6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu. İstanbul, 15 Haziran 2011

Transkript

1 6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu İstanbul, 15 Haziran 2011

2 Yeni TTK Tasarı, Başlangıç ve Son Hükümler ile altı kitaptan oluşmaktadır. Bu altı kitap şunlardır: Ticari İşletme Ticaret Şirketleri Kıymetli Evrak Taşıma İşleri Deniz Ticareti Sigorta Hukuku 15 Haziran 2011 Page 2 Yeni Türk Ticaret Kanunu

3 Genel olarak TTK nın getirdiği yenilikler Ticari işletme kitabında getirilen yenilikler Ticaret Sicili: TOBB bünyesinde bir Bilgi Bankası kurulması öngörülmüştür. Konusu ticari işletmeler olan mal ve hizmet tedariki olan sözleşmelerde vade ve ödeme süresi en fazla 60 gün olarak kararlaştırılabilir. Sözleşmede vade öngörülmemiş ise faturaya temerrüt tarihini belirleme fonksiyonu tanınmıştır. Bu tür sözleşmelerde uygulanacak temerrüt faizi oranı ayrıca düzenlenmiştir (m. 1530). 15 Haziran 2011 Page 3 Yeni Türk Ticaret Kanunu

4 Genel olarak TTK nın getirdiği yenilikler Şirketler hukuku kitabında getirilen yenilikler Ultra Vires (şirketlerin işletme konusu dışında yaptıkları hukuki işlemlerin geçersiz olması kuralı) düzenlenmemiştir. -Sermaye olarak konulabilecek unsurlar genişletilmiştir(ör: sanal ortam adları, işaretler, fikri ve sınai haklar) - Aynî sermayenin çeşitli sicillere tesciline ilişkin yeni hükümler getirilmiştir. Birleşme ve nev i değiştirme için yeni düzenleme getirilirken, bölünme ilk defa olarak düzenlenmiştir. 15 Haziran 2011 Page 4 Yeni Türk Ticaret Kanunu

5 Genel olarak TTK nın getirdiği yenilikler Şirketler topluğuna, hakim ve bağlı şirketlere ilişkin özel ve ayrık bir düzenleme yapılmıştır. Anonim şirketin kuruluşu yeniden düzenlenmiştir.bu bağlamda tedrici kuruluş kaldırılmış, şirket kuruluşu zorlaştırılmış ve fesih davası tekrar öngörülmüştür. Tek ortaklı anonim ve limited şirkete imkan tanınmıştır. Kapalı anonim şirketler de kayıtlı sermaye sistemine tabi olabilecektir. 15 Haziran 2011 Page 5 Yeni Türk Ticaret Kanunu

6 Genel olarak TTK nın getirdiği yenilikler Anonim şirketlerin kendi paylarını iktisap etmesine ilişkin daha esnek bir düzenleme öngörülmüştür. Anonim şirket yönetim kurulu için asgari üye sayısı öngören düzenleme kaldırılmış ve tek kişiden oluşabilen bir yönetim organı öngörülmüştür. Ayrıca, yönetim kurulu üyelerinin en az dörtte birine üniversite mezunu olma şartı getirilmiştir. Bunun yanı sıra, tüzel kişiler de yönetim kurulu üyesi olabileceklerdir. 15 Haziran 2011 Page 6 Yeni Türk Ticaret Kanunu

7 Genel olarak TTK nın getirdiği yenilikler Anonim şirketlerin denetimi çok radikal değişikliğe uğramıştır. Yönetim kurulunun hazırlayacağı yıl sonu finansal tabloları ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. Anonim şirketin haklı nedenle feshedilmesi, bir azınlık hakkı olarak düzenlenmiştir. Yönetim kurulunun ve denetçilerin sorumluluğunda farklılaştırılmış teselsül ilkesi getirilmiştir. 15 Haziran 2011 Page 7 Yeni Türk Ticaret Kanunu

8 Genel olarak TTK nın getirdiği yenilikler Küçük, orta ve büyük şirket kavramları düzenlenmiştir. Her şirketin bir web sayfası olması zorunluluğu getirilmiştir. Web sayfasında kamuoyuna ilan edilecek belge ve bilgiler m de sayılmıştır. Web sayfası bulunmaması veya gereken belge ve bilgilerin bu sayfada yayımlanmaması halinde üç aya kadar hapis ve 100 güne kadar adli para cezası öngörülmüştür. Şirketlerin genel kurul ve yönetim kurullarının elektronik ortamda yapılmasına ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. Anonim ve limited şirket pay sahiplerine, şirkete karşı borçlanma yasağı getirilmiştir (m. 358). Aynı yasak anonim şirket yöneticileri için de öngörülmüştür. Bu yasağa aykırılık cezai sorumluluk gerektirir. 15 Haziran 2011 Page 8 Yeni Türk Ticaret Kanunu

