GÜZEL SANATLAR VE SPOR LİSELERİ PİYANO DERS KÝTABI 9. SINIF YAZARLAR

Transkript

1 GÜZEL SANATLAR VE SPOR LİSELERİ PİYANO DERS KÝTABI 9. SINIF YAZARLAR Zeynep Gülnur SAYAR İbrahim ACER Korcan DİRİK DEVLET KİTAPLARI ÜÇÜNCÜ BASKI..., 2012

2 MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI YAYINLARI...: 4767 DERS KİTAPLARI DİZİSİ...: ??.Y Her hakkı saklıdır ve Millî Eğitim Bakanlığına aittir. Kitabın metin soru ve şekilleri kısmen de olsa hiçbir surette alınıp yayımlanamaz. Editör Ali Kazım AKDAĞ Dil Uzmanı Turgay ANAR Program Geliştirme Uzmanı Muharrem Hilmi AKBULUT Ölçme ve Değerlendirme Uzmanı İsmail GÜNDAY Rehberlik Uzmanı Meral PARLAR Görsel Tasarım Uzmanı Gülten AĞRITMIŞ Füruzan ŞİMŞEK ISBN Millî Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulunun gün ve 104 sayılı kararı ile ders kitabı olarak kabul edilmiş, Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğünün gün ve 3398 sayılı yazısı ile üçüncü defa adet basılmıştır.

3

4 ATATÜRK'ÜN GENÇL E H TABES Ey Türk gençli i! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk cumhuriyetini, ilelebet, muhafaza ve müdafaa etmektir. Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin, en k ymetli hazinendir. stikbalde dahi, seni, bu hazineden, mahrum etmek isteyecek, dahilî ve haricî, bedhahlar n olacakt r. Bir gün, istiklâl ve cumhuriyeti müdafaa mecburiyetine düflersen, vazifeye at lmak için, içinde bulunaca n vaziyetin imkân ve fleraitini düflünmeyeceksin! Bu imkân ve flerait, çok nâmüsait bir mahiyette tezahür edebilir. stiklâl ve cumhuriyetine kastedecek düflmanlar, bütün dünyada emsali görülmemifl bir galibiyetin mümessili olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatan n, bütün kaleleri zapt edilmifl, bütün tersanelerine girilmifl, bütün ordular da t lm fl ve memleketin her köflesi bilfiil iflgal edilmifl olabilir. Bütün bu fleraitten daha elîm ve daha vahim olmak üzere, memleketin dahilinde, iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hattâ h yanet içinde bulunabilirler. Hattâ bu iktidar sahipleri flahsî menfaatlerini, müstevlilerin siyasî emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret içinde harap ve bîtap düflmüfl olabilir. Ey Türk istikbalinin evlâd! flte, bu ahval ve flerait içinde dahi, vazifen; Türk istiklâl ve cumhuriyetini kurtarmakt r! Muhtaç oldu un kudret, damarlar ndaki asîl kanda, mevcuttur!

5 .. MUSTAFA KEMAL ATATURK

6

7 ÝÇÝNDEKÝLER ÖÐRENME ALANI: PÝYANO ÇALMA TEKNÝKLERÝ 1. ÜNÝTE 1.BASAMAK 1. KONUMDA TEMEL DAVRANIÞLAR 1. Oturuþ ve Duruþ Kurallarý Parmak Numaralarý...6 Okuma Metni: Pianoforte Orta Do Konumunda Parmak Teknikleri Nota Deðerleri ve Sus Ýþaretleri...10 Okuma Metni: Mektup Legato Tekniði Ölçü Motif ve Cümle Cümle Baðý ve Uzatma Baðý...25 Ölçme ve Deðerlendirme Çalýþmalarý ÜNÝTE 1. BASAMAK 2. KONUMDA TEMEL DAVRANIÞLAR 1. Siyah Tuþlarýn Kullanýmý Sol Elde Akor Kullanýmý Nüanslar Staccato Ölçme ve Deðerlendirme Çalýþmalarý ÜNÝTE 1. BASAMAK 3. KONUMDA TEMEL DAVRANIÞLAR 1. Sol Konumu...50 Okuma Metni: Fýkralar Re Konumu Okuma Metni: Fýkralar La Konumu Mi Konumu...62 Ölçme ve Deðerlendirme Çalýþmalarý...67

8 ÖÐRENME ALANI: PÝYANO LÝTERATÜRÜNDE BASAMAK SÝSTEMÝ 1. ÜNÝTE 2. BASAMAK SAÐ VE SOL ELDE PARMAK GEÇÝÞLERÝ ÝLE MAKAMSAL DÝZÝLERE GÝRÝÞ 1. Ters Hareketli Geçiþler...70 Okuma Metni: Robert Schumann'ýn Genç Müzikçilere Öðütlerinden Üçüncü Konumdaki Her Konumdan Baþlayan Ters Hareketli Diziler Do Konumunda Paralel Hareketli Parmak Geçiþleri...88 Okuma Metni: Atatürk ve Müzik Devrimi Rast Makamý Dizisi Nihavent Makamý Dizisi...98 Okuma Metni: Piyanistin Çalýþma Prensipleri Ölçme ve Deðerlendirme Çalýþmalarý ÜNÝTE 2. BASAMAK LEGATO, NON-LEGATO TEKNÝKLERÝ 1. Üçüncü Konumda Sað El Legato, Sol El Non-Legato Çalýþmalarý Sað El Non-Legato, Sol El Legato Çalýþmalarý Okuma Metni: Ýdil BÝRET (Devlet Sanatçýsý) Ölçme ve Deðerlendirme Çalýþmalarý Öz Deðerlendirme Formu Öðrenci Gözlem Formu Akran Deðerlendirme Formu Tutum Ölçeði Terimler Sözlüðü Kaynakça

9 Kitabýmýzý Tanýyalým Konu Bu bölüm iþlenecek konu adlarýný gösterir. > 1. OTURUÞ VE DURUÞ KURALLARI Hazýrlýk Bu bölüm, yeni bilgilerin öðrenilmesi amacýyla ön bilgilerin harekete geçirilmesini, konuyu sezdirmeyi amaçlar. Tanýmlama-Çözümleme-Uygulama Dersin sorular ve etkinlikler aracýlýðýyla iþlendiði, konuya yönelik öðrenilenlerin uygulandýðý bölümdür. > > Hazýrlýk Çalýþmalarý 3. Ünlü piyanistlerin görüntülü konser kayýtlarýný sýnýfa getiriniz. Tanýmlama Çözümleme Uygulama Bilgi Notu Konuya iliþkin küçük bilgilerin verildiði bölümdür. > rit. Bilgi Notu Ritardando: Bir eserin çalýnýp, söylenirken hýzýnýn giderek yavaþlamasýna denir. Etkinlik Sýnýf içinde öðrencilerin konuya yönelik etkin katýlýmýnýn saðlandýðý bölümdür. Soru Konuya yönelik sorularý kapsar. > > 1. Etkinlik l Aþaðýdaki fotoðraflardan hangisi doðru oturuþ tekniðini göstermektedir? 1. Soru l Sizce piyano çalarken özel bir taburenin kullanýlmasý gerekli midir? Dikkat Yapýlan çalýþmaya yönelik dikkat edilmesi gereken noktalarý belirtir. Okuma Metni Konuya veya etkinliðe yönelik okuma metinlerini belirtir. > > l Alýþtýrmalar çalýþýlýrken metronom kullanýlýr. Okuma Metni Gazi Mustafa Kemal'in Leopoldine König'e yazdýðý mektup Ölçme ve Deðerlendirme Çalýþmalarý Öðrencilerin, ünite ile ilgili öðrendiklerini çoktan seçmeli, boþluk doldurmalý, doðruyanlýþ, eþleþtirmeli ve açýk uçlu sorularla deðerlendirilmelerine yönelik bölümdür. > Ölçme ve Deðerlendirme Çalýþmalarý A. Aþaðýda verilen bilgilerin karþýsýna bilgiler doðru ise D, yanlýþ ise Y yazýnýz. Açýklama Ürün Dosyasý: Öðrencilerin, etkinlik ve yapmýþ olduðu araþtýrmalardan seçerek sakladýðý ürünlerin yerleþtirildiði dosyadýr. Ayrýca öðretmenin süreç deðerlendirmesinde kullanacaðý bir materyaldir. 1

10

11

12 1. OTURUÞ VE DURUÞ KURALLARI Hazýrlýk Çalýþmalarý 1. Üst sýnýflardan öðrencilerin piyano çalarken oturuþ, el tutuþ ve ayak duruþlarý hakkýnda gözlem yapýnýz. Gözlemlerinize yönelik düþüncelerinizi söyleyiniz. 2. Piyano çalmada kullanýlan temel tekniklerden bildiklerinizi söyleyiniz. 3. Ünlü piyanistlerin görüntülü konser kayýtlarýný sýnýfa getiriniz. Tanýmlama Çözümleme Uygulama 1. Etkinlik l Aþaðýdaki fotoðraflardan hangisi doðru oturuþ tekniðini göstermektedir? l Bu fotoðraftan hareketle doðru oturuþ tekniðinin özelliklerini söyleyiniz. a) b) c) 2. Etkinlik l Aþaðýdaki fotoðraflardan hangisi doðru el tutuþ tekniðini göstermektedir? l Bu fotoðraftan hareketle doðru el tutuþ tekniðinin özelliklerini söyleyiniz. a) b) c) 4

