EĞİTİM BİLİMLERİ KPSS / EB ÇÖZÜMLERİ Deneme Sınavı 9

Transkript

1 ÇÖZÜMÜ 9

2

3 EĞİTİM BİLİMLERİ KPSS / EB ÇÖZÜMLERİ Deneme Sınavı 9 1. Toplumsallaşmaya katkı sağlayacak olan tarih, sosyoloji ve dil alanlarına içerikte öncelik veren eğitim akımı yeniden kurmacılıktır. Eğitim sürecini toplumsallaştırma süreci olarak kabul etmekte ve eğitimin hedefini toplumun başat değerleri ve doğal kanunlar olarak görmektedir. Bu akımın etkilendiği felsefelerden biri pragmatizm bir diğeri ise varoluşçuluktur. Ek Bilgi: Bir eğitim akımı olarak kabul edilen yeniden kurmacılık, ilerlemecilik akımının bir devamıdır. Başlıca özellikleri şunlardır: Son gelişen akımlardan biridir. Akımın dayandığı felsefe pragmatizm dir. John Dewey, Isaac Bergson, T. Brameld temsilcilerindendir. Eğitimin amacı, toplumu yeniden düzenlemek ve toplumda gerçek demokrasiyi yerleştirmek olarak kabul edilmektedir. Eğitim açık seçik bir sosyal reform hareketi geliştirmede önemli araçlardan biridir. Eğitim yeni bir toplumsal düzen (social order) yaratmaya girişmelidir. Toplumsal değişmede temel sorumluluk okullardadır. Bu işte esas güç öğretmenlerdedir. Okul yeni bir toplumsal gelişmeye imkân verecek biçimde geleceğe yönelik olmalıdır. Bu akımın önemli özelliği, eğitimin davranış bilimlerinin bulgularına dayalı olarak toplumu yeniden inşa edeceğine inanılmasıdır. 2. Varsayımlardan, çıkarımlardan ve ileride karşılaşılabilecek olası durumlardan hareket edilerek ihtiyaçların belirlendiği yaklaşım analitik yaklaşımdır. Hakan Öğretmen, müze gezileri ile ilgili etkinlik planlarken müzeleri ziyaret eden öğrencilerinin tarihi daha kolay öğrenebileceklerini varsaymakta olduğundan analitik yaklaşımı kullanmıştır. Ek Bilgi: İhtiyaç saptama program geliştirme çalışmasının önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Programın hazırlanması için bir program ihtiyacının ortaya çıkması ve bu ihtiyacın en iyi şekilde karşılanması için de gerçek ihtiyacın ne olduğunun saptanması gereklidir. İhityaç belirlemede kullanılan yaklaşımlardan biri olan analitik yaklaşımda ulusal ve uluslararası koşullara dayalı değişimlere ait yönelimlerin dikkatli bir incelemesi esasına dayanır. Bu yaklaşım, gelecekte ortaya çıkması olası durumlardan yola çıkarak ihtiyacın belirlenmesi sürecidir. Bir durumla ilgili bugünkü mevcut duruma ait bilgilerden yararlanılır ve geleceğe yönelik varsayımların/ durumların ortaya konulması istenir. Belirli olanlardan ya da eğitim yaşantılarından yoksunluk hâllerinde ortaya konması ile ihtiyacın belirlenmesi sürecidir. Bu yaklaşımda eleştirel düşünceden yola çıkılarak çözüm aranır. 3. Disiplin tasarımında derslerin alt birimlere ayrılarak daha derinlemesine ve ayrıntılı olarak verilmesi vardır. Bu örnekte de eğitim bilimleri dersleri alt birimlere ayrılarak detaylandırılmıştır. Geniş alan tasarımında ise bu uygulamanın tam tersi bir uygulama söz konusudur. Yani geniş alan tasarımı birbiriyle anlam bağı olan derslerin birleştirilip bütünleştirilerek tek bir ders adı altında verilmesidir. Ek Bilgi: Bu tip sorularda en önemli nokta soru kökünün dikkatli okunmasıdır. Çünkü soru köküne dikkat edilmezse sorunun doğru yanıtının disiplin mi yoksa geniş alan mı olduğu anlaşılamamaktadır. Soruda olumsuzlanan ifade bulunarak doğru yanıta ulaşılabilir. 4. Soruda verilen bilgiye göre öncelikle hangi programlama yaklaşımı olduğunun bulunması daha sonra seçeneklerdekilerden hangisinin bu programlama yaklaşımının özelliği olduğunun ayırt edilmesi gerekmektedir. Bu doğrultuda verilen bilgi incelenecek olursa konuların kendi içinde anlamlı yapılara göre ayrı ayrı düzenlenmesi denildiğinde akla modüler programlama gelmelidir. Modüler programlamada ayrı ayrı düzenlenen bu konuların birbirleriyle ilişkisi olması beklenmez. Bu programla öğretim sonunda alınacak sonuçlar bellidir. Konuların hangi sırayla öğrenileceği açısından esnektir ancak yine de program çıktısı açısından kontrollü bir yaklaşım özelliği gösterir. Ek Bilgi: Modüler programlamada, öğrenme üniteleri modüllere ayrılır. Her modül kendi içinde doğrusal, sarmal ya da farklı bir yaklaşımla düzenlenebilir. Modüller arasında aşamalı bir bağ olması önemli değildir, önemli olan her modülün anlamlı bir bütün oluşturmasıdır. 5. Bu soru çözülürken Ah Muhittin ah olur mu hiç? denilmelidir. Çünkü, Her koyun kendi bacağından asılır. sözü ile her bireyin sadece kendinden sorumlu olduğu ve bireyselciliğin ön plana çıktığı anlatılmak istenmektedir. Diğer üç öğretmen ise bu görüşün tam tersi olan iş birlikli öğrenmeye uygun sözler söylemişlerdir. Bireyselciliğin olmaması gerektiğini, bireysel çalışmanın ve bireysel başarının grup başarısı ve grup dinamiği için olduğunu savunan öğretim yaklaşımı iş birliğine dayalı öğretimdir. Bu nedenle Her koyun kendi bacağından asılır. anlayışı iş birliğine dayalı öğrenme ile ters düşer ve bu uygulamaya uygun olmaz. Ek Bilgi: İş birlikli öğrenme, öğrencilerin ortak bir hedef doğrultusunda küçük gruplar hâlinde birbirinin öğrenmesine yardım ederek çalışmalarıdır. Bu çalışmada öğretmenler, sınıf içi öğrenme ortamını organize eder konumdadır. Klasik küme çalışmasına benzese de her grup çalışması iş birlikli öğrenme değildir. Bir grup çalışmasının iş birlikli öğrenme olabilmesi için gruptaki öğrencilerden beklenen, hem kendilerinin hem de diğerlerinin öğrenmesini en üst düzeye çıkarmaya çalışmalarıdır. Sonuçta elde edilen başarı tek tek bireylerin katkısıyla elde edilmiş grup başarısıdır. Öğrenciler, yaparak ve yaşayarak öğrenim sürecine katılırlar. 3 Diğer sayfaya geçiniz.

4 6. Soru öncülünde sıralanan özellik ve avantajlar İnternet tabanlı uzaktan eğitime aittir. Özellikle öğrencilerin geri bildirimi kolayca alabilmeleri, iş birliğine olanak sağlaması, öğreten ve öğrenenle öğrenenler arasında metin, grafik iletişim gibi çeşitli öğretim teknikleriyle etkileşim sağlaması akla İnterneti getirmelidir. İnternet günümüzde uzaktan eğitim için faydalanılması gerekli bir platform hâlini almıştır. Hatta uzaktan eğitim denildiğinde akla artık ne mektup ne televizyon ne de CD-ROM gelmektedir. Artık uzaktan eğitim denildiğinde akla İnternet gelmektedir. Özellikle soru öncülünde vurgulanan noktalar İnternet tabanlı uzaktan eğitim ile ilgilidir. Ek Bilgi: Uzaktan eğitim, eğitim bilimleri kadar eski ve yüz yüze eğitim kadar yaygın bir sistemdir. Hatta birçok konuda başarılı sonuçlar almış bir eğitim biçimidir. Mektupla öğrenim, televizyon ile öğrenim, basılı yayın ya da CD-ROM ile öğrenim yaygın olarak kullanılan uzaktan eğitim biçimlerinin başında gelmektedir. Modern eğitim ve öğrenme biçimleri ve elektronik öğrenme ile birlikte iletişim, bilgiye ulaşım ve bilgi paylaşımı platformu tüm dünya geneline yayılmış ve dünya genelinde standart bir yapı sunan İnternet önemli bir yer tutmaya başlamıştır. 7. Öğrenciler birbirlerini görecek şekilde otururlar ve konuyla ilgili düşüncelerini sırayla söylerler. Söz almak istemeyen öğrenciye saygı duyulur ve bir başka öğrenciye söz hakkı verilir. Bu sırada sınıftaki diğer öğrenciler dinleyicidir, tartışmaya katılmazlar. açıklaması konuşma halkası tekniğini tanımlamaktadır. Konuşma halkası uygulamasının sonunda iletişim becerileri ve özellikle empati yetisi/becerisi gelişir. Diğer bir söyleyişle konuşma halkası uygulamasının en önemli çıktılarından biri, sorulan sorular yardımıyla öğrencilerin empatik düşünme becerilerinin gelişiminin sağlanmasıdır. Ek Bilgi: Konuşma halkası, öğrencilerin görüş farklılıklarını görmeye ve farklı görüşlere saygı gösterme davranışını geliştirmeye yarayan bir yöntemdir. Bu yöntemin bir amacı da sınıf içinde güven ve saygı atmosferi oluşturmak, öğrenciler arasında ilişkileri ve iletişimi geliştirmektir. Konuşma halkası bir öykü, bir canlandırma, bir olay, bir resim vb. bir durumla ilgili yapılır. Önce öykü anlatılır, okunur, canlandırma izlenir ya da olay açıklanır. Konuşma halkası yönteminde katılımcılar kendilerini bir olayda, öyküde yer alan birinin yerine de koyarak düşündükleri için empati yetilerinin gelişmesi söz konusudur. Katılımcılar konuşma halkası yöntemi uygulaması sonucunda duygularla düşünceleri ayırt etmeyi de öğrenir. Çünkü konuşma halkası sürecinde üzerinde konuşulacak sorular bazen duyguları bazen de düşünceleri konuşmayı gerektirir. 9. Rehber öğretmen olan Leyla Hanım, Disiplin sorununun ağırlıklı olan kısmı disiplin probleminin küçük bir kısmından meydana gelir. İlki olarak disiplin sorunlarının nedenlerini önem derecesine göre sınıfladım. Gördüm ki disiplin sorununa neden olabilecek öğrencilerin çok küçük bir yüzdesi koskoca bir eğitim engeli sorununa yol açmıştır. demekle pareto diyagramı çözüm tekniğinin tezlerini bir çözüm tekniği olarak uygulamıştır. Çünkü pareto tekniğinin temel tezi %20 gibi çok küçük neden yüzdesi %80 gibi çok büyük bir sonuca yol açmaktadır. Mehmet Bey ise bir problemin olumlu ve olumsuz yönlerini belirledikten sonra çözüme kavuşturmayı önermekle güç analizi çözüm tekniğini savunmuştur. Bundan anlaşılıyor ki Leyla Hanım pareto tekniğini, Mehmet Bey ise güç analizi tekniğini kullanmıştır. Seçeneklerde bu iki durum birlikte doğru olarak verilmediğine göre sadece doğru olan isteniyorsa o da Leyla Hanım ın pareto tekniğini kullandığıdır. Puko döngüsü, bir problem durumunun planlama, uygulama, denetleme ve önlemlerinin alınmasıyla ilgili süreçleri içeren bir tekniktir. Sebepsonuç diyagramı ise balık kılçığı tekniğinin diğer bir adıdır. Ek Bilgi: 5N1K tekniği problem çözme tekniklerindendir. İyi yapılandırılmamış problemlerin çözümünde kullanılabilir. Problemin iyi anlaşılmasına ve problemle ilgili bilgilerin sistemli bir şekilde toplanmasına yarar. 8. Problem çözmede bilimsel sürecin aşamaları izlenir. Hipotez oluşturma ve bilimsel süreç denildiğinde de akla problem çözme süreci gelmelidir. Hipotez oluşturma yani çözüm seçeneği belirleme ve bu seçenekleri test etme (hipotezleri doğrulama) problem çözme sürecini diğer yöntemlerden ayıran en belirgin özelliktir. Ek Bilgi: Problem çözme sürecinin aşamaları şunlardır: Problemin hissedilmesi ve ortaya atılması Problemin tanımlanması ve sınırlandırılması Çözüme ilişkin hipotezlerin ileri sürülmesi İlgili bilgilerin toplanması En uygun hipotezin uygulanması Sonucun bulunması 10. Okullarda deney, tartışma, satranç ya da drama gibi öğrenci kulüplerinin amaçları incelendiğinde bu amaçların arasında, okul dışı etkinliklerle öğrencilerin yaşam becerileri kazanmasını sağlamak, öğrencilerde pozitif etkileşimi sağlamak üzere sosyal etkinlikler düzenlemek, öğrencilerin sosyalleşmesini sağlamak ve duyuşsal özelliklerini geliştirmek yer alır. Yani sıralanlar arasında II, III ve V bu kulüplerin kurulmasının amaçları arasında yer alır. Fakat ders notlarını yükseltmek üzere ek etkinlikler sunmak ve öğrencilerin istenmeyen davranışlarını engellemek için sorumluluk vermek bu kulüplerin temel amaçları arasında sıralanamaz. Okullarda deney, tartışma, satranç ya da drama gibi kulüplerde derslerden bağımsız olarak öğrencilerin diğer öğrencilerle iletişim kurmalarını sağlamak, onları sosyalleştirmek, ilgi, istek ve tutumlarını olumlu yönde etkileyerek duyuşsal özelliklerini geliştirmek temel amaçtır. 4 Diğer sayfaya geçiniz.

