Antrenman Bilgisi I. Dr. M.Emin KAFKAS İnonu Universitesi, Beden Eğitimi Spor Yüksekokulu Antrenörlük Eğitimi Bölümü

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Antrenman Bilgisi I. Dr. M.Emin KAFKAS İnonu Universitesi, Beden Eğitimi Spor Yüksekokulu Antrenörlük Eğitimi Bölümü"

Transkript

1 Antrenman Bilgisi I Dr. M.Emin KAFKAS İnonu Universitesi, Beden Eğitimi Spor Yüksekokulu Antrenörlük Eğitimi Bölümü

2 Outline (İzlence) 14. HAFTA FAZLA TAMLAMA VE OVERCOMPENSATION 1. HAFTA ANTRENMAN KAVRAMI, ÖZELLIKLERI, GENEL KURALLARI 2. HAFTA ANTRENMAN BÖLÜMLERI 3. HAFTA ENERJI SISTEMLERI VE KARŞILAŞTIRILMASI 4. HAFTA ENERJI SISTEMLERI VE KARŞILAŞTIRILMASI 5. HAFTA ÇOCUK VE GENÇLERDE YETENEK SEÇIMI 6. HAFTA 7. HAFTA ÇOCUK VE GENÇLERDE ANATOMIK, FIZYOLOJIK, PSIKOLOJIK VE MOTORSAL ÖZELLIKLERI ÇOCUK VE GENÇLERDE ANATOMIK, FIZYOLOJIK, PSIKOLOJIK VE MOTORSAL ÖZELLIKLERI 8. HAFTA VIZE (ARA) SINAV 9. HAFTA ANTRENMAN YÜKLENMESI VE UYUM 10. HAFTA YÜKLENME YÖNTEMLERI 11. HAFTA SPORSAL VERIM ÖĞELERI (SÜRAT) 12. HAFTA SPORSAL VERIM ÖĞELERI (KUVVET-DAYANIKLILIK) 13. HAFTA SPORSAL VERIM ÖĞELERI (ESNEKLIK-KOORDINASYON)

3 Antrenman Bilgisi I Antrenman Kavramı; Fiziksel, Psikolojik, Zihinsel, Mekanik.

4 Antrenman Bilgisi I Antrenman Kavramı; Sporcuyu en yüksek verime hazırlamak, Fiziksel, teknik, zihinsel ve psikolojik olarak hazırlanma, Sporcuların en yüksek sporsal verime ulaşmalarını sağlayan tüm sistematik hazırlıklar.

5 Antrenman Bilgisi I

6 Antrenman Bilgisi I Antrenman; Comprehensive (Kapsam): Sürat, kuvvet, dayanıklılık gibi kompanentler, Adaptation (Uyum): organizmanın çevresine ve koşullara adaptasyonu, Değişimler (changes), Erken (acute) Geç (delay). Specificity (Kendine özgü): sportif performansı geliştirmek için özel adaptasyonların güdülenmesi

7 Antrenman Bilgisi I Antrenman Adaptasyon Süreci; Antrenman sürecinin en önemli bileşenleri, Overload (Artarak devam eden) Accommodation (Uyum), Specificity(Kendine özgü), Individualization(Bireysellik)

8 Antrenman Bilgisi I Overload Principle; Alışılmış seviyenin üzerinde, Yeni dril ve çalışma şekilleri, Çalışma yoğunluğu dikkatli bir şekilde uygulanmalı, Progressive (kademeli) olmalı,

9 Antrenman Bilgisi I Accommodation Principle; Egzersizler belirli bir süre devam etmeli, Uzun süreli teşvik sağlamalı, Performans artışı sağlamalı, Progressive (kademeli) olmalı, Geri dönüş süresi uzamalı, Spora özgü olmalı

10 Antrenman Bilgisi I Specificity Principle; Antrenman çıktıları, Drillden spor branşına, Drillden drille, Antrenman yaşı,

11 Antrenman Bilgisi I

12 Antrenman Bilgisi I Antrenman Etkisi (Training Effects); Akut (Egzersiz sırasında), Hızlı (Egzersiz sonrası), Kümülatif (Devam eden egzersiz), Gecikmiş (Belirli bir süre sonrası), Parça (tek bir antrenman periyodu), Kalıcı (Adaptasyon sonrası koruma).

13 Antrenman Bilgisi I Spor Antrenmanının Genel Kuralları; Antrenman yıl boyu devam etmeli, Kademeli arttırılmalı, Aerobik anaerobik olmalı, Belirli plan dahilinde olmalı (gün, hafta, ay), Değişkenlik arz etmeli (kolay-zor, yüksek-düşük), Branşa özgü çalışmalar yapılmalı, Hedefe uygun antrenman yapılmalı, Gereğinden fazla çalışılmamalı, Bedensel ve zihinsel çalışmalar birleştirilmeli, Yeterli dinlenme ve beslenme olanağı sağlanmalı,

14 Antrenman Bilgisi I Özet (Summary); Adaptasyonu geliştir, Atletik performansı arttır, Kuvveti geliştir, Antrenman yükü normalin üstünde, Basit antrenman modelleri kullan, Hazır ve fit ol, Akuttan kalıcı etkiye evril.

15 Outline (İzlence) 14. HAFTA FAZLA TAMLAMA VE OVERCOMPENSATION 1. HAFTA ANTRENMAN KAVRAMI, ÖZELLIKLERI, GENEL KURALLARI 2. HAFTA ANTRENMAN BÖLÜMLERI 3. HAFTA ENERJI SISTEMLERI VE KARŞILAŞTIRILMASI 4. HAFTA ENERJI SISTEMLERI VE KARŞILAŞTIRILMASI 5. HAFTA ÇOCUK VE GENÇLERDE YETENEK SEÇIMI 6. HAFTA 7. HAFTA ÇOCUK VE GENÇLERDE ANATOMIK, FIZYOLOJIK, PSIKOLOJIK VE MOTORSAL ÖZELLIKLERI ÇOCUK VE GENÇLERDE ANATOMIK, FIZYOLOJIK, PSIKOLOJIK VE MOTORSAL ÖZELLIKLERI 8. HAFTA VIZE (ARA) SINAV 9. HAFTA ANTRENMAN YÜKLENMESI VE UYUM 10. HAFTA YÜKLENME YÖNTEMLERI 11. HAFTA SPORSAL VERIM ÖĞELERI (SÜRAT) 12. HAFTA SPORSAL VERIM ÖĞELERI (KUVVET-DAYANIKLILIK) 13. HAFTA SPORSAL VERIM ÖĞELERI (ESNEKLIK-KOORDINASYON)

16 Antrenman Bilgisi I Antrenman Bölümleri; Isınma (warm up-%10-20), Ana Evre (Main courses-%60-80), Soğuma (Cool down-%5-15) Warm up %10-20 Workout (Main Courses %60-80) Cool Down %5-15

17 Antrenman Bilgisi I Antrenman Bölümleri; Isınma (warm up) Egzersiz öncesi vücut ısısını arttırmak için uygulanan hareket ve aktivitelerdir. Fiziksel ve fizyolojik hazırlık, Vücut ısısını arttırmak, Kaslara giden kan miktarını arttırmak, Performansı geliştirmek, Yaralanma riskini azaltmak,

18 Antrenman Bilgisi I Antrenman Bölümleri; Isınma (warm up),

19 Antrenman Bilgisi I Isınma (warm up): Yaralanmaların Önlenmesi Vücut ısısı artışı, Kasların ve yumuşak dokunun uzama yeteneği.

20 Antrenman Bilgisi I Isınma (warm up): Performans Gelişimi, Vucut Isısı Artışı, Kas gücü, Sinir iletimi, Kimyasal reaksiyon hızı, Kuvvet Güç.

21 Antrenman Bilgisi I Isınma (warm up): Kalp atım ve solunum artışı, Kan akımı, O2 ve CO2 değişimi

22 Antrenman Bilgisi I Isınma (warm up): Mental/psikolojik hazırlık Odaklanma, Hayal etme, Motivasyon Uyarılma.

23 Antrenman Bilgisi I Antrenman Bölümleri; Germe (stretching) Kasların ve yumuşak dokuların uzama yeteneğini artırmak için uygulanan hareketlerdir.

24 Antrenman Bilgisi I Germe (stretching): Uzun Dönem Yararları (Tüm spor yaşantısı) Esnekliğin Gelişimi, Branşa özgü postür ve pozisyon kabiliyeti, Performans gelişimi.

25 Antrenman Bilgisi I Germe (stretching): Uzun Dönem Yararları (Tüm spor yaşantısı) Kas ve Bağlardaki imbalansın önlenmesi, Hareket mekaniğini korumak.

26 Antrenman Bilgisi I Germe (stretching): Kısa Dönem Yararları (Egzersiz öncesi-sırası-sonrası) Eklem hareket açıklığının ağrısız uygulanması ve kasların ve bağaların uzama yeteneği, Kas gerginliğinin ve diğer yaralanmaların önlenmesi

27 Antrenman Bilgisi I Germe (stretching): Sınırlı veya tartışmalı bulgular egzersiz öncesi germe egzersizlerinin etkisi, Kas yaralanmalarının önlenmesi, Kas gerilme olasılığının azalması. Kasların ürettiği güç üzerine olumsuz etkisi ve performansın olumsuz etkilenmesi. Güç üretim düşüşü, Kuvvette azalma. (Kas elektrik aktivitesi ve motor ünite aktivasyonunda azalma kas ve tendon ünitesinde değişiklikler),

28 Antrenman Bilgisi I Isınma Antrenmanı İçeriği: Aktif ısınmaya odaklan, Genel performansı geliştir, Yaralanma oranı azalır, Performansı arttıracak çalışmalar, Vücut ısısını arttır, O2 tüketimini arttır, Özel ve kısa yüklenmeleri başar, Akut yaralanmaları önleyecek çalışmalar. Isınma egzersizi (5 dk) Teknik geliştirici ısınma (4 dk), Denge egzersizi (4 dk), Güç ve kuvvet egzersizi (3 dk)

29 Antrenman Bilgisi I Isınma (warm up) Protokolleri: Genel Isınma, Fizyolojik uygulamalar İp atlama, Egzersiz bisikleti, Jogging Esneklik egzersizleri, Denge ve kuvvet egzersizleri. Özel Isınma, Branşa özgü hareketleri içerir,

30 Antrenman Bilgisi I Isınma (warm up) Protokolleri: Genel Isınma, Daha ağır yüklenmeler, Kas sistemi, Eklem, bağlar, tendon, Kalp ve dolaşım sistemi, Enerji üretimi, Sinir sistemi.

31 Antrenman Bilgisi I Eklem Hareket Açıklığı (EHA): Pasif EHA (statik esneklik), Aktif EHA (dinamik esneklik), Dirençli EHA (kuvvet).

32 Antrenman Bilgisi I Stretching (Germe) teknikleri: Statik (Static) germe, Ballistik (ballistic) germe, Dinamik (Dynamic) germe, Proprioseptif nöromuskülar fasilitasyon (PNF).

33 Antrenman Bilgisi I Stretching teknikleri: Statik (static) germe: Pasif germe aktiviteleri, Dış kuvvetlerden yararlanılabilir. Hareketler sn uygulanır. Esnekliğin gelişimine katkı sağlar.

34 Antrenman Bilgisi I Stretching teknikleri: Ballistik (ballistic) patlayıcı eseneme-germe: Sıçrama ve yaylanma hareketleri içerir, Kas ağrısına neden olabilir,

35 Antrenman Bilgisi I Stretching teknikleri: Dinamik (dynamic) germe-esneme: Belirli bir hareket açıklığında aktif ve kontrollü hareketleri içerir, Diz çekmeler, çömelmeler, gibi. Spora özgü esnekliğin gelişiminde etkilidir. PNF ve statiğe göre daha az gelişim görülür.