13 3. Etkinlik l Aþaðýdaki fotoðraflardan hangisi doðru ayak duruþuna örnektir? l Bu fotoðraftan hareketle doðru ayak duruþunun özelliklerini söyleyiniz. a) b) c) 4. Etkinlik l Sýnýfa getirip izlediðiniz konser görüntülerindeki piyanistlerin oturuþu, el tutuþu ve ayak duruþlarý hakkýnda arkadaþlarýnýzla tartýþýnýz. Tartýþma sonuçlarýndan hareketle piyano çalarken oturuþ, el tutuþ ve ayak duruþ kurallarýný söyleyiniz. Soru l Sizce piyano çalarken özel bir taburenin kullanýlmasý gerekli midir? Gerekli ise nedenlerini söyleyiniz. 5. Etkinlik l Gözlemlediðiniz ünlü piyanistleri doðru oturuþ ve duruþ yönüyle deðerlendiriniz. 6. Etkinlik l Piyanoda doðru oturuþ ve duruþ tekniklerini uygulamalý olarak gösteriniz. 5

14 2. PARMAK NUMARALARI Hazýrlýk Çalýþmasý l 1,2,3,4,5 rakamlarýnýn sað ve sol elinizin parmaklarýyla eþleþtirilmesi hakkýnda bilgi toplayýnýz. Tanýmlama Çözümleme Uygulama 1. Soru l El parmaklarýnýzý numaralandýrsaydýnýz numaralandýrmaya hangi parmaktan baþlardýnýz? Niçin? 2. Soru l Parmak numaralandýrýlmasýnda herhangi bir simetri var mýdýr? Görüþlerinizi söyleyiniz. 1. Etkinlik l Sað ve sol elinizin parmaklarýný göstererek bunlarýn parmak numaralarýný söyleyiniz. 2. Etkinlik l Yanda verilen fotoðraf üzerindeki boþluklara parmak numaralarýný yazýnýz. 6

15 Okuma Metni PIANOFORTE Yumuþak, gürültüsüz anlamýna gelen piano sözcüðüyle andýðýmýz çalgýnýn asýl adý Ýtalyanca pianofortedir. Piyano olarak kýsaltýlmýþ þekliyle adlandýrdýðýmýz çalgý, tellere vurulan tokmaklar mekanizmasýna dayandýðý için vurmalý çalgý sýnýfýna girer. Sözlüklerde kýsaca pf olarak yazýlýr. Sert sesler kadar yumuþak sesleri de ayrýcalýkla duyurabilme özelliðinden dolayý, bu çalgýya forte ve piano gibi karþýt gürlükte iki niteleme bir arada yakýþtýrýlmýþtýr. Piyanodan önceki klavyeli çalgýlar (klavsen, klavikord) gibi ses gürlüðünü yükseltip alçaltma özelliðine sahip 1800'lerden sonra ortaya çýkar. Johann Christian Bach (Yohan Kýristiyan Bah), Carl Philipp Emanuel Bach (Karl Filip Emanuel Bah), Mozart, Clementi (Kýlementi) ve Cramer (Kýramer) ile yeni çalma teknikleri geliþir. Beethoven (Bethovýn) kendi fýrtýnalý duygularýndaki dinamik deðiþkenliði yansýtabilmek için özel mekanizma öngörür ve ilk kez sesleri uzatmaya yarayan pedaldan yararlanýr. Romantik bestecilerin karmaþýk imgelerini duyurabildiði için romantizmin en gözde çalgýsý piyano olur. Chopin (Þopen), Schubert (Þubert), Schumann deðildir. Piyano ise hem piano (hafif) hem de forte (Þuman), Mendelssohn (Mendelson), Brahms (kuvvetli) dinamikleri yorumlayabilir. 1709'da Floransa'da Cristofori (Kýristofori) tarafýndan yapýlan 4 oktavlýk ilk piyano, yumuþak ve sert sesleri duyurabilen klavsen olarak adlandýrýlýr. 1726'da Alman org ustasý Silbermann'ýn (Silberman) yaptýðý iki piyano, J. S. Bach (Bah) a sunulur. Bach, (Býrams), Liszt (List) ve Rachmaninov (Rahmaninov) gibi nice besteci, piyanonun tüm olanaklarýný kullanýrken kendi ustalýklý yorumlarýna göre mekanizmanýn da geliþmesine yol açmýþlardýr. 19. yüzyýl boyunca solo çalgý özelliðini korumuþ, 20. yüzyýlda orkestranýn herhangi bir çalgýsý olarak da kullanýlmýþ 1746'da Kral Friedrich (Firedrik)'in Potsdam ve vurmalý yönü önem kazanmýþtýr. (Postam)'daki sarayýnda bu çalgýyla bir konser verir. Ýlk piyanolar, uzun süre klavsen görünümünü koruyan kare biçimli çalgýlardýr. Mekanizmasýný deðiþtirip bugünkü biçimine yaklaþtýran Avusturyalý Stein Evin ÝLYASOÐLU Zaman Ýçinde Müzik (Kýsaltýlmýþtýr.) (Þtayn) ve Amerikalý Behrent (Behrent) olmuþtur. Bugün konsol ya da duvar piyanosu dediðimiz þekli, 7

16 3. ORTA DO KONUMUNDA PARMAK TEKNÝKLERÝ Hazýrlýk Çalýþmasý l Piyanodaki siyah tuþlarýn diziliþi ile ilgili araþtýrma ve gözlemler yapýnýz. Tanýmlama Çözümleme Uygulama Soru l Piyanodaki siyah tuþlarýn diziliþi ile ilgili yaptýðýnýz araþtýrma ve gözlemlerden hareketle piyanoda siyah tuþlar nasýl dizilmiþtir? Açýklayýnýz. 1. Etkinlik l Siyah tuþ dizimine göre piyanonun ortasýnýn neresi olduðunu gösteriniz. 2. Etkinlik l Piyano üzerinde ikili ve üçlü siyah tuþlarý gösteriniz. 3. Etkinlik l Aþaðýdaki klavye üzerinde ikili siyah tuþlarý yuvarlak içine alýnýz. 5. 8

17 4. Etkinlik l Aþaðýdaki klavye üzerinde üçlü siyah tuþlarý yuvarlak içine alýnýz. 5. Etkinlik l Aþaðýda verilen klavye üzerindeki gösterimden hareketle piyanonuzun üzerindeki orta do konumunu gösteriniz Etkinlik l Aþaðýda verilen klavye üzerindeki diðer do konumlarýna sað ve sol el parmak numaralarýný yazýnýz. 9

18 4. NOTA DEÐERLERÝ VE SUS ÝÞARETLERÝ Hazýrlýk Çalýþmalarý 1. Nota deðer tablosunda birlik, ikilik, dörtlük notalarý ve sus iþaretlerini inceleyiniz. 2. Piyano eserleri hangi anahtarlar kullanýlarak yazýlýr? Tanýmlama Çözümleme Uygulama 1. Etkinlik l Aþaðýdaki dizek üzerine birlik, ikilik, dörtlük notalar ile suslarýný yazýnýz. 2. Etkinlik l Aþaðýda verilen nota ve suslarýn deðerlerini söyleyerek yanda verilen boşluklara yazınız. 3. Etkinlik l Aþaðýdaki dizek üzerine sol ve fa anahtarlarý çiziniz. 10

19 Okuma Metni Viyanalý müzik öðretmeni bir genç kýzýn Gazi Mustafa Kemal Paþa'ya yazdýðý mektubun Türkçesi Gazi Mustafa Kemal'in Leopoldine König'e yazdýðý mektup Viyana, Türk Ulusunun Þanlý Kurtarýcýsýna, Ekselans, Bendeniz Büyük Savaþ ýn dehþetleri içinde bulunmuþ bir subay kýzýyým. Bütün dünyanýn düþman kesildiði biz Avusturyalýlar, uçurumun kenarýnda bulunuyoruz. Mutsuz ülkemiz belki daha uzun süre, daha iyi zamanlarý beklemek zorunda kalacaktýr. Buna karþýlýk Türkiye, yeniden doðuþunun borçlu bulunduðu bir adama sahip olmak mutluluðunu elde etmiþtir. Türk zaferi, güçlü elinizle yaratýlan bu þanlý kurtuluþ, adaleti seven herkesi içten sevinçlere kavuþturmuþtur. Bendeniz de yüksek denetiminiz altýnda Türk ulusunun kazandýðý bu þanlý zafer hakkýndaki sevinç ve duygularýmý, bestelediðim marþý Ekselanslarýna sunarak belirtmek istiyorum. Ekselansýn bu marþtan bir zevk duymalarýnýn benim için bir onur olacaðýný arz ile ve büyük bir baðlýlýkla, bir imzanýzýn baðýþlanmasýný rica ederim. Leopoldine KÖNIG (Leopoldin König) Wien (Viyen), XIII, Steinbauergasse (Þýtaynbavergase ) 25. D. Desterr (Dester) Matmazel, Hassas ve rakik (duygulu ve ince) bir ruhun ifade-i alamý (elemlerinin anlatýmý) olan mektubunuzu ve ulusumuzun kazandýðý zaferi terennüm eden marþýnýzý aldým. Çok teþekkür ederim. Adalet geç olsa bile, mutlaka tecelli edecektir. Bu, Kudret-i Fatýra'nýn (Tanrý'nýn yaratýcý gücünün) deðiþmez bir kanunudur. Binaenaleyh, sevgili vatanýmýzýn halihâzýrý (þimdiki durumu) sizi üzmesin. En yakýn zamanda memleketinizin nail-i halas ve istiklâl olmasýný (kurtuluþ ve baðýmsýzlýða eriþmesini) temenni ederim, matmazel. Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi Baþkumandan Gazi Mustafa Kemal Bütün Dünya 2000 Dergisi (Düzenlenmiþtir.) 11

