GÖL VE SULAKALAN YÖNETİMİ

Transkript

1 GÖL VE SULAKALAN YÖNETİMİ

2 Yaşamın Özü: Su Sürdürülebilir kalkınma için Su Evsel kullanım Sanayi Enerji Tarım Su ürünleri Sağlıklı kentler için Su Doğa (ekosistem) için Su

3 Dünyadaki Tatlı Su (Ulaşılabilir tatlısu ) miktarı, toplam su varlığının % 1 inden bile azdır.

4 Rakamlarla Su Dünya nüfusu son yüzyılda 3 kat arttı, su kullanımı 6 katına çıktı Dünya nüfusunun %20 sini oluşturan 30 ülke su kıtlığı ile karşı karşıya 2025 yılında; bu oranın %30 a ulaşması ve 50 ülkenin su krizi yaşayacağı öngörülmektedir Dünya da 2,3 milyar kişi sağlıklı suya hasret Her yıl 250 milyon insan, kirli sularla bulaşan hastalıklara yakalanıyor Her yıl yaklaşık 5 milyon kişi bu yüzden yaşamını kaybediyor

5 Rakamlarla Su 1 litre atık su, 8 litre tatlı suyu kirletiyor Her sene dünyada 12,000 km3 tatlı su kirlilikten dolayı kullanılamaz hale geliyor Dünyanın büyük nehirlerindeki balık stokları kirlilik nedeniyle % 90 azalmış durumda Dünyada 63 milyon hektar alan kaplayan sulak alanların içme ve sulama suyu sağlama, balıkçılık, saz kesimi gibi sunduğu faaliyetlerin ekonomik değeri 3,4 milyar dolar.

6 Su zengini miyiz? Kişi başına düşen yıllık kullanılabilir su miktarı; m 3 su zengini 2000 m 3 <su stresi çeken 1000 m 3 <su fakiri Kişi Başına Düşen Kullanılabilir Su Miktarı(yıllık) SURİYE m 3 LÜBNAN m 3 TÜRKİYE m 3 ASYA ORTALAMASI m 3 BATI AVRUPA ORT m 3 AFRİKA ORT m 3 GÜNEY AMERİKA ORT m 3 DÜNYA ORT m 3 Kişi

7 Türkiye de Su

8 Tarımsal sulamada Suyu Nasıl Kullanıyoruz? -%88 i salma/yüzey yani vahşi sulama -% 50 den fazlası yolda kayıp -Kaçak yer altı suyu kullanımı Kentsel kullanımda -Kaçak ve kayıp % 50 ye yaklaşıyor -Bir litre atık su, sekiz litre tatlı suyu kirletiyor -Belediyelerin sadece %10 unda arıtma Sanayi -Yoğun/kaçak yer altı suyu kullanımı -Suyun geri dönüşümü yok -58 OSB nin 16 sında arıtma tesisi var.

9 Sulak alanlarımız kuruyor! Son 40 yılda sulak alanlarımızın yarısını kaybettik. Kaybettiğimiz sulak alanlar;...amik Gölü, Avlan Gölü, Kestel, Gavur, Yarma, Aynaz, Hotamış, Eşmekaya sazlıkları... Sadece Konya Havzası ndaki elli bin kuyunun yarısı kaçak

10 TUZ GÖLÜ

11 Sebepler Nüfus artışı Su politikası ve su yönetimi eksikliği Verimsiz sulama teknikleri Yanlış su yapıları Evsel, tarımsal ve endüstriyel kirlilik Her türlü kullanımda su israfı Tarımsal dönüşüm olmayışı Plansız/yanlış yerleşimler, kontrolsüz kentsel büyüme Küresel iklim değişikliği

12 SUYUMUZA SAHİP ÇIKALIM

13 MİLLİ PARKLAR VE AV-YABAN HAYATI GENEL MÜDÜRLÜĞÜNCE UYGULANAN STATÜLERCE TANIMLANMIŞ DOĞAYI KORUMA ALANLARI Üyesi bulunduğumuz Dünya Koruma Birliği nin (IUCN) 1994 yılında yayınlamış olduğu en son Koruma Alanları Kategorileri rehberliğinde Koruma Alanlarının genel bir tanımı yapılmıştır. Buna göre; Koruma alanı: Biyolojik çeşitliliğin, doğal kaynakların ve bunlarla iç içe bulunan kültürel kaynakların korunması ve devamlılığının sağlanması için ayrılan ve kanuni veya diğer etkin vasıtalarla korunan kara veya deniz parçasıdır.

