ayırtlamışlardır. Ancak bu çalışmada üye ayırtlanmamıştır.formasyonun tip kesiti, Ulukışla'nın 10 km güneyindeki Bozbeltepe ile Hasangazi köyü arasındadır. Birim, en altta taban çakıltaşı ile başlar, üste doğru bol fosilli ince bir kireçtaşma geçer. Daha üste doğru mavimsi gri renkli düzgün tabakalı, bol fosilli kalkarenit ve kalsiruditlere geçerken, bu seviyelerin üzerinde ise kırmızı-kahverenkli siltli şeyi, çakıltaşı, kumtaşı, kumlu kireçtaşı aradalanması ile türbiditik kumtaşı ve şeyi aradalanması şeklinde devam eder. Demirtaşlı ve diğerleri (1975) tarafından yapılan çalışmada; Nummuiiîes aturicus (Jolyr Eymerie), Discocyclina scalaris, Gypsina sp., Globorotaîia cf. centralis, Discocyclina sp., Gypsina mastelensis, Halkyardia sp. fosil toplulukları tanımlanarak birimin yaşı, Orta Eosen (geç Lütesiyen) olarak saptanmıştır. Oktay (1982) tarafından yapılan çalışmada ise; Globorotaîia bulbrooki, G. pehneri, Globigerapsis kugleri, Globigerina cf. venezuelena, G. senni, G. cf. parna fosil toplulukları tanımlanarak birimin yaşı, Orta Eosen (Orta Lütesiyen) olarak belirlenmiştir. Bu çalışmada da, stratigrafık konum ile birlikte fosil içeriği de dikkate alınarak birimin yaşı Orta Eosen (Lütesiyen) olarak kabul edilmiştir. Hasangazi formasyonunun altındaki, Ulukışla formasyonu, üzerinde ise Aktoprak formasyonu ile uyumsuz olarak yer alır. Birim; Koçak formasyonu (Ketin ve Akarsu, 1965), Delimahmutlu formasyonu (Demirtaşlı ve diğerleri, 1975), Güney formasyonu (Oktay, 1982) ile deneştirilebilir. Birim içindeki kırmızı renkli çamurtaşı ve türbiditik kumtaşı nispeten daha derin deniz ortamında çökelmiş olmakla birlikte, formasyon genelde dalga tabanı altında ve türbiditik akıntı ortamında depolanmıştır. 57

69 Bölgenin Stratigrafik Kesiti ile 1/ Ölçekli Jeoloji Haritası Bölgenin stratigrafik Kesitleri Şekil 13, Şekil 14, Şekil 15, Şekil 16, Şekil 17, Şekil 18 ve Şekil 19 da verilmiştir. Bögenin 1/ ölçekli Jeoloji Haritası Ek-2 de verilmiştir. Söz konusu demiryolu projesinin inşaatına başlamadan önce büyük ölçekli (1/1000 veya 1/5000) Jeoloji Haritası hazırlatılacaktır. Şekil 13. Kırşehir G-18 paftası genelleştirlmiş staratigarafik kolon kesiti 58

70 Şekil 14. Aksaray H-17 paftası genelleştirlmiş staratigarafik kolon kesiti 59

71 Şekil 15. Aksaray H-18 paftası genelleştirlmiş staratigarafik kolon kesiti 60

72 Şekil 16. Aksaray L-31 paftası genelleştirlmiş staratigarafik kolon kesiti 61

73 Şekil 17. Aksaray L-32 paftası genelleştirlmiş staratigarafik kolon kesiti 62

74 Şekil 18. Karaman M-32 paftası genelleştirlmiş staratigarafik kolon kesiti 63

75 Şekil 19. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Projesne Ait Formasyonlara Ait Stratigirafik Kolon Kesiti Özeti 64

76 Proje Alanına Ait İmar Planına Altlık Oluşturacak Jeolojik-Jeoteknik Etüt Raporları ve Sondaj Çalışmaları (raporun kapak, amaç, imar durumu, afet durumu, sonuçlar, onay kısmı ve yerleşime uygunluk haritaları proje yeri harita üzerine işaretlenmiş olarak rapora eklenmelidir) tarafından, etüt firmasından Kırşehir-Aksaray- Ulukışla Demiryolu etüt proje ve mühendislik hizmetleri kapsamında; toplamda 268 adet sondaj kuyusunun açılması planlanmıştır. Açılacak sondaj kuyuları jeolojik birimlere ve zemin durumlarına göre tespit edilmiş olup, açılacak sondaj kuyularının derinlikleri ise sondajın açılması anında netlik kazanacaktır. Sondaj kuyuları açıldıktan sonra ise zemine yönelik deney ve testler yapılacaktır. Deney ve testlerin türü ise zemine göre farklılık gösterebilecektir. Sondajların açılması anında sondaj alanında şantiye şefi, devletin görevlendirdiği Jeoloji Mühendisi ve Kontrol Mühendisi bulunacak olup, bu ekip tarafından yerinde kontroller ve kararlar verilecektir. Proje kapsamında yapılacak yapılar için 19/08/2008 tarih ve sayılı Mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (Afet İşleri Genel Müdürlüğü) genelgesi ve 11/11/2008 gün ve sayılı makam oluru doğrultusunda imar planına esas jeolojik-jeoteknik etüt raporu hazırlanacak ve İl Afet ve Acil Durum Müdürlüklerine sunulacaktır. Jeolojikjeoteknik etüt raporunda belirtilen tüm öneri ve önlemlere uyulacaktır. Sondaj noktalarının yerleri Ek-2 olarak verilen 1/25000 ölçekli harita üzerine işlenmiştir Proje Alanı, Etki Alanı ve İnceleme Koridorundaki Doğal Afet Durumu (güzergah boyunca 7269 sayılı yasa kapsamında kalan deprem dışındaki afet riskleri, heyelan, kaya düşmesi, çığ, su baskını, taşkın alanları vb. hakkında bilgi verilmelidir) Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu projesi kapsamında yapılan jeolojik çalışmalar sırasında güzergah boyunca heyelan, çığ, sel, kaya düşmesi vb. afet risklerinin bulunmadığıunı tespit edilmiştir. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu projesi kapsamında taşkın, heyelan, sel gibi doğal afetlere karşı alınacak önlemler Bölüm de incelenmiştir. Demiryolu projesi planlama aşamasında ve inşaat çalışmaları süresince her türlü yapının inşaatında mülga Bayındırlık ve İskân Bakanlığının tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik hükümlerine ve 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyle Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun ve bu kanuna istinaden çıkartılan Yönetmelik esaslarına uyulacaktır Proje Alanı, Etki Alanı ve İnceleme Koridorundaki Deprem Durumu, Bölgede İnceleme Alanını Etkileyebilecek Diri Faylar, Bu Faylarda Meydana Gelmiş veya Gelebilecek Olan Depremlerin Büyüklükleri ve Oluş Sıklıkları, Geçmişte Meydana Gelmiş Olan Depremlerin Hasar Dağılımları ve Neden Olduğu Zemin Problemleri Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasına göre demiryolu güzergahının geçtiği deprem bölgeleri ve Türkiye Deprem Haritası aşağıda verilmektedir. Ayrıca illere ait deprem haritalarına göre söz konusu demiryolu; Kırşehir İli; Aksaray İli; Konya İli; Niğde İli; 1. ve 2. derece, 3, 4. ve 5. derece, 5. derece, 4. ve 5. derece deprem bölgelerinde yer almaktadır. 65

77 Kırşehir-Aksaray- Ulukışla Demiryolu Şekil 20. Türkiye Deprem Haritası Şekil 21. Kırşehir ve Aksaray İlleri Deprem Haritaları Şekil 22. Konya ve Niğde İlleri Deprem Haritaları 66

78 Deprem Bölgeleri Haritası ile Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik birbirini tamamlamaktadır. Bu yönetmeliğe göre deprem bölgelerinde kabul edilen hesap ivmeleri, 1.derece için 0.4g, 2.derece için 0.3g, 3.derece için 0.2g, 4.derece için 0.1g olarak alınmaktadır. Türkiye Deprem Bölgeleri haritalarından da görüldüğü gibi demiryolu güzergahı 1.,2,,3.,4. Ve 5. Derece deprem bölgelerinde kalmaktadır. Proje kapsamında Deprem Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik hükümlerine titizlikle uyulacaktır. Bu tespitler doğrultusunda sanat yapılarının stabilite analizleri ve şev stabilite hesapları deprem bölgeleri koşullarına göre yapılacaktır. Proje alanı Diri Fay Haritalarına işlenerek aşağıda verilmiştir. Diri Fay Haritaları incelendiğinde proje alanında önemli bir fay hattını kesmediği görülmektedir. Şekil 23. Diri Fay Haritası-1 67

79 Şekil 24. Diri Fay Haritası-2 Şekil 25. Diri Fay Haritası-3 68

80 Şekil 26. Diri Fay Haritası-4 Şekil 27. Diri Fay Haritası-5 69

81 3.6. Proje Alanı, Etki Alanı ve İnceleme Koridoru İçerisindeki Hidrojeolojik Özellikler ve Yeraltı Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı, Proje Alanına Mesafeleri ve Debileri Proje güzergâhı boyunca zemin ve kaya birimlerinin jeolojik jeoteknik açıdan detaylandırılması, bu kesimde yer alan birimlerin mühendislik özelliklerinin belirlenmesi ve yeraltı suyu seviyesinin tespiti amacıyla toplamda 268 adet temel sondajları yapılmıştır. Sondaj noktaları EK-2 te verilen güzergâh jeolojisini gösteren 1/25000 ölçekli harita üzerine işlenmiştir. Hattın geçtiği kesimlerde yer altı suyu 1 m ile 5m arasında değişmektedir. Mevsimsel şartlara göre yer altı suları yüzey ya da yüzeye yakın kesimleri yükselmektedir. tarafından, etüt firmasından Kırşehir-Aksaray- Ulukışla Demiryolu etüt proje ve mühendislik hizmetleri kapsamında; toplamda 268 adet sondaj kuyusunun açılması planlanmıştır. Açılacak sondaj kuyuları jeolojik birimlere ve zemin durumlarına göre tespit edilmiş olup, açılacak sondaj kuyularının derinlikleri ise sondajın açılması anında netlik kazanacaktır. Sondaj kuyuları açıldıktan sonra ise zemine yönelik deney ve testler yapılacaktır. Deney ve testlerin türü ise zemine göre farklılık gösterebilecektir. Sondajların açılması anında sondaj alanında şantiye şefi, devletin görevlendirdiği Jeoloji Mühendisi ve Kontrol Mühendisi bulunacak olup, bu ekip tarafından yerinde kontroller ve kararlar verilecektir Proje Alanı, Etki Alanı ve İnceleme Koridoru İçerisindeki Hidrolojik Özellikler ve Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı, Proje Alanına Mesafeleri ve Debileri Demiryolu güzergâhının çevresindeki en önemli yüzeysel su kaynakları, akarsular, göletler ve barajlardır. Tablo 15 de güzergâhın kesmekte olduğu yüzeysel sular, Tablo 19 da ise güzergâh çevresinde yer alan göletler ve barajlar verilmektedir. Ayrıca, demiryolu güzergâhında yer alan dere geçişleri Bölüm de detaylı olarak verilmiştir. Tablo 19. Güzergâh Çevresinde Yer Alan Gölet ve Barajlar BARAJ/GÖLET ADI ANA HAT KİLOMETRE MESAFE Hirfanlı Barajı km Kültepe Barajı ,2 km Bozkır Barajı km Balcı Göleti ,7 km Çetin Göleti m 3.8. Proje Güzergahının Geçtiği Alanların Meteorolojik Özellikleri, Bölge Özelinde Hava Koşulları, Bu Koşulların Demiryolu Güvenliği Açısından İrdelenmesi Demiryolu güzergahında yer alan Kırşehir, Aksaray, Konya ve Niğde İllerin genel iklim özelliklerini aşağıda verilmektedir. 70

82 Şekil 28. Türkiye İklim Haritası Faaliyet alanının meteorolojik özelliklerinin tespit edilebilmesi için Kırşehir, Aksaray, Konya ve Niğde Meteoroloji İstasyonları verileri kullanılmıştır. Meteoroloji Bültenleri EK-11 olarak verilmiştir. Kırşehir İli: Meteoroloji İstasyonu : Kırşehir Enlem : Boylam : Yükseklik : 1004 m Kırşehir iklimi karasal iklim olup, kışları soğuk ve kar yağışlı, yazları sıcak ve genellikle kurak geçer. Son yıllarda, yaz yağışlarında artışlar görülse de, Kırşehir yarı kurak iklim özelliğine sahiptir. Sıcaklık Kırşehir Meteoroloji İstasyonu na ait yılları arasındaki rasat kayıtlarına göre Samsun İli nde en düşük sıcaklık C ile Şubat ayında, en yüksek sıcaklık C ile Temmuz ayında kaydedilmiştir. Sıcaklık Şubat ayından Temmuz ayına kadar düzenli olarak artmakta; Temmuz ayından Şubat ayına kadar da yine düzenli olarak azalmaktadır. Tablo 20. Uzun Yıllar Aylık Sıcaklık Değerleri Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık Ort. Sıc. (C) Ort. Yük. Sıc Ort. Düş. Sıc En Yük. Sıc. (C) En Düş. Sıc. (C)

83 Yağış Kırşehir Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre bölgenin ortalama toplam yağış miktarı mm olup, en yüksek aylık ortalama toplam yağış miktarı 52.5mm ile Nisan ayında gerçekleşmiştir. Tablo 21. Uzun Yıllar Aylık Yağış Değerleri Ort. Top. Yağ. Mik. (mm) Gunluk En Cok Yağ. Mik. (mm) Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık Bağıl Nem Kırşehir Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre bölgenin yıllık ortalama bağıl nemi; %64 en yüksek aylık ortalama bağıl nem %78 ile Aralık ayında olup, en düşük bağıl nem %3 ile Mayıs ve Temmuz aylarında gerçekleşmiştir. Tablo 22. Uzun Yıllar Bağıl Nem Değerleri Saat 07 deki Ort. Bağıl Nem (%) Saat 14 deki Ort. Bağıl Nem (%) Saat 21 deki Ort. Bağıl Nem (%) Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık Ort. Bağıl Nem (%) En Düş. Bağıl Nem (%) Rüzgâr Kırşehir Meteoroloji İstasyonu na göre bölgenin yıllık ortalama rüzgâr hızı; 3.9 m/sn, en hızlı esen rüzgâr ise 41.3 m/sn ile NW (kuzey batı) yönünde olduğu belirlenmiştir. Tablo 23. Kırşehir İli Genel Rüzgâr Verileri Saat 07 deki Ort. Rüz. hızı (m/s) Saat 14 deki Ort. Rüz. hızı (m/s) Saat 21 deki Ort. Rüz. hızı (m/s) Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık Ort. Rüz. hızı (m/s) En Hızlı Esen Rüz Yönü NNE N SSW SE WSW WNW NW WSW NE SSE S NW NW En Hızlı Esen Rüz hızı (m/s)

84 Aksaray İli: Meteoroloji İstasyonu : Aksaray Enlem : Boylam : Yükseklik : 965 m Aksaray genel olarak, orta iklimler kuşağında olup soğuk yarı kara iklim tipine sahiptir. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve yağışlıdır. Sıcaklık Aksaray Meteoroloji İstasyonu na ait yılları arasındaki rasat kayıtlarına göre Aksaray İli nde en düşük sıcaklık C ile Ocak ayında, en yüksek sıcaklık C ile Temmuz ayında kaydedilmiştir. Tablo 24. Uzun Yıllar Aylık Sıcaklık Değerleri Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık Ort. Sıc. (C) Ort. Yük. Sıc Ort. Düş. Sıc En Yük. Sıc. (C) En Düş. Sıc. (C) Yağış Aksaray Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre bölgenin ortalama toplam yağış miktarı mm olup, en yüksek aylık ortalama toplam yağış miktarı 65.8 mm ile Şubat ayında gerçekleşmiştir. Tablo 25. Uzun Yıllar Aylık Yağış Değerleri Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık Ort. Top. Yağ. Mik. (mm) Günlük En Çok Yağ. Mik. (mm) Bağıl Nem Aksaray Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre bölgenin yıllık ortalama bağıl nemi % 57, en düşük bağıl nem %2 ile Eylül ayında gerçekleşmiştir. Tablo 26. Uzun Yıllar Bağıl Nem Değerleri Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık Saat 07 deki Ort. Bağıl Nem (%) Saat 14 deki Ort. Bağıl Nem (%) Saat 21 deki Ort. Bağıl Nem (%) Ort. Bağıl Nem (%) En Düş. Bağıl Nem (%)

85 Rüzgâr Aksaray Meteoroloji İstasyonu na göre bölgenin yıllık ortalama rüzgâr hızı 2.5 m/sn, en hızlı esen rüzgâr ise 31.4m/sn ile SSW (güney güneybatı) yönünde olduğu belirlenmiştir. Tablo 27. Aksaray İli Genel Rüzgâr Verileri Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık Saat 07 deki Ort. Rüz. hızı (m/s) Saat 14 deki Ort. Rüz. hızı (m/s) Saat 21 deki Ort. Rüz. hızı (m/s) Ort. Rüz. hızı (m/s) En Hızlı Esen Rüz Yönü SSW SSW SW SSW WSW SW NW WNW WSW SSE S SSW SSW En Hızlı Esen Rüz hızı (m/s) Konya İli: Meteoroloji İstasyonu : Ereğli Enlem : Boylam : Yükseklik : 1044 m Konya ilinin iklimi İç Anadolu bölgesinin güney kısmında yer alan Konya da kışlar sert, soğuk ve kar yağışlı, yazlar sıcak ve kurak geçer. Akdeniz Bölgesine yakın kısımlarında Akdeniz iklimi görülür. Sıcaklık Ereğli Meteoroloji İstasyonu na ait yılları arasındaki rasat kayıtlarına göre Ereğli İlçesi nde en düşük sıcaklık C ile Aralık ayında, en yüksek sıcaklık 41,3 0 C ile Temmuz ayında kaydedilmiştir. Tablo 28. Uzun Yıllar Aylık Sıcaklık Değerleri Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık Ort. Sıc. (C) Ort. Yük. Sıc Ort. Düş. Sıc En Yük. Sıc. (C) En Düş. Sıc. (C)

86 Yağış Ereğli Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre bölgenin ortalama toplam yağış miktarı 294,5 mm olup, en yüksek aylık ortalama toplam yağış miktarı 60,6 mm ile Şubat ayında gerçekleşmiştir. Tablo 29. Uzun Yıllar Aylık Yağış Değerleri Ort. Top. Yağ. Mik. (mm) Günlük En Çok Yağ. Mik. (mm) Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık Bağıl Nem Ereğli Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre bölgenin yıllık ortalama bağıl nemi % 62, en düşük bağıl nem %2 ile Nisan ayında gerçekleşmiştir. Tablo 30. Uzun Yıllar Bağıl Nem Değerleri Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık Saat 07 deki Ort. Bağıl Nem (%) Saat 14 deki Ort. Bağıl Nem (%) Saat 21 deki Ort. Bağıl Nem (%) Ort. Bağıl Nem (%) En Düş. Bağıl Nem (%) Rüzgâr Ereğli Meteoroloji İstasyonu na göre bölgenin yıllık ortalama rüzgâr hızı 2,3 m/sn, en hızlı esen rüzgâr ise 34 m/sn ile SSW (güney-güney-kuzey) yönünde olduğu belirlenmiştir. Tablo 31. Ereğli İlçesi İli Genel Rüzgâr Verileri Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık Saat 07 deki Ort. Rüz. hızı (m/s) Saat 14 deki Ort. Rüz. hızı (m/s) Saat 21 deki Ort. Rüz. hızı (m/s) Ort. Rüz. hızı (m/s) En Hızlı Esen Rüz Yönü SSW SSW SSW SSE S S WNW SE WSW SSW S SSW SSW En Hızlı Esen Rüz hızı (m/s)

87 Niğde İli: Meteoroloji İstasyonu : Ulukışla Enlem : Boylam : Yükseklik : 1453 m Niğde'de sert kara iklimi görülür. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlı geçer. Sıcaklık Ulukışla Meteoroloji İstasyonu na ait yılları arasındaki rasat kayıtlarına göre Ulukışla İlçesi nde en düşük sıcaklık C ile Şubat ayında, en yüksek sıcaklık C ile Temmuz ayında kaydedilmiştir. Tablo 32. Uzun Yıllar Aylık Sıcaklık Değerleri Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık Ort. Sıc. (C) Ort. Yük. Sıc Ort. Düş. Sıc En Yük. Sıc. (C) En Düş. Sıc. (C) Yağış Ulukışla Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre bölgenin ortalama toplam yağış miktarı 322 mm olup, en yüksek aylık ortalama toplam yağış miktarı 56 mm ile Haziran ayında gerçekleşmiştir. Tablo 33. Uzun Yıllar Aylık Yağış Değerleri Ort. Top. Yağ. Mik. (mm) Günlük En Çok Yağ. Mik. (mm) Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık Bağıl Nem Ulukışla Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre bölgenin yıllık ortalama bağıl nemi % 62, en düşük bağıl nem %0 ile Mayıs ayında gerçekleşmiştir. 76

88 Tablo 34. Uzun Yıllar Bağıl Nem Değerleri Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık Saat 07 deki Ort. Bağıl Nem (%) Saat 14 deki Ort. Bağıl Nem (%) Saat 21 deki Ort. Bağıl Nem (%) Ort. Bağıl Nem (%) En Düş. Bağıl Nem (%) Rüzgâr Ulukışla Meteoroloji İstasyonu na göre bölgenin yıllık ortalama rüzgâr hızı 3.3 m/sn, en hızlı esen rüzgâr ise 37 m/sn ile ESE (doğu güneydoğu) yönünde olduğu belirlenmiştir. Tablo 35. Ulukışla İlçesi Genel Rüzgâr Verileri Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık Saat 07 deki Ort. Rüz. hızı (m/s) Saat 14 deki Ort. Rüz. hızı (m/s) Saat 21 deki Ort. Rüz. hızı (m/s) Ort. Rüz. hızı (m/s) En Hızlı Esen Rüz Yönü ENE E ESE E SE WNW WNW ENE SE ESE ENE ESE ESE En Hızlı Esen Rüz hızı (m/s) Şekil 29. Hat Güzergahı Ortalama Sıcaklık Verileri 77

