TÜRKİYE NİN İKTİSADİ BÜYÜMESİNDE TURİZM SEKTÖRÜNÜN KATKISI
|
|
- Ayla Ece Öçal
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 TÜRKİYE NİN İKTİSADİ BÜYÜMESİNDE TURİZM SEKTÖRÜNÜN KATKISI Harun TERZİ * Uğur Korut PATA ** ÖZ Bu çalışmada Türiye de dönemi yıllı verilerle, gayri safi yurtiçi hasıla ile üleye gelen turist sayısı/turizm gelirleri arasındai ilişiler Bayer-Hanc eş-bütünleşme, ısıtsız VAR, Dolado-Lütepohl VAR analizleri, eti-tepi fonsiyonları ve varyans ayrıştırma analizleri ullanılara incelenmiştir. Ampiri bulgular uzun dönemde turizm ile eonomi büyüme arasında eş-bütünleşme ilişisinin olmadığını, anca ısa dönemde turizm setöründen GSYİH ya doğru te yönlü, pozitif bir nedenselliğin olduğunu göstermiştir. Anahtar Kavramlar: Eonomi Büyüme, Turizm Gelirleri, Turist Sayısı, Nedenselli Testi, Türiye. THE CONTRIBUTION OF THE TOURISM INDUSTRY TO THE TURKEY S ECONOMIC GROWTH ABSTRACT In this study for the period of , the causality lins between the gross domestic product and the number of tourist arrivals/tourism earnings in Turey have been analyzed by using the Bayer-Hanc cointegration, unrestricted VAR, Dolado-Lütepohl VAR methods, impulseresponse functions and variance decomposition analysis. Empirical results show that there is no cointegration between tourism sector and economic growth in the long run, however, there is a positive uni-directional causality running from the tourism sector to the GDP in the short run. Keywords: Economic Growth, Tourism Earnings, Tourist Arrivals, Causality Test, Turey. * Prof. Dr., Karadeniz Teni Üniversitesi, İtisadi ve İdari Bilimler Faültesi, İtisat Bölümü. ** Arş. Gör., Karadeniz Teni Üniversitesi, İtisadi ve İdari Bilimler Faültesi, İtisat Bölümü. Maalenin abul tarihi: Haziran 2016.
2 46 Erciyes Üniversitesi İtisadi ve İdari Bilimler Faültesi Dergisi, Sayı: 48, Temmuz-Aralı 2016 ss GİRİŞ Turizm faaliyetlerinin özellile gelişmete olan ülelerin eonomi alınmasına ayna sağlayabilece önemli setörlerden biri olduğu abul edilmetedir. Keynesyen teoriye göre, ülelerarası turizm toplam talebin dışsal bir bileşeni olara ulusal milli geliri ve toplam istihdamı arttırıcı etisiyle eonomi büyümeye pozitif bir atı sağlamatadır (Suresh, Senthilnathan, 2014: 2). Ülenin sahip olduğu sosyo-ültürel yapıyı, tarihi ve doğal güzellileri eonomi azanca dönüştüren turizm faaliyetleri, sağladığı döviz girdisiyle de gelişmete olan ülelerin temel sorunlarından birisi olan dış ticaret/cari açıların apatılmasına ve ödemeler dengesinin iyileştirilmesine ayna sağlama özelliğine sahiptir. Turizm İinci Dünya Savaşı sonrasında büyü gelişme göstermiştir. Bu gelişimdei bir diğer eten de 2000 li yıllarda Avrupa uça firması Airbus ile Amerian uça firması Boeing arasındai reabet, uça sayılarındai büyü artışlar ve bunun üzerine sefer sayılarını arttıran yerel ve uluslararası uça firmalarıdır. Son yıllarda Dünya genelinde uygulanan dışa açı eonomi politiaları ve üreselleşme turizm faaliyetlerini teşvi etmetedir. Hüümetlerin turizm faaliyetlerini arttırmaya yöneli teşvi ve politiaları ile üleye gelen turist sayıları ve turizm gelirleri gidere artış göstermetedir. Uluslararası turizm gelirleri Dünya dai toplam GSYİH nın yalaşı %9 unu oluşturmata ve en yüse payı Avrupa ıtası 509 milyar dolar gelir elde edere almatadır (Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü, 2015: 3). 1,25 trilyon dolar olan bu gelir turizmin üleler için ne adar önemli olduğunun bir göstergesidir. Turizm gelirleri yerli ve uluslararası firmaların arasındai reabeti uvvetlendirmete, böylece üledei hem yerli hem de yabancı firmaların verimlililerinde artış gözlenmete ve bu durumun da gayri safi yurtiçi hasılaya pozitif eti etmesi belenmetedir. Turizmin bir diğer artısı da birden ço setöre aynı anda eti edebilmesidir. Bu setörlere ticaret, inşaat, onalama, ulaşım, sağlı, banacılı ve otelcili gibi çeşitli örneler verilebilir. Türiye gibi gelişmete olan üleler ihracat yaparen çoğunlula ithal ara malı ullanmata ve bu durum döviz darboğazına yol açmatadır lerden itibaren ithal iameci stratejiler yerine, ihracata dayalı büyüme modelinin uygulandığı Türiye de turizm gelirleri ve turist sayısı süreli bir artış trendi göstermiştir. Türiye de cari açıların ısa, orta, hatta uzun vadede azaltılmasında sanayi ve tarım setörlerinin yanında turizm setörünün önemi son yıllarda daha da artmıştır. Son 60 yıldır turizm setörü Dünya da var olan çeşitli rizlere rağmen büyümeye devam etmiş, uluslararası turist sayısı 1950 de 25 milyon, 1980 de 278 milyon, 1995 te 527 milyon ve 2014 te ise 1 milyar 133 milyon işi olara gerçeleşmiştir (Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü, 2015: 2). Tablo 1 de görüldüğü üzere Türiye ye 2013 ve 2014 yıllarında yalaşı milyon turist gelmiştir. Türiye ye gelen turist sayısının toplam turist sayısı içerisindei payı yalaşı %7 dir.
3 Türiye nin İtisadi Büyümesinde Turizm Setörünün Katısı 47 Tablo 1: Üleye Gelen Turist Sayısına Göre Dünya da İl On Üle Üle 2013 (Milyon) 2014 (Milyon) (%) (%) 1) Fransa 80,3 83,7 2,0 0,1 2) A.B.D. 70,0 74,8 5,0 6,8 3) İspanya 60,7 65,0 5,6 7,1 4) Çin 55,7 55,6-3,5-0,1 5) İtalya 47,7 48,6 2,9 1,8 6) Türiye 37,8 39,8 5,9 5,3 7) Almanya 31,5 33,0 3,7 4,6 8) İngiltere 31,1 32,6 6,1 5,0 9) Rusya 28,4 29,8 10,2 5,3 10) Mesia 24,2 29,1 3,2 20,5 Kayna: UNWTO, 2015:6. Tablo 2: Turizm Gelirlerine Göre Dünya da İl On Üle Üle 2013 (Milyar $) 2014 (Milyar $) (%) (%) 1) A.B.D 172,9 177,2 7,0 2,5 2) İspanya 62,6 65,2 7,6 4,2 3) Çin 51,7 56,9 3,3 10,2 4) Fransa 56,7 55,4 5,6-2,3 - Maao* 51,8 50,8 18,1-1,9 5) İtalya 43,9 45,5 6,6 3,7 6) İngiltere 41,0 45,3 12,1 10,3 7) Almanya 41,3 43,3 8,2 5,0 8) Tayland 41,8 38,4 23,4-8,0 Hong Kong* 38,9 38,4 17,7-1,4 9)Avusturalya 31,2 32,0-0,5 1,8 10 )Türiye 27,9 29,5 4,1 3,7 Kayna: UNWTO, 2015: 9. *: Çin özel yönetim bölgeleri. Türiye ye 2014 yılında yalaşı olara Almanya dan 5,2, Rusya dan 4,5, İngiltere den 2,6, Gürcistan dan 1,8 ve Bulgaristan dan 1,7 milyon turist gelmiştir. Gelen turist sayısına göre il beş ülenin üçü coğrafi olara yaın ülelerdir. Genel itibariyle Türiye ye en fazla Avrupa ıtası ülelerinden turist gelmetedir (TÜROFED, 2015:8-9). Tablo 2 de ise Türiye nin 2013 yılında elde ettiği 27,9 milyar dolar olan turizm gelirleri 2014 yılında 29,5 milyar dolara yüselmiştir yılında Türiye Maao ve Hong Kong sıralamaya dahil edilmediğinde Dünya da en fazla turizm geliri elde eden il on üleden biri olmata ve Dünya dai turizm gelirlerinden yalaşı %7 pay almatadır. Hem üleye gelen turist sayısı hem de elde ettiği turizm gelirleri baımından Türiye nin Dünya da il on üle arasında yer alması turizmin Türiye nin eonomi gelişmesinde ne adar önemli olduğunun bir göstergesidir. Çalışmada hem üleye gelen turist sayısı hem de turizm gelirleri baımından Dünya da il on üle arasında yer alan Türiye nin gayri safi yurtiçi hasılası
4 48 Erciyes Üniversitesi İtisadi ve İdari Bilimler Faültesi Dergisi, Sayı: 48, Temmuz-Aralı 2016 ss ile turizm gelirleri ve bu gelirleri geldileri üleye getiren turist sayısı arasında bir ilişi olup olmadığının tespiti amaçlanmatadır. Çalışmanın birinci ısmında hem Dünya da hem de Türiye de literatürde gerçeleştirilen çalışmalara yer verilmiş, iinci ısmında veri seti ve ampiri bulgular ile nedenselli sonuçları sunulmuş, sonuç bölümünde ise bulgular eşliğinde politia önerilerine yer verilmiştir. I. LİTERATÜR ÖZETİ Bu bölümde hem Türiye hem de Dünya dai çeşitli üleler için gerçeleştirilen 23 çalışmaya yer verilmiştir. 23 araştırmadan 20 si, Türiye için 11 araştırmadan 10 u turizme dayalı büyüme hipotezinin geçerli olduğu görüşünü destelemetedir. Balaguer ve Cantavella-Jorda (2002), İspanya için döneminde üçer aylı verileri ullandıları Johansen-Juselius eş-bütünleşme ve Granger nedenselli analizlerinde ısa dönemde turizm gelirleri ve reel efetif döviz urundan milli gelire doğru pozitif, te yönlü bir nedenselli ilişisi olduğunu tespit etmişlerdir. Kasman ve Kasman (2004) Türiye için döneminde yıllı veriler ullanara gerçeleştirdileri ARDL ve Johansen-Juselius eş-bütünleşme ve sınır testleri sonucunda turizm gelirlerinden gayri safi yurtiçi hasılaya doğru te yönlü bir nedenselliğin olduğunu tespit etmişlerdir. Gündüz ve Hatemi-J (2005) Türiye için döneminde yıllı veriler ullanara uyguladıları bootstrap temelli VAR analizi sonucunda üleye gelen turist sayısından gayrisafi yurtiçi hasılaya doğru te yönlü bir nedenselliğin olduğunu belirlemişlerdir. Oh (2005), Kore için 1975q1-2001q1 döneminde üçer aylı verileri ullandığı ısıtsız VAR analizinde ısa dönemde turizmden gayri safi yurtiçi hasılaya doğru te yönlü, pozitif bir nedenselliğin olduğunu tespit etmiştir. Bahar (2006), Türiye için döneminde yıllı verileri ullandığı ısıtsız VAR analizinde turizm gelirlerinden gayri safi yurtiçi hasılaya doğru pozitif bir nedenselliğin olduğunu