YÜZME SUYU PROFİLLERİNİN BELİRLENMESİ REHBER KILAVUZU

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "YÜZME SUYU PROFİLLERİNİN BELİRLENMESİ REHBER KILAVUZU"

Transkript

1 TÜRKİYE BİLİMSEL VE TEKNOLOJİK ARAŞTIRMA KURUMU MARMARA ARAŞTIRMA MERKEZİ ÇEVRE VE TEMİZ ÜRETİM ENSTİTÜSÜ YÜZME SUYU PROFİLLERİNİN BELİRLENMESİ REHBER KILAVUZU İnlice Plajı (Muğla/Fethiye) EKİM 2014 GEBZE, KOCAELİ

2

3 YÜZME SUYU PROFİLLERİNİN BELİRLENMESİ REHBER KILAVUZU Kuleli Koyu Plajı (Muğla/Fethiye) Boncuklu Plajı (Muğla/Fethiye) Hazırlayanlar: Dr.Vildan TÜFEKÇİ Yük.Şehir.Plan. Aslı Süha GÜNAY Yük.Müh. İbrahim TAN Dr.Hüseyin TÜFEKÇİ Dr.Arzu OLGUN Yük.Müh. Başak SÖZER Kapak Fotoğrafları: Onur AKYOL Destekleyen Kuruluş: T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Basım Yeri: TÜBİTAK MAM Matbaası, Gebze/KOCAELİ Basım Yılı: EKİM 2014 Adres: P.K Gebze KOCAELİ T F

4

5 Sayfa/Toplam Sayfa: 1 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 ÖNSÖZ Üç tarafı denizlerle çevrili ülkemiz kıyılarla iç içe geçmiş bir coğrafi konumdadır. Turizm ve balıkçılık açısından önemli bir doğal kaynak olan kıyı ve deniz sularının korunması, estetik ve ekolojik faktörlerin ötesinde yaşamsal önem taşıyan bir ekonomik unsur olarak da gereklidir. Çevre bilincinin artmasıyla çevreci yaklaşımlar, kurum ve kuruluşları harekete geçirmiştir. Günümüzde ilgili kurumlar kıyı ve deniz kirliliğinin önlenmesi ve su kirliliğinin korunması amacıyla yaptıkları çalışma ve düzenlemelerle gerekli tedbirleri almaktadırlar. Turizm potansiyelinin yüksek olduğu ülkemizde, doğal güzelliklerin ve sosyo-ekonomik kaynakların büyük bir kısmını barındıran ve bu özelliliği ile de ülke ekonomisine önemli ölçüde katkıda bulunan kıyısal alanların bir bölümü kirlenme tehdidiyle karşı karşıyadır. Bu kaynaklardan doğan mikrobiyolojik kirlilik, arıtma tesislerinin denize deşarjları ve derelerle denize döküldüğü çevrede halk sağlığını tehdit eder hale gelmektedir. Ayrıca, gemi kaynaklı atık sular ve sintine balast-tank yıkama suları da yüzeysel akıntılarla kıyılara kadar ulaşıp mikrobiyal kirliliğe katkıda bulunmaktadır. Kanalizasyon deşarjları, septik sistemlerden meydana gelen sızma, hayvan besi alanları ve tarım arazilerinden gelen yüzey sular toplam ve fekal koliform açısından önemli kirletici kaynaklardır (Lipp ve ark. 2001, 2002). Türkiye de halk sağlığının korunması amacıyla Sağlık Bakanlığı tarafından yüzme suyu izleme çalışmaları yapılmaktadır. Bu doğrultuda İlk düzenli izleme ağı 1990 yılında oluşturulmuştur. Bu kapsamda Adana, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Çanakkale, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Muğla, Tekirdağ ve İçel illerinde belirlenen noktalarda mikrobiyolojik kirlilik indikatörü olan E. coli sürekli izlenmiştir. Ayrıca 1994 yılından itibaren Mavi Bayrak Projesi kapsamında da yeni iller ve numune noktaları belirlenerek ölçüm ağı genişletilmiştir. Mavi Bayrak Projesi kapsamına alınan illerde izlenen mikrobiyolojik parametreler Avrupa Çevre Eğitim Vakfı tarafından Toplam koliform, Fekal koliform ile Fekal streptekok olarak belirlenmiştir. Avrupa Birliği (AB) uyumlaştırma çalışmalarına ön hazırlık amacıyla 2002 yılı itibarı ile tüm kıyı ölçüm ağında bu üç parametrenin izlenmesine başlanmıştır yılında Avrupa Çevre Eğitim Vakfı tarafından 99 plaj ve 12 marina, 2002 yılında 125 plaj ve 12 marina zorunlu diğer kriterlerle birlikte mikrobiyolojik olarak da uygun bulunarak Mavi Bayrak ödülü almıştır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı gerek su kaynaklarının korunması ve gerekse yüzme alanlarındaki risklerinin tespitine yönelik çalışmaları başlatmak üzere 2011 yılında

6 Sayfa/Toplam Sayfa: 2 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 çalışmalara başlamış ve Devlet Planlama Teşkilatı na önerilen Türkiye Kıyılarında Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi projesini 2012 yılı yatırım programına almıştır. Söz konusu iş, doğrudan hizmet alımı yolu ile daha önce de havza ve kıyı alanlarında benzer projeleri yürütmüş olan TÜBİTAK MAM Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü tarafından 18 Ekim 2012 itibarı ile yürütülmeye başlanmıştır. Avrupa Birliği üyelik sürecinde yüzme suyu ile ilgili olarak; Türkiye Ulusal Programı kapsamında Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği, Yüzme Suyu kalitesine ilişkin 8 Aralık 1975 tarih ve 76/160/EC sayılı Konsey Direktifi doğrultusunda Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından uyumlaştırılmıştır tarih ve sayılı Resmi gazete de Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği yayımlanarak Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği nden ayrı bir yönetmelik olarak yürürlüğe girmiştir. Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği için esas alınan Yüzme Suyu Kalitesine Dair 76/160/EC Sayılı Konsey Direktifi yüzme suyunun genel kalitesine yönelik kriterleri içermektedir. Ancak Avrupa parlementosu ve Avrupa Birliği Konseyi, Direktif in 1970 li yılların bilgi ve deneyimini yansıttığını, yüzme sularının kullanım şekillerinin bilimsel ve teknik bilginin değiştiğini belirterek direktifi yürürlükten kaldırmış ve 15 Şubat 2006 da 2006/7/EC sayılı Yüzme Suyu Kalitesinin Yönetimine Dair Konsey Direktifi ni yayımlamışlardır. 2006/7/EC yönetmeliğine uygun olarak mevcut yönetmeliğin uyumlaştırılması kapsamında yüzme suyu, yüzme alanı ve yüzme sezonu tanımlarının yanında yüzme alanlarımızın yapısının belirlenmesi, kıyı dinamiklerinin ve su kalitesinin tespit edilerek sınıflandırılması ve bunun sonucunda iyi yüzme suyu kalitesine ulaşılması için gerekli tedbirlerin alınması önem arz etmektedir. AB uyum süreci içerisinde kıyılarımızın yüzme suyu profili bakımından diğer üye ülkeler gibi sınıflandırılması ve ülkemiz için ihtiyaç duyulan planlama açısından oluşan önemli bir boşluk bu proje ile giderilmiş olacaktır. Bu kılavuzun amacı, yüzme suyu profillerinin hazırlanmasından sorumlu kurum ve kuruluşlara yüzme suyu profillerinde bulunması gereken temel unsurları açıklamak ve yüzme suyu profillerine ilişkin en iyi bilgi ve uygulamaları sunmaktır. Dr. A. Vildan TÜFEKÇİ Proje Yöneticisi

7 Sayfa/Toplam Sayfa: 3 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 İÇİNDEKİLER Sayfa ÖNSÖZ... 1 TABLO LİSTESİ... 4 ŞEKİL LİSTESİ GİRİŞ YÜZME SUYU PROFİLLERİNİN İÇERİK TANIMLARI VE GEREKÇELERİ Yüzme suyunun Fiziksel ve Coğrafik Özellikleri Yüzme Suyunun Etki Alanı ve Belirleyici Parametreleri Yüzme Suyunu Etkileyen Kirlilik Durumlarının Değerlendirilmesi Bitişik Yüzme Alanlarında Yüzme Suyu Etki Alanlarının Değerlendirilmesi Yüzme Suyu Yönetim Bölgelerinin (YYB) Belirlenmesi Yüzme Suyu Yönetim Birimleri Kısa Dönemli Kirlilikler Olağan dışı (Anormal) durumlar İstisnai Durumlar Riskli Yüzme Alanları için İzleme Stratejisinin Belirlenmesi Aşırı Alg/fitoplankton veya Siyanobakteri Artışlarında İzlenecek Yöntem Yüzme Alanlarında Ötrofikasyonun Değerlendirilmesi Uygunsuzluk Durumlarında Yüzme Alanlarının Yönetimi Halkın Bilgilendirilmesi AB 2006/7/EC yüzme suyu yönetmeliğine göre yüzme sularının sınıflandırılması YARARLANILAN KAYNAKLAR EK: PLAJ PROFİL ÖRNEĞİ... 86