89 Şekil 30. Hat Güzergahı Ortalama Nem Verileri Şekil 31. Hat Güzergahı Yağış Verileri Şekil 32. Hat Güzergahı Rüzgar Verileri 78

90 3.9. Proje Alanı, Etki Alanı ve İnceleme Koridorundaki Ekosistem Değerlendirme Raporu (bu konuda çalışma yapmış ilgili üniversitelerin uzman ve akademisyenlerinden oluşan en az üç kişilik komisyon görüşü alınarak ekosistem değerlendirme raporu hazırlanmalıdır) Hattı Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü nün tarih 4157 sayılı görüşünde de belirttiği gibi herhangi bir Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ndan geçmemektedir. Bundan dolayı söz konusu demiryou projesi kapsamında Ekosistem Değerlendirme Raporu hazırlanmamıştır. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü nün görüşü Ek-1 de verilmiştir Proje Alanı, Etki Alanı ve İnceleme Koridorundaki Flora ve Yaşam Alanları (bu bölümde arazide gözlem, anket ve görüşme sonucu tespit edilen türler ile literatürden alınan türlerin ayrı ayrı belirtilmesi, arazi çalışmasının vejatasyon döneminde yapılması, çalışma yönteminin verilmesi, flora elemanlarının tümünü kapsayacak şekilde Familya, Cins, Tür, Türkçe Adları, Endemizm Durumu, Fitocoğrafik Bölge, Tehlike Kategorileri, ulusal mevzuat ve uluslar arası sözleşmeler kapsamında Koruma Statüleri ile ilgili elde edilen verilerin tablo halinde düzenlenmesi, web adresinde bulunan Türkiye Bitkileri Veri Servisinin Kullanılması ) İklim ve Vejetasyon - Kırşehir İli Kırşehir de İç Anadolu Bölgesinde hakim olan tipik bir kara iklimi hüküm sürer. Kışları soğuk ve sert, yazları sıcak ve kurak geçer. İç Anadolu yu çeviren Toroslar ve Kuzey Anadolu sıradağları, Akdeniz in ve Karadeniz in ılıman iklimini iç kesimlere sokmamaktadır. Bu nedenle bölgede Doğu Anadolu Bölgesindeki kadar sert olmamakla birlikte kara iklimi özellikleri görülmektedir. İklime bağlı olarak şekillenen bitki örtüsü, süregelen tahribatın da etkisiyle Kırşehir ilinde genellikle bozkır görünümüne sahiptir. İç Anadolu Bölgesinin bozkır kuşağı içinde bulunan ilde yer yer tepelerde çalılıklar yer almaktadır. Ormanlık alanlar ilin toplam yüzölçümünün yaklaşık %2 sidir. - Aksaray İli Aksaray ili İç Anadolu karasal iklim kuşağında yer almaktadır. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve yağışlıdır. Yağışlar genellikle ilkbahar ve kış aylarında görülmektedir ve Türkiye ortalamasının altında yağış almaktadır. Aksaray ilinde bitki örtüsü üzerinde iklimin etkileri açıkça gözlenmektedir. Doğal bitki örtüsü genellikle steptir. Daha çok kökü derine inmeyen tek veya çok yıllık ot ve bodur bitkiler görülür. - Konya İli Konya ili coğrafik konumu itibariyle kuzey-güney doğrultusunda geniş bir alanı kapsayan Konya kapalı havzasında yer almaktadır. Bu nedenle değişik iklim özellikleri görülmektedir. Havzanın güneyi kışları ılık ve yağışlı yazları sıcak ve kurak geçen Akdeniz iklimi, orta ve kuzey kesimleri ise kışları soğuk yazları sıcak ve kurak geçen karasal iklim; Karapınar ve çevresinde ise karasal iklim hüküm sürmektedir. 79

91 Konya il sınırları içerisinde genellikle kara iklimi hüküm sürdüğünden bahar aylarında birden yeşeren bitki örtüsü yağışların azalması ve kesilmesiyle sararıp kurur. Konya ovası, step bitki örtüsü şeklini alır. Bitkiler genellikle bodur, dikenli ve toprağa derince girebilen yumru köklüdür. - Niğde İli İlin etrafının dağlarla çevrili olması, deniz seviyesinden yüksekte bulunması, denizin bunaltıcı etkilerini ve denizden gelen rüzgârları alamaması, kuzeyden gelen soğuk rüzgârlara açık olmasından dolayı Niğde ilinde genellikle karasal iklim görülmektedir. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlıdır. Ayrıca ilin Akdeniz Bölgesine sınır olan kesimlerinde ise Akdeniz ikliminin etkileri görülmektedir. Genellikle karasal iklimin hakim olduğu ilde, ormanlık bölgeler azdır. Genellikle step topluluklarından oluşan bitki örtüsüne rastlanmaktadır. Proje alanının yaklaşık güzergahı Şekil 21 de verilen Türkiye Vejetason Haritası üzerinde gösterilmektedir. Proje alanının Astragalus stepleri ve Prestep Meşe Ormanları olarak gösterilmektedir. Proje alanında vejetasyonuna genellikle Orta Anadolu ova bozkırlarından oluşan step bitkileri hakimdir. Şekil 33. Türkiye Vejetasyon Formasyonları Fitocoğrafik Bölge Türkiye, topografik yapı ve iklim özelliklerinin farklılığından dolayı 3 floristik bölgenin etkisi altındadır. Bunlar Şekil 22 den de görüleceği üzere; MED.- Mediterran (Akdeniz), IR-TUR İrano-Turan (İran-Turan) ve EUR-SIB- Avro-Sibirya (Avrupa Sibirya) bölgeleridir. Proje alanı, fitososyolojik olarak incelendiğinde, İran-Turan fitocoğrafik bölgesinin etkisi altında kalmaktadır. 80

92 32 familyaya ait 84 takson tespit edilmiştir. Çalışma alanından tespit edilen bitkilerin fitocoğrafik bölgelere dağılımı ise; 3 tanesi Akdeniz, 17 tanesi İran Turan, 4 tanesi Avrupa Sibirya ve 1 tanesi Karadeniz Fitocoğrafik Bölge elementedir. Bunun dışında kalan 59 bitki türü ise yaygın olarak ülkemizde yayılış gösteren ya da fitocoğrafik bölgesi bilinmeyen bitki türlerinden oluşmaktadır. Proje alanında yapılan çalışmalar ve literatür taramaları ile tespit edilen flora elemanları step vejetasyonunda genel olarak gözlenen türlerdir. Çoğunlukla tek veya çok yıllık otsu, çalımsı, dikenli bitkiler bulunmaktadır. Şekil 34. Türkiye Fitocoğrafik Bölgeleri Haritası Endemizm Türkiye, jeolojik ve jeomorfolojik kaynakları nedeniyle endemik bitkiler bakımından oldukça zengindir. Ülkemizde tespit edilen toplam bitki türünün %30 unu endemik bitki türleri oluşturmaktadır. Yapılan literatür taramaları ve alanda daha önce yapılmış çalışmalar incelendiğinde proje güzergahı ve çevresinde bulunma ihtimali olan 2 adet endemik tür belirlenmiştir. Söz konusu endemik türler; Crocus ancyrensis (HERBERT) MAW ve Rhamnus petiolaris BOISS. Olup, tabloda koruma statüleriyle birlikte belirtilmiştir. IUCN - Tehlike sınıfları Taksonların Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabında belirlenen kategorileri ve açıklamaları Tablo 36 da verilmiştir. Tespit edilen endemik bitki türü/türleri bu kategorilere göre değerlendirilmiştir. 81

93 Tablo 36. Tehlike Sınıflar ve Açıklamaları EX Extinct - Tükenmiş Endemik Türler Son ferdinin öldüğüne dair hiçbir şüphe bulunmamaktadır. EW Extinct In Wild -Doğada Tükenmiş Takson bulunabileceği ortamlarda ve yılın farklı zamanlarında yapılan araştırmalarda bulunamamış yani doğada kaybolmuş ve yalnız kültüre alınmış bir şekilde yaşamaya devam etmektedir. CR Critically Endangered- Çok tehlikede Çok yakın bir gelecekte yok olma riski altında bulunan taksonlar. EN VU LR (cd) (nt) Endangered- Tehlike Altında Vulnerable-Zarar Görebilir Lower Risk- Az tehdit altında Conservation Dependent - Koruma Önlemi Gerektiren Near Threatened - Tehdit Altına Girebilir Oldukça yüksek risk altında ve yakın gelecekte yok olma tehlikesi altında olan taksonlar. CR ve EN gruplarına konmamakla birlikte, doğada orta vadeli gelecekte yüksek tehdit altında olan taksonlar. Populasyonları oldukça iyi ve en az 5 lokalitede bilinen taksonlar. Gelecekteki tehdit açısından sıralanabilecek 3 alt kategorisi vardır. 5 yıl içinde yukarıdaki kategorilerden birine girebilecek taksonlar. Hem tür hem de habitat açısından özel bir koruma statüsü gerektirenler. Bir önceki gruba konmayan ancak VU kategorisine konmaya yakın taksonlar. (lc) Least Concern - En Az Endişe Verici Herhangi bir koruma gerektirmeyen ve tehdit altında olmayanlar. DD Data Deficient- Yetersiz Veri Dağılım ve bolluğu hakkındaki bilgi yetersiz taksonlar. NE Not Evalueted-Değerlendirilmeyen Herhangi bir kriter ile değerlendirilmeyenler. Proje alanında belirtilen endemik türler; Crocus ancyrensis ve Rhamnus petiolaris türleri alanda bulunma ihtimali olan endemik türler olarak belirlenmiştir. Söz konusu endemik türler Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabına göre LR(lc) kategorisinde bulunmaktadır. LR (lc) kategorisi az tehdit altında olan, en az endişe verici türler olarak tanımlanmaktadır. Belirtilen endemik türler, yaygın endemik olup, ülkemizde geniş bir yayılışa sahiptir. Neslinin tehlikeye girmesi gibi bir durum şu anda söz konusu olmadığı gibi yakın gelecekte de herhangi bir tehdit büyük olasılıkla beklenmemektedir. Bu tür haricinde alanda bulunan/bulunması muhtemel olan türler için IUCN kategorisi bulunmamaktadır. Proje inşaat çalışmaları doğal floraya en az zarar verecek şekilde gerçekleştirilecek olup, bu hususta çalışacak personel bilinçlendirilecektir. Endemik türlerin Türkiye dağılımları ve karelere göre durumu Tablo 37 de verilmiştir. 82

94 Tablo 37. Proje alanı ve çevresinde bulunma ihtimali olan endemik türlerin özellikleri Tür Adı Türkiye Dağılımı IUCN Karelere Göre Crocus ancyrensis Kuzey ve Orta Anadolu LR(lc) Rhamnus petiolaris Orta, Doğu ve Güneydoğu Anadolu LR(lc) Kaynak: Türkiye Bitkileri Veri Servisi Proje Alanının Uluslararası Sözleşmeler Açısından Değerlendirilmesi Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarını Koruması Sözleşmesi (BERN) Bern Sözleşmesinin amacı; yabani flora faunayı ve bu türlerin yaşam ortamlarını muhafaza etmek, özellikle uluslararası işbirliği ile korunmasını sağlamaktadır. Koruma altına alınan flora türleri Bern Sözleşmesi Ek-1 de verilmiştir. Tablo 38. BERN Sözleşmesi Ek Liste 1 Ek-I Kesin olarak koruma altına alınan flora türleri Proje alanında yapılan çalışmalarda tespit edilen türler, Bern Sözleşmesi Ek-1 listesinde bulunmamaktadır. CITES - Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora) CITES Sözleşmesi, nesli tehlikedeki yabani hayvan ve bitki türlerinin uluslararası ticaretine ilişkin bir sözleşmedir. Ticaretlerinin düzenlenmesi farklı derecede bulunan yabani hayvan ve bitki türleri, üç ayrı ek liste olarak belirlenmiştir. Buna göre ek listelerden, - EK-1 listesi nesilleri tükenme tehdidi ile karşı karşıya bulunan ve bu nedenle örneklerinin ticaretinin sıkı mevzuata tabi tutulması ve bu ticarete sadece istisnai durumlarda izin verilmesi zorunlu olan türleri içerir. 83

95 - EK-2 listesi nesilleri mutlak olarak tükenme tehdidiyle karşı karşıya olmamakla birlikte, nesillerinin devamıyla bağdaşmayan kullanımları önlemek amacıyla ticaretleri belirli esaslara bağlanan türleri içerir. - EK-3 listesi ise herhangi bir taraf ülkenin kendi yetki alanı içinde düzenlenmeye tabi tuttuğu ve aşırı kullanımını önlemek veya kısıtlamak amacıyla ticaretinin denetime alınmasında diğer taraflar ile iş birliğine ihtiyaç duyduğunu belirttiği bütün türleri kapsar. Proje kapsamında yapılan flora çalışmalarında CITES Sözleşmesi ek listelerinde bulunan bitki türüne rastlanmamıştır. Proje alanında yapılan arazi çalışmaları ile teşhis yapılmış, literatür araştırmaları ve alanda daha önce yapılmış çalışmalar, bu çalışmaların yayınları incelenerek, proje alanı ve yakın çevresinde tespit edilen türler Tablo 39 Flora listesinde verilmiştir. Bu çalışmada, türlerin hangi fitocoğrafik bölge elementi oldukları, endemizm durumu, Red Data Book Tehlike sınıfları, habitatları ve ortamda bulunuş oranları belirtilmiştir. Türlerin tespiti için TÜBİVES (Türkiye Bitkileri Veri Servisi) den, bitkilerin Türkçe karşılıkları için ise Türkçe Bitki Adları Sözlüğü (Baytop,1994) adlı eserden faydalanılmıştır. Proje alanında bulunan türler Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarının Korunması Sözleşmesi olan Bern Sözleşmesine göre incelenmiştir. 84

96 Tablo 39. Proje Güzergahı ve Yakın Çevresinde Tespit Edilen Flora Türleri FAMİLYA Cins Tür Türkçe Adı END* IUCN FCB* Habitat Lokalite Tespit* ACANTHACEAE Acanthus L. Acanthus hirsutus BOISS. Ayıpençesi Pinus brutia ormanları, dik kireçsiz eğimler, bozkır, nadas tarlaları A Bupleurum L. Bupleurum gerardii ALL. Çalı ve yamaçlar, kıyılar, tarlalar L Eryngium L. Eryngium campestre L. var. Orman açıklığı, taşlı tepe yanları, Eşek Dikeni virens LINK bozulmuş step, nadas tarlalar A APIACEAE Falcaria FABR. Falcaria vulgaris BERNH. Kazayağı Kayalık yamaçlar, otlaklar, kıyılar, nadas tarlalar L Kireçtaşı yamaçlar, step, meşe Scandix L. Scandix iberica BIEB. Atkişnek otu veya ardıç çalılıkları, otlu A yamaçlar, ekili alanlar Turgenia HOFFM. Turgenia latifolia (L.) HOFFM. Pıtrak Çorak ve ekili yerler L Achillea L. Achillea wilhelmsii C. KOCH Civanperçemi İran-Turan Step, tarla A Artemisia campestris L. Yavşan Tepe yanları, kumluk alanlar A Artemisia L. Avrupa- Tuzlu düzlükler, kumullar, karasal, Artemisia santonicum L. Yavşan Sibirya deniz yakını L Centaurea L. Centaurea depressa BIEB. Acımık Tarla, yol kenarı A Centaurea virgata LAM. Peygamber Çiçeği İran-Turan Kurak tepeler, step, kurak boş alan A Chardinia DESF. Chardinia orientalis (L.) O. Step, kireçtaşı yamaç, nadas tarla, Doğu Şardinyası İran-Turan KUNTZE yol kenarı L Cirsium MILLER Cirsium arvense (L.) SCOP. Köy göçüren Yol kenarı, dere kıyısı, hendek, otlak, ekili alan L ASTERACEAE Crepis L. Crepis foetida L. subsp. Maki, kaya, deniz kumulu, tarla, Tüylü Kanak foetida L. Pinus ormanı L Echinops L. Echinops ritro L. Topuz Stepte kayalık yamaç, garik, nehir yatakları, nadas tarla A Gundelia L. Kireçtaşı-volkanik yamaç, step, Gundelia tournefortii L. var. Kenger İran-Turan tuzlu göl yakını, orman açıklığı, tournefortii L. nadas tarla L Onopordum L. Onopordum acanthium L. Galagan Kayalık yamaç, temizlenmiş orman, yol kenarı, tarla A Scorzonera L. Scorzonera cana (C. A. MEYER) HOFFM. Yemlik Çayırlık, kayalık yamaç, çağıllık L Senecio L. Senecio vernalis WALDST. Kumlu ve boş alanlar, tarla, kayalık Ekin otu ET KIT. yamaç L BERBERIDACEAE Berberis L. Berberis crataegina DC. Karamuk İran-Turan Kayalık yamaç A Avrupa- Anchusa L. Anchusa officinalis L. Sığırdili BORAGINACEAE Sibirya Pinus brutia ormanı, tarlalar L Arabis L. Arabis nova VILL. Taşlık alan L 85

97 FAMİLYA Cins Tür Türkçe Adı END* IUCN FCB* Habitat Lokalite Tespit* Lappula FABRICIUS Lappula barbata (BIEB.) Bozkır, taşlı ve volkanik yamaçlar, İran-Turan GÜRKE tarla kenarları, çorak yerler L Alyssum L. Alyssum murale WALDST. ET KIT. Kuduz Otu Her yerde bulunan A Boreava JAUB. ET Boreava orientalis JAUB. ET SPACH SPACH Sarı ot Tarla, yol kenarı L Capsella bursa-pastoris (L.) Capsella MEDIK. BRASSICACEAE MEDIK. Kuşkuş otu Ekili alan, boş alan A Cardaria DESV. Cardaria draba (L.) DESV. subsp. draba (L.) DESV. Kedi Otu Ekili alan L Erysimum L. Erysimum crassipes FISCH. ET MEY. Kayalık yamaç, nadas tarla, kumul A Sisymbrium L. Sisymbrium altissimum L. Süpürge Otu Ekili alan, boş alan L CARYOPHYLLACEAE Silene L. Silene dichotoma EHRH. Çatal Püskül Yamaçlar, stepler A Beta lomatogona FISCH. ET Beta L. CHENOPODIACEAE MEY. Yabani Pancar İran-Turan Kültür tarlaları, step, yol kenarları A Salsola L. Salsola crassa BIEB. Soda Otu İran-Turan Islak tuzlu topraklarda L CISTACEAE Helianthemum Helianthemum canum (L.) Beyaz Geri ADANS. BAUMG. Güneşgülü Çıplak yamaç, step, moloz A Kumlu bozkır, nadas tarlaları, CONVOLVULACEAE Convolvulus L. Convolvulus arvensis L. Mamıza hendeklerin kenarlarında, nehirler, A göller Dipsacus L. Dipsacus laciniatus L. Fesçitarağı Yol kenarları, kıyılar, tarlalar L DIPSACACEAE Kıraç yerler, tarlalar, step, taşlı Scabiosa L. Scabiosa argentea L. Uyuz otu yamaçlar L Euphorbia arvalis BOISS. ET HELDR. Sütleğen İran-Turan Step, tarlalar, yol kenarları A EUPHORBIACEAE Euphorbia L. GERANIACEAE FABACEAE Erodium L HERIT. Astragalus L. Euphorbia virgata WALDST. ET KIT. Erodium cicutarium (L.) L HERIT. Sütleğen 86 Quercus ormanı ve çalılığı, step, otlak alan, kayalık yamaç, sukenarı, bataklık İğnelik İran-Turan Step L Astragalus gummifer LAB. Ak geven İran-Turan Astragalus microcephalus WILLD. Genista L. Genista albida WILLD. Katırtırnağı Lathyrus L. Lathyrus cicera L. Medicago L. Medicago sativa L. subsp. sativa L. Ormanlar, meralar, bozkır, tepe yamaçları Boz geven İran-Turan Step A Kırmızı Mürdümük Yonca Kayalık, genelde kalkerli yamaçlarda, Pinus brutia ormanı Meşe çalılığı, Pinus brutia ormanı, kayalık yamaçlar, bağlar, tahıl ve nadas tarlaları Bozkır, kayalık ve çimenlik yamaçlar, sık meşe çalılığı, çayırlık, tarlalar L L L L L