belirlemiştir. Brida, Carrera ve Risso (2008), Mesia için döneminde yıllı verileri ullandıları Johansen- Juselius eş-bütünleşme ve Toda-Yamamoto nedenselli testlerinde ısa ve uzun dönemde turizm harcamaları ve reel döviz urundan gayri safi yurtiçi hasılaya doğru te yönlü, pozitif bir nedenselliğin olduğunu tespit etmişlerdir. Çetintaş ve Betaş (2008) Türiye için döneminde yıllı veriler ullanara gerçeleştirdileri çalışmada ARDL, sınır testi ve hata düzeltme modeli sonucunda turizm gelirlerinden gayri safi yurtiçi hasılaya doğru bir nedenselliğin olduğunu tespit etmişlerdir. Kaplan ve Çeli (2008), Türiye için döneminde yıllı verileri ullandıları Johansen-Juselius eş-bütünleşme ve Granger nedenselli testlerinde turizm gelirleri ve reel döviz urundan milli gelire doğru ısa ve uzun dönemde te yönlü, pozitif bir nedenselliğin olduğunu belirlemişlerdir. Brida ve Risso (2009), Şili için döneminde yıllı verileri ullandıları, Johansen-Juselius eş-bütünleşme ve Toda-Yamamoto VAR analizlerinde turizm harcamaları ve reel efetif döviz urundan gayri safi yurtiçi hasılaya doğru te yönlü, pozitif bir nedenselliğin olduğunu belirlemişlerdir. Katırcıoğlu (2009), Türiye için döneminde yıllı verileri ullandığı ARDL ve Johansen-Juselius eş-bütünleşme testlerinde üleye gelen turist sayısı ile gayri safi yurtiçi hasıla arasında ısa ve uzun dönemde herhangi bir ilişi olmadığını
5 Türiye nin İtisadi Büyümesinde Turizm Setörünün Katısı 49 ileri sürmüştür. Zortu (2009) Türiye için döneminde üçer aylı veriler ullanara Granger nedenselli testi ve vetör hata düzeltme modeli sonucundan turizm gelişiminden gayri safi yurtiçi hasılaya doğru pozitif te yönlü bir nedenselliğin olduğunu tespit etmiştir. Savaş, Beşaya ve Şamiloğlu (2010) Türiye için döneminde üçer aylı veriler ullanara ARDL ve hata düzeltme modeli ile gerçeleştirdileri çalışmada üleye gelen turist sayısı ve turizm harcamalarından gayri safi yurtiçi hasılaya doğru te yönlü bir nedenselli ilişisi olduğunu belirlemişlerdir. Mishra, Rout ve Mohapatra (2011), Hindistan için döneminde yıllı verileri ullandıları Johansen-Juselius eşbütünleşme ve vetör hata düzeltme analizlerinde turizm gelirleri ve üleye gelen turist sayısından gayri safi yurtiçi hasılaya doğru te yönlü, pozitif bir nedenselliğin olduğunu, anca ısa dönemde herhangi bir nedenselli ilişisinin olmadığını tespit etmişlerdir. Srinivasan, Kumar ve Ganesh (2012), Sri Lana için döneminde yıllı verileri ullandıları ARDL, sınır testi ve hata düzeltme modellerinde ısa ve uzun dönemde üleye gelen turist sayısından gayri safi yurtiçi hasılaya doğru te yönlü, pozitif bir nedenselliğin olduğunu tespit etmişlerdir. Çoban ve Özcan (2013), Türiye için döneminde yıllı verileri ullandıları, Johansen-Juselius eş-bütünleşme ve vetör hata düzeltme analizlerinde turizm gelirleri ile gayri safi yurtiçi hasıla arasında uzun dönemde çift yönlü, pozitif bir ilişinin olduğunu, anca ısa dönemde bir nedenselli ilişisinin olmadığını tespit etmişlerdir. Jalil, Mahmood ve Idrees (2013) Paistan için döneminde yıllı verileri ullandıları ARDL, sınır testi ve hata düzeltme modellerinde ısa ve uzun dönemde üleye gelen turist sayısından gayri safi yurtiçi hasılaya doğru te yönlü, pozitif bir nedenselliğin olduğunu belirlemişlerdir. Suresh ve Senthilnathan (2014), Sri Lana için döneminde yıllı verileri ullandıları Engle-Granger eş-bütünleşme ve hata düzeltme modellerinde ısa dönemde gayrisafi yurtiçi hasıladan turizm gelirlerine doğru te yönlü bir nedenselliğin olduğunu, bu nedenle Sri Lana için turizme dayalı büyüme hipotezinin geçerli olmadığını ileri sürmüşlerdir. Ertuğrul ve Mangır (2015), Türiye için 1998q1-2011q3 döneminde üçer aylı verileri ullandıları ARDL, sınır testi ve hata düzeltme modellerinde ısa ve uzun dönemde üleye gelen turist sayısından gayri safi yurtiçi hasılaya doğru pozitif, te yönlü bir nedenselliğin olduğunu tespit etmişlerdir. Kreishan (2015), Bahreyn için döneminde yıllı verileri ullandığı ARDL modelinde üleye gelen turist sayısından gayri safi yurtiçi hasılaya doğru ısa ve uzun dönemde te yönlü, pozitif bir nedenselliğin olduğunu tespit etmiştir. Kumar, Stauvermann, Patel, Kumar ve Prasad (2015), Coo adaları için 2009q1-2014q2 döneminde üçer aylı verileri ullandıları çalışmada üleye gelen turist sayısından gayri safi yurtiçi hasılaya doğru ısa ve uzun dönemde te yönlü, pozitif bir nedenselliğin olduğunu belirlemişlerdir. Tang ve Tan (2015), Malezya için döneminde yıllı verileri ullandıları Johansen-Juselius eş-bütünleşme ve vetör hata düzeltme modellerinde işi başına düşen turizm gelirlerinden gayri safi yurtiçi hasılaya doğru pozitif, te yönlü bir nedenselli ilişisinin bulunduğunu tespit etmişlerdir. Terzi (2015),
6 50 Erciyes Üniversitesi İtisadi ve İdari Bilimler Faültesi Dergisi, Sayı: 48, Temmuz-Aralı 2016 ss Türiye için döneminde yıllı verileri ullandığı çalışmada Toda- Yamamoto, ısıtsız VAR ve Granger nedenselli analizlerinde turizm gelirlerinden gayri safi yurtiçi hasılaya doğru ısa dönemde pozitif bir nedenselliğin olduğunu tespit etmiştir. Yazdi, Salehi ve Soheilzad (2015), İran için döneminde yıllı verileri ullandıları çalışmada doğrudan yabancı sermaye yatırımları, reel döviz uru ve turizm harcamalarından gayrisafi yurtiçi hasılaya doğru pozitif, te yönlü bir nedenselliğin olduğunu tespit etmişlerdir. Tablo 3 te TH: turizm harcamaları, TG: turizm gelirleri, TS: üleye gelen turist sayısı ve GDP: gayri safi yurtiçi hasılayı göstermetedir. 18 çalışmadan Katırcıoğlu (2009) haricinde 17 çalışmada GDP ile turizm arasında nedenselli ilişileri tespit edilmiştir. Ertuğrul ve Mangır (2015), Jalil, Mahmood ve Idrees (2013) ve Çoban ve Özcan (2013) turizm ile GDP arasında çift yönlü, geriye alan 14 çalışma ise turizmden GDP ye doğru te yönlü bir nedenselli ilişisi olduğunu belirlemiştir. Türiye için Bahar (2006), Kaplan ve Çeli (2008) ve Terzi (2015) te yönlü nedenselliğin turizm setöründen GDP ye doğru olduğunu ileri süren çalışmalardır. Tablo 3: Turizm ile Eonomi Büyüme İlişisini İnceleyen Çalışmalar Üle / Dönem Nedenselli Yöntem Referans İspanya/ 1975q1-1997q Kore/ 1975q1-2001q Mesia/ Şili/ q1-2008q3 TG GDP TG GDP TS GDP Johansen-Juselius eşbütünleşme, Granger nedenselli Johansen-Juselius eşbütünleşme, ARDL, Sınır testi Bootstrap Nedenselli Testi Balaguer ve Cantavella- Jorda (2002) Kasman ve Kasman (2004) Gündüz ve Hatemi-J (2005) GDP TG Kısıtsız VAR analizi Oh (2005) TG GDP Kısıtsız VAR analizi Bahar (2006) TH GDP Johansen-Juselius eşbütünleşme, Toda- Yamamoto Carrera, Brida ve Risso (2008) TG GDP ARDL, Sınır testi, ECM Çetintaş ve Betaş (2008) TG GDP TH GDP TS GDP TS GDP Johansen-Juselius eşbütünleşme, Granger Nedenselli Johansen-Juselius eşbütünleşme, Toda- Yamamoto Johansen-Juselius eşbütünleşme, ARDL, Sınır testi Granger Nedenselli, VECM Kaplan ve Çeli (2008) Brida ve Risso (2009) Katırcıoğlu (2009) Zortu (2009)
7 Türiye nin İtisadi Büyümesinde Turizm Setörünün Katısı 51 Tablo 3:(Devamı) 1985q1-2008q3 TH, TS GDP ARDL, Sınır testi, ECM Savaş, Beşaya ve Şamiloğlu (2010) Hindistan/ TG, TS GDP Johansen-Juselius eşbütünleşme, VECM Mishra, Rout ve Mohapatra (2011) Sri Lana/ TS GDP ARDL, Sınır testi, UECM Srinivasan, Kumar ve Ganesh (2012) TG GDP Johansen-Juselius eşbütünleşme, VECM Çoban ve Özcan (2013) Paistan/ TG GDP ARDL, Sınır testi, UECM Jalil, Mahmood ve Idrees (2013) Sri Lana/ GDP TG Engle-Granger eşbütünleşme, ECM Suresh ve Senthilnathan (2014) 1998q1-2011q3 TS GDP ARDL, Sınır testi, UECM Ertuğrul ve Mangır (2015) Bahreyn/ TS GDP ARDL, Sınır testi, UECM Kreishan (2015) Coo Adaları/ 2009q1-2014q2 TS GDP ARDL, Sınır testi, UECM Kumar, Stauvermann, Patel, Kumar ve Prasad (2015) Malezya/ TG GDP Johansen-Juselius eşbütünleşme, VECM Tang ve Tan (2015) TG GDP Toda Yamamoto, Kısıtsız VAR Terzi (2015) İran/ TH GDP Johansen-Juselius eşbütünleşme, ARDL, Sınır testi, UECM Yazdi, Salehi ve Soheilzad (2015) II. VERİ SETİ, YÖNTEM VE AMPİRİK BULGULAR A. VERİ SETİ Çalışmada ullanılan serilerden TS: üleye gelen turist sayısı, TG: ülenin elde ettiği turizm gelirleri ve GDP: gayri safi yurtiçi hasıla olup, TS ve TG serileri Türiye İstatisti Kurumundan (TÜİK), GDP serisi ise Dünya Banası Kalınma Göstergelerinden (WDI) elde edilmiştir. Şeil 1 de gösterilen TG ve GDP değişenleri 2005 dolar bazlı gayri safi yurtiçi hasıla deflatörü ile reel hale getirilmiştir. Logaritmi dönüşümleri gerçeleştirilen değişenlere uygulanan analizler Eviews, Gretl, Stata, Rats ve Spss paet programları ile gerçeleştirilmiştir. Tahmin edilen atsayıların istatistisel olara anlamlılı seviyeleri %1 a, %5 b ve %10 c ile gösterilmiştir. Tablo 4: Pearson Korelasyon Matrisi ve Bazı Tanımlayıcı İstatistiler TS TG GDP Ortalama Ortanca Eğili Basılı JB TS 1 0,96 a 0,99 a 6,63 6,65-0,01 1,88 2,69 TG 0,96 a 1 0,97 a 7,47 7,76-0,56 2,06 4,56 GDP 0,99 a 0,97 a 1 11,39 11,39-0,10 1,90 2,67