8 Sayfa/Toplam Sayfa: 4 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 TABLO LİSTESİ Tablo /7/EC Direktifine Göre Yüzme Alanı Profilinin Güncellenme Sıklığı Tablo 2. Kısa Dönem Kirlilik Tespiti Ve Sonrasında Yüzücü Maruziyetinin Korunması Amacı İle İzlenecek Prosedur Ve Ulusal Mevzuata Uygun Olarak Sorumlu Olabilecek Kurumlar Tablo 3. "Kısa Dönem Kirlilik" Ve "Olağan Dışı Durum" Olayları Arasındaki Farklar.. 54 Tablo 4. Risk Eylem Anahtar Tablosu Tablo 5. Yıllara Göre Geçiş Dönemi Tablo 6. Geçiş Döneminde Yüzme Suyu Kalitesinin Değerlendirilmesi İçin Parametre Dönüşümü Ve Direktif 76/160/EEC Uyarınca İlgili Sınıflandırma Standartları Tablo /7/EC Yönetmeliğine Göre İç Sular, Kıyı Ve Geçiş Suları İçin Yüzme Suyu Sınıflandırma Kriterleri Tablo 8. IE ve EC Parametreleri İçin 2006/7/EC Yüzme Suyu Yönetmeliği Standart Değerlerine Göre Kalite Değerlendirme Tablosu Tablo 9. IE ve EC Parametrelerine Göre Yüzme Suyu Sınıflaması Değerlendirme Matriks Tablosu

9 Sayfa/Toplam Sayfa: 5 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 ŞEKİL LİSTESİ Şekil 1. Yüzme Suyu Profil Çalışması Aşamaları Şekil 2. Yüzme Suyu Alanı Ve İzleme Noktasının Konumu (Bgp, 2009) Şekil 3. Derinlik Uyarı Levha Örnekleri Şekil 4. Evcil Hayvan Girişi Yasak Tabelası Şekil 5. Korunan Alan Bilgi Tabelası Şekil 6. Şiddetli Yağış Sonrasında Yüzme Alanında Uygulanması Gereken Yönetim Şekli Şekil 7. Erozyon Durumu Ve Yağış Durumu Şekil 8. Nehir Akarsu Ve Kıyı Havzaları Bilgileri (Havza Projesi) Şekil 9. Kıyılarda Belirlenen Jeomorfolojik Sınıflar (Amm Projesi), Ha/Aha Kıyı Bölgeleri (SINHA Projesi), Su Kütlelerinin Belirlenmesi Kapsamında Kullanılan LUSI Indeksi Sınıfları (DEKOS Projesi), Batimetri Ve Eğim Bilgileri Şekil 10. Yerleşim Birimleri Ve İdari Sınırlar Şekil 11. Arazi Kullanımı Ve Kıyı Tesisleri Bilgileri Şekil 12. Korunan Alanlar Şekil 13. Yüzme Alanları Siyanobakteri İzleme Karar Şeması Şekil 14. SÇD de Belirtilen 3 Biyolojk Kalite Elemanına Göre Kıyı Sularının Sınıf Dereceleri Şekil 15. Yüzme Suyu Yönetim Modelini Belirleyecek Olan Ulusal Mevzuat İlişkisi Şekil 16. Yüzme Suyu Kalite Yönetimi Ve İzleme Akım Şeması Şekil 17. Yüzme Suyu Direktifinde Geçiş Periyodunda Raporlama Ve Değerlendirme Yükümlülükleri Şekil 18. Geçiş Döneminde Raporlama Ve Değerlendirme Şeması

10 Sayfa/Toplam Sayfa: 6 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00

11 Sayfa/Toplam Sayfa: 7 / 86 Güncelleştirme Sayısı: GİRİŞ Eğlence amaçlı kullanılan kıyı, deniz ve içsularda yapılan faaliyetler sırasında kamu sağlığının korunması için yüzme suyu alanları, ulusal düzeyde 2006 yılında resmi gazetede yayınlanan Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği uluslararası seviyede ise 76/160/EEC direktifi, ardından 2006/7/EC revize direktif ile tanımlanmış ve takip altına alınmıştır. Ülkemizde 2006 yılından itibaren yürürlükte olan Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği ile yüzme suyu kalitesini izleme çalışmaları düzenli olarak yapılmaktadır. Bu yönetmelik 76/160/EEC nin uyumlaştırılmasıyla oluşturulmuş olmakla birlikte, AB nin revize direktifine (2006/7/EC) uyum çalışmaları devam etmektedir. Avrupa Birliği üye ülkeleri yüzme suyu alanlarında yaptıkları analizlerin sonuçlarını hem kendi ulusal web sitelerinde, hem de AB nin web sitesinde yayımlanmaktadırlarr( water/bathing-water-data-viewer). Böylece halk kendine en yakın yüzme alanı hakkında en güncel veriye ulaşarak yüzme suyu kalitesi, plajın fiziksel koşulları vb. konularda bilgi sahibi olmaktadır. 30 ülke tarafından AB veri tabanına veri girişi yapılmıştır. Toplam adet yüzme suyu alanı (Kıyı ve iç sular dahil) tanımlanmıştır. En fazla Fransa da (5944 adet) en az Lüksemburg ta (20 adet) yüzme suyu alanı belirlenmiştir. 2006/7/EC direktifi daha fazla zorunlulukları olan yüzme alanlarının etkili yönetimini, halkın bilgilendirilmesini ve katılımını da içeren daha kapsamlı bir direktif olarak yürürlüğe alınmıştır. Üye ülkelerin 2012 yılında yüzme suyu alanlarını yeni direktife göre izleme yapmaları zorunlu hale getirilmiştir. Üye ülkeler, 2012 yılında mikrobiyal parametre olarak Intestinal enterococci ve

12 Sayfa/Toplam Sayfa: 8 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Escherichia coli yi tüm yüzme suyu alanlarında izlemeye başlamışlardır. Yeni direktif su kalitesi için mikrobiyal paremetrelerin yanında baskı ve etkilerinde değerlendirilmesini içermektedir. Buna göre yüzme suyu profili; plaj ve etrafındaki alanı, nehirler, dereler yoluyla gelen kirliliğin tanımlanmasını ve yönetimini içermektedir. Yüzme suyu profili, yüzme suyu kalitesini etkileyecek muhtemel kirlilik kaynaklarının bir envanteridir. Bir yüzme alanının profili her yüzme suyu alanının potansiyel kirlilik riskine ve hassasiyetine göre belirlenir. Alanın hassasiyetinin belirlenmesi, yöneticilerinin çözüm üretmesinde önemli rol oynar. Uzun vadede yüzme alanına hiçbir kirleticinin deşarj edilmemesi amaçlanmaktadır. Halkın bilinçlendirilmesi 2006 direktifinin (2006/7/EC) en önemli çıktısıdır. Yüzme suyu profilleri ve listeler belirlendiğinde halkın katılımı, önerileri ve şikayetlerini yapması için fırsat verilmesi zorunlu hale gelecektir. 76/160/EEC ve 2006/7/EC Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmelikleri insan sağlığını ve çevreyi korumak üzere yüzme ve rekreasyon amaçlı kullanılan suların kalitesini belirlemek ve bu suların başta mikrobiyolojik kirlilik olmak üzere her türlü kirletici ile kontaminasyonunun engellenmesini sağlamayı amaçlamaktadır. Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği ile yüzme alanlarının izlenmesi, denetlenmesi, bu sulara yapılacak deşarj izinlerinin düzenlenmesine ve bu alanlarda kirliliğin önlenmesine ilişkin yetkili otoriteleri tanımlanmıştır. Yüzme suyu yönetimini konu alan ve 76/160/EEC Direktifinin yerine geçen 2006/7/EC Direktifinin temel amacı, mide-bağırsak iltihaplarını ve suyla taşınan diğer kirletici risklerini azaltmaktır. Bu doğrultuda Direktif, yüzme suyu kalitesinin izlenmesinin yanı sıra, yüzme suyu profillerinin taslağının oluşturulmasını hatta 24 Mart 2011 yılına kadar detaylandırmalarını gerektirmiştir. Avrupa Birliği Komisyonu profil dökümanlarının hazırlanmasında ülkelere yardımcı olacak yüzme suyu

13 Sayfa/Toplam Sayfa: 9 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 profillerine ilişkin en iyi bilgi ve uygulamaları yansıtan bir belge hazırlamaya yönelik çalışmayı 2009 yılında başlatmıştır (BPG, 2009). Yüzme suyu kalite yönetimine ilişkin Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi ne göre (2006/7/EC) üye devletler yüzme suyu profillerini, direktifinin madde 6 ve EK III üne uygun olarak oluşturmalıdır. Yüzme suyu profili belirlenmesi için EK III te verilen parametreler aşağıda sunulmuştur. 1- Madde 6 da belirtilen yüzme suyu profili aşağıdakilerden oluşmalıdır: a) Yüzme suyunun ve ilgili olacağı diğer yüzme sularının fiziksel, coğrafik ve hidrolojik özelliklerinin tanımı, b) Yüzme sularını etkileyebilecek ve yüzücülerin sağlığını bozabilecek kirliliğin nedenlerinin tanımı ve değerlendirilmesi, c) Siyanobakterilerin çoğalma olasılığının değerlendirilmesi, d) Makro alg ve/veya fitoplankton çoğalma olasılığının değerlendirilmesi, e) Madde b de belirlenen değerlendirme kısa süreli kirlilik riskini gösteriyorsa: beklenen kısa süreli kirliliğin niteliği, sıklığı ve süresi, kirlilik nedenlerinin ayrıntıları, alınan yönetim tedbirleri ve giderilmesine yönelik iş planı, kısa süreli kirlilik sırasında alınan tedbirlerin alınmasından sorumlu kurumların iletişim bilgileri, f) İzleme noktası lokasyonu. 2- İyi, yeterli veya yetersiz olarak sınıflandırılan yüzme suları için, yüzme suyu profili düzenli olarak incelenmeli ve 1.madde de belirtilen hususlarda değişiklik olup olmadığı değerlendirilmelidir. Gerekirse, yüzme suyu profili güncellenmelidir. İncelemelerin sıklığı ve kapsamı, kirliliğin niteliğine ve derecesine göre belirlenmelidir. Bununla birlikte, incelemeler en azından

