ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

Transkript

1 İşbirlikli Öğrenme Yaklaşımı Ünite 10 Pedagojik Formasyon ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ Doç. Dr. İsmail GELEN 1

2 Ünite 10 İŞBİRLİKLİ ÖĞRENME YAKLAŞIMI Doç. Dr. İsmail GELEN İçindekiler GİRİŞ İŞBİRLİKLİ ÖĞRENME NEDİR? İŞBİRLİKLİ ÖĞRENMENİN İLKELERİ KÜME/ GRUP/ TAKIM BİLİNCİ OLUŞTURMA TAKIMLARDA GÖREV DAĞILIMININ YAPILMASI İŞBİRLİKLİ ÖĞRENME YAKLAŞIMINDA KULLANILAN BAZI TEKNİKLER Öğrenci Takımları Başarı Bölümleri (ÖTBB) Birleştirme (Jigsaw) Tekniği Takım Oyun Turnuva (TOT) İŞBİRLİKLİ ÖĞRENME YAKLAŞIMINDA ÖĞRETMENİN ROLÜ ÖĞRENME STILI NEDIR? Öğrenme Stillerini Bilmenin Yararları Öğrenme Stilli Teorileri ÖĞRENME STİLLERİNİN SAPTANMASI ÖĞRENME STİLLERİ BELİRLEME TESTİ DEĞERLENDİRME TABLOSU STİL ODAKLI ÖĞRETİM TASARIMI...15

3 İşbirlikli Öğrenme Yaklaşımı Ünite GİRİŞ İşbirliği insanın yaşamın her kademesinde farkında olarak yada olmadan kullandığı bir yöntemdir. İnsan yaratılışı gereği sosyaldir ve problemlerin üstesinden gelmek için birlikte sorumluluk alıp çalışmışlardır. Son zamanlarda yapılan araştırma ve ortaya konulan kuramlar; grup halinde, işbirliği içerisinde, etkileşerek, birbirine yardım alarak, grup içerisinde sorumluluk alarak, akranındanarkadaşlarından öğrenmenin daha kalıcı ve etkili olduğunu göstermektedir. İşbirlikli öğrenme özellikle son zamanlarda eğitim sistemlerine yön veren; yapılandırmacılık (özellikle L.S. Vygotsky nin Sosyo-Kültürel Yapılandırmacılık) yaklaşımını da desteklemektedir. Buna ek olarak aktif öğretim yöntem ve teknikleri de; işbirlikli öğrenme yaklaşımından etkilenmiştir. Bu durumdan hareketle işbirliği ve grup çalışmalarına dayalı çok sayıda öğretim yöntem ve teknikleri üretilmiştir. Bu yaklaşımlardan en kapsamlı ve en çok bilinenlerden birisi işbirlikli yada kubaşık öğrenme olarak dilimize çevrilen cooperative learning dir İŞBİRLİKLİ ÖĞRENME NEDİR? Sınıf ortamında küçük karma kümeler oluşturarak, ortak bir amaç doğrultusunda, birbirlerinin öğrenmelerine yardımcı oldukları ve küme başarısının ödüllendirildiği bir yaklaşımdır. İşbirlikli öğrenme basit bir şekilde gerçekleştirilir. Planlanan etkinlikleri gerçekleştirmek için (2-6 kişilik) küçük karma kümeler oluşturulur. Grupta görev dağılımı ve küme bilinci oluşturulur. Öğrenirken çeşitli işbirlikli öğrenme teknikleri kullanılır. Grup bireyleri, gruplarının başarılı olabilmesi için hem kendi hem de diğer grup üyelerinin başarısından sorumludurlar. 3