8 52 Erciyes Üniversitesi İtisadi ve İdari Bilimler Faültesi Dergisi, Sayı: 48, Temmuz-Aralı 2016 ss Tablo 4 te her üç değişen arasında bire yaın orelasyon atsayısının %1 de anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Tanımlayıcı istatistilere baıldığında her üç değişen için orta ve ortalama değerler birbirine yaındır. JB testinin p- değerleri>0.10 olduğundan seriler normal dağılıma sahiptir. Şeil 1 de seviyesinde logaritmi serilerin zaman içerisindei gelişimi gösterilmiştir. Şeil 1:Seviyesinde Logaritmi Seriler B. BİRİM KÖK TESTLERİ 1. ADF Birim Kö Testi Durağan olmayan seriler ile gerçeleştirilen çalışmalar sağlılı sonuçlar vermemete, zaman serileri analizinde il adım olara serilerin durağanlı analizleri gerçeleştirilmetedir. Öncü birim ö testlerinden olan DF birim ö testine ilaveten otoorelasyon sorununu giderme amacı ile bağımlı değişenin gecimeleri modele açılayıcı değişen olara elenere oluşturulan birim ö testi genişletilmiş Dicey-Fuller (ADF) (1981) birim ö testi olara adlandırılmatadır. TS t =δ 0 + TS t-1 +β i i=1 +ε t (1) TS t-i TG t =δ 0 +δ 1 t+ TG t-1 +β i i=1 +ε t (2) TG t-i Analize dahil edilen ii turizm değişeni için örnelendirilen yuarıdai denlemlerden (1) sabitli, (2) sabitli+trendli modeli ifade etmetedir. δ 0 sabit terimi, δ 1,, β i atsayıları far işlemcisini, otoorelasyon sorununu giderme için denleme açılayıcı değişen olara elenen serinin SIC riteri ile belirlenen gecime uzunluğunu ve son olara ε t hata terimlerini sembolize etmetedir. Tablo 5: ADF Birim Kö Testi Seviyesinde Birinci Farında Değişen Sabitli Sabitli+Trendli Sabitli Sabitli+Trendli GDP -1,01 (0) -3,30 (0) -7,13 a (0) -7,17 a (0) TS -1,55 (0) -3,43 (0) -7,72 a (0) -7,68 a (0) TG -2,14 (0) -1,95 (0) -5,90 a (0) -6,00 a (0) Sıfır hipotezi atsayısının 0 olma üzere serinin birim ö içerdiğini, alternatif hipotez ise atsayısının 0 dan farlı olara incelenen serinin durağan olduğunu belirtmetedir. ADF testinde MacKinnon (1996) tablo değerleri sıra-
9 Türiye nin İtisadi Büyümesinde Turizm Setörünün Katısı 53 sıyla %1 ve %5 anlamlılı düzeyinde [ ] sabitli, ( ) sabitli+trendli modellerde [- 3,56], (-4,15) ve [-2,92](-3,50) dir. Tablo 5 te her üç değişen de seviyesinde birim ölü birinci farında sabitli ve sabitli+trendli modellerde durağan bulunmuştur. 2. Ng-Perron Birim Kö Testi Ng-Perron (2001) birim ö testi gözlem sayısı az olan serilerde ADF, DF- GLS ve PP birim ö testlerine göre daha tutarlı ve etin sonuçlar sağlamatadır. Geliştirilmiş PP testi olan bu test, otoregresif öler 1 e yaın olduğunda PP testine göre daha güçlü sonuçlar vermetedir. Birim ö testinde uygun gecime uzunluğu Aaie ve Schwarz bilgi riterleri ile belirlenebileceği gibi MIC (Modified Information Criteria) den olan geliştirilmiş Aaie ve Schwarz bilgi riterleri ile de belirlenebilmetedir. MZ a, MZ t ve MSB istatistilerini denlem 3 te görüldüğü gibi hesaplanmatadır (Ng ve Perron, 2001:1522). MZ a = [T -1 y 2 T -s 2 AR ] [2T -2 2 y t-1 ] 0,5 T 2 t=1 s2 ] AR MSB= [ T-2 y t-1 T t=1-1 MZ t =MSB*MZ a (3) Tablo 6: Ng-Perron Birim Kö Testi Sabitli Sabitli+Trendli Değişen MZa MZt MSB MPT MZa MZt MSB MPT GDP 1,45 1,45 0,99 75,66-10,35-2,25 0,22 8,93 TS 1,60 2,35 1,56 159,2-7,52-1,89 0,25 12,22 TG 0,99 1,25 1,26 105,7-3,97-1,26 0,32 21,20 GDP -23,52 a -3,43 a 0,15 a 1,05 a -23,91 a -3,46 a -0,14 a 3,83 a TS -9,82 b 2,17 b 0,22 b 2,69 b -17,68 b -2,97 b 0,16 b 5,48 b TG -16,91 a -2,90 a 0,17 a 1,49 a -22,59 b -3,35 b 0,15 b 4,09 b MSB ve MPT testlerinin sıfır hipotezleri KPSS testinde olduğu gibi serinin durağan olduğunu belirtiren, MZ a ve MZ t sıfır hipotezi PP ve ADF testlerinde olduğu gibi sıfır hipotezi seride birim ö olduğunu göstermetedir. Bu dört test istatistiği Phillips-Perron (1988) Z a, Z t, Bhargava (1986) R 1 ve Elliot, Rotherberg ve Stoc (1996) un test istatistilerinin geliştirilmiş halidir. Tablo 6 da Ng-Perron (2001) a göre tablo değerleri sabitli model için %5 MZ a -8,10; MZ t -1,98; MSB 0,23; MPT 3,17; sabitli+trendli model için ise %5 MZ a -17,30; MZ t -2,91; MSB 0,17; MPT 5,48 dir. Spectral OLS-detrented AR ile çözümlenmiş ve SIC bilgi riteri ile ( ) optimal gecime uzunluları GDP sabitli model için bir, diğer tüm değişenler için 0 tespit edilmiştir. Tablo 6 da birinci farında hesaplanan serilerin MZ a ve MZ t değerleri tablo değerinden
10 54 Erciyes Üniversitesi İtisadi ve İdari Bilimler Faültesi Dergisi, Sayı: 48, Temmuz-Aralı 2016 ss büyü ve MSB ve MPT değerleri ise tablo değerinden üçü bulunduğundan dolayı seriler I(1) birinci farında durağandır. 3. Lumsdaine-Papell Birim Kö Testi Zivot-Andrews (1992) te ırılmaya izin veren birim ö testi sonuçları seride ii ırılma varsa hatalı olabilmetedir. Lumsdaine-Papell (1997) birim ö testi incelenen serilerde ii yapısal ırılmaya izin veren LP birim ö testini geliştirmişlerdir. ZA birim ö testindei te ırılmaya izin veren modeller geliştirilere düzeyde (Model AA) ve hem düzeyde hem de eğimde (Model CC) ırılmaya izin veren modellerin testini olanalı hale getirmişlerdir. Model CC de yer alan δ sabit terimi, β, θ, φ 1, φ 2, ω 1, ω 2 atsayıları, u t hata terimini ifade etmetedir. Birinci ırılma tarihi TB1, iinci ırılma tarihi TB2 olara ifade edilece olursa, DU1(DU2) t>tb1(tb2) ien 1, diğer durumda 0 değerini alan ula değişendir. DT1(DT2), t>tb1(tb2) durumunda t-tb1(tb2) tersi durumda 0 değerini alan ula değişendir. Minimum t istatistiğine sahip θ atsayısı ZA birim ö istatistiğinde olduğu gibi ırılma tarihlerini vermetedir. GDP t = δ+β t +θy t-i +φ 1 DU1 t +ω 1 DT1+ i=1 d i GDP t-i +u t Model AA (4) TS t = δ+β t +θy t-i +φ 1 DU1 t +ω 1 DT1+φ 2 DU2 t +ω 2 DT2+ i=1 d i TS t-i +u t Model CC (5) Tablo 7: Lumsdaine-Papell Birim Kö Testi Değişen Model AA p Model CC p GDP -4,82 [1978,1998] 0-5,37 [1978,1998] 0 GDP -8,02 a [1982,2002] 0-7,98 a [1998,2006] 0 TS -5,78 [1978,1987] 0-5,42 [1974,1983] 0 TS -10,36 a [1982,1999] 0-9,95 a [1982,1999] 0 TG -4,17 [1970,1983] 0-5,87 [1974,1983] 0 TG -6,87 a [1974,1983] 0-7,99 a [1973,1985] 0 Tablo 7 de, p BIC ile belirlenen optimal gecime uzunluğudur. %1, %5, %10 tablo değerleri Model AA için -6,74, -6,16, -5,89 ve Model CC için -7,19, - 6,75, -6,48 dir. Sıfır hipotezi seride yapısal ırılma olmadan birim ölü, alternatif hipotez ise ii yapısal ırılmayla trend durağandır. Tablo 7 de görüldüğü üzere seriler seviyesinde yapısal ırılma olmadan birim ölü, birinci farında ise ii ırılma ile durağan bulunmuştur. C. BAYER-HANCK EŞ-BÜTÜNLEŞME TESTİ Engle ve Granger (1987) öncü hata terimlerine dayanan ii (hata düzeltme terimi atılırsa üç) aşamalı eş-bütünleşme testi gözlem sayısı az olan verilerde daha güvenilir sonuçlar verebilmetedir. Bu testin uygulanabilmesi için ii değişenin aynı derecede entegre olması geremetedir. Johansen ve Juselius (1990) eş-bütünleşme testi iiden daha fazla değişen için de uygulanabilmete, ardından ısa ve uzun dönem atsayılarını tahmin etme için F testine dayalı Boswiji (1994) ve t-testine dayalı Banerjee, Dolado ve Mestre (1998) hata dü-
11 Türiye nin İtisadi Büyümesinde Turizm Setörünün Katısı 55 zeltme modelleri uygulanmatadır. Bayer-Hanc (2013) eş-bütünleşme testi farlı sonuçlar verebilen Engle-Granger, Johansen ve Juselius ve Boswij, Banerjee, Dolado ve Mestre. testlerini eş-bütünleşmenin gücünü arttırma amacıyla bir arada sunan bir yalaşımdır. Her bir testin anlamlılı düzeyi (p-değeri) Fisher (1932) denlemi ile hesaplanmatadır. Denlem 6 da yer alan p JOH, p EG, p BDM ve p BO sırasıyla Johansen, Engle- Granger ve Banerjee, Dolado ve Mestre (1998) ve Bosviji (1994) testlerinin olasılı değerleridir. Hesaplanan Fisher (1932) istatistiği Bayer-Hanc (2013) tablo değerinden büyü ise seriler arasında herhangi bir eş-bütünleşme olmadığını belirten sıfır hipotezi reddedilmete, uzun dönem eş-bütünleşmenin olduğuna arar verilmetedir. BH eş-bütünleşme testi JJ eş-bütünleşme testinde olduğu gibi gecime uzunluğuna duyarlıdır. Çolu doğrusal bağıntı sorununu ortadan aldırma amacıyla optimal gecime uzunluğu turist sayısı ve turizm gelirleri olma üzere ii ayrı model için tahmin edilmiştir. EG-JOH=-2[ln(p EG)+(p JOH)] EG-JOH-BO-BDM= - 2[ln(p EG)+(p JOH)+(p BO)+(p BDM)] (6) Tablo 8 de optimal gecime uzunluğu riterleri AIC: Aaie bilgi riteri, SIC: Schwarz bilgi riteri, HQ: Hannan-Quinn bilgi riteri, LR: Ardışı geliştirilmiş LR test istatistiği, FPE: Son tahmin hata riteridir. Her ii model için de gecime uzunluğu 1 bulundutan sonra eş-bütünleşme testi tahmin edilmiştir. Tablo 9 da hesaplanan EG-J ve EG-J-BO-BDM Fisher istatistileri Bayer- Hanc tablo değerlerinden üçü olduğundan dolayı sıfır hipotezi reddedilememiş, hem üleye gelen turist sayısından hem de turizm gelirlerinden gayri safi yurtiçi hasılaya doğru uzun dönem eş-bütünleşme bulgusu tespit edilememiştir. Tablo 8: VAR Analizi İçin Optimal Gecime Uzunluğunun Seçimi Model Gecime LogL LR FPE AIC SIC HQ GDP=f(TS) TS=f(GDP) GDP=f(TG) TG=f(GDP) 1 199,05 271,04* 9,28e-07* 8,21* 7,98* 8,13* 2 199,51 0,81 1,08e-06-8,06 7,67 7, ,78 0,46 1,27e-06-7,91-7,35-7, ,88 3,41 1,38e-06-7,82-7, , ,33e-06* -6,93* -6,70* -6,84* 2 171,11 3,69 3,62e-06-6,85-6,46-6, ,46 2,30 4,06e-06-6,74-6,19-6, ,41 11,23* 3,60e-06-6,86-6,16-6,60 Tablo 9: Bayer-Hanc Eş-bütünleşme Testi Model EG-J EG-J- EG-J- Düzey EG-J BO-BDM BO-BDM GDP=f(TS) 4,55 10,81 %1 17,30 33,96 TS=f(GDP) 4,64 8,40 %5 11,22 21,93 GDP=f(TG) 2,32 5,07 %10 8,68 16,96 TG=f(GDP) 2,89 5,64