14 Sayfa/Toplam Sayfa: 10 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 hükümlere uygun olmalı ve asgari olarak aşağıdaki tabloda belirtilen sıklıkta gerçekleştirilmelidir (Tablo 1). Tablo /7/EC direktifine göre yüzme alanı profilinin güncellenme sıklığı. Yüzme suyu sınıflandırması İyi Yeterli Yetersiz Asgari inceleme sıklığı dört yılda bir üç yılda bir iki yılda bir İncelenecek hususlar (1. paragrafın maddeleri) (a) ila (f) (a) ila (f) (a) ila (f) Daha önce mükemmel olarak sınıflandırılmış olan yüzme suları için, yüzme suyu profilleri incelenmeli ve sınıflandırma iyi, yeterli veya yetersiz olarak değiştiği takdirde profiller güncellenmelidir. İncelemeler 1. Maddede belirtilen tüm hususları kapsamalıdır. 3- Yüzme suyunun veya yüzme suyunun yakınındaki bölgelerin altyapısında kayda değer inşaat çalışmaları veya kayda değer değişiklikler yapılması durumunda, yüzme suyu profili gelecek yüzme sezonu başlamadan önce güncellenmelidir. 4- Madde 1 (a) ve (b) de belirtilen bilgiler uygun olan hallerde ayrıntılı bir harita üzerinde gösterilmelidir. 5- İlgili diğer bilgiler ise yetkili makam uygun gördüğü takdirde ilgili belge dahilinde veya ek olarak sağlanabilir.

15 Sayfa/Toplam Sayfa: 11 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Her yüzme suyu profilinin içeriği tek bir yüzme suyunu kapsayabileceği gibi, birbirine yakın konumlu birden fazla yüzme suyunu da kapsayabilir. Yüzme suyunun profili öncelikle yüzme suyunun konumuma özgü nitelikleri içermelidir. Profil içeriği, bölgenin kirlilik baskılarına ve arazi kullanımlarına göre sade veya detaylı olarak hazırlanmalıdır. Yüzme suyu kalitesinin etkilenme yönü ve etkilenme sınırları ile ilgili bilgiler profillerde paylaşılmalıdır. Kısaca profil raporları ile yüzme suyunun kimlik kartları oluşturulmalıdır. Yüzme suyu profili aynı zamanda yüzme suyunun yönetim biçimlerini ve alınan yönetim tedbirlerini görmek adına kullanılabilir ve nihayetinde istenilen sonuçların elde edilmesini sağlayabilir. Yüzme suyu profili aynı zamanda bölge halkının/vatandaşların yüzme suyu kalitesi ve alınan yönetim tedbirleri hakkında bilgilendirilmesi için de kullanılmaktadır. Yüzme suyu profillerinin oluşturulması, incelenmesi ve güncellenmesinde, 2000/60/EC (SÇD) Direktifi kapsamında gerçekleştirilen izleme ve değerlendirme faaliyetleri de tamamlayıcı bir unsur olarak yüzme suyu profil çalışmalarına eklenmelidir. 2. YÜZME SUYU PROFİLLERİNİN İÇERİK TANIMLARI VE GEREKÇELERİ Yüzme suyu profili yüzme suyunun bir yönetim şeklidir. Yüzme suyunun yönetim biçimlerini ve alınan yönetim tedbirlerini uygulamak için gereklidir. Yüzme suyu profili aynı zamanda bölge halkının/vatandaşların yüzme suyu kalitesi ve alınan yönetim tedbirleri hakkında bilgilendirilmesi için de kullanılmaktadır. Yüzme sularının kalitesi üzerinde bir etki oluşturabilecek ve yüzücülerin sağlıklarını etkileyebilecek kirlilik kaynaklarının belirlenmesini ve bir

16 Sayfa/Toplam Sayfa: 12 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 kirlilik riski saptandığında halkın sağlığının korunmasının sağlanması için alınacak yönetim önlemlerini ve bu kirlilik kaynaklarını ortadan kaldırmayı hedefleyen eylemlerin tanımlanmasını içerir. 2006/7/EC direktifine göre profillerin genel amacı yüzme sularının tamamının veya çoğunun kalitesinin en az yeterli kalitede sınıflandırılmasının sağlanmasıdır. Profil oluştururken izlenecek temel yöntem aşağıdaki gibidir (Şekil 1); Yüzme alanının tanımı Durum Değerlendirmesi Kirlilik kaynaklarının tespiti Veri Analizi Fiziksel, coğrafik, morfolojik ve hidrolojik özelliklerin belirlenmesi Ekolojik durum ve kalitesinin değerlendirmesi Baskıların sınıflandırılması ve grublandırılması Risk Analizi Alınacak tedbirlerin belirlenmesi Yüzme alanı Yönetim Birimlerinin Oluşturulması (YYB) *Kısa süreli Kirliliklerin yönetilmesi *Siyanobakteri ve alg patlamalarının yönetilmesi *İzleme programının oluşturulması Şekil 1. Yüzme Suyu Profil Çalışması Aşamaları. Alan ve Konum tanımı Yüzme suyunun bulunduğu bölgenin coğrafik, fiziksel, ekolojik ve su kalitesi yönünden tanımını içerir. Bu mevcut veriler veya saha çalışması ile elde edilir. Kirlilik kaynaklarının ve Risklerinin Belirlenmesi Noktasal, yayılı, tarımsal ve diğer kirlilik kaynaklarının tespiti

17 Sayfa/Toplam Sayfa: 13 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Söz konusu kirliliğin yüzme alanına ulaşmasını değerlendirmek. Yönetim Kirliliğe karşı eylem planları oluşturmak, Kirliliğe karşı mücadelede yapılacakları öncelik sırasına sokmaktır Yüzme suyunun Fiziksel ve Coğrafik Özellikleri Yüzme suyu genel olarak, yetkili makamlarca yüzmeye açıkca izin verilen veya yüzmenin yasaklanmadığı ve geleneksel olarak çok sayıda insanın yüzdüğü akarsu, göl, baraj gölü ve deniz suyudur. Yüzme suyu alanı ise yüzme amaçlı kullanılan su kütlesi olarak tanımlanmaktadır. Ayrıca yüzme alanı yüzme sezonu boyunca çok sayıda yüzücünün sürekli olarak ziyaret ettiği yerdir. Yüzme suyunun öncelikle adının ve ülkesel bir kimlik kodunun tanımlanması gerekmektedir. Bu nedenle yüzme suları öncelikle Avrupa Birliği nin standartlarına uygun TR ile başlayan kod sistemi ile tanımlanmıştır. Yüzme suyunun tanımı, yüzme suyunun yayılım ve fiziksel ortamını, yüzme suyu sınırlarını ve temsili izleme noktasının konumu ve idari alt birimleri hakkında temel bilgileri içermelidir (Şekil 2). Yüzme suyu tanımı SÇD ye uygun olarak içinde bulunduğu su kütlesinin genel tanımı ve komşu suların, kentsel veya kırsal faaliyetlerden gelen ve bu yüzme sularının kalitesini etkileyebilecek olan alım noktalarının veya deşarjlarının genel bir tanımını içermelidir. Yüzme suyunun genel tanımlanabilmesi ve bir kimlik bilgisinin oluşabilmesi için gerekli optimum parametreler aşağıda sıralanmıştır: Yüzme suyunun adı Yüzme suyunun TR ile başlayan bir kodu

18 Sayfa/Toplam Sayfa: 14 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Bağlı bulunduğu İl/İlçe Yüzme suyu alanı lokasyonu (başlangıç ve bitiş koordinatları) Yüzme suyu belirlenme yılı Tipi (deniz, göl, nehir vs) ve dahil olduğu su kütlesi (SÇD ye göre) Yüzme sezonu Sorumlu otorite Şekil 2. Yüzme suyu alanı ve izleme noktasının konumu (BGP, 2009). Yüzme suyu genel tanımları içerisinde olması gereken diğer parametreler Yüzme alanını kullanan kullanıcılar tarafından sadece yüzme suyu değil suyun gerisindeki sahil veya kumsal da kullanılmaktadır. Bu nedenle sahil tanımı profil içeriğinde mutlaka olmalıdır. Profil kapsamında sahil ile ilgili olarak açıklanması gereken bilgiler aşağıda belirtilmiştir;