36 Antrenman Bilgisi I Stretching teknikleri: Proprioseptif Nöromüsküler Fasilitasyon (PNF) esneme-germe: Partner kullanılarak yapılır, Aktif ve pasif esnemeleri beraber içerir, Kasın kasılıp daha sonra daha fazla esnemesi tekniği kulllanılır. Genel esnekliği geliştirebilir.

37 Antrenman Bilgisi I Antrenman Bölümleri; Ana Evre (main courses) Çalışılan spor branşındaki kısa, orta ve uzun vadeli amaçlar belirlenir. Bu amaçlar doğrultusunda yapılacak olan her antrenmanın amacı, içeriği belirlenmelidir.

38 Antrenman Bilgisi I Antrenman Bölümleri; Ana Evre (main courses) Antrenmanın amacına uygun olarak dayanıklılık, sürat, kuvvet gibi kondisyonel performansı oluşturan motorik özelliklerin hangisinin veya hangilerinin geliştirileceği belirlenir.

39 Antrenman Amacı (kuvvet gelişimi) Antrenman Ekipmanları (Halter, Bar) Antrenman Metodu (seri, Piramidal) Antrenman İçeriği (Squat, Barfix)

40 Antrenman Bilgisi I Antrenman Bölümleri; Soğuma (cool down): Ana evre sürecinde organizmada meydana gelen yorgunluğun, artık maddelerin ve toparlanmanın sağlanması için her antrenman içeriğinde mutlaka yer almalıdır.

41 Antrenman Bilgisi I Antrenman Bölümleri; Soğuma (cool down): Nasıl soğuma egzersizleri uygulanmalı? Şiddeti düşür, Kademeli yavaşla, Çalışan kaslara germe uygula (10-20 sn)

42 Antrenman Bilgisi I Antrenman Bölümleri; Soğuma (cool down): Soğuma egzersizleri faydaları nelerdir? Rahatlama (relax), Kalp atımının düşürülmesi, Nefes alma-verme sıklığının azalması, Potansiyel kas ağrısının azaltılması, Baygınlık ve baş dönmesinin önlenmesi, Toparlanmanın hızlanması, Yaralanmaların önlenmesi.

43 Outline (İzlence) 14. HAFTA FAZLA TAMLAMA VE OVERCOMPENSATION 1. HAFTA ANTRENMAN KAVRAMI, ÖZELLIKLERI, GENEL KURALLARI 2. HAFTA ANTRENMAN BÖLÜMLERI 3. HAFTA ENERJI SISTEMLERI VE KARŞILAŞTIRILMASI 4. HAFTA ENERJI SISTEMLERI VE KARŞILAŞTIRILMASI 5. HAFTA ÇOCUK VE GENÇLERDE YETENEK SEÇIMI 6. HAFTA 7. HAFTA ÇOCUK VE GENÇLERDE ANATOMIK, FIZYOLOJIK, PSIKOLOJIK VE MOTORSAL ÖZELLIKLERI ÇOCUK VE GENÇLERDE ANATOMIK, FIZYOLOJIK, PSIKOLOJIK VE MOTORSAL ÖZELLIKLERI 8. HAFTA VIZE (ARA) SINAV 9. HAFTA ANTRENMAN YÜKLENMESI VE UYUM 10. HAFTA YÜKLENME YÖNTEMLERI 11. HAFTA SPORSAL VERIM ÖĞELERI (SÜRAT) 12. HAFTA SPORSAL VERIM ÖĞELERI (KUVVET-DAYANIKLILIK) 13. HAFTA SPORSAL VERIM ÖĞELERI (ESNEKLIK-KOORDINASYON)

44 BIOENERGETICS OR METABOLISM Besin maddelerinin kimyasal süreçlerle enerjiye dönüştürülmesidir. Herhangi bir yanma olayı için gerekli olan oksijen insan vücudu tarafından besinlerin enerjiye dönüştürülmesinde kullanılır. Odun yanarsa; ışık, ısı, kül, CO2 Besin maddesi; ısı, enerji, su, CO2.

45 BIOENERGETICS OR METABOLISM Biyoenerjitiği veya metabolizmayı anlamak için vücudun egzersiz ve dinlenim sırasında enerjiyi nasıl karşıladığını kavranması gerekir. Aynı zamanda biyoenerjitiğin uzun dönem etkilerinin anlaşılması (kilo alımı/kaybı) oldukça önemlidir.

46 ENERJI KAVRAMLARI Enerji çeşitli formlarda elde edilmektedir. Kimyasal, Elektirik, Isı, Mekanik. Aynı zamanda enerji bir formdan diğer forma dönüştürülebilir. kimyasal enerji mekanik enerji. (besin maddeleri) (vücut fonksiyonu, hareket)

47 ENERJI KAVRAMLARI Metabolizmanın fonksiyonlarını tartışmadan önce organik maddeler hakkında nasıl metabolize olduklarını bilmemiz gerekir. Enerji elde etmek için neden enzimler gereklidir. Hem aerobik sistem, Hem de anaerobik sistem.

48 KARBONHIDRATLAR Karbonhidratlar hızlı ve hazır enerji kaynağıdır. Monosakkarit (glukoz, fruktoz), Disakkarit (maltoz+glukoz), Polisakkarit (nişasta). Glukoz vücutta enerji elde edilme sürecinde kullanılan tek formudur. Karbonhidrat tükettiğimizde vücudumuz karbonhidratları glukoz olarak depolarlar. Kan (50-60 gr), Kas ( gr), Karaciğer ( gr).

49 KARBONHIDRATLAR Glikojen bitki bulunmayan ve hayvanlarda glukoz deposu olarak bulunan polisakkarit formudur. Glukoz kas şekeri olarak dolaşıma salınır. Benzer şekilde birden fazla glukoz birleşerek kas veya karciğerde glikojen oluşturur (Glikojenesis). Egzersiz sırasında ihtiyaç duyulan enerjinin glukoz tarafından sağlanaması durumunda glikojenden glukoz parçalanabilir (Glikojenolosis).

50 KARBONHIDRATLAR Glukoz ve glikojen egzersiz ve dinlenim metabolizması için son derece önemlidir. Egzersiz sırasında ihtiyaç duyulan enerji dolaşımdaki glukozdan yada kas içerisinde depo glikojen (glikojenolisis) kaynaklarından sağlanır. Aynı zamanda glikojenolisis egzersiz sırasında ve dinlenimde kan şeker seviyesinin sürdürülmesine yardımcı olur.

51 YAGLAR Enerji üretimi için vücutta bol miktarda bulunan ve metabolize olan organik bileşiklerdir. Yağlar hem hayvan hem de bitki hücrelerinde bulunurlar. Yağ asitleri (unsaturated, saturated) bitki yağları, katı yağlar, Trigliserit; vücutta yağ asitlerinin depo edilme formudur (3 yağ asidi). Yağ hücrelerinde, vücudun diğer dokularında (kas doku) depo edilebilir. Enerji ihtiyacı olduğunda trigliseritler yağ asidine (gliserol) indirgenerek (Lipoliz) kullanılırlar.

52 PROTEINLER Proteinler hem hayvanlarda hem de bitkilerde bulunurlar. Proteinlerin yapı taşları (20) amino asitlerdir. Essential (9 tane, insan vücudu sentezleyemez, dışarıdan alınması gerekir), Non-essential (11 tane, vücut üretebilir) Vücut çok küçük miktarda proteini enerji olarak kullanır (nitrojenden dolayı).

53 ENZIMLERIN ROLU Kimyasal reaksiyonların kolaylaştırılmasını sağlayan protein molekülleridir. Yeterli enerji varsa enzimler olmadan reaksiyonlar gerçekleşebilir. Enzimler reaksiyonları oluşturmazlar hızlanmalarına yardımcı olur. Bazı enzimler katabolik süreçlere katılırlar (ayırma-parçalama), Bazı enzimler anabolik reaksiyonlara (birleştirme-oluşturma).

54 ENZIMLERIN ROLU Enzimler çoğu kolaylaştırdıkları kimyasal reaksiyonu gösteren ase son ekiyle isimlendirilir. Lipaz enzimi; Lipid Trigliserit gliserol (fatty acids) Egzersiz sırasında iki önemli faktör (sıcaklık ve asidite) vardır. Sıcaklık (enzim aktivitesini hızlandırır), Asidite (Ph aktivitesinde ve enzim aktivitesinde azalma). Enzim fonksiyonları için bir diğer önemli faktör co-enzim aktivitesidir. Eğer bir enzim co-enzim yardımına ihtiyaç duyuyorsa onsuz çalışmayacaktır. B vitamin bir co-enzimdir (yağ, karbs ve protein sentezi). Bu vitaminin eksikliği enerji üretiminin aksamasına neden olur. Bundan dolayı hem enzimler hem de co-enzimler biyoenerjitik reaksiyonlar için gereklidir.

55

56 SPOR FİZYOLOJİSİ ENERJİ Temel olarak yiyeceklerin vücutta oksijen ile yakılması (oksidasyonu) sonucu oluşur. Karbonhidrat, yağ ve protein adını verdiğimiz besin maddelerinin kimyasal bağları arasında depolanan kimyasal enerji, bu besin maddelerinin enzimlerce kontrol edilen karmaşık kimyasal reaksiyonlarla parçalanması sırasında yavaş ve az miktarda serbest bırakılır. Açığa çıkan bu serbest enerjiye Adenozintrifosfat (ATP) adı verilir.

57 SPOR FİZYOLOJİSİ ATP vücutta bulunan tüm kas dokusu hücrelerinin içinde depolanır. İhtiyaç halinde ATP nin kimyasal olarak parçalanması depolanmış enerjinin açığa çıkmasını sağlar. ATP ye fosfat bağlarının birinin parçalanması sonucu, ATP ADP Bir fosfot (P) molekülü ile serbest enerji açığa çıkar

58 SPOR FİZYOLOJİSİ ATP Adenozin adı verilen kompleks bir elemanda ve bu maddeye bağlı üç fosfat grubundan oluşur. Enerji ise, bu fosfat gruplarını birbirine bağlayan kimyasal bağlar arasında depolanır. Bir ATP molekülünün parçalanmasıyla 7-12 kcal enerji açığa çıkar. Kalori bir gram suyun sıcaklığını 1 o C yüksetmek için gerekli olan ısı miktarıdır. Kilokalori 1000 kaloridir.

59 SPOR FİZYOLOJİSİ ATP SENTEZI SAGLAYAN KIMYASAL REAKSIYONLAR Anaerobik Sistem ATP-CP veya Fosfojen, Laktik Asit veya Anaerobik Glikoliz, Aerobik Sistem Oksijen veya Oksidatif Glikolitik.

60 SPOR FİZYOLOJİSİ ANAEROBIK METABOLIZMA Sadece karbonhidratların (yağlar ve proteinler hariç) oksijen kısmen kullanılmadan (tamamen değil) parçalanması ile bir ara maddeye (laktik asit) dönüşümünü içerir. Bu yol aerobik yola kıyasla çok daha az miktarda enerji üretimi sağlar.