5 Ek Bilgi: Öğrenci kulüplerinin bir diğer amacı da öğrencilerin bireysel yeteneklerini tanımalarına zemin hazırlamak, yetenekleri doğrultusunda yaratıcı duygu ve düşüncelerinin ortaya çıkmasına yardım etmek ve geleceğe hazırlanırken daha geniş bir dünya görüşü kazanmalarını sağlamaktır. Sosyal etkinlikler ve öğrenci kulüplerine ilişkin yönetmelikte sosyal etkinliklerin amacı şöyle sıralanır: İnsan haklarına ve demokrasi ilkelerine saygı duyabilme, Kendini tanıyabilme, bireysel hedeflerini belirleyebilme, yeteneklerini geliştirebilme, bunları kendisinin ve toplumun yararına kullanabilme, Çevreyi koruma bilinciyle hareket edebilme, Kendine ve çevresindekilere güven duyabilme, Planlı çalışma alışkanlığı edinebilme, serbest zamanlarını etkin ve verimli değerlendirebilme, Girişimci olabilme ve bunu başarı ile sürdürebilme, yeni durum ve ortamlara uyabilme, Savurganlığı önleme ve tutumlu olabilme, Bireysel farklılıklara saygılı olabilme, farklı görüş, düşünce, inanç, anlayış ve kültürel değerleri hoşgörü ile karşılayabilme, Aldığı görevi istekle yapabilme, sorumluluk alabilme, Bireysel olarak veya başkalarıyla iş birliği içinde çevresindeki toplumsal sorunlarla ilgilenebilme ve bunların çözümüne katkı sağlayacak nitelikte projeler geliştirebilme ve uygulayabilme, Grupça yapılan görevleri tamamlamak için istekle çalışabilme ve gruba karşı sorumluluk duyabilmedir. 11. Yavuz Öğretmen öğrencileri doğrudan derse dâhil etmekle aktifleştirmek istemiştir. Kum saati, katılıyorum - katılmıyorum gibi teknikleri ve tombala, doğru mu yanlış mı, elma dersem git armut dersem gitme türü eğitsel oyunları uygulamakla aktif öğrenme tekniklerini uygulamıştır. Böylece Yavuz Öğretmen in ders sürecindeki uygulamalarını aktif öğrenme kapsamında değerlendirebiliriz. Yapılandırmacılık, öğretilecek temel kavramların etrafındaki kavramların öğrenci merkezli olarak yapılandırılması ve bilginin öznelleştirilmesidir. Etkili öğretim, soruda kastedilen cevabın aksine Slavin in okulda öğrenme metodudur. 4 Mat öğretim sitili Mc Charty nin öğrenme stilleri dünyasıyla ilgili bir kavramsallaştırmadır. Mc Charty ye göre dinamik öğrenenler, bilinmeyen olasılıkları araştırıp yaşantı ve uygulamayı bütünleştirenlerdir. 5E öğretim modeli yapılandırmacı yaklaşımın bir uygulama modeli olup öğrencilerin 5 aşamada bilgiyi yapılandırması süreci üzerinde durmaktadır. Ek Bilgi: Aktif öğrenme öğrencilerin eğitim sürecine bizzat katıldıkları öğretim tekniğidir. Yaparak yaşayarak öğrenme temelli olduğundan etkili öğrenmeler gerçekleşir. Öğrenme sorumluluğu öğrencide olduğundan öğrenciler öğrenmeyi öğrenirler. Öğretimin değerlendirilmesi süreç içinde yapılır. 12. Soru öncülünde verilen bilgiler incelendiğinde Erikson un kimlik kazanmaya karşı rol karmaşası dönemindeki ve Piaget nin soyut işlemleri dönemindeki öğrenciler için en uygun etkinlikler problem çözme yönteminin ve sürecinin kullanıldığı uygulamalardır. Anlık problemlerin değişik biçimlerde çözümlenebileceğini görmeye; analiz, sentez, transfer, tümevarım, genelleme gibi üst düzeydeki bilişsel işlemleri yapabilmeye başladıkları için bu dönemde öğrenciler için özellikle problem çözme yöntemi daha sık kullanılmalıdır. Ek Bilgi: Erikson un kimlik kazanmaya karşı rol karmaşası dönemi yaş arasını kapsar. Ergenlik dönemi sırasında Ben kimim? sorusu çok önemli hâle gelir. Ergen, bu soruyu cevaplarken ana babasından çok, akran gruplarından etkilenir. Hızlı bir fizyolojik ve fiziksel değişme içindeyken aynı zamanda gelecekteki eğitimi, kariyeri hakkında yeni kararlar verme baskısı, daha önce oluşturduğu psikososyal kimliğini gözden geçirmeye zorlar. Piaget nin soyut işlemler dönemindeki öğrenciler, hipotezler kurabilir ve düşüncelerini organize edebilir. Kurdukları varsayımları sınamadan geçirir; soyut düşünür, genellemeler yapar ve soyut kavramları kullanarak bir durumdan ötekine geçebilirler. Çocuklar giderek birbirlerini daha iyi anlayabilirler. Başkalarının bakış açılarına göre düşünebilirler. 13. Öğrencilere sorun çözme, araştırma, sorgulama ve yaratıcılık gibi birtakım becerilerin yanı sıra eleştirel düşünme ve analitik düşünme gibi üst düzey düşünme becerileri kazandırmak isteniyorsa bilimsel süreç basamaklarının uygulandığı etkinliklerden yararlanılmalıdır. Bu etkinlikler ise özellikle probleme dayalı öğrenmenin kullanılmasıyla gerçekleşir. Probleme dayalı öğrenmenin kullanıldığı bir öğrenme ortamında öğrenciler araştırma yoluyla öğretimi ve problem çözme basamaklarını kullanarak bilimsel süreç, sorun çözme, araştırma, sorgulama ve yaratıcılık becerilerini öncelikle kazanacaktır. Ek Bilgi: Probleme dayalı öğrenme gerçek hayattaki kadar karmaşık bir problem ile başlar. Problem genellikle birbirini izleyen ancak arada serbest çalışma için birkaç gün bırakılan iki ya da daha çok sayıda, 2-3 saatlik oturumlarda tartışılır. Öğrenciler dayanışma ile bireysel, eşli veya grup hâlinde çalışırlar. Grup çalışmasının yapılması sosyal, gerçek ve aktif ortamda becerilerin gelişmesine olanak sağlar. 5 Diğer sayfaya geçiniz.