19 Sayfa/Toplam Sayfa: 15 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Sahilin yapısı: Sahilin fiziksel özelliği belirtilir. Örneğin çamurlu, bataklık, kumlu ve kayalı vb.özelikleri açıklanır. Nehir kenarı, göl kıyısı veya sahilde bitki bulunup bulunmadığı bilgisini ve varsa bitkilerle ilgili açıklamaları (örneğin bitki türü, yoğunluğu, koruma altında türün bulunması vb.) alt başlıklar halinde verilebilir. Kıyı bölgesinin yapısı (tipi): Kıyı bölgesi sahilin kıyı sınırı bölgesidir. En azından doğal, yarı doğal, dönüştürülmüş ve aşırı dönüştürülmüş olmak üzere dört sınıf katagorisi oluşturulabilir. Sahil su hattı (kıyı) uzunluğu: Sahil uzunluğu yüzücüler için yüzme suyunun büyüklüğü ile ilgili bilgi amaçlıdır. Sahil su hattı uzunluğunun açıklanması yüzmeden kaynaklanan yük miktarına ilişkin bir bilgi sağlayabileceğinden, bu parametre yüzme suyu kalitesinin yönetimi için de bir ölçüm parametresi olabilir. Yüzme suyunun azami ve ortalama derinliği: Yüzme derinliği ortamın zemin yapısına bağlı olarak değişmesi nedeniyle yüzücülerin güvenliği bakımından önemli olduğundan belirtilmesi yararlı olacaktır. Sığ yüzme suları tortulardaki maddelerin yeniden asıltı oluşturmasına yol açarak yüzme suyunda kalite sorunlarına neden olabileceğinden, bu bilgi sorumlu otoriteler açısından da faydalı olabilir. Karadeniz gibi çok hızlı derinleşen suların da yüzücülerin güvenliği bakımından belirtilmesi önemlidir (Şekil 3). Yüzme suyunun bulunduğu su kütlesi: 2006/7/EC Direktifi Madde 6, paragraf 3'e göre, yüzme suyu profillerinin oluşturulması, incelenmesi ve güncellenmesi için, 2000/60/EC (SÇD) Direktifi uyarınca gerçekleştirilen

20 Sayfa/Toplam Sayfa: 16 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 izleme ve değerlendirmelerden edinilen verilerden yeterli düzeyde yararlanılmalıdır. Şekil 3. Derinlik uyarı levha örnekleri. Su kullanım aktiviteleri: Yüzme dışındaki diğer su kullanımı tiplerini (örneğin diğer su sporları, gezinti-yelkencilik, dalış, balıkçılık vs.) açıklamalıdır. Evcil hayvan girişi izni: Bazı özel yerler dışında yüzme sularına köpek ve at sokulmasına izin verilmez. Bununla birlikte bazı yerlerde turistik faaliyet bakımından bu hayvanların sahilde bulundurulmasına izin verilebilmektedir. Bu nedenle bu noktada evcil hayvanlarla ilgili yasaklar ve izinlere ilişkin kısa bir açıklamaya yer verilebilir (Şekil 4).

21 Sayfa/Toplam Sayfa: 17 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Şekil 4. Evcil hayvan girişi yasak tabelası. Yüzücü sayısı (ortalama): Özellikle turizm sezonundaki yüzücü sayısı insan kaynaklı kirlilik riskinin değerlendirilmesi açısından ilgi çekici olabilir. Bu sayı genellikle sahil işletmecisinden satılan bilet sayısı üzerinden değerlendirme yapılabilir ve bu sayı izleme noktasının konumunu doğrulayıcı nitelikte olabilir. Yüzme suyunun fotoğrafı: Yüzme suyunun ve sahilin kısımlarının gösterildiği panoramik görünümü bir fotoğraf profilin vazgeçilmez parametresidir. Yüzme alanlarının fotoğraflanması panoramik fotoğraf çekim tekniği ile yapılmalıdır. Çekimlerde üst seviye digital fotoğraf makinesi ve objektifler kullanılmalıdır. Aynı zamanda su ortamından kaynaklanan gereksiz yansımaların engellenmesi için objektif üzerinde polarize filtre kullanılmalıdır. Resimler birbirini en az %60 oranında örtecek şekilde fotoğraf makinesinin üçayak üzerinde resim çekim merkezi etrafında döndürülerek seri fotoğraflar halinde çekilmelidir. Daha sonra bu fotoğraflar görüntü işleme yazılımında bir araya getirilerek panoramik görüntü oluşturulmalıdır. Çekimlerde üstten ve

22 Sayfa/Toplam Sayfa: 18 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 alttan daha geniş görüş alanı sağlamak için dik kadraj kullanılmalı ve çekimler 360 veya 180 derece olacak şekilde yapılmalıdır. Sosyal araçlar: Sahil üzerinde bulunan şezlong sayısı, lokanta, kafeterya gibi sosyal tesisler, engelli girişi, çöp kutuları, tuvaletler, duşlar, plaj sporları, otopark, yeşil alan, ağaçlık alanlar, cankurtaran gibi güvenlik önlemleri, iskele, duba vb. gibi yapıların ve çeşitli uyarı levhalarının olup olmadığına yer verilmesi. Yüzme suyunun ekolojik özelliği olarak su altı ve su üstü bitkileriyle ilgili açıklamaları (örneğin ana türler, yoğunluk, su altı veya su üstü bitkisi vb.) içerebilir. Ayrıca sahilde kumsal içerisinde bulunan özel bitki toplulukları, koruma altındaki endemik türler belirtilir. Yüzme alanında veya sahilde korunan alan bilgisi (kaplumbağa yumurtlama alanları vb) açıklanmalıdır (Şekil 5). Şekil 5. Korunan alan bilgi tabelası. Yüzme Suyunun Hidrolojik Özellikleri: Yüzme suyunun etki alanındaki belirli hidrolojik koşullar hakkında bilgi verilmelidir. Bunlar; deşarjlar, yağış miktarı ve yüzme suyunun rakımı ile ilgili bilgilerdir. Havzanın yıllık ortalama

23 Sayfa/Toplam Sayfa: 19 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 yağış miktarı, en çok ve en az yağışlı ay belirtilir. Yüzme suyu hidrolojik özelliklerinin bilinmesi yüzme suyunun kalitesi/kirlilik yükü bakımından bir değerlendirme imkanı sağlamaktadır. Yağış: Yağış miktarı bölgedeki en yakın meteoroloji istasyonlarından alınabilir. Şiddetli yağmur kanalizasyon taşkını veya mikrobiyal kirliliğe neden olmaktadır. Şiddetli yağmurlardan hemen sonra yapılan örnekleme sonuçları ile kurak dönem örneklemeleri karşılaştırılarak, 3-4 yıla ait sonuçların incelenmesi ile bir değerlendirme yapılarak risk analizinde risk faktörü olarak kullanılabilir. Yüzme alanından sorumlu otorite şiddetli yağış sonrasında yüzme alanının kapatılmasını sağlamalıdır (Şekil 6). Yoğun yağış Yüzme alanının kapatılması Hızlı analiz Analiz sonuçları uygun değil Kapatmanın devam etmesi İyileştirme çalışmalarının başlaması Analiz sonuçları uygun Yüzme alanının yüzmeye açılması Tedbirlerin alınması Şekil 6. Şiddetli yağış sonrasında yüzme alanında uygulanması gereken yönetim şekli.

24 Sayfa/Toplam Sayfa: 20 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Rüzgar: Yüzme sezonunda veya sezon dışında rüzgar yönünün etkisi ve uzun süreli değişimi etki alanına bağlı olarak kirlilik yönünün tahmin edilmesine yardımcı olur. Rüzgar su yüzeyinde akıntıya (1 veya 2 km/saat hıza kadar) neden olarak, kirliliğin taşınmasında önemli rol oynar. Bu nedenle kapalı kıyı suları, koylar, körfezler için son 5-10 yılın verilerine göre su kalitesi ile rüzgar koşulları arasındaki istatistiksel ilişkiler belirlenebilir. Ayrıca azami sıcaklık ve güneşli saat süresi de eğlence faaliyetlerini ve kirlenme hakkında değerlendirmede etkilidir Yüzme Suyunun Etki Alanı ve Belirleyici Parametreleri Baskı ve etki analizi, insani faaliyetlerinin tüm yüzeysel sular ve yeraltı suları üzerindeki etkilerini inceler. Bu analiz insani faaliyetler nedeniyle, çevresel hedeflere ulaşamama riski altında bulunan tüm yüzeysel ve yeraltı suyu kitlelerini tanımlamak için pek çok disiplin yaklaşımını ve farklı kaynaklardan alınan verileri bir araya getiren bütüncül bir değerlendirmedir. Sanayi, tarım, turizm ve kentleşme gibi faaliyetler baskı olarak, bu faaliyetlerin çevre üzerindeki sonuçları ise etki olarak adlandırılmaktadır. Yüzme suyunu etkileyebilen ve yüzücülerin sağlığını bozabilen kirlilik nedenlerinin tespit edilmesi gerekmektedir. Etkiler noktasal veya yayılı kaynaklardan olabilir. Yüzme suyunun geçmiş ve güncel kalite verilerine bakılabilir. Yüzme suları etki alanındaki tüm potansiyel kirlilik kaynaklarının incelenmesi ve kirlilik kaynaklarının ayrıntılı bir harita üzerinde tespiti ve değerlendirmesini gerektirir.