61 SPOR FİZYOLOJİSİ ATP-PC veya Fosfojen Sistem Fosfojenler adı verilen ATP ve kreatin fosfat (PC veya CP) kasların içinde bir miktar depo halde bulunur. Kısa süreli maksimal yüklenmelerde kas içine depo edilmiş olan bu fosfojenler enerji olarak kullanılır (0-10 sn). Yüksek şiddetli ve kısa süreli aktivitelerde ATP oldukça hızlı olarak kullanılır. Organizmanın oksijen sistemi aynı oranda ATP üretme hızına sahip değildir. Bu nedenle, ATP nin çok hızlı bir şekilde üretilmesine ihtiyaç duyulduğunda, kas içinde depolanmış olan enerjiden zengin PC bileşimi kullanılır.

62 SPOR FİZYOLOJİSİ ATP-PC veya Fosfojen Sistem PC, tıpkı ATP gibi kas içerisinde bir miktar depolanabilir. Büyük miktarda enerji açığa çıkarır. Açığa çıkan bu enerji ile ATP nin ADP ve Pi moleküllerinden yeniden sentezlenmesi sağlanır. Başka bir ifadeyle; kaslarda depo haldeki PC nin parçalanması ile açığa çıkan enerji, ADP ve Pi nin (kas kasılması sırasında ATP nin kullanıldığı hızda) bir araya gelmesi ile yeniden elde edilmesidir (reproduce).

63 SPOR FİZYOLOJİSİ ATP-PC veya Fosfojen Sistem Bu yolla elde edilen enerji miktarı oldukça sınırlıdır. Ancak bir kaç saniye sürecek aktiviteler için kullanılabilir. Kas içindeki PC depoları çok hızlı şekilde azalır ve sn içinde yorgunluk oluşur. Fakat PC dinlenme sırasında çok çabuk yenilenebilir (egzersizden 1-3 dk içerisinde). Tam sürat egzersizi, çok kısa süreli yüksek şiddetli tekrarlanan aktiviteler yapılabilir.

64 SPOR FİZYOLOJİSİ ATP-PC veya Fosfojen Sistem ATP hücrelere kan veya bir başka doku tarafından sağlanamaz. Her hücre içerisinde ATP üretimi ve tekrar sentezi (resynthesis) meydana gelir. Vücutta yaklaşık 85 gr ATP deposu vardır. Maksimum bir egzersizi ancak bir kaç saniye devam ettirmeye yetebilir. Resentezi sağlayan PC depoları ATP ye nazaran 3-5 kat daha fazladır. PC enerjiden zengin fosfat rezervi görür.

65 SPOR FİZYOLOJİSİ ATP-CP veya Fosfojen Sistem Kaslar içinde depolanan toplam ATP ve CP bayanlarda ortalama 0.3 erkeklerde 0.6 mol kadardır. Bu enerji ile yaklaşık sn süren şiddetli aktiviteler yapılabilir. ATP-CP sistemi enerji üretme oranı ile ilgili değil ne kadar hızlı enerji ürettiği ve yenilendiği ile ilgilidir (Egzersiz sonrası 2-3 dk içerisinde). Sürat koşusu, atlama, atma, vurma ve buna benzer birkaç saniyelik hareketlerin yapılabilmesi için gerekli olan enerji kaynağıdır.

66 SPOR FİZYOLOJİSİ LAKTİK ASİT VEYA ANAEROBİK GLİKOLİZ SİSTEM Bu sistemde glukoz (karbonhidratların kaslarda kullanılabilir hali) oksijen yokluğunda kısmen parçalanarak pirüvik asit adı verilen bir ara maddeye dönüşür. Kimyasal reaksiyonlarla oluşan bu parçalanma sırasında ATP üretilir. Bu esnada kaslarda yeterli oksijen bulunmuyorsa oluşan pirüvik asit laktik asite dönüşür ve kaslarda laktik asit birikmeye başlar.

67 SPOR FİZYOLOJİSİ LAKTİK ASİT VEYA ANAEROBİK GLİKOLİZ SİSTEM Glukozun oksijen kullanılmadan parçalanması sonucu oluşan laktik asit kaslarda birikmeye başladığında ve yüksek miktarlara eriştiğinde, kaslarda yorgunluk ortaya çıkar. İstirahat sırasında kanda laktik Asit (LA) miktarı 1 mmol/lt. Yoğun bir egzersizde LA miktarı mmol/lt ye yükselebilir.

68 SPOR FİZYOLOJİSİ LAKTİK ASİT VEYA ANAEROBİK GLİKOLİZ SİSTEM Bu sistemin olumsuzlukları; Erken LA oluşumu, Yorgunluk meydana gelir, 1 mol glukoz molekülü oksijen yokluğunda parçalandığında en fazla 3 mol ATP üretilir. Eğer kan glukozu kullanılırsa 2 mol ATP üretilir. Aradaki 1 mol ATP kan glukozunun metabolize edilmesi için kullanılır.

69 SPOR FİZYOLOJİSİ LAKTİK ASİT VEYA ANAEROBİK GLİKOLİZ SİSTEM Glikojenin glukoza ve glukozun LA oluşumuna kadar parçalanması bir dizi kimyasal reaksiyonlarla (Glikolitik Reaksiyonlar) gerçekleşir. Glikolitik reaksiyonlar 12 kimyasal reaksiyonu içerir ve her kimyasal reaksiyon için bir spesifik enzim (katalizör, hızlandıran, kolaylaştıran) gerekir. Bu enzimlerden reaksiyonları kontrol edici rol oynayanlar; Fosfofruktokinaz (PFK), Heksokinaz (HK), Laktat Dehidrogenaz (LDH).

70 SPOR FİZYOLOJİSİ LAKTİK ASİT VEYA ANAEROBİK GLİKOLİZ SİSTEM Bu enzimleri etkileyen her şey glikolitik reaksiyonları da etkiler. Bu enerji yolu ile oluşan LA kaslarda belli bir seviyenin üzerinde birikmeye başladığı zaman PFK enzimini inhibe (engeller) eder. İnhibe olmuş PFK katalize etmesi gereken reaksiyonu katalize edemez ve glikolitik reaksiyonlar zinciri devam edemez. ATP üretim süreci bozulur ve böylece egzersiz için gerekli olan enerji elde edilemez (yorgunluk oluşur).

71 SPOR FİZYOLOJİSİ LAKTİK ASİT VEYA ANAEROBİK GLİKOLİZ SİSTEM Laktik Asit Sistemi, oldukça önemli bir sistemdir. Çok hızlı ve acil ATP elde edilmesini sağlar. Özellikle 1-3 dk süren yüksek şiddetli egzersizlerin yapılmasına olanak sağlar m koşu, m yüzme.

72 SPOR FİZYOLOJİSİ LAKTİK ASİT ATIM YOLLARI Vücutta biriken LA oksijen yeterli olduğu zaman egzersiz sonrasındaki istirahat sırasında çeşitli şekillerde vücuttan metabolize edilir. LA karbonhidratların parçalanması sonucu ortaya çıkan bir ürün olduğundan, tekrar karbonhidratlara geri dönüştürülür (Glikoneojenesis). 1-3 dk süren yüksek şiddetli egzersizler sonucu kaslarda biriken LA, karaciğerde ve kaslarda tekrar glukoz ve glikojene dönüşür. Bu yolla biriken toplam LA miktarının %18 i metabolize olur.

73 SPOR FİZYOLOJİSİ LAKTİK ASİT ATIM YOLLARI OBLA (Onset Blood Lactic Acid) Nedir? Biriken LA büyük bir kısmı (%72) ise, kaslarda oksijen ile okside olur ve enerji olarak kullanılır. Oksijen var olduğu sürece, LA pirüvik asite geri dönüşür ve oksijen sistemi içerisinde kullanılarak enerji elde edilir.

74 SPOR FİZYOLOJİSİ AEROBİK VE OKSİJEN (OKSİDATİF GLİKOLİTİK) SİSTEM Bu sistem temel besin maddeleri olan, karbonhidrat, yağ ve proteinlerin oksijen ile tamamen yanarak (parçalanarak) CO 2 ve H 2 O ya dönüştüğü sistemdir. Bu sistem diğer iki Anaerobik sisteme göre daha karmaşık ve daha fazla kimyasal reaksiyon gerektirir. Fakat bu sistemde çok daha fazla enerji (ATP) elde edilir. 1 mol glukozdan (180 gr) aerobik sistemle 39 mol ATP üretilir.

75 SPOR FİZYOLOJİSİ AEROBİK VE OKSİJEN (OKSİDATİF GLİKOLİTİK) SİSTEM Aerobik sistem yağların enerji olarak kullanıldığı tek sistemdir. Bir molekül yağ asidinin oksijenli ortamda parçalanması sonucu karbonhidratlara göre çok daha fazla ATP üretimi gerçekleşir. 1 mol glikojen = 39 mol ATP 1 mol palmitik asit (1 karbonlu serbest yağ asidi) = 129 mol ATP Bundan dolayı anaerobik sisteme göre enerji üretim miktarı açısından oldukça etkilidir.

76 SPOR FİZYOLOJİSİ AEROBİK VE OKSİJEN (OKSİDATİF GLİKOLİTİK) SİSTEM Aerobik sistemde, oksijenin kaslara, hatta kas içindeki mitokondri (hücrenin enerji yeri, fabrikası) organeline ulaşması gerekir. Anaerobik sistemlerde enerji üretimi hücrenin stoplazmasında gerçekleşirken Aerobik sistemde mitokondrilerin içerisinde gerçekleşmektedir.

77 SPOR FİZYOLOJİSİ AEROBİK VE OKSİJEN (OKSİDATİF GLİKOLİTİK) SİSTEM Kan tarafından taşınan oksijen, kapiller damarlardan hücreler arası (intertisyel) sıvıya geçer ve buradan da hücrenin içerisine girer. Hücre içerisinde sitoplazmada bulunan miyoglobine bağlanarak, mitokondirilerin içine taşınır. Yağ, karbonhidrat ve gerekirse proteinler mitokondirilerde oksijenin kullanıldığı bir seri OKSİJEN KANA VE HÜCREYE NASIL ULAŞIR?

78 SPOR FİZYOLOJİSİ Kas dokusu, mitokondri ve miyoglobin (hücre içinde oksijen taşıyıcı) açısından zengindir. Kırmızı kas lifleri oldukça fazla mitokondri ve miyoglobin içerir.. Bu nedenle aerobik kas lifleri denilir. Mitokondri ve miyoglobinin fazla olması, aerobik kimyasal olayların daha fazla gerçekleşmesi, oksijenin daha çok kullanılması ve böylece daha fazla enerji üretilmesi sağlanmaktadır.

79 SPOR FİZYOLOJİSİ AEROBİK VE OKSİJEN (OKSİDATİF GLİKOLİTİK) SİSTEM Aerobik Sistemde, diğer iki Anaerobik Sisteme göre daha fazla enerji üretilmesine ek olarak, LA gibi bir yan ürün (atık madde) oluşmaz. Yalnızca ATP, CO 2 ve H 2 O oluşur. ATP gerekli enerji için kullanılır. CO 2 kas hücresinde kana diffüze (geçiş) olur. Kandan solunum organına ve oradan ekspirasyon yoluyla atmosfere verilir. H 2 O ise, hücre için gerekli olduğu için, stoplazmada kalır.

80 SPOR FİZYOLOJİSİ AEROBİK VE OKSİJEN (OKSİDATİF GLİKOLİTİK) SİSTEM Aerobik Glikoliz (glukozun oksijenli ortama giriş için parçalanması, Beta Oksidasyonu (Yağ asitlerinin oksijenli ortama giriş için parçalanması), Kreps Çemberi (Cycles), Elektron Transport (Taşıma) Sistemi.