98 FAMİLYA Cins Tür Türkçe Adı END* IUCN FCB* Habitat Lokalite Tespit* Melilotus L. Melilotus officinalis (L.) DESR. Eşek yoncası Tahrip edilmiş yerler Onobrychis ADANS. Onobrychis armena BOISS. Kayalık, kireçtaşı, yamaçlar, yol Üçgül ET HUET kenarları, maki, çalılık A Trifolium arvense L. var. Çimenlik ve çorak yerler, genelde Yonca Trifolium L. arvense L. seyrek komuniterde L Trifolium pratense L. Yonca Çayırlık, yol kenarı, orman açıklığı L Quercus pubescens WILLD. Tüylü Meşe Orman, çalılık, maki A FAGACEAE Quercus L. Makedonya Diğer Quercus türleri ile beraber Quercus trojana P. B. WEBB Meşesi yaprak döken korularda L IRIDACEAE Crocus L. Crocus ancyrensis Kayalı yerler, çalılıklar ve Pinus Çiğdem + LR(lc) İran-Turan (HERBERT) MAW korulukları 1600 L Ajuga L. Ajuga orientalis L. Mayasıl otu Çalı, ormanlar, kayalık yamaçlar, otlaklar L Marrubium L. Marrubium parviflorum Kurak nadas tarlalar, kalkerli ve Boz ot İran-Turan FISCH. ET MEY. jipsli topraklar, step, çalılık A LAMIACEAE Kayalık volkanik yamaç, korular Salvia sclarea L. Tüylü ada çayı Salvia L. şist kıyıları L Salvia viridis L. Ada çayı Akdeniz Kayalık, maki, kumullar, tarlalar L Sideritis L. Ekilmiş ve nadas tarlalar, step, Sideritis montana L. subsp. Yara otu Akdeniz kuru yamaçlar, orman, çalı, tuzlu montana L. yer L LILIACEAE Allium L. Allium scorodoprasum L. subsp. rotundum (L.) STEARN Muscari MILLER Muscari neglectum GUSS. Dağ sümbülü Karadeniz Ornithogalum L. Ornithogalum narbonense L. Ak baldır Akdeniz MALVACEAE Malva L. Malva neglecta WALLR. Küçük Ebegümeci Kalkerli ve killi tahrip edilmiş yamaçlar, çimenlik alanlar, kırlar, kumsallar, kumlar Pinus korulukları, maki çalılık, çayırlık, kalkerli yamaçlar, kumullar Yamaçlar kırlar yol kenarları, çorak yerler Step, tarla, yol kenarları, çorak alan L A L A PAPAVERACEAE Papaver L. Papaver rhoeas L. Gelincik Tarla, boş yer A PLUMBAGINACEAE Volkanik yamaç kayalıkları Acantholimon Acantholimon venestum İran-Turan kireçtaşı tepeler, dağ bozkırı, BOISS. BOISS. Pinus ve karışık ormanlar A Taşlı ve kumlu yamaçlar, üzüm Aegilops L. Aegilops cylindrica HOST. Sakal otu İran-Turan tarlası, ekilmemiş araziler, L sulanmış step POACEAE Briza L. Briza humilis BIEB. üzerinde Çam ve meşe korulukları, kayalık Kuş yüreği yamaçlar, nadas tarlaları, kireçtaşı A Bromus L. Bromus japonicus THUNB. subsp. japonicus THUNB. Brom Ekilen araziler, nadas arazisi, çimenli yamaçlar, kuru yamaçlar L 87

99 FAMİLYA Cins Tür Türkçe Adı END* IUCN FCB* Habitat Lokalite Tespit* Dactylis L. Dactylis glomerata L. subsp. Avrupaglomerata L. Sibirya Orman, tepelikler, tarlalar L Festuca L. Festuca arundinacea Nemli sel yatakları, nehir kıyıları, Yumak SCHREBER sulu çayırlıklar L Poa L. Poa bulbosa L. Step, kuru çayırlıklar, kayalık yamaçlar, maki, dik yamaçlar A Hordeum L. Hordeum bulbosum L. Pisi Pisi Otu Kayalık kireçtaşı, volkanik yamaç step, orman kıyıları, sulu otlaklar A POLYGALACEAE Polygala L. Polygala anatolica BOISS. ET HELDR. Yılan yoncası Yamaç A RANUNCULACEAE Adonis L. Adonis flammea JACQ. Cin lalesi Tarla, step, kayalık L Ranunculus L. Ranunculus arvensis L. Düğün Çiçeği Ekili yer, ekin tarlası A RESEDACEAE Reseda L. Reseda lutea L. var. lutea L. Muhabbet Çiçeği Yol kenarı, tarla, çukur, çıplak taşlık tepe yamacı A RHAMNACEAE Rhamnus L. Rhamnus petiolaris BOISS. Cehri + LR(lc) Kuru yamaçlar, kayalar L Amygdalus L. Amygdalus communis L. Badem Doğal, kuru yamaçlar, kalkerli geçitler, çalı ve meşe ormanları A ROSACEAE Potentilla L. Potentilla reptans L. Beşparmak otu Dere kenarları, yaş gölgeli yerler L Rosa L. Rosa canina L. Yabani Kuşburnu Kıyılar, kayalık yamaçlar, çalılık, çitler, ormanlar, kireçtaşları L RUBIACEAE Cruciata MILLER Cruciata taurica (PALLAS EX WILLD.) EHREND. İran-Turan Kuru kayalar, çağıllık, step, çalılık A SALICACEAE Populus L. Populus tremula L. Titrek kavak Avrupa- Yaprak döken orman, karışık Sibriya orman A SCROPHULARIACEAE Verbascum L. SOLANACEAE Solanum L. Verbascum lasianthum BOISS. EX BENTHAM Verbascum speciosum SCHRADER Solanum nigrum L. subsp. nigrum L. Sığırkuyruğu Ayıkulağı Köpek Üzümü Pinus ormanlığı, Quercus çalılığı, bozkır, kireçtaşı kayalıklar, çağıllıklar Pinus ormanları, tahıl tarlaları, kuytu yerler, bozkırlar Çakıllı yerler, kumullar, nehir kenarları, yol kenarları, ekilmiş yerler L L L ZYGOPHYLLACEAE Peganum L. Peganum harmala L. Üzerlik Çorak yerler, step A *FCB (Fitocoğrafik Bölge): Bitkinin ait olduğu fitocoğrafik bölge *END: Endemizm *Tespit: A-Arazi Çalışması sonucu L-Literatür taraması sonucu Kaynaklar: Red Data Book Of Turkısh Plants Türkiye Tabiatı Koruma Derneği ve Van 100. Yıl Üniversitesi 2000, Davıs, P.H. Flora Of Turkey 1-8, Josef Donner Linz Türkiye Bitkileri Veri Servisi Türk Dil Kurumu Yayını Türkçe Bitki Adları Sözlüğü, Türkiye Bitki Örtüsü Ders Notları, Hacettepe Üniversitesi, Biyoloji Bölümü,

100 3.11. Proje Alanı, Etki Alanı ve İnceleme Koridorundaki Fauna ve Yaşam Alanları (arazide gözlem, anket ve görüşme sonucu tespit edilen türler ile literatürden alınan türlerin ayrı ayrı belirtilmesi, arazi çalışmasının vejetasyon döneminde yapılması, çalışma yönteminin verilmesi, fauna elemanlarının Familya, Tür, Türkçe Adları, Endemizm Durumu, Lokalite, Tehlike Kategorisi (IUCN), Popülasyon Durumu, Koruma Statüleri, Kayıt Alma Şekli ile ilgili elde edilen verilerin tablo halinde düzenlenmesi, çalışmaların hangi dönemde, kimler tarafından yapıldığının belirtilmesi) Proje alanı ve çevresindeki bitki türleri tespitinde Flora of Turkey ve TÜBİTAK tarafından hazırlanan TÜBİVES (Türkiye Bitkileri Veri Servisi) kontrol edilerek hazırlanmıştır. TÜBİVES te yer alan veriler incelenir iken rakım, habitat gibi özellikler dikkate alınmıştır. TÜBİVES ten alınan veriler L şeklinde belirtilmiştir. Çalışma Yöntemi-Metodoloji Söz konusu proje alanının mevcut fauna varlığını ortaya koymak amacıyla 2011 ve 2012 yılı içerisinde Biyolog Mehmet GÜL tarafından arazi çalışmaları gerçekleştirilmiş, bölgede daha önce yapılmış olan çalışmalar incelenmiş ve literatür taraması yapılmıştır. Fauna tespiti yapılırken sadece proje alanı değil aynı zamanda proje alanı yakın çevresi de dikkate alınmıştır. Çünkü fauna türleri hareketli türler olup, günlük yaşamsal faaliyetleri (beslenme, dinlenme vb.) göç hareketleri yapmaktadır. Dolayısı ile birçok fauna elemanı sabit yaşayışlı canlılar olmadığından yaşamsal faaliyetleri gereğince farklı habitatlarda gözlemlenebilirler. Arazi çalışmalarında kullanılan malzemeler; 1. Nikon marka 8x40 büyütmeli dürbün 2. Samsung PL 55 ve Nikon P100 marka fotoğraf makinesi 3. Magellan marka GPS cihazı 4. Not defteri 5. Bölgenin 1/25000 ölçekli topoğrafik haritası Arazi çalışmalarında, bölgede bulunan fauna elemanlarını tespit etmek amacıyla, taş ve kaya altları, su kaynağı ve su kaynağına yakın bölgeler, kaya yarıkları, ağaç kovukları vb. yerler görsel olarak kontrol edildi ve karşılaşılan türler fotoğraflanarak teşhis amaçlı kullanılmıştır. Arazi çalışması sırasında fauna elemanlarına zarar vermeyecek şekilde gözlemler yapılmış olup tuzaklama yöntemine gidilmemiştir. Proje alanı yakın çevresinde bulunan veya bulunması muhtemel fauna türlerinden; Tablo 43 İkiyaşamlılar (Amphibia) türleri, Tablo 44 Sürüngen (Reptilia) türleri, Tablo 45 Kuş (Aves) türleri ve Tablo 46 Memeli (Mammalia) türleri verilmiştir. İlgili tablolarda her türün Familya ve Türkçe adı, bulunduğu habitatlar, Popülasyon yoğunluğu, IUCN kategorisi, Demirsoy A. Red Data Book kategorisi ve Bern Sözleşmesi Ek-2 (Kesin Olarak Koruma Altına Alınan Fauna türleri) ve Ek-3 (Koruma Altına Alınan Fauna Türleri) listelerinin hangisinde yer aldığı belirtilmiştir. Ayrıca tespit edilen fauna türleri Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı ek listelerine göre değerlendirilmiştir. Bern Sözleşmesi Ek-2 veya Ek-3 listesi ile MAK listelerinde yer almayan türler için (-) işareti konulmuştur. 89

101 Faunal türlerin korunma durumları için kullanılan sözleşmeler ve açıklamaları; IUCN Risk Sınıflar 2001 IUCN Kırmızı Liste (Red List) Sınıfları, tükenme riskleri yüksek olan türleri sınıflandırmak için oluşturulmuş bir sistemdir. IUCN Risk Sınıfları özet olarak aşağıda açıklanmıştır. Şekil 35. IUCN Risk Sınıfları EX: TÜKENMİŞ Son bireyinde öldüğüne hiçbir makul şüphe kalmadığında o takson Tükenmiş (Extinct) olur. EW: DOĞADA TÜKENMİŞ Sadece tarımda, tutsak olarak (örn. kafeste) veya geçmiş dağılımının çok dışına yerleştirilmiş popülasyon(lar) halinde yaşadığı bilinen bir takson Doğada Tükenmiştir (Extinct in the Wild). CR: KRİTİK Eldeki en iyi kanıtlar, taksonun A dan E ye kadar ölçütlerden herhangi birini kritik sınıfı için karşıladığını gösteriyorsa, takson Kritik (Critically Endangered) olarak sınıflanır ve bu nedenle neslinin doğada tükenme riskinin aşırı derecede yüksek olduğu kabul edilir. EN: TEHLİKEDE Eldeki en iyi kanıtlar, taksonun A dan E ye kadar ölçütlerden herhangi birini tehlikede sınıfı için karşıladığını gösteriyorsa, takson Tehlikede (Endangered) olarak sınıflanır ve bu nedenle neslinin doğada tükenme riskinin çok yüksek olduğu kabul edilir. VU: DUYARLI Eldeki en iyi kanıtlar, taksonun A dan E ye kadar ölçütlerden herhangi birini duyarlı sınıfı için karşıladığını gösteriyorsa, takson Duyarlı (Vulnerable) olarak sınıflanır, ve bu nedenle neslinin doğada tükenme riskinin yüksek olduğu kabul edilir. NT: TEHDİTE YAKIN Ölçütlere göre değerlendirildiğinde Kritik, Tehlikede veya Duyarlı sınıflarına girmeyen, fakat bu ölçütleri karşılamaya yakın olan veya yakın gelecekte tehdit altında olarak tanımlama olasılığı olan bir takson Tehdide Yakın (Near Threatened) olarak sınıflandırılır. LC: DÜŞÜK RİSKLİ Ölçütlere göre değerlendirildiğinde Kritik, Tehlikede veya Duyarlı sınıflarına girmeyen bir takson Düşük Riskli (Least Concern) olarak sınıflandırılır. Geniş yayılışlı ve nüfusu yüksek olan taksonlar bu sınıfa girerler. DD: YETERSİZ VERİLİ Yeterli bilgi bulunamadığı için yayılışına ve/veya nüfus durumuna bakarak tükenme riskine ilişkin bir değerlendirme yapmanın mümkün olmadığı taksonlar Yetersiz Verili (Data Deficient) sınıfına girerler. 90

102 NE: DEĞERLENDİRİLMEMİŞ Henüz bu ölçütlere göre değerlendirilmemiş bir takson Değerlendirilmemiş (Not Evaluated) sınıfına girer. Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarını Koruması Sözleşmesi (Bern Sözleşmesi) Bern Sözleşmesi, yabani flora-fauna ve bunların yaşam alanlarını yani habitatlarını muhafaza etmek, nesli tehlikeye düşmüş yada düşebilecek türler için gerekli önlem almalarını sağlayacak, ayrıca yabani flora-fauna eğitiminin yaygınlaştırılmasını sağlayacak bir sözleşmedir. Bern Sözleşmesi ek listeleri ve açıklamaları aşağıda verilmiştir. Tablo 40. BERN Sözleşmesi Ek Listeleri ve Açıklamaları (Fauna Türleri İçin) Ek-I Ek-II Ek-III Kesin olarak koruma altına alınan flora türleri Kesin koruma altına alınan fauna türleri (SPFS- Strictly Protected Fauna Species) Korunan fauna türleri (PFS- Protected Fauna Species) Demirsoy, A. (1996) a göre Red Data Book Kategorileri Demirsoy, A. Göre Red Data Book kategorileri aşağıda verilmiştir. Tablo 41. Demirsoy, A. (1996) a göre Red Data Book Kategorileri E Ex I K nt O R V Tehlikede (endangered): İlgili taksonun (tür ya da alttür) soyu tükenme tehlikesi ile karşı karşıya; soyun tükenmesine neden olan etkenler sürmektedir. Soyu tükenmiş (extinct): İlgili takson artık adı geçen bölgede yaşamamaktadır ya da yenilenebilecek sayının altına düşmüştür. Bilinmiyor (in determinate): Taksonun durumu bilinmiyor Yetersiz bilinenler (insufficient known): İlgili taksonun durumu, bilgi yetersizliğinden dolayı hangi kategoriye gireceği bilinmemektedir. (not threatened): Yaygın, bol olan ve tehlikede olmayan Tehlike dışı (out of danger): Önceden tehlikede iken, alınan önlemlerle kurtarılan Nadir (rare): Küçük populasyonlar halinde bulunanlar; şu an tehlikede değil; tehlikeye kaydıklarına ilişkin (yani vulnerable kategorisine kaydıklarına) belirli bir gözlem yok; fakat risk altındadırlar. Tehdit altında; zarar görebilir (vulnerable): İlgili taksonun soyu hızla tehlikeye düşmektedir. Eğer neden olan etkenler sürerse, yakın bir gelecekte soyu tükenebilir Merkez Av Komisyonu Kararı (M.A.K) Merkez Av Komisyonu 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunundan aldığı yetki çerçevesinde her yıl toplanarak o av dönemi içinde yurt çapında korunacak av hayvanlarını, avlanmasına izin verilecek av hayvanlarını ve bunların avlanma süreleri, zamanı ve günlerini, avlanma miktarlarını, yasaklanan avlanma araç ve gereçlerini, yasaklanacak avlanma sahalarını, mücadele maksatlı avlanma esas ve usullerini belirlemektedir ( Merkez Av Komisyon Kararları ve açıklamaları aşağıda verilmiştir. Tablo 42. Merkez Av Komisyon Kararları ve Açıklamaları Ek-1 Ek-2 Ek-3 Orman ve Su İşleri Bakanlığı nca Koruma Altına Alınan Yaban Hayvanları Merkez Av Komisyonunca Koruma Altına Alınan Av Hayvanları Merkez Av Komisyonu nca Avına Belli Edilen Sürelerde İzin Verilen Av Hayvanları 91

103 Ornitofauna İçin Kullanılan Red Data Book Kategorileri ve Açıklamaları Kuş türleri ile ilgili olarak Prof. Dr. İlhami Kiziroğlu tarafından belirlenen Red Data Book kategorileri aşağıda verilmiştir. Tablodaki kuş türlerinin korunma durumu ve statüleri ile ilgili olarak kullanılan sembollerin açıklaması şu şekildedir. A.1.0= Şüpheye yer bırakmayacak şekilde yok olan ve artık doğal yaşamında görülmeyen türlerdir. A.1.1= Doğal popülasyonları şu anda tükenmiş veya en az son on beş-yirmi beş yıllık süreçte doğal yaşamında artık görülmeyen, ancak volier, kafes diğer yapay koşullarda yaşamını sürdüren evcilleşmiş, domestik, türlerdir. A.1.2= Bu türlerin nüfusları Türkiye genelinde çok azalmıştır. İzlendikleri bölgelerde 1birey- 10 çift (=1-20 birey) ile temsil edilirler. A.2= Bu türlerin sayıları gözlendikleri bölgelerde çift (22-50 birey) arasında değişir. Bunlar önemli ölçüde tükenme tehdidi altındadır. A.3= Bu türlerin Türkiye genelindeki nüfusları, gözlendikleri bölgelerde genel olarak (52-500) birey arasında değişir. Bunlar da tükenebilecek duyarlılıkta olup, vahşi yaşamda soyu tükenme riski yüksek olan türlerdir. A.3.1= Bu türlerin popülasyonlarında, gözlendikleri bölgelerde azalma vardır. Bu türlerin nüfusu da çift ( birey) arasında değişir. A.4= Bu türlerin IUCN ve ATS ölçütlerine yoğunlukları, gözlendikleri bölgelerde henüz tükenme tehdidi altına girmemiş olmakla birlikte, popülasyonlarında lokal bir azalma olup, zamanla tükenme tehdidi altına girmeye adaydırlar. Bu türlerin popülasyonları gözlendikleri bölgelerde çift (= birey) arasında değişir. A.5= Bu türlerin gözlenen popülasyonlarında henüz azalma ve tükenme tehdidi gibi bir durum söz konusu değildir. A.6= Yeterince araştırılmamış ve haklarında sağlıklı veri olmayan türleri içerir. Sadece rastlantısal türler= RT olarak bir veya en fazla iki gözleme dayandıkları için, güvenilir bir değerlendirme şansı şu anda yoktur ve araştırılması gerekir A.7= Bu türlerle ilgili şu anda bir değerlendirme yapmak olanaklı değildir; çünkü bu türlerin Türkiye de elde edilen kayıtları tam sağlıklı ve güvenilir değildir. IUCN kriterlerine göre NE: (not evaluated) kategorisine giren türler bu gruba dahil edilmiştir. Bunlar şimdiye kadar yukarıdaki, kriterlere uygunluğu tam olarak değerlendirilememiş türleri içerir. ilgili tablolarda * la işaretlenmiştir. B - grubundaki türler ya kış ziyaretçisi, ya da transit göçerdir. Bu türlerde önemli ölçüde tükenme tehdidi altında bulunmakta olup, aynen A grubundaki değerlendirmeye tabi tutulacaktır. Bu nedenle B grubundaki türler için de B.1.0 B.7 basamaklarında ölçütler kullanılacaktır: B1.0= Bu statüye giren, daha önce Türkiye de kışladıklarına özgü kaydı bulunduğu halde, bugün tükenen türlere verebileceğimiz bir örnek bulunmamaktadır. B.1.1= Bu türler Türkiye yi kışlak veya geçit bölgesi olarak kullanır; ancak popülasyonları önemli ölçüde tükenme tehdidi altındadır. Bu guruba giren kuşların kışlak bölgelerindeki doğal popülasyonlarının soyu şu anda tükenmiş: ancak volier, kafes ve diğer yapay koşullarda yaşamını sürdüren evcilleşmiş, domestic, türlerdir. Bu türlerin vahşi yaşamda tutunma şansları kalmamıştır. Yabani yaşama salıverilmeleri halinde, doğal yaşam koşullarına uymaları artık olanaklı değildir. B.1.2= Bu türlerin nüfusları Türkiye genelinde çok azalmış olup, izlendikleri bölgelerde 1 birey- 10 çift (1-20 birey) ile temsil edilirler. Bu türlerin soyu büyük tükenme tehdidi altında olduğu için, mutlaka Türkiye genelinde korunmaları gerekir. B.2= Bu türlerin sayıları, gözlendikleri bölgelerde çift (22-50 birey) arasında değişir. Bu türler önemli ölçüde tükenme tehdidi altındadır. 92

104 B.3= Bu türlerin Türkiye genelindeki nüfusları gözlendikleri bölgelerde genel olarak çift ( birey) arasında değişir. Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi büyük türler. Bu türler de tükenebilecek duyarlıkta olup vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi büyük olan türlerdir. B.3.1= Bu türlerin popülasyonlarında gözlendikleri bölgelerde azalma vardır. Bunların nüfusu da çift ( birey) arasında değişir. Gözlendikleri bölgelerde, eski kayıtlara göre azalma eğiliminde olan türleri içerir. B.4= Bu türlerin popülasyon yoğunlukları, gözlendikleri bölgelerde henüz tükenme tehdidi altına girmemiş olmakla birlikte, popülasyonlarında mevzii bir azalma vardır. Bunlar zamanla tükenme tehdidi altına girmeye aday türlerdir. Bu türlerin popülasyonları gözlendikleri bölgelerde çift ( birey) arasında değişir. B.5= Bu türlerin gözlenen popülasyonlarında henüz bir azalma ve tükenme tehdidi gibi durum söz konusu değildir. B.6= Az araştırılmış ve yeterince kaydı olmayan türleri içermektedir. Sadece rastlantısal tür= RT olarak ikiden daha az gözleme dayandıkları için güvenilir bir değerlendirme şansı şu anda yoktur ve araştırılması gerekir. B.7= Bu türlerle ilgili, şu anda bir değerlendirme yapmak olanaklı değildir; çünkü kayıtları çok az, emin ve sağlıklı değildir. K:Kış ziyaretçileri Bu türler, daha çok ve batı kökenli olup kışı, sıcak olan Türkiye nin, başta Göller Bölgesi ve daha güneydeki sulak alanlar olmak üzere, sıcak bölgelerinde geçirmek üzere gelen türlerdir. T: Transit göçerler Bu türler ilkbahar ve sonbahar göçlerinde, göç yolu üzerindeki Anadolu yu kullanır. R: Rastlantısal türler Bunlara özgü düzensiz kayıtlar olup, birey sayıları da oldukça düşüktür. N: Nadir türler Yukarıdaki statülere girmeyen, hakkında emin, yeterli ve sağlıklı veri olmayan türlerdir. Arazide Tespit Edilen Türler (arazide gözlem sonucu tespit edilen türler ile literatürden alınan türlerin ayrı ayrı belirtilmesi, tespit edilen türlerin tehlike kategorilerinin, endemiklik durumlarının, nispi bolluk derecelerinin, uluslararası anlaşmalarla (Bern Sözleşmesi Ek-1 ve Ek-2) koruma altına alınan türler olup olmadığının belirtilmesi, Merkez Av Komisyonu Kararlarına göre irdeleme yapılması ve değerlendirmelerin tablo halinde verilmesi) Classis-1: Amphibia (İkiyaşamlılar) Çalışmalar Neticesinde Saptanan Türlerin Korunma Statüleri Çalışmalar sonucu proje alanı ve çevresinde 3 amfibi türü tespit edilmiştir. Bu türler; Pelobates syriacus, Bufo viridis (=Pseudepidalea viridis), Rana ridibunda (=Pelophylax ridibundus) dur Bern Sözleşmesine Göre; 2 tür Ek-II listesinde, 1 tür de Ek-III listesinde bulunmaktadır. IUCN Kırmızı Listeye Göre; 3 tür de LC kategorisinde bulunmaktadır. Demirsoy, A. (1996) Red Data Book kategorilerine göre ise 3 tür de nt (yaygın, bol) kategorisinde bulunmaktadır. 93