9 Yürürlük (m. 1534) 1. Genel yürürlük tarihi ( ) 2. Çeşitli hükümlerin yürürlük tarihleri: Geçici 2 nci ve geçici 3 üncü maddeler ise bu Kanunun yayımı ile birlikte yürürlüğe girer. Web sayfası kurulmasına ilişkin madde kanunun yürürlüğe girmesinden 1 sene sonra yürürlüğe girer. Bu Kanunun Türkiye Muhasebe Standartları ile ilgili hükümlerinin yürürlüklerine aşağıdaki hükümler uygulanır. Bu Kanun; a) 1523 üncü maddenin birinci ve ikinci fıkralarında tanımlanan büyük ölçekli sermaye şirketleri ile bunların konsolidasyon kapsamına giren bağlı şirketleri, iştirakleri ve şirketler toplulukları, b) Sermaye Piyasası Kanununa göre, ihraç ettikleri sermaye piyasası araçları borsada veya teşkilatlanmış diğer bir piyasada işlem gören şirketler, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri ve konsolidasyon kapsamına alınan diğer işletmeler, 15 Haziran 2011 Page 9 Yeni Türk Ticaret Kanunu

10 Yürürlük (m. 1534) c) Bankacılık Kanunu nun 3 üncü maddesinde tanımlanan bankalar ile bağlı ortaklıkları, d) 3/6/2007 tarihli ve 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu nda tanımlanan sigorta ve reasürans şirketleri, e) 28/3/2001 tarihli ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu nda tanımlanan emeklilik şirketleri, bakımından 1/1/2013 tarihinde yürürlüğe girer. 3. Küçük ve orta ölçekli sermaye şirketleri ile bu maddenin ikinci fıkrasında sayılanlar dışında kalan her ölçüdeki gerçek ve tüzel kişi tacirler için yayımlanan ve yayımlanacak olan özel Türkiye Muhasebe Standartları 1/1/2013 tarihinde yürürlüğe girer. 4. Bu kanunun anonim şirketlerin denetlenmesine ilişkin 397 ilâ 406 ncı maddeleri 1/1/2013 tarihinde yürürlüğe girer. 15 Haziran 2011 Page 10 Yeni Türk Ticaret Kanunu

11 Kimler için TMS/TFRS Tacirler ticari defterlerini Türkiye Muhasebe Standartlarına göre tutmak zorundadırlar. 15 Haziran 2011 Page 11 Yeni Türk Ticaret Kanunu

12 Tutulması zorunlu olan defterler Kanunda, pay defteri, yönetim kurulu karar defteri, genel kurul toplantı ve müzakere defteri gibi işletmenin muhasebesiyle ilgili olmayan defterler de ticarî defterler olarak sayılmıştır. Yevmiye, envanter defteri ve defteri kebir dışında tabiriyle, bu defterlerin kanunen tutulması zorunlu defterler olduğu kastedilmiştir. 15 Haziran 2011 Page 12 Yeni Türk Ticaret Kanunu

13 Tutulması zorunlu olan defterler Yevmiye, defteri kebir ve envanter defteri dışında tutulacak defterler TMSK tarafından bir tebliğ ile belirlenir denilerek yetki TMSK ya verilmiştir. Yevmiye, envanter defteri ve defteri kebir dışında tabiriyle, bu defterlerin kanunen tutulması zorunlu defterler olduğu kastedilmiştir. 15 Haziran 2011 Page 13 Yeni Türk Ticaret Kanunu

14 Tutulması zorunlu olan defterler Defter ve belgelerin saklanması Fiziki olarak veya Veri taşıyıcıları ile (interalia, mikrofişleri, CD'ler, magnetler ve elektronik ortam) 15 Haziran 2011 Page 14 Yeni Türk Ticaret Kanunu

15 Defterlerin tasdiki İzleyen faaliyet döneminin 6. ayına kadar 15 Haziran 2011 Page 15 Yeni Türk Ticaret Kanunu

16 Açılış bilançosu ve yıl sonu finansal tabloları Ø Tacir, Ø Ø ticarî faaliyetinin başında ve her faaliyet döneminin sonunda varlık ve borçlarının tutarlarının ilişkisini gösteren finansal tabloyu (açılış bilânçosu ve yıl sonu bilânçosu) ve gelir tablosunu çıkarmak zorundadır. 15 Haziran 2011 Page 16 Yeni Türk Ticaret Kanunu