14 Doğal Sit Alanları: 1.Derece Doğal Sit Alanları; Hiçbir yapılaşmaya izin vermeyen mutlak koruma alanlarıdır. 2.Derece Doğal Sit Alanları; Sadece turizme yönelik yapılaşmaya izin veren, daha az değerli sit alanları olur, buralardaki yoğunluğu Koruma Kurulları belirleyecektir. 3. Derece Doğal Sit Alanları; Daha fazla bozulmaya uğramış bu alanlarda, gereken hallerde konut kullanımına izin verilmektedir.

15 Milli Park: Bilimsel ve estetik bakımdan, Milli ve Milletlerarası ender bulunan tabii ve kültürel kaynak değerleri ile koruma, dinlenme ve turizm alanlarına sahip tabiat parçalarıdır. Aladağlar Milli Parkı Niğde, Adana, Kayseri Karatepe-Aslantaş Milli Parkı, Adana Soğuksu Milli Parkı, Ankara Yedigöller Milli Parkı, Bolu Dilek Yarımadası-B.Menderes Deltası Milli Parkı, Aydın (Genişletme) Kovada Gölü Milli Parkı, Isparta Munzur Vadisi Milli Parkı, Elazığ Köprülü Kanyon Milli Parkı, Antalya Beyşehir Gölü Milli Parkı, Konya Kaçkar Dağları Milli Parkı, Rize Karagöl-Sahara Milli Parkı, Artvin Yumurtalık Lagünü Milli Parkı Mahmeke kararıyla iptal edildi..

16 Beyşehir Gölü Gala Gölü Kaçkarlar Kovada Gölü

17 Tabiat Parkı: Bitki örtüsü ve yaban hayatı özelliğine sahip manzara bütünlüğü içinde halkın dinlenme ve eğlenmesine uygun tabiat parçalarıdır. Ölüdeniz-Kıdrak, Muğla Abant Gölü, Bolu 1196, Uzungöl, Trabzon Kurşunlu Şelalesi, Antalya Gölcük, Isparta Bafa Gölü, Aydın Artabel Gölleri, Gümüşhane Borçka Karagöl, Artvin Uzungöl

18 Abant Gölü Kurşunlu şelalesi Artabel gölleri Karagöl Artvin

19 Tabiat Anıtı: Tabiat ve tabiat olaylarının meydana getirdiği özelliklere ve bilimsel değerlere sahip ve Milli Park esasları dahilinde korunan tabiat parçalarıdır. Meke Gölü Konya Mut Yerköprü Şelalesi Mersin Samandere Şelalesi Düzce Güney Şelalesi Denizli

20 Tabiat Koruma Alanı: Bilim ve eğitim bakımından önem taşıyan nadir, tehlikeye maruz veya kaybolmaya yüz tutmuş ekosistemler, türler ve tabii olayların meydana getirdiği seçkin örnekleri ihtiva eden ve mutlak korunması gerekli olan sadece bilim ve eğitim amacıyla kullanılmak üzere ayrılmış tabiat parçalarıdır. Sarıkum Sinop Seyfe Gölü Kırşehir Yumurtalık Lagünü Yumurtalık, Karataş Adana Kartal Gölü Köyceğiz Muğla Akgöl ( Ereğli Sazlığı ) Ereğli Konya Sarıkum Ereğli Sazlıkları

21 Yaban Hayatı Koruma Sahası: Yaşama ortamlarını yok olması, tabii dengenin bozulması ve düzensiz avcılık gibi olumsuz etkilerle nesli azalan av ve yaban hayvanlarının doğal olarak bulundukları yerlerde yaşama ortamları ile birlikte korunmaları, tabii olarak çoğalma ve yayılmalarını sağlamak amacı ile ayrılan sahalardır. Resmi Gazete Tarihi: Resmi Gazete Sayısı: YABAN HAYATI KORUMA VE YABAN HAYATI GELİŞTİRME SAHALARI İLE İLGİLİ YÖNETMELİK Akyatan Gölü Adana Su Kuşları Karanfıldağ Adana Pozantı Yaban Keçisi Çatalan Adana Karaisalı Alageyik-Turaç Anavarza Kayalıkları Adana Kozan Su Kuşları Eğlence Kanyonları Adana-Görkün Yaban Keçisi Kürebeli Adana Y.Keçisi, Keklik Seyhan Baraj Gölü Adana Su Kuşları Kozan Baraj Gölü ve çevresi Adana Keklik-Turaç-Su Kuşları Seyhan Nehri ve Tuz Gölü Adana Su Kuşları Paradeniz Dalyanı Mersin-Akgöl Su Kuşları