20 5. LEGATO TEKNÝÐÝ Hazýrlýk Çalýþmasý l Legato tekniði hakkýnda bilgi toplayýnýz. Topladýðýnýz bilgileri sýnýfta arkadaþlarýnýzla paylaþýnýz. Tanýmlama Çözümleme Uygulama 1. Etkinlik l Aþaðýdaki fotoðraflarý inceleyerek fotoðraflardaki hareketin özelliklerini fotoðrafýn yanýndaki noktalý bölüme yazýnýz. l Fotoðraflarda belirlediðiniz özelliklerden yola çýkarak legato tekniðini tanýmlayýnýz

21 Etkinlik l Legato tekniði hakkýndaki araþtýrmalardan edindiðiniz bilgilerle, incelediðiniz fotoðraflardan elde ettiðiniz izlenimlerinizi karþýlaþtýrýnýz. l Karþýlaþtýrma sonuçlarýný maddeler hâlinde aþaðýdaki noktalý bölüme yazýnýz

22 6. ÖLÇÜ Hazýrlýk Çalýþmalarý 1. Ölçü çizgisi ve bitiþ çizgisi hakkýnda bilgi toplayýnýz. 2. Ölçü sayýlarý hakkýnda bilgi toplayýnýz. Tanýmlama Çözümleme Uygulama 1. Etkinlik l Ölçü ve bitiþ çizgisi hakkýnda topladýðýnýz bilgileri arkadaþlarýnýzla paylaþýnýz. l Ölçü ve bitiþ çizgilerinin neden kullanýldýðýný söyleyiniz. l Ölçü sayýsýnýn ne anlama geldiðini açýklayýnýz. 2. Etkinlik l Aþaðýdaki dizek üzerine ölçü ve bitiþ çizgilerini çiziniz. 3. Etkinlik l Aþaðýdaki dizeði dört eþit ölçüye bölerek ölçülere 4/4 lük ölçü sayýsýna göre çeþitli ritmler yazýnýz. 4. Etkinlik l Aþaðýdaki dizeði dört eþit ölçüye bölerek ölçülere 2/4 lük ölçü sayýsýna göre çeþitli ritmler yazýnýz. 14

23 5. Etkinlik l Yandaki nota deðerlerinden yola çýkarak müzikte noktanýn ne anlama geldiðini ifade ediniz. l Aþaðýdaki dizeði dört eþit ölçüye bölünüz. l Böldüðünüz dizeðe 3/4 lük ölçü sayýsýna göre çeþitli ritmler yazýnýz. 6. Etkinlik l Aþaðýda verilen 1. basamak orta do konumundaki alýþtýrmalarý çalýnýz. l Alýþtýrmalar çalýþýlýrken metronom kullanýlýr. Bu ünite içindeki tüm alýþtýrmalarý q = 60 metronom hýzýndan baþlayýp aþamalý olarak q = 108 metronom hýzýna çýkararak çalýnýz. 1. BASAMAK ALIÞTIRMALAR Ýkinci Parmaklarýn Kullanýmý 1. Alýþtýrma 108 Korcan DÝRÝK 15

24 2. Alýþtýrma 108 Korcan DÝRÝK Üçüncü Parmaklarýn Kullanýmý 3. Alýþtýrma 108 Korcan DÝRÝK 16

25 4. Alýþtýrma 108 Korcan DÝRÝK Dördüncü Parmaklarýn Kullanýmý 5. Alýþtýrma 108 Korcan DÝRÝK 17

26 6. Alýþtýrma 108 Ýbrahim ACER Beþinci Parmaklarýn Kullanýmý 7. Alýþtýrma 108 Ýbrahim ACER 18

27 8. Alýþtýrma 108 Korcan DÝRÝK 9. Alýþtýrma 108 Ýbrahim ACER 19

28 Birinci Parmaklarýn Kullanýmý 10. Alýþtýrma 108 Ýbrahim ACER 11. Alýþtýrma 108 Ýbrahim ACER 20

29 12. Alýþtýrma 108 Korcan DÝRÝK 13. Alýþtýrma 108 Korcan DÝRÝK 21

30 14. Alýþtýrma 108 Ýbrahim ACER 15. Alýþtýrma 108 Ýbrahim ACER 22

31 7. MOTÝF VE CÜMLE Hazýrlýk Çalýþmalarý 1. Türkçe dersinde öðrendiklerinizden yola çýkarak cümlenin ne anlama geldiðini söyleyiniz. 2. Bir cümleyi meydana getiren ögeleri söyleyiniz. 3. Müzik dilindeki cümleyi meydana getiren ögeleri araþtýrýnýz. 4. Point d orgue (puandorg), fermata (fermata) ve ritardando (ritardando) terimleri hakkýnda bilgi toplayýnýz. 5. Aþaðýdaki terimlerin Türkçe karþýlýklarýný bularak boþluklara yazýnýz. upbeat (apbiit) :... auftakt (auftakt) :... anacrusis (anakuruzis) :... anacrouse (anakruz) :... Tanýmlama Çözümleme Uygulama 1. Etkinlik l Müzik dilindeki cümleyle Türkçedeki cümleyi karþýlaþtýrarak cümle teriminin ortak ve farklý yönlerini aþaðýdaki noktalý yerlere yazýnýz. Ortak Yönler Farklý Yönler l Yukarýda belirlediðiniz ortak ve farklý yönlerden hareketle müzikte motifin tanýmýný yapýnýz. 2. Etkinlik l Aþaðýda verilen notalarýn ve suslarýn deðerlerini söyleyiniz. 23

32 Bilgi Notu Point d orgue: Altýna veya üstüne geldiði notanýn isteðe baðlý olarak süresinden fazla çalýnýp ya da söyleneceðini belirtir. rit. Ritardando: Bir eserin çalýnýp söylenirken hýzýnýn giderek yavaþlayacaðýný belirtir. 3. Etkinlik l Aþaðýdaki alýþtýrmanýn ölçü biçimini inceleyerek daha önce öðrendiðiniz ölçü biçimleri ile arasýndaki farký söyleyiniz. Korcan DÝRÝK 24

33 8. CÜMLE BAÐI VE UZATMA BAÐI Hazýrlýk Çalýþmalarý 1. Müzikteki baðlar hakkýnda bilgi toplayýnýz. 2. Cümle baðý ile uzatma baðý arasýndaki farký araþtýrýnýz. Tanýmlama Çözümleme Uygulama 1. Etkinlik l Cümle bağı ile uzatma bağı arasındaki fark düşünerek aşağıda verilen alıştırmadaki bağları ayırtediniz. l Bulduðunuz baðlarýn çeþidini söyleyiniz. l Baðlar arasýndaki farklýlýklarýn nedenlerini açýklayýnýz. (Mavi Tuna Valsi nden bölüm) Johann STRAUSS (Yohan Þýtraus) 25

34 ALIÞTIRMALAR 16. Alýþtýrma 108 Ýbrahim ACER 17. Alýþtýrma 108 Gülnur SAYAR 26

35 18. Alýþtýrma 108 Gülnur SAYAR 19. Alýþtýrma 108 Düz: Gülnur SAYAR 27

36 20. Alýþtýrma 108 Ýbrahim ACER 21. Alýþtýrma 108 Korcan DÝRÝK 28

37 Ölçme ve Deðerlendirme Çalýþmalarý A. Aþaðýda verilen ifadelerin karþýsýna bilgiler doðru ise D, yanlýþ ise Y yazýnýz. 1. Sað elimizin iþaret parmaðýnýn numarasý 2 dir. ( ) 2. Sol elimizin iþaret parmaðýnýn numarasý 2 dir. ( ) 3. Sað ve sol elimizin baþ parmaklarýnýn numarasý 5 tir. ( ) 4. Sað ve sol elimizin serçe parmaklarýnýn numarasý 1 dir. ( ) 5. Piyanoda sað ayak önde sol ayak geride durmalýdýr. ( ) 6. Piyano taburesi kiþilerin anatomik özelliklerine göre alçaltýlýr veya yükseltilir. ( ) 7. Piyano önünde dik oturulmalýdýr. ( ) 8. Piyano çalarken kolçaklý sandalye kullanýlmalýdýr. ( ) B. Aþaðýdaki noktalý yerlere uygun sözcükleri yazýnýz. 9. a) Piyanoda sesler arasýnda boþluk býrakmadan, sesleri baðlý çalma tekniðine... tekniði denir. b) Bir eserin çalýnýp söylenirken hýzýnýn giderek yavaþlamasýna... denir. c) Bir eserin ilk ölçüsü ile son ölçüsünün verilen ölçü sayýsýna göre birbirini tamamlamasýna... denir. d) Eserdeki herhangi bir notanýn isteðe baðlý olarak süresinden fazla çalýnýp söylenmesine... denir. C. Aþaðýdaki sorularýn doðru cevabýný iþaretleyiniz. 10. Aþaðýdaki objelerin hareketlerinden hangisi legato tekniðinin gösterimi için örnek olamaz? A) B) C) D) E) 11. Aþaðýdaki oturuþ tekniklerinden hangisi doðru deðildir? A) Piyano önünde sýrt dik durmalýdýr. B) Piyano önünde sol ayak geride durmalýdýr. C) Piyano önünde sað ayak önde durmalýdýr. D) Piyano önünde her iki ayak da geride durmalýdýr. E) Piyano önünde klavyenin ortasýna oturulmalýdýr. 29