17 Açılış bilançosu ve yıl sonu finansal tabloları Ø Yıl sonu finansal tablolar; Ø Türkiye Muhasebe Standartlarına uyularak düzenlenmeli, Ø Açık ve anlaşılır olmalı, Ø Düzenli bir işletme faaliyeti akışının gerekli kıldığı süre içinde çıkarılmalıdır. 15 Haziran 2011 Page 17 Yeni Türk Ticaret Kanunu

18 Açılış bilançosu ve yıl sonu finansal tabloları Ø Karşılıklar Ø Gerçekleşmesi şüpheli yükümlülük ve Ø Askıdaki işlemlerden doğabilecek olası kayıplar için Türkiye Muhasebe Standartlarında öngörülen kurallara göre karşılık ayrılır. 15 Haziran 2011 Page 18 Yeni Türk Ticaret Kanunu

19 Varlıklar ve borçlarda değerleme Duran ve dönen varlıklarda değerleme Borçlar ve diğer kalemlerde değerleme Türkiye Muhasebe Standartları uyarınca yapılır. 15 Haziran 2011 Page 19 Yeni Türk Ticaret Kanunu

20 Kanunun yürürlüğe girmesi sonucu TMS'ye göre hesaplanan ticari kardan Vergi Usul Kanunu na göre hesaplanacak mali kara geçiş, beyanname dönemlerinde uygulayıcılar tarafından daha kapsamlı bir çalışmanın yapılmasını gerektirecektir. 15 Haziran 2011 Page 20 Yeni Türk Ticaret Kanunu

21 Saklama ve ibraz Ø Saklama (m.82) Ticarî defterler, Envanterler, Açılış bilânçoları, Ara bilânçolar, Finansal tablolar, Her tacir Yıllık faaliyet raporları, saklamakla Topluluk finansal tabloları, yükümlüdür Yıllık faaliyet raporları, Diğer organizasyon belgeleri, Alınan ticarî mektuplar, Gönderilen ticarî mektupların suretleri, Muhasebe kayıtlarının dayandığı belgeleri 15 Haziran 2011 Page 21 Yeni Türk Ticaret Kanunu

22 Yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu Ø Yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, şirketin, o yıla ait faaliyetlerinin akışı ile her yönüyle finansal durumunu, doğru, eksiksiz, dolambaçsız, gerçeğe uygun ve dürüst bir şekilde yansıtır. Ø Raporda; finansal durum, finansal tablolara göre değerlendirilir, şirketin gelişmesine ve karşılaşması muhtemel risklere de açıkça işaret olunur, bu konulara ilişkin yönetim kurulunun değerlendirmesi de raporda yer alır. 15 Haziran 2011 Page 22 Yeni Türk Ticaret Kanunu

23 Yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu Yönetim kurulunun faaliyet raporu ayrıca aşağıdaki hususları da içermelidir: Faaliyet yılının sona ermesinden sonra şirkette meydana gelen ve özel önem taşıyan olaylar, Şirketin araştırma ve geliştirme çalışmaları, Yönetim kurulu üyeleri ile üst düzey yöneticilere ödenen ücret, prim, ikramiye gibi malî menfaatler, ödenekler, yolculuk, konaklama ve temsil giderleri, aynî ve nakdi imkânlar, sigortalar ve benzeri teminatlar. 15 Haziran 2011 Page 23 Yeni Türk Ticaret Kanunu

24 Yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu Ø Hem anonim şirketler hem de şirketler topluluğu bakımından, yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporunun zorunlu asgarî içeriği, ayrıntılı olarak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından bir yönetmelikle düzenlenir. Ø Konsolide finansal tabloları hazırlamakla yükümlü işletmeler ile konsolidasyon kapsamına giren işletmelerin belirlenmesinde ve ilgili diğer konularda Türkiye Muhasebe Standartları geçerlidir. 15 Haziran 2011 Page 24 Yeni Türk Ticaret Kanunu

25 Finansal tablolar Ø Bilanço Ø Gelir tablosu / Kapsamlı gelir tablosu Tutarlı Ø Özkaynak değişim tablosu Karşılaştırmalı Ø Nakit akış tablosu Brüt gösterim Ø Muhasebe politikaları ve diğer açıklayıcı bilgileri içeren dipnotlar 15 Haziran 2011 Page 25 Yeni Türk Ticaret Kanunu