81 SPOR FİZYOLOJİSİ AEROBİK VE OKSİJEN (OKSİDATİF GLİKOLİTİK) SİSTEM Glukoz kan yolu ile kaslara gelir. Kas içerisinde enerji üretimi için kullanılır veya glikojen olarak depolanır. Enerji üretimi gerektiğinde tekrar kullanılır. Glikoliz; glukozun ve glikojenin parçalanması olayıdır. Aerobik Glikoliz; glukozun ve glikojenin oksijen varlığında parçalanarak pirüvik aside dönüşmesidir. LA oluşmamasının nedeni kimyasal reaksiyonlar sırasında oksijen varlığıdır. Oksijen metabolik olaylar sırasında hidrojen alıcı olarak görev yapar ve pirüvik asidin LA dönüşmesini inhibe eder.

82 SPOR FİZYOLOJİSİ AEROBİK VE OKSİJEN (OKSİDATİF GLİKOLİTİK) SİSTEM Beta Oksidasyonu; vücuttaki yağ moleküllerinin parçalanma olaylarının ilk kısmına verilen isimdir. Yağların vücuttaki depolanmış haline trigliserit (TG) adı verilir. TG, 1 mol gliserol molekülünden ve ona bağı 3 mol serbest yağ asidinden oluşur. 1 mol TG parçalanması yolu ile oluşan 1 mol gliserol, glukoza dönüşebilir ve glikolitik yollar ile parçalanarak oksijen sistemine gider. Ancak 1 mol TG parçalanması sonucu oluşan 3 mol yağ asidinin Kreps Çemberine (oksijen sisteminin başlangıcı) girebilmesi için, çembere giriş maddesi olan Asetil CoA ya dönüşmesi gerekir. Bu dönüşüm olayları içeren kimyasal reaksiyonlar dizisine beta-oksidasyon adı verilir.

83 SPOR FİZYOLOJİSİ AEROBİK VE OKSİJEN (OKSİDATİF GLİKOLİTİK) SİSTEM Kreps Siklusu; bir dizi kimyasal reaksiyonlar zinciridir ve oksijen (aerobik) sistemin başlangıcıdır. Aerobik glikoliz ve beta-oksidasyon sonucunda, karbonhidratlar ve yağlar Asetil CoA molekülüne dönüşürler. Asetil CoA kreps çemberinin başlangıç maddesidir. Hans Kreps (1953, Nobel Prize). Trikarboksilik asit veya sitrik asit siklusu olarak adlandırılır. Kreps siklusu bütün besin maddelerinin enerji üretimi için ortak reaksiyonlar zinciridir.

84 SPOR FİZYOLOJİSİ AEROBİK VE OKSİJEN (OKSİDATİF GLİKOLİTİK) SİSTEM Kreps çemberi sırasında iki önemli kimyasal değişiklik oluşmaktadır. CO 2 oluşumu, Elektronların uzaklaştırılması (Oksidasyon). CO 2 kana difüze olur oradan akciğerlere ve atmosfere bırakılır. Kimyasal olarak oksidasyon, bir kimyasal maddeden elektronların uzaklaştırılmasıdır. Kreps çemberinde elektronlar (e - ), karbon (C) atomundan hidrojen (H) atomu olarak uzaklaştırılır.

85 SPOR FİZYOLOJİSİ AEROBİK VE OKSİJEN (OKSİDATİF GLİKOLİTİK) SİSTEM Bu H atomları önce glukozun, daha sonrada pirüvik asidin C atomlarından uzaklaştırılan atomlardır. Bir H atomu pozitif yük taşıyan bir protondan (hidrojen iyonu) ve negatif yük taşıyan bir elektrondan oluşur. Hidrojen atomları bir kimyasal molekülden uzaklaştırıldığı zaman, o molekül okside olmuş anlamına gelir. Kreps çemberi sırasında elektronlar FAD ve NAD adı verilen moleküller ile elektron taşıma sistemine (ETS) taşınırlar Nikotinadenin dinükleotid (NAD), Flavinadenin dinülleotid (FAD).

86 SPOR FİZYOLOJİSİ

87 SPOR FİZYOLOJİSİ AEROBİK VE OKSİJEN (OKSİDATİF GLİKOLİTİK) SİSTEM NAD ve FAD molekülleri hidrojenle birleşerek NADH ve FADH 2 dönüşür (H + alıcı görev yaparlar). Daha sonra ETS de hidrojen iyonlarının O 2 ile birleşmesinden H 2 O meydana gelir ve bu sırada ATP üretimi gerçekleşir. 1 NADH = 3 mol ATP 1 FADH 2 = 2 mol ATP Pirüvik asit C, H ve O 2 içermesi nedeniyle kreps çemberi sırasında okside olur. H + uzaklaştırıldığı zaman sadece C ve O 2 kalır (CO 2 kimyasal elementleri).

88 SPOR FİZYOLOJİSİ AEROBİK VE OKSİJEN (OKSİDATİF GLİKOLİTİK) SİSTEM Besin maddelerinin enerji üretimi için parçalanmaları sırasındaki son aşamadır. ETS Nedir? Oksijenin kullanıldığı kimyasal reaksiyonlardan oluşur. Kreps çemberi gibi mitokondriler içerisinde gerçekleşir. Bu spesifik kimyasal süreçler sırasında oksijen kullanılır.

89 SPOR FİZYOLOJİSİ AEROBİK VE OKSİJEN (OKSİDATİF GLİKOLİTİK) SİSTEM Kreps çemberinden ve daha önceki reaksiyonlardan (glikoliz ve betaoksidayson) taşınan H + iyonu ve elektronlar, bir seri enzimatik kimyasal reaksiyon sonucu moleküler oksijene transfer edilir ve H 2 O meydana gelir. Elektronların bu sistemde bir molekülden diğerine transfer edilmeleri sırasında, H 2 O ve ATP üretilir. 1 mol glukoz = 39 mol ATP 1 mol palmitik asit = 130 mol ATP

90 SPOR FİZYOLOJİSİ AEROBİK VE OKSİJEN (OKSİDATİF GLİKOLİTİK) SİSTEM Yağları enerji kaynağı olarak kullanmanın bir avantaj olduğu görülmektedir. Fakat dikkat edilmesi gereken bir diğer konu oksijen kullanımıdır. Yağlar daha fazla ATP üretirler, ancak yağların okside olabilmesi için daha fazla O 2 ye ihtiyaç duyulmaktadır.

91 SPOR FİZYOLOJİSİ AEROBİK VE OKSİJEN (OKSİDATİF GLİKOLİTİK) SİSTEM 1 mol ATP (glikoz) = 3.5 lt O 2 1 mol ATP (PA) = 4.0 lt O 2 (%15 fark). Dinlenimde lt ( mililitre), Her 12 dk 1 mol ATP üretilir. Max Egzersizde her dakikada 1 mol ATP, İyi antrene edilmiş sporcular 1.5 mol ATP.

92 Parametreler ATP PC (Fosfojen) Sistem Laktik Asit (Anaerobik Glikoliz) Sistem Oksijen (Aerobik) Sistem O 2 İhtiyacı (O 2 Require) Anaerobik (Anaerobic) Anaerobik (Anaerobic) Aerobik (Aerobic) ATP Üretim Hızı (Speed of ATP Produce) Çok Hızlı (Very Fast) Hızlı (Fast) Yavaş (Slow) Enerji Üretim Kaynağı (Energy Source) Depolanmış ATP ve CP (Storage ATP and CP) Karbonhidrat (glikojen ve glukoz) Karbonhidrat ve Yağlar (glikojen, glukoz ve trigliserit) Enerji Üretme Kapasitesi Çok Sınırlı (very limited) Sınırlı (Limited) Sınırsız (Besin maddeleri var oldukça) Kullanılan Egzersiz Türleri Çok şiddetli, kısa süreli, patlayıcı kuvvet gerektiren aktiviteler 1-3 dk süren şiddetli aktiviteler Dayanıklılık gerektiren aktiviteler Diğer Özellikler Kaslarda depolanmış ATP ve CP kaynakları çok sınırlıdır ve bu Sonuçta laktik asit birikimi olur ve bu da yorgunluğa neden Yağların enerji kaynağı olarak kullanabilmek için

93

ENERJİ iş yapabilme veya ortaya koyabilme kapasitesi 6 enerji şekli:

ENERJİ iş yapabilme veya ortaya koyabilme kapasitesi 6 enerji şekli: ENERJİ SİSTEMLERİ 1 ENERJİ iş yapabilme veya ortaya koyabilme kapasitesi 6 enerji şekli: 1. Kimyasal Enerji 2. Mekanik Enerji 3. Isı Enerjisi 4. Işık Enerjisi 5. Elektrik Enerjisi 6. Nükleer Enerji Bu

Detaylı

Spor fizyolojisi I. Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi Spor Yüksekokulu Antrenörlük Eğitimi Bölümü

Spor fizyolojisi I. Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi Spor Yüksekokulu Antrenörlük Eğitimi Bölümü por fizyolojisi I Dr. M. Emin KAFKA İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi por Yüksekokulu Antrenörlük Eğitimi Bölümü Outline (İzlence) 1. Hafta HÜCRE VE HÜCRENİN YAPII 2. Hafta ORGANELLER VE GÖREVLERİ 3. Hafta

Detaylı

Antrenman Bilgisi I. Dr. M.Emin KAFKAS İnonu Universitesi, Beden Eğitimi Spor Yüksekokulu Antrenörlük Eğitimi Bölümü

Antrenman Bilgisi I. Dr. M.Emin KAFKAS İnonu Universitesi, Beden Eğitimi Spor Yüksekokulu Antrenörlük Eğitimi Bölümü Antrenman Bilgisi I Dr. M.Emin KAFKAS İnonu Universitesi, Beden Eğitimi Spor Yüksekokulu Antrenörlük Eğitimi Bölümü Outline (İzlence) 14. HAFTA FAZLA TAMLAMA VE OVERCOMPENSATION 1. HAFTA ANTRENMAN KAVRAMI,

Detaylı

SPOR FİZYOLOJİSİ I. KADEME. Doç.Dr.Mitat KOZ Ankara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu

SPOR FİZYOLOJİSİ I. KADEME. Doç.Dr.Mitat KOZ Ankara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu SPOR FİZYOLOJİSİ I. KADEME Doç.Dr.Mitat KOZ Ankara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Ders İçeriği Enerji Sistemleri (2 saat) İş, güç, enerji tanımları ve ilişkileri Aerobik enerji yolu Anaerobik

Detaylı

EGZERSİZ ENERJİ KAYNAKLARI DOÇ.DR.MİTAT KOZ

EGZERSİZ ENERJİ KAYNAKLARI DOÇ.DR.MİTAT KOZ EGZERSİZ ENERJİ KAYNAKLARI DOÇ.DR.MİTAT KOZ 3 farklı enerji sistemi Acil enerji sistemi Kısa süreli enerji sistemi Uzun süreli enerji sistemi Acil enerji ATP -------------> ADP Creatine + ADP ------------>

Detaylı

EGZERSİZ ENERJİ KAYNAKLARI DOÇ.DR.MİTAT KOZ

EGZERSİZ ENERJİ KAYNAKLARI DOÇ.DR.MİTAT KOZ EGZERSİZ ENERJİ KAYNAKLARI DOÇ.DR.MİTAT KOZ 3 farklı enerji sistemi Acil enerji sistemi Kısa süreli enerji sistemi Uzun süreli enerji sistemi Acil enerji ATP -------------> ADP Creatine + ADP ------------>

Detaylı

EGZERSİZ VE TOPARLANMA SÜRECİ

EGZERSİZ VE TOPARLANMA SÜRECİ EGZERSİZ VE TOPARLANMA SÜRECİ 1 Oksijen Borçlanması (Egzersiz Sonrası Fazla Oksijen Tüketimi) Toparlanma sırasındaki enerji ihtiyacı, egzersiz sırasındaki enerji ihtiyacından daha azdır Toparlanma sırasında