105 Endemizm e Göre; 3 tür de endemik değildir. Merkez Av Komisyon Kararlarına (MAK) Göre; 3 tür de Merkez Av Komisyon Kararlarının ek listelerinde bulunmaktadır. Çalışma alanında saptanan İkiyaşamlılar (Amfibia) türleri Tablo 43 de verilmiştir. Classis 2: Reptilia (Sürüngenler) Çalışmalar Neticesinde Saptanan Türlerin Korunma Statüleri Çalışmalar sonucu proje alanı ve çevresinde 15 sürüngen tespit edilmiştir. Bern Sözleşmesine Göre; 9 tür Ek-II listesinde, 6 tür Ek-III listesinde bulunmaktadır. IUCN Kırmızı Listeye Göre; 1 tür VU kategorisinde, 1 tür NT kategorisinde, 10 tür LC kategorisinde bulunmaktadır. Demirsoy, A. (1996) Red Data Book kategorilerine göre, 15 tür de nt kategorisinde bulunmaktadır. Endemizm e Göre; 15 tür de endemik değildir. Merkez Av Komisyon Kararlarına (MAK) Göre; 15 tür de Ek-1 listesinde bulunmaktadır. Çalışma alanında saptanan sürüngenler (Reptilia) türleri Tablo 44 de verilmiştir. Classis 3: Aves (Kuşlar) Çalışmalar Neticesinde Saptanan Türlerin Korunma Statüleri Çalışmalar sonucu proje alanı ve çevresinde 41 kuş türü tespit edilmiştir. Bern Sözleşmesine Göre; 23 tür Ek-II listesinde, 12 tür Ek-III listesinde bulunmaktadır. IUCN Kırmızı Listeye Göre; 41 tür de LC kategorisinde bulunmaktadır. Endemizm e Göre; Tespit edilen kuş türleri içerisinde endemik bir tür bulunmamaktadır. 94

106 Merkez Av Komisyon Kararlarına (MAK) Göre; 27 tür Ek-1 listesinde, 8 tür de Ek-2 listesinde bulunmaktadır. Ek-3 listesinde bulunan kuş türlerinin sayısı ise 6 dır. Çalışma alanında saptanan Kuş (Aves) türleri Tablo 45 de verilmiştir. Classis 4: Mammalia (Memeliler) Çalışmalar Neticesinde Saptanan Türlerin Korunma Statüleri Çalışmalar sonucu proje alanı ve çevresinde 22 memeli türü tespit edilmiştir. Bern Sözleşmesine Göre; 4 tür Ek-II listesinde, 4 tür ise Bern Sözleşmesi Ek-III listesinde yer almaktadır. IUCN Kırmızı Listeye Göre; 17 tür LC kategorisinde, 2 tür NT kategorisinde, 1 tür ise DD kategorisinde bulunmaktadır. Demirsoy, A. (1996) Red Data Book kategorilerine göre, 18 tür nt kategorisinde, 4 tür V kategorisinde bulunmaktadır. Endemizm e Göre; Tespit edilen memeli faunasında endemik bir tür bulunmamaktadır. Merkez Av Komisyon Kararlarına (MAK) Göre; 6 tür Ek-1 listesinde, 1 tür Ek-2 listesinde, 2 tür Ek-3 listesinde bulunmaktadır. Çalışma alanında saptanan memeli türleri Tablo 46 da verilmiştir. 95

107 Tablo 43. Proje Alanı ve Çevresinde Bulunması Muhtemel İkiyaşamlı (Amphibia) Türleri ve Korunma Durumları TÜR NO FAMİLYA ve TÜR ADI PELOBATİDAE TÜRKÇE ADI 1 Pelobates syriacus Toprak kurbağası 2 3 BUFONİDAE Bufo viridis (=Pseudepidalea viridis) LAURENTI, 1768 RANİDAE Rana ridibunda (=Pelophylax ridibundus= Pelophylax bedriagae) PALLAS, 1771 KARA KURBAĞALARI Gece kurbağası SU KURBAĞALARI Yeşil kurbağa, esas su kurbağası, ova kurbağası HABİTAT Göl ve havuzcuklardan uzak olmayan ovalık gevşek ve yumuşak topraklı alanlarda, 1500 m ye kadar, üreme zamanlarında bu suların içinde. Hemen hemen tüm Türkiye de Bahçelerde, açık taşlık alanlarda, su yakınlarında 4600m ye kadar. Tüm Türkiye de Bol bitkili havuz, göl ve ağır akan sularda daha çok alçak ovalardaki sularda 2500 m ye kadar. Tüm Türkiye de POPULASYON YOĞUNLUKLARI RED DATA BOOK (Demirsoy, A.) BERN IUCN M.A.K Orta nt Ek-II LC - L Yüksek nt Ek-II LC - G Düşük nt Ek-III LC - G KAYNAK (*) (*) Kaynak: G: Gözlem L: Literatür A: Araştırma Literatür; YİĞİT, N., ÇOLAK, E. Ankara 2002 Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED), Demirsoy, A. TÜRKİYE OMURGALILARI AMFİBİLER, 2006, Herpetoloji-Prof Dr. Abidin BUDAK, Doç. Dr. Bayram GÖÇMEN, 2005, İkinci Baskı

108 Tablo 44. Proje Alanı ve Çevresinde Bulunması Muhtemel Sürüngen (Reptilia) Türleri ve Korunma Durumları TÜR NO FAMİLYA ve TÜR ADI TÜRKÇE ADI HABİTAT TESTUDİNİDAE Testudo graeca (LINNAEUS, 1758) GEKKONIDAE Cyrtopodion kotschyi (STEINDACHNER, 1870) AGAMIDAE Laudakia stellio (LINNAEUS, 1758) Laudakia ruderata= Trapelus ruderatus OLIVER, 1804 SCİNİDAE Mabuya aurata (=Trachylepis aurata) Linnaeus, 1758 LACERTİDAE Lacerta cappadocica (=Apathya cappadocica) Lacerta parva (=Parvilacerta parva) BOULENGER, 1887 Ophisops elegans MENESTRIES, 1832 COLUBRİDAE Coluber jugularis (Dolichophis jugularis) LINNAEUS, 1758 TOSBAĞAGİLLER Tosbağa EV KELERLERİ İnce parmaklı keler KAYA KELERLERİ Dikenli keler Bozkır keleri PARLAK KERTENKELELER Genellikle kumlu, taşlı ve kuru arazilerde yaşarlar. Az bitkili taşlık ve kayalıklarda yaşar. Ayrıca evlerde de görülür. Türkiye nin hemen her yerinde görülür. Kayalık ve taş duvarlarda bazen de ağaçlarda 1500 m ye kadar. Batı, Güney, Orta ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde Steplerde toprak ve taşların üzerinde yaşarlar. Böcek ve örümcekleri yerler. POPULASYON YOĞUNLUKLARI RED DATA BOOK (Demirsoy, A.) BERN IUCN M.A.K. KAYNAK (*) Orta nt Ek-II VU Ek-1 G, L, A Orta nt Ek-II LC Ek-1 L Orta nt Ek-II - Ek-1 G, L Orta nt Ek-III LC Ek-1 L Tıknaz kertenkele Açık arazide taşlık kısımlarda yaşarlar Orta nt Ek-III LC Ek-1 L KERTENKELELER Kayseri kertenkelesi Cüce kertenkele Tarla kertenkelesi Karayılan Genellikle kayalık ve taş yığınları olan yerlerde 2000 m yüksekliğe kadar çıkar. Denizden uzak, kuru ve bitki bakımından fakir dağ steplerinde, taşlık zeminlerde yaşarlar. Ülkemizdeki steplerde en çok rastlanılan kertenkelelerden biridir. Bitkisi az açık alanlarda, taşlık yerlerde yaşarlar. Ovalarda, taşlık dere kenarları, yamaç ve tarlalar ile bataklıklarda yaşarlar. Ayrıca bağ bahçe araları ile mezarlıklarda görülürler. Taş altı ve kemirici yuvalarında gizlenirler. Orta nt Ek-III LC Ek-1 L Yüksek nt Ek-II LC Ek-1 L Yüksek nt Ek-II - Ek-1 G Orta nt Ek-II LC Ek-1 A 97

109 Coluber najadum (EICHWALD, 1831) Coluber (=Dolichophis) schmidti NIKOLSKY 1909 Elaphe quatuorlineata (PALLAS, 1814) Eirenis modestus (MARTIN, 1838) Natrix natrix persa (PALLAS, 1814) İnce yılan, ok yılanı Kırmızı yılan Sarı yılan Taşlık, çalılık yerlerde, orman altlarında yaşar, çalı ve ağaçlara tırmanır. Çok hızlı hareket eder ve çabuk ısırır. Taşlık ve çalılık dere kenarlarında, yamaçlar ve tarlalarda yaşarlar. Seyrek ağaçlık bölgelerdeki taşlık yerlerde, bahçelerde ve tarlalarda yaşarlar; 2500 m ye kadar çıkabilirler. Orta nt Ek-II - Ek-1 L Orta nt Ek-III LC Ek-1 L Orta nt Ek-II NT Ek-1 L Uysal yılan Az bitkili taşlık bölgeler. Tüm Türkiye Orta nt Ek-III LC Ek-1 L Küpeli su yılanı Suya yakın taşlık çalılık kısımlarda. Durgun ve akarsularda yaşarlar. Bazen bahçe ve tarlalarda görülüler. Su içi veya kenarlarında yaşarlar. Tüm Türkiye Natrix tessellata 15 Su yılanı (LAURENTI, 1768) Kaynak: G: Gözlem L: Literatür A: Araştırma Literatür; YİĞİT, N., ÇOLAK, E. Ankara 2002 Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED), Demirsoy, A. TÜRKİYE OMURGALILARI SÜRÜNGENLER, 2006, Herpetoloji-Prof Dr. Abidin BUDAK, Doç. Dr. Bayram GÖÇMEN, 2005, İkinci Baskı Yüksek nt Ek-III LC Ek-1 L, A Yüksek nt Ek-II LC Ek-1 G, L, A 98

110 Tablo 45. Proje Alanı ve Çevresinde Bulunması Muhtemel Kuş (Aves) Türleri ve Korunma Durumları T Ü R N O FAMİLYA ve TÜR ADI TÜRKÇE ADI STATÜ CİCONİİDAE LEYLEKGİLLER RED DATA BOOK (KİZİROĞ LU, İ.) 1 Ciconia ciconia (L., 1758) Ak leylek G, Y A.3.1 Ek-II LC Ek-1 L, A BER N IUC N M.A. K KAYNA K (*) ACCİPİTRİDAE ATMACAGİLLER 2 Buteo buteo (L.,1758) Şahin Y A.3 Ek-II LC Ek-1 L, A 3 Buteo rufinus (Cretzschmar, 1827) Kızıl şahin Y A.3 Ek-II LC Ek-1 G, L, A FALCONİDAE DOĞANGİLLER 4 Falco tinnunculus (Linne, 1758) Kerkenez Y A.2 Ek-II LC Ek-1 L, A COLUMBİDAE GÜVERCİNGİLLER 5 Columba palambus (L., 1758) Tahtalı güvercin Y A.4 - LC Ek-3 L, A 6 Columba livia (Gmelin, Ek- Kaya güvercini Y A ) III LC Ek-3 G, L, A 7 Streptopleia decaocta Ek- Kumru Y A.5 (Frivaldzsky, 1838) III LC Ek-2 G, L, A STRİGİDAE BAYKUŞGİLLER 8 Athene noctua (Scopoli, 1769) Kukumav Y A.2 Ek-II LC Ek-1 G, L, A APODİDAE EBABILGİLLER 9 Apus apus (L., 1758) Kara sağan, ebabil G A.3.1 Ek- III LC Ek-1 L 10 Tachymarptis (Apus) melba (L., 1758) Akarın ebabil G A.3.1 Ek-II LC Ek-1 L UPUPİDAE ÇAVUŞKUŞUGİLLER 11 Upupa epops (L., 1758) Hüthüt, çavuşkuşu G A.2 Ek-II LC Ek-1 G, L, A ALAUDİDAE Melanocorypha calandra (L., 1758) Galerida cristata (L., 1758) Alauda arvensis (L., 1758) HİRUNDİNİDAE TARLAKUŞUGİLLER Boğmaklı tarlakuşu Y A.5 Ek-II LC Ek-1 L Tepeli toygar Y A.3 Tarla kuşu Y A.4 KIRLANGIÇGİLLER Ek- III Ek- III LC LC Ek-2 G, L, A Ek-2 G, L 15 Hirundo rustica (L., 1758) İs (Kır) kılangıcı G A.5 Ek-II LC Ek-1 L 16 Hirundo daurica (L., 1758) Kızıl kırlangıç G A.3 Ek-II LC Ek-1 L 17 Delichon urbicum (L., 1758) Pencere (Ev) kırlangıcı G A.3 Ek-II LC Ek-1 L MOTACİLLİDAE KUYRUKSALLAYANGİ LLER 18 Motacilla cinerea (Tunstall,1771) Dağ kuyrukkakanı Y A.2 Ek-II LC Ek-1 L 19 Motacilla alba (L., 1758) Akkuyrukkakan Y A.3.1 Ek-II LC Ek-1 L TURDİDAE ARDIÇKUŞUGİLLER 20 Phoenicurus ochruros (Gmelin, 1789) Kara (Ev) kızılkuyruk Y A.2 Ek-II LC Ek-1 L 21 Saxicola torquatus (l., 1766) Karagerdan taşkuşu Y A.3 Ek-II LC Ek-1 L SYLVİİDAE ÖTLEĞENGİLLER 22 Sylvia nisoria (Bechstein, 1795) Çizgili ötleğen G A.2 Ek-II LC Ek-1 L 23 Sylvia curruca (L., 1758) Akgerdan ötleğen G A.2 Ek-II LC Ek-1 L 99

111 24 Sylvia atricapilla (L., 1758) Karabaş ötleğen G A.2 Ek-II LC Ek-1 L MUSCİCAPİDAE SİNEKKAPANGİLLER 25 Ficedula semitorquata (Homeyer, 1885) Yarımband sinekkapan G A.3 Ek-II LC Ek-1 L LANİİDAE ÜMÜKSIKANGİLLER 26 Lanius collurio (L., 1758) Kızılsırtlı ümüksıkan G A.3 Ek- III LC Ek-1 L 27 Lanius minor (Gmelin, Ek- Karalın ümüksıkan G A ) III LC Ek-1 L 28 Lanius nubicus Ek- Akalın ümüksıkan G A.2 (Lichtenstein, 1823) III LC Ek-1 L CORVİDAE KARGAGİLLER 29 Pica pica(l., 1758) Saksağan Y A.5 - LC Ek-3 G, L, A 30 Corvus monedula (L., 1758) Cüce karga Y A.5 - LC Ek-3 G, L 31 Corvus corone (L., 1758) Leş kargası Y A.5 - LC Ek-3 G, L, A 32 Corvus corax (L., 1758) Kara karga Y A.5 Ek- III LC Ek-2 L STURNİDAE SIĞIRCIKGİLLER 33 Sturnus vulgaris (L., 1758) Sığırcık Y A.5 - LC Ek-2 G, L, A PASSERİDAE SERÇEGİLLER 34 Passer domesticus (L., 1758) Ev serçesi Y A.5 - LC Ek-3 G, L, A FRİNGİLLİDAE İSPİNOZGİLLER 35 Fringilla coelebs (L., Ek- İspinoz Y A ) III LC Ek-2 G, L, A 36 Carduelis cannabina (L., 1758) Keten kuşu Y A.3 Ek-II LC Ek-1 L 37 Carduelis carduelis (L., 1758) Saka Y A.3.1 Ek-II LC Ek-1 G, L, A EMBERİZİDAE KİRAZKUŞUGİLLER 38 Emberiza citrinella (L., 1758) Sarı kirazkuşu Y, G A.2 Ek-II LC Ek-1 L 39 Emberiza hortulana Ek- Kirazkuşu G A.3 (L.,1758) III LC Ek-2 L 40 Emberiza melanocephala (Scopoli, 1769) Karabaş kirazkuşu G A.4 Ek-II LC Ek-1 L 41 Miliaria (E.) calandra (L., Ek- Tarla kirazkuşu Y A ) III LC Ek-2 L (*) Kaynak: G: Gözlem L: Literatür A: Araştırma Literatür; KİZİROĞLU, İ. (2008): Türkiye Kuşları Kırmızı Listesi, Desen Matb., Ankara., YİĞİT, N., ÇOLAK, E. Ankara 2002 Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) 100

112 TÜR NO Tablo 46. Proje Alanı ve Çevresinde Bulunması Muhtemel Memeli (Mammalia) Türleri ve Korunma Durumları FAMİLYA ve TÜR ADI TÜRKÇE ADI HABİTAT 101 POPULASYON YOĞUNLUKLARI RED DATA BOOK BERN IUCN M.A.K KAYNAK (*) ERİNACEİDAE KİRPİLER Erinaceus concolor Bağ, bahçe, kültür arazisi ve orman, 1 Kirpi Düşük nt - LC Ek-1 L, A MARTIN, 1838 Trakya hariç Marmara ve Karadeniz RHİNOLOPHİDAE NALBURUNLU YARASALAR Rhinolophus Her türlü habitata yakın mağara, in, 2 Büyük nalburunlu yarasa Düşük V Ek-II LC Ek-1 L ferrumequinum yarık, boş bina, ahır vs. Rhinolphus 3 Küçük nalburunlu yarasa Mağara, in, yarık, boş binalar, ahır vs. Yüksek V Ek-II LC Ek-1 L hipposideros VESPERTILIONIDAE DÜZBURUN YARASALAR 4 Myotis blythi Farekulaklı küçük yarasa Myotis myotis ile birlikte koloni kurarlar Orta V Ek-II LC Ek-1 L Pipistrellus Çok değişik ortamlarda. Türkiye nin 5 pipistrellus Cüce yarasa Orta V Ek-III LC - L hemen her yerinde (SCHREBER, 1744) SORİCİDAE Crocidura leucodon (HERMANN, 1780) LEPORİDAE Lepus europaeus LINNAEUS, 1758 SCİURİDAE Citellus (= Spemophilus) xanthophrymnus BENNETT, 1835 CRICETIDAE Cricetulus migratorius (PALLAS, 1773) Microtus guentheri (DANFORD & ALSTON, 1880) Mesocricetus brandti (NEHRING, 1898) GERBILIDAE Meriones tristami THOMAS, 1892 SPALICIDAE SİVRİFARELER Sivri burunlu tarla sivrifaresi TAVŞANLAR Açık arazi, orman sınırları, çalılık alanlar. D. Karadeniz hariç tüm Türkiye Orta nt Ek-III LC - L Yabani tavşan Her türlü habitat Trakya, Anadolu Düşük nt Ek-III LC Ek-3 L, A SİNCAPLAR Tarla sincabı=gelengi AVURTLAKLAR=HAMSTERLER Cüce avurtlak Avurtlak=Türk hamsteri KOŞARFARELER Türkiye çöl sıçanı KÖRFARELER Bozulmamış az eğimli düzlükleri tercih ederler. Tahıl üzerine zararlı etkisi vardır. Steplerde, özellikle çayırlı yerlerde yaşarlar. Yaylalar, orman içi çayırlar ve kültür arazisi. Trakya, Anadolu Otluk ve kültür yapılan steplerde, kurak yerlerde yaşarlar. Step ve kurak arazilerde, yüksek yaylalardaki yumuşak topraklarda yaşarlar. Step ve bozkıra uyum yapmışlardır. Ekim yapılan bölgelerde Yüksek nt Ek-II NT Ek-1 G, L, A Orta nt - LC - L Orta nt - LC - L Orta nt - NT - L Orta nt - LC - L

