BĠR EĞĠTĠM ARACI OLARAK AĞLARIN KULLANIMI

Transkript

1 Özet 1031 BĠR EĞĠTĠM ARACI OLARAK AĞLARIN KULLANIMI Doç. Dr. Filiz Tiryakioğlu Anadolu Üniversitesi Arş.Grv.Dr. Funda Erzurum Anadolu Üniversitesi İletişim gün geçtikçe sayısallaşmakta, sayısal dünyaya ait bir olgu haline gelmektedir. Sosyal ağ, sosyal iletişimin ve/ veya sosyal ilişkilerin kurulabildiği, kişilerin yüksek oranda paylaşımda bulundukları bir online servis, platform veya alan olarak tanımlanabilir. Sosyal ağlar kullanıcılarına, fikirlerini, etkinliklerini, olayları ve ilgi alanlarını kendi ağlarıyla paylaşma imkanı sunar. Bunu; anlık mesajlar, e-postalar, paylaşımlar aracılığıyla yapar. Sosyal ağlarda yer alan kişiler bilgi alışverişinde bulunabildikleri gibi, sorunlarını beklentilerini de paylaşabilirler. Mekansal olarak ulaşamayacakları kişilerle bu sosyal ağlar aracılığıyla rahatça ulaşabilirler. Bir başka deyişle yerinden kalkmadan iletişim kurmak istedikleri kişilerle görüşebilirler. Öğretim elemanları da bu sosyal ağlar aracılığıyla öğrencileriyle iletişim kurabilir, onların sorunlarından haberdar olabilir ya da dersle ilgili malzeme sunabilirler. Bu durum iletişimi güçlendirebilir. Bu araştırmada Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi öğretim elemanlarının sosyal ağlar içinde yer alan Facebook u bir eğitim aracı olarak kullanıp kullanmadıkları saptanmaya çalışılmıştır. Bunun saptanması için tüm öğretim elemanlarına anket uygulanmıştır. Öğretim elemanlarının sosyal ağları kullanıp kullanmadığı, kullanıyorsa hangisini ve ne amaçla kullandığı, eğitim aracı olarak nasıl kullandığı sorgulanmıştır. Ayrıca anket çalışması kapsamında öğretim elemanlarının yer aldıkları sosyal ağlarda öğrencilerinin arkadaş listelerinde yer alıp almadığı, öğrencileriyle iletişim halinde olup olmadıkları da sorgulanmıştır. Çalışma betimsel nitelik taşımaktadır. Anahtar Kelimeler: İletişim, Eğitim, Sosyal Ağ 1. GĠRĠġ İnternetin ortaya çıkmasıyla birlikte iletişim biçimlerinde ve günlük yaşantıda pek çok değişiklik olmuştur. İnsan ilişkilerinde yüz yüze iletişimin yerini teknolojik araçlarla yapılan iletişim şekilleri almaya başlamıştır. Bu da internet üzerinden kurulan yeni tür ilişkileri beraberinde getirmiştir (Murray, 2008: 8-12).. Sanal ortamdaki bu yeni iletişim biçimlerinin merkezinde ise sosyal medya içindeki sosyal paylaşım ağları bulunmaktadır. Sosyal paylaşım ağları, insanların internet üzerinde yarattığı sanal toplumsal yaşamdır. Bu ağlar içinde kişiler, kendilerini tanımlayarak, aynı kültür seviyesinde rahatlıkla anlaşabilecekleri diğer insanlarla internetin sunduğu olanaklar aracılığı ile iletişim kurar. Bilinen ilk sosyal ağ, 1997 yılında kurulan SixDegrees dir yılından sonra sosyal ağlar hızla yaygınlaşmış ve kullanıcı sayılarında belirgin artışlar yaşanmıştır. Sosyal iletişim ağlarının dünya üzerindeki büyümesi inanılmaz boyuttadır. Bu ağların içinde en yaygın kullanılanı da Facebook dur

2 1032 (Toprak vd.,2009, 27). Facebook, Şubat 2011 itibarıyla, 500 milyondan fazla kullanıcıya sahiptir. Toplam kullanıcı sayısının %50 si her gün aktif olarak siteye girmektedir. Kullanıcılar her ay toplam 700 bilyon dakikayı Facebook ta geçirmektedir. Ayrıca 200 milyondan fazla kullanıcı da mobil olarak Facebook a bağlanmaktadır. Facebook ta kullanıcıların etkileşimde bulundukları 900 milyondan fazla yer ( sayfa, grup, etkinlik ve topluluk sayfası) vardır, ortalama bir kullanıcı 80 grup, etkinlik veya topluluk sayfasına bağlıdır ve ayda ortalama 90 içerik paylaşmaktadır. Her ay 30 bilyondan fazla içerik kullanıcılar tarafından paylaşılmaktadır. ( Türkiye de Facebook kullanımı da kullanıcı sayısıyla dünyada Amerika, Endonezya ve İngiltere nin ardından dördüncü sıradadır. Bu rakama göre toplam nüfusun %33.67 si, internet erişimi olan nüfusun ise % 74,85 i Facebook ta yer almaktadır. Kullanıcıların demografik özellikleri ise cinsiyete göre; % 36 kadın, % 64 erkek ve yaş gruplarına göre yaş %37, yaş %30, ve yaş grupları %10 ar, yaş grubu % 9 ve 45 + % 5 lik bir oran göstermektedir ( Tablo1: Türkiye de yaģlara göre Facebook kullanımı ( Tüm dünyada 500 milyonu aşkın kişi gününün önemli bir kısmını Facebook ta geçirmeye başlayınca, bu sosyal paylaşım ağı sosyolog ve psikologların da araştırmalarının ilgi odağı haline gelmiştir. Araştırmacılara göre, sosyal ağlar iletişim becerilerini geliştirir, katılımı ve sosyal bağlılığı genişletir, akran desteğini güçlendirir ve işbirliğine dayalı öğrenmenin gerçekleşmesini sağlar. Ayrıca sosyal ağ siteleri, üniversitelerin fazla desteği olmadan kolay ve ucuz bir şekilde kullanılabilmekte, öğrenciler için eğitim süreçlerine kolaylıkla entegre edilebilmekte ve bu türdeki kullanımlar hızla yaygınlaşmaktadır (Yasemin vd., 2010: 2). Heather Rogers Haverback Towson üniversitesinde, 324 Okuma Yöntemleri Grubunun Bayanları olarak oluşturduğu Facebook grubunu öğretmen adayları ile okuma dersinde buluşmak için kullanmıştır. Bu grup ödevlerin tartışıldığı, soruların sorulduğu, görüşlerin eleştirildiği, bilgilerin gönderildiği ve görüşlerin desteklendiği bir platform olarak işlev görmüştür. Araştırmacı, öğrencilerin