6 14. Vygosky nin Bireylerin karşılaştığı görevlerde yetenekleri olgunlaşmaktadır. görüşü iş birlikli öğrenme yaklaşımına temel teşkil eder. Çünkü iş birlikli öğrenme öğrencilerin birbirlerinin öğrenmelerinden sorumlu olarak olumlu bağlılık becerilerini geliştiren, küçük gruplarda grup içi etkileşimle öğrenmenin gerçekleşmesine dayanır. Bu nedenle iş birlikli öğrenmede bireyler etkileşim içinde oldukları diğer grup arkadaşlarından etkilenerek kendilerini geliştirir. Ek Bilgi: Vygotsky, çocukların öğrenmelerini sosyal etkileşimden oluşan bir geri besleme olarak görür. Ona göre sosyal etkileşim, öğrenme ve düşünmeyi öğrenmek için ayrıca çocuğun yeni bilgiler edinip anlamasına yardımcı olur. Vygotsky ye göre bir birey tek başına öğrenebileceğinden daha fazlasını yakınsak gelişim alanıyla iş birliği yaparak iş birlikli öğrenme yoluyla öğrenebilir. 15. Soruda verilen bilgiye göre öğretmen alan gezilerinden yararlanmıştır. Öğrencilere gerçek yaşam deneyimleri kazandırmak, okul - çevre ilişkisini güçlendirmek, birincil kaynaktan öğrenmeyi ve öğretimin somutlaştırılmasını sağlamak isteyen bir öğretmen öncelikle alan gezisini kullanmalıdır. A, B, C ve D seçenekleri alan gezisi ile elde edilebilecek kazanımlardır. E seçeneğinde ise deney tekniğinden söz edilmektedir. Ek Bilgi: Alan gezilerinin öğrenciye sağlayacağı katkıları şu şekilde özetlemek mümkündür: Aracısız gözlem ve yeni bilgi sağlar. Bir konuya karşı ilgi uyandırır. Öğrencilerin bilgilerini geliştirerek onlara yeni ufuklar açar. Gruplara ortak deneyim sağlar. Öğrenciler arasındaki dayanışmayı ve kaynaşmayı artırır. Dinleme, soru sorma, hipotez kurma ve iletişim becerilerini artırır. Öğrencide tarih terminolojisinin gelişmesini sağlar. Öğrencilerde eleştirel düşünce yeteneğini geliştirme, kişilere ve olaylara hangi öçütlerle yaklaşılması gerektiğine karar verme gibi davranışlar kazandırır. 16. Soru öncülü dikkatli incelendiğinde yapılan uygulamanın altı şapkalı düşünme olduğu anlaşılacaktır. Etkinlikte sadece yeşil ve mavi şapkalarla ilgili durum yapılmamıştır. Yeşil ve mavi şapkalarla ilgili etkinlik ise A seçeneğinde verilmiştir. Ek Bilgi: Altı şapkalı düşünme tekniğinin temel amacı; düşünme sürecine odaklanarak geliştirme, farklı boyutları belirleyip karşılaştırma, yaratıcılığı cesaretlendirme, paralel ve lateral düşünmeyi geliştirme, iletişimi iyileştirme, karar verme sürecini hızlandırmaktır. 17. Sınıfta ayrım yapmadan her öğrenciye eşit davranma ile öğrencilerin bireysel farklılıklarını dikkate alma karıştırılmamalıdır. Örneğin tüm öğrencilerin ortalama düzeyine göre öğretim yaparak eşitlik sağlamak isteyen bir öğretmen doğru bir uygulama yapmış olmaz. Farklı düzeydeki öğrencilere farklı değerlendirme yöntemlerini kullanarak farklı sınavlar yapması tamemen yanlıştır. Her öğrenci için ayrı bir öğretim programı hazırlamak mümkün olmayacağı gibi önerilen bir anlayış da olamaz. Sınıfta ayrım yapmadan her öğrenciye eşit davranarak tüm öğrencilerin tüm etkinliklere katılmasını sağlamak da mümkün değildir. Zira soru öncülünde verilen bilgiye göre hızlı ve yavaş öğrenen öğrenciler vardır. Her etkinlik her öğrencinin hazırbulunuşluğuna uygun olmayacaktır. Farklı öğrencilerin katılabileceği etkinlikler uygulaması ve farklı yöntem ve teknikler kullanması önerilmelidir. Çünkü bireysel farklarla başa çıkmanın en etkili yolu budur. Ek Bilgi: Tüm öğrencilerin ortalama düzeyine göre etkinlik planlama bireysel farklarla başa çıkabilmede kalıplaşmış bir kavram yanılgısıdır ve böyle bir uygulama çağdaş değildir. Böyle bir uygulamada hem hızlı öğrenen hem de yavaş öğrenen öğrenciler ihmal edilecektir. Öğrencilerin ortalama düzeyine uygun etkinliklerde hızlı ve yavaş öğrenen öğrenciler göz ardı edilmiş ve böylelikle bireysel farklılıklar ihmal edilmiş olacaktır. Bu durumda aslında adil gibi görünen bir uygulama hızlı ve yavaş öğrenenleri ihmal ettiği için adil ve çağdaş bir uygulama olmayacaktır. 18. Grup çalışmaları ve drama gibi tekniklere ağırlık verme, tüm öğrencilerin öğrenebilmesini sağlamak üzere öğrencilerin etkinliklere katılımını sağlama; değişkenlerini, öğrenci nitelikleri, öğretim hizmetinin niteliği ve öğrenme ürünleri olarak belirleme; düşük, orta ve yüksek düzeyde yetenekli öğrencilerin tümünün başarılarını yükseltmeye çaba harcama uygulamaları tam öğrenmeye uygun uygulamalardır. Özellikle öğrenci nitelikleri, öğretim hizmetinin niteliği ve öğrenme ürünlerinin değişken olarak belirlenmesinin ifade edilmesi bu soru için en önemli ipucudur. Ek Bilgi: Bloom, Carroll un kavramsal modelinden kaynaklanarak okulda öğrenmeye ilişkin iş görüsel bir model geliştirmiştir. Tam öğrenme modeli adı verilen bu modelin temeli olan hemen hemen tüm öğrencilerin, okulların öğretme amacını güttüğü tüm yeni davranışları öğrenebileceği görüşü oldukça eskidir. Tam öğrenme modelini oluşturan ögeler de yeni değildir. Kazandırılacak hedef davranışların belirlenmesi giriş davranışları, pekiştirme, dönütdüzeltme, düzey belirleme değerlendirmesi, seçeneklik öğretme ve eksiklikleri tamamlama yolları, eğitim tarihi boyunca eğitimcilerin değişik düzeylerde ilgilendikleri kavramlar olmuştur. Ancak tam öğrenme modeli, öğretme - öğrenme sürecinde rol oynayan bu ögeleri, öğrencilerin öğrenme düzeyini, belirlenen ölçüte ulaştıracak şekilde sistemli olarak bir araya getirmiştir. 19. Soru öncülünde yaratıcı düşünce açıklanmaktadır. Özellikle soruda üretkenlik, girişimcilik ve özgünlük yaratıcı düşünce için önemli ipuçlarıdır. Yaratıcı düşünce için ön koşul hayal gücüdür. Çünkü yaratıcı düşünme hayal gücüne dayalı aykırı düşünmedir. Ek Bilgi: Yaratıcılık, olmayan bir şeyi hayal edebilme, bir şeyi herkesten farklı yollarla yapabilme ve yeni fikirler geliştirebilme yeteneğidir. Başka bir deyişle yaratıcılık herkesin gördüğü şeyi aynı görüp onunla ilgili farklı şeyler düşünebilmekdir.yaratıcılık günlük olaylara ve nesnelere herkesten farklı bakabilmek ve farklı yaklaşım tarzı geliştirebilmektir. Yaratıcılık, olağan, günlük şeylerin özel olmasını; özel şeylerin de daha çok günlük hayata girip doğal şeyler olmasını sağlar. 6 Diğer sayfaya geçiniz.