4 Öğretim İlke ve Yöntemleri İşbirlikli Öğrenme Gruplarını, Geleneksel Öğrenme Gruplarından Ayıran Özellikler İşbirlikli Öğrenme Amaçlar grup üyelerini birbirine bağlamaktadır. Grubun ortak amaçları vardır. Grup üyeleri arasında olumlu bağlık vardır. Birey hem kendi hem de arkadaşlarının öğrenmesinden sorumludur. Grup içerisinde otokontrol vardır. Grup heterojen yapıdadır. Grup üyeleri, çeşitli yeterlikler ve özellikler bakımından birbirlerinden farklıdırlar. İşbirlikli Öğrenme Tüm üyeler gruptaki görevlerini yerine getirmekle kalmaz, diğer grup üyelerine de yardımcı olur. Sosyal ve kişiler arası beceriler önemlidir. Bireysel başarıdan çok, küme işleyişi ve grup başarısı değerlendirilir. Ürün ve süreç değerlendirme birlikte yapılır. Geleneksel Öğrenme Küme amacından, çok bireyin amacı vardır. Küme içerisinde bireysellik hakimdir. Küme çalışmasında grup üyeleri birbirine bağımlı değildir. Aralarında olumlu bir bağımlılık oluşturma şartı yoktur. Küme üyeleri kümedeki diğer öğrencilere karşı sorumlu değildir. Sadece kendisine karşı sorumludur. Küme çalışmalarında grupların heterojen olma koşulu aranmaz. Geleneksel Öğrenme Bir küme başkanı vardır. Diğer küme üyeleri ona karşı sorumludur. Lidere uymak zorundadır. Otokontrolden çok, lider kontrolü vardır. Bireysel özellikler ve liderlik önemlidir. Küme içerisinde bireysel başarı önemlidir. Değerlendirme bireyseldir ve çoğunlukla ürün değerlendirme yapılır İŞBİRLİKLİ ÖĞRENMENİN İLKELERİ Küme amacı Bireysel ve Kümeye Karşı Sorumluluk Olumlu Bağlılık, Yüz yüze etkileşim Sosyal ve Kişiler arası Beceriler Küme büyüklüğü (2-6) Grup Ödülü Başarı için eşit fırsat Karma (Heterojen) Küme Etkin katılım ve İletişim Küme amacı: Amaç hem bireysel başarı, hem de kümedeki arkadaşlarının başarılı olmasını sağlamak ve diğer kümelerden başarılı olmaktır. Bireysel ve Kümeye Karşı Sorumluluk: Birey hem kendi hem de arkadaşlarının öğrenmesinden sorumludur. Grup içerisinde otokontrol vardır. Olumlu Bağlılık, Yüz yüze etkileşim: Grup üyelerinin birbirini cesaretlendirmesi, desteklemesi, fikir alış verişi ve yardımlaşma esastır. 4

5 İşbirlikli Öğrenme Yaklaşımı Ünite 10 Sosyal ve Kişiler arası Beceriler: Grupla bir işi yürütme becerileri, problem çözme ve plan yapma becerileri, iletişimi başlatma ve sürdürme becerileri, duyguları fark etme ve kontrol becerileri, stres durumlar ve saldırgan davranışlarla baş etme davranışları; işbirlikli öğrenme gruplarında kullanılır. Küme büyüklüğü: Öğrenme 2 ile 6 kişilik küçük takımlar içinde ve heterojen gruplarda gerçekleştirilir. Grup Ödülü: Pekiştirici olarak ödüller, grup amacına vardığı zaman tüm grup üyelerine ortak olarak verilir. Sadece birinciye ödül verilmez, diğer gruplara da başarılarına göre ödül verilir. Grup içerisinde yardımlaşma, gruplar arasında rekabet söz konusudur. Başarı için eşit fırsat: Bireysel olarak alınan puanlar öğrencinin kendi başarısının sadece bir kısmını oluşturur. Başarının büyük bir kısmı grup etkinliklerinden oluşur. Karma (Heterojen) Küme: Gruplar heterojen olmalıdır. Ne çok başarılı nede çok başarısız gruplar ayrıştırılarak birbirinde farklı denk olmayan, dengesiz gruplar oluşturulmamalıdır. Gruplar başarı, yaş, cinsiyet vb. özellikler açısından heterojen olmalıdır. Etkin Katılım ve İletişim: Gruptaki her bir öğrenci aktif rol alır. Grubun ortak amacı için iletişim halinde olur. Değerlendirme: Bireysel değerlendirme takım başarısına yansır. Önemli olan grup başarısıdır. Süreç ve ürün değerlendirme birlikte kullanılır. Öz değerlendirme, akran değerlendirme, rubric, performans değerlendirme ve çeşitli dereceleme ölçekleri kullanılabilir KÜME/ GRUP/ TAKIM BİLİNCİ OLUŞTURMA Kümeler öğretmenin sadece kümedeki isimleri belirlemesiyle oluşmaz. Bir kümenin küme olması için; kümedeki bireylerin küme bilincine sahip olması gerekir. İşbirlikli/ Kubaşık öğrenme grupları oluşturulurken, her ünite başladığında bu kümelerin değişmesi önerilir. 3-7 kişi arasında heterojen kümeler oluşturulur. Yılsonuna kadar her öğrenci, diğerler arkadaşları ile bir grupta yer alarak çalışmış olur. Kümeler oluşturulurken; Tanışma (örn: yumak etkinliği), Kümeye isim bulma, kümeye ders ile ilgili slogan bulma, kümeye amblem çizme, görev dağılımı (her kümede başkan, sözcü ve raportör olmak zorundadır. Sayıya ve kümenin işlevine göre göre; iletişimci, kaynak sağlayıcı, araştırmacı vb. olabilir) yapılır. Küme işareti (selamlaşma şekli) belirlenir. Böylece küme için ortak payda ve birleştirici öğeler oluşturulmuş olur. Küme bilincinin oluşması için; Küme içinde tanışma etkinlikleri yapılabilir. Kümeye bir isim belirlenir. Küme işareti (selamlaşma şekli) geliştirilebilir. Küme sloganı oluşturulabilir. Küme amblemi oluşturulabilir. Görev dağılımı belirlenebilir. 5