3 1033 okumasını desteklemek için kitap klüplerinin kurulmasını, kitap tartışmalarının yapılmasını ve okumaların paylaşılması için sosyal ağların kullanımını önermiştir. Ayrıca araştırmacı tarih, edebiyat derslerinde, kültürel rehberlerin hazırlanmasında ve programlama uygulamalarında da bu sosyal ağın kullanılabileceğinden bahsetmiştir (Yasemin,2010: 3) Facebook, insanların arkadaşlarıyla iletişim kurmasını ve bilgi alışverişi yapmasını amaçlayan en geniş kullanıcıya sahip ve yaygın bir sosyal ağdır. Bu sosyal ağ aracılığıyla birbirini tanımayan yüzlerce insan aynı amaç uğruna bir araya gelmekte, hatta savaş kararı alabilmektedir. Bireyler bu yeni medyada giderek daha fazla vakit geçirmektedir. Sosyal ağ içinde yer alan Facebook un çok kısa bir sürede hayatın içine bu kadar yerleşmesi onun eğitim/öğretim için de kullanılabilir olasılığını düşündürtmüştür. Bu araştırma; öğretim elemanlarının Facebook un eğitim amaçlı kullanılması konusuna olumlu ya da olumsuz nasıl baktıklarını ortaya çıkaracaktır. Çalışma; yaşı 46 nın üzerinde olan öğretim elemanı, Facebook u kullansa bile onun eğitim amaçlı kullanılmasına inanmamaktadır varsayımından hareketle gerçekleştirilmiştir. Bu varsayımı sınamak için, Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi öğretim elemanlarına anket uygulanarak incelenmiştir. İletişim fakülteleri medya sektörüne çeşitli uzmanlık alanlarında çalışan yetiştiren akademik kurumlardır. Bu nedenle iletişim fakültesi öğretim elemanlarının sosyal medya, sosyal ağ olgusuna daha fazla ilgi göstermeleri beklenmektedir. Çalışmada Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi nin dört bölümünden derslere giren Öğretim Görevlisi. Yardımcı Doçent, Doçent Doktor ve Profesör kadrosunda toplam 75 öğretim elemanlarına anket uygulanmıştır. Araştırma Görevlilerinin araştırma kapsamı dışında tutulma gerekçesi de onların ders verme yetkilerinin olmamasından kaynaklanmaktadır. Verilerin değerlendirmesi SPSS 16.0 programı ile yapılmıştır Bu çalışmada öncelikle iletişim fakültesi öğretim elemanlarının Facebook kullanım düzeyi saptanmaya çalışılmıştır. Anket uygulamasında kişisel bilgilerinin yanı sıra, Facebook u benimseme, Facebook u kullanma amacı ve Facebook u eğitsel kullanma hakkındaki düşüncelerini saptamak üzere 4 kategoride toplam 52 soru sorulmuştur. Birinci kategorideki sorular öğretim elemanının kişisel bilgilerini saptama amacındadır. Yaş, cinsiyet, unvan vs saptanmıştır. İkinci kategoride Facebook u benimseyip benimsemedikleri sorgulanmıştır. Üçüncü kategoride Facebook u hangi amaç için kullandığı saptanmak istenmiştir. Arkadaş bulma, eğlenme, bilgi edinme, iletişim kurma vs. Dördüncü kategoride de Facebook un eğitsel amaçlı kullanımı hakkındaki düşünceleri saptanmak amaçlanmıştır.

4 1034 Çalışmada eğitim, sosyal medya-geleneksel medya farkı, sosyal ağlar ve Facebook hakkında genel bilgi verildikten sonra araştırma bulgularına yer verilmiştir. 2. EĞĠTĠM Eğitim, bireyin doğumundan ölümüne süregelen bir olgudur. Politik, sosyal, kültürel ve bireysel boyutları aynı anda içinde bulundurmaktadır. Bireylerin toplumun standartlarını, inançlarını ve yaşama yollarını kazanmasında etkili olan tüm sosyal süreçlerdir. Kişinin yaşadığı toplum içinde değeri olan, yetenek, tutum ve diğer davranış biçimlerini geliştirdiği süreçlerin tümüdür. Bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla yaparak ya da yaşayarak istendik değişme meydana getirme sürecidir (Mattelart, A.,2004: 12). Eğitim, süreklidir, dinamiktir, insana özgüdür, kapsamlıdır, çok boyutludur, bilimseldir, amaca yöneliktir, mekansal olarak sınırsızdır ve kültürle sıkı sıkıya birbirine bağlıdır Bilen, M., 2002:5). Gelişen teknoloji sonucu bilginin üretimi ve paylaşımı hızlanmış ve bireylerin eğitimleri ve ihtiyaçlarını karşılayabilmekleri için bu teknolojileri kullanmaları gereği ortaya çıkmıştır. Ülkemizde de Milli Eğitim Bakanlığı, öğretmenlerin bilgilerini ve derslerle ilgili görüşlerini, fikirlerini diğer öğretmenlerle paylaşabilmeleri için sosyal ağ kurmaktadır. Bu ağa üye olanlar birbirlerinin çalışmalarından haberdar olabilecekleri gibi, öğrenci-öğretmen iletişimini de güçlendirecektir. Bir anlamda sosyal ağ eğitim amaçlı kurulacaktır ( 3. SOSYAL MEDYA VE GELENEKSEL MEDYA Sosyal Medya, son yıllarda Web 2.0 ın bir açılımı olarak hayatımıza giren kavramlardan biridir. Internet ve web tabanlı teknolojileri kullanarak sosyal etkileşimle yayılan, erişilebilirliği yüksek içerik ve paylaşımların bulunduğu mecralara denilmektedir. Bir başka deyişle, kullanıcıların kendi ürettikleri içerikleri bir yayıncı gibi paylaştıkları; sosyal ağlar, bloglar, mikro bloglar, forumlar gibi platformlardır. Paylaşılan içeriğin çektiği ilgiye veya paylaşan kişinin bilinirliğine göre bu paylaşımların kitlelere ulaşma gücü giderek yükselmektedir. Kişiler, hayat hikayelerinden satın aldıkları ürün veya hizmetin kullanışlılığına kadar her türlü kişisel deneyimini artık sosyal medya araçlarında yani Facebook, Friendfeed, Myspace, Twitter, Youtube, Ekşisözlük gibi onlarca platformda paylaşmaktadır. Radyo, TV, gazete gibi Geleneksel Medya da yer almak; uzmanlaşma gerektirmesi, yüksek maliyetler yaratması ve bilgiye sonradan erişimin kısıtlı olması gibi zorlukları içinde barındırırken, Sosyal Medya da bulunmak için çoğu zaman internet erişimi yeterli oluyor. Uzmanlaşma, içerik üretimi için önkoşul değil ( Sosyal medya, geleneksel medyadan farklıklar gösterir. Genellikle geleneksel medya enformasyonun yayınlanması için belirli kaynaklara ihtiyaç duyarken, bilgiyi yayınlamak veya erişmek için sosyal medya göreceli olarak masrafsızdır ve erişim araçları herkese açıktır. Kullanıcı, tüketici- üretici olarak tanımlanmaktadır. Kullanımlar ve doyumlar yaklaşımında temel alınan aktif konumdadır. Hem içerik