26 Özet finansal tablolar Ø Küçük ölçekteki şirketler ile merkezleri yurt dışında bulunan şirketlerin Türkiye deki şubelerinin yayınlayacakları özet finansal tabloların içeriği Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu tarafından belirlenir. 15 Haziran 2011 Page 26 Yeni Türk Ticaret Kanunu

27 Anonim şirketlerin denetimi (m ) 1. İşlem denetimi: Şirketin kuruluşu (m. 351) Sermaye artırımı ( m. 458) Sermaye azaltılması (m. 473) Birleşme (m. 148) Bölünme (m. 170 atfı dolayısıyla m. 148) Tür değiştirme (m. 187) 2. Özel denetim (m ; m. 406) 3. Finansal tabloların denetimi 15 Haziran 2011 Page 27 Yeni Türk Ticaret Kanunu

28 Anonim şirketlerin denetimi (m ) TTK nın denetime ilişkin hükümleri ile öngörülen amaç: Kurumsal yönetim ve dürüst resim ilkeleri bağlamında tam bir denetimin sonuçlarının, açık, anlaşılabilir ve kamuya aydınlatma ilkeleri uyarınca düzenlenmiş bir raporla pay sahipleri başta olmak üzere ilgililere sunulması amaçlanmaktadır. 15 Haziran 2011 Page 28 Yeni Türk Ticaret Kanunu

29 Anonim şirketlerin denetimi (m ) Genel Olarak Anonim şirketin ve şirketler topluluğunun finansal tabloları denetçi tarafından, uluslararası denetim standartlarıyla uyumlu Türkiye Denetim Standartlarına göre denetlenir. Denetçinin denetiminden geçmemiş finansal tablolar ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu düzenlenmemiş hükmündedir. 15 Haziran 2011 Page 29 Yeni Türk Ticaret Kanunu

30 Anonim şirketlerin denetimi (m ) Şirketin ve topluluğun finansal tabloları ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, denetleme raporunun sunulmasından sonra değiştirilmişse ve değişiklik denetleme raporlarını etkileyebilecek nitelikteyse, finansal tablolar ile, birinci fıkra çerçevesinde yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu yeniden denetlenir. Yeniden denetleme ve bunun sonucu, raporda özel olarak açıklanır. Denetçi görüşünde de, yeniden denetlemeyi yansıtan uygun eklere yer verilir. 15 Haziran 2011 Page 30 Yeni Türk Ticaret Kanunu

31 Anonim şirketlerin denetimi (m ) Denetlemenin Konusu ve Kapsamı Şirketin ve topluluğun finansal tabloları Yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporları Envanterler Erken teşhis komitesi raporları (m. 378) Şirketin ve topluluğun finansal tablolarının ve YK raporlarının denetimi TMS uygunluğu ile kanuna ve esas sözleşmeye uygunluğu da kapsar. 15 Haziran 2011 Page 31 Yeni Türk Ticaret Kanunu

32 Anonim şirketlerin denetimi (m ) Denetleme TDS na uygun olarak özenle yapılır. Denetleme, şirketin veya topluluğun, durumunun dürüst resim ilkesine uygun olarak yansıtılıp yansıtılmadığını; yansıtılmamışsa bunun sebeplerini; aykırılık ve yanlışlıkları açıkça ortaya koyacak şekilde yapılır ve gerçeği dürüstçe yansıtır. Denetçi, yönetim kurulu tarafından, riskleri erken belirlemeye uygun bir sistemin kurulup kurulmadığını, kurulmuşsa bu sistemin yapısını ve uygulamalarını açıkça açıklayan bir rapor düzenleyerek denetim raporuyla birlikte yönetim kuruluna sunar. 15 Haziran 2011 Page 32 Yeni Türk Ticaret Kanunu

33 Anonim şirketlerin denetimi (m ) Denetçinin seçimi (m.399): Denetçi, şirket genel kurulunca; topluluk denetçisi, ana şirketin genel kurulunca seçilir. Denetçinin, her faaliyet dönemi için ve her hâlde görevini yerine getireceği faaliyet dönemi bitmeden seçilmesi şarttır. Seçimden sonra, yönetim kurulu, gecikmeksizin denetleme görevini hangi denetçiye verdiğini ticaret siciline tescil ettirir ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi ile internet sitesinde ilân eder. 15 Haziran 2011 Page 33 Yeni Türk Ticaret Kanunu