38 D. Aþaðýdaki sorularý cevaplandýrýnýz. 12. Aþaðýda verilen notalarýn deðerlerini yazýnýz Aþaðýda verilen suslarýn deðerlerini yazýnýz Aþaðýdaki dizekler üzerine sol anahtarý çizerek iki dörtlük, üç dörtlük, dört dörtlük ölçü sayýlarýný yazýnýz. 15. Aþaðýdaki adý verilen notalarý dizekte belirtilen anahtara göre yazýnýz. Do----MÝ-----Sol------Fa------Re Do-----Fa-----Sol-----Si-----La 16. Aþaðýdaki alýþtýrmalardaki cümle baðlarýný kýrmýzý kalemle iþaretleyiniz. Menuet Johann Sebastian BACH (Yohan Sebastian Bah) 30

39 Etüt Jean-Babtiste DUVERNOY (Jan Baptis Duverni) 17. Aþaðýda verilen alýþtýrmalardaki uzatma baðlarýný mavi kalemle iþaretleyiniz. Kuþluk Vakti Naci MADANOÐLU Divane Naci MADANOÐLU 31

40

41 1. SÝYAH TUÞLARIN KULLANIMI Hazýrlýk Çalýþmalarý 1. Diyez, bemol ve natürel terimlerinin anlamlarýný araþtýrýnýz. 2. Müzikte tekrar iþaretleriyle ilgili bilgi toplayýnýz. Tanýmlama Çözümleme Uygulama 1. Etkinlik l Aþaðýdaki iþaretlerin adlarýný ve ne anlama geldiklerini yazýnýz Etkinlik l Aþaðýda yazý olarak verilen notalarý dizek üzerine yazýnýz. fa diyez, si bemol, sol diyez, do natürel, la natürel, re bemol 33

42 3. Etkinlik l Aþaðýdaki klavye üzerinde gösterilen yeni konumdan hareketle piyano tuþlarý üzerinde ellerinizi konumlandýrýnýz Orta Do 4. Etkinlik l Aþaðýdaki iþaretin adýný ve iþlevini yazýnýz. l Aþaðýdaki noktalý notanýn içerdiði sekizlik nota sayýsýný yazýnýz.... D.C.... al fine Alýþtýrma 108 Korcan DÝRÝK 34

43 2. SOL ELDE AKOR KULLANIMI Hazýrlýk Çalýþmasý l Akor ve akor yapýlarý hakkýnda bilgi toplayýnýz. Tanýmlama Çözümleme Uygulama 1. Etkinlik l Yaptýðýnýz araþtýrmalardan hareketle aþaðýda verilen egzersizlerden akor olanlarýný iþaretleyiniz. l Akorun oluþabilmesi için en az kaç sesin birlikte týnlamasý gerektiðini söyleyiniz. 35

44 23. Alýþtýrma 108 Ýbrahim ACER 24. Alýþtýrma 108 Korcan DÝRÝK 36

45 25. Alýþtýrma 108 Antoine SCHMOLL (Anton Þumol) 37

46 26. Alýþtýrma Ludwig van BEETHOVEN (Ludvig van Bethovýn)

47 3. NÜANSLAR Hazýrlýk Çalýþmalarý 1. Nüans kelimesinin anlamýný araþtýrýnýz. 2. Müzikteki gürlük terimleri ve iþaretleri hakkýnda bilgi toplayýnýz. Tanýmlama Çözümleme Uygulama 1. Etkinlik l Yaptýðýnýz araþtýrmadan hareketle aþaðýdaki sembollerin karþýsýna adlarýný ve anlamlarýný yazýnýz. Semboller Ad Anlam ppp pp p mp mf f ff fff cresc. decresc. dim. 2. Etkinlik l Normal konuþma tonunuzu mf kabul ederek sýnýfta arkadaþlarýnýzla piano ve forte konuþma alýþtýrmalarý yapýnýz. 39

48 27. Alýþtýrma 108 James HOOK (Ceyms Huk) legato 28. Alýþtýrma 108 Gülnur SAYAR 40

49 29. Alýþtýrma Largo Anton DVORAK (Anton Dývorjak) Düzenleme: Hans Günter HEUMANN 41

50 30. Alýþtýrma 108 Gülnur SAYAR 42

51 4. STACCATO Hazýrlýk Çalýþmalarý 1. Staccato (stakato) teriminin ne anlama geldiðini araþtýrýnýz. 2. Legato ve staccato teknikleri arasýndaki farký araþtýrarak sýnýfta arkadaþlarýnýzla tartýþýnýz. Tanýmlama Çözümleme Uygulama 1. Etkinlik l Aþaðýdaki ölçülerin altýna alýþtýrmalarýn hangi teknikler ile çalýnmasý gerektiðini yazýnýz Etkinlik l Staccato terimiyle ilgili yaptýðýnýz araþtýrmadan hareketle aþaðýdaki eser üzerindeki staccato notalarý yeþil kalemle iþaretleyiniz. l Aþaðýda verilen eser çalýnýrken sol elin hangi tekniði kullanmasý gerektiðini tartýþýnýz. Musette Johann Sebastian BACH 43

52 3. Etkinlik l Aþaðýdaki alýþtýrmada legato ve staccato olan yerleri renkli kalemlerle gösteriniz ve alýþtýrmayý çalýnýz

53 31. Alýþtýrma 108 Carl CZERNY (Karl Çerni) 45

54 32. Alýþtýrma 108 Ýbrahim ACER 46

55 33. Alýþtýrma 108 Gülnur SAYAR Ölçme ve Deðerlendirme Çalýþmalarý A. Aþaðýdaki noktalý yerleri uygun sözcüklerle doldurunuz. 1. Müzik yazýsýnda mezzoforte...anlamýna gelir. 2. Crescendo (kreþendo)...anlamýna gelir ve... sembolü ile gösterilir. 3. Diminuendo (diminuendo)...anlamýna gelir ve...sembolü ile gösterilir. 4. Staccato kelimesi... anlamýna gelir. 5. Müzik yazýsýndaki notalar üzerine koyulan nokta iþareti... anlamýna gelir ve... çalýnýr. B. Noktalý yere aþaðýdaki terimlerden hangisi getirilmelidir? 6. En az üç farklý sesin ayný anda týnlamasýna... denir. A) Legato B) Akort C) Staccato D) Aralýk E) Akor 47

56 C. Aþaðýdaki sorularý cevaplandýrýnýz. 7. Aþaðýda kavramlar ve bu kavramlara karþýlýk gelen tanýmlar karýþýk olarak verilmiþtir. Kavramlarý tanýmlarý ile eþleþtiriniz. Diyez Diyez ya da bemolün etkisini ortadan kaldýrýr. Bemol Önüne geldiði notayý yarým ses inceltir. Naturel Önüne geldiði notayý yarým ses kalýnlaþtýrýr. 8. Aþaðýdaki egzersizdeki akorlarý yuvarlak içine alýnýz. Ýngiliz Halk Þarkýsý 9. Aþaðýdaki egzersiz üzerine parmak numaralarýný yazýnýz ve egzersizi çalýnýz. 10. Çaldýðýnýz egzersizdeki 1, 3 ve 5. ölçülerin farkýný tartýþýnýz. 48

57

58 1. SOL KONUMU Hazýrlýk Çalýþmalarý 1. Piyanoda ellerin konumlandýrýlmasý hakkýnda bilgi toplayýnýz. 2. Klavye üzerinde kaç farklý sol konumu olabilir, tartýþýnýz. Tanýmlama Çözümleme Uygulama 1. Etkinlik l Aþaðýda verilen klavye üzerindeki gösterimden hareketle piyanonuzda ellerinizi yerleþtirdiðiniz yeni konumun adýný söyleyiniz Etkinlik Orta Do l Birinci etkinlikte ellerinizi yerleþtirdiðiniz yeni konumu parmak numaralarýna göre açýklayýnýz. 3. Etkinlik l Sol konumunda sað ele denk gelen notalarýn parmak numaralarýný söyleyiniz. 4. Etkinlik l Sol konumunda sol ele denk gelen notalarýn parmak numaralarýný söyleyiniz. 50

59 5. Etkinlik l Aþaðýda sað el için verilmiþ olan notalarýn parmak numaralarýný yazýnýz. 6. Etkinlik l Aþaðýda sol el için verilmiþ olan notalarýn parmak numaralarýný yazýnýz. Okuma Metni Fýkralar Bir Adet Entonasyon Uzun zamandýr müzik öðretmeni bulunmayan bir okula öðretmen atanmýþtý. Öteden beri keman çalmakla övünen bir öðrencinin ilk iþi, öðretmene kemanýný dinletmek oldu. Öðretmen birkaç parçayý dinledikten sonra: Fena deðil ama, senin entonasyonun yok, dedi. Öðrenci biraz düþündükten sonra konuþtu: Satýldýðý yeri söyleyin bir tane de ondan alayým efendim... Sorumluluk Sahibi Görevli Orkestra Beethoven'ýn Leonore Uvertürü nü çalacaktý. Bu eserin bir özelliði de sahnenin dýþýnda çalýnmasý gereken bir trompet solosunun olmasýydý. Uvertür bitmiþ, trompet solo duyulmamýþtý. Orkestra þefi hýþýmla sahnenin arkasýna gitti ve orada salonun güvenlik sorumlusuyla trompetçiyi tartýþma hâlinde buldu. Güvenlik sorumlusu baðýrýyordu: Burada çalamazsýnýz. Ýçeride konser var! Prof. Koral ÇALGAN Müzik Fýkralarý 51