22 Yaban Hayvanları Üreme İstasyonu: Yaşam ortamlarını yok olması, tabii dengenin bozulması ve düzensiz avcılık gibi olumsuz etkilerle nesli azalan av ve yaban hayvanlarının doğal olarak tesis edilen uygun genişlikte ve etrafı çitle çevrilerek özel bakıma tabii tutularak üretildikleri sahalardır. Türkiye'nin değişik yörelerindeki Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü'ne bağlı üretim merkezlerinden 8'inde kanatlı, 10'unda memeli yaban hayvanlarının neslinin devamı için çalışılıyor. Bu tesislerde geyik, alageyik, ceylan, yaban keçisi, Anadolu yaban koyunu, keklik, sülün ve kelaynak kuşlarının üretimi yapılıyor Sülün; Samsun Gelemen, İstanbul Polenezköy Keklik; K.Maraş Kapıçam, Yozgat Merkez, G.Antep Erikçe, Afyonkarahisar Şuhut Alabalık; Trabzon Altındere, Mersin Çamlıyayla

23 Yaban Hayatı Yerleştirme Alanı: Yaban Hayvanları Yerleştirme İstasyonlarında üretilen Av ve Yaban Hayvanlarının, çeşitli olumsuz etkiler neticesinde nesillerinin kaybolduğu eski yaşam ortamlarında, iyileştirici tedbirler alınarak yerleştirildikleri veya sayıca az olup da gelişmeleri uzun zaman alacak bölgelerde takviye amacıyla doğaya serbest bırakıldıkları alanlardır.

24 Balık Üreme ve Yerleştirme İstasyonu: Populasyonu azalan Orman İçi Su Alanlarının Balıklandırılması, nesli azalan türlerin devamının sağlanması, Orman İçi Su Alanlarına gelen ziyaretçilere tüketim balığı ihtiyacının karşılanması, sportif olta balık avcılığı yapılması için bu sahalarda devamlı balık depolama ve balıkçılık konusunun geliştirilmesi için müteşebbislerin yavru ihtiyacının karşılanması amacıyla suni metodlarla istenilen tür ve miktarda üretimi yapıldığı ve istenilen boya kadar büyütüldüğü tesislerdir.

25 Koruma Bölgeleri: Mutlak Koruma Bölgesi: Koruma Bölgeleri içerisinde yer alan, su kuşlarının yoğun ve toplu olarak kuluçka yaptığı ve gecelediği alanlar; nadir ve nesli tehlikedeki kuş türlerinin önemli üreme bölgeleri ile nesli tehlikede veya dar yayılışlı sulak alana bağımlı doğal bitki türlerinin bulunduğu alanlardır. Sulak Alan Bölgesi: Açık su yüzeyleri, lagünler, nehir ağızları, tuzlalar, geçici ve sürekli tatlı ve tuzlu su bataklıkları, sulak çayırlar, sazlıklar ve turbalıklar gibi habitatların oluşturduğu bölgedir.

26 Koruma Bölgeleri: Ekolojik Etkilenme Bölgesi: Sulak alan ekosistemi ile ilişkili ve sistemi destekleyen deniz, kumul, kumsal, çalılık, ağaçlık, orman, çayır, mera ve çeltik alanları gibi habitatların oluşturduğu bölgeyi, Tampon Bölge: Sulak alan havzasının coğrafi durumu, topoğrafik özellikleri ve arazinin mevcut kullanım durumuna göre; sulak alan ekosistemini korumak maksadı ile ayrılan ve sulak alanın su toplama sınırını geçmemek veya topoğrafik, coğrafik olarak bir sınır değeri bulunmayan düz alanlarda varsa ekolojik etkilenme bölgesinden yoksa sulak alan bölgesinden itibaren azami 2500 metreyi geçmemek üzere ayrılan bölgedir. Akarsu Koruma Bandı: Akarsuyun coğrafi durumu, topoğrafik özellikleri ve arazinin mevcut kullanım durumuna göre; akarsularda suyun karaya değdiği noktadan itibaren kara tarafına doğru kumul, çakıl, taşlık, kayalık, sazlık, bataklık, çalılık ve turbalık gibi tabii yaşam ortamlarının oluşturduğu bölgedir.