5 1035 üretmekte hem de içerik tüketmektedir ve bunu etkileşimli olarak yapma olanağı bulunmaktadır. Sosyal medya nın ve geleneksel medyanın ortak taşıdığı bir karakteristik özellik, küçük veya büyük kitlelere ulaşabilmeleridir; bir içerik hiç kimseye ulaşmayabilir, milyonlarca kişiye de ulaşabilir. Sosyal medya ve geleneksel medya arasındaki farkları tanımlamaya yardımcı olacak özellikler kullanılan yönteme göre farklılıklar gösterebilir. Bu özelliklerden bazılarını şöyle sıralayabiliriz: 1. Erişim - Hem geleneksel medya hem de sosyal medya teknolojileri herkesin genel bir kitleye erişebilmesine olanak tanır. 2. Erişilebilirlik - Geleneksel medya için üretim yapmak genellikle özel şirketlerin ve hükümetlerin sahipliğindedir; sosyal medya araçları genel olarak herkes tarafından az veya hiç maliyetle kullanılabilir. 3. Kullanılırlık - Geleneksel medya üretimi çoğunlukla uzmanlaşılmış yetenekler ve eğitim gerektirmektedir. Çoğu sosyal medya için bu geçerli değildir veya bazı durumlarda yetenekler tamamen değişmiş ve yenidir, herkes üretimde bulunabilir. 4. Yenilik Geleneksel medya iletişimlerinde meydana gelen zaman farkı (günler, haftalar, hatta aylar) anında etki ve tepkisi olan sosyal medya ile kıyaslandığında uzun olabilmektedir. Tepkilerin zaman aralığına katılımcılar karar vermektedir. 5. Kalıcılık - Geleneksel medyada içerik üretildikten ve yayınlandıktan sonra değiştirilemez, oysa sosyal medya yorumlar veya yeniden düzenlemeyle anında değiştirilebilir. 6. Sosyal medyanın hayatımıza girmesinden sonra insan hayatında birçok şey değişmeye başlamıştır, içerik kullanıcı tarafından oluşturulduğu için yaratıcılık önem kazanmış ve katılım ön plana çıkmıştır. Geleneksel medya'nın içeriğini üreten ve medyayı izleyen arasındaki katı ayrım ortadan kalkmıştır ( Bu oluşuma bağlı olarak değişim hızı artmış, yenilikçi olmak ve yeniliklerde başı çekmek önem kazanmıştır. Gerçekler değil fikirler önem kazanmış, objektif olmak değil içten olmak önemli hale gelmiştir. Anne- baba ve aile büyükleriyle çocukları arasındaki iletişim yönü de değişmiştir. Anne babalar teknoloji çağında doğan çocuklarının öğrenme hızlarına yetişemedikleri için bazı şeyleri çocuklarından öğrenmeye istekli hale gelmişler ve bunun sonucunda sosyal medyaya daha yaktın hale gelerek çocuklarını takip etmenin yeni bir yolunu bulmuşlardır ( SOSYAL AĞLAR Sosyal ağ, sosyal iletişimin ve sosyal ilişkilerin kurulabildiği, kişilerin paylaşımda bulundukları bir online servis, platform veya alan olarak tanımlanabilir. Sosyal ağlar kullanıcılarına, fikirlerini, etkinliklerini, olayları ve ilgi alanlarını kendi ağlarıyla online olarak paylaşma imkanı sunar.

6 1036 Bugün, insanların iletişimini, etkileşimini, işbirliğini, çalışmalarını yeniden şekillendiren birçok sosyal ağ sitesi ortaya çıkmıştır. Sosyal ağlara katılım sayısı da her geçen gün artmaktadır. Bireyler, internet üzerinden, toplum yaşamı içinde kendilerini tanımlayarak, benzer kültürel seviyede, ortak ilgi alanlarına, ortak geçmişlere ve ortak arkadaşlara ulaşmak ve iletişimde bulunmaları amacıyla sosyal ağlara üye olmaktadır. Böylece arkadaş çevrelerini genişletmekte ve onlarla bilgi alış-verişinde bulunmaktadır ( Jordan, 1999:191). İnsanlar, farklı amaçlar için sosyal ağlara girmektedir. Bu durum özel yaşantıların bile, birbirini tanımayan yüzlerce belki de binlerce kişi tarafından bilinmesine, paylaşılmasına yol açmaktadır. Sosyal ağ siteleri iletişimin paylaşılmasında, yeni bilgilerin edinilmesinde, yeni arkadaşlıkların edinilmesinde çok önemli araç haline gelmektedir. Ayrıca, sosyal ağ ortamları kişisel ifadeler, ilgi duyulan toplulukları oluşturma, işbirliği ve paylaşım için yeni olanaklar sağlamaktadır. birkaç fare tıklaması ile birbirlerine video, resim veya istedikleri diğer içerikleri gönderebilirler (Aydoğan & Akyüz, 2010, 66-67). Miller'e göre, insanların bütün hayatlarının detaylarını tüm dünyayla paylaşmalarını sağlayan Facebook ve Twitter gibi sosyal paylaşım siteleri, utanma duygusunu yok etmektedir. Bununla birlikte sağlık problemlerine yol açmasından, gelecekteki iş fırsatlarının kaçmasına neden olmakta, kullanıcılarının kıskançlık duygusunu derinleştirip 'canavar'a dönüştürmesinden narsistleştirmesine kadar birçok bilimsel iddianın hedefindeki sosyal paylaşım siteleri, insan hayatının vazgeçilmez parçalarından birisi haline gelmiştir ( Perlman &Miller,2008: Sosyal ağlar, ülkeden ülkeye farklılık gösterebilir, fakat dünya üzerindeki inanılmaz büyümesi aynıdır Araştırmacılara göre, sosyal ağlar iletişim becerilerini geliştirir, katılımı ve sosyal bağlılığı genişletir, akran desteğini güçlendirir ve işbirliğine dayalı öğrenmenin gerçekleşmesini sağlar. Ayrıca sosyal ağ siteleri, üniversitelerin fazla desteği olmadan kolay ve ucuz bir şekilde kullanılabilmekte, öğrenciler için eğitim süreçlerine kolaylıkla entegre edilebilmekte ve bu türdeki kullanımlar hızla yaygınlaşmaktadır. Böylece öğrenciler üniversiteden mezun olduklarında kendi öğrenme süreçlerine web üzerinden tekrar ulaşma ve çalışmalarını inceleme gibi olanaklara sahip olabilmekte ve kendi öğrenme geçmişlerine ulaşabilmektedir (Gülbahar, Kalelioğlu& Madran, 2010) EĞĠTĠM ARACI OLARAK SOSYAL AĞLAR Eğitim aracı olarak sosyal ağların kullanımının getireceği avantajlara bakacak olursak, ortamın getirdiği etkileşimlilik ve katılımcılık eğitime de yansımalıdır. Sosyal ağların eğitimde bir araç olarak kullanılmasının getirebileceği avantajlar aşağıdaki gibi sıralanmıştır (Yamamoto, Demiray, Kesim, 2010, ); 1- Zamandan ve mekandan bağımsız olma, 2- Eğitimde bilgisayar kullanımının eğitimin kalitesini, başarı ve verimliliği artması,