12 56 Erciyes Üniversitesi İtisadi ve İdari Bilimler Faültesi Dergisi, Sayı: 48, Temmuz-Aralı 2016 ss Tablo 8 de optimal gecime uzunluğu riterleri AIC: Aaie bilgi riteri, SIC: Schwarz bilgi riteri, HQ: Hannan-Quinn bilgi riteri, LR: Ardışı geliştirilmiş LR test istatistiği, FPE: Son tahmin hata riteridir. Her ii model için de gecime uzunluğu 1 bulundutan sonra eş-bütünleşme testi tahmin edilmiştir. Tablo 9 da hesaplanan EG-J ve EG-J-BO-BDM Fisher istatistileri Bayer- Hanc tablo değerlerinden üçü olduğundan dolayı sıfır hipotezi reddedilememiş, hem üleye gelen turist sayısından hem de turizm gelirlerinden gayri safi yurtiçi hasılaya doğru uzun dönem eş-bütünleşme bulgusu tespit edilememiştir. D. KISITSIZ VAR ANALİZİ Sims in (1980) geliştirdiği vetör otoregresif (VAR) modelde durağan tespit edilditen sonra dahil edilip teste tabi tutulan bütün değişenler içsel (bağımlı) değişen olara yer almatadır. Bu yalaşımda otoregresif, bağımlı değişenin gecimeli değerlerinin denleme açılayıcı değişen olara dahil edildiğini, vetör ise ii veya daha fazla değişenden oluşan vetörün ullanıldığını tanımlamatadır. Modelde açılayıcı değişenlerin cari dönemdei değerleri (i=0) yer almamatadır. GDP t = α 10 + i=1 α 11 GDP t-i + i=1 α 12 TS(TG) t-i +ε 1t (6) TS(TG) t = α 20 + i=1 α 21 TS(TG) t-i + i=1 α 22 GDP t-i +ε 2t (7) AIC, SIC, HQ ve FPE gibi bilgi riterleri ile belirlenen optimal gecime uzunluğu ile tahmin edilen VAR modelinde Granger nedenselli ilişisi tespiti için 1... adar gecimeye MWALD (modified Wald) testi uygulanmatadır. Denlem A ve B de α 10 ve α 20 sabit terimleri α 11, α 12, α 21, α 22 atsayıları, GDP, TS(TG) içsel değişenleri ve son olara ε 1t ile ε 2t hata terimlerini ifade etmetedir. Gerçeleştirilen VAR analizinde TS(TG) den GDP ye bir nedenselli olup olmadığı H 0: a 12i=0 ve GDP değişeninden TS(TG) değişenine doğru bir nedenselliğin olup olmadığı H 0: a 21i=0 şelinde urulan sıfır hipotezleri ile test edilmetedir. Sıfır hipotezi reddedildiğinde il durumda TS(TG) den GDP ye, iinci durumda ise GDP den TS(TG) ye bir nedenselli ilişisi olduğu belirlenmetedir. Çalışmada yer alan ısıtsız VAR modeli matris formunda aşağıdai gibi gösterilebilir: [ GDP t TS(TG) ] = [ α 10 t α ] + [ a 11i 20 i=1 a 21i a 12i a ] [ GDP t-i 22i TS(TG) ] + [ ε 1t t-i ε ] 2t E. DOLADO-LÜTKEPOHL VAR ANALİZİ Dolado-Lütepohl (1996) tarafından geliştirilen seviyesinde değişenlere uygulanan DL-VAR nedenselli analizi ile model tahmini gerçeleştiriliren serilerdei bilgi aybı önlenebilmetedir. İl olara optimal gecime uzunluğu belirlenditen sonra tahminin etinliğini uvvetlendirme amacı ile +1 gecime ile VAR modeli tahmin edilmetedir. İinci aşamada ise gecime uzunluğuna MWALD testi uygulanmatadır. En üçü areler yöntemi ile tahmin edi-
13 Türiye nin İtisadi Büyümesinde Turizm Setörünün Katısı 57 len denlemde değişenlerin gecime uzunluları aynıysa atsayılar istirarlı ve etin dir (Enders, 2014:290). DL-VAR analizinde bütün değişenlerin gecimeleri aynı olduğundan atsayılar istirarlı ve etindir. VAR analizinde ullanılan MWALD testi Toda-Yamamoto (1995) analizindei MWALD testine göre daha etin sonuçlar vermete ve uygulanması daha olay olmatadır (Dolado, Lütepohl, 1996: 371) GDP t = β 10 + i=1 α 1(i+1) GDP t-(i+1) + i=1 α 1(i+1) TS(TG) t-(i+1) +ε 1t (8) +1 TS(TG) t = β 20 + i=1 α 2(i+1) TS(TG) t-(i+1) + i=1 α 2(i+1) GDP t-(i+1) +ε 2t (9) 3+1=4 gecimeli TS(TG) ve GDP değişeni için tahmin edilen DL-VAR modeli matris formunda aşağıdai gibi gösterilebilir: [ GDP t TS(TG) ] = [ β 10 ] + [ a a 12 t β 20 1 a 21 a 22 + [ a a 12 4 ] [ GDP t-4 TS(TG) ] + [ ε 1t t-4 ϵ ] 2t 4 a 21 a 22 1 ] [ GDP t-1 +1 TS(TG) ] + [ a a 12 t-1 2 a 21 a 22 TS(TG) ] + [ a a 12 3 ] [ GDP t-3 t-2 TS(TG) ] t-3 2 ] [ GDP t-2 3 a 21 a 22 H 0: a 1 12 =a 2 12 =a 3 12 =0 olara TS (TG) den GDP ye doğru, H 0: a 1 21 =a 2 21 =a 3 21 =0 olara GDP den TS(TG) ye doğru bir nedenselliğin olup olmadığı 3 () gecimeye uygulanan MWALD testiyle belirlenir. Yani, TS(TG) değişeninden GDP ye H 0: i=1 α 1i TS(TG) t-i =0; GDP den TS(TG) değişenine H 0: i=1 α 2i GDP t-i =0 bir nedenselliğin olup olmadığı sıfır hipotezleri ile test edilmetedir. Tablo 10: Kısıtsız VAR Analizi Model GDP= f(tg) TG= f(gdp) GDP= f(ts) TS= f(gdp) Diagnosti Testler F-ist ve p değeri 4,10 (0,01) a 0,67 (0,58) 2,25 (0,09) c 0,33 (0,80) AR Kö max;min 2-ist ve p değeri 12,30 (0,01) a 2,01 (0,57) 6,74 (0,08) c 1,00 (0,80) White 2-ist ve p değeri Nedenselli Yönü[Katsayısı] TG GDP +[0,09] a Gecime R 2 3 0,24 Yo 3 0,16 TS GDP +[0,18] b 3 0,15 Yo 3 0,04 JB-ist ve p değeri LM 2-ist ve p değeri r (e1, e2) Model 1 0,75;0,50 34,48(0,54) 4,82(0,31) >6,72(0,15) -0,12 Model 2 0,61;0,53 39,31(0,32) 7,02 (0,13) >3,17(0,53) 0,32
14 58 Erciyes Üniversitesi İtisadi ve İdari Bilimler Faültesi Dergisi, Sayı: 48, Temmuz-Aralı 2016 ss Tablo 11: Dolado-Lütepohl VAR Analizi Model GDP= f(tg) TG= f(gdp) R 2 F-ist ve p değeri 3,90 (0,02) b 0,62 (0,61) AR Köler 2-ist ve p değeri 11,71 (0,01) a 1,85 (0,60) White 2-ist ve p değeri Nedenselli Yönü[Katsayısı] TG GDP +[0,08] a Yo 3+1 JB-ist ve p değeri LM 2-ist ve p değeri MWald Test() F=10,4 p=0,00 a F=0,93 p=0,34 r (e1, e2) 0,99;0,98 0,99;0,56 40,50(0,77) 5,22 (0,27) >4,70(0,32) -0,07 Model F-ist ve p 2-ist ve p Nedenselli MWald +1 değeri değeri Yönü[Katsayısı] Test() GDP= f(ts) 2,18 6,54 TS GDP F=5,12 (0,10) c (0,08) c +[0,11] b 3+1 p=0,03 b TS= f(gdp) 0,34 (0,79) 1,03 (0,79) Yo 3+1 F=0,00 p=0,99 R 2 AR Kö White 2-ist JB-ist ve LM 2-ist ve max;min ve p değeri p değeri p değeri 0,99;0,99 0,99;0,50 44,08(0,63) 7,69 (0,10) >5,65(0,23) 0,36 r (e1, e2) Kısıtsız ve Dolado-Lütepohl VAR analizlerinin sonuçlarına göre Tablo 10 ve Tablo 11 de Türiye ye gelen turist sayısından ve turizm gelirlerinden gayri safi yurtiçi hasılaya doğru pozitif, te yönlü ve istatistisel olara anlamlı bir nedenselliğin olduğu tespit edilmiştir. Tablo 12: Cusum ve Cusum-Sq Test Sonuçları Cusum Testi Cusum-Sq Testi Modeller Test İstatistiği p-değeri Test İstatistiği p-değeri Kısıtsız VAR Dolado-Lütepohl Not: İtali turist sayısını içeren modelleri ifade etmetedir. 0,30 1,00 0,23 0,12 0,45 0,76 0,17 0,36 0,27 1,00 0,20 0,23 0,52 0,60 0,16 0,45 Gerçeleştirilen LM, White ve Jarque-Bera diagnosti testlerinde sırasıyla her ii VAR modeli için de otoorelasyon ve değişen varyans sorunlarının olmadığı, serilerin normal dağılıma sahip olduğu belirlenmiştir. VAR modellerinden elde edilen 1 den üçü AR-polinom öleri ile Tablo 12 de gösterilen Cusum, Cusum-Sq test istatistileri incelenen dönemin istirarlı olduğunu ve gerçeleştirilen her ii VAR modelinin de herhangi bir yapısal ırılma içermediğini göstermetedir. G. VARYANS AYRIŞTIRMA ANALİZİ VAR modelinin dinami yapısı haında bilgi veren varyans ayrıştırma analizinin amacı, her bir rassal şoun gelece dönemdei öngörünün hata varyansına olan etisini ortaya çıarmatır. Bu analiz bir değişenin endisi harici
15 Türiye nin İtisadi Büyümesinde Turizm Setörünün Katısı 59 değişenlerden aynalanan şolardai değişimler ile endi şolarından aynalanan hareetlerin oranıdır. Diğer bir ifade ile ayrıştırılan değişenin varyansında meydana gelen değişmenin % açının endisi, % açının diğer değişenler tarafından açılandığını gösterir. Bu analiz değişenler arasındai ilişilerin testinde yararlı bir araç olmasıyla birlite, ayrıştırılan değişenin diğer değişenler tarafından açılanma oranı düşü ise değişenin dışsal olduğu tespit edilebilmetedir (Enders, 2014: 302). Şeil 2: Varyans Ayrıştırma Analizleri Şeil 2 de DL-VAR analizinden Cholesy yöntemi ile gerçeleştirilen varyans ayrıştırma analizinin sonuçlarına göre 10 dönem boyunca GDP değişenindei bir değişimin panel b de görüldüğü üzerine ortalama yalaşı %38 ini turist sayısı (TS), panel d de görüldüğü gibi ortalama %11 ini turizm gelirleri (TG) açılamatadır. GDP değişeninin TS ve TG değişenlerindei bir değişmeyi açılama gücü 10 dönem boyunca panel a ve c de görüldüğü gibi ortalama olara yalaşı %4 ve %2 dir. F. ETKİ-TEPKİ ANALİZİ Eti-tepi (impulse-response) fonsiyonları, rassal hata terimlerinden birindei bir standart sapmalı şoun, içsel değişenlerin şimdii ve gelecetei değerlerine olan etisini göstermetedir. Diğer bir ifadeyle, eti-tepi analizi VAR modelinde yer alan değişende meydana gelece bir standart sapmalı şoa (etiye) hem endinin hem de diğer değişenlerin vereceği tepileri yansıtmatadır.