6 Öğretim İlke ve Yöntemleri TAKIMLARDA GÖREV DAĞILIMININ YAPILMASI İşlenen konu ve görevler alt başlıklara ayrılır. Takım içindeki öğrencilerin, istek ve becerilerine göre bu konu ve görevleri paylaşmaları sağlanır. Takımda görev dağılımı yapılmasını sağlayınız. Gerekirse çalışma yönergesi hazırlanır. Çalışma takvimi yapılır. Kimin, ne zaman, ne yapacağı belirlenir. Gruplar ünite ya da etkinlik sonlarında yeniden oluşturulur İŞBİRLİKLİ ÖĞRENME YAKLAŞIMINDA KULLANILAN BAZI TEKNİK- LER İşbirlikli öğrenme yaklaşımının ortaya koyduğu bu özellikler göz önünde bulundurularak, öğrenme ortamlarında kullanılabilecek birçok teknik geliştirilmiştir. Bunlardan bazıları genel teknikler iken, bazıları sadece bir ders için geliştirilmiştir. Aşağıda bu tekniklerden her derste rahatlıkla uygulanabilecek 3 tanesi açıklanmıştır. Öğrenci Takımları Başarı Bölümleri (ÖTBB) Birleştirme (Jigsaw) Tekniği Takım Oyun Turnova (TOT) Birlikte Öğrenme Takım Destekli Bireyselleştirme (TDB) Birleştirilmiş işbirlikli Okuma ve Kompozisyon (BİOK) Grup Araştırması İşbirliği-İşbirliği Birlikte Soralım Birlikte Öğrenelim (BSBÖ) Karşılıklı Sorgulama Öğrenci Takımları Başarı Bölümleri (ÖTBB) Uygulanışı: 4-5 (3-6 kişi arasında olabilir) kişilik karma (heterojen) kümeler oluşturulur. Öğretmen dersini istediği yöntem ve teknikle işler. Dönüt- düzeltme ve soru-cevap vb. kullanılır. Öğrencilere işlenilen ders ile ilgili olarak daha önceden hazırlanmış olan çalışma yaprakları verilir. Kümedeki öğrencileri birbirlerinin tam öğrenmesini sağlayana kadar, kendi kümelerinde yardımlaşarak bu çalışma yaprakları üzerinde çalışırlar. Gerekirse öğretmenden yardım alırlar. İşlenilen ders ile ilgili olarak tüm sınıf bireysel olarak sınava (quiz) girerler. Sınav aşamasında öğrenciler birbirlerine yardım etmezler ve sınav bireysel olarak yapılır. Öğrencinin ilerleme puanı (öğrencinin ders sonrası puanı başlangıç puanı=ilerleme (erişi) puanı) elde edilir. Burada aslında herkes kendisiyle yarışmaktadır. Kümedeki öğrencilerin ilerleme puanları toplanarak küme puanı elde edilir. İlerleme puanının elde edilemediği durumlarda, kümedeki öğrencilerin direk testten aldıkları puanların ortalaması alınarak, küme puanı hesaplanabilir. Küme puanlarına göre kümelere sertifika yada ödül verilir. 6