7 Bilgisayar teknolojilerindeki gelişmeler sayesinde daha kısa sürede ve daha sistemli öğrenebilmenin sağlanması, 4- Öğrenmeyi bireyselleştirmesi, 5- Anında geri-bildirim alınabilmesi 6- Öğrencinin ders içeriğini istediği kadar tekrar edebilmesine olanak sağlaması, 7- İçeriğin kolay görüntülenebilmesi, 8- Görsel ve işitsel öğrenme ortamları tasarımına izin vermesi, 9- Laboratuar gerektiren derslerin benzetim animasyon ve sanal laboratuarlar sayesinde öğrencilere daha az maliyetle ve daha tehlikesiz olarak sunulabilmesi, 10- Ders içeriğinin ve eş-zamanlı (senkron) sınıf (sanal sınıf) uygulamalarının arşivlenebilmesi, 11- İki yönlü iletişim sağlanabilmesi, 12- Geleneksel programlara göre öğrencilerin araştırma, bilgi ve becerilerini artırmada daha gönüllü davranmalarını sağlaması, 13- Öğrenci performansını değerlendirmeye olanak vermesi, 14- Değerlendirme sonuçlarının ölçümünde hata olasılığının minimuma düşmesi, 15- Öğrencilerin ve öğretmenlerin bilgiye ulaşma, değerlendirme, kullanma ve etkili olarak alıntı yapma becerilerinin gelişmesini sağlaması. 3.3 FACEBOOK Facebook, insanların arkadaşlarıyla iletişim kurmasını ve bilgi alış verişi yapmasını amaçlayan bir sosyal ağdır. 4 Şubat 2004 tarihinde Harvard Üniversitesi öğrencisi Mark Zuckerberg tarafından geliştirilen Facebook, öncelikle Harvard öğrencilerinin birbirleriyle iletişim kurmaları için kurulmuştur. Daha sonra Boston civarındaki okulları da kapsamış ve bir sene içerisinde Amerika Birleşik Devletleri'ndeki tüm okulların öğrenci ve mezunlarını üye olarak kabul etmeye başlamıştır. Kişiler önceleri sadece söz konusu okulun e-posta adresiyle (.edu,.ac.uk, vb.) üye olabilirken, daha sonrasında ağ içine liseler ve bazı büyük şirketler de katılmış ve 11 Eylül 2006 tarihinde ise Facebook tüm adreslerine, bazı yaş sınırlandırmalarıyla açılmıştır ( Facebook, kullanıcılarının oluşturduğu ağlarda farklı izin seviyelerinde özel veya herkese açık yazılarla kullanıcıların birbiri ile bağlanmasını, gruplara katılmasını ve diğerleri ile kaynakların paylaşılmasını sağlayan çevrimiçi sosyal ağ yazılımıdır. Diğer çevrimiçi sosyal ağ sitelerine (Friendster, MySpace gibi) benzer bir biçimde, kullanıcılar kendilerini çevrimiçi bir profilde tanıtır, arkadaş edinir, diğerlerinin profillerine veya sosyal içeriğe bilgi veya yorum yazabilir.

8 1038 Sosyal iletişim ağlarının oldukça yeni olması sebebiyle eğitimde kullanımı ile ilgili araştırmalarda oldukça sınırlıdır. Yapılan araştırmalara göre öğrencilerin büyük bir bölümü bu sosyal ağlarda zamanlarının oldukça önemli sayılabilecek kısımlarını harcamaktadırlar (Jones, Blackey, Fitzgibbon, & Chew, 2010, ). Bu da sosyal ağlarda oluşturulan öğrenme ortamlarının öğrencilerin daha çok ilgisini çekeceğini ve bu sayede öğretimin daha etkili olacağını göstermektedir yılında Minnesota Üniversitesi nde yapılan bir araştırmada, araştırmaya katılan öğrencilerin %94 ü interneti kullanmaktadır. İnterneti kullananların %82 si evden bağlantı kurmaktadır. Öğrencilerin %77 sinin en az bir sosyal ağda profili mevcuttur. Bu verilerden yola çıkarak araştırmacılar, öğrencilere sosyal ağları kullanarak neler öğrendiklerini sormuşlar; öğrenciler teknoloji becerilerini (bilişsel yetilerini) geliştirmesini ilk sıraya koymuşlar. Bunu yaratıcılık, yeni ve farklı fikirlere açıklık, iletişim becerileri izlemiş. Yaşları arasında 13 farklı lise öğrencisi üzerinde yapılan 6 aylık araştırmanın sonuçları; günümüz Amerikan eğitim sisteminde çocukların ve gençlerin yeteneklerini sosyal ağlar sayesinde çarçabuk geliştirdikleri gibi yaratıcı becerilerini de, (mesela şiir, sinema gibi) paylaşarak entelektüel birikimlerini çoğaltığını göstermiştir. 4. BULGULAR 4.1. KiĢisel Bilgiler.Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesinde toplam 75 öğretim elemanı ders vermektedir. Üç öğretim elemanı ( 1 Prof. Dr.,2 Yard. Doç.Dr.) başka üniversitelerde görevli oldukları için ankete katılmamıştır. Anket çalışması 72 kişiye ulaştırılmıştır. Bunların 18 i Prof.Dr., 15 i Doç.Dr., 26 sı Yard. Doç.Dr. ve 13 ü de Öğretim Görevlisidir. Anket çalışmasında 67 öğretim elemanından cevap alınmıştır, 5 kişiden ise dönüş alınamamıştır. Araştırmaya katılan öğretim elemanlarının 30 u kadın, 37 si erkektir. Yaş aralığı olan grup en fazladır. Bu da Fakültede ders veren öğretim elemanlarının çoğunluğunun genç olduğunu göstermektedir. Anket çalışmasına katılan öğretim elemanlarının yaş aralıklarına bakıldığında 24 (% 35,8) kişi ile yaş grubunda yoğunlaştıkları görülmüştür. Araştırmaya katılanların 18 i (%26,9) yaş grubunda iken, 11 i ( %16,4) 46-50, 6 sı (%8,9) ve 8 inin (%12) 56 ve üstü yaş grubunda oldukları tespit edilmiştir Facebook un Kullanımı Ankete cevap veren 62 öğretim elemanından 50 sinin (% 74,6) Facebook hesabı vardır. Hesabı olan 50 öğretim elemanının 25 i kadın, 25 i erkektir. Facebook kullanıcılarının yaş grubunda ağırlıklı olarak toplanmış olduğu gözlenmiştir.

9 1039 Katılımcıların 28 i (% 56) her gün Facebook hesabını kontrol ettiğini belirtmiştir. 14 ü (%28) haftada birkaç kez, 6 sı (%12) ayda birkaç kez ve 2 si (%4) ise yılda birkaç kez Facebook hesabına giriş yaptığını belirtmiştir. Cinsiyetle kullanım sıklığı arasında anlamlı bir bağ tespit edilememiştir. Yaş ile kullanım sıklığı ilişkisine baktığımızda da 45 ve altı yaş grubundaki katılımcıların yoğunluklu olarak hergün Facebook a girdikleri ortaya çıkmaktadır. Geçirilen süreye bakıldığında ise katılımcıların 37 sinin (% 74) yarım saat ve daha az vakit geçirdiklerini belirttikleri görülmektedir. Katılımcılardan sadece 1 kişi Facebook ta 3 saatten fazla zaman geçirdiğini belirtmiştir. Facebookta etkinleşmenin göstergelerinden biri olan grup üyeliklerinin olup olmadığı sorusuna alınan cevaplarla 34 kişinin (% 68) grup üyeliği olduğu belirlenmiştir. Cinsiyet ve grup üyelikleri konusunda anlamlı bir farklılık bulunmaktadır, erkek katılımcıların grup üyeliklerine olan yatkınlıklarının daha fazla olduğu gözlenmiştir. Özellikle internet ve teknoloji konulu grup üyeliklerine bakıldığında hiçbir kadın katılımcının bu gruplara üye olmadığı ortaya çıkmıştır. Bu grup üyeliklerinin dağılımına bakıldığında katılımcıların 30 kişinin öğrenci gruplarına, 40 kişinin ortak ilgi gruplarına, 5 kişinin internet ve teknoloji, gruplarına ve 18 kişinin organizasyon ve kuruluşların gruplarına üye oldukları sonucu elde edilmiştir, bir kişinin birden fazla gruba üyeliği olduğu ve internet ve teknoloji gruplara üye olan katılımcıların hepsinin erkek olduğu dikkat çekmektedir. Yaş ve grup üyelikleri ilişkisine bakıldığında ise grup üyesi olan katılımcıların 45 ve altı yaş grubunda ( %79,4) toplandığı gözlenmektedir. 55 ve üstü yaş grubundaki kullanıcıların ise grup üyeliği bulunmamaktadır Facebook un Benimsemesi Anadolu Üniversitesi, İletişim Bilimleri Fakültesi Öğretim Elemanlarından ders verenlere uygulanan bu çalışmada, anket tekniği kullanılarak öğretim elemanlarının sosyal medya içinde en fazla kullanılan Facebook u kullanma alışkanlıkları saptanacaktır Facebook un benimsenmesinin belirlenmesine yönelik sorulan sorulara verilen cevaplar, öğretim üyelerinin Facebook u benimsediklerini ve kullandıklarını göstermektedir. Katılanların 37 kişisi (%74) daha kısa sürede daha fazla kişiyle iletişim kurma olanağından yararlandığına katıldığını söylemiştir. 28 kişi (% 56) daha kısa sürede daha çok şey paylaşabildiğini belirtmiştir. Facebook ta paylaşılan görüş ve bilgilerin farklı bakış açıları getirerek kişisel gelişime katkıda bulunduğu konusuna olumlu bakan katılımcıların sayısı 19 da (% 38) kalmıştır ancak bu konuda 14 kişinin de (% 28) kararsız kaldıkları ve 16 kişinin ise (% 32) katılmadığı gözlenmiştir. Katılımcıların 33 ü (% 66) Facebook u olumlu bulurken, sadece 1 kişi olumsuz yaklaşmaktadır. Katılımcıların hemen hemen hepsi ( %96) Facebook a kolay üye oldukları konusunda hemfikirdirler, ancak sadece 33 kişi (% 66) Facebook un kullanımını kolay bulduğunu belirtmiştir. Katılımcıların 41 i (% 82) Facebook u fikirlerine önem verdikleri kişiler kullandığı için kullandığına katılmamıştır ve yine 41 kişi (% 82) öneri üzerine kullandığı konusuna katılmadığını belirtmiştir.