27 Havza Önemli midir? Göller ve sulakalanlar açık sistemler olduğu için havza gölü/sulakalanı, göl/sulakalan havzayı etkileyecektir. Bu nedenle yönetim için bir sistem olarak gölü/sulakalanı havzadan ve onun çevresinden ayırmak mümkün değildir.

28

29 Su Kaynakları Neden Yönetilir? Su, gıda üretimi navigasyon, elektrik ve mekanik enerji üretimi, atıkların deşarj alanları ve rekreasyon için uygun bir kaynaktır. Bununla beraber hiçbir su kütlesi belirli bir kalite bozulması olmadan bu farklı kullanımların tümünü destekleyemez. Yönetim, su kütlesini fizikokimyasal ve biyolojik yeteneklerini dengeleyen su kütlesi ve kullanıcılarını düzenleyen bir araçtır. Farklı toplumlar kültürler ve bölgeler suyla ilgili ihtiyaçlarına bağlı olarak farklı önceliklere sahiptir. Bu nedenle su kalitesi yöneticileri her bölgedeki farklı düşünceleri dengelemelidir. Örneğin bir toplum daha fazla evsel kullanıma ihtiyaç duyuyorsa bu amaca özgü kalite karakterlerine daha fazla ilgi duyulmalıdır. Bir su kütlesinin bütün insanlar için her şey olamayacağı fikri yönetimde önemli bir realitedir. Su kalitesinin değeri ve tasarlanan kullanımları sosyal, politik ve kültürel şartlara bağlıdır. Su kullanımı üzerindeki anlaşmazlıklar uygarlık tarihi kadar eskidir ve su kullanım haklarını belirleyen ve özellikle herkesin yararlanabileceği bu kaynaklarla ilgili kalite taslağını çizen su yasaları en eski yasalar arasındadır. Su kalitesi farkındalığı ve kaygılar, yöneticilere ve yasa yapıcılara su kaynaklarına ve su kalitesine bütüncül bir iskeletin parçaları olarak dikkate almak zorunda bırakmıştır.

30 Yönetim Planı Nedir? Sulakalanda, arzu edilen duruma ulaşmak, veya mevcut durumu korumak için, etkileşim içindeki mevcut ekosistem ilişkilerini ve insan kullanımlarını düzenleme çabasıdır. Yönetim planı bir rehberdir. Alanın mevcut durumu tanımlar, gelecekte (5 yıl sonra) alanı nasıl görmek istediğini ortaya koyar ve bu ikisi arasındaki yolu gösterir. Yönetim planı bir zihniyettir. Alanı (fiziksel, biyolojik, sosyo-ekonomik vb. özellikleriyle) çok iyi tanımayı gerektirir. Alanda ortak bir yönetim için tüm ilgi gruplarını ve plancıları bir araya getirir. Aralarında güçlü bir eşgüdüm, işbirliği ve iletişim kurulmasını sağlar. Yönetime aktif olarak katılmalarını ve sorumluluk üstlenmelerini teşvik eder. Sektörler arası politikaların uyumuna katkı verir. Anlaşmazlıkları çözümlemeyi öngörür. Yönetimin etkili ve yeterli olduğunu/olmadığını gösterir. Zaman ve mekan içerisinde sürekli olmasını sağlar.

31 Yönetim Planı Nedir? Yönetim planı bir belgedir. Yönetime yönelik çözümsel (analitik), açık ve öncelikleri bellidir. Uygulaması pratik ve başvurulması kolaydır (anlaşılır haritalar, üslup ve düzene sahiptir). Sürekli bir gözden geçirmeyi ve revizyonu gerektiren bir süreçtir. Bu yüzden yönetim planları esnek ve dinamik dokümanlardır. Yönetim planları yaygın olarak 5 yıl için hazırlanır. Ancak süre habitat tipine ve iskeletine göre değişebilir. Örneğin orman ve deniz alanları gibi değişkenlerin daha az olduğu alanlar için on yıl veya daha fazla yıl için hazırlanabilir. Yönetim Planları şartlar ve çevreye bağlı olarak, alan yöneticisi, danışman mühendisler veya planlama uzmanları, sivil toplum kuruluşları veya üniversiteler tarafından yapılabilmektir. Tercih edilen yönetim planının yönetim ekibi tarafından yapılmasıdır. Bu durumda öneriler akademik değil daha gerçekçi olmaktadır. Ancak, Ramsar Yönetim Planı Rehberine göre her durumda, alandaki bütün anahtar ilgi gruplarının, her hususta ve bütün planlama sürecine katılması zorunludur. Katılımın derecesi planın uygulama başarısını etkileyen en önemli husustur. Katılım arttıkça başarıda artmaktadır. Türkiye de sulakalan yönetim planları yapma ve yaptırma yetkisi Sulakalanların Korunması Yönetmeliği ile Çevre ve Orman Bakanlığı na verilmiştir.