7 20. Soru öncülünde vurgulanan bir grup uzmandan ortak eğilimleri ve sonuçları çıkarma, delphi ve benzer olarak workshopta söz konusudur. Verilen örnekte öğretmen yeterliklerinin belirlendiği delphi örnekleri de vardır. Özellikle de uzmanlar her zaman bir araya gelme şansına sahip olmadığı durumlardaki uygun teknik sorulduğundan workshop iyi bir alternatiftir. Ek Bilgi: Workshop, grubun etkin katılımına dayalı çalışmadır. Hedef, bireysel gelişimdir. Duygusal engellerin, saplantıların ve korkuların ortadan kaldırılarak içimizde uyumakta olan potansiyelin açığa çıkarılması çalışmasıdır. Fazlalıklarından arınan insanın özüne dönmesi, kendisi olması sürecidir. Araç ise uyandırılan, güçlendirilen farkındalıktır. 21. Sınıf kuralları belirlenirken uyulması gereken kurallar; öğrencilerle birlikte belirlenmelidir, kurallara uymayanlara verilecek yaptırımlar belirlenmelidir, yasak koyucu cümleler yerine olumlu cümleler kullanılmalıdır, kurallar esnetilmemelidir. Bu nedenle III ve IV. öncülde verilen ifadeler doğrudur. Ek Bilgi: Sınıf kurallarını belirlemede üç temel ilke; Kural ifadeleri olumlu olmalıdır. Kuralları nesnel ve belirli olmalıdır (Yoruma açık olmamalı). Uygulanabilir olmalıdır. 22. Ginott modeli, bir dizi küçük zaferlerden meydana gelir ve disiplini sağlamada en önemli faktör öğretmendir. Öğretmen, öğrencilerinde görmek istediği davranışlar için öncelikle kendisi iyi bir model olmalıdır. Öğrenci istenmeyen bir davranış sergilediğinde öğrencilere aptal, tembel, sorumsuz gibi kelimeler kullanmak yerine, doğrudan davranış üzerinde yoğunlaşarak durumla ilgili ben dili kullanmalıdır. Ek Bilgi: W. Glasser tarafından geliştirilen gerçeklik terapisi yaklaşımı, bireyin sosyal sorumluluk içinde, gerçekçi biçimde ihtiyaçlarının karşılanması ve sosyal bağımlılık üzerine odaklanmaktadır. Gerçeklik terapisi görüşüne göre bireylerin sorunları sevilme, değer verilme, ihtiyaçlarının karşılanamamasından kaynaklanmaktadır. Sınıfta gerçeklik terapisinde temel strateji, öğrenci ile iletişim kurmak ve ihtiyaçlarının karşılanmasına yardımcı olmaktır. 23. A, B, C ve E seçenekleri öğrencinin istenen davranışın yapılma sıklığını artırma için kullanılabilecek maddi pekiştireçlerdir. Ancak D seçeneği manevi bir pekiştireç olduğundan farklı bir sınıfta yer alır. Ek Bilgi: Sınıf yönetiminde öğretmen, farklı özellikleri ve farklı ihtiyaçları olan öğrencilerin hepsine hitap etmek durumundadır. Bu farklı özellikteki öğrenciler; başarısız, hiperaktif, dikkatini toplayamayan, görme ya da işitme engelli veya üstün zekâya sahip birçok grupları oluşturabilirler. 24. E seçeneğinde verilen sorunu anlamak, istenmeyen davranışların ortaya çıkmasını engellemek için izlenmesi gereken strateji değil, istenmeyen davranış ortaya çıktıktan sonra gösterilecek öğretmen tepkileri arasındadır. Ek Bilgi: Sınıf yönetiminde öğretmen öncelikle sınıf içerisinde çıkabilecek istenmeyen davranışları, sorunları belirlemeli ve önlemlerini almalıdır. 25. A, B, C seçeneklerinde belirtilen araçlar görme duyusuna hitap etmektedir. E seçeneğinde belirtilen araç hem görme hem de işitme duyusuna hitap etmektedir. Ancak D seçeneği ise bireyin hem görmesini hem dokunmasını hem de incelemesini sağlayan bir araçtır. Öğrenci öğrenme-öğretme yaşantısına ne kadar çok duyu ile katılırsa öğrenme o kadar kalıcı olur. Ek Bilgi: Dale nin yaşantı konisine göre öğrencinin kendi kendine edindiği öğrenmeler başkalarının yardımıyla edinilen öğrenmelerden daha kalıcı olmaktadır. 26. Yapılandırılmış grid sorusunun cevabı 1, 5, 7 dir. Çünkü grafikler, tablolar, şekiller ve haritalar öğrenmeyi somutlaştıran, ayrıca yeni bilgilerin uzun süreli belleğe kodlanmasını sağlayan soyut görsel araçlardır. Grafikler, tablolar ve şekiller, daha çok birden fazla kavram, olay ve olgu arasındaki ilişkiyi göstermek amacıyla kullanılır. Ek Bilgi: Eğitimin amacı; bilgisayar programlarını değerlendirmede, program öğrenci açısından güdüleyici olmalıdır. Yaratıcı düşünceyi geliştirici olmalıdır ve problem çözme becerilerini geliştirmelidir. 27. Yapılandırılmış grid sorusunun cevabı 4, 6, 8 dir. Bilgisayar, video ve çoklu ortam hem görsel hem de işitsel araçlardır. Bilgisayarlar okullarda; öğretim ile ilgili planlamada, öğrenci ve öğretmenlere ilişkin bilgilerin kaydedilmesi ve saklanmasında, ölçme ve değerlendirme etkinliklerinde, sınıf içinde öğretmeöğrenme etkinliklerinde kullanılmaktadır. Video sayesinde sınıf dışındaki olgu ve olaylar sıcağı sıcağına sınıf ortamına getirilir, öğretmeni tek bilgi kaynağı olmaktan çıkartarak ona belleten değil, yaptıran bir kişi niteliği kazandırır. Çoklu ortam, bir kişisel bilgisayar kontrolünde ses, görüntü, metin, müzik ve animasyon (canlandırma) teknolojilerini birleştirir ve ihtiyaçlar doğrultusunda bu bilgilerden faydalanılır. Ek Bilgi: Değerlendirme, programın istenmedik sonuçlara götürüp götürmediğini ve bu iş yapılırken boşuna enerji harcanıp harcanmadığını gösterir. 28. A, B, C ve D seçenekleri araç gereçlerin öğretim sürecinde kullanılmasının yararlarındandır. Öğretimde kullanılan araç gereçler soyut konuları somutlaştırdığından öğretimi etkili hâle getirir, öğrenmeyi daha hızlı gerçekleştirir, zamandan tasarruf sağlar. Bu nedenle E seçeneğinde verilen ifade araç gereçlerin öğretim sürecinde kullanılmasının yararlarından biri değildir. Ek Bilgi: Öğretim materyalleri öğretim için gerekli süreyi kısaltır, öğrenmenin niteliğini yükseltir ve tekrar tekrar kullanılabilir. 7 Diğer sayfaya geçiniz.

8 29. Bir gruba ait ölçme sonuçları, başarılı ve başarısız olarak sınıflandırılmak istenirse öncelikle neye göre sınıflandırma yapılacağının belirlenmesi yani verilen durumda bireylerin performans düzeylerine göre yerleştirme yapılmak amacıyla bir standart puanın belirlenmesi ölçüt ile açıklanmaktadır. Soruda kesme puanı olarak belirtilen kavram ölçme ve değerlendirme sürecinde ölçüt kavramı ile ifade edilir. Ek Bilgi: Önceki yıllarda sorulan KPSS sorusunda da yer alan kesme puanının belirlenmesi test merkezli (Angoff, Ortalama Kestirme Yöntemi, Nedelsky...) ve öğrenci merkezli (Sınır Grup Yöntemi ve Karşıt Gruplar Yöntemi) olarak iki çeşittir. 31. Yansız maddenin tanımından da anlaşılacağı üzere, bireyin yeteneği arttıkça maddeye doğru cevap verme olasılığı da artacaktır. O hâlde aradığımız grafikte birey yeteneği ve doğru cevap verme olasılığı birbirine paralel bir değişim gösterecektir. Biri artarken diğeri de artacak ya da biri azalırken diğeri de azalacaktır. Bu özelliğe en yakın grafik A seçeneğinde verilmiştir. Ek Bilgi: Madde güçlük indeksi maddenin doğru cevaplama yüzdesidir. Madde güçlük indeksi 0,00 ile 1,00 arasında değer alır. 1,00 a yaklaştıkça madde kolaylaşır; 0,00 a yaklaştıkça madde zorlaşır. 33. Halime Öğretmen, yazılı yoklama testinin güvenirliğini artırmak için sınava giren öğrenci sayısını artırabilir. Yalnız sınava giren öğrencilerin düzeyleri ve özellikleri aynı olmalıdır. B seçeneğinde belirtilen soruların homojen olması aynı özelliğe ölçmeye odaklandığından testin güvenirliğini artıracaktır. Soruları anlaşılır hâle getirmek ve öğrencileri yanıltmamak güvenirliğe olumlu yönde katkı sağlayacaktır. Yalnız C seçeneğinde seçeneklerin artırılmasından bahsetmektedir. Ama uygulanan test yazılı yoklamadır ve ortada seçenekler bulunmadığından güvenirliği artırmak için alınması gereken önlemler arasında bulunmamaktadır. Seçenek sayısını artırmak çoktan seçmeli testler için geçerlidir. Ek Bilgi: Soruların tüm öğrenciler tarafından aynı şekilde anlaşılır olması güvenirliği etkileyen en önemli özelliklerdendir. İfadelerin karmaşık ve formatın düzensiz olması öğrencilerde farklı anlamalara neden olabilir ve güvenirlik düşebilir. 30. Verilen soruda birçok ölçme işlemi yapılmış ve çeşitli ölçek düzeylerinden yararlanılmıştır. A ve B şehirleri isimlendirilirken ya da arabalar adlandırırken sınıflama ölçeği kullanılmıştır. A ve B şehirlerinin arasındaki uzaklığın 60 km olduğu eşit oranlı ölçek kullanılarak belirlenebilir. Birinci arabanın ikinci arabaya saat da yetişmesinden bahsederken de ölçme yapılmıştır. Zaman gibi doğrudan gözlemlenerek ölçülemeyen özellikler onunla ilgisi olduğu bilinen başka bir değişkenin gözlemlenmesi dolaylı ölçme yapıldığını göstermektedir. Yol ve zaman (km ve sa) gibi iki değişken arasında matematiksel bir işlemle yeni bir değişken olan hız (km/sa) tanımlanmıştır. Bu da türetilmiş ölçme kullanıldığının göstergesidir. Soru kökünde C seçeneğinde belirtilen sıralama ölçeği ile belirlenmiş özellik yer almamaktadır. Soruda geçen birinci araba ve ikinci araba ifadeleri çeldirebilir, fakat unutulmamalıdır ki sıralama ölçeklerinde öncelik - sonralık ya da büyüklük küçüklük ilişkisi söz konusudur. Ek Bilgi: Sıralama ölçekleri, ölçülen özelliğe sahip oluş düzeyleri bakımından nesnelerin ya da kişilerin büyüklük sırasına konulduğu ölçek türüdür. En kaliteli ölçek türü ise eşit oranlı ölçektir. 32. Güvenirliği düşük olan dersi bulabilmek için öncelikle her bir dersin standart hatasının bulunması gerekir. Standart hatası en yüksek olan dersin hatası büyük olduğundan diğer derslere göre güvenirliği düşüktür diyebiliriz. Se = S 1 - rx formülünden her dersin standart hatası hesaplandığında; Matematik testi için Se = , 96 = 1 Fizik testi için Se = , = 3 Kimya testi için Se = , = 4 Biyoloji testi için Se = , 75 = 2 Geometri testi için Se = , = 9 olduğu görülür. Buna göre güvenirliği en düşük olan ders, standart hatası yüksek olan geometri dersidir. Ek Bilgi: Hata, ölçülen özelliğin gerçek değeri ile gözlenen değeri arasındaki farktır. Ölçmenin standart hatası ise ölçme işlemine karışan hatanın miktarını verir. 34. Soruda bir matematik testinde yer alan bir maddenin cevaplanma durumu verilmiştir. A seçeneğini üst gruptan 36, alt gruptan 20 kişi işaretlemiştir. Bu durumda A seçeneği doğru cevap olabilir ancak kesin olarak maddenin cevabı hakkında yorum yapılamaz. C seçeneğini üst gruptan 22, alt gruptan 10 kişi işaretlemiştir. C seçeneği ya doğru cevaptır ya da ters yönde çalışan bir çeldiricidir. Yani iyi bir çeldirici değildir. A ve C seçeneklerinin ikisini de üst gruptan daha fazla kişi işaretlediği için bilenle bilmeyeni ayırt etmede yetersiz bir madde diyebiliriz. Bilenle bilmeyeni ayırt etmede yetersiz bir madde için güvenirliğe katkı sağlar diyemeyiz. Cevap hangi seçenek olursa olsun bu maddenin kullanılabilmesi için düzeltme yapılması gerekir. Ek Bilgi: Alt - üst grup yöntemi ile madde analizi yapılıyorsa üst grubun büyük kısmının maddeyi doğru yanıtlaması, alt grubun ise büyük kısmının maddeyi yanlış yanıtlaması (yani çeldiricileri işaretlemesi) ve seçeneklere yaklaşık olarak eşit dağılması beklenir. 8 Diğer sayfaya geçiniz.