113 Spalax leucodon (Nannospalax leucodon) NORDMANN, 1840 MURİDAE Apodemus (Sylvaemus) flavicollis (MELCHIOR, 1834) Rattus rattus (Linnaeus, 1758) Körfare= Kösnü FARELER, SIÇANLAR Genellikle yumuşak tarım alanlarında, steplerde, bağ ve bahçelerde bulunurlar m ye çıkabilirler. Orta nt - DD - L Sarıboyunlu orman faresi Tarlalarda, bahçelerde, steplerde Orta nt - LC - L, A Ev sıçanı Meskun yerler ve otlu, çalılık dere kenarı. Marmara, Karadeniz, Akdeniz, Ege, İç ve Batı Anadolu Orta nt - LC - L 16 Mus domesticus LINNAEUS, 1758 Ev faresi Tüm Türkiye Düşük nt - LC - L 17 Mus macedonicus Açık arazilerde yabanıl olarak yaşarlar. Orta nt - LC - L DIPODIDAE ARAPTAVŞANLARI Step ve yarı çölleşmiş alanlarda 18 yaşarlar. Anadolunu iç bölgelerinde 500 Allactaga williamsi Arap tavşanı m yüksekliği olan düzlüklerden THOMAS, 1897 başlayarak 2500 m yüksekliğe kadar olan alanlarda yayılmışlardır. Orta nt - LC Ek-1 L CANİDAE Canis familiaris MARGO, 1891 Vulpes vulpes (LINNAEUS, 1758) MUSTELIDAE Mustela nivalis LINNAEUS, 1766 KÖPEKLER Evcil köpek Türkiye nin her yerinde Yüksek nt G, L, A Tilki, kızıl tilki Her türlü habitat, Trakya, Anadolu Orta nt - LC Ek-3 G, L, A SANSARLAR Gelincik Gececil olmalarına karşın, gündüzleri de hareket ettikleri görülür. Her türlü kovuk, çukur, delik, çalı içi, ağaç atıklarının yığıldığı yerler, kütüklerdeki oyuklar, kemiricilerin galerileri, keza açık araziler ve tarım arazileri, binalardaki uygun oyuklar ve delikler yaşadıkları yerler olabilir. Düşük nt Ek-III LC Ek-2 L, A FELİDEA KEDİLER 22 Felis catus LINNAEUS, 1758 Evcil kediler Tüm Türkiye Yüksek nt G, L (*) Kaynak: G: Gözlem L: Literatür A: Araştırma Literatür; YİĞİT, N., ÇOLAK, E. Ankara 2002 Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED), Demirsoy, A. TÜRKİYE OMURGALILARI MEMELİLER,

114 3.12. Proje Alanı, Etki Alanı ve İnceleme Koridorundaki Tarım ve Hayvancılık Faaliyetleri Tarım Arazileri, Büyüklükleri, Koordinatları, Harita Üzerinde İşaretlenmesi Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu projesi; Kırşehir, Aksaray, Konya ve Niğde illeri sınırları içerisinden geçmektedir. Kırşehir İli: Kırşehir ilinin toplam yüzölçümü ha olup, bunun %69 u tarım arazisi, %20 si çayır-mera, %7 si diğer araziler ve %4 ünü orman ve fundalık arazisi oluşturmaktadır. Şekil 36. Kırşehir İli Arazilerin Dağılım (Kaynak: Kırşehir İli Tarım Master Planı) Aksaray İli: Aksaray İlinin toplam yüzölçümü ha olup, bunun hektarı tarım arazisi, ha ı çayır mera arazisi, ha orman arazisi ve ha ise diğer tarım dışı arazilerden oluşmaktadır. 103

115 Şekil 37. Aksaray İli Arazilerin Dağılımı (Kaynak: Aksaray İli Tarım Master Planı) Konya İli: Konya İlinin toplam yüzölçümü ha olup, bunun ha ı işlenen tarım alanı (%63,8), ha ı çayır-mera arazisi (% 17,0), ha ı orman arazisi (%12,2) ve ha ı ürün getirmeyen arazi (% 7,0) dir. Şekil 38. Konya İli Arazilerin Dağılımı (Kaynak: Konya İli Tarım Master Planı) Niğde İli: Niğde İlinin toplam yüzölçümü ha olup, bunun hektarı tarım arazisi, hektarı çayır- mer a arazisi, hektarı orman arazisi ve hektarı diğer araziler olarak dağılım göstermektedir. 104

116 Şekil 39. Niğde İli Arazilerin Dağılımı (Kaynak: Niğde İli Tarım Master Planı) Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü demiryolu güzergahı ve ÇED İnceleme Alanında bulunan toprak grupları ve özellikleri Tablo 47 olarak verilmektedir. Tablo 47. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Güzergahı Üzerinde ve ÇED İnceleme Alanında Yer Alan Toprak Özellikleri Kilometre Demiryolu Güzergahı ÇED İnceleme Alanı Sulanmayan alan, Sulanmayan ekilebilir alan, Sulanan alan Meyveyle karışık sulu, Sulanmayan ekilebilir alan Sulanmayan ekilebilir alan Sulanmayan ekilebilir alan Doğal bitki örtüsü ile birlikte bulunan tarım alanı Sulanmayan ekilebilir alan, Kesikli kırsal Kesikli kırsal, Sulanan alan Sulanan alan, Su yolları Su yolları, Sulanan alan Doğal çayırlıklar Doğal çayırlıklar Sulanmayan ekilebilir alan, Sulanmayan ekilebilir alan, Doğal çayırlıklar Doğal çayırlıklar 105 Doğal bitki örtüsü ile birlikte bulunan tarım alanı Doğal bitki örtüsü ile birlikte bulunan tarım Doğal çayırlıklar alanı, Sulanmayan ekilebilir alan Sulanmayan ekilebilir alan Sulanan alan, Sulanan alan, Sulanmayan ekilebilir alan, Su yolları, Kesikli kırsal, Sulanan alan Sulanan alan, Sulanmayan ekilebilir alan Sulanmayan ekilebilir alan, Sulanan alan, Sulanan alan, Sulanmayan ekilebilir alan Seyrek bitki alanları, Sulanan alan Meyveyle karışık sulu, Sulanan alan Doğal bitki örtüsü ile birlikte bulunan tarım Sulanan alan alanı, Sulanmayan ekilebilir alan, Sulanan alan Üzüm bağları, Sulanmayan ekilebilir alan Sulanmayan ekilebilir alan, Sulanan alan, Su yolları Seyrek bitki alanları, Sulanan alan Sulanmayan ekilebilir alan, doğal çayırlıklar, seyrek bitki alanları Üzüm bağları, Sulanmayan ekilebilir alan Sulanmayan ekilebilir alan, Sulanan alan, Doğal çayırlıklar

117 Meralar, Sulanmayan ekilebilir alan Sulanmayan ekilebilir alan Sulanmayan ekilebilir alan Sulanmayan ekilebilir alan, doğal Sulanan alan, çayırlıklar Sulanmayan ekilebilir alan, Sulanan alan Meralar, Sulanmayan ekilebilir alan Sulanmayan ekilebilir alan, doğal çayırlıklar, Seyrek bitki alanları, doğal çayırlıklar Sulanan alan Sulanan alan Sulanmayan ekilebilir alan, Sulanan alan Meralar, Sulanmayan ekilebilir alan Sulanmayan ekilebilir alan, Sulanan alan Meralar, Sulanan alan Sulanan alan, Meralar Meralar, Sulanan alan Sulanan alan Sulanan alan Sulanmayan ekilebilir alan Sulanmayan ekilebilir alan Sulanan alan, Sulanmayan ekilebilir alan Meralar Meralar Sulanan alan Sulanan alan Sulanmayan ekilebilir alan Sulanmayan ekilebilir alan Doğal çayırlıklar Doğal çayırlıklar Sulanmayan ekilebilir alan, Doğal çayırlıklar, Sulanan alan Doğal bitki örtüsü ile birlikte bulunan tarım alanı Doğal bitki örtüsü ile birlikte bulunan tarım alanı Sulanmayan ekilebilir alan Sulanmayan ekilebilir alan Doğal bitki örtüsü ile birlikte bulunan tarım alanı Doğal bitki örtüsü ile birlikte bulunan tarım alanı Sulanmayan ekilebilir alan, su yolları Meralar Meralar Sulanmayan ekilebilir alan Sulanmayan ekilebilir alan Doğal bitki örtüsü ile birlikte bulunan tarım alanı Doğal bitki örtüsü ile birlikte bulunan tarım alanı Sulanmayan ekilebilir alan Sulanmayan ekilebilir alan Seyrek bitki alanları, Meralar Meralar, Seyrek bitki alanları Seyrek bitki alanları, Doğal bitki örtüsü ile birlikte bulunan tarım alanı Doğal bitki örtüsü ile birlikte bulunan tarım Seyrek bitki alanları alanı, Seyrek bitki alanları, Sulanmayan ekilebilir alan Sulanmayan ekilebilir alan Sulanmayan ekilebilir alan Sulanan alan Sulanan alan Doğal çayırlıklar Doğal çayırlıklar Seyrek bitki alanları, Sulanan alan Sulanan alan Sulanan alan Sulanmayan ekilebilir alan, Meralar Meralar Meralar Sulanmayan ekilebilir alan Sulanmayan ekilebilir alan Meralar Meralar Sulanmayan ekilebilir alan, Doğal çayırlıklar Doğal çayırlıklar Doğal çayırlıklar Sulanmayan ekilebilir alan Sulanmayan ekilebilir alan Doğal bitki örtüsü ile birlikte bulunan tarım Seyrek bitki alanları alanı, Seyrek bitki alanları Seyrek bitki alanları Sulanmayan ekilebilir alan Sulanmayan ekilebilir alan Sulanmayan ekilebilir alan Sulanmayan karışık tarım, (proje sonu) Kaynak: Orman ve Su İşleri Bakanlığı Coğrafi Bilgi Sistemi Verileri 106

118 Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarı Demiryolu güzergâhında yer alan illerde üretilen ürünler ve yıllık üretim miktarları aşağıda verilmektedir. Kırşehir İli: Tablo 48. Kırşehir İli Ekili Alanlar Tablosu İl adı Toplam Alan Ekilen tarla Nadas alanı Sebze bahçeleri Meyve alanı (dekar) alanı (dekar) (dekar) alanı (dekar) (dekar) Kırşehir Kaynak: TÜİK 2011 Tablo 49. Kırşehir İli Tarım Ürünlerin Ekim Alanı Ve Üretim Miktarı Ürün adı Ekilen alan(dekar) Hasat edilen alan(dekar) Üretim(ton) Verim(kg/da) Arpa (Biralık) Arpa (Diğer) Buğday (Diğer) Buğday (Durum) Çavdar Mısır (Dane) Tritikale (Dane) Yulaf (Dane) Kaynak: TÜİK 2011 Tablo 50. Kırşehir İli Kuru Tarım Ürünlerin Ekim Alanı Ve Üretim Miktarı Ürün adı Ekilen alan(dekar) Hasat edilen alan(dekar) Üretim(ton) Verim(kg/da) Fasulye (Kuru) Fig (Dane) Mercimek (Kırmızı) Mercimek (Yeşil) Nohut Kaynak: TÜİK 2011 Tablo 51. Kırşehir İli Meyve Ağaçları ve Üretimi Ürün adı Toplu meyveliklerin alanı(dekar) Üretim(ton) Ağaç başına ortalama verim(kg) Toplam ağaç sayısı Armut Ayva Ceviz Badem Çilek Dut Elma (Golden) Elma (Grannysmith) Elma (Diğer) Elma (Starking) Elma (Amasya) Erik İğde

119 Kayısı Kiraz Zerdali Vişne Üzüm (Kurutmalık- Çekirdekli) Üzüm (Sofralık- Çekirdekli) Üzüm (Şaraplık) Üzüm (Sofralık- Çekirdeksiz) Kaynak: TÜİK 2011 Tablo 52. Kırşehir İli Sebze Üretimi Grup adı Ürün adı Üretim(ton) Yapragi Yenen Sebzeler Lahana (Beyaz) 805 Lahana (Kirmizi) 18 Marul (Göbekli) 233 Marul (Kıvırcık) 460 Ispanak 384 Pırasa 327 Semizotu 3 Tere 7 Dereotu 3 Nane 30 Maydonoz 165 Roka 3 Baklagil Sebzeler Fasulye (Taze) Bakla (Taze) 30 Barbunya Fasulye (Taze) 3 Meyvesi Yenen Sebzeler Bamya 3 Balkabağı 99 Kavun Karpuz Kabak (Sakız) 137 Patlıcan Biber (Dolmalık) Biber (Sivri) 885 Kabak (Çerezlik) 112 Acur 78 Hıyar (Sofralık) Hıyar (Turşuluk) 429 Domates (Sofralık) Domates (Salçalık) Sogansi-Yumru-Kök Sebzeler Sarımsak (Taze) 214 Soğan (Taze) 333 Havuç

120 Grup adı Ürün adı Üretim(ton) Turp (Bayır) 150 Turp (Kırmızı) 86 Yerelması 15 Diger Sebzeler Mantar (Kültür) 70 Kaynak: TÜİK 2011 İl Adı Aksaray İli: Tablo 53. Aksaray İli Ekili Alanlar Tablosu Toplam Alan(dekar) Ekilen tarla alanı(dekar) Nadas alanı(dekar) Sebze bahçeleri alanı(dekar) Meyve alanı(dekar) Aksaray Kaynak: TÜİK 2011 Tablo 54. Aksaray İli Tarım Ürünlerin Ekim Alanı Ve Üretim Miktarı Ürün adı Ekilen alan(dekar) Hasat edilen alan(dekar) Üretim(ton) Verim(kg/da) Arpa (Biralık) Arpa (Diğer) Buğday (Diğer) Buğday (Durum) Çavdar Mısır (Dane) Tritikale (Dane) Yulaf (Dane) Kaynak: TÜİK 2011 Tablo 55. Aksaray İli Kuru Tarım Ürünlerin Ekim Alanı Ve Üretim Miktarı Ürün adı Ekilen alan(dekar) Hasat edilen alan(dekar) Üretim(ton) Verim(kg/da) Burçak (Dane) Fasulye (Kuru) Fig (Dane) Mercimek (Yeşil) Nohut Kaynak: TÜİK 2011 Tablo 56. Aksaray İli Meyve Ağaçları Ve Üretimi Ürün adı Toplu meyveliklerin alanı(dekar) Üretim(ton) 109 Ağaç başına ortalama verim(kg) Toplam ağaç sayısı Armut Ayva Ceviz Badem Elma (Diğer) Elma (Grannysmith) Elma (Starking) Elma (Amasya) Elma (Golden) Erik

121 Dut Çilek İğde Kayısı Kiraz Zerdali Vişne Üzüm (Kurutmalık- Çekirdekli) Üzüm (Sofralık- Çekirdekli) Üzüm (Şaraplık) Üzüm (Sofralık- Çekirdeksiz) Kaynak: TÜİK 2011 Tablo 57. Aksaray İli Endüstri Bitkileri Üretimi Ürün adı Ekilen alan(dekar) Hasat edilen alan(dekar) Üretim(ton) Verim(kg/da) Sekerpancari Kaynak: TÜİK 2011 Tablo 58. Aksaray İli Yem Bitkileri Üretimi Ürün adı Ekilen alan(dekar) Hasat edilen alan(dekar) Üretim(ton) Verim(kg/da) Burçak (Yesil Ot) Fig (Yesil Ot) Korunga (Yeşil Ot) Mısır (Silajlık) Yonca (Tohum) Yonca (Yeşil Ot) Kaynak: TÜİK 2011 Tablo 59. Aksaray İli Sebze Üretimi Grup adı Ürün adı Üretim(ton) Yaprağı Yenen Sebzeler Lahana (Beyaz) 986 Lahana (Kirmizi) 40 Marul (Göbekli) 724 Marul (Kıvırcık) 87 Ispanak 696 Pırasa 728 Semizotu 2 Tere 56 Dereotu 10 Nane 13 Maydonoz 67 Marul (Aysberg) 3 Baklagil Sebzeler Fasulye (Taze) Barbunya Fasulye (Taze)

122 Kaynak: TÜİK 2011 Grup adı Ürün adı Üretim(ton) Meyvesi Yenen Sebzeler Bamya Balkabağı 210 Kavun Karpuz Kabak (Sakız) 778 Patlıcan 544 Biber (Dolmalık) 72 Biber (Sivri) 674 Kabak (Çerezlik) Acur 261 Hıyar (Sofralık) Domates (Sofralık) Domates (Salçalık) 189 Soğansı-Yumru-Kök Sebzeler Sarımsak (Taze) 166 Konya İli: Tablo 60. Konya İli Ekili Alanlar Tablosu Soğan (Taze) Havuç 276 Turp (Bayır) 210 Turp (Kırmızı) 50 Yerelması 3 Toplam Ekilen tarla Nadas Sebze bahçeleri Meyve İl Adı Alan(dekar) alanı(dekar) alanı(dekar) alanı(dekar) alanı(dekar) Konya Kaynak: TÜİK 2011 Tablo 61. Konya İli Tarım Ürünlerin Ekim Alanı Ve Üretim Miktarı Ürün adı Ekilen alan(dekar) Hasat edilen alan(dekar) Üretim(ton) Verim(kg/da) Arpa (Biralık) Arpa (Diğer) Buğday (Diğer) Buğday (Durum) Çavdar Mısır (Dane) Sorgum (Dane) Tritikale (Dane) Yulaf (Dane) Kaynak: TÜİK 2011 Tablo 62. Konya İli Kuru Tarım Ürünlerin Ekim Alanı Ve Üretim Miktarı Ürün adı Ekilen alan(dekar) Hasat edilen alan(dekar) Üretim(ton) Verim(kg/da) Bezelye Burçak (Dane) Buy (Çemen Otu) Fasulye (Kuru) Fig (Dane) Mercimek (Kırmızı) Mercimek (Yeşil) Nohut Kaynak: TÜİK 2011

123 Tablo 63. Konya İli Meyve Ağaçları Ve Üretimi Ürün adı Toplu meyveliklerin Ağaç başına ortalama Toplam ağaç Üretim(ton) alanı(dekar) verim(kg) sayısı Ayva Armut Antep Fıstığı Badem Ceviz Dut Çilek Elma (Grannysmith) Elma (Golden) Elma (Diğer) Elma (Amasya) Elma (Starking) Erik İğde Kiraz Kayısı Muşmula Nar Şeftali (Diğer) Şeftali (Nektarin) Üzüm (Kurutmalık- Çekirdeksiz) Üzüm (Çekirdekli) Üzüm (Sofralık- Çekirdekli) Zerdali Vişne Üzüm (Şaraplık) Üzüm (Sofralık- Çekirdeksiz) Kaynak: TÜİK 2011 Tablo 64. Konya İli Endüstri Bitkileri Üretimi Ürün adı Ekilen alan(dekar) Hasat edilen alan(dekar) Üretim(ton) Verim(kg/da) Acıbakla Anason Haşhaş (Kapsül) Kimyon Sekerpancarı Kaynak: TÜİK 2011 Tablo 65. Konya İli Yem Bitkileri Üretimi Ürün adı Ekilen alan(dekar) Hasat edilen alan(dekar) Üretim(ton) Verim(kg/da) Burçak (Yesil Ot) Fig (Yesil Ot) Korunga (Yeşil Ot) Mısır (Silajlık) Yonca (Yeşil Ot) Kaynak: TÜİK

124 Tablo 66. Konya İli Sebze Üretimi Grup adı Ürün adı Üretim(ton) Yaprağı Yenen Sebzeler Lahana (Beyaz) Lahana (Kirmizi) Marul (Göbekli) Marul (Kıvırcık) 84 Ispanak Pırasa Tere 34 Nane 9 Maydonoz 407 Marul (Aysberg) 500 Baklagil Sebzeler Fasulye (Taze) Bakla (Taze) 16 Bezelye (Taze) 34 Barbunya Fasulye (Taze) 113 Meyvesi Yenen Sebzeler Bamya 284 Balkabağı 728 Kavun Karpuz Kabak (Sakız) Patlıcan Biber (Dolmalık) Biber (Sivri) Kabak (Çerezlik) Acur 121 Hıyar (Sofralık) Hıyar (Turşuluk) 150 Domates (Sofralık) Domates (Salçalık) Soğansı-Yumru-Kök Sebzeler Sarımsak (Taze) 438 Soğan (Taze) Havuç Turp (Bayır) 101 Turp (Kırmızı) Şalgam 115 Diğer Sebzeler Mantar (Kültür) Kaynak: TÜİK 2011 İl Adı Niğde İli: Tablo 67. Niğde İli Ekili Alanlar Tablosu Toplam Alan(dekar) Ekilen tarla alanı(dekar) Nadas alanı(dekar) Sebze bahçeleri alanı(dekar) Meyve alanı(dekar) Niğde Kaynak: TÜİK 2011

125 Tablo 68. Niğde İli Tarım Ürünlerin Ekim Alanı Ve Üretim Miktarı Ürün adı Ekilen alan(dekar) Hasat edilen alan(dekar) Üretim(ton) Verim(kg/da) Arpa (Biralık) Arpa (Diğer) Buğday (Diğer) Buğday (Durum) Çavdar Mısır (Dane) Tritikale (Dane) Yulaf (Dane) Kaynak: TÜİK 2011 Tablo 69. Niğde İli Kuru Tarım Ürünlerin Ekim Alanı Ve Üretim Miktarı Ürün adı Ekilen alan(dekar) Hasat edilen alan(dekar) Üretim(ton) Verim(kg/da) Burçak (Dane) Fasulye (Kuru) Fig (Dane) Mercimek (Yeşil) Nohut Kaynak: TÜİK 2011 Tablo 70. Niğde İli Meyve Ağaçları Ve Üretimi Ürün adı Toplu meyveliklerin alanı(dekar) Üretim(ton) Ağaç başına ortalama verim(kg) Toplam ağaç sayısı Armut Ayva Badem Ceviz Dut Çilek Elma (Starking) Elma (Golden) Elma (Amasya) Elma (Grannysmith) Elma (Diğer) İğde Erik Kiraz Kayısı Şeftali (Nektarin) Şeftali (Diğer) Üzüm (Sofralık- Çekirdekli) Üzüm (Kurutmalık- Çekirdekli) Zerdali