25 Sayfa/Toplam Sayfa: 21 / 86 Güncelleştirme Sayısı: /7/EC Direktifi ne uygun olarak yüzme sularının etki alanı dahilindeki farklı kullanım tiplerinin dağılımı hakkında genel bir bilgi sağlanmalıdır. Etki alanı içerisindeki arazi kullanımı, yüzme suyu kalitesini etkilemesi muhtemel unsurlar (örneğin yoğun zirai kullanım alanları, eğimler, insan ve hayvan yoğunluğu, dışkı yayılımı, ürün tipleri, yüzücü yoğunlukları, su havzaları vb.) belirtilmelidir ve önemli olanları için harita hazırlanmalıdır. Yüzme alanının içinde bulunduğu havzadaki kentsel alanlardan ve endüstriyel tesislerden ve katı atık depolama sahalarından kaynaklanan noktasal kirlilik yüklerinin değerlendirilmesi gerekmektedir. Bunun için yüzme alanının içinde bulunduğu havzanın HKEP ı (Havza Koruma Eylem Planları) incelenmelidir. Yüzme suyu alanı belirlenirken veya belirlenmiş yüzme suyu alanının güncel değerlendirilmesi yapılırken yüzme alanı kirlilik kaynakları kapsamında değerlendirilecek parametreler aşağıda sıralanmıştır; Atık su arıtımları kanalizasyon altyapısı, arıtılmayan deşarjlar (burada yüzme alanının dahil olduğu il ve ilin dahil olduğu havzadaki atıksu arıtma tesisleri, bölgede yeterli sayıda atıksu arıtma tesisinin bulunup bulunmadığı ve mevcut kanalizasyon alt yapısı incelenmelidir), İkincil konutların/yazlık ve turizm tesisi deşarjları (paket arıtmalarının) olup olmadığı, Yağmur suyu deşarjı, Karayolu yüzey akışları, Kesim tesisleri (mezbahane) gübre fabrikaları mandıralar vb., Meralardaki büyükbaş hayvanların sayısı ve atıklarından kaynaklanan yükler (hayvan atıklarından kaynaklanan yayılı N ve P yükleri havzaya gelen önemli kirletici kaynaklardandır).

26 Sayfa/Toplam Sayfa: 22 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Bölgedeki tarımsal alanlar, Nehirler, suyolları, kanallar (diğer boşaltma havzalarından ve ayrıca pompa istasyonları veya savaklar/kilitler aracılığıyla bağlanan suların etkisi) vd., Kanalizasyon çamurları, Gezinti ve ticari amaçlı tekne ve gemi hareketleri ve bunların yarattığı kirlilik kaynakları (sintine, WC, mutfak suları ve diğer katı atıkları), Kişisel yatlar, Yüzücüler (yaz aylarında veya en kalabalık dönemlerde turistik etkinliklerin neden olduğu su kalitesinde düşüşler gözlenebilir), Sahildeki evcil hayvanlar, Kuş kolonileri, Fauna ve flora, Yeraltı sularının girişleri, Soğutma suyu deşarjı, Endüstriyel deşarjları, Liman faaliyetleri, Balık çiftlikleri. Bu parametrelerin birbiri arasındaki ilişkiler ve bu parametrelerin yüzme alanını etkileyip etkilemeyeceği değerlendirilir.

27 Sayfa/Toplam Sayfa: 23 / 86 Güncelleştirme Sayısı: Yüzme Suyunu Etkileyen Kirlilik Durumlarının Değerlendirilmesi 2006/7/EC Direktifi, madde 6 EK III, 1(b) de belirtilen yüzme suyu profili oluşturulmasında yüzme sularını etkileyebilecek ve yüzücülerin sağlığını bozabilecek kirliliğin nedenlerinin tanımı ve değerlendirmesinin yapılması belirtilmiştir. Böylece yüzme suyu konumunun, çevresindeki bölgenin ve olası kirlilik kaynaklarının genel bir izlenimi ve bu kaynakların ilgili yüzme alanındaki su kalitesine hangi ölçüde katkıda bulunduğu hakkında bilgi sağlanır. Yüzme suyunu etkileyen kirlilik durumlarının değerlendirilmesinde kullanılan unsurlar aşağıda verilmiştir; Sıhhi denetimler Deniz kıyısındaki artan şehirleşme yoğunluğunun ve turistik faaliyetlerin yüzme suyu kalitesi üzerindeki olumsuz etkisi ve yönetimlerin atık sulara yönelik aldıkları önleyici çalışmaların olumlu etkileri, kanalizasyon ıslahı, atık su arıtma tesisi kapasitesinin artırılması veya depolama tankları, tampon bölgeler ve kirli yağmur sularının (veya birleşik kanalizasyonların taşma sularının) deşarj yönetimi konularında toplanan veriler değerlendirilir. Yüzme suyunun Ötrofikasyon Durumu Bölgede daha önce gerçekleştirilmiş su kalitesi verilerine dayanılarak bölgenin ötrofikasyon durumları belirtilir. Ötrofikasyonun görülme sıklığı/potansiyeli değerlendirilir. Besin elementlerinin ötrofikasyona neden olabildiği körfezlerde açıklanması gereken bir bilgidir. Bu nedenle bölgede ötrofikasyona neden olan faktörler belirtilmelidir.

28 Sayfa/Toplam Sayfa: 24 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Siyanobakteri, makroalg ve/veya fitoplanktonların çoğalma potansiyeli Siyanobakteri, fitoplankton çoğalması ihtimali/riski olan alanlarda, sağlık riskleri de düşünülerek uygun izleme faaliyetleri gerçekleştirilmelidir. Siyanobakteri, makroalg ve fitoplankton çoğalması bakımından yüzme suyu değerlendirilirken muhtemel besi maddesi kaynakları (Azot, fosfat ve silis), klorofil-a, fiziksel koşulların tanımı (tabakalaşma, sıcaklık, derinlik), tür tanımlama ve miktar belirleme ile ilgili eski bulgular değerlendirilmelidir. Katran kalıntısı, cam, plastik, kauçuk ve diğer atıkların bulunma durumu Yüzme suyu kalitesini ve yüzücülerin sağlığını tehlikeye atabilecek diğer atıklar olarak katran kalıntısı, cam, plastik, kauçuk ve diğer atıklardan kaynaklanan kirliliğe yönelik görsel inceleme yapılmalıdır. Bu inceleme rutin mikrobiyolojik örnekleme sırasında yapılmalı ve raporlanmalıdır Bitişik Yüzme Alanlarında Yüzme Suyu Etki Alanlarının Değerlendirilmesi Yüzme suyunun mikrobiyolojik kalitesi üzerinde etkisi olabilecek tüm kirlilik kaynaklarının tespit edilmesi gereklidir. 2006/7/EC direktifinin 4. Maddesi 5. bendinde, yüzme suyu kalite değerlendirmelerinde, mevcut yüzme sularını alt grublara ayırabilir veya tek bir grub olarak değerlendirebileceği belirtilmektedir. Yüzme alanlarının birbirine yakın mesafede devamlılık olması halinde yüzme suları bitişik yüzme suları olarak değerlendirilir. Önceki 4 yüzme sezonuna yönelik değerlendirmeleri birbirine benzerse ve ortak risk faktörleri belirten yüzme suyu profillerine sahipse o yüzme suları tak bir grup olarak alınabilir.

29 Sayfa/Toplam Sayfa: 25 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Baskı- Etki Metodolojisi üç aşamadan oluşmaktadır: 1. Yüzme Suyu Yönetim Bölgelerinin (YYB) Belirlenmesi 2. YYB lerdeki Baskıların Belirlenmesi 3. Etki Analizinin Yapılması (P 95 Sınıflandırmasına dikkate alınmaktadır) Yüzme Suyu Yönetim Bölgelerinin (YYB) Belirlenmesi Yüzme suyu alanlarının yönetim birimi olarak değerlendirilmesinde her bir yüzme alanı için risklerin tekil olarak tespiti yerine belli kriterlere göre gruplandırılmış olan yüzme alanı yönetim birimlerinin belirlenmesine karar verilmiştir. Özellikle kıyı althavzalarının tanımladığı coğrafik sınırlar içinde bulunan alanları etkileyecek olası antropojenik kirlilik kaynaklarının tespitlerin yapılması ve önlemlerin belirlenmesi için, kıyı jeomorfolojisine ve deniz tabanı sınıflaması gibi farklı kriterlere dayalı olarak gruplamanın yapılması sistematik çalışmaların yapılması açısından önemlidir. Bu kapsamda öncelikli olarak, ülkemiz kıyılarındaki yüzme suyu plajları aşağıdaki kriterler göz önüne alınarak gruplandırılmıştır (Şekil 7, Şekil 8, Şekil 9, Şekil 10, Şekil 11 ve Şekil 12); Yüzme Suyu Alanlarının bulunduğu Kıyı Alt havza sınırı, Kentsel Atıksu arıtma tesislerin durumu ve konumu, Endüstriyel tesislerin yoğunluğu ve altyapı durumları, Nüfus bilgisi ve idari sınırı, Koruma Alanları, Türkiye Denizleri Tipoloji Sınıfları, Ötrofikasyon riski açısından hassas veya az hassas olma durumu,

30 Sayfa/Toplam Sayfa: 26 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Kıyı Tiplerinin Sınıflandırılması (tane büyüklüğü, eğim derecesi, insan yapımı veya toprak yığın olması gibi farklı özelliklere göre), Arazi Kullanımı (özellikle tarımsal ve hayvancılık faaliyetlerinin değerlendirilmesi açısından), vd. Yüzme suyu alanlarının gruplandırılmasında kullanılan önemli kriterlerden biri olan kıyıların ötrofikasyon riski açısından hassas veya az hassas olma durumununa göre sınıflandırılması çalışması SINHA projesi kapsamında (Avaz vd., 2011) yapılan çalışmaların sonuçlarına göre belirlenmiştir. SINHA projesi kapsamında ülkemiz kıyıları KAAY a göre ötrofikasyon riski açısından değerlendirilerek hassas ve az hassas olarak sınıflandırılmıştır. Ancak yeterli ötrofikasyon tehdidi verisi olmayan alanlar için gri alan tanımlaması yapılmıştır. Bu alanların tanımları aşağıda açıklanmıştır; Hassas Su Alanı: Ötrofik olduğu belirlenen veya gerekli önlemler alınmazsa yakın gelecekte ötrofık hale gelebilecek doğal tatlı su gölleri, diğer tatlı su kaynakları, haliçler ve kıyı suları önlem alınmaması halinde yüksek azot konsantrasyonları içerebilecek içme suyu temini amaçlanan yüzeysel tatlı sular ve diğer sebeplerle daha ileri arıtma gerektiren alanlarını, Gri Alan (I): Yapılan izleme çalışmaları sonucunda veya morfolojik durum ve deşarj girdileri dikkate alındığında, potansiyel olarak ötrofikasyon riski taşıdığı belirlenen ancak daha detaylı izleme çalışmalarına ihtiyaç duyulan koy, körfez veya kıyısal alanlardır. Bunlar bir sonraki güncelleme çalışmasında hassas alan adayı olan ve ötrofikasyon açısından tekrar değerlendirilmesi gereken alanlardır.