10 1040 Katılımcılardan 25 kişi (% 50) çevresindeki kişiler Facebook kullandığı için kendisinin de kullandığını belirtirken 8 kişi (% 16) bu konuda kararsız olduğunu belirtmiştir. Katılımcıların 28 i Facebook kullanmak için gerekli olan bilgi ve kaynaklara kolaylıkla erişebildikleri konusuna olumlu yaklaşırken, kullanırken kolaylıkla yardım alabildikleri konusunda 18 ( %36) kişi kararsız kaldığını ve 23 kişi de (%46) kolaylıkla yardım aldığını belirtmektedir. Katılımcılar Facebook un kullandıkları diğer paylaşım ve iletişim ortamlarına benzer olup olmadığı konusunda 27 kişi (% 54) benzediğini, 12 kişi (% 24) kararsız oldukları ve 11 kişi (% 22) ise benzemediği görüşünü vermişlerdir. Facebbok a internet erişimi olan her yerden istenildiği zaman erişim olup olmadığı konusuna ise katılımcıların 41 i (% 82) olumlu yaklaştıklarını belirtmiştir, yani internet erişim olan her yerden Facebook a kolaylıkla erişim sağlanabilmektedir. Katılımcılardan 31 kişi (%62) Facebook profillerini kişiselleştirdiklerini belirtmişlerdir. Facebook aracılığıyla öğrenme ve etkinliklerini düzenleyip düzenleme oranlarına bakıldığında katılımcıların 25 inin (%50) bu konuda olumlu bir tavra sahip olduğunu, 14 kişi (% 28) olumsuz yaklaşırken, 11 kişinin de (% 22) kararsız kaldığı gözlenmiştir. Katılımcıların 37 si (%74) Facebook ta kendi kişisel ilgi ve gereksinimleri doğrultusunda hareket ettiklerini belirtmiştir. Grup oluşturma konusunda yaklaşımlarına ilişkin soruya ise 31 kişi (%62) olumsuz baktıklarını belirtirken, 19 kişi (% 38) grupların iletişimi ve ilişkileri güçlendirdiğine katıldığını, 20 kişi (% 40) ise katılmadığını, 11 kişi de (% 22) ise kararsız kaldıklarını belirtmiştir. Facebook u ortak ilgi ve amaçlara sahip kişilerle işbirliği amacıyla kullanan katılımcılar 16 kişi (% 32) olarak ortaya çıkmıştır. Bu konuda 14 kişi kararsız kalmış ( %28), 20 kişi de ( %40) katılmadığını belirtmiştir. Facebook aracılığıyla ortak ilgi alanlarına sahip kişilerle tanışma konusunda Katılımcıların 19 u ( % 38) olumlu ve 19 u ( % 38)olumsuz bir tavır göstermektedir, diğer katılımcılar kararsız olduklarını belirtmiştir. Katılımcıların 15 i (% 30) Facebook taki oyun gibi uygulamalarla hoş vakit geçirdiğini belirtirken,31 kişi (% 62) bu tür uygulamaları kullanmadığını belirtmiştir. Facebook a genel yaklaşıma baktığımızda, öğretim elemanlarının olumlu yaklaştıkları özellikle iletişim ve paylaşım konusunda kullandıkları ortaya çıkmıştır. Listelerindeki arkadaşlarına duyuru yapmak ve paylaşımda bulunmak amacıyla kullanımı yaygındır. Başka kişilerin olaylara ve paylaşılan gönderilere tepkilerini öğrenmek ve fikir edinmek amaçlı da kullanılmaktadır. Bu ortama katılmak öğretim üyelerince kolay bulunmuştur, özelliklerini öğrenmek ve kullanmak da yorucu veya zor değildir, kullanıcı dostu bir yazılımdır. Kullanıcıların daha rahat ve kolay iletişim kurmalarını ve paylaşımda bulunmalarını desteklemektedir. Öğretim elemanları da buna katılmaktadır.