7 İşbirlikli Öğrenme Yaklaşımı Ünite 10 Küme puanlarına göre, sınıftaki kümelere sertifika yada ödül verilir Birleştirme (Jigsaw) Tekniği Uygulanışı: 4-5 kişilik karma (heterojen) kümeler oluşturulur. Kümedeki her öğrenciye en az bir hafta önceden araştırıp, uzmanlaşacağı bir konu verilir. Diğer kümelere de aynı konular verilir. Ders başladığında, aynı konuyu alan farklı gruplardaki öğrenciler (yatay olarak) bir araya gelirler. Bu kümeye uzmanlık kümeleri denilir. Bu öğrenciler ders öncesi araştırdıkları konuları birbirleri ile paylaşır, birbirlerine soru sorar ve not alırlar. Sonra her öğrenci, tekrar kendi kümesine (dikey olarak) döner. Başlangıçtaki kümeler oluşturulur. Sonra her öğrenci kendi konusunu, kümedeki diğer arkadaşlarına tek tek öğretir. Kümedeki her öğrenci bu sunumu yapar. Diğer arkadaşları bu esnada; not alır, soru sorar, anlamaya çalışır ve öğrenir. Daha sonra öğrenciler bireysel olarak tüm konulardan sınava girerler. Kümedeki bireylerin aldıkları puanların ortalamaları bulunarak (yada ilerleme puanları alınarak), küme puanları hesaplanır. Kümeler en yüksek puandan başlanarak sıralanır ve ilan edilir. Küme puanlarına göre, sınıftaki kümelere sertifika yada ödül verilir. Slavin tarafından geliştirilen Birleştirme tekniğinin birkaç versiyonu vardır. İlk versiyonunda değerlendirmeler bireysel olarak yapılıyor ve her öğrenci sadece kendi konusundan sorumlu iken, ikinci versiyonunda her öğrenci hem kendi hem tüm konulardan sorumludur, değerlendirme ise ilerleme puanlarına göre yada ortalamalara göre yapılır Takım Oyun Turnuva (TOT) John Hopkins Üniversitesinde 1980 yılında De Vries ve Slavin tarafından geliştirilmiştir. Genelde ünite sonunda genel tekrar yapmak ve öğrenme eksikliklerini gidermek için kullanılır. 4-5 (3-6 kişi arasında olabilir) kişilik karma (heterojen) kümeler oluşturulur. Öğretmen dersini istediği yöntem ve teknikle işler. Dönüt- düzeltme ve soru-cevap vb. kullanılır. Daha sonra öğrenciler konu ile ilgili tüm kaynakları kullanarak, küme içinde tüm kaynakları kullanarak, küme içinde birbirlerini turnuvaya hazırlarlar. Çünkü turnuvaya katılacak kişi belli değildir. Öğretmen kur a ile yada seviyeye göre bunu belirler. Öğrenciler konuları kendi kümelerinde birbirlerine öğretirler. Böylece küme içinde işbirliği içinde birbirlerini yarışmaya hazırlarlar. Küme içinde dayanışma/ işbirliği varken, diğer kümelerle yarış vardır. Turnuvaya her gruptan bir öğrenci, kümeyi temsilen katılır. Yarışma sırasında bu temsilci, kimseden yardım almaz. Her küme, kendi temsilcisi harç, diğer küme temsilcilerine sorular eşit sayıda sorar. Temsilci olan öğrenciler, eğer soruyu doğru cevaplarlarsa artı, yanlış cevaplarlarsa eksi alırlar. 7

8 Öğretim İlke ve Yöntemleri Soru yanlış cevaplandığında, soruyu soran küme cevabını verir. Eğer veremezse, o kümeye de eksi verilir. Elde edilen puanlar (artı ve eksiler) toplanır. Eksiler artıyı götürür. Başarı yada başarısızlık temsilci olan bireyden çok, gruba aittir. Çünkü turnuva başlamadan önce, her öğrenci en az kendi başarısı kadar, (diğer arkadaşlarının da) birbirinin de öğrenmesinden sorumludur. Kümeler en yüksek puandan başlanarak sıralanır ve ilan edilir. Küme puanlarına göre, sınıftaki kümelere sertifika yada ödül verilir İŞBİRLİKLİ ÖĞRENME YAKLAŞIMINDA ÖĞRETMENİN ROLÜ İşbirlikli Öğrenme tekniklerinin kullanılmasında öğretmen; Ders Öncesi Kararları Alma Görev ve İşbirliğinin Yapısını Açıklama Öğrenme Sürecini İzleme ve Müdahale Sunu ve Değerlendirme aşamalarında çeşitli şekillerde rol alır Ders Öncesi Kararlar Akademik ve Toplumsal Becerilere İlişkin Hedefler Belirleyin: Her dersin hem akademik hem de kişiler arası ve küçük. Grup Büyüklüğüne Karar Verin: Sınıf mevcudu ve dersin özelliği ile ilgili olarak oluşturulacak takımlar 2 ile 6 kişi arasında olmalıdır. Grup Yapısına Karar Verin: Grubu nasıl oluşturacağınıza karar verin. Rastlantısal yada kendiniz seçerek grup oluşturabilirsiniz. Grupların oluşturulmasında mutlaka heterojenlik ön planda tutulmalıdır. Rolleri Dağıtın: Öğrencilerin grup içerisinde; yazıcı, sözcü, grup lideri, denetleyici, iletişim sorumlusu, cesaretlendirici vb. rolleri kendilerinin belirlemelerini sağlayın. Sınıfı Düzenleyin: Takım üyelerini yüzyüze etkileşime girebileceği şekilde sınıf düzeni oluşturulmalıdır. Materyalleri Planlayın: Çalışma yaprakları, kitap, internet, resim vb. ortak materyaller daha önceden planlanmalı ve temin edilmelidir. Materyaller öğrencilerin birlikte çalışabileceği şekilde olmalıdır. 8