32 Yönetim Planı Nasıl Hazırlanır? Yönetim planı hazırlanırken 10 mantıksal adım (aşama) takip edilir. Bunlar değişik şekillerde gruplandırılabilir. Yönetim planlarının hazırlanması için (Ramsar Sözleşmesi, Eurosite, UNESCO, Biyosfer Rezervleri Sözleşmesi...) çeşitli rehberler bulunmaktadır. Bu rehberlerin bir yönetim planının temel içerikleri düşünüldüğünde hemen hepsi benzerdir. Fark, yönetim planının ayrıntılı olarak işlenmesinde, sürece yapılan vurgulardır.

33 YÖNETİM PLANI AŞAMALARI 1. TANIMLAMA ALAN NASIL BİR YER? ALANIN VE İÇİNDE BULUNDUĞU DURUMUN TANIMLANMASI 2. DEĞERLENDİRME ALANIN NE GİBİ DEĞERLERİ VAR? ALANIN EKOLOJİK, SOSYAL, EKONOMİK, KÜLTÜREL vb. DEĞERLERİNİN ORTAYA KONMASI 3. UZUN DÖNEM HEDEFLER ALANI UZUN DÖNEMDE NASIL GÖRMEK İSTİYORUZ? UZUN DÖNEM HEDEFLERİN (İDEAL HEDEFLERİN) BELİRLENMESİ 4. YÖNETİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER HEDEFİMİZİ SINIRLAYAN VE DESTEKLEYEN NELER VAR? YÖNETİM ÜZERİNDE ETKİLİ OLACAK SINIRLAYICILAR VE DESTEKLEYİCİLERİN BELİRLENMESİ

34 YÖNETİM PLANI AŞAMALARI 5. UYGULAMA HEDEFLERİ BUNLARA GÖRE YÖNETİM PLANI SÜRESİNCE NELER HEDEFLENEBİLİR? ZAMANLI, ERİŞİLEBİLİR, KESİN, İYİ TANIMLANMIŞ KISA DÖNEM HEDEFLERİN BELİRLENMESİ 6. FAALİYETLER NE YAPILMALI, NASIL YAPILMALI? FAALİYETLERİN BELİRLENMESİ VE PROJELENDİRİLMELERİ 7. UYGULAMA UYGULA!! YÖNETİM PLANINDAKİ ÖNCELİKLERE GÖRE UYGULAMAYA BAŞLANMASI 8. PLANI DEĞERLENDİRME VE YENİLEME PLAN ETKİN MİDİR, UYGUN MUDUR? YAPILMIŞ VEYA YAPILAMAMIŞ FAALİYET VE ULAŞILMIŞ VEYA ULAŞILAMAMIŞ HEDEFLERİN DEĞERLENDİRMES BELİRLENMESİ

35 ALAN TANIMI (Tanımlama) Alan tanımı yönetim planlaması sürecinin önemli bir parçasıdır. Sürecin geri kalanını yönlendirecek bilgiyi sağlar. Temel olarak mevcut veri ve bilgilerin derlenmesi ve irdelenmesi ile elde edilir Plan tanımına yansıtılan bilgi az ve öz olmalı ve tüm ilgi gruplarının anlayabileceği bir dil kullanılmalıdır. Düzenli olarak güncellenecek şekilde güncel veri ve bilgi kaynaklarıyla uyumlu olmalıdır. Mümkün olduğunca söz yerine şemalara, haritalara, tablolara, fotoğraflara yer verilmelidir. Özellikle arazi kullanımı, alanın mülkiyet durumu, alanın statü sınırları ve ekolojik birimlerle ilgili haritalar kesinlikle yer almalıdır: Alan tanımında nadir ya da nesli tehlike altındaki türlere ithafta bulunmalı, ancak bunlara dayalı hassas verileri içermemeli, bu bilgiler gizli kalmalıdır.