60 7. Etkinlik l Aþaðýdaki birinci basamak sol konumundaki alýþtýrmalarý çalýnýz. l Alýþtýrmalar çalýþýlýrken metronom kullanýlýr. 34. Alýþtýrma 108 Gülnur SAYAR 52

61 35. Alýþtýrma 108 Korcan DÝRÝK 53

62 2. RE KONUMU Hazýrlýk Çalýþmasý l Klavye üzerinde kaç farklý re konumu olabilir, tartýþýnýz. Tanýmlama Çözümleme Uygulama 1. Etkinlik l Aþaðýda verilen klavye üzerindeki gösterimden hareketle piyanonuzda, ellerinizi yerleþtirdiðiniz yeni konumun adýný söyleyiniz Orta Do 2. Etkinlik l Re konumunda sað ele denk gelen notalarýn parmak numaralarýný söyleyiniz. 3. Etkinlik l Re konumunda sol ele denk gelen notalarýn parmak numaralarýný söyleyiniz. 54

63 4. Etkinlik l Aþaðýda sað el için verilmiþ olan notalarýn parmak numaralarýný yazýnýz. 5. Etkinlik l Aþaðýda sol el için verilmiþ olan notalarýn parmak numaralarýný yazýnýz. Okuma Metni Fýkralar Müzik Sözlüðü Fortepiano: Bakýnýz Pianoforte Klavier: Bakýnýz Fortepiano Pianoforte: Bakýnýz Klavier Berber Kapalý Devlet Konservatuvarý Müdür Yardýmcýsýna bir öðrenci geldi ve akþam Sevil Berberi ne gitmek istediðini ileterek ondan izin istedi. Müdür Yardýmcýsý elini öðrencinin omuzuna koydu. Oðlum bu gün hem izin günü deðil hem de bu saatte berberler açýk deðildir. Cumartesi gidersin... Prof. Koral ÇALGAN Müzik Fýkralarý 55

64 6. Etkinlik l Aþaðýdaki birinci basamak re konumundaki alýþtýrmalarý çalýnýz. 36. Alýþtýrma Jingle Bells l Konum deðiþikliði yapýldýðýnda parmak numaralarýna dikkat edilmelidir

65 37. Alýþtýrma 108 Alexander BURKARD (Aleksandýr Burkart) 57

66 3. LA KONUMU Hazýrlýk Çalýþmalarý l Klavye üzerinde kaç farklý la konumu olabilir, tartýþýnýz. Tanýmlama Çözümleme Uygulama 1. Etkinlik l Aþaðýda verilen klavye üzerindeki gösterimden hareketle ellerinizi yerleþtirdiðiniz yeni konumun adýný söyleyiniz Orta Do 2. Etkinlik l La konumunda sað ele denk gelen notalarýn parmak numaralarýný söyleyiniz. 3. Etkinlik l La konumunda sol ele denk gelen notalarýn parmak numaralarýný söyleyiniz. 58

67 4. Etkinlik l Aþaðýda sað el için verilmiþ olan notalarýn parmak numaralarýný yazýnýz. 5. Etkinlik l Aþaðýda sol el için verilmiþ olan notalarýn parmak numaralarýný yazýnýz. Bilgi Notu Üzerine geldiði nota ya da notalar grubunun bir oktav tiz çalýnacaðý anlamýna gelir. Altýna geldiði nota ya da notalar grubunun bir oktav pes çalýnacaðý anlamýna gelir. 6. Etkinlik l 60 ve 61. sayfalarda verilen birinci basamak la konumundaki alýþtýrmalarý çalýnýz. 59

68 38. Alýþtýrma Halk Þarkýsý 80 60

69 39. Alýþtýrma 80 Gülnur SAYAR 61

70 4. MÝ KONUMU Hazýrlýk Çalýþmasý l Klavye üzerinde kaç farklý mi konumu olabilir, tartýþýnýz. Tanýmlama Çözümleme Uygulama 1. Etkinlik l Aþaðýda verilen klavye üzerindeki gösterimden hareketle piyanonuzda ellerinizi yerleþtirdiðiniz yeni konumun adýný söyleyiniz Orta Do 2. Etkinlik l Mi konumunda sað ele denk gelen notalarýn parmak numaralarýný söyleyiniz. 3. Etkinlik l Mi konumunda sol ele denk gelen notalarýn parmak numaralarýný söyleyiniz. 62

71 4. Etkinlik l Aþaðýda sað el için verilmiþ olan notalarýn parmak numaralarýný yazýnýz. 5. Etkinlik l Aþaðýda sol el için verilmiþ olan notalarýn parmak numaralarýný yazýnýz. 6. Etkinlik l Aþaðýdaki nota ve suslarýn deðerlerini söyleyiniz. 7. Etkinlik l Aþaðýdaki boþ dizek üzerine belirtilen ölçü sayýsýna uygun olarak dörtlük, sekizlik, onaltýlýk nota ve sus deðerleri ile ritmik okumaya yönelik alýþtýrma oluþturunuz. l Oluþturduðunuz alýþtýrmayý elinizi 3/4 lük vurarak okuyunuz. 63

72 8. Etkinlik l Aþaðýda verilen birinci basamak mi konumundaki alýþtýrmalarý çalýnýz. l Alýþtýrmalar çalýnýrken nota üzerinde bulunan artikülasyon iþaretlerine dikkat edilmelidir. 40. Alýþtýrma 108 Fritz EMONTS (Firitz Emonts) 64

73 41. Alýþtýrma 108 Richard KRENTZLIN (Riçýrt Kýrentzlin) 65

74 42. Alýþtýrma 88 Gülnur SAYAR 66

75 Ölçme ve Deðerlendirme Çalýþmalarý Aþaðýdaki sorularý cevaplandýrýnýz. 1. Piyanoda öðrendiðiniz konumlarýn isimlerini söyleyiniz. 2. Aþaðýdaki dizekler üzerinde verilen donanýmlarý dikkate alarak, öðrendiðiniz konumlarla ilgili notalarý ve parmak numaralarýný yazýnýz. 67

76

77

78 1. TERS HAREKETLÝ GEÇÝÞLER Hazýrlýk Çalýþmalarý 1. Dizi ve gam kelimelerinin anlamlarýný araþtýrýnýz. 2. Majör diziler hakkýnda bilgi toplayýnýz. Tanýmlama Çözümleme Uygulama 1. Etkinlik l Dizinin tanýmýný yaparak do sesi ile baþlayan dizinin seslerini söyleyiniz. 2. Etkinlik l Do sesi ile baþlayan majör dizinin sað elde hangi parmak numaralarýyla çalýnabileceðini tartýþýnýz. l Varýlan sonucu piyanoda uygulayýnýz. 3. Etkinlik l Do sesi ile baþlayan majör dizinin sol elde hangi parmak numaralarýyla çalýnabileceðini tartýþýnýz. l Varýlan sonucu piyanoda uygulayýnýz. 4. Etkinlik l Aþaðýda sað el için yazýlmýþ do majör dizisinin üzerine parmak numaralarýný yazýnýz. 5. Etkinlik l Aþaðýda sol el için yazýlmýþ do majör dizisinin üzerine parmak numaralarýný yazýnýz. 70