9 İşbirlikli Öğrenme Yaklaşımı Ünite 10 Görev ve İşbirliğinin Yapısını Açıklama Akademik Görevleri Açıklayın: Dersin ve çalışma grubunun hedefleri, yapılacak görevler, gerekli ilkeler ve prosedürler açıklanır. Başarı Ölçütlerini Açıklayın: Öğrenci çalışmaları ve grup faaliyetleri için ölçütleri birlikte belirlenir ve açıklanır. Olumlu Bağlılık Oluşturun: Grup bilinci oluşturma etkinlikleri kullanılır. Bireysel Sorumluluğu Yapılandırın: Grup içinde bireysel sorumlulukların belirlenmesi ve planlanması sağlanır. Beklentilerinizi Açıklayın: Öğretmenin beklentileri, öğrencilerin ulaşabileceği zorlukta olmalı ve beklentiler sınıfta açıklanmalıdır. Öğrenme Sürecini İzleme ve Müdahale: Yüz-Yüze Etkileşimi Düzenleyin: Dersleri ve etkinlikleri öğrencilerin yüzyüze etkileşimini ve başarısını artıracak şekilde düzenleyin. Öğrenci Davranışlarını İzleyin: Takımlar çalışırken, grup çalışmalarına katılın, dönüt ve düzeltmeler verin. Grup Çalışmalarını Geliştirmek İçin Müdahale Edin: Takımdaki öğrenciler iletişim, üretkenlik, çalışma vb. konularda güçlük çekiyorlarsa, öğretmen grup çalışmalarını netleştirmek için müdahale eder. 9

10 Öğretim İlke ve Yöntemleri ÖĞRENME STILI NEDIR? Son zamanlarda öğrenme üzerinde yapılan araştırmalarda öğrencinin ne öğrendiğinden çok, nasıl öğrendiği ve öğrenme sürecinde hangi yolları izlediği incelenmeye başlanmıştır. Buna paralel olarak öğrencinin bireysel özellikleri, ilgisi ve yeteneğinin yanında öğrenme biçiminin belirlenmesi de önem kazanmıştır. Öğrenme stilleri; bireyin doğuştan sahip olduğu ve onun başarısını etkileyen karakteristik özelliğidir. Bireye özgü öğrenme yoludur. Bu yollar bireyden bireye farklılık göstermektedir. Dolayısıyla bireyler için tek bir öğrenme stiline sahiptir denilemez. Öğrenme bireye özgü yollarla kazandırıldığında daha kalıcı ve kolay olur. Öğrenme stili bireyin yetenek ve yaşantılarının bir sentezidir. Bir öğrenme stilinin diğerine göre üstünlüğü söz konusu değildir. Herkesin kendine özgü ve değerli bir öğrenme stili vardır. Kimimiz harita ve şema gibi görsel araçlarla, kimimiz sesli araçlarla, kimimizde dokunarak ya da yaparak daha iyi öğreniriz. Bunlar bizim öğrenme stilimizi gösterir. Öğrenme stilimiz doğuştan var olan ve yaşamımıza yön veren, geleceğimizi belirleyen bir özelliğimizdir. Öğrenme stilimiz yaşam boyu değişmez, ama yaşamımızı değiştirir Öğrenme Stillerini Bilmenin Yararları Öğrenme stillerini bilmenin yararları şunlar olabilir: 1-Bireylerin öğrenme döngüsündeki güçlü ve zayıf yönlerinin bilinmesini sağlar. 2-Zayıf yönlerinin geliştirilmesi için önlemler alınmasına imkân sağlar. 3-Birlikte çalışmaya en uygun bireylerin bir araya getirilmesini sağlar. 4-Sınıflardaki çeşitliliğin gözetilmesine olanak sağlar. 5-Öğrenci özgüven, ilgi ve motivasyonlarını olumlu yönde etkileyecek öğrenme ortamlarının ve eğitim planlarının hazırlanmasını sağlar. 6-Öğrencilerin öğrenme potansiyellerini en üst seviyeye çıkarır. Okulda başarıyı artırır. 7-Öğrenmede, stres ve hayal kırıklığı azalır. 8-Çeşitli öğrenme ve öğretme stratejileri kullanılabilir. 9-Öğrenene; güçlü ve zayıf yönleri hakkında fikir verir. Öğrenme sürecinden zevk almasını, beynini etkili kullanmasını ve merakını artırır. 10-Yaşam boyu öğrenme ve işbirliğini artırma konusunda yardımcı olur. Sınıfta tembel ya da yaramaz olarak bilinen pek çok öğrencinin sadece öğrenme stilinin bilinmediği ya da dikkate alınmadığı için öğrenemediği ya da istenmeyen şekilde davrandığı bir gerçektir. Eğer bireylerin öğrenme stilinin ne olduğu belirlenirse, bu bireylerin nasıl öğrenebilecekleri ve kendileri için nasıl bir öğretim tasarımı yapılabileceği de daha kolay bir biçimde kestirilebilir. 10