126 Vişne Üzüm (Şaraplık) Kaynak: TÜİK 2011 Tablo 71. Niğde İli Endüstri Bitkileri Üretimi Ürün adı Ekilen alan(dekar) Hasat edilen alan(dekar) Üretim(ton) Verim(kg/da) Şekerpancarı Kaynak: TÜİK 2011 Tablo 72. Niğde İli Yem Bitkileri Üretimi Ürün adı Ekilen alan(dekar) Hasat edilen alan(dekar) Üretim(ton) Verim(kg/da) Burçak (Yesil Ot) Fig (Yesil Ot) Korunga (Yeşil Ot) Mısır (Silajlık) Yonca (Yeşil Ot) Kaynak: TÜİK 2011 Tablo 73. Niğde İli Sebze Üretimi Grup adı Ürün adı Üretim(ton) Yaprağı Yenen Sebzeler Lahana (Beyaz) Lahana (Kirmizi) Marul (Göbekli) Marul (Kıvırcık) 84 Ispanak Pırasa Tere 34 Nane 9 Maydonoz 407 Marul (Aysberg) 500 Baklagil Sebzeler Fasulye (Taze) Bakla (Taze) 16 Bezelye (Taze) 34 Barbunya Fasulye (Taze) 113 Meyvesi Yenen Sebzeler Bamya 284 Balkabağı 728 Kavun Karpuz Kabak (Sakız) Patlıcan Biber (Dolmalık) Biber (Sivri) Kabak (Çerezlik) Acur 121 Hıyar (Sofralık)

127 Hıyar (Turşuluk) 150 Domates (Sofralık) Domates (Salçalık) Soğansı-Yumru-Kök Sebzeler Sarımsak (Taze) 438 Soğan (Taze) Havuç Turp (Bayır) 101 Turp (Kırmızı) Şalgam 115 Diğer Sebzeler Mantar (Kültür) Kaynak: TÜİK Tarımsal Gelişim Proje Alanları, Bu Alanların Harita Üzerinde İşaretlenmesi Tarımsal Gelişim Proje Alanları Demiryolu güzergâhında yer alan illerde uygulanan tarımsal gelişim projeleri aşağıda sıralanmaktadır. Kırşehir İli: Kırşehir ilinde tarımın geliştirilmesi amacıyla çeşitli projeler gerçekleştirilmektedir. Bu projeler genel olarak aşağıda sıralanmıştır. Toprak Tahlil Laboratuarı Kurma Projesi Seracılığı Geliştirme Projesi Bağ Üretimini Geliştirme Projesi Dane Mısır Üretimini Geliştirme Projesi Koyunculuğu Geliştirme Projesi Aksaray İli: Aksaray ilinde tarımın geliştirilmesi amacıyla çeşitli projeler gerçekleştirilmektedir. Bu projeler genel olarak aşağıda sıralanmıştır. Meyvecilik Projesi Bağ Yetiştiriciliği Projesi Çilek Yetiştiriciliği Projesi Yayçep Projesi Kapari Yetiştirme Projesi Seracılık Projesi Mısır Silajı Projesi Soğuk Hava Deposu Projesi Mısır Kurutma Tesisi Projesi Yem Bitkilerini Destekleme Projesi Yonca Üretimi Geliştieme Projesi Seracılığı Teşvik Projesi Seracılığı Geliştirme Projesi Mantarcılık Projesi Alternatif Ürün Projesi 116

128 Konya İli: Konya ilinde tarımın geliştirilmesi amacıyla çeşitli projeler gerçekleştirilmektedir. Bu projeler genel olarak aşağıda sıralanmıştır. Bağ Aşılama Projesi Yabani Ağaç Aşılama Projesi Örtü altı Sebzesi Geliştirme Projesi Meyve Bahçesi Tesisi Projesi Yüksek Sistem Bağ Tesis Projesi Yem Bitkileri Geliştirme Projesi Patates ve Nohut Tohumluğu Temini Projesi Çilek Üretimini Geliştirme Projesi Organik Tarım Projesi Mahsul Fiyatına Tohumluk Projesi Sorunlu Tarım Alanlarının Tespiti ve Iyileştirilmesi Projesi Mera Islah ve Amenajman Projesi Anadolu Su Havzaları Rehabilitasyon Projesi Niğde İli: Niğde ilinde tarımın geliştirilmesi amacıyla çeşitli projeler gerçekleştirilmektedir. Bu projeler genel olarak aşağıda sıralanmıştır. Ceviz Ürt. Gelş.Projesi Vişne Yetiştiriciliği Silajlık Mısır Projesi Yonca Üretimib Gelş. Projesi Bodur Elma Yetiştiriciliği Projesi Triticale Üretimini Geliş- tirme Projesi İhracata Yöne lik Kirazcılığı Geliştirme Projesi Bodur Elmacılığı Geliştirme Projesi Çayır-mer a Yem Bitk. Gelş. Projesi Bitkisel Üretimi Gelş.Projesi Alternatif Ürün Projesi Doğrudan Gelir Desteği Çift. Kayıt Altı. Alma Projesi Anadolu Su Kayn. Rehab. Projesi Vasıf Dışına Çıkarılacak Tarım Arazilerin Vasıflarını Gösterir Bilgi ve Belgeler (proje alanı ve etki alanındaki alanların 5403 Sayılı Toprak Koruma Kanunu ve Arazi Kullanımı Kanunu uyarınca değerlendirilmesi) Demiryolu güzergâhı üzerinde yer alan toprak grupları ve şimdiki alan kullanımları Tablo 47 de verilmektedir Mera Alanları, Koordinatları, Harita Üzerinde İşaretlenmesi Söz konusu demiryolu güzergâhının ana hattının 21,1 km.si ( m 2 ) mera, çayır alanlarından geçmektedir. Tablo 47 de (Bkz. Bölüm ) güzergâhın km ler bazında toprak grupları ve arazi kullanımları verilmektedir. Ayrıca, mera alanlarının işaretli olduğu Arazi Varlığı Haritası EK-15 olarak verilmektedir. 117

129 Hayvancılık Faaliyetleri ve Vasıf Dışına Çıkarılacak Arazilerin Vasıflarını Gösterir Bilgi ve Belgeler Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu projesi; Kırşehir, Aksaray, Konya ve Niğde illeri ve ilçe sınırları içerisinden geçmektedir. Aşağıda güzergâhta yer alan hayvancılık verileri verilmektedir. Proje kapsamında hayvanların beslenme alanlarında hayvan geçişlerinin sağlanabilmesi amacıyla sanat yapıları (menfez vb.) yapılacaktır. (Bkz. Bölüm 1.2.4) Kırşehir İli: Tablo 74. Kırşehir İli Hayvancılık Verileri (TUİK, 2011) Büyük Baş Hayvan Türü Adet Kümes Hayvancılığı Adet Sığır (Kültür) Yumurta Tavuğu Manda 57 Hindi Sığır(Melez) Kaz Sığır(Yerli) Ördek Küçük Baş Hayvan Türü Adet Arıcılık Kovan Adedi Koyun (Yerli) Arıcılık Keçi(Kıl) Koyun(Merinos) Aksaray İli: Tablo 75. Aksaray İli Hayvancılık Verileri (TUİK, 2011) Büyük Baş Hayvan Türü Adet Kümes Hayvancılığı Adet Sığır (Kültür) Yumurta Tavuğu Manda 544 Hindi Sığır(Melez) Kaz Sığır(Yerli) Ördek Küçük Baş Hayvan Türü Adet Koyun (Yerli) Keçi(Kıl) Keçi(Tiftik) 460 Koyun(Merinos) Arıcılık Kovan Adedi Arıcılık Konya İli: Tablo 76. Konya İli Hayvancılık Verileri (TUİK, 2011) Büyük Baş Hayvan Türü Adet Kümes Hayvancılığı Adet Sığır (Kültür) Et Tavuğu Manda 98 Yumurta Tavuğu Sığır(Melez) Hindi Sığır(Yerli) Kaz Küçük Baş Hayvan Türü Adet Ördek Koyun (Yerli) Arıcılık Kovan Adedi Keçi(Kıl) Arıcılık Keçi(Tiftik) Koyun(Merinos)

130 Niğde İli: Tablo 77. Niğde İli Hayvancılık Verileri (TÜİK, 2011) Büyük Baş Hayvan Türü Adet Kümes Hayvancılığı Adet Sığır (Kültür) Et Tavuğu Manda 11 Yumurta Tavuğu Sığır(Melez) Hindi Sığır(Yerli) Kaz Ördek Küçük Baş Hayvan Türü Adet Arıcılık Kovan Adedi Koyun (Yerli) Arıcılık Keçi(Kıl) Keçi(Tiftik) 380 Koyun(Merinos) Proje Alanı, Etki Alanı ve İnceleme Koridorundaki Yeraltı ve Yerüstü Maden Sahaları (proje alanında maden ruhsatı varlığının belirlenmesi, maden ruhsatları var ise söz konusu ruhsatlarla ilgili olarak kaynak kaybına yol açılıp açılmayacağı konusunda mahallinde tetkik yapılması) ile ilgili etüt proje mühendislik hizmetleri işi devam etmektedir. Söz konusu işler kapsamında yapıma esas olacak demiryolu hattı nihai güzergâhına ait etüt ve projelendirme çalışmaları devam etmektedir. Dolayısıyla demiryolu güzergâhının ÇED çalışmasına konu olan 2 km lik koridor içerisinde değişme ihtimali bulunmaktadır. Demiryolu ile ilgili olarak etüt çalışmaları sırasında MİGEM e başvuru yapılarak bölgedeki ruhsatlar için sorgulama yapılmıştır. Maden İşleri Genel Müdürlüğü nün tarih sayılı yazısında verilen sorgulama sonucunda güzergah ile 19 Adet Ruhsatlı saha ile çakışma durumu olduğu anlaşılmıştır. Bu sahalardan 16 adedi arama ruhsatlı saha, 2 adedi işletme ruhsatlı saha ve 1 adet ise ön arama ruhsatlı saha olduğu belirlenmiştir. Ruhsatların işlendiği harita Ek-2 de verilmiştir. Demiryolu projesine ait nihai güzergâhın belirlenmesinden sonra, demiryolu projesinin inşaatına başlanmadan önce hat üzerinde ve yakınında yer alan ruhsatlı maden sahaları ve jeotermal kaynak sahaları ile ilgili olarak, kaynak kaybı olup olmayacağının tespiti amacıyla MİGEM ile koordineli olarak tarafından yerinde tespit çalışması yapılacak ve 05/06/2004 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5177 sayılı Kanunla değişik 3213 sayılı Maden Kanunu ve bu kanuna istinaden çıkartılmış olan mevzuatların gerektirdiği izinler alınacaktır. Bu kapsamda 1/25000 ölçekli 6 0.lik kesinleşmiş hat koordinatları ile Maden İşleri Genel Müdürlüğü ne başvurulacak ve ilgili mevzuatların gerektirdiği çalışmalar yapılıp gerekli izinler alınacaktır. Proje kapsamında gerekli olan taş, kum-çakıl, balast ve ariyet malzemeleri; yarma işleminden çıkan ve dolguda kullanılması uygun olan malzemenin yanı sıra bölgede yer alan, ÇED Yönetmeliği ve ilgili diğer yönetmeliklere göre gerekli izinleri alınmış, ruhsatlı malzeme ocaklarından karşılanacaktır. 119

131 3.14. Demiryolu Hattının Geçtiği Tüm İl ve İlçelerin Sosyo-Ekonomik Özellikleri Ekonomik Özellikler (yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler) Proje güzergâhında yer alan yerleşim yerlerine ait ekonomik özellikler aşağıda açıklanmaktadır. Kırşehir İli: Kırşehir ili İç Anadolu Bölgesinin Orta Kızılırmak Bölümünde yer alır. Nevşehir, Aksaray, Kırıkkale, Yozgat ve Ankara ile komşu olan ilin topraklarının genişliği, ülke topraklarının binde 8 i, İç Anadolu Bölgesi topraklarının % 2,9 udur. Denizden 985 m. yüksekliktedir. Kırşehir İli nde göç olayı fazladır. Ama iç göçte mevcuttur. Bölgenin işçilik sorununun yanında inşaat işinden anlayan ustalara ihtiyacından dolayı dışarıdan mevsimlik işçiler gelmektedir. Göç olayının oluşturabileceği gecekondulaşmayı önlemek amacıyla ilde 3 bölgede gecekondu önleme bölgesi, 2 bölgede toplu konut bölgesi oluşturulmuştur. Kent toprağının dağılımında mülkiyet şahıs arazisi çoğunluktadır. Belediye arazisi azınlıkta, hazine arazisi Belediyeye nazaran daha çoktur. Kırşehir ili merkezinde köyden kente göç olayı yoğun bir şekilde devam ettiğinden kentte konut ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. Bunun karşılanması için Kırşehir Belediyesince mücavir alan sınırları içerisinde modern şehircilik esaslarına uygun şeklide konut için arsa üretimi yapılmakta bunların bir kısmı müstakil konut için, bir kısmı toplu konut yapımı için, diğer bir kısmı için dar gelirli vatandaşların ucuz arsa edinebilmeleri açısından gecekondu önleme bölgeleri oluşturulmaktadır. Sözü edilen bu yerlerin halihazır haritaları, imar planları ve imar uygulamaları ile alt yapı çalışmaları yapılarak halkın yararına sunulmaktadır. Ayrıca Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı bünyesinde yapılmakta olan Toplu Konut oluşumuna Kırşehir Belediyesi (arsa temini, imar değişiklikleri ve alt yapı çalışmaları) gerekli katkıyı sağlamaktadır. Aksaray İli: Aksaray ili Orta Anadolu nun ortasında 33-35º doğu meridyenleri 38-39º kuzey paralelleri arasında yer almaktadır. İlin kuzeyinde Kırşehir, Ankara, doğusunda Nevşehir, Güney doğusunda Niğde, batısında Konya, kuzey batısında Tuz Gölü yer almaktadır. İlin yüzölçümü km.dir. Belediye sınırları içerisinde arazi ve arsaların çoğunluğu özel mülkiyettir. Hazine ve belediyeye ait alanlar azdır. Bunlar üzerinde çoğunlukla kamu binaları mevcuttur. Bir kısım alanda da gecekondu önleme bölgesi (150 Ha) ve toplu konut sahası olarak ayrılmıştır. Diğer kısımlar da orman alanları için tahsis edilmiştir. Aksaray İli ne 7 ilçe, 41 belde ve 151 köy bağlıdır. Aksaray ın sosyo-ekonomik yapısı tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Faal nüfusun % 70 i tarım ve hayvancılıktan geçimini sağlamaktadır. Tarımda çalışan nüfusun yüzdesini aşağıya çekmek için, sanayi ve hizmet sektörünü geliştirmek, tarımda üretimi ve verimliliği artırmak için ürün deseninde değişiklik yapmak, toprak işlemedeki yanlışlıkları gidermek, kaliteli ve uygun girdi kullanımına ağırlık vermek, makineleşmeyi teşvik ederek kullanımını yaygınlaştırmak suretiyle birim alandan daha çok ürün alınması ve çiftçilerin eğitilmesine çalışılmaktadır. 120

132 Cumhuriyet dönemine kadar sanayiden söz edilemeyecek olan İlde, ilk sanayi kuruluşu kamunun öncülüğünde 1924 yılında un fabrikası olarak kurulan Azmi Milli Türk Anonim Şirketi dir. Bu fabrika aynı zamanda ihtiyacı olan elektrik enerjisini kendi hidroelektrik santrali ile karşılamış ve şehrin elektrik ihtiyacına da cevap vermiştir. Yine bir kamu yatırımı olarak 1976 yılında SEK e bağlı Aksaray Süt Ürünleri Fabrikası nın açılması dışında ilde her hangi bir önemli sanayi tesisi açılmamıştır. Bu durum 1986 yılında Mercedes Benz Türk Anonim Şirketi kamyon fabrikasının açılışına kadar devam etmiştir. İlde esas sanayileşme ise, 1989 yılında il olmasından sonra başlamış ve Aksaray Organize Sanayi Bölgesi nin faaliyete geçmesiyle 1997 yılından sonra hız kazanmıştır yıllarında dünyada ve ülkemizde de görülen ekonomik kriz il sanayisine de yansımış ancak buna rağmen ilde otomotiv, otomotiv yan sanayi, tekstil, gıda, süt ve süt ürünleri, kimya ve plastik sanayi, metal ve makine sanayi, ile toprak ve madene dayalı irili ufaklı birçok işletme faaliyete geçmiş bir çoğu da Organize Sanayi Bölgesi nde de dahil olmak üzere yatırıma devam etmektedir. Ayrıca il merkezinde 3 adet Ortaköy İlçesi nde de 1 adet olmak üzere toplam 4 adet sanayi sitesi amacına ulaşmıştır. Sanayi il merkezinde toplanmış, Ortaköy İlçesi nde birkaç yem ve süt fabrikası bulunmakta olup, diğer ilçelerde sanayi tesisi bulunmamaktadır. Konya İli: Konya İli genelde göç veren bir bölge olmamasına karşın, göç alan bir merkezdir. Konya Çevre illerinden, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinden göç almasıyla birlikte Konya Merkez, Konya nın ilçelerinden de göç almaktadır. Bunun sebebi Konya Merkezdeki hızla gelişen sanayileşme yani yeni açılan fabrikalardır. İktisaden faal nufusun %9,1 i sanayi sektöründe çalışmakta olan Konyada, sanayi yatırımları 1950 lerden sonra Şeker fabrikası ile başlamış ve ciddi yatırımlar 1960 dan sonra gerçekleşmiştir ların ilk büyük ölçekli fabrikası 1963 te üretime geçen çimento fabrikasıdır. Bundan sonra 1968 yılında krom magnezit tuğla fabrikası üretime geçmiş ve Türkiye nin en büyük alüminyum tesisinin Seydişehir deki fabrikasının inşasına da 1969 da başlanmıştır yılında faaliyete geçen, il ve ülke ekonomisine büyük katkıları sağlayan Seydişehir Alüminyum Fabrikası, Türkiye nin tek ham alüminyum üreten tesisidir. Tesis yılda ton boksit işleme, ton alümina ve ton alüminyum üretme kapasitesine sahiptir yılında üretime başlayan Tümosan dizel motor fabrikası, yıllık adet üretim kapasitesine sahiptir. Sanayicilerin uygun koşullarda faaliyetlerini sürdürmeleri amacıyla 1976 yılında 134 ha alanda Konya I. Organize Sanayi Bölgesi 165 İşyeri ile hizmete girmiştir. Halen yapımı devam eden Konya Organize Sanayi Bölgesinde 1641 Ha alanda 386 işyeri üretime geçmiş, diğer taraftan Akşehir, Beyşehir, Çumra, Ereğli, Kulu, Karapınar ve Seydişehir ilçelerinde Organize Sanayi Bölgeleri kurulmuştur. Söz konusu OSB lerde 60 a yakın yatırım faaliyeti geçmiş olup, parsel dağıtımı ve inşaat yapımları devam etmektedir. Diğer yandan küçük sanayicilerin işyerleri gereksinimleri için İlimizde bugüne kadar 38 küçük sanayi sitesinde 6800 işyeri yapımı gerçekleştirilerek civarında işçinin istihdamı sağlanmıştır. Niğde İli: Niğde İli, İç Anadolu Bölgesi Güneydoğusunda, Orta Toroslar içinde yer alan Bolkar ve Aladağlar ın kuzeye doğru kıvrıldıkları alanın kuzeyinde yer almaktadır. Kuzeybatıda Aksaray, Kuzeyde Nevşehir, Kuzeydoğuda Kayseri, Batı ve Güneybatıda Konya illeri ile komşu olan Niğde ili, Güneyde Bolkar dağları ile İçel, Güneydoğu ve doğuda Aladağlar ın oluşturduğu Adana illerinden ayrılır. Büyük bir bölümü İç Anadolu Bölgesi nde olan Niğde ili Güneyde yer alan Çamardı ve Ulukışla ilçelerini Akdeniz bölgesine bırakmaktadır. 121

133 Niğde de ilk sanayileşme 1940 yıllarında Niğde Çimento fabrikasının kurulması ile başlamıştır. Çimento fabrikasının yer seçimi, tarım, çevre ve yerleşim alanları olarak değerlendirildiğinde zararlı etkilerin en az olabilecek bir konumda yapılmıştır. Bununla birlikte ilimiz ekonomisi, 1972 yılında Koyunlu kasaba halkının girişimleriylekurulan BİRKO A.Ş. nin sayesinde iplik sektörünün yanında maden(kalsit tozu üretimi) ve meyve suyu konsantresi üretimişeklinde dağılım göstermiştir. Niğde Organize Sanayi Bölgesi, her çeşit ağır sanayiinin kurulmasına uygun olarak planlanmıştır. Bor Deri Organize Sanayi Bölgesi dericilik sanayiinin kurulmasına ve gelişmesine uygun olarak planlanmıştır. Ancak sanayi alanlarını tamamının deri işletmeleri tarafından değerlendirilememesi sebebiyle diğer sanayi kuruluşlarının da faaliyet gösterecek şekilde planlanmaktadır. Organize sanayi bölgeleri dışında sanayi ham madde kaynaklarına yönelik olarak gelişmektedir. Niğde Merkez Hıdırlık mevkiinde, taş ocakları yoğun olarak çalıştırılarak kalsit, mikronize kalsit, mozaik gibi ürünleri elde eden taş kırma ve elemeye yönelik küçük işletmeler gelişmektedir. Yine Ulukışla Porsuk köyü ve Darboğaz kasabasında alçı taşı ocakları, kırma tesisleri ve alçı pişirme ve öğütme tesisleri gelişmektedir. güzergahını kapsayan bölgede ulaşım genelde karayolu ile sağlanmaktadır. Öngörülen demiryolu hattının İç Anadolu Bölgesi'nde diğer planlaması yapılan yüksek hızlı tren hatları ile gelecekte entegre edilecek olması yerel, bölgesel ve uluslararası yük ve yolcu ulaşımı açısından önem taşımaktadır. Demiryolu güzergahının ülkemizde mevcut ve planlanan diğer demiryolları ile güzergahın entegrasyonu sağlanacaktır. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu güzergâhı yeniden gündeme gelen demiryolu hatları planlamasının önemli bir halkasıdır. Mevcut karayolu ile Kırşehir ile Aksaray arasındaki en kısa yol, Ortaköy üzerinden gitmekte iken bu yolun standartları oldukça düşüktür. Proje ile birlikte karayolu ile direkt bir şekilde bağlantısı olmayan bu iki şehrin bağlantısı sağlanmış olacaktır. İlk bakışta lokal bir güzergah gibi görünen Kırşehir-Aksaray- Ulukışla hattına daha geniş bir pencereden bakıldığında ise kuzey-güney aksında Türkiye için önemli bir hat olduğu görülebilir. Gelecekte Kırşehir in kuzeyine devam ederek, planlanan Ankara-Sivas YHT Hattı na Kırşehir-Yerköy hattı vasıtasıyla bağlandığı takdirde Kırşehir ve Aksaray ın Ankara ile ve ülke genelinde planlanan demiryolu ağlarına bağlantı sağlanacaktır. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla demiryolu hattı vasıtasıyla; Kırşehir Yerköy, Kırıkkale- Samsun (Yerköy-Sungurlu Bağlantısı) ve Konya-Mersin (Ulukışla Kesiminde bağlantı ile) demiryolu bağlantıları sayesinde kuzeyde Samsun Limanına, Güneyde ise Mersin Limanına demiryolu ile bağlantısı sağlanacaktır. Kırşehir, Aksaray, Niğde illerinden Ankara'ya demiryolu ulaşımı sağlanmış olacaktır. Bağlantı demiryolu hatları ile Türkiye'nin doğu-batı ve kuzey-güney koridorundaki ulaşımını güçlendirecektir Nüfus (yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfus hareketleri, göçler, nüfus artış oranları vb.) Yapımı planlanan Kırşehir, Aksaray, Konya ve Niğde illerinden geçmektedir. Güzergah üzerinde ve 2 km.lik koridor içinde yer alan yerleşim yerlerinin nüfus verileri aşağıda Tablo 78 olarak verilmektedir. 122