16 60 Erciyes Üniversitesi İtisadi ve İdari Bilimler Faültesi Dergisi, Sayı: 48, Temmuz-Aralı 2016 ss Eti- tepi analizinde değişenlerin dışsaldan içsele doğru sıralanışı önem arz etmete, sıralamaya göre sonuçlar farlılı göstermetedir. Hareetli ortalamalar yöntemi ile GDP t ve TS(TG) t değişenleri arasındai etileşim incelenece olursa, ϕ 11 (i), ϕ 12 (i), ϕ 21 (i) ve ϕ 22 (i) atsayıları eti-tepi fonsiyonlarını ifade etmetedir. [ GDP t TS(TG) t ]=[ GDP TS(TG) ]+Σ[ϕ 11 (i) ϕ 21 (i) ϕ 12 (i) ϕ 22 (i) ] [ Ɛ GDPt-i Ɛ TS(TG)t-i ] Ɛ GDPt-i ve Ɛ TS(TG)t-i sırasıyla GDP ve TS (TG) değişenlerinin t-i dönemdei etilerini göstermetedir. ϕ j (0) ise eti çarpanıdır. Örne verilece olursa ϕ 11 (i) atsayısı Ɛ TS(TG)t-i yani TS(TG) dei bir birimli değişimin GDP ye t-i dönemdei etisini göstermetedir. Bir dönem gecime için ifade edilece olursa, ϕ 11 (1) ve ϕ 12 (1) öğeleri sırasıyla Ɛ GDPt-1 ve Ɛ TS(TG)t-1 bir dönemli gecimelerinin bir birimli değişimlerinin GDP t serisi üzerindei etisini yansıtmatadır. Tablo 12 de DL-VAR analizinin biriimli eti-tepi fonsiyonları 10 dönem itibari ile gösterilmiştir. Tablo 13 te GDP ile TS ve TG değişenleri arasındai eti-tepi fonsiyonları incelendiğinde; GDP nin TS dei ve TG dei etiye verdiği tepi pozitif olup iinci dönemden itibaren süreli artma eğilimindedir. Benzer şeilde TS ve TG değişenlerinin GDP değişeninin etilerine verdileri tepiler dönemler itibariyle toplam olara pozitiftir. Anca GDP nin TS ve TG dei etiye verdiği tepinin 10 dönem itibari ile toplamı sırasıyla 0,54 ve 0,18 olup, TS ve TG nin GDP dei etiye verdileri tepilerden (sırasıyla 0,48 ve 0,04) daha yüsetir. Tablo 13: Eti-Tepi Fonsiyonları Tepi Eti Tepi Eti Tepi Eti Tepi Eti Dönem GDP TS TS GDP GDP TG TG GDP 1 0,006 0,000-0,001 0, ,013 0,010-0,001 0, ,023 0,018 0,001 0, ,037 0,023 0,009-0, ,050 0,033 0,017-0, ,061 0,047 0,023-0, ,072 0,063 0,029-0, ,083 0,080 0,034 0, ,094 0,098 0,038 0, ,104 0,116 0,040 0,051 Toplam 0,543 0,487 0,188 0,047
17 Türiye nin İtisadi Büyümesinde Turizm Setörünün Katısı 61 SONUÇ Türiye de turizm setörünün eonomi büyümeyi etileyip etilemediğini dönemi yıllı verileri ullanılara incelendiği bu çalışmada, Bayer- Hanc eş-bütünleşme testi ile uzun dönemde herhangi bir ilişi bulunamamış, anca ısa dönemde ısıtsız ve Dolado-Lütepohl VAR analizleri ile hem Türiye ye gelen turist sayısının hem de Türiye nin gelen turistlerden elde ettiği turizm gelirlerinin gayri safi yurtiçi hasılayı pozitif yönde etilediği belirlenmiştir. Sonuçlar eonomi büyümenin turizm setöründen pozitif etilendiğini, turizme dayalı büyüme hipotezinin Türiye için geçerli olduğu görüşünü destelemetedir. Bulgular Türiye için Bahar (2006), Kaplan ve Çeli (2008) ve Terzi (2015) nin Dünya dai diğer üleler için de Balaguer ve Cantavella-Jorda (2002), Carrera, Brida ve Risso (2008), Brida ve Risso (2009), Mishra, Rout ve Mohapatra (2011), Srinivasan, Kumar ve Ganesh (2012), Kreishan (2015), Kumar, Stauvermann, Patel, Kumar ve Prasad (2015), Tang ve Tan (2015) ve Yazdi, Salehi ve Soheilzad (2015) yaptıları çalışmaları desteler nitelitedir. Yalaşı 30 milyar dolar turizm geliri elde eden ve 2014 yılında 40 milyon turiste ev sahipliği yapan turizm setöründe Dünya da il on üle arasında yer alan Türiye için elde edilen nedenselli bulguları, politia yapıcılarının turist sayısını ve turizm gelirlerini arttırıcı yatırımları teşvi edici politialara önem vermesi geretiğini göstermetedir.
18 62 Erciyes Üniversitesi İtisadi ve İdari Bilimler Faültesi Dergisi, Sayı: 48, Temmuz-Aralı 2016 ss KAYNAKÇA BAHAR, Ozan; (2006), Turizm Setörünün Türiye nin Eonomi Büyümesi Üzerindei Etisi: VAR Analizi Yalaşımı, Yönetim ve Eonomi: Celal Bayar Üniversitesi İİBF Dergisi, 13(2), ss BALAGUER, Jacint and Manuel CANTAVELLA-JORDA; (2002), Tourism as a Long-Run Economic Growth Factor: The Spanish Case, Applied Economics, 34 (7), pp BAYER, Christian and Chris HANCK; (2013), Combining Non Cointegration Tests, Journal of Time Series Analysis, 34(1), pp BRIDA, Juan Gabriel and Winston Adrian RISSO; (2009), Tourism as a Factor of Long-Run Economic Growth: An Empirical Analysis for Chile, European Journal of Tourism Research, 2(2), pp ÇETİNTAŞ, Haan ve Çetin BEKTAŞ; (2008), Türiye de Turizm ve Eonomi Büyüme Arasındai Kısa ve Uzun Dönemli İlişiler, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 19 (1), ss ÇOBAN, Orhan ve Ceyhun Can ÖZCAN; (2013), Türiye de Turizm Gelirleri-Eonomi Büyüme İlişisi: Nedenselli Analizi ( ), Esişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(1), ss DICKEY, David Alan and Wayne Arthur FULLER; (1981), Lielihood Ratio Statistics for an Autoregressive Time Series with a Unit Root, Econometrica, 49(4), pp DOLADO, Juan Jose and Helmut LUTKEPOHL; (1996), Maing Wald Test Wor for Cointegrated VAR Systems, Econometric Theory, 15(4), pp ENDERS, Walter; (2014), Applied Econometric Time Series. Fourth Edition, New Yor: Wiley. ERTUĞRUL, Hasan Murat and Fatih MANGIR; (2015), The Tourism-Led Growth Hypothesis: Empirical Evidence from Turey, Current Issues in Tourism, 18(7), pp GUNDUZ, Loman and Abdulnasser HATEMI-J; (2005), Is the Tourism-Led Growth Hypothesis Valid for Turey?, Applied Economics Letters, 12(8), pp JALIL, Abdul; Tahir MAHMOOD and Muhammad IDREES; (2013), Tourism Growth Nexus in Paistan: Evidence from ARDL Bounds Tests, Economic Modelling, 35(1), pp KAPLAN, Muhittin and Tuncay ÇELİK; (2008), The Impact of Tourism on Economic Performance: The Case of Turey, The International Journal of Applied Economics and Finance, 2(1), pp KASMAN, Adnan ve Saadet KASMAN; (2004), Turizm Gelirleri ve Eonomi Büyüme Arasındai Eşbütünleşme ve Nedenselli İlişisi, İtisat İşletme ve Finans, 19(220), ss
19 Türiye nin İtisadi Büyümesinde Turizm Setörünün Katısı 63 KATIRCIOĞLU, Salih Turan; (2009), Revisiting the Tourism-Led-Growth Hypothesis for Turey Using the Bounds Test and Johansen Approach for Cointegration, Tourism Management, 30(1), pp KREISHAN, Fuad M.; (2015), Empirical Study on Tourism and Economic Growth of Bahrain: An ARDL Bounds Testing Approach, International Journal of Economics and Finance, 7(11), pp.1-9. KUMAR, Ronald Ravinesh; Peter Josef STAUVERMANN; Arvind PATEL; Nieel KUMAR and Selvin PRASAD; (2015), Exploring the Nexus Between Tourism and Output in Coo Islands: An ARDL Bounds Approach, Social Indicators Research, 125(1), pp LUMSDAINE, Robin L. and David H. PAPELL; (1997), Multiple Trend Breas and the Unit-Root Hypothesis, Review of Economics and Statistics, 79(2), pp MISHRA, P. K.; Himanshu B. ROUT and Smita S. MOHAPARTA; (2011), Causality between Tourism and Economic Growth: Empirical Evidence from India, European Journal of Social Sciences, 18(4), pp NG, Serena and Pierre PERRON; (2001), Lag Length Selection and the Construction of Unit Root Tests with Good Size and Power, Econometrica, 69(6), pp OH, Chi-O; (2005), The Contribution of Tourism Development to Economic Growth in the Korean Economy, Tourism Management, 26(1), pp SANCHEZ, Carrera Edgar J.; Juan Gabriel BRIDA and Wiston Adrian RISSO; (2008), Tourism s Impact on Long-Run Mexican Economic Growth, Economics Bulletin, 23(21), pp.1-8. SAVAŞ, Bilal; Ahmet BEŞKAYA and Famil ŞAMİLOĞLU; (2010), Analyzing the Impact of International Tourism on Economic Growth in Turey. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 6(12), pp SIMS, Christopher Albert; (1980), Macroeconomics and Reality, Econometrica: Journal of the Econometric Society, 48(1), pp SRINIVASAN, Palamalai; Santhosh KUMAR P. K. and Lashmanan GANESH; (2012), Tourism and Economic Growth in Sri Lana an ARDL Bounds Testing Approach, Environment and Urbanization Asia, 3(2), pp SURESH, Jeyapraba and Samithamby SENTHILNATHAN; (2014), Relationship between Tourism and Economic Growth in Sri Lana, Internet Address: ssrn.com/sol3/delivery.cfm/ssrn_id _ code pdf? abstractid= &mirid=1, Date of Access:
20 64 Erciyes Üniversitesi İtisadi ve İdari Bilimler Faültesi Dergisi, Sayı: 48, Temmuz-Aralı 2016 ss TANG, Chor Foon and Eu Chye TAN; (2015), Does Tourism Effectively Stimulate Malaysia s Economic Growth?, Tourism Management, 46, pp TERZİ, Harun; (2015), Is the Tourism-Led Growth Hypothesis (TLGH) Valid for Turey?, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 16 (2), pp TÜROFED; (2015), Tourism Statistics Report 2015, Internet Address: B0SM_REPORT_2015, Date of Access: UNWTO; (2015), Tourism Highlights, Internet Address: Date of Access: YAZDI, Soheila Khoshnevis; Khajed Homa SALEHI and Mahshid SOHEILZAD; (2015), The Relationship Between Tourism, Foreign Direct Investment and Economic Growth: Evidence from Iran, Internet Address: Date of Access: ZORTUK, Mahmut; (2009), Economics of Tourism on Turey s Economy: Evidence from Cointegration Tests, International Research Journal of Finance and Economics, 25(23), pp
TÜRKİYE DE TURİZM VE TİCARİ AÇIKLIK ARASINDAKİ İLİŞKİ: TODA VE YAMAMOTO NEDENSELLİK YAKLAŞIMI 1
Eonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 2, Yıl 2, Sayı, 206 The International Journal of Economic and Social Research, Vol. 2, Year 2, No., 206 TÜRKİYE DE TURİZM VE TİCARİ AÇIKLIK ARASINDAKİ İLİŞKİ:
DetaylıGümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi Sayı 12 Ocak 2015
Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Eletroni Dergisi Sayı 12 Oca 2015 TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME, ENERJİ TÜKETİMİ VE İTHALAT İLİŞKİSİ ÖZET Canan SANCAR 1 Melie ATAY POLAT 2 Bu çalışmada Türiye de eonomi
DetaylıINTERNATIONAL JOURNAL OF ECONOMIC STUDIES
INTERNATIONAL JOURNAL OF ECONOMIC STUDIES ULUSLARARASI EKONOMİK ARAŞTIRMALAR DERGİSİ December 2017, Vol:3, Issue:4 Aralı 2017, Cilt:3, Sayı:4 e-issn: 2149-8377 p-issn: 2528-9942 journal homepage: www.eonomiarastirmalar.org
DetaylıTürkiye de Enflasyon ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik İlişkisi: 1984-2003
Türiye de Enflasyon ve Döviz Kuru Arasındai Nedenselli İlişisi: 1984-2003 The Causal Relationship Between Exchange Rates and Inflation in Turey:1984-2003 Yrd.Doç.Dr. Erem GÜL* Yrd.Doç.Dr. Ayut EKİNCİ**