11 İşbirlikli Öğrenme Yaklaşımı Ünite Öğrenme Stilli Teorileri Bireylerin farklı yollarla öğrendiğinin anlaşılmasıyla öğrenme stili ile ilgili çok sayıda teori ve modellerin ortaya atıldığı görülmektedir. Öğrenme stilleri teorisi Carl Jung ile başlar. C. Jung insanın anlama, karar verme ve etkileşim sürecinde etki yada tepkilerdeki önemli farklılıklara dikkat çekmektedir. Öğrenme stilleri ile ilgili çeşitli teoriler ortaya atan araştırmacılar şunlardır: 1-Antony F. Gregorc 2-Kathleen A. Butler 3-Carl Custav Jung ve Briggs & Myers 4-Bernice McCarthy 5-Rita Dunn ve Ken Dunn 6-Marie Carbo 7-Kolb un Öğrenme Stili Modeli 8-Walter B. Barbe, Michael N. Jr. Milone & Barbara K. Given & Barbe Swassing Dersimizin kapsamında öğretmen adayları için kullanışlı, daha anlaşılır ve en son geliştirilmiş olan sadece Walter B. Barbe, Michael N. Jr. Milone & Barbara K. Given & Barbe Swassing in öğrenme stili modeli açıklanmıştır Walter B. Barbe, Michael N. Jr. Milone & Barbara K. Given & Barbe Swassing ÖĞRENME STİLİ MODELİ Bu araştırmacılar öğrenme stillerini görsel, işitsel ve kinestetik olarak 3 kategoride incelemektedirler. Görseller 1. Genellikle düzenli ve titizdir. Karışıklık ve dağınıklıktan rahatsız olurlar. 2. Araç gereçlerin yeri bellidir ve bunların yeri değiştirilmez. 3. Çantaları, dolapları her zaman düzenlidir. 4. Dağınık ortamlarda çalışamazlar. 5. Yazmayı sevmeseler de defterlerini temiz ve itinalı kullanırlar. 6. Diğer öğrencilere göre örnek gösterilirler. 7. Düz anlatım dediğimiz öğretim yönteminden yeterince yararlanamazlar. 8. Dersi anlamaları için görsel malzemeler kullanılmalıdır. (Harita, poster, şema,grafik gibi...) 9. Öğrendiklerini gözlerinin önüne getirerek hatırlamaya çalışırlar. Görsel Öğrenci 1.Okulda tertipli ve düzenlidir. 2.Kullanılmış ve yıpratılmış kitapları hiç sevmezler. 3.Çok hareketli olmadıklarından sınıfta fazla sorun çıkarmazlar. 4.Öğretmeni gözleriyle takip ederler. 5.Öğretmenin kıyafetinin düzenli olması onlar için önemlidir. 6.Okul kıyafetleri düzenlidir, yakası bir tarafa, kravatı bir tarafa kaymaz. 7.Ödevlerini itina ile yaparlar. 8.Sözlü talimatları takip etmekte zorlanırlar. 9.Talimatların sistemli ve basamaklı olması onları rahatlatır. 11