Detaylı

EGZERSİZ FİZYOLOJİSİNDE TEMEL KAVRAMLAR

EGZERSİZ FİZYOLOJİSİNDE TEMEL KAVRAMLAR EGZERSİZ FİZYOLOJİSİNDE TEMEL KAVRAMLAR FİZYOLOJİ İNSAN VÜCUDUNU OLUŞTURAN SİSTEMLER NASIL ÇALIŞIYOR? ANATOMİ MOLEKÜLER BİYOLOJİ BİYOFİZİK BİYOKİMYA EGZERSİZ FİZYOLOJİSİ EGZERSİZ ESNASINDA SİSTEMLER NASIL

Detaylı

TEST 1. Hücre Solunumu. 4. Aşağıda verilen moleküllerden hangisi oksijenli solunumda substrat olarak kullanılamaz? A) Glikoz B) Mineral C) Yağ asidi

TEST 1. Hücre Solunumu. 4. Aşağıda verilen moleküllerden hangisi oksijenli solunumda substrat olarak kullanılamaz? A) Glikoz B) Mineral C) Yağ asidi 1. Termometre Çimlenen bezelye tohumlar Termos Çimlenen bezelye tohumları oksijenli solunum yaptığına göre yukarıdaki düzenekle ilgili, I. Termostaki oksijen miktarı azalır. II. Termometredeki sıcaklık

Detaylı

OKSİJENLİ SOLUNUM

OKSİJENLİ SOLUNUM 1 ----------------------- OKSİJENLİ SOLUNUM ----------------------- **Oksijenli solunum (aerobik): Besinlerin, oksijen yardımıyla parçalanarak, ATP sentezlenmesine oksijenli solunum denir. Enzim C 6 H

Detaylı

ENERJİ KULLANIMI VE BESİN MADDELERİ

ENERJİ KULLANIMI VE BESİN MADDELERİ ENERJİ KULLANIMI VE BESİN MADDELERİ ENERJININ SÜREKLILIĞI Egzersizin özelliğine bağlıdır 100 m ATP-CP Maraton aerobik sistem 400-800 m laktik asit sistemi 1500 m ATP-CP, laktik asit sistem ve aerobik sistem

Detaylı

ENERJİ KAYNAKLARI- ENERJİ SİSTEMLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ

ENERJİ KAYNAKLARI- ENERJİ SİSTEMLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ ENERJİ KAYNAKLARI- ENERJİ SİSTEMLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ Enerji Energy(E) Yaşamın devamı için gerekli ön koşul Gözle görülebilen mekanik iş ve vücut ısısının kombinasyonu olarak ortaya çıkar. İnsan vücudu

Detaylı

İskelet Kasının Egzersize Yanıtı; Ağırlık çalışması ile sinir-kas sisteminde oluşan uyumlar. Prof.Dr.Mitat KOZ

İskelet Kasının Egzersize Yanıtı; Ağırlık çalışması ile sinir-kas sisteminde oluşan uyumlar. Prof.Dr.Mitat KOZ İskelet Kasının Egzersize Yanıtı; Ağırlık çalışması ile sinir-kas sisteminde oluşan uyumlar Prof.Dr.Mitat KOZ 1 İskelet Kasının Egzersize Yanıtı Kas kan akımındaki değişim Kas kuvveti ve dayanıklılığındaki

Detaylı

METABOLİK DEĞİŞİKLİKLER VE FİZİKSEL PERFORMANS

METABOLİK DEĞİŞİKLİKLER VE FİZİKSEL PERFORMANS METABOLİK DEĞİŞİKLİKLER VE FİZİKSEL PERFORMANS Aerobik Antrenmanlar Sonucu Kasta Oluşan Adaptasyonlar Miyoglobin Miktarında oluşan Değişiklikler Hayvan deneylerinden elde edilen sonuçlar dayanıklılık antrenmanları

Detaylı

Solunumda organik bileşikler karbondioksite yükseltgenir ve absorbe edilen oksijen ise suya indirgenir.

Solunumda organik bileşikler karbondioksite yükseltgenir ve absorbe edilen oksijen ise suya indirgenir. Solunum bütün aktif hücrelerde oksijenin absorbe edilmesi ve buna eşdeğer miktarda karbondioksitin salınması şeklinde sürekli olarak devam eden bir prosestir. Solunumda organik bileşikler karbondioksite

Detaylı

Canlılarda Enerjitik Olaylar, Fotosentez ve Kemosentez, Aerobik Solunum ve Fermantasyon

Canlılarda Enerjitik Olaylar, Fotosentez ve Kemosentez, Aerobik Solunum ve Fermantasyon Canlılarda Enerjitik Olaylar, Fotosentez ve Kemosentez, Aerobik Solunum ve Fermantasyon SOLUNUM İki çeşit solunum vardır HÜCRE DIŞI SOLUNUM: Canlıların dış ortamdan O 2 alıp, dış ortama

Detaylı

Metabolizma. Metabolizmaya giriş. Metabolizmaya giriş. Metabolizmayı tanımlayacak olursak

Metabolizma. Metabolizmaya giriş. Metabolizmaya giriş. Metabolizmayı tanımlayacak olursak Metabolizma Yaşamak için beslenmek zorundayız. Çünkü; Besinlerden enerji elde ederiz ve bu enerji; Hücresel faaliyetleri sürdürmemiz, Hareket etmemiz, Taşınım olaylarını gerçekleştirebilmemiz, Vücut sıcaklığını

Detaylı

4. BÖLÜM EGZERSİZ VE TOPARLANMA

4. BÖLÜM EGZERSİZ VE TOPARLANMA 4. BÖLÜM EGZERSİZ VE TOPARLANMA EGZERSİZ SONRASI TOPARLANMA Toparlanma, organizmanın egzersiz sonrasında istirahat seviyesine dönmesi olarak tanımlanabilir ve toparlanma süreci 4 ana başlık altında incelenir;

Detaylı

EGZERSİZ SONRASI TOPARLAMA

EGZERSİZ SONRASI TOPARLAMA EGZERSİZ SONRASI TOPARLAMA Normale dönüş-performans ilişkisi Ne kadar hızlı? Egzersiz sonu toparlanmanın amacı... Tüm vücudu ve kasları dinlendirmek, egzersiz öncesi şartları yeniden hazırlamaktır. Kısa

Detaylı

EGZERSİZDE VE SONRASINDA ATP - CP

EGZERSİZDE VE SONRASINDA ATP - CP EGZERSİZDE VE SONRASINDA ATP - CP Tüm vücut hücrelerinde enerji oluşumu adenozin trifosfat (ATP) molekülü vasıtasıyla gerçekleşir. Hücre içinde ATP depo halde bulunur ve sınırlı miktardadır. Ancak, yapılan

Detaylı

Doğadaki Enerji Akışı

Doğadaki Enerji Akışı Doğadaki Enerji Akışı Güneş enerjisi Kimyasal enerjisi ATP Fotosentez olayı ile enerjisi Hareket enerjisi Isı enerjisi ATP Enerjinin Temel Molekülü ATP + H 2 O ADP + H 2 O ADP + Pi + 7300 kalori AMP +

Detaylı

ENERJİ KAYNAKLARI- ENERJİ SİSTEMLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ

ENERJİ KAYNAKLARI- ENERJİ SİSTEMLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ ENERJİ KAYNAKLARI- ENERJİ SİSTEMLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ Enerji Energy(E) Yaşamın devamı için gerekli ön koşul Gözle görülebilen mekanik iş ve vücut ısısının kombinasyonu olarak ortaya çıkar. İnsan vücudu

Detaylı

Hücre Solunumu: Kimyasal Enerji Eldesi

Hücre Solunumu: Kimyasal Enerji Eldesi Hücre Solunumu: Kimyasal Enerji Eldesi Hücre solunumu ve fermentasyon enerji veren katabolik yollardır. Organik moleküllerin atomları enerji depolamaya müsaittir. Hücreler enzimler aracılığı ile organik

Detaylı

Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir.

Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir. METABOLİZMA ve ENZİMLER METABOLİZMA Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir. A. ÖZÜMLEME (ANABOLİZMA) Metabolizmanın yapım reaksiyonlarıdır. Bu tür olaylara

Detaylı

ESNEKLİK GELİŞTİRME VE PROGRAMLAMA

ESNEKLİK GELİŞTİRME VE PROGRAMLAMA ESNEKLİK GELİŞTİRME VE PROGRAMLAMA 1 ESNEKLİK Tanımlar Esneklik Bir eklem ya da bir dizi eklemin kendi hareket genişliğinde tamamen hareket edebilmesi Ya da bir eklemin ya da eklem dizisinin hareket genişliği

Detaylı

Solunum. Solunum ve odunsu bitkilerin büyümesi arasında yüksek bir korelasyon bulunmaktadır (Kozlowski ve Pallardy, 1997).

Solunum. Solunum ve odunsu bitkilerin büyümesi arasında yüksek bir korelasyon bulunmaktadır (Kozlowski ve Pallardy, 1997). SOLUNUM Solunum Solunum, canlı hücrelerdeki organik maddelerin oksidasyonuyla, enerjinin açığa çıkarılması olayı olarak tanımlanır. Açığa çıkan enerji, kimyasal enerji (ATP) olarak depolanır. Solunum ürünleri,

Detaylı

13 HÜCRESEL SOLUNUM LAKTİK ASİT FERMANTASYONU

13 HÜCRESEL SOLUNUM LAKTİK ASİT FERMANTASYONU 13 HÜCRESEL SOLUNUM LAKTİK ASİT FERMANTASYONU Laktik Asit Fermantasyonu Glikozdan oksijen yokluğunda laktik asit üretilmesine LAKTİK ASİT FERMANTASYONU denir. Bütün canlılarda sitoplazmada gerçekleşir.

Detaylı

Birim Antrenman. Dr. Alper AŞÇI. Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi

Birim Antrenman. Dr. Alper AŞÇI. Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Birim Antrenman Dr. Alper AŞÇI Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Performans Çevre koşulları ve bireysel özelliklerden kaynaklanan motor boyuttaki gözlenebilir ve kalıcı davranış değişikliği

Detaylı

Dayanıklılık ve antrenman

Dayanıklılık ve antrenman Dayanıklılık ve antrenman Çocukların büyüme ile fonksiyonel ve anatomik özelliklerinki gelişme; kalp akciğer, kan ve iskelet kası kapasite ve büyüklükleri de artar. Bu da mak. oksijen kapasitesi artmasında

Detaylı

III-Hayatın Oluşturan Kimyasal Birimler

III-Hayatın Oluşturan Kimyasal Birimler III-Hayatın Oluşturan Kimyasal Birimler MBG 111 BİYOLOJİ I 3.1.Karbon:Biyolojik Moleküllerin İskeleti *Karbon bütün biyolojik moleküllerin omurgasıdır, çünkü dört kovalent bağ yapabilir ve uzun zincirler

Detaylı

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı. EGZERSİZ Fizyolojisi. Dr. Sinan Canan sinancanan@gmail.com

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı. EGZERSİZ Fizyolojisi. Dr. Sinan Canan sinancanan@gmail.com Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı EGZERSİZ Fizyolojisi Dr. Sinan Canan sinancanan@gmail.com Kaslarda güç, kuvvet ve dayanıklılık Maksimum kasılma kuvveti 3-4 kg/cm2 kesit alanı

Detaylı

YAZILIYA HAZIRLIK TEST SORULARI. 11. Sınıf

YAZILIYA HAZIRLIK TEST SORULARI. 11. Sınıf YAZILIYA HAZIRLIK TEST SORULARI 11. Sınıf 1) Oksijenli solunumda, oksijen molekülleri, I. Oksidatif fosforilasyon II. Glikoliz II. Krebs Evrelerinden hangilerinde kullanılır? A) Yalnız I B) Yalnız II C)

Detaylı

BİTKİLERDE SOLUNUM REAKSİYONLARI. Prof. Dr. Necmi İŞLER Tarla Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi

BİTKİLERDE SOLUNUM REAKSİYONLARI. Prof. Dr. Necmi İŞLER Tarla Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi BİTKİLERDE SOLUNUM REAKSİYONLARI Prof. Dr. Necmi İŞLER Tarla Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Havanın serbest O2 kullanarak bitki hücrelerinde şekerlerin, yağların ya da diğer organik moleküllerin oksitlenmesi

Detaylı

6. glikolizde enerji kazanım hesaplamalarında; Substrat düzeyinde -ATP üretimi yaklaşık yüzde kaç hesaplanır? a. % 0 b. % 2 c. % 10 d. % 38 e.