36 ALAN TANIMI (Tanımlama) 1. Genel Bilgiler Alanın Sınırları ve Konumu Planı kullanacak olan herkesin alanın yerini kolaylıkla tayin edebilmesi için yeterli bilgi verilmelidir. Boylam, enlem, yükseklik ve ilgili harita bilgileriyle birlikte il, ilçe ve en yakın belde, köy veya diğer belirleyici özelliklerin yanısıra alanın yerini gösteren bir harita genellikle yararlı olur. Alan sınırları açıkça gösteren bir harita verilmelidir. Yasal Durum Alanın yasal durumu, koruma statüsü, varsa geçmişteki yasal durumu ve statüsü, dalyan ve arazi kiralama, kum-çakıl ocağı işletilmesi gibi haklar ile ilgili belgelerin kopyaları kaydedilip, haritalandırılmalıdır. Eğer alan bir veri tabanında kayıtlı ise (Önemli Sulakalan kodu, Önemli Kuş Alanı kodu; Ramsar Alanı vs; gibi) alanı belirleyen veri tabanının adı ve kod numarası da belirtilmelidir. Yönetim Altyapısı Alanın yönetimiyle ilgili anahtar kurum, diğer ilgili kurumlar ile sorumlulukları; Yönetimle ilgili bina ve tesisleri burada verilmelidir.

37 ALAN TANIMI (Tanımlama) 2. Çevresel Bilgiler Fiziksel ve Jeolojik Özellikler İklim, jeoloji ve toprak yapısı, hidroloji ve su kalitesi başlıklarına ait en önemli/ilginç özellikler tablolar ve haritalarla verilmeli, birbirleriyle olan bağlantılarının anlaşılması için bu özellikler kısaca açıklanmalıdır. Biyolojik Özellikler Flora : Ulusal ve uluslararası önemde tipik, nadir/tehdit altında türler listelenmeli, alana özgü türler, kültürel ve tıbbi değeri olan türler mutlaka vurgulanmalı, bunlar haritalanmalı, dağılımlarıyla ilgili açıklamalar yapılmalıdır. Türlerin tam listesi planın eklerinde verilmelidir. Ya da türlerin ve diğer biyolojik verinin nerede bulunabileceği konusunda kaynakça göstermek olabilir. Fauna: Fauna elemanları omurgasızlar, balıklar, çift yaşamlılar ve sürüngenler, kuşlar ve memeliler alt başlıkları halinde yer almalıdır. Mümkün olduğunca türler populasyon tahminleriyle listelenmeli, özellikle endemik, nadir/tehdit altındaki türler, bayrak türler veya yüksek konsantrasyonlar alanı ne zaman (bütün yıl, kışın, üreme döneminde veya göç sırasında gibi) ve hangi amaçla kullandıkları belirtilmeli, özellikle üreme alanları haritalanmalı, ulusal mı yoksa, yerel bir öneme mi sahip olduğu belirtilmelidir.

38 2.Çevresel Bilgiler Önemli Habitatlar ALAN TANIMI (Tanımlama) Önemli, tipik, ender habitatlar, biyotoplar veya topluluklar belirlenmelidir. Biyotoplar Avrupa veya dünya terminolojisindeki ismiyle tanımlanmalıdır. (Corine sınıflandırması tavsiye edilebilir.) Ulusal ve uluslararası (IUCN, Bern, Habitat ve Kuş direktifleri) listelerde yer alan fauna&flora; nadir ve hassas habitatlar ile alanda tükenmiş olan türler ve sebepleri tanımlanmalıdır. Tür listeleri, alandaki biyolojik çeşitliliği belirlemede referans olacaktır.