12 Öğretim İlke ve Yöntemleri 10.Kurallara uymak ve disiplinli olmak en büyük özellikleridir. 11.Karmaşık ve ne olacağı belli olmayan işlerde huzursu olurlar. 12.Uzak geleceğe ait planlar yaparlar.plansızlık onlar için huzursuzluk demektir. 13.Gördükleri şeyleri görüntü olarak belleğe aktarırlar ve görüntülü olarak hatırlarlar. 14.Okudukları metindeki yazım,noktalama ve diğer dilbilgisi kurallarına duyarlıdırlar ve hataları çabuk fark ederler. 15.En hızlı ve başarılı okuyan gruptur.fakat işitsel özellikler taşımazlarsa,ahenkli ve güzel okuma konusunda başarılı olamazlar. Görsel Yetişkinler 1.Yukarıdaki tüm özellikleri taşırlar. 2.Çalıştıkları yerde insanların dağınıklığına ve düzensizliklerine inanamazlar, genellikle kasıtlı yaptıklarını sanırlar. 3.Planlamaya bayılır.işler planladıkları gibi gitmese huzursuzluk yaşarlar. 4.Hızlı konuşurlar. 5.Yazdıkları iş mektupları düzgün ve mükemmel olarak yerleştirilir. 6.Disipline, kural koymaya ve kurallara uymaya çok isteklidirler. 7.Yapılacak işleri tarihlendirirler ve bu tarihlere uymaya özen gösterirler. 8.Görünüşlerine ve kıyafetlerine önem verirler. 9.Arabaları çiçek gibidir. Her tarafı düzenlidir. 10.Masa üzerinde yığınlar olsa bile mutlaka kendilerine özgü görüntü özellikleri taşır. 11.Görsel babaların çocuklarıyla boğuştuklarını göremezsiniz. 12.İyi gözlemcilerdir. İşitseller 1.İşitsel çocukları tespit edebilmek için çocukluk aşamasına gelmesi beklenmelidir. 2.Diğer gruplardakine göre daha konuşkandır. 3.Oyunlarını kendi başlarına bile oynuyor olsalar sanki yanlarında birileri varmış gibi konuşarak oynarlar. 4.Yaşlarına göre daha kapsamlı cümleler kurarlar, kelime dağarcıkları geniştir. 5.Konuşmalarında bir ahenk ve melodi vardır. İşitsel Öğrenci 1.Derste kendi kendilerine de olsa konuşurlar ve bu sebeple öğretmen tarafından uyarılırlar. 2.Sessiz okumakta zorluk çekerler, kulaklarının duymadıklarını anlamakta zorlanırlar. 3.Konuşmaları,jest ve mimikleri taklit edebilirler. 4.Sınıf içerisinde sesten çok rahatsız olur.konsantre olabilmeleri için hiçbir sesin olmamasını isterler. 5.İşitseller düşünürken de düşündüklerini sesli hale getirirler. 6.En iyi işiterek öğrenirler. 7.Yabancı dil öğrenmeye yatkındırlar. 8.Konuşma ve dinleme becerileri çok iyidir.okuma ve yazma becerilerinde zorlanırlar. 12

13 İşbirlikli Öğrenme Yaklaşımı Ünite 10 9.Bulundukları yörenin şivesini ve öğretmenin telaffuzunu hemen kaparlar. 10.Konuşarak öğrenirler. 11.Şarkıları baştan sona sadece dinleyerek öğrenebilir. İşitsel Yetişkinler 1.Konuşkandırlar. 2.Güzel ve ahenkli konuşurlar, ses tonlarını iyi ayarlarlar. 3.Müziğe duyarlıdırlar. İş yaparken müzik dinlemeyi severler. 4.Sabah kalktıklarında şarkı mırıldanırlar. 5.Telefonun karşı tarafındakini ses tonundan hemen tanırlar. 6.Okumaktansa dinlemeyi tercih ederler. 7.Dinlerken sürekli tastik edici yada red edici sesler çıkarırlar.hıı hı, tamam, haa, hay Allah,cık cık,yapma ya...gibi. 8.Şöyle bir espiri her şeyi anlatır. Görsellikten uzak bir işitsel amirle aynı yere düşmede nereye gidersen git. Çünkü bilinir ki uzun süreli planlama sadece görsellerin işidir. Kinestetikler Bebekliklerinde bile sürekli hareket isterler. 1.Dokunmayı ve dokunulmayı severler. 2.Düşme, itme,çekme,çarpışma son derece doğal davranışlarıdır. 3.Evin dışında oynuyorlarsa taşlar, topraklar, kayalar,ağaçlar ile sarmaş dolaştırlar. 4.Temiz kıyafetlerle evden çıkarlar, döndüklerinde gömlekleri sökülmüş,pantolon ve etekleri yırtılmış,düğmeleri kopmuş,dizleri sıyrılmış,üstleri toz toprak içinde geri dönerler. 5.Görsel kişiler bu tür insanlara tahammül edemezler. 6.Görseller görüntü belleği,işitseller ses belleği,kinestetikler kas belleği kullanırlar. 7.Eşyalarının karışık olmasından hiç rahatsız olmazlar. 8.Tertipli olmak için çaba göstermezler. Kinestetik Öğrenci 1.Okul hayatında zorlanırlar. 2.Oturdukları yerde uzun süre oturamazlar. 3.Görsel öğretmen kinestetik öğrenciyle daha çok sorun yaşar.öğrenciyi yaramalıkla suçlar. 4.Parmak kaldırmak, öğretmenin kendisini görmesini beklemek zaman kaybıdır.o derhal harekete geçer. Öğretmenin Tahtayı kim silecek? demesi fırlaması için yeterlidir. 5.Kinestetik öğrenci görsel ve işitsel mesajları algılamakta zorlanır. Ancak yaparak algılarlar. Mesajın anlaşılması için bedensel temas kurmalısını.(omuzuna el koyma gibi..) 6.Onların da size dokunmasına izin verin. Koridorlarda düşen çocukların üzerine atlayanlar kinestetiklerdir. Kinestetik öğrenciler kondisyon bisikletinde kitap okuduklarında daha iyi anlarlar. El şakası yaparlar,konuşurken el ve kollarını bol bol kullanırlar. 7.Dokunsallar daha çok ellerini kullanarak öğrenirler. 13