11 1041 Öğretim elemanlarının Facebook a başkalarının önerisi ve başkaları bu ortamda olduğu için katıldıkları konusuna katılmamaları ise bu ortamda olmamanın kendi tercihleri olduğunu göstermektedir. Kendi istekleri ile yararlı buldukları için Facebook ta yer almakta ve ortamın etkileşimliliğini etkin bir şekilde kullanmaktadırlar. Internet erişimi olan her mekandan Facebook a bağlanmak kolaydır. Öğretim elemanları açtıkları hesabı kendilerini yansıtacak şekilde ve ihtiyaçları doğrultusunda kişiselleştirmektedir, bu ortamda öğrenme etkinlikleri düzenlemekte ve arkadaşlarıyla paylaşmaktadırlar. Gruplara katılmanın iletişimi ve ilişkileri güçlendirdiği konusunda da olumlu yaklaşım gözlenmiştir. Ancak ortak ilgi alanına sahip kişilerle işbirliği amacıyla kullanmak konusunda olumsuz bir yaklaşım vardır. Facebook ta ilgi gören uygulamalardan biri de oyunlardır. Facebook kullanıcıları sanal ortamda oynanan, Farmville, Diner Dash vb. oyunlara ilgi göstermekte ve arkadaşlarının da bu oyunlara dahil olması için tavsiyede bulunmaktadır. Öğretim elemanlarının büyük bölümünün bu tür uygulamalara katılmadığı ortaya çıkmıştır. Öğretim elemanları Facebook u yoğunluklu olarak listelerindeki arkadaşlarıyla ilgili gelişmelerden haberdar olmak, onlarla kolay iletişim kurmak, paylaşımda bulunmak, geri bildirim almak ve geri bildirimde bulunmak amaçlı kullanmaktadır Facebook un Kullanım Amacı Gelişen teknoloji sonucu artan etkileşimlilik, yeni iletişim ortamlarının ve şekillerinin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Sosyal ağlar da bu yeni iletişim ortamlarından biridir. Bu ağlar aracılığıyla bireyler iletişim kurmakta, etkileşim içerisine girmekte, paylaşım, işbirliği ve hatta öğrenme etkinliklerini bu ortamlarda gerçekleştirebilmektedirler. İnsanlar hemen hemen hergün sosyal ağlara bağlanmakta, buralarda zaman geçirmektedirler ve geçirilen süre her gün artmaktadır. Tüm yaş gruplarından birçok insan sosyal ağlara farklı amaçlar doğrultusunda katılmakta ve çevrimiçi sosyal ağlara katılan kullanıcı sayıları her geçen gün artmaktadır. Daha önce de belirtildiği gibi Facebook üye sayısı 500 milyon kişinin üzerindedir. Sosyal ağların bu inanılmaz gelişimi, özel yaşantının farklı bireylerle paylaşılması, günlük olay ve haberlerin paylaşımı ve bilgi alışverişinin bu ortamlarda gerçekleşiyor olması açısından oldukça dikkat çekicidir. Bu bölümdeki soruların hepsine 1 kişi, iki tanesine de 2 kişi yanıt vermemeyi tercih etmiştir. Katılımcıların 20 si (%40) eski arkadaşlarını bulmak için Facebook u bazen kullandığını, 16 sı (%32) çoğunlukla Facebook aracılığıyla eski arkadaşlarını bulduğunu belirtmiştir. Bu soruya alınan cevaplar Facebook un kuruluş amacına uygun bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Sosyal ağların kurulması ve devamının sağlanmasında etkili bir ortamdır. Benzer şekilde arkadaşlara iletişim kurmak amaçlı Facebook kullanımı da %75 gibi yüksek bir orandadır. Katılımcıların 24 ü (% 49) bu durumun tam tersi olarak hiçbir zaman yeni arkadaşlıklar kurmak için kullanmadıklarını belirtmişlerdir, 12 kişi (%24) bazen kullandığını %4 ü ise çoğunlukla kullandığını belirtmiştir. Ortak ilgi ve gereksinimlere sahip kişilerle iletişim kurma amaçlı kullanımla ilgili soruya katılımcıların 14 ü (%28) hiçbir zaman, 14 ü (%28) bazen ve 15 i (%30) ise bazen cevabını vermişlerdir.

12 1042 Kişilerin birbirleriyle çeşitli bilgi ve kaynak paylaşımı amacıyla Facebook kullanımlarına baktığımızda katılımcıların 17 si (%34) bazen, 17 si (%34) çoğunlukla, 3 ü (%6)i her zaman, 6 sı (%12) nadiren ve 6 sı da (%12) hiçbir zaman cevaplarını vermiştir. Katılımcılar ödev ve proje gibi kaynakları da Facebook üzerinden paylaşmadıklarını belirtmişlerdir, 16 kişi (%32) bu ortamı hiçbir zaman bu amaçla kullanmadığını belirtmiştir. Benzer durum akademik çalışmalara destek ile ilgili kullanımda da gözlenmektedir. Katılımcıların 17 si (%34) hiçbir zaman bu ortamı akademik çalışmalarına destek amacıyla kullanmayacağını belirtirken, 15kişi (% 30) bazen kullandığını belirtmiştir, her zaman kullananların ise 2 kişi (%4) ile sınırlı kalmıştır. Facebook un okul arkadaşlarıyla ilgili gelişmeleri, hayatlarındaki değişiklikleri takip etme amaçlı kullanımı ile ilgili soruya verilen cevaplar kişilerin 17 sinin bazen( %35) bu amaçla bu ortamı kullandığını ortaya koymuştur. Katılımcılardan günlük yaşam ile gelişmeleri 19 kişinin ( %38) ve gündemdeki yenilikleri 13kişinin ( %26) takip etmek amacıyla Facebook u kullanıyor olmaları dikkat çekicidir. Tüm yaş gruplarından birçok insan sosyal ağlara farklı amaçlar doğrultusunda katılmakta ve çevrimiçi sosyal ağlara katılan kullanıcı sayısı her geçen gün artmaktadır. İnsanlar hemen hemen hergün sosyal ağlarda zaman geçirmektedir ve geçirilen süre hızla artmaktadır. Sosyal ağların bu inanılmaz gelişimi, özel yaşantının farklı bireylerle paylaşılması, günlük olay ve haberlerin paylaşımı ve bilgi alışverişinin bu ortamlarda gerçekleşiyor olması açısından oldukça dikkat çekicidir. Bu ağlar aracılığıyla bireyler iletişim kurmakta, etkileşim içerisine girmekte, paylaşım, işbirliği ve hatta öğrenme etkinliklerini bu ortamlarda gerçekleştirebilmektedirler. Öğretim elemanları eski arkadaşlarını bulmak amacıyla Facebook u kullanmaktadır ancak hiç tanımadıkları kişilerle arkadaş olmak veya arkadaş aramak konusuna olumlu bakmamaktadırlar. Eski arkadaşların bulunması (ilkokul, ortaokul, lise, üniversite, eski işyeri, mahalle vb.) Facebook un kuruluş amacına uygun bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Sosyal ağların kurulması ve devamının sağlanmasında etkili bir ortamdır. Benzer şekilde arkadaşlara iletişim kurmak amaçlı Facebook kullanımı da yaygındır. Facebook un benimsenmesi ile ilgili bölümde alınan cevaplar öğretim elemanlarının gruplara dahil olma ve yararları konusunda olumlu düşündüklerini göstermekteydi, ancak benimsenme ile ilgili kısımda gruplara ilişkin sorularda kararsız bir tutum gözlenmiştir. Öğretim elemanlarının bir çoğunun bir veya daha fazla gruba üyeliği bulunmaktadır, bu durum tanımadıkları, bilmedikleri kişilerin kurduğu gruplara karşı bir tavır olarak açıklanabilir. Öğretim elemanları arkadaş listelerindeki kişilerle çeşitli bilgi ve kaynakları paylaşmak konusunda isteklidirler, ancak ödev, makale gibi akademik çalışmaların paylaşılması ve paylaşılan bilginin güvenilirliği konusunda emin olmadıkları ve paylaşımda bulunmadıkları ortaya çıkmıştır. Öğretim elemanları günlük yaşam ile gelişmeleri takip etmek için Facebook u da bir araç olarak kullanmaktadırlar, gerek arkadaşlarının hayatları gerekse dünya ve ülke gündemini bu ortamdan takip etmektedirler, yani Facebook benimsenmiş ve günlük yaşam pratiklerinin içerisindeki yerini almıştır