39 ALAN TANIMI (Tanımlama) 1. Sosyo-ekonomik Özellikler Alandaki Mevcut Arazi Kullanımı Balıkçılık, tarım, hayvancılık, sazcılık, ormancılık, avcılık, rekreasyon, yerleşim, geleneksel endüstri (tuz üretimi gibi), eğitim, araştırma ve diğer tüm faaliyetlerle ilgili bilgiler verilmeli, mevcut ve geleceğe yönelik etkileri açıklanmalıdır. Örneğin; -Balıkçılığın ne şekilde (dalyan balıkçılığı, kabukluların avlanması, kültür balıkçılığı, spor ve rekreasyonel balıkçılık gibi) yapıldığı, -Alanda kaç balıkçının bulunduğu, her balıkçının günde hangi türde ne kadar balık avladığı, Toplam avlanan balık miktarı, Kaçak avlanma olup olmadığı, İlgili yasalar, avlanma usul ve esasları Balıkçılığın vejetasyon veya üreyen kuşlara ve alanın diğer özelliklerine olan etkileriyle birlikte tanımlanmalıdır. Alanda otlatma yapılıyorsa; -Büyük ve küçükbaş olarak alanda kaç hayvanın otlatıldığı, -Bu hayvanların kaç aileye ait olduğu, -Hayvancılığın ailelerin geçimine katkısı veya ailelerin hayvancılığa bağımlılıkları, -Otlatmanın alanın flora, fauna özellikleri üzerindeki etkileri açıklanmalıdır.

40 ALAN TANIMI (Tanımlama) 2. Alanı Etkileyen Genel Sosyo-ekonomik Yapı Tarım, ormancılık, haberleşme, yerleşim, endüstri, spor dahil alanı etkileyebilecek alan dışındaki her türlü arazi kullanımı, alana yakın yerleşimler ve bunların alan üzerindeki etkileri belirtilmelidir. Yine bu bölümde alanı etkileyebilecek (alana fazladan koruma sağlayan veya ilave baskı getiren her türlü politika ile ekonomik durum veya eğilimler açıklanmalıdır. 3. Kültürel Bilgiler Varlığı alanın gelecekteki yönetimini etkileyeceğinden, kültürel miras veya onunla ilgili özellikler bu bölümde kısaca açıklanmalıdır. 4. Kaynakça Tüm tanımlar ve planın hazırlanması sırasında kullanılan kitap, rapor, makale, gazete haberi, vb. ve yayımlanmamış kaynaklara ithafta bulunan bir bibliyografya içermelidir. Faydalanılan mevcut hava ve uydu fotoğrafları, haritaların listesi ve bunların bulunduğu yerlere ilişkin bilgiler de verilmelidir.

41 3. DEĞERLENDİRME Alan tanımı üzerinden alanın önemli ve kendine has özelliklerinin tanımlanması ve değerinin ortaya çıkartılmasıdır. Alanın özellikleri arasında, onu en çok değerli kılanları bulmak ve alanın diğer doğal alanlara kıyasla değerini ortaya koymak ve bunlardan yola çıkarak yönetim hedeflerinin belirlenmesi için yapılır. Bu değerler yönetim hedeflerinin belirlenmesinde kullanılacağı için oldukça dikkatli yapılmalıdır. Değerlendirme sonucunda alan, yönetimin etkinliğini artıracak çeşitli zonlara (altbölgelere) ayrılabilir. Değerlendirme, -Ekolojik Değerlendirme, -Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Değerlendirme olmak üzere iki ana başlık üzerinden yapılmalıdır.

42 3. DEĞERLENDİRME-Ekolojik Değerlendirme 1. Fauna-Flora-Habitatların Değerlendirilmesi Flora-fauna ve habitatların değerlendirilmesinde nesli tehlike altında olan, hassas veya nadir türler ve habitatlar belirlenmelidir. Bunlarında kendi aralarında önceliklendirilmeleri yönetimi yönlendirecektir. Örneğin, bir alanda nesli dünya çapında tehlike altında olan bir tür, o alanda ender olan ancak başka alanlarda bolca bulunabilen bir türe göre önceliklidir. Fauna-Flora-Habitatların değerlendirilmesinde yerel, ulusal ve uluslararası ölçütlerin bir kısmı veya tamamı kullanılabilir. Bunlar; - IUCN Uluslararası Red Data List - Ramsar Sözleşmesi kriterleri - Bern Sözleşmesi eki listeler - Habitat ve Kuş direktifleri kriterleri - Ulusal kırmızı listeler - Yerel kırmızı listeler (varsa) - Önemli Kuş Alanı, Bitki alanı kriterleri

43 3. DEĞERLENDİRME-Ekolojik Değerlendirme 2. Niteliksel Değerlendirme Boyut/Büyüklük Biyolojik Çeşitlilik Doğallık Nadirlik Hassaslık Tipiklik Gelişme / Restorasyon Potansiyeli Özel İlgi Denge ve Dengesizlik Alanın Bölgenin ve Ülkenin Ekolojik Yapısındaki Yerleri