DetaylıTURİZM SEKTÖRÜNÜN TÜRKİYE NİN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: 1963-2011 THE EFFECT OF TOURISM SECTOR ON THE ECONOMIC GROWTH OF TURKEY: 1963-2011
ÖZ TURİZM SEKTÖRÜNÜN TÜRKİYE NİN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: 1963-2011 Nurgün TOPALLI 1 Turizm ülkelerin ekonomik ve sosyal alanlarında önemli bir hizmet sektörü olarak kabul edilmektedir. Bu çalışmanın
DetaylıDoç. Dr. Ethem Esen - Doç. Dr. Erkan Özata
Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Anadolu University Journal of Social Sciences Turizmin Ekonomik Büyümeye Etkisi: Turizme Dayalı Büyüme Hipotezinin Türkiye İçin Geçerliğinin ARDL Modeli ile
DetaylıDr. Öğr. Üyesi Oktay KIZILKAYA TÜRKİYE DE TURİZM GELİRLERİ VE BÜYÜME İLİŞKİSİNİN BOOTSTRAP NEDENSELLİK TESTİ İLE İNCELENMESİ
DİCLE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ DERGİSİ ISSN: 1308-6219 Ekim 2018 YIL-10 Sayı 21 Araştırma Makalesi / Research Article Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication
DetaylıTÜRKİYE DE TURİZM, İHRACAT VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: MAKİ EŞBÜTÜNLEŞME VE BOOTSTRAP NEDENSELLİK ANALİZİ
Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, http://busbed.bingol.edu.tr, Yıl: 8 Cilt: 8 Sayı: 16 Güz/Autumn 2018 TÜRKİYE DE TURİZM, İHRACAT VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: MAKİ EŞBÜTÜNLEŞME VE
DetaylıYENİ DÖNEMDE SATIN ALMA GÜCÜ PARİTESİNİN GÜÇLÜ FORMDA GEÇERLİLİĞİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ
Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Yıl: 2018/2, Sayı:31, s. 91-104 Journal of Süleyman Demirel University Institute of Social Sciences Year: 2018/2, Number:31, p. 91-104 YENİ
DetaylıFİNANSAL KALKINMA, TİCARİ AÇIKLIK VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÜZERİNE BİR ANALİZ
FİNANSAL KALKINMA, TİCARİ AÇIKLIK VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÜZERİNE BİR ANALİZ Salih TÜREDİ * Metin BERBER ** ÖZ Bu çalışmada, finansal alınma ve ticari açılı ile eonomi büyüme ilişisi,
DetaylıTürkiye de Sanayileşme, Finansal Gelişme, Ekonomik Büyüme ve Kentleşmenin Enerji Tüketimi Üzerindeki Etkisi: Çoklu Yapısal Kırılmalı Bir Araştırma
EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cilt: 5 Sayı: 2 Nisan 25 ss. 97-26 Türiye de Sanayileşme, Finansal Gelişme, Eonomi Büyüme ve Kentleşmenin Enerji Tüetimi Üzerindei Etisi: Çolu Yapısal Kırılmalı
DetaylıÖğr. Gör. Cebrail TELEK Kilis 7 Aralık Üniversitesi SBMYO, Dış Ticaret Bölümü, Kilis/Türkiye
INTERNATIONAL JOURNAL of DISCIPLINES ECONOMICS & ADMINISTRATIVE SCIENCES STUDIES Open Access Refereed E-Journal & Indexed ISSN: 2587-2168 Social Sciences Indexed www.ideastudiesjournal.com / ideastudiesjournal@gmail.com
DetaylıTÜRKİYE DE DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN NEDENSELLİK ANALİZLERİ İLE TESTİ 1
TÜRKİYE DE DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN NEDENSELLİK ANALİZLERİ İLE TESTİ 1 Şükran KAHVECİ * Harun TERZİ ** ÖZ Bu çalışmada, DYY ile ekonomik büyüme, istihdam ve
Detaylıalphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems
Available online at www.alphanumericjournal.com alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems Received: May 8, 2017 Accepted: June
DetaylıAn Analysis of the Relationship between the Economic Growth and Unemployment in Turkey: A New Cointegration Test
Türkiye deki Ekonomik Büyüme ve İşsizlik İlişkisinin Analizi: Yeni Bir Eşbütünleşme Testi Yrd. Doç. Dr. Ayşe ARI Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü aayse@nigde.edu.tr
DetaylıSESSION 4C: Uluslararası Ticaret II 455
SESSION 4C: Uluslararası Ticaret II 455 Kırgızistan da Dış Ticaret ve Yurtdışından Transferlerin Gayri Safi Yurtiçi Hasılaya Etkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı The Effect of Foreign Trade and Remittances
DetaylıTÜRKİYE DE İL BAZINDA TURİZM TALEBİ BELİRLEYİCİLERİNİN MİLLİYETLERE GÖRE DEĞİŞKENLİK ANALİZİ
TÜRKİYE DE İL BAZINDA TURİZM TALEBİ BELİRLEYİCİLERİNİN MİLLİYETLERE GÖRE DEĞİŞKENLİK ANALİZİ Mert Topcu a ve Utku Büyükılgaz b,* a Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, İktisat Bölümü b Marmara Üniversitesi,
DetaylıTürkiye deki Enflasyon ve Nominal Faiz Oranı İlişkisinin Analizi: Bayer-Hanck Eşbütünleşme Testi
Türkiye deki Enflasyon ve Nominal Faiz Oranı İlişkisinin Analizi: Bayer-Hanck Eşbütünleşme Testi Fındık Özlem ALPER 1 Özet oranları ile ki ilişki ve bu ilişkinin yönü iktisat ve finans literatüründeki
DetaylıTürkiye de Ticaret, Ulaşım, Finans Ve Konut Sektörlerindeki Büyümenin Tarım Sektöründeki Büyümeye Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz
Türkiye de Ticaret, Ulaşım, Finans Ve Konut Sektörlerindeki Büyümenin Tarım Sektöründeki Büyümeye Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz Dr. Yüksel OKŞAK 1 1 Uludağ Üniversitesi İnegöl MYO, yukseloksak@uludag.edu.tr,
DetaylıTurizm Gelirleri ve Dışa Açıklık Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği
Yayın Geliş Tarihi: 28.06.2016 Dokuz Eylül Üniversitesi Yayın Kabul Tarihi: 28.04.2017 İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Online Yayın Tarihi: 04.12.2017 Cilt:32, Sayı:2, Yıl:2017, ss. 79-107
Detaylıİnönü Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (1999) Ekonometri Bölümü
Mahmut ZORTUK E-posta : mahmut.zortuk@dpu.edu.tr Telefon : 0274 265 2031-2020 Öğrenim Bilgisi Doktora İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler (2007) Enstitüsü Ekonometri Anabilim Dalı Yüksek -Tezli Dumlupınar
DetaylıIJ ER ISSN:
IJ ER International Journal of Social Sciences and Education Research Online, http://dergipar.gov.tr/ijsser Volume: 3(5), 207 Hisse senedi fiyat endesi ile maroeonomi değişenler arasındai ilişinin analizi:
DetaylıTÜRKİYE DE SAĞLIK VE VERİMLİLİK ARASINDAKİ İLİŞKİ: NEDENSELLİK ANALİZİ
Kastamonu Üniversitesi İtisadi ve İdari Bilimler Faültesi Dergisi Eim 2015, Sayı:10 TÜRKİYE DE SAĞLIK VE VERİMLİLİK ARASINDAKİ İLİŞKİ: NEDENSELLİK ANALİZİ Murat Can GENÇ 1 Özet: Sağlı, verimliliği artırma
DetaylıTÜRKİYE DE PARA VE MALİYE POLİTİKALARININ GÖRELİ ETKİNLİĞİ: VAR ANALİZİ ÖZET
TÜRKİYE DE PARA VE MALİYE POLİTİKALARININ GÖRELİ ETKİNLİĞİ: VAR ANALİZİ Dr. Orhan KARACA Doğan Burda Dergi Yayıncılı ve Pazarlama A.Ş., Eonomist Dergisi, (oaraca@eonomist.com.tr) ÖZET Para ve maliye politialarının
DetaylıTÜRKYE NN THALAT TALEB FONKSYONUNUN SINIR TEST YAKLAIMI LE EBÜTÜNLEME ANALZ :
Dou Üniversitesi Dergisi, 5 (1) 24, 27-34 TÜRKYE NN THALAT TALEB FONKSYONUNUN SINIR TEST YAKLAIMI LE EBÜTÜNLEME ANALZ : 197-22 THE COINTEGRATION ANALYSIS OF TURKEY S IMPORT DEMAND FUNCTIONS WITH BOUNDS
DetaylıYrd. Doç. Dr. Ercan ŞAHBUDAK Cumhuriyet Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü,
ISSN: 2149-9225 Yıl: 2, Sayı: 3, Mart 2016, s. 85-96 Yrd. Doç. Dr. Ercan ŞAHBUDAK Cumhuriyet Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü, erhoca-346@hotmail.com Yrd. Doç. Dr. Dilek ŞAHİN Cumhuriyet
DetaylıSanayi Sektörü İş Hacminin Ekonometrik Analizi* Econometric Analysis of Industrial Sector Turnover. Yrd. Doç. Dr. S.
Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Anadolu University Journal of Social Sciences Sanayi Setörü İş Hacminin Eonometri Analizi* Econometric Analysis of Industrial Sector Turnover Yrd. Doç. Dr.
DetaylıAKADEMİK YAKLAŞIMLAR DERGİSİ JOURNAL OF ACADEMIC APPROACHES
Uluslararası Ham Petrol ve Altın Fiyatlarının Amerian Doları ile İlişisi: Amiri Bir Uygulama Mehmet Şentür 1 Yusuf Erem Abaş 2 Uğur Adıguzel 3 Özet Bu çalışmada, uluslararası altın ve etrol fiyatlarının
DetaylıTÜRKİYE DE TURİZM GELİRLERİ- EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: NEDENSELLİK ANALİZİ (1963-2010)
TÜRKİYE DE TURİZM GELİRLERİ- EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: NEDENSELLİK ANALİZİ (1963-2010) Türkiye de Turizm Gelirleri-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi (1963-2010) Özet Turizm bir ülkenin ekonomik,
DetaylıTürkiye de İmalat, Madencilik, Enerji Ve İnşaat Sektörlerindeki Büyümenin Tarım Sektöründeki Büyümeye Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz
Türkiye de İmalat, Madencilik, Enerji Ve İnşaat Sektörlerindeki Büyümenin Tarım Sektöründeki Büyümeye Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz Dr. Yüksel OKŞAK 1 1 Uludağ Üniversitesi İnegöl MYO, yukseloksak@uludag.edu.tr,
DetaylıDOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE SABİT SERMAYE YATIRIMLARININ İHRACAT ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ
DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE SABİT SERMAYE YATIRIMLARININ İHRACAT ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ ÖZET Ayberk ŞEKER 1 (Yalova Üniversitesi, ayberk.seker@yalova.edu.tr)
DetaylıDOI: /kauiibfd
BÜYÜK İHRACAT PAZARLARI EKONOMİK BÜYÜMEYİ ETKİLİYOR MU? TÜRKİYE ÖRNEĞİ 1 Makale Gönderim Tarihi: 17.07.2017 Yayına Kabul Tarihi: 25.05.2018 Halil ŞİMDİ Araştırma Görevlisi Sakarya Üniversitesi, İşletme
DetaylıAvrasya Ekonomik Birliği Elektrik Piyasası Entegrasyonu Kapsamında Kırgızistan ın Enerji Tüketim Projeksiyonu
Avrasya Ekonomik Birliği Elektrik Piyasası Entegrasyonu Kapsamında Kırgızistan ın Enerji Tüketim Projeksiyonu Prof. Dr. Ahmet BurçinYERELİ Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi,
DetaylıTürkiye de Tarımsal Üretim ile Tarımsal Kredi Kullanımı Arasındaki Nedensellik İlişkisi
Araştırma Makalesi / Research Article Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 4(1): 67-72, 2014 Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Iğdır University Journal
DetaylıİHRACAT VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: BOOSTRAP PANEL GRANGER NEDENSELLİK TESTİ Nurgün TOPALLI*
İHRACAT VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: BOOSTRAP PANEL GRANGER NEDENSELLİK TESTİ Nurgün TOPALLI* Özet: Bu çalışmada Brezilya, Çin, Hindistan, Endonezya, Güney Kore, Filipinler, Malezya, Tayland ve
DetaylıFaiz Döviz Kuru İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Çalışma
Faiz Döviz Kuru İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Çalışma Bünyamin DEMİRGİL 1, Coşkun KARACA 2 Özet Faiz oranları önemli bir makroekonomik fiyat olarak ekonomi üzerinde önemli etkiler meydana getirmektedir.