6. glikolizde enerji kazanım hesaplamalarında; Substrat düzeyinde -ATP üretimi yaklaşık yüzde kaç hesaplanır? a. % 0 b. % 2 c. % 10 d. % 38 e. www.lisebiyoloji.com ayxmaz/biyoloji Test Çoktan Seçmeli 1. Hangi terim moleküllerin parçalanması ile açığa çıkan enerjinin depolandığı metabolik yolları ifade eder? a. anabolik yollar b. Katabolik yollar

Detaylı

Suda çözünebilen nişasta molekülleri pityalin (amilaz) enzimiyle küçük moleküllere parçalanır.

Suda çözünebilen nişasta molekülleri pityalin (amilaz) enzimiyle küçük moleküllere parçalanır. CANLILARDA ENERJİ Besinlerin Enerjiye Dönüşümü Besin öğeleri: Karbonhidratlar, yağlar, proteinler, vitaminler, mineraller Besin maddelerindeki bu öğelerin vücut tarafından kullanılabilmesi için sindirilmesi

Detaylı

Uzm. Fzt. Kağan Yücel - Ufuk Üni. SHMYO Öğrt. Gör. Egzersize Giriş ve Egzersiz Fizyolojisi

Uzm. Fzt. Kağan Yücel - Ufuk Üni. SHMYO Öğrt. Gör. Egzersize Giriş ve Egzersiz Fizyolojisi Uzm. Fzt. Kağan Yücel - Ufuk Üni. SHMYO Öğrt. Gör. Egzersize Giriş ve Egzersiz Fizyolojisi Hareket sisteminin temel yapı taşları iskelet ve kaslardır. Kaslar; çizgili kaslar ve düz kaslardan oluşur. Kalp

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 2 ATP-2

11. SINIF KONU ANLATIMI 2 ATP-2 11. SINIF KONU ANLATIMI 2 ATP-2 Fotosentez ve kemosentez reaksiyonları hem endergonik hem ekzergonik reaksiyonlardır. ATP molekülü ile hücrenin endergonik ve ekzergonik reaksiyonları arasında enerji transferini

Detaylı

Hücre solunumu ve fermentasyon enerji veren katabolik yollardır. (ΔG=-686 kcal/mol)

Hücre solunumu ve fermentasyon enerji veren katabolik yollardır. (ΔG=-686 kcal/mol) hücre solunumu Hücre solunumu ve fermentasyon enerji veren katabolik yollardır. (ΔG=-686 kcal/mol) C 6 H 12 O 6 + 6 O 2 6 CO 2 + 6 H 2 0 + enerji (ATP + ısı) Hücre solunumu karbonhidratlar, yağlar ve protein

Detaylı

3. BÖLÜM EGZERSİZ VE TOPARLANMA

3. BÖLÜM EGZERSİZ VE TOPARLANMA 3. BÖLÜM EGZERSİZ VE TOPARLANMA EGZERSİZ Z SONRASI TOPARLANMA Egzersizden sonraki toparlanma periyodu sırasındaki enerji ihtiyacı, egzersiz sonlandığı için egzersiz sırasındaki enerji ihtiyacından daha

Detaylı

!10 saniye ile 2 dakika arasında süren şiddetli eforlarda enerjinin büyük bölümü bu sistemden karşılanır.

!10 saniye ile 2 dakika arasında süren şiddetli eforlarda enerjinin büyük bölümü bu sistemden karşılanır. EGZERSİZ FİZYOLOJİSİ Prof. Dr. Dr. Rüştü Güner Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Spor Hekimliği Anabilim Dalı AKTARILACAK KONULAR Egzersizde Enerji Metabolizması Egzersizde Kassal Uyumlar Egzersiz Sonrası

Detaylı

Yağ Asitlerinin β Oksidayonu. Prof. Dr. Fidancı

Yağ Asitlerinin β Oksidayonu. Prof. Dr. Fidancı Yağ Asitlerinin β Oksidayonu Prof. Dr. Fidancı Yağ Asitlerinin Beta Oksidasyonu Yağ asitlerinin enerji üretimi amacı ile yıkımında (yükseltgenme) en önemli yol β oksidasyon yoldudur. β oksidasyon yolu

Detaylı

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 9. Sınıf 2 KARBONHİDRAT LİPİT (YAĞ)

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 9. Sınıf 2 KARBONHİDRAT LİPİT (YAĞ) YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI 9. Sınıf 2 KARBONHİDRAT LİPİT (YAĞ) DOĞRU YANLIŞ SORULARI Depo yağlar iç organları basınç ve darbelerden korur. Steroitler hücre zarının yapısına katılır ve geçirgenliğini artırır.

Detaylı

Biyoloji Canlılarda Solunum Enerjinin Açığa Çıkışı

Biyoloji Canlılarda Solunum Enerjinin Açığa Çıkışı Biyoloji Canlılarda Solunum Enerjinin Açığa Çıkışı Canlılarda Enerji Dönüşümleri Canlılarda Solunum: Enerjinin Açığa Çıkışı Canlı hücrede gerçekleşen tüm metabolik olaylar enerji gerektirir. Hayvanlar

Detaylı

PROF. DR. SERKAN YILMAZ

PROF. DR. SERKAN YILMAZ PROF. DR. SERKAN YILMAZ Hücrede enzimler yardımıyla katalizlenen reaksiyonlar hücre metabolizması adını alır. Bu metabolik olaylar; A) Beslenme (anabolizma) B) Yıkım (katabolizma) olaylarıdır. Hücrede

Detaylı

2. Kanun- Enerji dönüşümü sırasında bir miktar kullanılabilir kullanılamayan enerji ısı olarak kaybolur.

2. Kanun- Enerji dönüşümü sırasında bir miktar kullanılabilir kullanılamayan enerji ısı olarak kaybolur. Enerji Dönüşümleri Enerji Enerji; bir maddeyi taşıma veya değiştirme kapasitesi anlamına gelir. Enerji : Enerji bir formdan diğerine dönüştürülebilir. Kimyasal enerji ;moleküllerinin kimyasal bağlarının

Detaylı

KARDİYAK REHABİLİTASYON ÖĞR. GÖR. CİHAN CİCİK

KARDİYAK REHABİLİTASYON ÖĞR. GÖR. CİHAN CİCİK KARDİYAK REHABİLİTASYON ÖĞR. GÖR. CİHAN CİCİK Uzun süreli immobilizasyon sonucu: - Nitrojen ve protein dengesi bozulur. - İskelet kasının kitlesi, kasılma kuvveti ve etkinliği azalır. - İskelet kaslarında

Detaylı

HÜCRESEL SOLUNUM OKSİJENSİZ SOLUNUM

HÜCRESEL SOLUNUM OKSİJENSİZ SOLUNUM 1 HÜCRESEL SOLUNUM *Hücresel solunum: Besinlerin parçalanarak ATP sentezlenmesine, hücresel solunum denir. ----------------------- OKSİJENSİZ SOLUNUM ----------------------- (ANAEROBİK SOLUNUM = FERMANTASYON)

Detaylı

Fotosentez. Fotosentez: CO 2 + H 2. O Glikoz+O 2 O C6H12O6+O 2. Fotosentez: 6CO 2 + 6H 2. Güneş Işığı Klorofil. Güneş Işığı Klorofil

Fotosentez. Fotosentez: CO 2 + H 2. O Glikoz+O 2 O C6H12O6+O 2. Fotosentez: 6CO 2 + 6H 2. Güneş Işığı Klorofil. Güneş Işığı Klorofil ENERJİ ENERJİ Enerji, iģ yapabilme kapasitesidir. Doğada mevcut olan enerji Ģekilleri; 1.Kimyasal Enerji 2.Mekanik Enerji 3.Isı Enerjisi 4.IĢık Enerjisi 5.Elektrik enerjisi 6.Nükleer Enerji ENERJİ KAYNAKLARI

Detaylı

Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Antrenörlük Eğitimi Bölümü 2015/Malatya

Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Antrenörlük Eğitimi Bölümü 2015/Malatya Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Antrenörlük Eğitimi Bölümü 2015/Malatya Outline (İzlence) 1. Hafta Biyokimya Nedir? Organizmadaki Organik Bileşiklerin Yapısı. 2. Hafta Enerji Sistemleri 3. Hafta

Detaylı

Esneklik. Bir eklemin ya da bir dizi eklemin tüm hareket genişliğinde hareket edebilme yeteneğidir

Esneklik. Bir eklemin ya da bir dizi eklemin tüm hareket genişliğinde hareket edebilme yeteneğidir ESNEKLİK 1 ESNEKLİK Hareketleri büyük bir genlikte uygulama yetisi Hareketlilik olarak da bilinmektedir Bir sporcunun becerileri büyük açılarda ve kolay olarak gerçekleştirmesinde önde gelen temel gerekliliktir

Detaylı

AEROBİK SOLUNUM (OKSİJENLİ SOLUNUM) 1. SINIF ÜNİTE, KONU, KAZANIM VE AÇIKLAMALARI 1..4. Hücresel Solunum Anahtar Kavramlar fermantasyon, glikoliz, mitokondri, oksijenli solunum, hücresel solunum, krebs

Detaylı

Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi Spor Yüksekokulu Antrenörlük Eğitimi Bölümü

Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi Spor Yüksekokulu Antrenörlük Eğitimi Bölümü por fizyolojisi I Dr. M. Emin KAFKA İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi por Yüksekokulu Antrenörlük Eğitimi Bölümü Outline (İzlence) 1. Hafta HÜCRE VE HÜCRENİN YAPII 2. Hafta ORGANELLER VE GÖREVLERİ 3. Hafta

Detaylı

ÜNİTE 7 : HÜCRESEL SOLUNUM

ÜNİTE 7 : HÜCRESEL SOLUNUM ÜNİTE 7 : HÜCRESEL SOLUNUM Yaşam için gerekli enerjinin tümü güneşten gelir.güneşte hidrojen füzyonla helyuma dönüşür ve ışık üretilir.yeşil bitkiler güneş ışığının enerjisini fotosentezle glukozdaki kimyasal

Detaylı

İş, Güç Kavramları. İş = kuvvet x kuvvet yönünde uygulanan mesafe =kgm veya kalori olarak belirlenir.

İş, Güç Kavramları. İş = kuvvet x kuvvet yönünde uygulanan mesafe =kgm veya kalori olarak belirlenir. ENERJİ ENERJİ Enerji, iş yapabilme kapasitesidir. Doğada mevcut olan enerji şekilleri; 1.Kimyasal Enerji 2.Mekanik Enerji 3.Isı Enerjisi 4.Işık Enerjisi 5.Elektrik enerjisi 6.Nükleer Enerji 2 ENERJİ KAYNAKLARI

Detaylı

6. glikolizde enerji kazanım hesaplamalarında; Substrat düzeyinde -ATP üretimi yaklaşık yüzde kaç hesaplanır? a. % 0 b. % 2 c. % 10 d. % 38 e.