31 Sayfa/Toplam Sayfa: 27 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Gri Alan (II): Yeterli ölçüm sonucu olmayan; ancak morfolojik ve su kalitesi özelliklerine göre kentsel atıksu girdilerinin ötrofikasyon riski oluşturabileceğinin düşünüldüğü, bu nedenle izlenmesi gereken koy/körfez ve kıyısal alanlardır. Az Hassas Su Alanı: Morfoloji, hidroloji ya da özel hidrolik şartlara göre atıksu deşarjının çevreyi olumsuz yönde etkilemediği deniz, haliç ve lagün gibi kıyı su ortamları ile hassas su alanları haricindeki kıyı sularını (TÜBİTAK MAM - ÇE, SINHA Projesi, 2011) (Avaz vd., 2011).

32 Sayfa/Toplam Sayfa: 28 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Şekil 7. Erozyon durumu ve yağış durumu.

33 Sayfa/Toplam Sayfa: 29 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Şekil 8. Nehir Akarsu ve Kıyı Havzaları Bilgileri (Havza Projesi).

34 Sayfa/Toplam Sayfa: 30 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Şekil 9. Kıyılarda belirlenen jeomorfolojik sınıflar (AMM Projesi), HA/AHA Kıyı Bölgeleri (SINHA Projesi), Su Kütlelerinin belirlenmesi kapsamında kullanılan LUSI Indeksi sınıfları (DEKOS Projesi), Batimetri ve Eğim Bilgileri.

35 Sayfa/Toplam Sayfa: 31 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Şekil 10. Yerleşim Birimleri ve İdari Sınırlar.

36 Sayfa/Toplam Sayfa: 32 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Şekil 11. Arazi Kullanımı ve Kıyı tesisleri bilgileri.

37 Sayfa/Toplam Sayfa: 33 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Şekil 12. Korunan Alanlar. Yüzme sularının özellikleri bulunduğu havzanın ve dahil olduğu su kütlesinin tipolojik özelliklerine de bağlıdır. Türkiye kıyı suları su kütleleri ve tipolojilerinin belirlenmesi DEKOS projesi kapsamında yapılmıştır (Beken ve diğ., 2013). Bu kapsamda yapılan çalışmalarda tüm kıyılar için kullanılan parametreler derinlik sınıfları ile dip yapısı sınıflarıdır. Derinlik sınıfı olarak her deniz için farklı derinlik tipleri belirlenmiştir. Dip yapıları tüm kıyılar için yumuşak (sedimenter) ve sert olarak sınıflandırılmıştır. DeKos projesi kapsamında belirlenmiş olan deniz tipoloji sınıfları da yüzme suyu alanlarının değerlendirilmesinde girdi olarak kullanılmıştır. Türkiye kıyıları için belirlenmiş olan ve temelinde kıyının petrole karşı hassasiyetine, bıraktığı ize ve kirliliğin temizlenmesine, kalıcı etkisine göre

38 Sayfa/Toplam Sayfa: 34 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 derecelendirilmenin yapılabilmesi için kıyı şeridi sınıflandırılmasına ihtiyaç duyulmuştur. Bu kriter de Acil Müdahale Merkezi AMM (TÜBİTAK MAM-ÇE Projesi, Telli-Karakoç vd., ) projesi kapsamında belirlenmiş olup yüzme alanları değerlendirmelerinde kullanılmıştır. Bu nedenle falezlerin gerisinden itibaren karanın içerisine doğru uzanan ve genişliği belli olmayan bir zona karşılık gelen kıyı bölgesi için Kıyı Tiplerinin Sınıflandırılması kapsamında Çevresel Duyarlılık Endeksi ne göre belirlenen kriterler kullanılmıştır. Bu çalışma 1/ ölçekli HGK topoğrafya verileri, güncel hava fotoğrafları, kıyı jeomorfolojisine verileri kullanılarak üretilmiştir. Sınıflandırma aşağıdaki kıyı özellikleri dikkate alınarak yapılmıştır: Litolojik özellikleri; Ana kayaçlar, çatlak ve kırık yapıları ile geçirimlik ve gözeneklilik bakımından değerlendirilmiştir. Sediment ise onların tane boyu ölçüleri bakımından sınıflandırılmıştır. Silt, kil, kum gibi unsurların karışımından oluşan litoloji balçık, çamur olarak sınıflandırılmıştır. Unsuru boyutu 0,06 1 mm arasında olanlar inceden orta taneye kadar kum Unsuru boyutu 1 2 mm arasında olanlar kaba taneli kum Unsuru boyutu 2 4 mm arasında olanlar Çok kaba taneli kum Unsuru boyutu 4 64 mm arasında olanlar çakıl Unsuru boyutu mm arasında olanlar taş Unsuru boyutu > 256 mm ise blok ve kaba kayaç

39 Sayfa/Toplam Sayfa: 35 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 İnsan yapısı unsurların belirlenmesi Plajların gruplandırması ile elde edilen yüzme alanı bölgeleri içerisinden, detaylı verilerine proje kapsamında gerçekleştirilen saha çalışmaları ve yukarıda bahsedilen projeler kapsamında üretilen veriler aracılığıyla ulaşılmıştır Yüzme Suyu Yönetim Birimleri Yüzme Suyu Yönetim Birimi/Bölgesi (YYB) idari veya uygulamaya yönelik birimler değildir, amacı baskı-etki analizleri kapsamında süreci ve takibini kolaylaştırmak amacı ile belirlenmelidir. Direktif kapsamında belirtilen "kirlenme riskini azaltıcı önlemler alınması" kapsamında riskli çıkan alanlarda kaynağa yönelik tedbirlerin alınması açısından gruplamanın yapılması önemlidir. 2006/7/EC Direktifi ayrıca yüzme sularının fiziksel, coğrafik ve hidrolojik özellikleri ile beraber, kirlilik nedenlerinin ayrıntılı bir harita üzerinde tespiti ve değerlendirmesini de gerektirir. Bu kapsamda ülkede daha önce yapılmış çalışmalar altlık çalışmalar olarak kullanılarak, kalite sorunları olan yüzme suları için; etki alanı ve etki noktaları ve bölgenin tanımlanması; etki alanı olarak tanımlanacak kıyı havzası ve nehir ağızlarına olan uzaklığı, arazi kullanımı ve kentleşme yapısı, altyapı bilgileri, kıyı bölgesi etkileşim alanının morfolojik ve hidrolojik özellikleri, kıyı tesisleri ve kullanıcı yoğunluğu, yüzme suyu alanının bulunduğu su kütlesi, yüzey su kütlesinin mevcut ekolojik ve kimyasal durum değerlendirmesi ile ilgili bilgiler, yağış miktarının etkisi (ilgili meteoroloji istasyonları bilgileri, şiddetli yağmur, kanalizasyon ve taşkını durumları) vd. verilerin özellikle kirletici kaynakların ve baskıların belirlenmesi, riskli bölgelerin tanımlanması belirlenebilir.

40 Sayfa/Toplam Sayfa: 36 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Türkiye Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Projesi kapsamında özellikle çeşitli kurumlar tarafından desteklenmiş ve TÜBİTAK MAM ÇTÜE tarafından tamamlanan veya devam eden projeler kaynak olarak kullanılarak yararlanılmıştır. Arazi çalışmaları ve anket çalışması sonucunda oluşturulan veri tabanında toplanan veriler ile bu çalışmalar güncellenmiştir. TÜBİTAK MAM ÇTÜE tarafından yürütülen projelerin listesi; AMM, (Telli-Karakoç vd ) Acil Müdahale Merkezlerinin Oluşturulması Projesi (Mülga TC. Denizcilik Müsteşarlığı) SINHA, (2011), Türkiye Kıyılarında Kentsel Atıksu Yönetimi: Sıcak Nokta ve Hassas Alanların Yeniden Tanımlanması: Atık Özümseme Kapasitelerinin İzleme Modelleme Yöntemleriyle Belirlenmesi ve Sürdürülebilir Kentsel Atıksu Yatırım Planlarının Geliştirilmesi Projesi (Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı) HAVZA (Ayaz vd., 2014) Türkiye havzaları için Havza Yönetim Planlarının Hazırlanması Projesi (Orman ve Su işleri Bakanlığı) HASSAS, (Ayaz vd., 2014) Türkiye de Havza Bazında Hassas Alanların ve Kalite Hedeflerinin Belirlenmesi Projesi (Orman ve Su işleri Bakanlığı) DEKOS, (Beken vd., 2014), Deniz ve Kıyı Suları Kalite Durumlarının Belirlenmesi ve Sınıflandırılması Projesi (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı) YYB'lerin tanımlanmasın kapsamında 7 set veri grubu belirlenmiş olup, dolayısıyla baskıların tanımlanmasında kullanılacak olan altlık veri setleride belirlenmiştir. Direktife göre Üye Devletler yüzme suyu kalite değerlendirmeleri ışığında mevcut yüzme sularını alt gruplara ayırabilir veya tek bir grubta toplayabilirler. Bu gruplamada birbirine yakınlığa, önceki dört yüzme sezonuna yönelik değerlendirmeleri birbirine olan benzerliğine veya tamamı ortak risk