13 Facebook un Eğitim Amaçlı Kullanımı Anket çalışmasına katılan İletişim Bilimleri Fakültesi öğretim üyelerinin hepsi ders vermektedir. Bu nedenle bu bölümde yer alan analizler önemlidir. Katılımcıların büyük bir çoğunluğu yani 40 kişi ( %80) Facebook un sınıf arkadaşları arasında iletişim kurulmasına katkı sağladığı konusunda hem fikirdirler. Öğretim elemanları sınıf içi diyalogun bu ortamda, etkili bir şekilde gerçekleştirilebileceğini ve devam edebileceğini, öğrencilerin iletişimlerinin sadece ders saatleri ile sınırlı olmaktan çıkabileceği düşüncesini taşımaktadırlar. İletişim süresi artan öğrencilerin birbirlerini tanıyacakları ve daha iyi ortak çalışmalar yürütebilecekleri önemli bir nokta olarak karşımıza çıkmaktadır. Araştırmanın bu bölümündeki soruların bazılarına 1,( 4 soru) bazılarına 2 ( 6 soru) ve 1 soruya da 3 katılımcı cevap vermemeyi tercih etmiştir. Öğretim elemanı ve öğrenci arasındaki iletişimin önemi yadsınamayacak düzeydedir, buna katkıda bulunabilecek her ortam değerlendirilmelidir. Katılımcıların Facebook un iletişim kurulmasına katkı sağlayacağı konusunda ki yaklaşımı da bunu destekler niteliktedir, katılımcılardan 37 kişi (%74) buna katılmaktadır. Sadece 1 katılımcı hiç katkısı olmayacağını düşündüğünü, ve 3 katılımcıda bu fikre katılmadığını belirtmiştir. Her ne kadar iletişim kurulmasında etkin bir ortam olduğu katılımcılar tarafında düşünülse de sınıf içi tartışmaların yürütülmesi konusunda katılımcıların 21 i (%42) kararsız kalmışlardır. Yine de azımsanmayacak bir oranda katılımcı 21 Facebook u sınıf içi tartışmaların yürütülmesi için uygun bir ortam olarak görmektedir., 8 katılımcı ise kararsız kalmıştır. Facebook un kullanımı daha çok duyurum ve görev dağılımı konusuna ön plana çıkmaktadır. Üzerinde en çok uzlaşı sağlanan konular, Facebook un dersle ilgili duyurumların yapılmasında uygun bir ortam olduğu konusuna 36 kişinin ( %72) ve ödevlerin verilmesi 31 kişinin ( % 62) katılması olmuştur. Öğretim elemanları ortak ilgi ve gereksinimler doğrultusunda akademik gruplar oluşturulması konusunda da olumlu bir tavır göstermektedirler. 32 ( %64) katılımcı bu konuda Facebook un olumlu olduğunu düşünmekteyken 6 ( %12) katılımcı olumsuz yaklaşmıştır. Katılımcıların yarısından fazlası ( 29 kişi) dersleriyle ilgili bilgi paylaşımında bulunmak ve grup çalışmalarını Facebook üzerinden yürütmek konusuna olumlu yaklaşmıştır. Ders veya proje sırasında yararlanılabilecek çoklu ortam desteği bu konuda öğretim elemanlarının fikirlerini olumlu yönde etkilemiştir, katılımcıların 26 kişi ( %52) video, animasyon ve ses desteğinin sağlanması konusuna katılmaktadır. Ancak öğrenme materyallerin erişim konusunda hala güvenilir bir ortam olarak kabul etme aşamasında kararsız kalmışlardır. Katılımcıların 6 sı ( %12) bu konuda kesinlikle olumsuz düşündüğünü belirtirken, 7 kişi katılmadığını ( %14), 21 kişi( %42) kararsız olduğunu ve 14 kişi ( %28) olumlu yaklaştığını belirtmiştir. Bu konuda kesinlikle olumlu düşündüğünü belirten bir katılımcı bulunmamaktadır. Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi nde yürütülmekte olan 284 dersin sadece 1 tanesi tamamen Facebook üzerinden gerçekleştirilmektedir. Öğretim elemanları bu ortamı destekleyici bir

14 1044 ortam olarak kullanmaktadırlar. Öğretim üyeleri öğrencilerle iletişim kurmak, öğrencilerin birbirleriyle iletişim kurmaları, onlaradan haberdar olmak ve dersle ilgili duyurum ve paylaşımların yapılması konusunda Facebook u uygun bir ortam olarak görmektedirler. Ancak dersin tamamını Facebook üzerinden yürütmek konusunda olumsuz bir tavır sergilemektedirler. Anket çalışmasına katılan İletişim Bilimleri Fakültesi öğretim üyelerinin hepsi ders vermektedir. Bu nedenle bu bölümde yer alan analizler önemlidir. Katılımcıların büyük bir çoğunluğu (40 kişi) Facebook un sınıf arkadaşları arasında iletişim kurulmasına katkı sağladığı konusunda hem fikirdirler. Öğretim elemanları sınıf içi diyalogun bu ortamda, etkili bir şekilde gerçekleştirilebileceğini ve devam edebileceğini, öğrencilerin iletişimlerinin sadece ders saatleri ile sınırlı olmaktan çıkabileceği düşüncesini taşımaktadırlar. İletişim süresi artan öğrencilerin birbirlerini tanıyacakları ve daha iyi ortak çalışmalar yürütebilecekleri önemli bir nokta olarak karşımıza çıkmaktadır. Öğretim elemanları bu ortamı destekleyici bir unsur olarak kullanmaktadırlar. Öğretim elemanları öğrencilerle iletişim kurmak, öğrencilerin birbirleriyle iletişim kurmaları, onlardan haberdar olmak ve dersle ilgili duyurum ve paylaşımların yapılması konusunda Facebook u uygun bir ortam olarak görmektedirler. Ancak dersin tamamını Facebook üzerinden yürütmek konusunda kararsız bir tavır sergilemektedirler. Ancak ortamın daha fazla öğretim elemanı tarafından ders amaçlı kullanılması uzak bir gelecek değildir, çünkü anket uygulamasına katılan öğretim elemanlarının hemen hemen hepsi bir şekilde Facebook u derslerinde kullanmaktadır, en az kullanan öğretim elemanı dersi için bir grup kurarak duyurum yapmaktadır. Öğretim elemanı ve öğrenci arasındaki iletişimin önemi yadsınamayacak düzeydedir, buna katkıda bulunabilecek her ortam değerlendirilmelidir. Katılımcıların Facebook un iletişim kurulmasına katkı sağlayacağı konusunda ki yaklaşımı da bunu desteklemektedir, ancak sınıf içi tartışmalar konusunda öğretim elemanları bu ortamın etkililiği konusunda kararsız kalmıştır. Facebook un öğretim etkinliklerinde güncel kullanımı daha çok duyurum, görev dağılımı ve ödevlerin toplanması konularında ön plana çıkmaktadır. Öğretim elemanları büyük ölçüde dersleri için gruplar kurmakta ve bu grup sayfalarında dersleriyle ilgili bilgi paylaşımında bulunmakta ve grup çalışmalarını Facebook üzerinden yürütmektedir. Ders veya proje sırasında yararlanılabilecek çoklu ortam desteği bu konuda öğretim elemanlarının fikirlerini olumlu yönde etkilemiştir. Ancak öğretim elemanları Facebook u öğrenme materyallerine erişim konusunda hala güvenilir bir ortam olarak kabul etme aşamasında kararsız kalmışlardır. Öğretim elemanları Facebook u derslerine destek ve iletişim kurmak amaçlı kullanmaktadır. Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi nde yürütülmekte olan 284 dersin sadece bir tanesi tamamen Facebook üzerinden gerçekleştirilmektedir. Anket çalışmasının bu bölümünden elde edilen veriler genel olarak değerlendirildiğinde öğretim üyelerinin yakın bir gelecekte, biraz da destekle, derslerini Facebook üzerinden yürütmeye olumsuz bakmadıklarını ortaya koymaktadır.