DetaylıTURKISH ECONOMY GROWTH NOT INITIATED GROWTH PROBLEM Abstract 91
TÜRKİYE EKONOMİSİNDE İSTİHDAM YARATMAYAN BÜYÜME SORUNSALI Savaş Durmuş Kafkas Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. sdurmus_75@hotmail.com Hülya Akbulut Kafkas Üniversitesi Yüksek Lisans Öğrencisi h.akbulut@mail.ru
DetaylıTürkiye de Reel Döviz Kuru, Tarımsal İhracat ve Tarımsal İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisi
TÜRK TARIM ve DOĞA BİLİMLERİ DERGİSİ www.dergipark.gov.tr/turkjans Türkiye de Reel Döviz Kuru, Tarımsal İhracat ve Tarımsal İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisi Ergün ŞİMŞEK Amasya Üniversitesi Amasya
DetaylıKamu Yatırımları ve Ekonomik Büyüme İlişkisine Bir Bakış: Türkiye,
Kamu Yatırımları ve Ekonomik Büyüme İlişkisine Bir Bakış: Türkiye, 1969-2003 Bilge KÖKSEL TAN 1, Merter MERT 2 ve Zeynel Abidin ÖZDEMİR 3, Özet Bu çalışmanın amacı, milli gelirden kamu harcamalarına doğru
DetaylıENERJĠ VE EKONOMĠK BÜYÜME ĠLĠġKĠSĠ: TÜRKĠYE ÖRNEĞĠ
ENERJĠ VE EKONOMĠK BÜYÜME ĠLĠġKĠSĠ: TÜRKĠYE ÖRNEĞĠ Gökhan KARHAN 1*, Murat SĠLĠNĠR 2, Mücahit ÇAYIN 1 ve Nihat AYDENĠZ 3 1 Batman Üniversitesi, İİBF, İktisat Bölümü, Merkez Yerleşkesi, 72100 Batman 2 Batman
DetaylıKİ KARE TESTLERİ. Biyoistatistik (Ders 2: Ki Kare Testleri) Kİ-KARE TESTLERİ. Sağlıktan Yakınma Sigara Var Yok Toplam. İçen. İçmeyen.
Biyoistatisti (Ders : Ki Kare Testleri) Kİ KARE TESTLERİ Yrd. Doç. Dr. Ünal ERKORKMAZ Saarya Üniversitesi Tıp Faültesi Biyoistatisti Anabilim Dalı uerormaz@saarya.edu.tr Kİ-KARE TESTLERİ 1. Ki-are testleri
Detaylı4.2. SBM nin Beşeri Sermaye Değişkeni İle Genişletilmesi: MRW nin Beşeri Sermaye Modeli
112 4.2. SBM nin Beşeri Sermaye Değişeni İle Genişletilmesi: MRW nin Beşeri Sermaye Modeli MRW, Solow un büyüme modelini, beşeri sermaye olgusunu da atara genişletmetedir. Bu yeni biçimiyle model, genişletilmiş
DetaylıTÜRKİYE DE EĞİTİM-EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: YAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK VE EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ
TÜRKİYE DE EĞİTİM-EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: YAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK VE EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ Özet Tuncer GÖVDELİ 1 Bu çalışmada, Türkiye de eğitim ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki 1923 ile 2014
DetaylıTürkiye de Ekonomik Büyüme ve Turizm İlişkisi Üzerine Ekonometrik Analiz
MPRA Munich Personal RePEc Archive Türkiye de Ekonomik Büyüme ve Turizm İlişkisi Üzerine Ekonometrik Analiz Alper Aslan Erciyes Üniversitesi, İİBF, İktisat Bölümü 2008 Online at http://mpra.ub.uni-muenchen.de/10611/
DetaylıTURİZME DAYALI BÜYÜME HİPOTEZİNİN KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ İÇİN GEÇERLİLİĞİNİN ANALİZİ
TURİZME DAYALI BÜYÜME HİPOTEZİNİN KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ İÇİN GEÇERLİLİĞİNİN ANALİZİ Özet Turizm bir ülkenin ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda kazanım elde etmesini sağlayan önemli hizmet sektörlerinden
Detaylı141 Araştırma Makalesi. Türkiye de Karpuz Üretiminde Üretim-Fiyat İlişkisinin Almon Gecikme Modeli ile İncelenmesi
KSÜ Doğa Bil. Derg., 9(), 4-46, 6 KSU J. Nat. Sci., 9(), 4-46, 6 4 Araştırma Maalesi Türiye de Karpuz Üretiminde Üretim-Fiyat İlişisinin Almon Gecime Modeli ile İncelenmesi Nusret ÖBAY *, Şenol ÇELİK Bingöl
DetaylıTÜRKİYE DE İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN KISA VE UZUN DÖNEM DİNAMİKLERİ
TÜRKİYE DE İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN KISA VE UZUN DÖNEM DİNAMİKLERİ Nebiye YAMAK Prof. Dr., Karadeniz Teknik Üniversitesi Sinem KOÇAK Arş. Gör., Karadeniz Teknik Üniversitesi Serkan SAMUT Arş. Gör., Karadeniz
DetaylıTürkiye de Eğitim Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı
Türkiye de Eğitim Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: ARDL Türkiye de Eğitim Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı Özet Mürüvvet PAMUK İstanbul Üniversitesi
DetaylıTURİZM SEKTÖRÜNÜN TÜRKİYE NİN MAKROEKONOMİK PERFORMANSINA KATKISI: EKONOMETRİK BİR ÇÖZÜMLEME
TURİZM SEKTÖRÜNÜN TÜRKİYE NİN MAKROEKONOMİK PERFORMANSINA KATKISI: EKONOMETRİK BİR ÇÖZÜMLEME Yrd. Doç. Dr. Fatma TURAN KOYUNCU Anadolu Üniversitesi İktisat Fakültesi Eskişehir/Türkiye İletişim: +902223350580/2643
DetaylıÖmer YALÇINKAYA Kerem KARABULUT**
Cilt: 10 Sayı: 52 Volume: 10 Issue: 52 Ekim 2017 October 2017 www.sosyalarastirmalar.com Issn: 1307-9581 Doi Number: http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2017.1976 TURİZM GELİRLERİNİN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ
DetaylıTURĠZM SEKTÖRÜNÜN EKONOMĠK BÜYÜMEYE ETKĠSĠ: TÜRKĠYE ÖRNEĞĠ
ĠĢletme Fakültesi Dergisi, Cilt 15, Sayı 1, 2014, 63-76 TURĠZM SEKTÖRÜNÜN EKONOMĠK BÜYÜMEYE ETKĠSĠ: TÜRKĠYE ÖRNEĞĠ Meryem SAMIRKAġ * ve Mustafa Can SAMIRKAġ ** ÖZET Turizm sektörünün yaratmış olduğu gelir
DetaylıAKDENİZ ÜLKELERİNDE TURİZM VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ
AKDENİZ ÜLKELERİNDE TURİZM VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ Analysis of the Relationship Between Tourism and Economic Growth in the Mediterranean Countries Öz Dilek ŞAHİN 1 ---------------------
DetaylıArticle Arrival Date: Published Date: Vol 3/ Issue 12 / pp:
SOCIAL SCIENCE DEVELOPMENT JOURNAL SSDjournal Open Access Refereed E-Journal & Refereed & Indexed http://www.ssdjournal.org / ssdjournal.editor@gmail.com Article Arrival Date: 28.6.218 Published Date:
DetaylıTÜRKİYE DE CARİ İŞLEMLER AÇIĞININ SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİN ZAMAN SERİLERİ ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ: DÖNEMİ
ANADOLU ÜNİVERS İTES İ S OS YAL BİLİMLER DERGİS İ ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES Cilt/Vol. : 11 - S ayı/no: 3 : 135 148 (2011) TÜRKİYE DE CARİ İŞLEMLER AÇIĞININ SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİN ZAMAN
DetaylıMALİYE ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
MALİYE ARAŞTIRMALARI DERGİSİ RESEARCH JOURNAL OF PUBLIC FINANCE March 2017, Vol:3, Mart 2017, Cilt:3, Issue:1 Sayı:1 ISSN: 2149-5203 ISSN: 2149-5203 journal homepage: www.maliyearastirmalari.com Türiye
DetaylıMIXED REGRESYON TAHMİN EDİCİLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI. The Comparisions of Mixed Regression Estimators *
MIXED EGESYON TAHMİN EDİCİLEİNİN KAŞILAŞTIILMASI The Comparisions o Mixed egression Estimators * Sevgi AKGÜNEŞ KESTİ Ç.Ü.Fen Bilimleri Enstitüsü Matemati Anabilim Dalı Selahattin KAÇIANLA Ç.Ü.Fen Edebiyat
DetaylıSayı 7 Ocak 2013 ECONOMIC GROWTH AND TOURISM RELATIONSHIP IN TURKEY
Gümüşhane Üniversitesi Sayı 7 Ocak 2013 Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE TURİZM İLİŞKİSİ 1 2 ÖZET Bu çalışmada ekonomisinde turizm ve ekonomik büyüme ilişkisi araştırılmıştır.
DetaylıAnahtar Kelimeler : Kredi, Mevduat, Ekonomik Büyüme, Nedensellik JEL Sınıflaması : E44, C22, G21
TÜRKİYE DE BANKACILIK FAALİYETLERİ İLE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ANALİZİ Yrd.Doç.Dr. Pınar PEHLİVAN 1 Öğr.Gör.Dr. Lale DEMİRLİOĞLU 2 Doç.Dr. Hatice YURTSEVEN 3 Bankacılık sektörünün en önemli
DetaylıTURİZM GELİRLERİ VE EKONOMİK BÜYÜME: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ( )
Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi The Journal of Marmara Social Research Sayı 8, Aralık 2015 TURİZM GELİRLERİ VE EKONOMİK BÜYÜME: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1980-2013) ÖZET Yrd. Doç. Dr. Osman Cenk KANCA * Günümüz
DetaylıTÜKETİCİ KREDİLERİ VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Alınış Tarihi: 16 Ocak 2015 Kabul Tarihi: 15 Mart 2015
Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 29, Sayı: 2, 2015 407 TÜKETİCİ KREDİLERİ VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Cüneyt KILIÇ Alınış Tarihi: 16 Ocak 2015 Kabul Tarihi:
DetaylıÖZET. üretiminin etkin olarak kullanılıp kullanılamayacağı Ocak 1992 ve Ağustos
1 Türkiye de Otomotiv Üretiminin Dış Ticaret Açığına Etkileri: Eşik Değerli Hata Düzeltme Modeli ÖZET Bu çalışmada Türkiye nin dış ticaret açığı sorununun çözümü için otomotiv üretiminin etkin olarak kullanılıp
DetaylıInternational Journal of Academic Value Studies (Javstudies) ISSN: Vol: 3, Issue: 14, pp
International Journal of Academic Value Studies (Javstudies) ISSN:2149-8598 Vol: 3, Issue: 14, pp. 104-116 www.javstudies.com Javstudies@gmail.com Disciplines: Business Administration, Economy, Econometrics,
DetaylıEğitim ve Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama
Iğd Üniv Sos Bil Der / Igd Univ Jour Soc Sci Sayı / No. 10, Ekim / October 2016: 189-204 Araştırma Makalesi / Research Article Eğitim ve Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Üzerine
DetaylıEKONOMETRİK SERİLERDE UZUN DÖNEM EŞBÜTÜNLEŞME VE KISA DÖNEM NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ Eviews ve STATA Uygulamaları
EKONOMETRİK SERİLERDE UZUN DÖNEM EŞBÜTÜNLEŞME VE KISA DÖNEM NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ Eviews ve STATA Uygulamaları EKONOMETRİK SERİLERDE UZUN DÖNEM EŞBÜTÜNLEŞME VE KISA DÖNEM NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ Eviews
DetaylıSayı 10 Haziran 2014
Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi Sayı 10 Haziran 2014 TÜRKİYE DE TASARRUF VE BÜYÜME İLİŞKİSİ: SINIR TESTİ YAKLAŞIMI 1 2 3 ÖZET Ekonomik büyüme ile tasarruflar arasındaki ilişkiler
DetaylıĐşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi Cilt 1. Sayı ss ISSN:
Business and Economics Research Journal Volume 1. Number 3. 2010 pp. 57-68 www.berjournal.com Đşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi ss. 57-68 ISSN: 1309-2448 Gelişmekte Olan Ülkelerde Elektrik Tüketimi
DetaylıNiğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 2013, Cilt: 6, Sayı: 1, s
Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 2013, Cilt: 6, Sayı: 1, s. 163-172. 163 SAĞLIK GÖSTERGELERİ İLE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Ahmet AY* 1 ÖZ Oktay KIZILKAYA** 2 Emrah KOÇAK*** 3 İçsel
DetaylıEKONOMİK BÜYÜME, İŞSİZLİK VE ENFLASYON ARASINDAKİ İLİŞKİNİN VAR MODELİ İLE ANALİZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ( ) (*)