41 Sayfa/Toplam Sayfa: 37 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 faktörleri belirten yüzme suyu profillerine sahip olma durumuna göre yapılabileceği belirtilmiştir. Baskıların belirlenmesi ve dolayısı ile riskli bölgelerin tespit edilmesinde aşağıda belirtilen veri grupları açısından benzerlik gösteren yüzme suyu alanlarımızın gruplamaları yapılmıştır. Yüzme Suyu Yönetim Bölgelerinde Baskıların Belirlenmesi ve değerlendirilmesinde, yüzme alanlarına etki eden kirlilik kaynaklarının tespitinde baskıların sınıflandırılması ve grublandırılması son derece önemlidir. Baskı-etki analizleri için oluşturulan YYB ler (yüzme suyu yönetim birimleri) bu kapsamda oluşturulmuştur. Yüzme sularında mikrobiyal kirlenmenin en önemli kaynakları kanalizasyon, nehir girdileri ve yüzücülerdir. Kanalizasyon deşarjı kanalizasyon taşması, yağmur suyu deşarjları, yüzme sezonunda nehir girdisi, nüfus büyüklüğü, yüzme sezonundaki yüzücülerin yoğunluğu, suyun dilüsyonu karışımı ve diğer yağmur, rüzgar, kıyı yapısı, akıntı gibi unsurlar yüzme alanındaki baskı çeşidini oluşturmakta ve baskıların etkisini açıklamaktadır. Türkiye plajları plaj proflleri için öncelikle plaj kıyı bölgesinden ve bulunduğu havza alanından yüzme suyu kalitesi üzerine baskı oluşturabilecek unsurlar belirlenmiştir. İl bazında yüzme alanlarına etkileyebilecek baskıların gösterildiği il baskı haritaları hazırlanmıştır. Baskı grublarına göre söz konusu risk kriterleri aşağıda verilmiştir: 1. Atıksu Arıtma Tesisleri Bilgisi (AAT Bilgisi) (I_KAAT): Yüzme alanı olarak belirlenen sınırlar içerisinde kalan kentsel atıksu arıtma tesisi ve otellerin atıksu arıtma tesislerinin olup/olmaması durumu, arıtma seviyeleri ve deşarj şekilleri parametrelerinin dikkate alındığı bir kriterdir. Ayrıca arıtma tesislerinin

42 Sayfa/Toplam Sayfa: 38 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 oluşturabileceği kirlilik yükünün belirlenmesinde ilçenin yazlık nüfusu dikkate alınmıştır. K KAAT Bilgisi KAAT Durumu Puan N NÜFUS Puan Arıtma Yok 5 < Fiziksel Arıtma İkincil Arıtma Üçüncül Arıtma 0 > D Deşarj Tipi Puan Direk Deşarj 3 Kısa Deşarj 2 Uzun Deşarj 1 I_KAAT Aralık Risk Durumu Puan <30 Risk Yok Az Riskli Riskli 3 >100 Çok Riskli 4 I_KAAT =Σ (Ki*Di*Ni) I_KAAT: KAAT Indeksi Ki : YYB KAAT Durumu Di: YYB Deşarj Tipi Durumu Ni: YYB Yaz Nüfusu Toplamı

43 Sayfa/Toplam Sayfa: 39 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Atıksu (kanalizasyon) deşarjları yüzme suyu alanına üç şekilde deşarj edilebilir: Deşarjın doğrudan plaja yapıldığı (direk deşarj), Deşarjın kısa boru hatları yoluyla yapılması kısa deşarj tipi; yani deşarj yapılıyor ve kanalizasyonla kirletilmiş suyun yüzme suyu alanını kirletme ihtimali var, Deşarjın uzun derin deniz deşarjları yoluyla yapıldığı uzun deşarj tipi; yani kanalizasyonla kirletilmiş su seyreltilip dağıtılıyor ve döküntünün yüzme suyu alanını kirletme ihtimali düşüktür. Kaba, arıtılmamış kanalizasyon sularının yüzme alanlarına deşarjı ciddi bir risk oluşturmaktadır. Kısa döküntülerin riski, nüfusun boyutuna bağlı olarak artmaktadır. Uzun deşarj, yeterli uzunluk ve difüzör deşarj derinliğiyle kanalizasyonun yüzme alanına ulaşma ihtimalini düşürmektedir. Kanalizasyon deşarjlarının alıcı suya oranla daha sıcak ve düşük tuzlulukta olması durumunda karışım seviyesi düşük olacaktır. Bu durumda kanalizasyon su yüzeyinde yüzen bir katman oluşturacaktır. Düzgün tasarlanmış ve işleyen difüzörlerin deşarj yerinde bulunduğu durumlarda, bu türden yüzen katmanların oluşması beklenmemektedir. Sözkonusu katmanlar oluştuğu zaman, rüzgardan kolayca etkilenip daha uzakta olan yüzme alanlarını dahi şiddetli bir şekilde kirletme riskleri bulunmaktadır. Yüzme suyu alanının kirlilik riski bakımından değerlendirilmesi yapılırken, o yerin arıtma tipi de göz önüne alınmalıdır. Uygulanan çeşitli kanalizasyon arıtma tipleri ise aşağıda sıralanmıştır:

44 Sayfa/Toplam Sayfa: 40 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 arıtma yok (ham, arıtılmamış atıksu deşarjı) ön arıtma (büyük katı maddeleri ayrıştırmak için milli veya mikro eleklerle elekleme) birincil arıtma (fiziksel sedimentasyon veya çökeltme) ikincil artıma (birincil sedimentasyon ilave olarak, kırma taşlı filtre/aktif slaç gibi, yüksek-seviye biyolojik işlemler) ikincil artıma ilaveten dezenfeksiyon (klorlama, perasetik asit, UV veya ozon) üçüncül arıtma (birincil sedimentasyon ve ikincil arıtım, örneğin, pıhtılaştırma-kumla filtreleme, UV, mikro filtreleme içeren gelişmiş atık su arıtımı) üçüncül arıtma ilaveten dezenfeksiyon lagün sistemlerinin kurulması (düşük seviyede biyolojik arıtma) Kombine kanalizasyon taşmalarından gelen kentsel yağmur-sel suyu akışları ve çıktıları, doğrudan plaj döküntüleri kategorisi altında yer almaktadır. Foseptik sistemlerinin ve yağmur suyu/kombine kanalizasyonlarının birincil arıtmaya denk gelebilir. 2. Nehrin Etki Havzası Riski (I_Nehir): Yüzme alanı olarak belirlenen bölgenin dahil olduğu nehir alt havzaları bazında değerlendirmeler yapılmıştır. Bu kriter kapsamında, söz konusu alt havza içerisindeki atıksu arıtma tesislerinin varlığı, arıtma seviyeleri ve deşarj tipleri göz önüne alınmıştır. Alt havza içersinde yüzme alanı olarak belirlenen bölgelerin, Strahler ölçeğine göre 2 den büyük olan nehir ağızlarına olan uzaklıkları da nehir etki riski hesaplarında değerlendirilmiştir.

45 Sayfa/Toplam Sayfa: 41 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Yüzme suyu alanlarına etki eden nehirler, kentsel atıksular (arıtılmış veya arıtılmamış) ve hayvancılık dahil olmak üzere, çeşitli kaynaklardan gelen yüklü miktarda mikroorganizmaları yüzme alanına taşıyabilirler. Yağmur sonrası mikrobiyal yükler, yüzey akışı, taşkınlar (yalnızca yağmur suyunu boşaltan doğal su yolları-seller-dahil olmak üzere) ve sedimanların tekrardan askıya geçmesi (resuspension) belirgin şekilde artabilir. Böylece kıyısal kirlenme seviyeleri yağmur ve yüksek risk dönemleri sonrasında artış gösterebilir ve bunların bazı kıyısal bölgelerde iklimsel verilerle örtüştüğü görülebilir. Oluşabilecek etki tanınıp sınıflandırıldığında, bu tür risklere bu dönemlerde yüzme amaçlı kullanımı engellemek için basit yönetim tedbirleri alınabilir. Yüzme alanına giren nehir dere girişleri varsa ve yüzme alanına giren derenin akış özellikleri ve yüzme alanındaki nüfus yoğunluğu da göz önüne alınmalıdır. İnsan kaynaklı fekal atıkların olmadığı, ancak (örneğin hayvancılık tesisleri vasıtasıyla) hayvan atıklarının (mera etkisi) olduğu durumlarda bunlar da nehir etkisi içinde hesaplanmalıdır. Nehir deşarjları ve denize girenlerin yoğunluğu, yerel hidrolojik şartlara dayalı olarak ölçeklendirilmelidir. Nehrin Etki Havzası Riski I_Nehir Aralık Risk Durumu Puan NeU_alt Nehire Uzaklık Puan 0 Risk Yok 0 < 1 km 2 1 Orta Riskli 1 > 1 km 1 >2 Riskli 2 Me_alt Mera Alansal Oranı Puan 0 1