79 43. Alýþtýrma Alýþtýrma 120 Ýbrahim ACER 71

80 45. Alýþtýrma Fritz EMONTS 1 72

81 Okuma Metni Robert Schumann'ýn Genç Müzikçilere Öðütlerinden Robert Schumann 1. Kulak eðitimine çok önem veriniz. Küçük yaþlarda sesleri ve tonaliteleri tanýmaya çalýþýnýz. 2. Gamlara ve öteki parmak alýþtýrmalarýna sürekli çalýþýnýz. 3. Ýyi sayýnýz. 4. Armoni kurallarýný erken öðreniniz. 5. Müzik teorisi, þifreli bas, kontrpuan gibi þeylerden ürkmeyiniz. 6. Yarým yamalak çalýþmayýnýz. Her zaman istekle çalýþýnýz ve eserleri hiçbir zaman yarým býrakmayýnýz. 7. Aðýrlaþmak ve acele etmek iki temel hatadýr. 8. Kolay eserleri iyi ve güzel bir biçimde çalmaya çaba gösteriniz. Bu, güç bir eseri çalmaktan daha iyidir. 9. Her zaman, iyi akort edilmiþ çalgý üzerinde çalýþýnýz. 10. Bir eseri yalnýz parmaklarla öðrenmek yeterli deðildir. Onu çalgýsýz, þarký hâlinde de söyleyebilmelisiniz. 11. Sesiniz az da olsa, eseri çalgýnýn yardýmý olmadan ilk görüþte okumaya alýþýnýz. Böylelikle kulaðýn duyarlýlýðý daima artacaktýr. 12. Çalarken sizi dinleyenlerle ilgilenmeyiniz. 13. Yanýnýzda hep bir üstat sizi dinliyormuþ gibi çalýnýz. 14. Karþýnýza ilk defa çalacaðýnýz bir eser çýkarsa onu önce okuyunuz. 15. Ýcrada gösteriþli çalýþa özenmeyiniz. Eserde bestecinin düþünmüþ olduðu etkileri ifade etmeye çabalayýnýz. Baþka þey aranmamalýdýr. Fazlasý karikatür olur. 16. Tanýnmýþ bestecilerin eserlerinde deðiþiklik yapmak, bazý sesleri çýkarmak veya aralara yeni çalýþ üslubuna uygun süslemeler sokuþturmak ayýp sayýlmalýdýr. 17. Çalýþacaðýnýz eserlerin seçimi konusunda daha deneyimli müzisyenlere danýþýnýz. 18. Büyük bestecilerin önemli eserlerini zamanla tanýmalýsýnýz. 19. Önünde çalacaðýnýz kimseleri seçiniz; fakat kendinizi mahcup düþüreceðini hissettiðiniz bir eseri çalmayýnýz. 20. Düo, trio, vb. gibi beraber çalma fýrsatýný kaçýrmayýnýz. Bu, çalýþýnýzý akýcý ve hareketli bir hâle getirir. 21. Çaldýðýnýz enstrümaný seviniz; fakat bir tanedir, en yükseðidir diye böbürlenmeyiniz. O alet gibi baþka aletlerin de olduðunu ve hepsinin onun kadar iyi olduklarýný unutmayýnýz. 22. Arkadaþlarýnýz arasýnda sizden daha çok bilenleri arayýnýz. 23. Müzik tarihini öðrenmek - çeþitli dönemlerin baþyapýtlarýný dinlemek þartýyla - sizi kibir ve gösteriþten çabucak kurtaracaktýr. 24. Korolarda þarký söyleyiniz, bilhassa orta partileri söyleyiniz. Bu, müzik kültürünüzü geliþtirecektir. 25. Bir eser hakkýndaki kararýnýzý daha ilk dinleyiþte vermeyiniz; ilkten hoþa giden her þey muhakkak iyi olmayabilir. Ustalarýn eserleri incelenmelidir. Birçok gerçeði ancak yaþlandýkça anlayacaksýnýz. 26. Besteler hakkýnda hüküm yürütürken gerçek sanatseverler için yazýlan ile amatörleri eðlendirmek amacýyla yazýlan eserleri ayýrt etmelisiniz. Birincilerin tarafýný tutunuz, diðerlerine karþý öfke göstermeyiniz. 27. Eðer piyanoda küçük melodiler sýralayabiliyorsanýz, bu az da olsa bir baþarý sayýlýr. Bu melodiler eðer içten ve piyanonun yardýmý olmaksýzýn geliyorsa daha çok sevininiz. Çünkü bu, sizin müzik duygunuzu canlandýracaktýr. Parmaklar, kafanýn istediðini yapmalýdýr, tersi olamaz. 28. Çalýþkanlýk ve azim sayesinde daima yükseleceksiniz. 29. Ýstek olmazsa sanatta doðruluða eriþilemez. 30. Bir eserin ruhunu ancak onun formunu anladýktan sonra kavrayacaksýnýz. 31. Öðrenmenin sonu yoktur. Kimse bildiðinden fazlasýný yapamaz. Kimse yaptýðýndan fazlasýný bilemez. Çok müzik eseri okuyunuz. Bu, özellikle iç duyunuzu geliþtirecektir. Bir eseri tamamen içinizde duymadan çalýþmayýnýz. Mithat FENMEN Müzikçinin El Kitabý (Kýsaltýlmýþtýr.) 73

82 2. ÜÇÜNCÜ KONUMDAKÝ HER NOTADAN BAÞLAYAN TERS HAREKETLÝ DÝZÝLER Hazýrlýk Çalýþmasý l Sol, re, la ve mi notalarýndan baþlayan ters hareketli diziler hakkýnda bilgi toplayýnýz. Topladýðýnýz bilgileri sýnfta arkadaþlarýnýzla paylaþýnýz. 1. Etkinlik l Aþaðýda sað el için yazýlmýþ sol majör dizisinin üzerine parmak numaralarýný yazýnýz. 2. Etkinlik l Aþaðýda sol el için yazýlmýþ sol majör dizisinin üzerine parmak numaralarýný yazýnýz. 46. Alýþtýrma 50 74

83 47. Alýþtýrma 120 Ýbrahim ACER 75

84 48. Alýþtýrma 108 Richard KRENTZLIN 3. Etkinlik l Aþaðýda sað el için yazýlmýþ re majör dizisinin üzerine parmak numaralarýný yazýnýz. 4. Etkinlik l Aþaðýda sol el için yazýlmýþ re majör dizisinin üzerine parmak numaralarýný yazýnýz. 76

85 49. Alýþtýrma Alýþtýrma 120 Ýbrahim ACER 77

86 51. Alýþtýrma 108 James BASTIEN (Ceyms Bastien) 78

87 5. Etkinlik l Aþaðýda sað el için yazýlmýþ la majör dizisinin üzerine parmak numaralarýný yazýnýz. 6. Etkinlik l Aþaðýda sol el için yazýlmýþ la majör dizisinin üzerine parmak numaralarýný yazýnýz. 52. Alýþtýrma 50 79

88 53. Alýþtýrma 120 Ýbrahim ACER 80

89 54. Alýþtýrma 108 James BASTIEN 81

90 55. Alýþtýrma 108 James BASTIEN 82

91 83

92 7. Etkinlik l Aþaðýda sað el için yazýlmýþ mi majör dizisinin üzerine parmak numaralarýný yazýnýz. 8. Etkinlik l Aþaðýda sol el için yazýlmýþ mi majör dizisinin üzerine parmak numaralarýný yazýnýz. 56. Alýþtýrma 50 84

93 57. Alýþtýrma 120 Ýbrahim ACER 85

94 58. Alýþtýrma Öykünme 80 Gülnur SAYAR 86

95 87

96 3. DO KONUMUNDA PARALEL HAREKETLÝ PARMAK GEÇÝÞLERÝ Hazýrlýk Çalýþmasý l Paralel hareketli diziler hakkýnda bilgi toplayýnýz. Topladýðýnýz bilgileri sýnfta arkadaþlarýnýzla paylaþýnýz. 59. Alýþtýrma 50 88

97 60. Alýþtýrma Carl CZERNY 89

98 61. Alýþtýrma Richard SHERMAN (Riçýrt Þörmýn)

99 91

100 92

101 Okuma Metni Atatürk ve Müzik Devrimi Atatürk, bir sohbet sırasında; Devrimlerimiz içinde en zor olanı hangisidir? diye sorar. Bu soruyu sorduğu kişilerden doyurucu bir yanıt alamayınca Atatürk, kendi sorusunu şöyle yanıtlar: "En zor devrimimiz müzik devrimidir." der ve yanýtýnýn nedenini de açýklar: "Çünkü müzik devrimi kiþiye önce kendi iç dünyasýný unutturmayý, sonra da yeni bir âleme yönelmeyi gerektirir." der. "Çok zordur, ama yapýlacaktýr." Atatürk, böylesi zor bir devrimin neden yapýlmasý gerektiðini ve nasýl yapýlmasý gerektiðini ise 1 Kasým 1934 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisini açýþ konuþmasýnda anlatýr: " Bir ulusun deðiþikliðinde ölçü, müzikte deðiþikliði alabilmesi, kavrayabilmesidir. Bugün evrene dinletmeye yeltenilen müzik, bizim deðildir. Onun için yüz aðartýcý deðerde olmaktan çok uzaktýr. Bunu açýkça bilmeliyiz. Ulusal, ince duygularý, düþünceleri anlatan ezgileri toplamak, onlarý bir an önce son müzik kurallarýna göre iþlemek gerekir. Türk müziði, ancak bu yolla yükselebilir, evrensel müzikte yerini alabilir." Atatürk'ün halk türkülerini çok sevdiði, alaturka müziði ise hiç sevmediði ileri sürülmüþse de bunlar tümüyle gerçek dýþý ve saptýrýlmýþ söylentilerdir. Ses sanatçýsý Mualla Gökçay, anýlarýnda bu durumu þöyle anlatýr: " Atatürk genellikle Türk müziðini severdi. Ama Rumeli türkülerini her þeye tercih ederdi. Þarkýlarý, türküleri birlikte meþkederdik (söylerdik). Arada bir 'Konuþur gibi tane tane okuyun!' diye ihtar ederdi. Müzikten çok iyi anlar, en ufak bir falso ya da hatayý hemen yakalardý." Falih Rýfký Atay ise "Çankaya" adlý yapýtýnda bu konuda þöyle demektedir: "Mustafa Kemal sadece Rumeli türkülerini mat sesi ile söylemekle kalmaz, klasik alaturka makamlarýný da çok iyi bilirdi. Rumeli türkülerini söylerken derin ve onulmaz bir sýla özlemi içinde, kaybettiðimiz Rumeli ve Makedonya topraklarýnýn kýr kokularýný alýr, su ve çýngýrak seslerini duyar gibi olur, bakýþlarý uzaklaþa uzaklaþa sislenir, anýlarýna karýþýr giderdi." Atatürk, klasik Türk müziðini severdi. Hatta Çankaya'da sürekli görev yapan ince saz fasýl heyeti vardý. Ne var ki Büyük Önder'in kabullenemediði þey, bu müziðin Arap kültürü etkisinde kalarak saflýðýný kaybetmiþ olmasýydý. Yani "ulusal müzik" deðildi. Ayrýca, teknik olarak da ne çok sesli yapýlabiliyor ne de Batý enstrümanlarýyla çalýnabiliyordu. Atatürk'e göre Türk'ün gerçek ve öz müziði, Anadolu insanýnýn hiçbir etki altýnda kalmadan ortaya çýkardýðý halk türküleridir. Müziðe çok önem veren, yaþamýn müzikle anlam kazandýðýna inanan ve müzikle ilgisi olmayanlara " insan " bile denilemeyeceðini söylemekten çekinmezdi. Türk ulusu için onun uygun gördüðü müzik türü Batý müziði biçiminde olanýydý. Mademki genç Türk ulusu Batý uygarlýðýný örnek alýyor, o hâlde müzikte de Batý ile uyumlu olmak için çalýþmalý, müziðini de bu uygarlýðýn kurallarýyla iþlemeliydi. Ulu Önder'in bu görüþü de hesaplý ve belirli bir amaca yönelikti: Türk halkýný kendi öz benliðine kavuþturmak ve kendi ifadesiyle muasýr (çaðdaþ) medeniyetler seviyesine çýkararak diðer bir deyiþle, Batý'nýn müzik bilgi ve tekniðinden yararlanýp Türk müziðini uluslararasý düzeye çýkarmaktýr. Bütün Dünya 2000 Dergisi (Düzenlenmiþtir.) 93