134 Tablo 78. Demiryolu Güzergah ÇED Koridoru İçinde Kalan Yerleşim Yeri Nüfus Verileri İl İlçe Belde/Köy Toplam Erkek Kadın Kırşehir Aksaray Konya Niğde Merkez Ortaköy Merkez Ereğli İl nüfusu Bor İlçe Toplam Kaynak: TUİK, Yaratılacak İstihdam İmkanları ve İşsizlik Kesikköprü Kuruağıl İlçe Toplam İl nüfusu Bozkır(B) Merkez Balcı İlçe Toplam Çekiçler Cankıllı Bağlıkaya Çimeliyeni Hırkatol Kazıcık Hatipoğlutolu Seleciköse İlçe toplamı İl nüfusu Çakmak Aziziye(B) İlçe toplamı Emirgazi İlçe toplamı Merkez Ulukışla İl nüfusu Tepeköy İlçe toplamı Merkez İlçe toplamı Para ile ölçülebilen gelirler, direkt gelirler iken, para ile ölçülemeyen gelirler ise indirekt gelirler olmaktadır. Para ile ölçülebilen demiryolu gelirleri (yolcu/yük taşıma ücreti, transfer, vb.) istasyonlarda reklâm kira - otopark vb. gelirler, depolama elleçleme - yükleme/boşaltma katering - transfer vb. gelirler ve hizmet sektöründe istihdam yaratımı olarak ele alınarak değerlendirilebilir. Para ile ölçülemeyen fakat paraya dönüştürülebilen demiryolu indirekt gelirleri zaman/konfor/kaza azalma gelirleri, milli kaynakları kullanım kazancı, ulusal ve bölgesel kalkınmaya katkı kazancı ve istihdam yaratımı olarak ele alınmalıdır. 123

135 Para ile ölçülemeyen ve paraya dönüştürülemeyen demiryolu gelirleri ise sosyal eşitlik dengesi, bölgesel kalkınma, askeri/sivil savunma lojistik temini, bölge kaynaklarından yararlanma ve çevresel etkilerin iyileştirilmesi olarak dikkat çekmektedir. Genel olarak projenin direkt gelirleri, bölge halkları içinde istihdam ve gelir anlamı taşımaktadır. Söz konusu proje sayesinde hat güzergâhı boyunca bulunan istasyon yerleri ve yakın çevreleri, dikkate değer bir canlanma ve sosyalleşme şansı bulacağı açıkça ortadadır. Hareketlik kazanacak olan bölgelerde yeni iş alanları (ticaret, esnaflık, sanat vb.) ortaya çıkacaktır. Projenin bu dolaylı etkilerini sayısal olarak vermek mümkün olmamakla birlikte, bölgede görülen işsizlik probleminin çözümüne şüphesiz ki bir miktar katkı sağlayacaktır. 124

136 BÖLÜM 4: PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER 4.1. Arazinin Hazırlanması ve Yapılacak İşler Kapsamında Nerelerde, Ne Kadar Alanda ve Ne Miktarda Hafriyat Yapılacağı, Hafriyat Artığı Malzemenin Nerelere Taşınacakları, Nerelerde Depolanacakları veya Hangi Amaçlar İçin Kullanılacakları (hafriyat depo alanlarının ve bitkisel toprak depo alanlarının koordinatlarıyla birlikte gösterilmesi, bitkisel toprağın nasıl değerlendirileceğinin açıklanması) nin inşaatı sırasında, topoğrafik özelliklere bağlı olarak bazı yerlerde kazı ve bazı bölgelerde dolgu yapılması söz konusudur. Proje kapsamında yaklaşık m 3 lük yarma ve m 3 lük dolgu işlemi gerçekleştirilmesi ön görülmektedir. Belirtilen tahmini toprak işleri miktarları, halen devam etmekte olan etüt çalışmaları sonucunda kesinleştirilecek güzergâh ve buna bağlı olarak yapılacak enkesit hesapları ile netlik kazanacaktır. Dolgu işlemi için gerekli olan malzeme; yarma işleminden çıkan ve dolguda kullanılması uygun olan malzemenin yanı sıra bölgede yer alan ÇED Yönetmeliği ve ilgili diğer Yönetmeliklere göre gerekli izinleri alınmış, ruhsatlı malzeme ocaklarından temin edilecektir. Bu bağlamda Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu ÇED Raporu kapsamında yeni malzeme ocağı incelenmemiştir. Demiryolu hattı inşaatında kullanılacak olan malzemenin özellikleri; nün Demiryolları Genel Teknik (Malzeme, Yapım, Kontrol, Bakım-Onarım) Şartnamesi nde yer alan özelliklere uygun olacaktır. Demiryolu hattının inşaatı aşamasında; inşaat alanına malzemenin ocaklardan taşınması esnasında nakliye kamyonlarının yükleme standardı aşılmayacaktır. Kamyonla malzeme taşınması sırasında yollara, köprüye, meskûn mahale zarar verilmeyecektir. Faaliyetin inşaat ve işletme aşamalarında malzemelerin taşınmasında karayollarının kullanılması durumunda 2918 sayılı Trafik Kanunu ve kanuna istinaden karayolları ile ilgili çıkarılan tüm kanun ve yönetmeliklere uyulacak, malzemenin taşınması sırasında yollara zarar verilmeyecek, verilmesi durumunda Karayolları 3. ve 6. Bölge Müdürlükleri ile yapılacak protokol çerçevesinde Altyapı yatırımları Genel Müdürlüğü tarafından karşılanacaktır. Demiryolu hattı arazisinin inşaata hazır hale getirilebilmesi için yüzeyden ortalama 40 cm kalınlığında bitkisel toprak sıyrılacaktır. Güzergah uzunluğunun yaklaşık km.dir km.(hat uzunluğu) x 50 m. (kamulaştırma genişliği) x 0,4 m.(sıyrılacak toprak kalınlığı) = m 3 lük bitkisel toprak oluşumu beklenmektedir. Dolguda kullanılması uygun olmayan organik madde depolama sahalarında depolanacak ve peyzaj amacıyla yeşillendirilecek sahalarda kullanılacaktır. Depolanan toprağın hemen kullanılmayıp uzun süre saklanmasının gerektiği durumlarda, bitkisel toprakların üzeri erozyona, kuruma, yabani ot sarmasına karşı korunması ve toprağın canlılığını sürdürmesi amacıyla canlı (çim, çayır-mera, bitki vb) ve/veya cansız bitki örtüsü ile kaplanacaktır. Bitkisel toprağın yüzeyden itibaren 5 40 cm derinliğinde yüzeysel toprak tabakları oldukları göz önünde bulundurulduğunda bitkisel toprak yığınlarının yüksekliği maksimum 1,5 metreyi geçmeyecektir. 125

137 Kazı fazlası malzemesinin geçici depolanması esnasında; Depolama sahasının su kaynaklarından, yerleşimlerden, özel çevre koruma alanlarından, mutlak tarım alanlarından, doğal ve kültürel yapılardan, askeri vb. alanlardan uzak bölgelere kurulacak, Depolama sahasının mümkün mertebe orman alanı dışında planlanmasına, ancak alternatif sahaların bulunmaması halinde projenin orman alanlarından geçtiği yerlerde toprakça fakir taşlık-kayalık alanların seçilmesi hususuna özen gösterilecek, Depolama sahasında mümkün mertebe ağaç kesiminden kaçınılacak, Orman sayılan alanlarda izne konu edilecek tesislerin inşası esnasında çıkan kazı fazlası malzemenin depolanmasına ve izne konu edilecek tesisler dışında kesinlikler pasa, atık veya herhangi bir malzeme dökülmeyecek, Depolanan malzemenin miktarına ve yapısına bağlı olarak erozyon tehdidine karşın aşınımını engellemek için gerekli tüm önlemlerin alınacak, Sahanın geçici depolama sonrasında eski doğal koşullar sağlanacak, Çevre ve insan sağlığı ile emniyeti açısından tehlike yaratmayacak şekilde ve yöntemlerle taşınması ve depolanmasına dikkat edilecek, Kazı fazlası malzeme; Başbakanlığın 2006/27 sayılı Dere Yatakları ve Taşkınlar Genelgesi doğrultusunda hiçbir suretle akar ve/veya kuru dere yataklarına dökülmeyecektir. Proje kapsamında yapılacak inşaat çalışmaları sonucu oluşacak ve dolguda kullanılması uygun olmayan kazı fazlası malzeme için söz konusu demiryolu güzergâhının geçmekte olduğu illerin ve ilçelerin muhtelif kamu kuruluşlarından Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğine göre izinlendirilmiş hafriyat depolama alanları olup olmadığı bilgisi alınmıştır. Alınan görüş yazıları Ek-1 de verilmiştir. Gelen görüşler neticesinde Niğde İli, Bor İlçesi Kemerhisar Belediyesi sınırları içerisinde izinlendirilmiş 50 dönümlük alanının olduğu, Aksaray İli, Taşpınar Belediye Başkanlığı sınırları içerisinde 5 adet parsel olduğu, Aksaray İli Ortaköy Bozkır Belediyesi sınırları içerisinde inşaat atık hafriyatlarının kontrollü olarak bırakılacağı yer için TMO nun kuzey tarafı ile çataltepe musluk mevkii uygun olacağı, Aksaray Belediyesi nden temin edilen görüşte, Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğine göre izinlendirilmiş hafriyat depolama alanı bulunmadığı, ancak Kalanlar Mahallesi nde doğal oluşumu bozulmuş dere yatağınının hafriyat sahası olarak kullanılabileceği Kamu Kurum ve Kuruluşlar tarafından bildirilmiştir. Bölgedeki kurum/kuruluşlar tarafından bildirilen mevcut hafriyat alanları içinde uygun olanları değerlendirilmiş ve Aksaray İli Ortaköy Bozkır Belediyesi sınırları içerisinde TMO nun kuzey tarafı ile çataltepe musluk mevkii, hafriyat döküm alanı olarak belirlenmiştir. Ayrıca faaliyet sahibi 2 adet öneri hafriyat alanı belirlemiş olup, belirlenen alanlara ait koordinatlar aşağıda verilmiştir. Hafriyat alanları 1/25000 Ölçekli Topoğrafik haritaya işlenmiş olup, EK- 2 de verilmektedir. Tablo 79. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Hafriyat Alanları Koordinatları HAFRİYAT ALANLARI KOORDİNATLARI Koor. Sırası : Sağa,Yukarı Koor. Sırası : Enlem,Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFİK D.O.M. : 33 D.O.M. : -- Zon : 36 Zon : -- Ölçek Fak. : 6 derecelik Ölçek Fak. : -- MEVCUT HAFRİYAT DÖKÜM ALANI

138 ÖNERİ HAFRİYAT DÖKÜM ALANI ÖNERİ HAFRİYAT DÖKÜM ALANI Dolguda kullanılması uygun olmayan hafriyat atığı malzemeler ise hem yukarıda belirtilen depolama alanlarına mahallin en büyük mülki amirliğinden döküm için gerekli izinler alınarak bertaraf edilecektir. İzinlendirme aşamasında hafriyat depolama alanları ile ilgili olarak alınması istenen tüm tedbirlere uyulacak ve izin alınmadan hiçbir kazı yapılmayacak ve kazı fazlası malzemesi bertaraf edilmeyecektir. Hafriyat alanları belirlendikten sonra Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri ne bildirilecektir. Faaliyet Sahibi, İnşaat aşamasında oluşacak hafriyat atıklarının mera ve hazine alanlarına dökülmeyeceğini taahhüt etmektedir. Proje kapsamında oluşacak hafriyat atıklarının bertarafı konusunda tarih, sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği nin ilgili hükümlerine (9., 13., 14., 16. ve 23. madde hükümlerine) ve 26 Mart 2010 tarih ve sayılı Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır İnşaat ve İşletme Aşamasında Su Temini Sistemi Planı, Suyun Nereden Temin Edileceği, Suyun Temin Edileceği Kaynaklardan Alınacak Su Miktarı ve Bu Suların Kullanım Amaçlarına Göre Miktarları İnşaat Aşaması: nde gerekli olan içme ve kullanma suyu; Tozu önlemek amacıyla, İşçiler tarafından şantiyelerde kullanılacaktır. nin inşaatı sırasında proje güzergâhında geçici şantiyeler kurulacaktır. Şantiye alanlarında yapılacak inşaat işlemlerine göre çalışacak personel sayısı da değişiklik gösterecek olup, ortalama 150 kişinin istihdam edilmesi ön görülmektedir. Çalışacak personel için gerekli olan su miktarı: 150 kişi x 150 lt/gün-kişi = lt/gün = 22,5 m 3 /gün dür. Projenin inşaat aşamasında diğer kullanımlar için (spreyleme v.b.) günde 7,5 m 3 /gün lük bir su ihtiyacı olacağı tahmin edilmektedir. Dolayısıyla projenin inşaatı aşamasında içme ve kullanma suyu ihtiyacı toplam 30 m 3 /gün dür. Söz konusu su ihtiyacı; A-) Şantiye/şantiyelerin Belediye Mücavir alan sınırları içerisinde kurulması halinde şebekeye bağlanılarak, 127

139 B-) Mücavir alan sınırları dışarısında kalması halindeyse TSE 266 standardı niteliklerini taşıyan tankerlerle taşıma suretiyle temin edilecektir. Suyun temin edildiği kaynaklar ve taşımada kullanılan tankerler; Gıda Maddelerinin ve Umumi Sağlığı İlgilendiren Eşya ve Levazımın Hususi Vasıflarını Gösteren Tüzüğün 426 ncı maddesine dayanılarak hazırlanan ve "İçme ve Kullanma Sularının ve Satış Yerlerinin Tabi Olacakları Esaslar"ı düzenleyen tarih ve sayılı Genelge de belirtilen hususlara uygun seçilecektir. İşletme Aşaması: Demiryolu hattının işletme aşamasındaki su ihtiyacı: hattı ve istasyonu kullanan yolcular ile çalışanlar için olacaktır. Demiryolu Hattının işletilmesi esnasında bir istasyonu bir seferde yaklaşık 380 kişinin (20 görevli personel (6 vagon x 60 kişi/vagon) yolcu) kullanması tahmin edilmektedir. Proje kapsamındaki istasyonların yerleri yerleşim alanları içerisinde kalmakta olup, istasyonlarda şehir şebekesi kullanılacaktır. Trenlerde ihtiyaç duyulacak su ise istasyonlardaki şebeke suyundan ve piyasada satılan hazır sulardan karşılanacaktır Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Oluşacak Sıvı Atıklar Sıvı Atıkların Cinsi A- İnşaat Aşaması: I- Atıksular: kapsamında yer alan ünitelerin inşaat aşamasında çalışacak personelin su kullanımından kaynaklı evsel nitelikli atıksu oluşumu söz konusu olacaktır. Bunun dışında herhangi bir atıksu oluşumuna neden olabilecek bir faaliyet bulunmamaktadır. Projelerde gerekli olan kullanma suyu üstyapı çalışmalarında, inşaat işlerinde, tozu önlemek amacıyla ulaşımda kullanılan alanlarda ve işçiler tarafından şantiyelerde kullanılacaktır. II- Atık Yağlar: Proje kapsamında arazinin hazırlanması sırasında kullanılacak makinelerin bakımları, yakıt ikmalleri ve yağ değişimleri; kurulacak şantiye/şantiyelerde oluşturulacak makine parkının ilgili biriminde veya ruhsatlı izinli akaryakıt istasyonlarında yapılacaktır. Bu işlemlerin şantiye/şantiyelerde yapılması durumunda araçların bakımından kaynaklı atık yağ oluşması söz konusudur. Proje konusu demiryolu hattında şantiyelerin, istasyon alanı olarak belirlenen alanlara kurulması planlanmaktadır. Personelin yemek ihtiyaçlarının şantiye alanlarından karşılanması planlanmakta olup, bitkisel atık yağların meydana gelmesi söz konusudur. B- İşletme Aşaması: Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Hattının işletilmesi esnasında hem trenler ve istasyonda çalışacak personelden, hem de trenler (trenlerin seyir halindeyken oluşacak bu atıksular tren içindeki sızdırmaz sistemlerde toplanacak ve istasyonlara aktarılacaktır) ve istasyonları kullanacak kişilerden kaynaklı sıvı atık oluşumu söz konusudur. 128

140 Proje kapsamında kullanılacak olan vagon ve trenlerin bakım ve onarımları işletmeci kuruluş tarafından belirlenecek olan zaman aralıklarında (6 ay, 1 yıl v.b) gerçekleştirilecektir. Söz konusu işlemeler; Ankara İli sınırları içerisinde yer alan planlaması devam eden Ankara- Etimesgut Hılzı Tren Kompleksi bakım-onarım istasyonunda yapılacaktır. Bu bağlamda güzergah boyunca işletme aşamasında atık yağ vb. atıklar oluşması söz konusu değildir Sıvı Atıkların Miktarı A- İnşaat Aşaması: I- Atıksular: kapsamında proje güzergâhında geçici şantiyeler kurulacaktır. Şantiye alanlarında yapılacak inşaat işlemlerine göre çalışacak personel sayısı da değişiklik gösterecek olup, ortalama 150 kişinin çalışacağı ön görülmektedir. Bu bağlamda kullanılacak su miktarı hesaplanırken maksimum personel sayısı olan 150 kişi baz alınmıştır. Kişi başına günde 150 litre su kullanılacağı, suyun % 100 ünün atıksuya dönüşeceği varsayılmıştır. Oluşacak olan atıksuyun miktarı: 150 kişi x 150 lt/gün-kişi = lt/gün = 22,5 m 3 /gün dür. II- Atık Yağlar: Bakım-onarım çalışmaları gerektiğinde ve iş makinelerinin yetkili servislere götürülememesi durumunda şantiye alanında yapılacaktır. Bu bağlamda meydana gelecek atık yağ miktarı değişiklik arz edecektir. Proje konusu demiryolu hattında şantiyelerin, istasyon alanı olarak belirlenen alanlara kurulması planlanmaktadır. Personelin yemek ihtiyaçlarının şantiye alanlarından karşılanması planlanmakta olup, bitkisel atık yağların meydana gelmesi söz konusudur. Bitkisel atık yağ miktarı, yapılacak yemek çeşidi, miktarı vb. bileşenlere bağlı olarak değişiklik arz edecektir. B- İşletme Aşaması: Proje kapsamında yer alan istasyonlarda çalışacak personel sayısının yaklaşık 20 kişi olacağı tahmin edilmekle birlikte güzergah boyunca, istasyonlarda tren yolcularının tamamı ve görevlileri de dikkate alındığında yaklaşık 380 kişinin hizmet alacağı öngörülerek oluşması beklenen maksimum atıksu miktarı; 380 kişi x 150 lt/gün-kişi = 57 m 3 /gün. dür Sıvı Atıkların Bertaraf Yöntemleri ve Deşarj Edileceği Ortamlar (bu konuda gerekli izinler alınmalı ve rapora eklenmelidir) İnşaat Aşamasında Oluşacak Evsel Nitelikli Atıksular: kapsamında yer alan ünitelerin inşaat aşamasında çalışacak personelin su kullanımından kaynaklı evsel nitelikli atıksu oluşumu söz konusu olacaktır. Proje konusu demiryolu hattında şantiyelerin, istasyon alanı olarak belirlenen alanlara kurulması planlanmaktadır. Şantiye alanlarının yerleri, etüt, projelendirme ve mühendislik hizmetlerinin tamamlanmasına müteakip başlatılacak olan inşaat işleri sırasında belirlenecek olup, yapım ihalesini alan Yüklenici tarafından netleştirilecektir. 129