9 35. Alt ve üst grup yönteminde madde güçlüğü ve madde ayırt ediciliği; nd (,ü) + nda (, ) Pj = N nd (, ü) nda (, ) rjx = - formülleri ile elde n edilir. Buna göre; A seçeneği için; p j = 0,28 r jx = 0,16 B seçeneği için; p j = 0,20 r jx = 0,10 C seçeneği için; p j = 0,16 r jx = 0,12 D seçeneği için; p j = 0,175 r jx = 0,05 E seçeneği için; p j = 0,185 r jx = 0,13 Seçeneklerin hiçbiri yeterli ayırt ediciliğe sahip değildir ancak görüldüğü gibi en yüksek ayırt edicliğe sahip olan madde A seçeneğidir. P j için 0,28 değeri ise zor sayılabilecek bir değerdir. Ek Bilgi: Bir maddenin kabul edilebilir ve zor bir madde olması için madde güçlüğünün düşük, madde ayırt ediciliğinin yüksek olması gerekir. 36. Bireylerin birbirleriyle olan başarı durumunu kıyaslamak için standart puanlardan yararlanılır. Soruda aritmetik ortalama, standart sapma ve bir öğrencinin aldığı başarı notu verilmiştir. Buradan öğrencinin z puanını hesaplayarak grup içerisindeki konumunu bulabiliriz. x x z = - - = = 2 s 5 Öğrencinin grubun % kaçından başarılı ya da % kaçından başarısız olduğunu görebilmek için dağılım eğrisinden yararlanabiliriz. f 34,13 34,13 13,59 13,59 0,13 2,14 2,14 0,13 z Standart normal dağılım tablosu incelendiğinde +2z puanı olan bireyin, grubun yaklaşık % 97 sinden daha başarılı, % 3 ünden daha başarısız olduğu görülmektedir. Ek Bilgi: z standart puanı, başlangıç noktası olan sıfırın bağıl (izafî) sıfır ve birimlerinin standart olması nedeniyle eşit aralık ölçeğinde puanlar verir. x 37. Verilen soru incelendiğinde testin birbirinden farklı iki gruba uygulandığı görülür. Bu iki grup arasında beklenen yönde fark bulunuyorsa bu durum testin yapı geçerliğinin yüksek olduğunu gösterir. Ek Bilgi: Günümüzde istatistiksel olarak bir ölçme aracının yapı geçerliğini çalışmada açıklayıcı faktör analizi, doğrulayıcı faktör analizi veya yapısal eşleştirme modeli gibi teknikler kullanılmaktadır. 38. Portfolyo, öğrencinin bir veya birden fazla alanda harcadığı çabayı, ilerlemeyi ve varılan sonuçları gösteren bir öğrenci gelişim dosyası olarak tanımlanabilir. Öğrencilerin süreç değerlendirmesini dikkate alan portfolyo, zor ve zaman alıcı bir uygulamadır. Bu nedenle kalabalık sınıflarda ya da gruplarda uygulanması zordur. Öğrencinin kendi öğrenme sorumluluğunu alabilme becerisini geliştirmek, onlara öz değerlendirme becerisi kazandırmak portfolyonun başlıca amaçları arasında yer almaktadır. Ek Bilgi: Portfolyo türlerini farklı farklı sınıflandırmak mümkündür. Türk eğitim sistemine uygun üç tür portfolyodan söz edilir. Bunlar derleme, vitrin ve değerlendirme portfolyosudur. 39. Bir test için geçerlik katsayısı, o testin güvenirlik katsayısının karekök değerinden daha büyük olamaz (geçerlik güvenirlik). Buna göre; (0,60) # r x (0,60) 2 r x 0,36 r x bulunur. Yaptığımız işlem sonucunda güvenirlik katsayısının alt sınırının 0,36 olduğunu görüyoruz. Bu demektir ki, güvenirlik katsayısı 0,36 ve üzerindeki değerleri alabilir. O hâlde A seçeneğinde yer alan 0,30 dışındaki bütün değerler güvenirlik katsayısının değeri olabilir. Ek Bilgi: Güvenirliği etkileyen her şeyin geçerliği de etkilediğini bilmek geçerlik sorularını cevaplarken bize büyük kolaylık sağlar. Testin uzunluğu, testin standart sapması, soruların güçlük düzeyi, soruların ifade netliği, testin süresi ve uygulama koşulları güvenirliği etkileyen faktörlerdendir. 40. Bir basit olayı ve bu olayın olma olasılığı ile ilgili problemleri çözer ve sonucu yorumlar. kazanımı üst düzey becerileri ölçmeye yönelik hazırlanmış bir kazanımdır. Seçeneklerde verilen tanılayıcı dallanmış ağaç, kısa cevaplı test, çoktan seçmeli test ve yapılandırılmış grid üst davranışları ölçmede yeterli olmayan ölçme araçları olduğundan doğru cevap yazılı yoklama olur. Ek Bilgi: Yazılı yoklamalar geçerliği ve güvenilirliği nispeten düşük olan ölçme araçları olmasına rağmen üst düzey davranışların ölçülmesinde kullanıldıkları için eğitimde sıklıkla tercih edilirler. 41. Kritik dönem, gelişim sürecinde bireyin çevresel uyaranlara en fazla duyarlı olduğu zaman dilimidir. Bu dönemin en önemli özelliği çevresel uyaranların bireyin gelişimi üzerinde daha fazla etki yaratmasıdır. Parçada, III numaralı örnekte doğum öncesi dönemde bebeğin organlarının oluşumu için hamileliğin 3. ayının kritik dönem olduğu, V numaralı örnekte ise dil kazanım sürecinde kritik döneminin 5 yaşından önce olduğu vurgulanmıştır. I numaralı örnekte gelişim üzerinde olgunlaşmanın, II numaralı örnekte tarihsel zamanın, IV numaralı örnekte ise hazırbulunuşluğun etkisi vurgulanmıştır. Ek Bilgi: Gelişim üzerinde etkili olan kritik dönem ve tarihsel zaman kavramları birbirine benzer. Bu kavramları karıştırmamak için şunlara dikkat etmeliyiz: Tarihsel zaman gelişimin sosyal boyutunu etkilerken kritik dönem daha çok fiziksel gelişimi etkiler. Tarihsel zamanda sadece o zamanı yaşayan fiziksel ve kültürel çevrede bulunan kişilerin durumundan etkilenmesi söz konusu iken kritik dönemde o dönemdeki herkes etkilenmektedir. 9 Diğer sayfaya geçiniz.

10 42. Erim ranjı, herhangi bir gelişim alanına ait özelliğin ölçülmesi sonucunda elde edilen değerlerin en yükseği ile en düşük değeri arasındaki farktır. Erim ranjının dar olduğu ölçümlerde ölçülen gelişimsel özellikler benzer niteliktedir. Erim ranjının geniş olduğu ölçümlerde ise ölçülen özellikler farklı niteliklerdedir. Parçada ikizlerin ilgi alanları, arkadaş seçimi, siyasi görüşleri gibi özelliklerinde erim ranjının geniş olduğu belirtilmektedir. Bu durum ikizlerin farklı sosyal çevrelerde yetiştirilmesinden kaynaklanmaktadır. Ek Bilgi: Erim ranjı, hazırbulunuşluk ve olgunlaşmadan etkilenir fakat yalnızca bunlarla sınırlı değildir. Bunların yanında doğum öncesi ve doğum sonrası çevre, öğrenme ve yaşantılar da erim ranjını etkiler. 43. Parça - bütün ilişkisi kurabilme bilişsel gelişim sürecinde tümevarımsal ve tümdengelimsel düşünebilmenin ön koşuludur. Piaget nin bilişsel gelişim kuramına göre somut işlemler döneminin sonunda başlar ve soyut işlemler döneminde belirgin şekilde ortaya çıkar. Parçada verilen örnekte çocukların tek tek yiyecek isimleri söyleyip bunları çizip çizemeyeceklerini sormaları, sordukları şeylerin birer yiyecek türü olduklarını düşünememelerinden kaynaklanmaktadır. Ek Bilgi: Korunum kazanma somut işlemler döneminde ortaya çıkan bir özelliktir. İşlem öncesi dönemde ise çocuk, herhangi bir nesne ya da nesne grubunun fiziksel biçimi veya mekândaki konumu değiştiğinde nesnenin miktar, sayı, alan, hacim gibi özelliklerinin değişimini algılayamaz. Bu durum korunum kazanamamadır. 44. Gelişimin nöbetleşe olması, herhangi bir gelişim alanında gelişim özelliklerinin belli aşamalarda gerçekleşmesidir. Gelişimin bütün olması ilkesi ise bir gelişim alanındaki değişimin başka bir alandaki gelişimi etkilemesidir. Parçada ergenlerin kimlik gelişim alanındaki yoğunlaşmasından ve o dönemdeki ergenlerin bilişsel, fiziksel, sosyal gelişimlerinin daha yavaş gerçekleşse de bu alanlardaki gelişimlerin durmayacağından söz edilmektedir. Ek Bilgi: Gelişimin herhangi bir alanda belli aşamalardan geçerek oluşması ile bir alandaki gelişimin başka bir alandaki gelişimi etkilemesi farklı gelişim ilkeleridir. Gelişim üzerinde bu ilkelerin yanında yordanabilir bir sıra izlemesi, her yaşta farklı hızlarda ortaya çıkması gibi ilkeler de etkilidir. 45. Freud un psikanalitik gelişim kuramına göre bireyin kendisini rahatsız eden duygu ve düşünceleri farkında olmadan bilinçaltına iterek unutması Bastırma adını verdiği savunma mekanizmasıyla açıklanır. Parçada Pervin Hanım, annesinden nefret etmesi nedeniyle onun ismini bilinçaltına ittiği için annesinin ismini sık sık unutmaktadır. A seçeneğindeki yadsıma, bireyin kabul edemeyeceği gerçekleri reddederek daha kabul edilebilir gerçekler bulmasıdır. Ek Bilgi: Savunma mekanizmalarından yansıtma, bireyin kendinde olan suçu başkasına atması, mantığa bürüme ise yapılan yanlış bir davranışı akılcı nedenlerle açıklamaya çalışmadır. 46. Freud un kişilik kuramında yer alan topografik modele göre bilinç dışı normal zamanlarda hatırlanamayan, rüyalarda, dil sürçmelerinde ve psikanaliz altındayken ortaya çıkan bastırılmış olayların yer aldığı bölümdür. Parçada Pervin Hanım annesine kızgınlık duygularını bilinç altına bastırmış bu nedenle onun ismini sık sık unutmakta ve annesinin isteklerini yazdığı bloknotları bilgisayarına yapıştırdığı için rüyasında bilgisayarını parçaladığını görmektedir. Ek Bilgi: Freud un psikoanalitik kişilik kuramında yer alan id, ego ve süperego yapısal modelde, bilinç öncesi, bilinç düzeyi ve bilinç dışı bölümleri ise topografik modelde yer almaktadır. 47. Erikson un psikososyal gelişim kuramına göre, güvensiz - kaçınan bağlanma türünde çocuklar dışarıdan bağımsız gibi görünürler. Ebeveynleri ortamdan ayrıldıklarında sorun yaratmazlar. Ebeveynleri geri döndüğünde de pek umursamaz görünürler. Parçada Ayşe Öğretmen in öğrencisi sabah kreşe bırakıldığında ebeveyninden ayrılırken sorun yaşamamakta, akşam anne - babası almaya geldiğinde de umursamaz görünmektedir. Sonuç olarak bu çocuk güvensiz - kaçınan bağlanma türüne sahiptir. Ek Bilgi: Bowlby nin güvene karşı güvensizlik dönemindeki bağlanma türleri ile Horowitz in yetişkinlikteki bağlanma türlerini karıştırmamak gerekir. Yetişkin dönem bağlanmaları güvenli, kayıtsız, saplantılı ve korkulu olmak üzere dört çeşittir. Güvenli bağlanmada birey hem kendini hem de çevresindekileri olumlu görür. Kayıtsız bağlanmada kendini olumlu, çevresindekileri olumsuz görür. Saplantılı bağlanmada kendini olumsuz, çevresindekileri olumlu görür. Korkulu bağlanmada ise hem kendini hem de çevresindekileri olumsuz görür. 48. Kohlberg in ahlaki gelişim kuramına göre, geleneksel düzeyin ilk evresi olan iyi çocuk eğilimi evresinde birey kurallara sosyal kabul görmek, başkalarının gözüne girmek amacıyla uyar. Parçadaki örnekte Resul Bey, düğünde komşusuna, başkalarına mahçup olmamak adına eşya almak için biriktirdiği parayı vermiş bunu da eşine Bize yardım edip düğünde takı takmadılar, demesinler diye o parayı verdim. sözüyle ifade etmiştir. Ek Bilgi: Geleneksel düzeyin iyi çocuk eğilimi evresi ile aynı düzeyin kanun ve düzen evresinin farkı, iyi çocuk eğilimi evresinde birey kurallara sosyal kabul görmek için uyarken kanun ve düzen eğilimi evresinde kurallar içselleştirilir. 10 Diğer sayfaya geçiniz.