102 4. RAST MAKAMI DÝZÝSÝ Hazýrlýk Çalýþmalarý 1. Rast makamý dizisi hakkýnda bilgi toplayýnýz. Topladýðýnýz bilgileri sýnýfta arkadaþlarýnýzla paylaþýnýz. 2. Rast makamýnda bestelenmiþ eserlerden sýnýfa örnekler getiriniz. Tanýmlama Çözümleme Uygulama 1. Etkinlik l Aþaðýda verilen rast makamý dizisinin piyanoda çalýnýp çalýnamayacaðýný arkadaþlarýnýzla tartýþýnýz. 2. Etkinlik l Aþaðýda verilen dizek üzerine piyanoda çalabileceðiniz þekliyle rast makamý dizisini yazýnýz. 3. Etkinlik l Ýkinci etkinlik için olduðunuz diziyi çalýnýz ve çaldýðýnýz dizi ile 46. alýþtýrma arasýndaki farklarý tartýþýnýz. 94

103 4. Etkinlik l Aþaðýda verilen rast makamý dizisi ile uyumlu olan alýþtýrmayý çalýnýz. 62. Alýþtýrma Nihal-i Gül 88 Gülnur SAYAR 95

104 96

105 97

106 5. NÝHAVENT MAKAMI DÝZÝSÝ Hazýrlýk Çalýþmalarý 1. Nihavent makamý dizisi hakkýnda bilgi toplayýnýz. Topladýðýnýz bilgileri sýnýfta arkadaþlarýnýzla paylaþýnýz. 2. Nihavent makamýnda bestelenmiþ eserlerden sýnýfa örnekler getiriniz. Tanýmlama Çözümleme Uygulama 1. Etkinlik l Aþaðýda verilen nihavent makamý dizisinin piyanoda çalýnýp çalýnamayacaðýný arkadaþlarýnýzla tartýþýnýz. 98

107 2. Etkinlik l Aþaðýda verilen nihavent makamýndaki alýþtýrmayý çalýnýz. 63. Alýþtýrma Hüzün =80 Naci MADANOÐLU 99

108 Okuma Metni Piyanistin Çalýþma Prensipleri FERRUCCIO BUSONI 1. Teknik güçlüðü olan pasajý en zor duateyle çalýþ, onunla çalmayý baþar, çalarken en kolay duateyi kullan. 2. Güç bir pasajýn teknik yapýsýný anlamak için baþka eserlerde karþýlaþtýðýn benzer yapýdaki pasajlarý da tekrarlayarak çalýþ. 3. Teknik egzersizleri icra ile birleþtir. Güçlük, notadan çok nüans iþaretiyle ilgilidir. 4. Tamperamanýný öfkeli, kötü biçimde kullanma alýþkanlýðý edinme. 5. Önceden iyi öðrenilmemiþ parçalarý daha iyi yapmaya çalýþmak boþuna zaman harcamaktýr. Parçayý ilk defa görüyormuþ gibi sýfýrdan baþlayarak çalýþ. 6. Küçüklükte çalmaya çalýþtýðýn etüdleri bu kez virtüöz gibi çalmayý dene. Czerny, Cramer, Clementi etüdlerin ne kadar güç olduðunu keþfedeceksin. 7. Bach piyanistliðin temeli, Liszt zirvesidir. Bu ikisinin karýþýmý seni Beethoven'a yaklaþtýrýr. 8. Piyanoda her þeyin yapýlmasýnýn mümkün olduðu varsayýmýný kabul et. Bazen imkânsýz gibi görünen veya gerçekte öyle olan bir durumla karþýlaþsan bile. 9. Teknik imkânlarýný öylesine geliþtir ki yeni bir parçayý ele aldýðýn zaman doðrudan eserin yorumuna konsantre ol. Teknik sorunlar seni alýkoymasýn. 10. Seni kimsenin dinlemediði veya önemsemediðin dinleyicilere çaldýðýnda bile hiçbir zaman baþtan savma, özensiz çalma. 11. Yapamadýðýn teknik güçlük üzerinde devamlý tekrar ederek durma, ertele. Þimdi yapamadýðýný daha sonra baþarabilirsin. 12. Piyanonun tuþlarýna dokunmadan gün geçirme. Lâle FERÝDUNOÐLU Müziðe Giden Yol 100

109 Ölçme ve Deðerlendirme Çalýþmalarý A. Aþaðýda verilen sorularý cevaplandýrýnýz. 1. Aþaðýdaki dizekler üzerine çýkýcý ve inici durumda do, sol, re, la ve mi majör dizileri yazýnýz. 2. Aþaðýdaki dizekler üzerine nihavent ve rast makamý dizilerini yazýnýz. Nihavent Rast 101

110

111 1. ÜÇÜNCÜ KONUMDA SAÐ EL LEGATO, SOL EL NON-LEGATO ÇALIÞMALARI Hazýrlýk Çalýþmasý l Legato, non-legato ve staccato terimleri hakkýnda bilgi toplayýnýz. Topladýðýnýz bilgileri sýnýfta arkadaþlarýnýzla paylaþýnýz. Tanýmlama Çözümleme Uygulama 1. Etkinlik l Aþaðýdaki fotoðraflardan non-legato hareketine örnek olanýný iþaretleyiniz. a) b) c) 103

112 2. Etkinlik l Aþaðýda verilen notalardan hangisi seslerin uzama sürelerine göre non-legatoya denktir? a) b) c) 3. Etkinlik l Aþaðýdaki alýþtýrmayý sað elinizle legato, sol elinizle non-legato tekniði kullanarak çalýnýz. 64. Alýþtýrma

113 Okuma Metni Ýdil BÝRET (Devlet Sanatçýsý) Ýlk piyano derslerini Fenmen'den aldý. TBMM' nin çýkardýðý özel kanunla yedi yaþýnda Fransa'ya gönderildi. Nadia Boulanger'nin (Nadya Bolanj) gözetiminde Paris Konservatuvarý'nýn yüksek piyano, eþlikçilik ve oda müziði bölümlerini birincilikle bitirdi. Beþ kýtayý kapsayan sayýsýz konserlerinde Boston Senfoni, Leningrad Filarmoni, Leipzig Gevvandhaus (Laypzik Gevandas), Dresden Staats Kapelle (Dresten Þýtats Kapella), Sidney (Sidniy) Senfoni, Tokyo Filarmoni, Paris Senfoni gibi orkestralarla Boult (Bolt), Kempe, Keilberth (Kaylbert), Sargent (Sarjen), Monteux (Montö), Leinsdorf (Laynsdorf), Scherchen (Þerþen), Rozhdestvensky (Rojdestvenski), Mackerras (Makeras) gibi ünlü þeflerin yönetiminde çalmýþtýr. Montreal, Royan, Atina, Persepolis, Berlin, Ruhr dahil olmak üzere birçok uluslararasý festivale katýldý. Gene "Uluslararasý 1. Ýstanbul Festivali nde Yehudi Menuhin ile Beethoven'in sonatlarýný, 1986 "Montpellier Festivali"nde Beethoven Senfonileri'nin Liszt tarafýndan yapýlan piyano uyarlamalarýnýn tamamýný dünyada ilk kez dört konserde seslendirdi. Kraliçe Elisabeth (Belçika), Van Cliburn (Van Klibörn) (ABD), Busoni (Ýtalya), Liszt (List) (Almanya) gibi birçok uluslararasý piyano yarýþmasýnda jüri üyeliði yapan Ýdil Biret'in aldýðý ödüller arasýnda "Lili-Boulanger" (Boston), "Harriet Cohen (Heriyýt Kohen)/Dinu Lipatti" (Londra), Polonya hükümetinin "Kültür Liyakât" ve Fransýz Hükümetinin "Chevalier de I'Ordre National de Merite" niþanlarý da bulunmaktadýr. Biret 1973 yýlýndan beri Devlet Sanatçýsýdýr. Bugüne kadar seslendirdiði plaklarýn sayýsý 45 adet CD ile birlikte 60'ý aþmaktadýr. Bunlar arasýnda plak tarihinde ilk kez komple proje hâlinde seslendirilen Beethoven/Liszt Senfonilerinin tamamý, Chopin'in bütün piyano eserleri, Brahms'ýn bütün solo piyano eserleri ve konçertolarý, Rachmaninof'un (Rahma-ninof) bütün piyano eserleri yer almaktadýr. Bunlar pek çok eleþtirmenin hayranlýðý ile karþýlanmýþ ve sanatçýnýn "çaðýmýzýn en önde gelen piyano ustalarýndan biri" olarak nitelenmesine yol açmýþtýr. 1975'te Chopin'in (Þopen) bütün eserleri dizisi Varþova'da yapýlan "Chopin Plaklarý Büyük Ödülü" yarýþmasýnda jüri özel ödülünü almýþtýr. Ayný yýl kaydettiði Fransýz besteci Boulez'in üç sonatýný içeren CD, Paris'te yýlýn "Altýn Diyapozon" ödülünü almýþ ve Le Monde (Lö Mond) gazetesi tarafýndan 1995 yýlýnýn en iyi plaklarý arasýna seçilmiþtir yýlýnda, 100. ölüm yýl dönümü nedeniyle Brahms (Býrams)'ýn tüm solo piyano eserlerini 5 konserlik bir dizide seslendirmiþtir. www. guzelsanatlar.gov.tr 105