141 Şantiye alanlarının belediye mücavir alanlarında kalması halinde kanalizasyon sistemine verilecektir. Etüt, proje ve mühendislik hizmetleri işi devam etmekte olan projenin yüklenicisi olacak firma, ilgili belediye ile görüşerek atıksu deşarjını 31 Aralık 2004 Tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren (13 Şubat 2008 tarih ve R.G. sayı ile değişik) Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği ne uygun olarak yapacaktır. Belediyelerin kanalizasyon sistemine bağlantı yapılması ile ilgili olarak protokol yapılacak, yapılan protokol Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine sunulacaktır. Şantiye alanlarının mücavir alanlar dışında belirlenmesi halinde ise; 31 Aralık 2004 tarih ve sayılı Resmi Gazete ile yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği hükümleri gereğince arıtma tesisi yapılması planlanmaktadır. Yapılması planlanan biyolojik arıtma tesisinin genel özellikleri aşağıda verilmektedir. Paket Biyolojik Arıtma Sistemi Söz konusu proje kapsamında paket atıksu arıtma tesisi kurulması planlanmakta olup, özellikleri aşağıda genel olarak verilmektedir. Ön Çöktürme Havuzu Dengeleme Havuzu Biyolojik Reaktör Çöktürme Havuzu Ön çökeltme havuzunun başlıca amacı atıksuyu iki temel bileşene; çamur ve çökelmiş atıksuya ayırmaktır. Böylece bu iki bileşen ayrı ayrı arıtılabilir. Ön çökeltme havuzlarında askıdaki katı maddelerin %50-70'i ve BOİ'nin % 25-40'ı uzaklaştırılabilir. Çöktürme havuzu arıtma tesisinin ilk giriş kapısıdır. Atık su ile beraber tesise giriş yapan biyolojik olarak arıtılamayacak katı maddelerden çökebilenleri haznenin tabanında yüzenler ise haznenin yüzeyinde toplanır. Çöken ve yüzen maddeler içerisinde biyolojik olarak çözünen maddeler var ise zamanla çürüyerek suya karıştıklarından hazne tabanında veya yüzeyinde aşırı birikmeye yol açmazlar. Biyolojik olarak arıtılamayan ve haznede biriken katı maddeler yılda birkaç kez vidanjörle çekilerek hazneden uzaklaştırılacaktır. Katı madde içermeyen atık su, hazne yarı seviyesinden terfi haznesine alınır. Bu hazne sayesinde arıtma tesisi difüzör hatlarının ve sistem içerisinde çalışan pompa vs. ekipmanların katı maddelerden zarar görmesi önlenmiş olur. Ön çöktürme haznesi bulunan arıtma tesisinde atık su girişine konulan kaba ızgara, pislik tutucu gibi ekipmanların kullanılmasına gerek kalmayacaktır. Ön çökeltme havuzlarında atıksuyun bekletilme süresi 1,5 2,5 saat arasında değişebilmektedir. Dengeleme Havuzu ve Besleme Pompası Ön çöktürme havuzundan geçen atık sular toplandığı ve atıksuyun debi ve konsantrasyon yönünden dengelenerek, arıtma tesisine homojen ve düzenli bir atıksu transferinin sağlandığı havuzdur. Burada homojen bir atık su karışımı sağlanır. Ayrıca pik debilerle aşırı atık su gelişini dengeleyen bir haznedir. Dengeleme haznesine biriken atık suları biyolojik reaktöre iletmek için dengeleme haznesine dalgıç pompa (besleme pompası) montajı yapılacaktır. 130

142 Biyolojik Reaktör ve Temiz Su Deposu Dengeleme havuzundan sonra ardışık kesikli reaktöre geçen atıksular burada aktif çamur ile temas ettirilmektedir. Ardışık kesikli reaktörde, atıksuların içerdiği organik kirlilikler aerobik bakteriler yardımı ile CO 2 ve suya dönüştürülmektedir. Bunun için gerekli oksijen ve karışım havası, ünite bünyesinde bulunan blower ile sağlanmaktadır. Blowerden sağlanan hava, ince hava kabarcığı veren membranlı kauçuk difüzörlerle tüm reaktöre eşit olarak dağıtılmaktadır. Ardışık kesikli reaktörde organik kirliliği giderilen atıksular içerdiği bakteri yumaklarıyla çökelmeye bırakılmaktadır. Çökeltime bırakılarak bakteri yumaklarından ayrılan arıtılmış su, dalgıç tip tahliye pompası ile tahliye edilirken dozaj pompası ile hipoklorit dozlanarak dezenfekte edilmekte ve su arıtma işlemi tamamlanmaktadır. Sistemde zamanla oluşan ve belirli zamanlarda atılması gerekli atık çamurlar dalgıç tip çamur pompası ile çamur depo havuzuna transfer edilir. Çamur depo havuzunda depolanan atık çamurlar belirli aralıklarla sistemden uzaklaştırılacaktır. Aşağıda arıtma sisteminin akım şeması verilmektedir. Atıksu Girişi Izgara Ön Çöktürme Havuzu Dengeleme Havuzu Tahliye Pompası Terfi Pompası Biyolojik Reaktör Blower Arıtılmış Su Fazla Çamur Havuzu Şekil 40. Arıtma Tesisi İş Akım Şeması Arıtma Tesisi Çıkış Suları Kalitesi tarihli ve sayılı Resmi Gazetede (değişiklik tarih ve Resmi Gazete, 30 Mart 2010 tarih ve sayılı R.G. ve tarih ve sayılı R.G.) yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde verilen Tablo 21.1 de Evsel Nitelikli Atıksuların Alıcı Ortama Deşarj Standartları nı sağlar vaziyette olması için arıtılmış suda bulunmasına izin verilen maksimum kirletici konsantrasyonları Tablo 80 de verilme ktedir. 131

143 Tablo 80. Sektör: Evsel Nitelikli Atık Sular (Sınıf 1: Kirlilik Yükü Ham BOİ Olarak Kg/Gün Arasında, Nüfus = ) PARAMETRE BİRİM KOMPOZİT NUMUNE KOMPOZİT NUMUNE 2 SAATLİK 24 SAATLİK Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı (BOİ 5) (mg/l) Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ) (mg/l) Askıda Katı Madde (AKM) (mg/l) ph Arıtılmış sular, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerinin uygun gördüğü alanlara deşarj edilecektir. Şantiye alanlarının mücavir alan dışında kalması halinde işletilmesi planlanan atıksu arıtma tesisi için tarih ve 2013/4 sayılı Atıksu Arıtma Tesisleri Proje Onayı genelgesi kapsamında Atıksu Arıtma Tesisi Projesi hazırlatarak ilgili mercilerden (Belediye, Valilik ya da Çevre ve Şehircilik Bakanlığı) Proje Onayı alınacaktır. Ayrıca atıksu arıtma tesisi işletmeye geçmeden önce tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin Ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine müracaat edilerek gerekli çevre izni (deşarj) alınacak olup, izinler alınmadan inşaat faaliyetlerine başlanmayacaktır. İnşaat Aşamasında Oluşacak Atık Yağlar: Demiryolu projesi kapsamında oluşacak atık yağlar sızdırmasız tanklarda depolanarak çevre lisanslı bertaraf tesislerine intikali sağlanacaktır. Araçlar ve makineler için bakım ve yakıt ikmallerinin yapılmasında 14 Mart 2005 tarih ve sayılı Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ve 30/07/2008 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği ne uyulacaktır. Bitkisel atık yağların bertaraf edilmesi sırasında; 19 Nisan 2005 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak Yürürlüğe (değişiklik 30 Mart 2010 tarih ve sayılı Resmi Gazete) giren Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. İşletme Aşaması: Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Demiryolu Hattının işletilmesi esnasında hem trenler ve istasyonda çalışacak personelden, hem de trenler ve istasyonları kullanacak kişilerden kaynaklı sıvı atık oluşumu söz konusudur. Oluşacak bu atıksular; İstasyonun bulunduğu yerleşim yerlerinde kanalizasyon bağlantısı mevcut ise, kanalizasyon şebekesine bağlanacaktır. Şebekenin bulunmadığı yerlerde ise 31 Aralık 2004 tarih ve sayılı Resmi Gazete ile yayımlanarak yürürlüğe giren ve 13 Şubat 2008 tarih ve R.G. sayı ile değişik Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Madde 23. de belirtilen 84 kişi sınır değerinin üzerinde olduğu durumlarda arıtma sistemi kullanılacaktır. Projenin tüm aşamalarında; 31 Aralık 2004 Tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği ne (Değişiklik Sayılı Resmi Gazete ve 30 Mart 2010 tarih ve sayılı Resmi Gazete ), tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Toprak Kirliliğinin Kontrolü Ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. 132

144 1380 sayılı Su Ürünleri Kanununa ve bu kanuna bağlı çıkartılan, tarih ve sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Ürünleri Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. 19 Nisan 2005 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak Yürürlüğe (değişiklik 30 Mart 2010 tarih ve sayılı Resmi Gazete) giren Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır İnşaat ve İşletme Aşamasında Oluşacak Katı Atıklar Katı Atıkların Cinsi Projenin inşaat aşamalarında yapılacak işlemler sırasında şantiyelerde çalışacak personelden ve iş makinelerinden kaynaklı katı atıkların meydana gelmesi söz olacaktır. İşletme aşamasında ise trenlerdeki yolcular ve personellerden bunun yanı sıra istasyonlarda evsel katı atıkların oluşması söz konusu olacaktır. Atıklar, 05/07/2008 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik hükümleri Ek IV Atık Listesine göre tanımlanmıştır. Evsel nitelikli katı atıklar ve ambalaj atıkları, İnşaat atıkları, İş makinelerinden ve bakım-onarım işlemlerinden kaynaklı atıklar, Tıbbi atıklar, Arıtma Çamurları. Tablo 81. Meydana Gelecek Atıkların Atık Kodları Atık Türü Atık Kodu Kağıt ve Karton Cam Ambalaj Atığı Evsel Atıklar Plastikler Metaller Biyolojik olarak bozunabilir mutfak ve kantin atıkları Hafriyat Atıkları dışındaki toprak ve kayalar Arıtma çamurları Kentsel atık suyun arıtılmasından kaynaklanan çamurlar Atık Yağlar Atık Hidrolik Yağlar (13 01) Sentetik hidrolik yağlar Pil ve Akü Atıkları Kurşunlu piller Katı Atıkların Miktarı Proje kapsamında yapılacak işlemler sırasında meydana gelecek katı atıkların miktarı ve özellikleri aşağıda verilmektedir. Evsel Nitelikli Katı Atıklar ve Ambalaj Atıkları; Faaliyetin inşaat aşamalarında çalışacak personelden, işletme aşamasında ise tren ve istasyonlardaki yolcu ve personelden kaynaklı katı atıkların oluşması söz konusu olacaktır. Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Projesinin inşaatı sırasında proje güzergâhında geçici şantiye/şantiyeler kurulacaktır. Her bir şantiyede çalışacak kişi sayısı ortalama 150 kişidir. Bir kişiden kaynaklanan günlük katı atık miktarı 1,15 kg olarak kabul edilirse, 150 kişiden kaynaklanacak katı atık miktarı: 133

145 Q Q q N Q = q x N = Bir günlük toplam katı atık miktarı = Bir kişiden kaynaklanacak günlük katı atık miktarı = İşçi sayısı = 1,15 kg/kişi-gün x 150 kişi = 172,5 kg/gün olacaktır. nin işletilmesi esnasında trenlerde ve istasyonlarda yolcu (trenlerin seyrederken oluşacak yemek atıkları v.b.) ve çalışacak personelden kaynaklı evsel nitelikli atıklar ve ambalaj atıklarının oluşumu söz konusudur. Demiryolu Hattının işletilmesi esnasında bir istasyonu bir seferde yaklaşık 380 kişinin (20 görevli personel (6 vagon * 60 kişi/vagon) yolcu) kullanması tahmin edilmektedir. Bir kişiden kaynaklanan günlük katı atık miktarı 1,15 kg olarak varsayılmıştır. 380 kişiden kaynaklanacak katı atık miktarı: Q Q q N Q = q x N = Bir günlük toplam katı atık miktarı = Bir kişiden kaynaklanacak günlük katı atık miktarı = Görevli personel ve yolcu sayısı = 1,15 kg/kişi-gün x 380 kişi = 437 kg/gün olacaktır. İnşaat Atıkları: Projenin inşaat faaliyetleri sırasında kullanılacak malzeme parçaları, hasar görmüş malzemeler, perçinler, vidalar, sac-makine parçaları, elektrik kabloları vb. inşaat atıklarının oluşması söz konusudur. İş Makinelerinden ve Bakım-Onarım İşlemlerinden Kaynaklı Atıklar, Proje kapsamında arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında kullanılacak makinelerin bakımları, yakıt ikmalleri ve yağ değişimleri; kurulacak şantiye/şantiyelerde oluşturulacak makine parkının ilgili biriminde veya ruhsatlı izinli akaryakıt istasyonlarında yapılacaktır. Şantiye alanında yapılacak bakım-onarım işlemleri sızdırmaz zemin üzerinde gerçekleştirilecektir. İnşaat aşamasında makine ve ekipmanların herhangi bir arıza anında yapılacak onarım çalışmalarında atık lastik, atık akü ve makine ekipman parçaları meydana gelmesi söz konusudur. Şantiyelerde bakım-onarım işlemlerinin yapılması durumunda meydana gelmesi beklenen akümülatörler, Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği gereğince bu tür atıkları toplayan ve geri kazanımı sağlayan firmalara verilecektir. Şantiyelerde bakım-onarım işlemleri sonrasında meydana gelmesi beklenen atık lastikler, Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği gereğince, lastik dağıtımını ve satışını yapan işletmelere veya yetkili taşıyıcılara teslim edilecektir. İşletme aşamasına geçildiğinde ise trenlerin bakım-onarımdan kaynaklanacak atıkların oluşması söz konusudur. Bakım-onarım çalışmaları genel olarak Ankara-Etimesgut Hılzı Tren Kompleksinde gerçekleştirlecek olup, vagon ve trenlerin herhangi bir nedenle arıza yapması durumunda istasyon yerlerinde bulunan bakım ünitelerinde küçük onarımların yapılması muhtemeldir. 134

146 Bakım-onarım atıkları genel olarak aşağıda tanımlanmıştır. Ankara-Etimesgut Hılzı Tren Kompleksinde; Tekerlek Takımı Amortisör ve Dingil Yatakları, Şasi ve Bojiler, Kapılar ve Pencereler, Cer ve Tampon Takımları Bağlantı Parçaları ve Fren Takımları Vagon Sandığı, Kabin Parçaları Aydınlatma ve Isıtma Sistemleri Elektrik Tertibatı ile ilgili periyodik bakımlar gerçekleştirilmektedir. İstasyonlarda Yer Alan Bakım ve Onarım çalışmalarından kaynaklı; Metal Atıklar (perçinler, vidalar, sac-makine parçaları, rondelalar, kilitler vb.) Toz keçeleri, Elektrik Kabloları, Polietilen ve Polipropilen Parçalar Kabin Camları ve Vagon Ahşapları, Yükleme Traversleri Atık Motor ve Dişli Yağları Kaynak ve Boya Çapakları Yağlı bez, eldiven vb.atıklar oluşacaktır. Tıbbi atıklar; Kırşehir-Aksaray-Ulukışla Projesinin inşaatı sırasında proje güzergâhında geçici şantiye/şantiyeler kurulacaktır. Hattın inşaatı aşamasında kurulacak olan şantiye/şantiyelerde personel sayısının 49 kişiyi geçmesi nedeniyle revir ünitesi kurulacaktır. Revirde, inşaat faaliyetleri sırasında oluşabilecek küçük çaplı yaralanma vb. durumlara ilk müdahalenin yapılması için sadece ilk yardım ekipmanları bulunacaktır. Bu aşamada tıbbi atık olarak çok az miktarda yara bandı, sargı bezi vb. atıklar oluşması beklenmektedir. Arıtma Çamurları; Şantiye alanlarından kaynaklı atıksuların atıksu arıtma tesisinde arıtılması halinde biyolojik arıtma tesisi yapılması planlanmaktadır. Bu bağlamda arıtma tesisinden kaynaklı arıtma çamurlarının meydana gelmesi söz konusudur Katı Atıkların Bertaraf Yöntemleri (bu bölümde varsa geçici depolama alanları hakkında bilgi verilmeli, katı atıkların hangi düzenli katı atık depolama alanında depolanacağı planlanmalı, alınan izinler rapora eklenmelidir) Evsel nitelikli katı atıklar ve ambalaj atıkları Faaliyetin inşaat aşamalarında çalışacak personelden ve işletme aşamasında trenlerde ve istasyonlardaki yolcu ve personelden kaynaklı katı atıklar ve pet şişe, cam şişe, karton vb ambalaj atıkları olacaktır. Oluşacak katı atıklar evsel nitelikli olup, atıklar çöp konteynerlerinde biriktirilerek en yakın yerleşim yerlerindeki Belediyelere verilerek şantiye alanından uzaklaştırılacaktır. Ambalaj atıkları (plastik, cam vb.) ise şantiyelerde ve istasyonlarda ayrı konteynerlerde toplanarak çevre lisanslı ambalaj atığı alan firmalara verilecektir. 135

147 Projenin inşaat ve işletme aşamalarında; tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine göre, Ambalaj atıkları tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak tarihinde yürürlüğe giren Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. İnşaat Atıkları: Projenin inşaat faaliyetleri sırasında kullanılacak malzeme parçaları, hasar görmüş malzemeler, perçinler, vidalar, sac-makine parçaları, elektrik kabloları vb. inşaat atıklarının oluşması söz konusudur. İnşaat atıkları, şantiye alanı içerisinde uygun bölgelerde toplanarak, tarih ve sayılı Resmi Gazetede Yayınlanarak yürürlüğe giren Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği esaslarına göre bu tür atıkları değerlendiren lisanslı tesislere verilerek geri kazanımı sağlanacaktır. İş Makinelerinden ve Bakım-Onarım İşlemlerinden Kaynaklı Atıklar: İnşaat aşamasında çalışacak olan araçların bakım ve onarımlarının şantiye alanında yapılması durumunda bakım onarım işlemleri sızdırmaz zemin üzerinde gerçekleştirilecektir. Bu bakımlar sırasında atık lastik, atık akü ve makine ekipman parçaları oluşması muhtemeldir. Şantiyelerde bakım-onarım işlemlerinin yapılması durumunda meydana gelmesi beklenen akümülatörler, Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği gereğince bu tür atıkları toplayan ve geri kazanımı sağlayan firmalara verilecektir. Şantiyelerde bakım-onarım işlemleri sonrasında meydana gelmesi beklenen atık lastikler, Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği gereğince, lastik dağıtımını ve satışını yapan işletmelere veya yetkili taşıyıcılara teslim edilecektir. Tesiste bakım-onarım işlemleri sonrasında meydana gelmesi beklenen makineekipman parçaları bu tür hurda parçaları alan lisanslı firmalara verilerek değerlendirilecektir. İşletme aşamasında ise tren ve vagonların tüm bakım onarım çalışmaları planlaması devam eden Ankara-Etimesgut Hılzı Tren Kompleksi Bakım Onarım İstasyonunda gerçekleştirilecektir. Ancak proje kapsamında kullanılacak olan vagon ve trenlerin herhangi bir nedenle arıza yapması durumunda istasyon yerlerinde bulunan bakım ünitelerinde küçük onarımların yapılması muhtemeldir. Bakım işlemi yapılması durumunda makine ekipman parçaları, kontamine olmuş atık meydana gelmesi söz konusudur. Lokomotif ve Vagon Bakım-Onarım Atölyelerinde oluşacak metal, polietilen, polipropilen, ahşap ve benzeri geri kazanılabilir atıklar bu tür atıkları toplayan ve geri kazanımını sağlayan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ndan lisanslı firmalara verilecektir. Atölyede ortaya çıkan her türlü kontamine olmuş atık ( eldiven, bez, toz keçesi vb.) maddeler ile kaynak ve boya çapakları tarih ve sayılı Resmi Gazetede (değişiklik 30 Mart 2010 tarih ve sayılı Resmi Gazete) yayınlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak geri kazanılmak üzere çevre lisanslı firmalara verilecektir. 136

148 Tıbbi atıklar; İnşaat çalışmaları süresince şantiye sahalarında kurulması planlanan revirlerde, ilk müdahalenin yapılması için sadece ilk yardım ekipmanları bulunacaktır. Bu aşamada tıbbi atık oluşumu beklenmemekte olup, sadece çok az miktarda yara bandı, sargı bezi vb. atıklar oluşacaktır. Bu atıklar özel kaplarda revirde toplanarak biriktirilecek ve lisanslı Tıbbi Atık Bertaraf Tesislerine verilecektir. Projenin inşaat aşamalarında; tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Tıbbî Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Arıtma Çamurları; Şantiye alanlarından kaynaklı atıksuların atıksu arıtma tesisinde arıtılması halinde biyolojik arıtma tesisi yapılması planlanmaktadır. Bu bağlamda arıtma tesisinden kaynaklı arıtma çamurlarının meydana gelmesi söz konusudur. Arıtma tesisinden kaynaklanacak arıtma çamuru analizleri yapılarak, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği EK 11-A hükümlerine göre kategorisi belirlenecektir. Analiz sonuçlarının katı atık bertaraf tesislerine verilmesinin uygun olması halinde, çamur stabilizasyonu yapıldıktan sonra şantiye alanının yer aldığı belediye katı atık depolama tesisine verilecektir. Arıtma çamurlarının verileceği katı atık bertaraf tesisi ile ilgili olarak Belediyeler ile protokol yapılacak ve yapılan protokol Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine sunulacaktır. Analiz sonuçlarının tehlikeli atık olarak çıkması halinde ise çevre lisanslı tesislere verilecektir Proje Kapsamında Elektrifikasyon Planı, Bu Planın Uygulanması İçin Yapılacak İşlemler ve Kullanılacak Malzemeler, Enerji Nakil Hatlarının Geçeceği Yerler ve Trafoların Yerleri Planlanan demiryolunun enerji türü; elektrik enerjisi olup, gerilim ihtiyacı; 25 kv Monafaze 50 Hz dir. Bu enerjinin Demiryolu Hattı güzergahına dağıtımını sağlamak amacıyla metre aralıklarla Beton Kataner direkler tesis edilecektir. Beton katener direkleri ile birlikte Katener Sistemi Şekil 29 da verilmektedir. 137

149 Şekil 41. Katener Sistemi Katener sistemleri katener telleri, bir taşıyıcı iletken (portör teli), bir kontak teli (seyir teli), kontak telinin taşıyıcı iletkene asılmasını sağlayan pandüller ve diğer irtibat tellerinden meydana gelmektedir. Ayrıca sistemde, katener iletkenlerini taşıyan direkler, konsol donanımları, topraklama, işaretli uyarılar, yükseklik sınırlama portalları vs. gibi koruma teçhizatları da yer almaktadır. Katener sistemi kesiti Şekil 30 da verilmektedir. 138

150 Şekil 42. Katener Sistemi Kesiti Açık alanda ve tünelde döşenecek Konsol-Hoban ve Kataner Sistemlerinin için prensip gösterimleri aşağıda verilmektedir. 139