11 49. Öncülde Damla nın ilk çocukluk döneminde (oyun dönemi) olduğu ifade edilmektedir. Bu dönemdeki çocuklar fiziksel ve psikomotor gelişim alanında sadece kaba motor becerilerinde başarılı olabilirler. Bunun nedeni ise kalın kaslarının gelişmiş olmasına rağmen henüz ince kaslarının yeterince gelişmemiş olmasıdır. Parçada Damla nın gitarla oynamaktan hoşlandığı hâlde aynı anda birden fazla notaya basamamasının nedeni parmak kaslarının yeterince olgunlaşmamasıdır. Başka bir ifade ile küçük kas gelişiminin tamamlamamış olmasıdır. Ek Bilgi: Olgunlaşmanın başlattığı gelişmeyi öğrenme tamamlar. Öğrenme; büyüme ve olgunlaşmaya bağlıdır. 51. Piaget nin bilişsel gelişim kuramına göre, somut işlemler döneminde ortaya çıkan korunumu kazanma becerisi nesnelerin değişmezliğinin anlaşılmasıdır. Yani bir nesnenin biçimi ya da mekanındaki konumu değiştiğinde miktar, ağırlık ve hacminde değişiklik olmayacağının bilinmesidir. Parçada Emel Hanım ın kızının narın ayıklandıktan sonra çoğalmış olduğunu düşünüp annesine az önceki iki parça narı getirmesini istemesi onun korunumu henüz kazanamadığını gösterir. Çeldirici durumunda olan D seçeneğindeki odaklanma çocuğun benmerkezci düşünmenin etkisiyle olayların tek yönü üzerinde yoğunlaşmasıdır. Benmerkezcilik kaybolmadan korunum kazanılamaz. Ek Bilgi: Somut işlemler dönemi başından itibaren madde, sıvı, sayı ve alan korunumu kazanılırken hacim korunumu dönemin sonuna doğru kazanılır. Hacim korunumu, daha karmaşık süreçleri (ağırlık - kütle - boyut) içerdiğinden daha geç kazanılır. Korunumun bir anda değil de aşama aşama kazanılmasına dekalaj (geçişlilik) denir. 53. Bir öğrenme sürecinde öğrenilen konunun birlikte bulunduğu diğer uyarıcılardan farklı olması o uyaranın hem daha kolay öğrenilmesini hem de daha kolay hatırlanmasını sağlamaktadır. Buna algısal ayırt edilebilirlik denir. Parçada Gökhan Öğretmen in yıllar önce okuttuğu öğrencisini boyunun uzunluğundan dolayı hemen hatırlayabilmesi algısal ayırt edilebilirlik örneğidir. Ek Bilgi: Öğrenme sürecinde genetik donanım, olgunlaşma, güdülenme, olumsuz transfer, ket vurma, konunun yapısı, konuya ayrılan zaman, uygulamalardan yararlanma gibi faktörler de etkili olur. Bu sözü edilen faktörler öğrenen kişiden ve öğrenme stratejisinden kaynaklanan faktörlerdir. Bu faktörlerin öğrenilen materyal ile ilişkisi yoktur. 50. Kritik dönem, sorudaki verilen açıklamada olduğu gibi gelişim sürecinde gelişme ve öğrenmeye çevredeki uyarıcılar yönünden en açık olunan dönemdir. Buna göre işitme engelli bir çocuğun 10 yaşında ameliyat olması ve yaşıtlarına göre daha geri düzeyde işitme yetisinin varlığının devam etmesi kritik dönem kavramıyla açıklanabilir. Ek Bilgi: Tersine çevirme, var olan durumun bir önceki basamağını zihinde canlandırmadır. Çocukların işlemleri tersine çevirebildiği; çıkarma işlemlerini, somut olması kaydıyla yapabildiği gözlenir. 52. Freud un psikoseksüel gelişim kuramına göre genital dönem ergenin kendisi, ailesi ve akranlarının yanı sıra karşı cinse yöneldiği bir dönemdir. Kişinin yetişkinlik hayatı için kendine özgü değer yargıları oluşturduğu ve aile ilişkilerini yeniden yorumladığı dönemdir. Parçada Erdoğan Bey in üniversite yıllarındaki fotoğraflarında hiç erkek olmaması tüm arkadaşlarının bayan olması ve şu anda da arkadaşlarının bayan olması onun genital döneme saplantılı olduğunu gösterir. Çeldirici durumundaki fallik dönem çocuğun cinselliğe karşı tutumunun ve cinsiyet rollerinin şekillendiği dönemdir. Bu dönem 3-6 yaş arasıdır. Parçada Erdoğan Bey in üniversite yıllarından söz edildiği için bu seçenek doğru yanıt olamaz. Ek Bilgi: Genital dönem, çocuğun fizyolojik olgunluğa eriştiği ve hormonal salgıyla cinsel dürtülerin ön plana çıktığı dönemdir. Freud a göre bu dönemde ergen, çocukluktan kalma birçok değerle çatışmak (anne - baba bağımlılığından koparak yaşamsal tercihler yapmak) durumunda kalabilir. 54. Düğüm atmanın nasıl olduğunu adım adım gösteren bu şekil prosedürel bir bilgi içermektedir. Günlük hayatta neyi nasıl yapacağımızı gösteren bilgilere prosedürel bilgi adı verilmektedir. Sık tekrarlar sonucunda öğrendiğimiz bu bilgi belli süreden sonra otomatik bir şekilde uygulanmaya başlanacaktır. Ek Bilgi: Deklaratif bilgi gerçeklere olay ve durumlara ait yalın bilgilerdir. Çocukların Bu ne? gibi soruları onların deklaratif bilgi kazandığını gösterir. 11 Diğer sayfaya geçiniz.