114 4. Etkinlik l Aþaðýdaki alýþtýrmalarý legato, non-legato ayrýmlarýna dikkat ederek çalýnýz. 65. Alýþtýrma Yalnýzlýk 84 Naci MADANOÐLU 106

115 107

116 66. Alýþtýrma Buse Gülnur SAYAR

117 109

118 2. SAÐ EL NON-LEGATO, SOL EL LEGATO ÇALIÞMALARI Hazýrlýk Çalýþmasý l Þu ana kadar öðrendiklerinizden yola çýkarak piyanoda legato, non-legato ve staccato tekniklerinin çalýnýþý hakkýnda tartýþýnýz. Tartýþma sonuçlarýný maddeler hâlinde yazýnýz. Tanýmlama Çözümleme Uygulama 1. Etkinlik l Aþaðýdaki alýþtýrmayý sað elinizle non-legato, sol elinizle legato tekniðini kullanarak çalýnýz. 67. Alýþtýrma Alýþtýrma q k =60 Gülnur SAYAR 110

119 111

120 69. Alýþtýrma Gülnur SAYAR 112

121 70. Alýþtýrma 108 Antoine SCHMOLL 113

122 Ölçme ve Deðerlendirme Çalýþmalarý A. Aþaðýdaki çalýþmalarý yapýnýz. 1. Aþaðýdaki eser üzerinde legato olan yerleri kýrmýzý kalemle, non-legato olan yerleri de mavi kalemle iþaretleyiniz. Johann Sebastian BACH 114

123 2. Aþaðýdaki sað el için düzenlenmiþ alýþtýrmanýn bað ve non-legato ayrýmlarýný üzerine iþaretleyiniz. Daha sonra alýþtýrmayý, bu iþaretlemelere dikkat ederek çalýnýz. 3. Aþaðýdaki bulmacayý çözünüz. 1. Baðlý çalma tekniði için kullanýlan terim adý. 2. Önüne gelen notayý doðal haline çeviren iþarete verilen ad. 3. Önüne geldiði notayý deðerinin yarýsý kadar uzatan iþarete verilen ad. 4. Baðsýz çalma tekniði için kullanýlan terim adý. 5. Üstüne ya da altýna geldiði notayý isteðe baðlý olarak uzatan iþarete verilen ad. 6. Gittikçe yavaþlayarak çalmak anlamýna gelen terim adý. 7. Önüne geldiði notayý yarým ses incelten iþarete verilen ad. 8. Kuvvetli çalmak anlamýnda kullanýlan terim adý. 9. Önüne geldiði notayý yarým ses kalýnlaþtýran iþarete verilen ad. 10. Kesik kesik (zýplatarak) çalmak anlamýnda kullanýlan terim adý. 11. En az üç sesin ayný anda týnlamasýyla oluþan ses topluluðuna verilen ad. 115

124 ÖZ DEÐERLENDÝRME FORMU Adý Soyadý :... Tarih:.../.../... Sýnýfý :... Numara :... Bu çalýþmada neler yaptým? Bu çalýþmada neler öðrendim? Bu çalýþmada baþarýlý olduðum bölümler: Bu çalýþmada en çok zorlandýðým bölümler: Çalýþmamý yaparken beklemediðim nelerle karþýlaþtým? Bu çalýþmayý tekrar yapsaydým þu þekilde yapardým: EK 116

125 ÖÐRENCÝ GÖZLEM FORMU Açýklama: Bu form, etkinlik süresince öðrencilerin, yapýlan çalýþmalara katýlma düzeylerini gözlemeniz amacýyla hazýrlanmýþtýr. Ünite Adý:... Adý Soyadý :... Numara :... Sýnýfý :... DERECELER BECERÝLER I. DERSE HAZIRLIK 1. Bilgi kaynaklarýna nasýl ulaþacaðýný bilir. 2. Ulaþtýðý kaynaklardan etkin bir biçimde yararlanýr. 3. Derse deðiþik yardýmcý kaynaklarla gelir. 4. Derse hazýrlýklý gelir. Toplam II. ETKÝNLÝKLERE KATILMA 1. Konu ile ilgili görüþlerini çekinmeksizin ifade eder. 2. Görüþü sorulduðunda söyler. 3. Yeni ve özgün sorular sorar. 4. Belirttiði görüþler ve verdiði örnekler özgündür. 5. Dersi iyi dinlediði izlenimi veren sorular sorar. Toplam III. ÝNCELEME - ARAÞTIRMA - GÖZLEM Hiçbir Zaman Nadiren Bazen Sýklýkla Her Zaman Bilgi toplamak için çeþitli kaynaklara baþvurur. 2. Kendisine verilen kaynaklarla yetinmeyip baþka kaynaklar araþtýrýr. 3. Ýnceleme ve araþtýrma ödevlerini özenerek yapar. 4. Gözlemlerini dikkatli bir þekilde yapar. 5. Gözlemleri sonucunda mantýksal çýkarýmlarda bulunur. 6. Araþtýrma ve inceleme sonucunda genellemeler yapar. GENEL TOPLAM Toplam 2. EK 117

126 AKRAN DEÐERLENDÝRME FORMU Deðerlendiren öðrencinin; Grup numarasý :... Adý Soyadý : Arkadaþýnýn Adý Soyadý:... Sýnýfý : Arkadaþýnýn Adý Soyadý:... Grubumuzdaki Öðrenciler Her Zaman Etkinliðin Baþýnda Etkinliðin Sonunda Hiçbir Zaman Ben 1. Arkadaþým 2. Arkadaþým Ben 1. Arkadaþým 2. Arkadaþým Ben 1. Arkadaþým 2. Arkadaþým Ben 1. Arkadaþým 2. Arkadaþým Etkinliðe katýlýmda gönüllüdür. Görevini zamanýnda yerine getirir. Farklý kaynaklardan bilgi toplayýp sunar. Grup arkadaþlarýnýn görüþlerine saygýlýdýr. Arkadaþlarýný uyarýrken olumlu bir dil kullanýr. Ders araç-gereçlerini kullanýrken dikkatli ve titizdir. Malzemeleri kullanýrken israf etmez. Temiz, tertipli ve düzenli çalýþýr. (Kullandýðý aletleri yerine koyar, kirlettiklerini temizler vb.) Sonuçlarý tartýþýrken anlaþýlýr konuþur, konuþulanlarý anlar. 3. EK 118

127 TUTUM ÖLÇEÐÝ Bu ölçek piyano programý ile ilgili tutumlarý ölçmek için hazýrlanmýþtýr. Bir ifadeyi okuduktan sonra aklýnýza ilk geleni iþaretleyiniz. Adý Soyadý :... Sýnýfý :... Tamamen Katýlýyorum Katýlýyorum Kararsýzým Katýlmýyorum Hiç Katýlmýyorum 1. Piyano dersi müzikal geliþimim için gereklidir. 2. Piyano dersinden keyif almýyorum. 3. Günlük yaþantýda piyanoyu kullanabilirim. 4. Piyano dersi bana müzikal statü katar. 5. Piyano dersinde performansým her zaman iyidir. 6. Piyanoda etüt ve eserlere çalýþmak her zaman hoþuma gider. 7. Piyano çalarken kendimi gevþek hissederim. 8. Piyano eserlerini dinlemeyi hiç sevmem. 9. Klasik müzikten hoþlanýrým. 10. Çalamadýðým zaman derse olan ilgim azalýr. 11. Piyano dersinde öðrendiklerimin yeterli olduðunu düþünüyorum. 12. Piyano dersinde seçilen eserleri beðenirim. 13. Zor eserleri çalýþýrken kasýlýrým. 14. Piyano sýnavlarý mutlaka komisyon önünde olmalýdýr. 15. Piyano dersinde teknik çalýþmalara daha çok aðýrlýk verilmelidir. 16. Piyano derslerinin uygulanýþ yönteminden memnunum. 17. Piyano derslerini yetersiz buluyorum. 18. Piyano çalýþmak benim için çok zevklidir. 19. Piyano dersinin neden zorunlu olduðunu anlayamýyorum. 20. Her zaman kendi seçtiðim eserleri çalýþmak isterim. 4. EK 119