6. glikolizde enerji kazanım hesaplamalarında; Substrat düzeyinde -ATP üretimi yaklaşık yüzde kaç hesaplanır? a. % 0 b. % 2 c. % 10 d. % 38 e. www.lisebiyoloji.com ayxmaz/biyoloji Test Çoktan Seçmeli 1. Hangi terim moleküllerin parçalanması ile açığa çıkan enerjinin depolandığı metabolik yolları ifade eder? a. anabolik yollar b. Katabolik yollar

Detaylı

HÜCRE SOLUNUMU ve FERMENTASYON

HÜCRE SOLUNUMU ve FERMENTASYON HÜCRE SOLUNUMU ve FERMENTASYON 1 Bakteriler yoğurt, peynir, pizza üretimi gibi mayalanma olaylarını gerçekleştirirler. Kaslarınız çok çalışırsa, oksijen yokluğundan dolayı kasılamazlar. Yediğiniz bütün

Detaylı

ORMANCILIK İŞ BİLGİSİ. Hazırlayan Doç. Dr. Habip EROĞLU Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi

ORMANCILIK İŞ BİLGİSİ. Hazırlayan Doç. Dr. Habip EROĞLU Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi ORMANCILIK İŞ BİLGİSİ Hazırlayan Doç. Dr. Habip EROĞLU Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi 1 Verim Arzının Zaman İçinde Değişimi Verim Arzının dış görünümü olan iş verimi işin tekrarlanması

Detaylı

FİZYOLOJİ BİLİMİNE GİRİŞ

FİZYOLOJİ BİLİMİNE GİRİŞ FİZYOLOJİ BİLİMİNE GİRİŞ fizyoloji Hayvan fiz. İnsan fiz. Bitki fiz. Spor fizyolojisi Fizyoloji; Vücut fonksiyonlarını inceleyen ve bir canlının canlı olma özelliğini devam ettirmede rol oynayan bütün

Detaylı

KAS DOKUSU. Prof.Dr. Ümit TÜRKOĞLU

KAS DOKUSU. Prof.Dr. Ümit TÜRKOĞLU KAS DOKUSU Prof.Dr. Ümit TÜRKOĞLU 1 Kas dokusu, kimyasal enerjiyi mekanik enerjiye dönüştürerek hareketi sağlayan bir dokudur. Toplam vücut ağırlığının Yenidoğanda % 25 Genç erişkin dönemde % 40 ve yaşlılık

Detaylı

Hücreler Enerjiyi Nasıl Elde Eder?

Hücreler Enerjiyi Nasıl Elde Eder? Hücreler Enerjiyi Nasıl Elde Eder? MBG 111 BİYOLOJİ I Hazırlayan: Yrd.Doç.Dr. Yosun MATER Ekosistem ve Enerji Ekosistemde enerjinin akışı güneş ışığı ve ısı şeklinde gözlenir. Tam tersine canlı hücrelerde

Detaylı

Büyümekte olan bir çocuk için ATP nin anaerobik yolla üretimi oldukça önemlidir çünkü

Büyümekte olan bir çocuk için ATP nin anaerobik yolla üretimi oldukça önemlidir çünkü 1 Büyümekte olan bir çocuk için ATP nin anaerobik yolla üretimi oldukça önemlidir çünkü Çocukların çoğu hareketi uzun süreli orta düzeyde aktivitelerden çok; kısa süreli patlayıcı aktiviteleri içermektedir

Detaylı

KAS VE HAREKET FİZYOLOJİSİ

KAS VE HAREKET FİZYOLOJİSİ KAS VE HAREKET FİZYOLOJİSİ KAS DOKUSU TİPLERİ İSKELET KASI İskelet Kasının Yapısı Kas Proteinleri Kas Kontraksiyonu KASILMA TİPLERİ KASIN ENERJİ METABOLİZMASI İskelet Kası Çizgili kastır. İstemli çalışır.

Detaylı

Özel Antrenman Bilgisi. Dr. M. Emin KAFKAS Antrenörlük Eğitimi Bölümü Malatya/2015

Özel Antrenman Bilgisi. Dr. M. Emin KAFKAS Antrenörlük Eğitimi Bölümü Malatya/2015 Özel Antrenman Bilgisi Dr. M. Emin KAFKA Antrenörlük Eğitimi Bölümü Malatya/2015 Outline (İzlence) 1. Hafta ürat Antrenmanı Temel Kavramları ve İlkeleri 2. Hafta Kas Lif Tipleri ve Enerji Kaynakları 3.

Detaylı

Yaşlılarda düzenli fiziksel aktivite

Yaşlılarda düzenli fiziksel aktivite Düzenli fiziksel aktivite ile kazanılmak istenen yaşam kalitesi artışı özellikle yaşlı nüfusta önemli görülmektedir. Bu kısımda yaşlılar için egzersiz programı oluşturulurken nelere dikkat edilmesi gerektiği

Detaylı

BĠYOKĠMYA DOÇ. DR. MEHMET KARACA

BĠYOKĠMYA DOÇ. DR. MEHMET KARACA BĠYOKĠMYA DOÇ. DR. MEHMET KARACA TANIMLAR GLĠKOLĠZ: (LĠZ LEZYON (LYSIS), YIKAMA, PARÇALAMA ANLAMINDADIR). Glikoliz hücrede sitozolde gerçekleģir. Glikoliz olayı hem aerobik hem de anaerobik organizmalarda

Detaylı

SPORCULAR İÇİN TEMEL BESLENME İLKELERİ

SPORCULAR İÇİN TEMEL BESLENME İLKELERİ SPORCU BESLENMESİ SPORCULAR İÇİN TEMEL BESLENME İLKELERİ Yeterli ve dengeli beslenmenin bir sporcunun başarısını garanti etmediği, ancak yetersiz ve dengesiz beslenmenin bazı sağlık problemlerine ve performans

Detaylı

12 HÜCRESEL SOLUNUM GLİKOLİZ VE ETİL ALKOL FERMANTASYONU

12 HÜCRESEL SOLUNUM GLİKOLİZ VE ETİL ALKOL FERMANTASYONU 12 HÜCRESEL SOLUNUM GLİKOLİZ VE ETİL ALKOL FERMANTASYONU HÜCRESEL SOLUNUM HÜCRESEL SOLUNUM Besinlerin hücre içerisinde parçalanması ile ATP üretimini sağlayan mekanizmaya HÜCRESEL SOLUNUM denir. Canlılar

Detaylı

İal-biyoloji METABOLİZMA/SOLUNUM. 1.Metabolizma ölçümünde dikkate edilecek koşullar nelerdir?

İal-biyoloji METABOLİZMA/SOLUNUM. 1.Metabolizma ölçümünde dikkate edilecek koşullar nelerdir? METABOLİZMA/SOLUNUM 1.Metabolizma ölçümünde dikkate edilecek koşullar nelerdir? 2.Solunum evrelerinde elektron vericiler (giren madde) ve elektron alıcıları (son) yazınız Evreler Elektron vericiler Elektron

Detaylı

16.10.2015. Outline (İzlence) Fitness. Vücut geliştirme (Body Building)

16.10.2015. Outline (İzlence) Fitness. Vücut geliştirme (Body Building) Doç.Dr. M.Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Malatya/2015 Fitness Fit -ness Vücut geliştirme (Body Building) 1. Hafta Kas, Kas Çeşitleri, Kasların Yapısı 8. Hafta Orta Düzey İçin Fitness ve Beslenme 9. Hafta

Detaylı

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 9. Sınıf

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 9. Sınıf YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI 9. Sınıf DOĞRU YANLIŞ SORULARI Nitel gözlemlerin güvenilirliği nicel gözlemlerden fazladır. Ökaryot hücrelerde kalıtım materyali çekirdek içinde bulunur. Ototrof beslenen canlılar

Detaylı

6. BÖLÜM MİKROBİYAL METABOLİZMA

6. BÖLÜM MİKROBİYAL METABOLİZMA 6. BÖLÜM MİKROBİYAL METABOLİZMA 1 METABOLİZMA Hücrede meydana gelen tüm reaksiyonlara denir Anabolizma: Basit moleküllerden kompleks moleküllerin sentezlendiği enerji gerektiren reaksiyonlardır X+Y+ENERJİ

Detaylı

Yağ Asitlerinin Metabolizması- I Yağ Asitlerinin Yıkılması (Oksidasyonu)

Yağ Asitlerinin Metabolizması- I Yağ Asitlerinin Yıkılması (Oksidasyonu) Yağ Asitlerinin Metabolizması- I Yağ Asitlerinin Yıkılması (Oksidasyonu) Yrd. Doç. Dr. Bekir Engin Eser Zirve Üniversitesi EBN Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya A.B.D. Yağ Asitleri Uzun karbon zincirine sahip

Detaylı

YÜKLENMENİN ÖLÇÜTLERİ ANTRENMAN BİLGİSİ

YÜKLENMENİN ÖLÇÜTLERİ ANTRENMAN BİLGİSİ ANTRENMAN BİLGİSİ Bir plan ve program çerçevesinde, Ölçüsü iyi saptanmış, Antrenman sürecinin kapsam ve içeriğinde yapılan değişiklikler, Organizmada Morfolojik Fonksiyonel Biyokimyasal uyumlar sağlayan

Detaylı

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 11. Sınıf 1 CANLILARDA ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 11. Sınıf 1 CANLILARDA ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI 11. Sınıf 1 CANLILARDA ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ Fotosentez ile ışık enerjisi kimyasal bağ enerjisine dönüştürülür. Kloroplastsız hücreler fotosentez yapamaz. DOĞRU YANLIŞ SORULARI

Detaylı

FUTBOLDA DAYANIKLILIK. Atilla YÜCE

FUTBOLDA DAYANIKLILIK. Atilla YÜCE FUTBOLDA DAYANIKLILIK Atilla YÜCE DAYANIKLILIK DAYANIKLILIK, GENELDE, SPORCUNUN FİZİKİ VE FİZYOLOJİK YORGUNLUĞA DAYANMA GÜCÜ OLARAK TANIMLANABİLİR. BİR BAŞKA TANIMDA İSE, TÜM ORGANİZMANIN, UZUN SÜRE DEVAM

Detaylı

İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji ABD Prof. Dr. Filiz Aydın

İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji ABD Prof. Dr. Filiz Aydın İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji ABD Prof. Dr. Filiz Aydın Mitokondri, ökaryotik organizmanın farklı bir organeli Şekilleri küremsi veya uzun silindirik Çapları 0.5-1 μm uzunlukları 2-6 μm Sayıları

Detaylı

DAYANIKLIK VE ANTRENMANI

DAYANIKLIK VE ANTRENMANI VOLEYBOLDA DAYANIKLIK VE ANTRENMANI PROF.DR. SELDA BEREKET YÜCEL MARMARA ÜNİVERSİTESİ BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR YÜKSEKOKULU selda.yucel@marmara.edu.tr DAYANIKLIĞIN ÖNEMİ Voleyboldaki rallyler gibi 7-8 saniyeden

Detaylı

ANTRENMAN BİLGİSİ. Bilim Konusu Olarak Antrenman. Doç.Dr. Ertuğrul GELEN. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu

ANTRENMAN BİLGİSİ. Bilim Konusu Olarak Antrenman. Doç.Dr. Ertuğrul GELEN. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu ANTRENMAN BİLGİSİ Bilim Konusu Olarak Antrenman SAKARYA ÜNİVERSİTESİ Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Antrenman Kavramı Bütünleşik bilim olarak antrenman bilimi Antrenman türleri Sporsal antrenman Yüklenme

Detaylı

GENEL ANTRENMAN BİLGİSİ

GENEL ANTRENMAN BİLGİSİ HİTİT ÜNİVERİSTESİ BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR YÜKSEK OKULU ANTRENÖRLÜK BÖLÜMÜ GENEL ANTRENMAN BİLGİSİ ANTRENMAN DURUMLARI ANTRENMAN DURUMLARI I-FORM(PEAKING) Sporcunun bir sezon içerisinde yakaladığı en iyi

Detaylı

1-GİRİ 1.1- BİYOKİMYANIN TANIMI VE KONUSU.-

1-GİRİ 1.1- BİYOKİMYANIN TANIMI VE KONUSU.- 1-GİRİ 1.1- BİYOKİMYANIN TANIMI VE KONUSU.- Biyokimya sözcüğü biyolojik kimya (=yaşam kimyası) teriminin kısaltılmış şeklidir. Daha eskilerde, fizyolojik kimya terimi kullanılmıştır. Gerçekten de Biyokimya

Detaylı

Spor alanında beslenme ile ilgili bilgileri bu ünite kapsamında sizlere vereceğiz. Ünite içeriğinde yer alan teorik bilgi ve sizlerin

Spor alanında beslenme ile ilgili bilgileri bu ünite kapsamında sizlere vereceğiz. Ünite içeriğinde yer alan teorik bilgi ve sizlerin 1 Giriş Spor alanında beslenme ile ilgili bilgileri bu ünite kapsamında sizlere vereceğiz. Ünite içeriğinde yer alan teorik bilgi ve sizlerin tamamlayacağı yazılı, sözlü ve uygulamalı görevler beslenme,

Detaylı

ÜNİTE 7:HÜCRESEL SOLUNUM

ÜNİTE 7:HÜCRESEL SOLUNUM ÜNİTE 7:HÜCRESEL SOLUNUM Hücreler iş yapabilmek için enerjiye gereksinim duyarlar. Enerji ekosisteme güneş enerjisi yoluyla gelir ve ototrof canlılar sayesinde güneş enerjisi besinlerdeki kimyasal bağ

Detaylı

Organik Bileşikler. Karbonhidratlar. Organik Bileşikler YGS Biyoloji 1

Organik Bileşikler. Karbonhidratlar. Organik Bileşikler YGS Biyoloji 1 Organik Bileşikler YGS Biyoloji 1 Hazırladığımız bu yazıda; organik bileşikler ve organik bileşiklerin yapısını, canlılarda bulunan organik bileşikleri ve bunların görevlerini, kullanım alanlarını, canlılar

Detaylı

ENDÜSTRIDE VE CANLILARDA ENERJI. Canlılarda Enerji

ENDÜSTRIDE VE CANLILARDA ENERJI. Canlılarda Enerji ENDÜSTRIDE VE CANLILARDA ENERJI Canlılarda Enerji Besinlerin Enerjiye Dönüşümü İnsanların gün boyunca hareketlerinin devamını, hastalanınca iyileşmelerini, fizyolojik ve psikolojik tepkilerinin devamlılığını

Detaylı

LİPİTLERİN ORGANİZMADAKİ GÖREVLERİ SAFRA ASİTLERİ

LİPİTLERİN ORGANİZMADAKİ GÖREVLERİ SAFRA ASİTLERİ 8. Hafta: Lipit Metabolizması: Prof. Dr. Şule PEKYARDIMCI LİPİTLERİN ORGANİZMADAKİ GÖREVLERİ 1. Yapısal fonksiyon görevi: Lipitler fosfolipitler başta olmak üzere hücre ve organel zarlarının yapısına girer

Detaylı

(Workout) Direnç Antrenmanları - Akut antrenman. Bir akut antrenmanda bulunan değişkenler; Hareketlerin belirlenmesi, Hareketlerin düzenlenmesi,

(Workout) Direnç Antrenmanları - Akut antrenman. Bir akut antrenmanda bulunan değişkenler; Hareketlerin belirlenmesi, Hareketlerin düzenlenmesi, Direnç Antrenmanları - Akut antrenman (Workout) Bir akut antrenmanda bulunan değişkenler; Hareketlerin belirlenmesi, Hareketlerin düzenlenmesi, Direncin ve tekrarların belirlenmesi, Her hareket için set

Detaylı

Organik bileşikler; karbonhidratlar, lipidler, proteinler, vitaminler ve nükleik asitler olmak üzere beş gruba ayrılır.

Organik bileşikler; karbonhidratlar, lipidler, proteinler, vitaminler ve nükleik asitler olmak üzere beş gruba ayrılır. ORGANİK BİLEŞİKLER **Organik bileşikler: Canlılar tarafından sentezlenirler. Yapılarında C, H, atomlarını bulundururlar. Organik bileşikler; karbonhidratlar, lipidler, proteinler, vitaminler ve nükleik

Detaylı

Spor fizyolojisi I. Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi Spor Yüksekokulu Antrenörlük Eğitimi Bölümü

Spor fizyolojisi I. Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi Spor Yüksekokulu Antrenörlük Eğitimi Bölümü por fizyolojisi I Dr. M. Emin KAFKA İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi por Yüksekokulu Antrenörlük Eğitimi Bölümü Outline (İzlence) 1. Hafta HÜCRE VE HÜCRENİN YAPII 2. Hafta ORGANELLER VE GÖREVLERİ 3. Hafta

Detaylı

21.11.2008. I. Koenzim A nedir? II. Tarihsel Bakış III. Koenzim A nın yapısı IV. Asetil-CoA nedir? V. Koenzim A nın katıldığı reaksiyonlar VI.

21.11.2008. I. Koenzim A nedir? II. Tarihsel Bakış III. Koenzim A nın yapısı IV. Asetil-CoA nedir? V. Koenzim A nın katıldığı reaksiyonlar VI. Hazırlayan: Sibel ÖCAL 0501150027 I. Koenzim A nedir? II. Tarihsel Bakış III. Koenzim A nın yapısı IV. Asetil-CoA nedir? V. Koenzim A nın katıldığı reaksiyonlar VI. Eksikliği 1 2 Pantotenik asit (Vitamin

Detaylı

Maksimal kuvvet: Nöromuküler sistemde harekete katılan kasların istemli ve yavaşça kasılmasıyla üretebildiği azami kuvvet olarak tanımlanır.

Maksimal kuvvet: Nöromuküler sistemde harekete katılan kasların istemli ve yavaşça kasılmasıyla üretebildiği azami kuvvet olarak tanımlanır. Maksimal kuvvet: Nöromuküler sistemde harekete katılan kasların istemli ve yavaşça kasılmasıyla üretebildiği azami kuvvet olarak tanımlanır. Maksimal kuvvette, Yaş, Cinsiyet, Genetik özelliklerle birlikte

Detaylı

SPOR TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ

SPOR TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ SPOR TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ A ADAPTASYON : Uyum. AEROBİK : Oksijenli. AFFERENT : Duyu. AGRESİF : Saldırgan. AKLİMATİZASYON : İklime (yüksekliğe) uyum. AKTİN : Kas kasılmasında rol oynayan bir protein çeşidi.

Detaylı

Canlının yapısında bulunan organik molekül grupları; o Karbonhidratlar o Yağlar o Proteinler o Enzimler o Vitaminler o Nükleik asitler ve o ATP

Canlının yapısında bulunan organik molekül grupları; o Karbonhidratlar o Yağlar o Proteinler o Enzimler o Vitaminler o Nükleik asitler ve o ATP Tamamı karbon ( C ) elementi taşıyan moleküllerden oluşan bir gruptur. Doğal organik bileşikler canlı vücudunda sentezlenir. Ancak günümüzde birçok organik bileşik ( vitamin, hormon, antibiyotik vb. )

Detaylı

DOYMAMIŞ YAĞ ASİTLERİNİN OLUŞMASI TRİGLİSERİTLERİN SENTEZİ

DOYMAMIŞ YAĞ ASİTLERİNİN OLUŞMASI TRİGLİSERİTLERİN SENTEZİ 9. Hafta: Lipit Metabolizması: Prof. Dr. Şule PEKYARDIMCI DOYMAMIŞ YAĞ ASİTLERİNİN OLUŞMASI Palmitoleik ve oleik asitlerin sentezi için palmitik ve stearik asitler hayvansal organizmalardaki çıkş maddeleridir.

Detaylı

Can boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur..

Can boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur.. Can boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur.. 1 BESLENME BİLİMİ 2 Yaşamımız süresince yaklaşık 60 ton besin tüketiyoruz. Besinler sağlığımız ve canlılığımızın devamını sağlar. Sağlıklı bir

Detaylı

Kas Uzunluğu - Kuvvet İlişkisi

Kas Uzunluğu - Kuvvet İlişkisi % Maksimal Gerim Kas Uzunluğu - Kuvvet İlişkisi Uzunluk Sarkomer boyu istirahat koşullarında 2 mm (mikron mikro metre) kadardır Kas Fibrili Uzunluğu ve Kuvvet Üretimi Sarkomerlerin boyu, dolayısıyla da

Detaylı

Solunum bütün canlı hücrelerde görülen katabolik(yıkım) bir olaydır.

Solunum bütün canlı hücrelerde görülen katabolik(yıkım) bir olaydır. Solunum bütün canlı hücrelerde görülen katabolik(yıkım) bir olaydır. Solunum olayının amacı enerji üretmektir. Tüm canlı hücreler, enerji gerektiren hayatsal olaylarında kullanacakları ATP enerjisini besinlerin

Detaylı

Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Antrenörlük Eğitimi Bölümü 2015/Malatya

Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Antrenörlük Eğitimi Bölümü 2015/Malatya Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Antrenörlük Eğitimi Bölümü 2015/Malatya Outline (İzlence) 1. Hafta Biyokimya Nedir? Organizmadaki Organik Bileşiklerin Yapısı. 2. Hafta Enerji Sistemleri 3. Hafta

Detaylı

ODTÜ SAS SERBEST DALIŞ EĞİTİMİ DUYURUSU 28 Mayıs 2011

ODTÜ SAS SERBEST DALIŞ EĞİTİMİ DUYURUSU 28 Mayıs 2011 ODTÜ SAS SERBEST DALIŞ EĞİTİMİ DUYURUSU 28 Mayıs 2011 ODTÜ SAS Su Altı Sporları bahar etkinlikleri kapsamında 28 Mayıs 2011 Cumartesi günü 12:00-16:00 saatleri arasında ODTÜ Merkez Mühendislik Binası MM25

Detaylı

Yağ Asitlerinin Biyosentezi. Prof. Dr. Fidancı

Yağ Asitlerinin Biyosentezi. Prof. Dr. Fidancı Yağ Asitlerinin Biyosentezi Prof. Dr. Fidancı Yağ asitlerinin sentezi özellikle karaciğer ve yağ dokusu hücrelerinde iki şekilde gerçekleşir. Bu sentez şekillerinden biri yağ asitlerinin, hücrenin sitoplazma

Detaylı

Çocuk ve adolesanlarla çalışma

Çocuk ve adolesanlarla çalışma Çocuk ve adolesanlarla çalışma Çocuklarda çalışma(antrenman) çocuğun kuvvetini, anaerobik ve aerobik kapasitesini iyileştirebilir. Ancak çocuklar yetişkinlerin küçük birer kopyası (minyatürü) değildir.

Detaylı