15 5. SONUÇ 1045 Sosyal ağlar günümüz toplumunu etkilemiş ve bazı alışkanlıklarını değiştirmiştir. Sosyal ağların özelliklerinin ve olanaklarının etkili bir şekilde kullanılması, öğretim elemanlarının eğitim öğretim süreçlerini aktif, yaratıcı, ortak çalışmalarla öğrenme ile desteklemelerine, öğrenci-öğrenci, öğrenciiçerik ve öğretmen-öğrenci etkileşimi arttırmada, öğrencilerin araştırma, sorgulama ve problem çözme becerilerini kullanmaları ve geliştirmeleri konusunda destek olmaktadır. İletişim becerilerini geliştirmekte, katılımı ve sosyal bağlılığı genişletmekte, yaşıt desteğini güçlendirmekte ve işbirliğine dayalı öğrenmenin gerçekleşmesini sağlamaktadır. Ayrıca sosyal ağ siteleri, kolay ve ucuz bir şekilde kullanılabilmekte, öğrenciler için eğitim süreçlerine kolaylıkla entegre edilebilmekte ve bu türdeki kullanımlar hızla yaygınlaşmaktadır. Internet kullanıcılara zaman ve mekan ile sınırlı olmayan bir iletişim ortamı sağlamaktadır. Sosyal ağlar, enformasyon, düşünce ilgi ve bilgi paylaşım imkanı tanıyarak karşılıklı etkileşim yaratan çevrim içi araçlardır. İletişim Bilimleri Fakültesi öğretim elemanları tarafından aktif olarak kullanılmaktadır. Çalışmamız da İletişim Bilimleri Fakültesi öğretim üyelerinin Facebook u benimsediklerini ve yoğun bir biçimde kullandığını göstermektedir. İletişim Bilimleri Fakültesi öğretim üyeleri Facebook un eğitsel amaçla kullanımına da sıcak bakmaktadır. Öğrencilerin büyük bir bölümü mobil internet ile sosyal medyayı her an her yerden kullanabilmektedir. Bu nedenle öğrenmenin desteklenmesi amacıyla Facebook un kullanılması da anlamlı hale gelmektedir. Öğretim elemanları Facebook un salt eğitim amaçlı kullanımında kararsız bir tutum sergilemişlerdir, Facebook u daha çok öğrencileri ile iletişim kurma ve paylaşımda bulunma ortamı olarak değerlendirmektedirler. Sosyal ağlar akademisyenler için de birçok imkan sağlamaktadır; esnek ve kullanıcı dostu olması sebebi ile diğer öğretim yönetim sistemlerine göre daha kolay kullanılabilmektedir. Facebook kaynak kitapların paylaşımı, duyurumu, grup ödevleri, uygulamalar ve dersler için kullanılmaktadır. Öğretim elemanları ve öğrenciler Facebook ta derslere ait materyalleri, web sitelerine ait adresleri ve videoları gönderebilir, google belgeleri ile bağlantı oluşturarak öğrencilerin sunularını, ödevlerini ve diğer ürünleri paylaşılabilirler. Ortak çalışma yoluyla öğrenme( takım çalışması), araştırma, sorgulama, tartışma becerileri, eleştirel düşünme ve problem çözme becerilerini desteklemek için Facebook etkili bir şekilde materyalleri (video dosyaları, ses dosyaları, resimler, tablolama, sunu, veritabanı ve diğer türdeki belgeleri içeren web siteleri) paylaşmak, gündelik olayları, haberleri, kişileri veya grupları takip etmek, tartışma ortamlarına dahil olmak için kullanılabilir. Bu araştırmada da benzer bir sonuç elde edilmiştir. Araştırmaya katılan öğretim elemanlarından Facebook üyeliği bulunan kişiler bu özelikleri aktif olarak kullanmaktadırlar. Sosyal paylaşım ağları her geçen gün günlük hayatımızın daha fazla içerisine girmektedir, bu noktada derslerin Facebook ortamında yürütülmesi aşamasında bu durumu yadsımak mümkün değildir, öğretim

16 1046 elemanlarının yaklaşımları da bu yöndedir, hiç biri Facebook un etkili bir ortam olduğunu yadsımamakta ve imkanlarından yararlandıklarını belirtmektedirler. Araştırmanın varsayımı olan yaşı 46 nın üzerinde olan öğretim elemanı, Facebook u kullansa bile onun eğitim amaçlı kullanılmasına inanmamaktadır varsayımımız doğrulanmıştır ve 56 + yaş grubuna dahil olan öğretim elemanları öğretim ortamı olarak Facebook u kabul etmekte diğer yaş gruplarına göre daha olumsuz bir tutum sergilemiştir. KAYNAKÇA Akar, E. Sanal toplulukların bir türü olarak sosyal ağ siteleri : bir pazarlama iletişimi kanalı olarak işleyişi (Social networking sites as a type of virtual communities : processing as a marketing communication channel), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi ( Anadolu University Journal of Social Science), 2010, Cilt/Vol: 10, Sayı/No: 1, Sayfa/PP: Aydoğan, F., Akyüz, A. ( 2010). İkinci Medya Çağında İnternet. İstanbul : Alfa Yayınları. B001QV00NY Awl, D.( 2010) Facebook Me! A Guide to Socializing, Sharing, and Promoting on Facebook. Berkeley: Peachpit Press. Bilen, M.( 2002) Plandan Uygulamaya Öğretim. Anı Yayıncılık, Ankara Gülbahar, Y., Kalelioğlu, F. & Madran, R. O. (2010). Sosyal Ağların Eğitim AmaçlıKullanımı. inet-tr 2010 Türkiye de İnternet Konferansı. İstanbul :İstanbul TeknikÜniversitesi. Jones, N., Blackey, H., Fitzgibbon, K., Chew, E. ( 2010) Get out of MySpace! Computers & Education, Vol. 54, 2010, pp Jordan, T. (1999). Cyberpower. London: Routledge. Kelsey, T. ( 2010) Social Networking Spaces: From Facebook to Twitter and Everything In Between (Beginning). New York: Apress. Mattelart, A. (2004). Bilgi Toplumunun Tarihi. İletişim Yayınevi, İstanbul. Murray, C..( 2008). Schools and Social Networking: Fear or Education?, Synergy Perspectives: Local, Vol. 6 Issue 1, pp Osuagwu, N.G.( 2009). Facebook Addiction: The Life & Times of Social Networking Addicts. Philadelphia: Ice Cream Melts Publishing. Perlman, D., Miller, R..(2008), Intimate Relationships. New York: McGraw-Hill. Shih, C. ( 2009).The Facebook Era: Tapping Online Social Networks to Build Better Products, Reach New Audiences, and Sell More Stuff. Ohio: Prentice Hall. Toprak, A. ( 2009). Toplumsal paylaşım ağı Facebook. Kalkedon Yayınları, İstanbul.

17 1047 YamamotoG.T., Demiray, U., Kesim,M.. (2010). Türkiye de E-öğrenme: Gelişmeler ve Uygulamalar. Ankara: Cem Web Ofset. Yasemin Gülbahar, Filiz Kalelioğlu, Orçun Madran (2010). Sosyal Ağların Eğitim Amaçlı Kullanımı. XV. Türkiye'de İnternet Konferansı, İstanbul, Turkey) (Facebook a big hit with narcissists: study, 2010, Toronto: The Canadian Press Toronto Published Tuesday, Sep. 07, 2010,)