EKEV AKADEMİ DERGİSİ Yıl: 21 Sayı: 69 (Kiş 2017) 31 EKONOMİK BÜYÜME, İŞSİZLİK VE ENFLASYON ARASINDAKİ İLİŞKİNİN VAR MODELİ İLE ANALİZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (2007-2014) (*) Özer ÖZÇELİK (**) Nuri USLU (***)
DetaylıTÜRKİYE DE FELDSTEİN HORİOKA HİPOTEZİNİN GEÇERLİLİĞİNİN SINANMASI: ADL EŞİK DEĞERLİ KOENTEGRASYON TESTİ ÖZET
TÜRKİYE DE FELDSTEİN HORİOKA HİPOTEZİNİN GEÇERLİLİĞİNİN SINANMASI: ADL EŞİK DEĞERLİ KOENTEGRASYON TESTİ ÖZET Burak GÜRİŞ 1 Makale, 1968-2012 döneminde Türkiye de Feldstein Horioka hipotezinin geçerliliğini,
DetaylıKredi Hacmi İle Cari Açık Arasındaki İlişki: Türkiye İçin Dinamik Bir Analiz
EconWorld Working Paper Series No: 2016-007 Research Article Kredi Hacmi İle Cari Açık Arasındaki İlişki: Türkiye İçin Dinamik Bir Analiz Pınar Karahan 1 ve Nilgün Çağlarırmak Uslu 2 Özet Türkiye nin en
DetaylıRusya Borsası nın Petrol Fiyatlarına Bağımlılığı Dependence on Oil Prices of Russian Stock Market
632 INTERNATIONAL CONFERENCE ON EURASIAN ECONOMIES 2016 Rusya Borsası nın Petrol Fiyatlarına Bağımlılığı Dependence on Oil Prices of Russian Stoc Maret Asst. Prof. Dr. Dile Özdemir (Atatür University,
DetaylıTürkiye de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme:
Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Cilt: 38 Sayı: 2 Aralık 2016, ISSN: 2149-1844, ss/pp. 255-271 DOI: 10.14780/muiibd.281411 Türkiye de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme: ARDL Sınır
DetaylıTHE RELATIONSHIP BETWEEN TOURISM REVENUES AND ECONOMIC GROWTH IN TURKEY: A CAUSALITY ANALYSIS
Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2008, C.13, S.2 s.351-360. Suleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences Y.2008,
DetaylıCARİ İŞLEMLER DENGESİ VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ( )
The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/jasss3676 Number: 51, p. 539-548, Autumn III 2016 Yayın Süreci Yayın Geliş Tarihi
DetaylıAkademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 57, Kasım 2017, s
Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 57, Kasım 2017, s. 455-465 Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date 21.09.2017 13.11.2017 Arş. Gör. Fatma Esra
DetaylıYıl: 4, Sayı: 11, Haziran 2017, s
Yıl: 4, Sayı: 11, Haziran 2017, s. 966-978 Yusuf BOZGEYİK 1 Fatma EBAN 2 TÜRKİYE DE TURİZM GELİRLERİNİN CARİ İŞLEMLER DENGESİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ:2000-2015 DÖNEMİNE İLİŞKİN AMPİRİK ÇALIŞMA Özet de ödemeler
DetaylıTürkiye de Turizm ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Kısa ve Uzun Dönemli İlişkiler
Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt 19, Sayı 1, Bahar: 37-44, 2008, Copyright 2008 anatolia Bütün hakları saklıdır ISSN: 1300-4220 (1990-2008) Türkiye de Turizm ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Kısa
DetaylıYabancı Ziyaretçi Harcamalarının Ekonomik Büyümeye Etkisi ( )
Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt 20, Sayı 2, Bahar: 197-203, 2009. Copyright 2009 anatolia Bütün hakları saklıdır ISSN: 1300-4220 (1990-2009) Yabancı Ziyaretçi Harcamalarının Ekonomik Büyümeye
DetaylıTÜRKİYE EKONOMİSİNDE FİNANS SEKTÖRÜ VE REEL SEKTÖR ETKİLEŞİMİ
TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FİNANS SEKTÖRÜ VE REEL SEKTÖR ETKİLEŞİMİ Abdulkadir KAYA Ünal GÜLHAN Bener GÜNGÖR Öz Bu çalışmada, finansal piyasalardaki gelişmelerin ekonomik büyümeye katkıda bulunduğunu iddia eden
DetaylıTürkiye de Eğitim ve Ekonomik Büyüme: Eşbütünleşme Yaklaşımı
Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2017, 4(2), 77-89 Optimum Journal of Economics and Management Sciences, 2017, 4(2), 77-89 de Eğitim ve Ekonomik Büyüme: Eşbütünleşme Yaklaşımı Yılmaz KÖPRÜCÜ
DetaylıInternational Journal of Academic Value Studies (Javstudies) ISSN:
International Journal of Academic Value Studies (Javstudies) ISSN:2149-8598 www.javstudies.com Vol: 4, Issue: 18, pp. 70-80 Javstudies@gmail.com Disciplines: Business Administration, Economy, Econometrics,
DetaylıSosyal Bilimler Dergisi 43
Sosyal Bilimler Dergisi 43 TÜRKİYE DE İHRACATA DAYALI BÜYÜMENİN SEKTÖRLER İTİBARİYLE ANALİZİ Seval AKBULUT 1 Harun TERZİ 2 ÖZET Bu çalışmanın amacı 1980 sonrası Türkiye de ihracat-ekonomik büyüme ilişkisini
DetaylıSosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Dergisi Journal of Social Research and Behavioral Sciences
Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Dergisi Journal of Social Research and Behavioral Sciences ISSN:2149-178X Türkiye Ekonomisinin Makroekonomik Değişkenleri Üzerine Yapısal Kırılmalı ve Mevsimsel
DetaylıKREDİ HACMİNİN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ROLÜNÜN İNCELENMESİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ
KREDİ HACMİNİN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ROLÜNÜN İNCELENMESİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Kadir TUNA * Hakan BEKTAŞ ** ÖZ Bu çalışmada, mevduat bankaları yurtiçi kredi hacmi ile gayri safi yurtiçi hasıla arasındaki
DetaylıMEVDUAT FAİZ ORANLARINDAKİ DEĞİŞKENLİĞİN KREDİ HACMİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA 1
MEVDUAT FAİZ ORANLARINDAKİ DEĞİŞKENLİĞİN KREDİ HACMİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA 1 Ali BAYRAKDAROĞLU Doç. Dr., Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Gülşah Coşar AYDIN Özet Bu çalışma, mevduat
DetaylıEğitim ve Bilim. Cilt 40 (2015) Sayı 177 31-41. Türkiye deki Vakıf Üniversitelerinin Etkinlik Çözümlemesi. Anahtar Kelimeler.
Eğitim ve Bilim Cilt 40 (2015) Sayı 177 31-41 Türiye dei Vaıf Üniversitelerinin Etinli Çözümlemesi Gamze Özel Kadılar 1 Öz Oran analizi ve parametri yöntemlerin eğitim urumlarını ıyaslaren yetersiz alması
DetaylıDÖVİZ KURU İLE BORSA İSTANBUL 100 VE SEKTÖR ENDEKSLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ
DÖVİZ KURU İLE BORSA İSTANBUL 100 VE SEKTÖR ENDEKSLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ EMPIRICAL ANALYSIS OF THE REALATIONSHIP BETWEEN EX- CHANGE RATE AND ISTANBUL STOCK EXCHANGE 100 AND SECTOR INDEXES
DetaylıGönderim Tarihi: Kabul Tarihi:
Gönderim Tarihi: 10.07.2017 Kabul Tarihi: 02.06.2018 ASGARİ ÜCRET VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ 1 Asiye TÜTÜNCÜ Ayşenur GÖNÜLAÇAN INVESTIGATION THE RELATIONSHIP BETWEEN
DetaylıTÜRKİYE'DE TURİZM SEKTÖRÜNÜN ENFLASYON ÜZERİNE ETKİSİNİ AÇIKLAMAYA YÖNELİK BİR MODEL ÖNERİSİ 1
ISSN: Yıl: 1, Sayı: 1, Ocak 2016, s. 37-57 Yrd. Doç Dr. Aliye ATAY KAYIŞ Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Ekonometri Bölümü Öğr. Gör. Şehriban AYGÜN İzmir Kâtip Çelebi
DetaylıE- VİWES 8 EKONOMETRİK MODELLEME ÇALIŞMASI
E- VİWES 8 EKONOMETRİK MODELLEME ÇALIŞMASI DEVLETİN TÜKETİM HARCAMALARI VE ENFLASYON İLİŞKİNİN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ İLE İNCELENMESİ 16 MAYIS 018 MARMARA ÜNİVERSİTESİ /İKTİSAT FAKÜLTESİ/İKTİSAT BÖLÜMÜ/İKTİSADİ
DetaylıEğitim / Danışmanlık Hizmetinin Tanımı
Eğitim / Danışmanlık Hizmetinin Tanımı 1. Proje Kapsamında Eğitim Talep Edilmiş ise, Eğitimin İçeriği Hakkında bilgi veriniz. Ekonometri alanı iktisat teorisi, işletme, matematik ve istatistiğin birleşmesiyle
DetaylıTÜRKİYE DE KISA VADELİ SERMAYE HAREKETLERİNİN EKONOMİK BÜYÜME ve REEL DÖVİZ KURU İLE İLİŞKİSİ
Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi Cilt: 5 Sayı: 10 Ocak 2014, ISSN 1309-1123, ss. 15-32 DOI: 10.14784/JFRS.2014104497 TÜRKİYE DE KISA VADELİ SERMAYE HAREKETLERİNİN EKONOMİK BÜYÜME ve REEL DÖVİZ
DetaylıTürkiye de Sağlık Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Tespiti: VAR Model Analizi
Finans Politik & Ekonomik Yorumlar (639) Mayıs 2018 : 163-180 Türkiye de Sağlık Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Tespiti: 1980-2014 VAR Model Analizi Cüneyt Yenal KESBİÇ 1, Gökhan SALMAN
DetaylıTürkiye de Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Turizm ve Dışa Açıklık Arasındaki İlişki: Dönemi 1
Doğuş Üniversitesi Dergisi, 20 (1) 2019, 15-30 Türkiye de Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Turizm ve Dışa Açıklık Arasındaki İlişki: 1974-2014 Dönemi 1 The Relationship Between Foreign Direct Investment, Tourism
DetaylıSosyo Ekonomi. Türkiye de Yabancı Ziyaretçi Harcaması ve Turizm Gelirleri İlişkisi: Bir Eş-bütünleşme Analizi ( )
Sosyoekonomi / 2010-2 / 100206. Cem IŞIK Sosyo Ekonomi Temmuz-Aralık 2010-2 Türkiye de Yabancı Ziyaretçi Harcaması ve Turizm Gelirleri İlişkisi: Bir Eş-bütünleşme Analizi (1970 2008) Cem IŞIK isikc@atauni.edu.tr
DetaylıTÜRKİYE DE DIŞ BORÇLARIN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ
ÖZET Ekonomi politikası açısından dış borçların sürdürülebilirliği, özellikle 1980 li yıllarda gelişmekte olan ülkelerin yaşadıkları borç krizinden sonra önem kazanmıştır. Borçlu bir ülkenin ödeyebilirlik
DetaylıDOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARININ EKONOMİK BÜYÜMEYE ETKİSİ: TÜRKİYE İÇİN EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ
2017; 3(2): 49-71 DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARININ EKONOMİK BÜYÜMEYE ETKİSİ: TÜRKİYE İÇİN EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ Yasemin KESKİN BENLİ Doç. Dr., Gazi Üniversitesi, İktisadi ve İdari
DetaylıTÜRKİYE DE ELEKTRİK TÜKETİMİNİN DİNAMİKLERİ VE EKONOMİK BÜYÜME: SINIR TESTİ VE NEDENSELLİK ANALİZİ
TÜRKİYE DE ELEKTRİK TÜKETİMİNİN DİNAMİKLERİ VE EKONOMİK BÜYÜME: SINIR TESTİ VE NEDENSELLİK ANALİZİ Halil ALTINTAŞ * Özgür KOÇBULUT ** ÖZ Bu çalışma, Türkiye de elektrik tüketimi ve ekonomik büyüme arasındaki
DetaylıTÜRKİYE DE HİSSE SENEDİ FİYATLARI VE GSYİH ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ANALİZİ
TÜRKİYE DE HİSSE SENEDİ FİYATLARI VE GSYİH ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ANALİZİ Doç. Dr. Feride ÖZTÜRK Bülent Ecevit Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi feride.ozturk@beun.edu.tr ÖZET Ekonomik teori
DetaylıDr. Ünzüle KURT Ardahan Üniversitesi, Iktisadi Ve Idari Bilimler Fakültesi,
ISSN: 2149-9225 Yıl: 2, Sayı: 6, Aralık 2016, s. 178-186 Dr. Ünzüle KURT Ardahan Üniversitesi, Iktisadi Ve Idari Bilimler Fakültesi, unzulekurt@ardahan.edu.tr TÜRKİYE EKONOMİSİNDE DÖVİZ KURU VE POLİTİK
Detaylı