12 55. Edimsel koşullanma, organizmanın kendiliğinden ortaya çıkan tepkilerinin uygun uyarıcılarla sürekliliğinin sağlanmasıdır. Edimsel koşullanmada organizma aktiftir. Pekiştireç almak için bir çok davranışta bulunur. Bunun sonucunda yepyeni bir davranış kazanabilir. Güvercinler, birkaç bez içine sarılan ekmeğin bulunduğu poşeti açmış diğer poşetlere dokunmamış olmaları edimsel davrandıklarına kanıttır. Ek Bilgi: Öğrenme sürecinde organizmanın dikkat, algı, yorumlama, nedensonuç ilişkisi kurma, akıl yürütme gibi zihinsel süreçlerini kullanarak gerçekleştirdiği öğrenme türü de bilişsel öğrenmedir. Bu öğrenme türünde sonuca aniden değil, aşama aşama ulaşılır. 57. Davranışta kontrast, bir davranışın pekiştirilmediği ortamda sönmesi pekiştirildiği ortamda artarak devam etmesidir. Parçada babaannesi ve dedesine isteklerini mızmızlanarak yaptıran Pervin in anne ve babasının yanında bu davranış pekiştirilmediği için söner. Pervin in babaannesinin ve dedesinin yanına döndüğünde aynı davranış kısa bir süre artarak devam edecektir. Ek Bilgi: Davranışta kontrast, ayırt etme sürecinde ortaya çıkan bir durumdur. Bu durumda ayırt edici uyarıcının etkisinden çok ortamın ayırt ediciliği daha fazla etkilidir. Bu süreçte birey davranışın pekiştirildiği ortamda davranışı daha sık yapma eğilimi gösterir. 59. Parçada verilen örnekte Soner Bey, eşinin kredi kartını elinden aldığında eşinin küsüp depresyona girmesine dayanamadığı için eşine kredi kartını geri vermektedir. Bu durumda Soner Bey in eşine kredi kartını geri vermesi onu istemediği bir durumdan kurtarmaktadır. Bu durum öğrenme sürecinde olumsuz pekiştirme olarak adlandırılır. Sonuç olarak Soner Bey in eşine kredi kartını vermeye devam etmesinin nedeni onun istemediği bir durumu ortadan kaldırdığı için bu davranışın olumsuz pekiştirilmesidir. B seçeneğindeki kaçma stratejisi, öğrenme sürecindeki bireyin hoşa gitmeyen uyarıcı ile karşılaştığında edimsel bir davranış göstererek hoşa gitmeyen uyarıcıdan kurtulmasıdır. Ek Bilgi: Olumsuz pekiştirme, ortamdan organizmanın hoşuna gitmeyen bir uyarıcının kaldırılmasıyla davranışın tekrar edilme olasılığının arttırılmasıdır. Bu pekiştirme de, ortamdan çıkarılan uyarıcıya olumsuz pekiştireç ya da itici uyarıcı denir. Yani bireyin davranışı, onu hoş olmayan durumdan kurtarıyorsa bu olumsuz pekiştirmedir. 56. Koşullanma sürecinde koşullu uyarıcıya benzer tüm uyarıcılara aynı tepkiyi vermeye Uyarıcı genellemesi adı verilir. Parçada verilen örnekte Yavuz a iğne vuran hemşire koşullu uyarıcı, Yavuz un bu hemşireyi görünce ağlaması koşullu tepkidir. Ertesi gün, sağlık ocağına gittiklerinde oradaki gördükleri tüm hemşireler ve dershaneye uğradıklarında beyaz önlük giymiş babası da hemşireye benzer uyarıcılardır. Yavuz un kendisine iğne vuran hemşire dışındaki tüm hemşireleri ve beyaz önlük giymiş babasını görünce de ağlaması uyarıcı genellemesi örneğidir. Ek Bilgi: Koşullanma sürecinde koşullu uyarıcı başka bir zamanda diğer nötr uyarıcılarla eşleştiğinde bu nötr uyarıcılara da aynı tepkinin verilmesi üst düzey koşullanmadır. Bu koşullanma sürecinde her nötr uyarıcının ayrı ayrı koşullu uyarıcı ile eşleşmesi yani ayrı yaşantıların olması gerekir. Bu özellik üst düzey koşullanma ile uyarıcı genellemesini birbirinden ayırır. 58. Öğrenme sürecinde önceden öğrenilen bir bilginin yeni bilgilerin öğrenilmesini kolaylaştırmasına transfer denir. Parçada meslek lisesi mezunları, lisede öğrendiklerinden dolayı mühendislik fakültelerine girdiklerinde proje ve çizim derslerinde anadolu ve fen lisesi öğrencilerinden daha başarılı olmuşlardır. Ek Bilgi: Transfer sürecinde önceki öğrenmelerin yeni öğrenmeleri kolaylaştırması ileriyi destekleme, sonraki öğrenmelerin önceki öğrenmeleri desteklemesi ise geriyi destekleme olarak adlandırılır. 60. Zehra Öğretmen, eski konuları hatırlatmış, daha sonra öğrencilerin dikkatini çekerek konuya karşı güdülenmelerini sağlamaya çalışmış ve en son olarak da konuyu işlemiştir. Zehra Öğretmen in yapmış olduğu uygulamalar genel olarak bilgi işleme kuramının ders işleme biçimini yansıtmaktadır. Ek Bilgi: Bilgi işleme kuramı insanların öğrenme biçimlerinin hayvanlardan farklı olduğunu savunarak, davranışçı kurama karşı çıkmaktadır. Öğrenme pasif değil aktif bir süreçtir. 12 Diğer sayfaya geçiniz.

13 61. Koşullanma sürecinde bireyin ne yaparsa yapsın koşulları değiştiremeyeceğini düşünüp bu şartları kabul etmesi Öğrenilmiş çaresizlik olarak adlandırılır. Parçada verilen fil, küçükken çok uğraşmasına rağmen kaçmayı başaramadığı için büyüdüğünde de kaçamayacağını kabullenmiştir. Kaçmak için teşebbüste bulunmaması öğrenilmiş çaresizliğe örnektir. Ek Bilgi: Öğrenilmiş çaresizlik, kendini doğrulayan kehanete benzer bu nedenle karıştırılabilir. Kendini doğrulayan kehanet, öğrenilmiş çaresizliğin yeni bir deneyimle doğrulanmasıdır. Yani olumsuz düşüncelerin bireyin davranışlarını yönlendirerek gerçek yaşamda ortaya çıkmasıdır. 63. Guthrie nin bitişiklik kuramına göre bir uyarıcıya verilen en son tepkinin aynı uyarıcıyla karşılaşıldığında tekrar gösterilme olasılığı daima yüksektir. Bu öğrenmede En son ilkesi dir. Parçada kendi kalesine gol atan futbolcunun bu hatasını düzeltmeden oyundan alınması daha sonraki aşamada aynı hatayı yapma korkusuyla bir daha savunmaya yardım etmeyeceği düşüncesi En son ilkesi ile açıklanabilir. Ek Bilgi: Guthrie bitişiklik kuramında Watson dan farklı olarak en sık ilkesinin gereksiz olduğu ilkesini ileri sürmüş öğrenmenin tek yasasının bitişiklik olduğunu savunmuştur. Ona göre öğrenme için gerekirse tek deneme yeterlidir. Buna tek deneme yasası demiştir. 65. İlk harf yönteminin genel olarak iki çeşidi bulunmaktadır. Bunlardan biri ilk harfleri kullanarak anlamlı sözcükler yapmaktır. Diğeri ise ilk harfleri kullanarak anlamlı cümleler oluşturmaktır. Soruda ise ikinci biçimi kullanılmıştır. Dolayısıyla sorunun cevabı ilk harf yöntemidir. Ek Bilgi: Askı sözcük yöntemi; düzenli bir listeyi anımsamak için imge oluşturulan yöntemdir. 62. Pekiştirme ilkelerine göre bir davranışın uzun süre pekiştirilmemesi sonucu sönme gerçekleşmeden önce davranışın miktarında artış olduğu gibi davranışın topografyası (oluş biçimi) da değişebilir. Parçada her gün saat birde yemek yemeye koşullanmış çocukların, anneleri evde olmadıkları için saat birde kapıya hatta üst kata çıkmaları davranışın topografyasının değiştiğinin göstergesidir. Ek Bilgi: Pekiştirme ilkelerinde davranışın hemen ardından pekiştirecin verilmesi etkili olduğu gibi, davranışın kazanılma sürecinde sürekli pekiştirme kullanılırken davranış kazanıldıktan sonra aralıklı pekiştirmenin kullanılması daha etkili olur. 64. Parçada Turgut Bey in oğlu Yağız ın derse katıldığı ve derse hazırlıklı gittiği taktirde onun hoşuna giden bir uyarıcı (konser) vereceğini vaat etmesi üzerine Yağız ın bu istediği uyarıcıyı elde etmek için derse hazırlıklı gidip derse katıldığı görülmektedir. Yağız a onun hoşuna giden bir uyarıcının verilerek onda istendik davranışı ortaya çıkarmak amaçlanmaktadır. Öğrenme sürecinde bireyde istendik davranış oluşturmak amacıyla ortama bireyin hoşuna giden bir uyarıcının katılmasına Olumlu pekiştirme denir. Ek Bilgi: Olumlu pekiştirme ile olumsuz pekiştirme arasındaki fark; olumlu pekiştirmede ortama hoşa giden bir uyarıcının sokulması, olumsuz pekiştirmede ise ortamdan hoşa gitmeyen bir uyarıcının çıkarılmasıdır. İkisinin ortak yönü her ikisinde de istendik bir davranışın tekrar edilmesinin amaçlanmış olmasıdır. 66. I. tür ceza; bireyin bulunduğu ortama onun hoşlanmadığı bir uyarıcıyı sokmak, II. tür ceza; bireyin bulunduğu ortamdan onun hoşuna giden bir uyarıcıyı çekmektir. Bu durumda parçada Esra Öğretmen in problemi çözemeyen öğrencileri tenefüste dışarıya çıkarmaması II. tür ceza, problemi çözmemekte ısrar edenlere sınıf çöplerini toplatması I. tür cezaya örnektir. Ek Bilgi: Cezaya alternatif durumlardan biri de ara vermedir. Bu teknikte bireyin kısa bir süre ortamdan çıkarılarak düşünmesi ve durumu değerlendirmesi sağlanır. 13 Diğer sayfaya geçiniz.