34 Anonim şirketlerin denetimi (m ) Faaliyet döneminin dördüncü ayına kadar denetçi seçilememişse, denetçi yönetim kurulunun, her yönetim kurulu üyesinin veya herhangi bir pay sahibinin istemi üzerine, Şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından atanır. Aynı hüküm, seçilen denetçinin görevi reddetmesi veya feshetmesi, görevlendirme kararının iptali veya butlanı veya denetçinin kanuni sebeplerle veya diğer herhangi bir nedenle görevini yerine getirememesi veya görevini yapmaktan engellenmesi hallerinde de uygulanır. 15 Haziran 2011 Page 34 Yeni Türk Ticaret Kanunu

35 Anonim şirketlerin denetimi (m ) Denetim raporu (m. 402): Denetçi, yapılan denetimin türü, kapsamı, niteliği ve sonuçları hakkında, gereken açıklıkta, anlaşılır, basit bir dille yazılmış ve geçmiş yılla karşılaştırmalı olarak hazırlanmış, finansal tabloları konu alan bir rapor düzenler. Denetçi, değerlendirme yaparken şirketin, denetliyorsa ana şirketin ve topluluğun, finansal tablolarını esas alır. Şirketin ve topluluğun varlığını sürdürebilmesinin şartları ile gelişmesi hakkında yönetim kurulunun yaptığı irdelemeleri Türkiye Denetim Standartlarında öngörülmüş bulunan ilgili çalışma ve raporlama standartlarının gösterdiği çerçevede değerlendirir. 15 Haziran 2011 Page 35 Yeni Türk Ticaret Kanunu

36 Anonim şirketlerin denetimi (m ) Görüş Yazıları (m.403): Denetçi, denetimin sonucunu, görüş yazısıyla belirtir. Bu yazı, geçici 3. madde belirtilen kurumun belirlediği esaslar çerçevesinde, denetimin konusu, türü, niteliği ve kapsamı yanında, denetçinin, denetimin sonucuna ilişkin değerlendirmesini de içerir. Görüş 4 şekilde olabilir: 1. Olumlu görüş, 2. Sınırlandırılmış olumlu görüş Finansal tabloların yetkili kurullarca düzeltilebileceği durumlarda ve finansal tablolarda açıklanmış bulunan sonuçta etkisi kapsamlı ve büyük olmayan aykırılıkların varlığında verilir. Sınırlamanın konusu, kapsamı ve düzeltmenin nasıl yapılabileceği yazıda açıkça gösterilmelidir. 15 Haziran 2011 Page 36 Yeni Türk Ticaret Kanunu

37 Anonim şirketlerin denetimi (m ) 3. Olumsuz görüş 4. Görüş vermekten kaçınma Denetçi, denetlemenin bu Bölüm hükümlerine uygun olarak yapılmasına ve sonuçlara varılmasına imkân vermeyen ölçüde belirsizliklerin bulunması veya şirket tarafından denetlemede önemli kısıtlamaların yapılmış olması durumunda, buna ilişkin delillerini göstermek zorunda olmaksızın, ancak gerekçelerini açıklayarak görüş vermekten kaçınabilir. Kaçınma olumsuz görüşün sonuçlarını doğurur. Geçici 3 üncü maddede öngörülen kurum, kaçınmanın sebep ve usulü ile buna dair gerekçenin esaslarını bir tebliğ ile düzenler. 15 Haziran 2011 Page 37 Yeni Türk Ticaret Kanunu

38 Anonim şirketlerin denetimi (m ) Olumsuz görüş yazılan veya görüş verilmesinden kaçınılan durumlarda, genel kurul, (a) söz konusu finansal tabloları esas alarak, açıklanan kâr veya zarar ile doğrudan veya dolaylı olarak ilgili bulunan herhangi bir karar alamaz. (b) Bu hâllerde yönetim kurulu, görüş tarihinden itibaren dört iş günü içinde, genel kurulu toplantıya çağırır ve toplantı tarihinde geçerlilik kazanacak şekilde istifa eder. Genel kurul yeni bir yönetim kurulu seçer. Bu kurul altı ay içinde, kanuna, esas sözleşmeye ve standartlara uygun finansal tablolar hazırlatır ve denetleme raporu ile birlikte genel kurula sunar. Sınırlı olumlu görüş verilen hallerde genel kurul, gerekli önlemleri ve düzeltmeleri de karara bağlar Topluluk şirketleri açısından ise herhangi bir pay sahibinin talebi üzerine mahkeme tarafından, hakim şirkete ve bağlı şirketlerin incelenmesi için özel denetçi atanabilir 15 Haziran 2011 Page 38 Yeni Türk Ticaret Kanunu