14 Öğretim İlke ve Yöntemleri ÖĞRENME STİLLERİNİN SAPTANMASI Öğrenme stillerinin belirlenmesi için birçok ölçek çalışması yapılmıştır. Bunları internet ortamında bulup kullanabilirsiniz. Ayrıca gözlem, görüşme ve aile ile görüşme yapılarak da öğrencilerin öğrenme stilleri belirlenebilir. Ama unutmamalıdır ki bu stilleri belirleyerek, öğrencilerin öğrenme stilleri ile etiketlenmemesi gerekir. ÖĞRENCİLER İÇİN ÖĞRENME STİLLERİ BELİRLEME TESTİ 1-Sınıfta arkadaşlarımla birlikte tartışarak ve sohbet ederek öğrenmeyi severim. 2-Kendi kendime çalışmayı severim. 3-Yanlışlarımı öğretmenimin anlatarak düzeltmesini severim. 4-Düzenli bir sıram olsun isterim ve sürekli düzenli olması için çaba gösteririm. 5-Sınıfta hareket edebileceğim her olaya var gücümle koşarım ve katılırım. 6-Fıkra ve masal anlatmaktan hoşlanırım. 7-Defterime sürekli şekiller çizerim. 8-Daha iyi öğrenmek için müzik ve ritmi severim. 9-Ellerimi kullanabileceğim bir şeyler yapmaktan hoşlanırım. 10-Sınıfta çok fazla konuşurum. 11-Okuldaki sportif faaliyetleri severim ve katılırım. 12-Öğretmenler sınıfta çok hareket ettiğimi düşünürler. 13-Okul şarkılarını çok severim ve çabuk öğrenirim. 14-Boş zamanlarımda arkadaşlarımla konuşmayı severim. 15-Yeni gördüğüm şeyleri mutlaka elime alır ve incelerim. 16-Çalışırken sık sık durur, başka şeyler yaparım. 17-Arkadaşlarıma el şakası yapmayı severim. 18-Çizgi roman okumayı severim. 19-Resimli bulmaca çözmeyi severim. 20-Sessiz okumayı severim. 21-Okunmakta olan bir metnin bir kopyasını takip etmezsem anlayamam. 22-Yüksek sesle okumayı severim. 23-Masal ve kitap kasetleri dinlemeyi severim. 24-Anlatmayı yazmaya tercih ederim. 25-Harita,poster ve şemalarla anlatılmak isteneni çabuk kavrarım. 26-Görmediğim şeyi kavrayamam. 27-Aktif olarak katıldığım etkinlikleri severim. 14

15 İşbirlikli Öğrenme Yaklaşımı Ünite Kendi kendime çalışmaktansa öğretmeni dinlemeyi tercih ederim. 29-Öğretmenlerim ve anne babam sık sık eşyalara dokunmamam gerektiğini söylerler. 30-Sınıfta tahtayı silmeyi, pencereleri ya da kapıyı açıp kapamayı hep ben yapmak isterim. 31-Bir konuyu kendim okumaktansa başkası anlatır yada okursa daha iyi anlarım. 32-Gördüklerimden daha iyi anlam çıkarırım. 33-Olay ya da konular dramatize edilirse daha iyi anlarım. ÖĞRENME STİLİ Görsel PUANI:... İşitsel PUANI:... Kinestetik PUANI: ÖĞRENME STİLLERİ BELİRLEME TESTİ DEĞERLENDİRME TABLO- SU İŞİTSEL GÖRSEL KİNESTETİK STİL ODAKLI ÖĞRETİM TASARIMI Böyle bir dersin tasarlanmasında dersin kazanımları, sürtesi, içeriği, kullanılacak materyaller, yapılacak etkinlikler ve kullanılacak yöntemler göz önünde bulundurularak; yukarıda belirtilen öğrenme stilleri kullanılabilir. Ders öğrencilerin öğrenme stillerine göre çeşitlendirirler. Öğrencilerin özelliklerine uygun etkinlikler sunulabilir. 15

16 16 Öğretim İlke ve Yöntemleri