14 67. Sosyal öğrenme kuramına göre modelin davranışının olumlu sonuçlanmasının gözlemcinin o davranışı yapmaya istek duymasını sağlamasına dolaylı güdülenme; model alınan kişinin cezalandırılması sonucu gözlemcinin davranışının bastırılmasına engelleyici etki denir. Parçada stajyer öğretmen Ediz in rehber öğretmenin uyguladığı yöntemle öğrencilerden olumlu sonuç aldığını izleyerek ileride aynı yöntemi kullanmaya istekli hâle gelmesi (I numaralı ifade) dolaylı güdülenme; rehber öğretmenin müdür tarafından ikaz edildiğini gözlemesinin ardından bu yöntemi kullanmaktan vazgeçmesi (II numaralı ifade) engelleyici etki örneğidir. Ek Bilgi: Sosyal öğrenme kuramına göre model alınan kişilerin bazı davranışları gözlemcinin önceden kazandığı davranışın ortaya çıkmasını kolaylaştırır. Buna tepkiyi kolaylaştırıcı etki denir. Bu süreç sosyal öğrenme sonucunda ortaya çıkan ürünlerden biridir. 69. Rehberlik hizmetlerinde bazı öğrencilerin ihtiyaçları ön plana çıkmış olsa bile bu hizmetten tüm öğrenciler faydalanabilmelidir. ifadesiyle vurgulanan düşünce, bireyler arasında herhangi bir ayrım gözetilmeksizin bireylerin rehberlik hizmetlerinden eşit düzeyde faydalanabileceği ve bireylere bireysel farklara saygı ilkesi esas alınarak davranılması gerektiği açıklanmaktadır. Ek Bilgi: İnsancıl kuramın temel ilkelerinden koşulsuz kabul dili, dini, cinsiyeti ne olursa olsun bireylerin olduğu gibi kabul edilmesini savunur. Bu ilkenin altında yatan temel mantık Gel ne olursan ol yine gel! düşüncesi iken bu durum, insancıl kuramın saygı ilkesini temel alır. 71. Yaşantılara açık olma, bireylerin içinde bulundukları durumu iyi bir sentez sürecinden geçirerek var olan durumu çarpıtmadan olduğu gibi algılayıp duruma yönelik çözüm yollarını da yine içe bakış yöntemi ve eleştirel bir bakış açısıyla üstesinden gelebilmenin üzerinde durmaktadır. Ancak B seçeneğinde verildiği üzere yeni yaşantılara sorgusuzca açık olma, kişinin eleştirel ve kendini koruma vb. durumlar karşısında gerekli önemi göstermediğine işarettir. Bu sebeple kendini gerçekleştirme sürecinde olan kişilerin, her yeni yaşantıya değil, seçici davrandığı birçok yaşantıya açık olması gerekir. Kendini gerçekleştirme sürecinde olan bireyin yaşantılara açık olma süreciyle kastedilen her şeyi sorgulama yapmaksızın kabul etmek değil, mantık süzgecinden geçirip kendisi için makul hâle dönüştürmektir. Ek Bilgi: Kendini gerçekleştirme Maslow un ihtiyaçlar hiyerarşisi piramidinin son basamağı olup bireylerin yaşam boyu her yönüyle gelişimini hedefler. 68. Sosyal öğrenme kuramına göre dikkat; modelin davranışı nasıl yaptığının izlenmesi (III) hatırda tutma; gözlenen davranışlarla ilgili sembollerin kodlanarak hafızaya transfer edilmesi (I) uygulama; hatırda tutulan davranışın performansa dönüştürülmesi (IV) güdülenme ise öğrenmeyi performansa dönüştürebilmek için gerekli olan süreçtir (II). Buna göre stajyer öğretmenin ders anlatma davranışını öğrenmesi sürecinde numaralandırılmış süreçlerin doğru sıralanışı III, I, IV, II şeklinde olmalıdır. Ek Bilgi: Sosyal öğrenme sürecinde güdülenme durumunda öğrenilenlerin performansa dönüştürülmesi söz konusu olduğunda bireyin ödüller kullanarak kendisini öğrenmeye istekli hâle getirmesi de söz konusudur. 70. Sınıf rehber öğretmeninin Ali nin bu durumunu farketmesiyle atacağı öncelikli ve en önemli adım, durumun nedenlerine ve çözümüne ilişkin okul psikolojik danışmanı ile iş birliği yapmasıdır. Çünkü Ali nin otobiyografisinde annesini geçiştirmesinin altında psikolojik nedenler olduğunu veya sınıf rehber öğretmenin uzmanlık alanını aşan durumların olabilme ihtimallerini de düşünerek Pelin Hanım ın Ali nin durumuna yönelik öncelikli olarak yapması gereken okul psikolojik danışmayla Ali nin bu durumunu paylaşarak rehberliğin iş birliği ilkesi ile hareket edip Ali ye yardım etmektir. Ek Bilgi: Rehberlik, sistemli, bilimsel ve profesyonel bir hizmettir. ilkesinden yola çıkarak alanında uzman kişilerin plan, program ve belirli bir sistem çerçevesinde bu hizmeti amacına ulaştırmaya çalıştığı anlaşılmalıdır. 72. Verilen diyalogda Ayşe nin dershanede sıkıntılı günler geçirdiği ve verim alamadığı anlaşılmaktadır. Soru kökünde ise Ayşe nin annesinin verilen seçenekler arasından hangisini söylerse kızının duygularından söz etmesini sağlamaya yani kızının duygu ve düşüncelerini kısıtlama getirmeksizin açıklamasına yönelik açık uçlu soru kullanılması gerektiğine vurgu yapmaktadır. A, B, C, D seçeneklerinde verilen ifadeler Ayşe nin duygu ve düşüncelerini anlatmada kısıtlayıcı bir yöntem olan kapalı uçlu soruları içermekte iken E seçeneğinde verilen ifade açık uçlu bir soru olup Ayşe nin, duygularından söz etmesini sağlamaya yöneliktir. Ek Bilgi: Bireylerin duygularından uzun uzadıya bahsetmelerine yönelik açık uçlu sorulardan faydalanırken bireylerin duygu ve düşüncelerini kısıtlayan cevabı evet veya hayırlı ifadeleri kapsayan mı, mi, mu, mü gibi soru ekleriyle kurulan ifadeler ise kapalı uçlu sorulara örnek teşkil eder. 14 Diğer sayfaya geçiniz.

15 73. Soru öncülünde Mustafa nın meslek seçimi konusunda herhangi bir fikrinin olmaması, ilgi ve yeteneklerinin farkına varamaması, ailesinin kendisi için meslek seçiminde bulunması Mustafa nın durumu psikolojik danışmanla paylaşmasına yol açmıştır. Bu aşamada Mustafa ya öncelikle sunulması gereken hizmet türü bireyi tanımadır. Mustafa nın ailesine sunulabilecek en uygun hizmet türü ise müşavirlik yani konsültasyondur. Bu bağlamda doğru cevabın C seneçeği olduğu görülmektedir. Ek Bilgi: Rehberlik hizmetleri bireye sunuluş biçimleri bakımından doğrudan öğrenciye yönelik ve dolaylı olarak öğrenciye dönük hizmetler olarak iki türlüdür. 75. Soruda verilenler sırasıyla değerlendirildiğinde öncelikle Ahmet Bey in beş seneyi aşkın süredir aynı mesleği icra etmesi yani hem maddi hem manevi yönden tatmin olması mesleki doyum iken İngilizce yi diğer branşlardan ayrı tutup ayrı bir hoşlanma durumu olduğundan bu işi zevk alarak yapması, İngilizceye karşı ilgi sinin olduğunun göstergesidir. Ahmet Bey in İngilizce alanında en iyisi olup çevresi tarafından başarılı bir kişi olarak bilinmesi yani çevresi tarafından tasvir edilip onay görmesi mesleki değer dir. Ahmet Bey in bu mesleği layıkıyla yapacağına olan inancı yani o işi başaracağına inanarak yola devam etmesi ise yetkinlik beklentisi olarak ifade edilir. Bu bağlamda seçenekler değerlendirildiğinde doğru sıralamanın A seçeneğinde verildiği biçimde olduğu görülmektedir. Ek Bilgi: Mesleki rehberlik kavramlarından biri olan yetenek, bireyin doğuştan sahip olduğu potansiyellerini çevrenin etkisiyle ortaya çıkarmasıdır. 77. Berrin Hanım, şiddet durumuna yönelik öğrencilerin duygu ve düşüncelerini anlamak adına soru grupları yönelterek uygulandığı bireyi tanıma tekniği anket tir. Anket (soru listeleri) kendini anlatmaya dayalı testler başlığı altındadır. Ek Bilgi: Bireyi tanıma teknikleri test ve test dışı teknikler olmak üzere ikiye ayrılır ve bunlarda kendi aralarında kategorize edilir. 74. Mevlana nın sözü analiz edildiğinde çatışma çözme stratejilerinden tilki taktiğine yönelik olduğu görülmektedir. Verilen söz paylaşımcılığa vurgu yapmakla beraber uzlaşmacı bir stratejin benimsendiğini de göstermektedir. Çatışma çözme stratejlerinden biri olan tilki taktiği her iki tarafında kazançlı çıkacağı çözüm yolları arar bu soruda anahtar cümle Ol testere gibi, bir sana bir bana ifadesidir. Ek Bilgi: Çatışma çözme stratejileri bireylerin çatışma durumlarında izlediği çözüm stratejileridir ve her biri farklı karakteri temsil eden beş ayrı hayvan taktiği ile ifade edilir. Bunlar; ayıcık (alttan alma), baykuş (yüzleşme), tilki (uzlaşma), kaplumbağa (geri çekilme), köpek balığı (zorlama)dır yaşında olan Ahmet Bey, ilgi duyduğu İngilizce alanında başarılı bir yükseliş göstermektedir. Bu durum soru kökünün de vurgulamış olduğu mesleki gelişim sürecinin basamaklarına yordandığında Ahmet Bey in yaşı ve mesleki olgunluk süreci gereği işe yerleşme basamağında olduğu görülmektedir. Ek Bilgi: Bir mesleği tanımak için gerekli olan bilgileri; mesleğin konumu ve etkinlik alanı, mesleğin gerektirdiği ilgi ve yetenekler, eğitim, çalışma koşulları gibi maddeleri sıralayabiliriz. 78. S.Freud un temsilciliğini yaptığı psikanalitik kuramda, katarsis (duygusal boşalım) çok önemli bir yer tutar. B seçeneğinde verilen ifade akılcı duygusal yaklaşıma ait iken C seçeneği hümanist yaklaşıma, D seçeneği gestalt yaklaşımına, E seçeneği ise gerçeklik terapisine aittir. Bu bağlamda doğru cevap A seçeneğidir. Ek Bilgi: Psikanalitik kurama göre, geçmiş yaşantıların kayıt altına alındığı üç yapı vardır. Topografik kişilik kuramı olarak açıklanan bu üç yapı; id, ego, süperegodur. 15 Diğer sayfaya geçiniz.

16 79. Soruda verilenler değerlendirildiğinde Ali de dikkat eksikliği problemi gözlemlenmiş ve arkadaşlarıyla kişisel - sosyal problemler yaşadığı anlaşılmış ve buna bağlı olarak akademik anlamda düşüş yaşamıştır. Ali nin yaşamış olduğu bu durum rehberliğin tamamlayıcı işlevine yöneliktir. Tamamlayıcı işlev, hedeflenen bireylerin akademik başarılarını artırmak ve eğitim öğretim sisteminin aksayan yanlarını gidermeye yönelik sunulan yardım türüdür. Ek Bilgi: Temel işlevlerine göre rehberlik yedi kategoride toplanmaktadır. Bunlar; uyum sağlayıcılık, yönelticilik, ayarlayıcılık tamamlayıcılık, geliştiricilik, çare buluculuk, önleyiciliktir. 80. Özel eğitim herhangi bir engelinden dolayı, normal akranlarından farklı gelişim özellikleri gösteren öğrencilere sunulan eğitim ve öğretim işleridir. Belli amaçları vardır. Fakat bireyin engelinin ortadan kaldırılması söz konusu olamaz. Bireyin engelini kabullenip olabildiğince akranları ile birlikte eğitilmesine öncelik verilir. Ek Bilgi: Özel eğitime ihtiyaç duyan bireyin bireysel yeterliği ve akademik disiplin alanlarındaki yeterliği göz önüne alınarak bireyselleştirmiş eğitim planı geliştirilir ve eğitim programları bireyselleştirilerek uygulanır. EĞİTİM BİLİMLERİ CEVAP ANAHTARI 1. C 2. D 3. B 4. E 5. B 6. E 7. B 8. A 9. A 10. D 11. C 12. C 13. C 14. D 15. E 16. A 17. A 18. E 19. D 20. A 21. C 22. B 23. D 24. E 25. D 26. B 27. D 28. E 29. D 30. C 31. A 32. E 33. C 34. E 35. A 36. D 37. E 38. C 39. A 40. A 41. D 42. A 43. D 44. A 45. B 46. C 47. C 48. A 49. C 50. A 51. C 52. A 53. B 54. B 55. B 56. B 57. A 58. B 59. E 60. C 61. B 62. A 63. C 64. D 65. A 66. E 67. C 68. B 69. E 70. C 71. B 72. E 73. C 74. D 75. A 76. B 77. B 78. A 79. B 80. C 16