46 Sayfa/Toplam Sayfa: 42 / 86 Güncelleştirme Sayısı: Yüzücü Yoğunluğu (I_Yüzücü): Yüzme alanların kullanım yoğunluğu da yüzme suyu kalitesini doğrudan etkileyen bir kriter olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu alanların yüzücülerden kaynaklı etkileri; ortalama yüzücü sayısının plaj alanı uzunluğuna oranı dikkate alınarak hesaplanmıştır. Yüzücü Yoğunluğu YS Yüzücü Sayısı Veri U Uzunluk Veri I_Nehir Aralık Risk Durumu Puan <5 Az Yoğun Yoğun 2 >10 Çok Yoğun 3 Yüzücü sayısı ile ilgili olan iki önemli faktör denize giren yoğunluğu ve suyun yenilenme süresidir. Suyun yenilenme süresinin düşük olduğu durumda su hareketi olmadığı farzedilir (örneğin göller, lagünler, kıyısal körfezleşmeler). Denize girenlerin suya dışkı ve idrar bırakma ihtimalleri, umumi tuvaletlerin hazırda bulunmamasıyla önemli ölçüde artmaktadır. Denize girenlerin yoğun olduğu durumlarda, plajda sıhhi tesisler yoksa sınıflandırma buna bağlı olarak bir alt sınıfa indirilmelidir. Korunan kıyısal alanlar ve sığ yerler, yoğun yüzücü sayısının ve/veya yağmur suyu deşarjlarının olmasıyla sudaki yüksek mikrobiyal yüklerle ilişkilendirilebilecek sediman birikimine maruz kalabilirler. Tekrar askıya geçen sedimanlarla ilişkili olan riskler halen tam anlaşılamamış durumdadır, ancak bunlar risk analizlerinde potansiyel risk olarak dikkate alınmalıdır. Yüksek

47 Sayfa/Toplam Sayfa: 43 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 seyrelme yani suyun yenilenme süresi yüksekse risk kategorisi düşük, düşük seyrelme yani hiçbir su hareketi yoksa risk yüksek olmaktadır. 4. Taşkın Riski (I_T) : Yüzme suyunun coğrafik ve meteorolojik özellikleri yüzme suyu kalitesi açısından önem arz etmektedir. Özellikle erozyon ve yağış miktarı yüzme suyuna kentsel atıksu arıtma tesislerinin taşkın ihtimaline bağlı olarak oluşan kirlilik riski değerlendirmesinde göz önünde tutulmuş olup, bu nedenle söz konusu parametre AAT bilgisi ve nehrin etki havzası riski hesabı içine dahil edilmiştir. Taşkın Riski Taşkın Matrisi Taşkın Riski E Erozyon Puan Erozyon Yağış Yok 0 Çok Riskli, 4 Riskli, 3 Çok Riskli 3 Az 1 Riskli, 3 Orta 2 Orta,2 Orta, 2 Orta 2 Riskli 3 Yok, Az 0,1 1 Az Riskli 1 Çok Riskli 4 I_T Y Yağış (Mayıs- Ekim) Puan Risk Durumu Puan Risk Düşük 1 Yok 1 Orta 2 Orta Riskli 2 Çok 3 Riskli 3 5. Kıyı Tesisi Değerlendirmesi (I_KT): Kıyısal alanlarda bulunan liman, balıkçı barınakları ve yat limanları da yüzme suyu kalitesini etkilemektedir. Bu nedenle yüzme suyu alanları içerisinde bulunan kıyı tesislerinin sayılarına göre bir risk değerlendirmesi yapılmıştır. Balık çiftlikleri son yıllarda yapılan yeni

48 Sayfa/Toplam Sayfa: 44 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 düzenlemeyle açığa taşındıklarından (off-shore) dolayı yüzme alanlarına yapacağı etki düşük sayılmıştır. Kıyı Tesisleri Değerlendirmesi KT Kıyı Tesisi Veri L Liman 2 BB Balıkçı Barınağı 1 Y Yat 1 I_KTT KT Toplam Sayısı (L+BB+Y) Puan Düşük (<2) 1 Orta (2-3) 2 Yüksek (4) 3 6. Sanayi Durumu (I_Sanayi) : Plajın bulunduğu yüzme suyu yönetim birimindeki sanayi durumu göz önünde bulundurularak yoğun, orta yoğun ve çok yoğun olarak değerlendirilmiştir. I_Sanayi Az Yoğun / Yok 0 Orta Yoğun 1 Çok Yoğun 2 7. Su Değişim Kapasitesi (SDK): Kıyısal alanların eğimi, kıyı yapısı (iç bükey, dış bükey ve düz) ve akıntı özelliği parametreleri değerlendirilerek yüzme suyu bölgesinin su değişim kapasitesi (SDK) belirlenmiştir. Su değişim kapasitesi, yüzme suyu alanlarının risk değerlendirmesi için proje kapsamında geliştirilen metodolojide kullanılan kriterlerin etkisini doğrudan etkileyen önemli bir parametredir.

49 Sayfa/Toplam Sayfa: 45 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Su Değişim Kapasitesi SDK Sığ 0 E EGIM Puan İç Bükey 0 Zayıf 3 1%< 0 Düşük, Orta 0,1 1% > 1 Sığ Düz, İç Bükey 1,2 Orta 2 KY Kıyı Yapısı Puan Orta 1 Dış Bükey 2 Derin 1 Düz 1 İç Bükey, Düz 0,1 Orta 2 İç Bükey 0 Orta 2 Derin 1 A Akıntı Dış Bükey, Düz Kuvvetli 1 Düşük 0 Orta, Kuvvetli 1,2 Orta 1 Kuvvetli 2 Kirlilik Riski için kullanılan ağırlık faktörü, hesaplama yöntemi ve risk değerlendirme sınıflandırması bilgileri aşağıda verilmektedir: Kirlilik Ağırlık Faktörleri; Kriter Ağırlık Faktörü Atıksu Arıtma Tesisleri Bilgisi (AAT 1 Bilgisi): Taşkın Durumu 0,7 Yüzücü Yoğunluğu 0,6 Kıyı Tesisi Değerlendirmesi 0,5

50 Sayfa/Toplam Sayfa: 46 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Kirlilik Riski Hesaplama Yöntemi; Risk = [((I_KAAT)*1)+ ((I_T)*0,7)+(I_YY*0,6)+(I_KT*0,5))+I_Nehir+I_Sanayi]*I_SDK I_KAAT : Kentsel Atıksu Arıtma Tesisi Durumu Indeksi I_T : Taşkın Riski Indeksi I_YY: Yüzücü Yoğunluğu Indeksi I_KT: Kıyı Tesis Değerlendirmesi Indeksi I_Nehir: Nehir Kaynaklı Risk Indeksi I_SDK: Su Değişim Kapasitesi Indeksi Kirlilik Riskleri Hesaplanan YYB lerin Hesaplanan Risk Puanına göre Kategori Bilgisi: Risk Puanı Risk Kategorisi <4,5 Risk Yok 4,5-8 Az Riskli Orta Riskli Riskli >12 Çok Riskli

51 Sayfa/Toplam Sayfa: 47 / 86 Güncelleştirme Sayısı: Kısa Dönemli Kirlilikler Yayılı kirlilik kaynakları veya yağmur kökenli kısa süreli kirlilik olaylarından kaynaklanan taşmalar su kalitesi için tehdit oluşturmaktadır. Kısa Süreli Kirlilik Yüzme suyu direktifine göre; nedenleri açık bir şekilde tespit edilebilen, yüzme suyu kalitesi ilk kez etkilendikten sonraki yaklaşık 72 saat boyunca yüzme suyu kalitesini etkilemesi normal şartlarda beklenmeyen ve yetkili makamın Direktifin Ek II de belirtilen şekilde ilgili öngörücü ve giderici usulleri belirlediği mikrobiyolojik kirlenme anlamındadır. Profili hazırlanan veya güncellenen yüzme suyu alanındaki kısa süreli kirlilik olaylarının nedenleri (fırtına, yoğun yağışlar ve herhangi bir nedenle meydana gelen ani deşarjlar) açıkça belirlenmeli ve yetkililer tarafından gerekli acil durum planları profilde açıklanmalıdır. Plaj profil raporlarında kısa dönemli kirlilik kayıtları ile ilgili aşağıdaki bilgiler varsa doldurulmalıdır; Kısa süreli kirlilik tarihleri Kısa süreli kirliliğin sayısı Kısa süreli kirliliğin süresi Kısa süreli kirliliğin meydana geliş nedeni Kısa süreli kirlilikte alınan düzenleyici faaliyetler Önleyici veya düzenleyici faaliyetten sorumlu kurum/kuruluş Yüzme yasağı bilgisi Ayrıca kısa süreli kirlilik tespiti ve sonrasında halk sağlığının korunmasında atılacak adımlar ve sorumlular tablosu hazırlanmalıdır (Tablo 2). Kısa dönem kirlilik sırasında ve sonrasında halk sağlığının korunması için atılacak adımlar:

52 Sayfa/Toplam Sayfa: 48 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Kısa dönem kirlilik tespiti İlgili kurumların bilgilendirilmesi Yüzme alanının kapatılma kararı Yüzme alanının kapatılması Kapatma kararının yüzme alanında işaret ve duyurularla ilan edilmesi Toplumun bilgilendirilmesi Sorumlu ve ihmalin belirlenmesi (kanalizasyon borusu patlaması gibi) Önleyici çözümler Kirliliğin takibi Oluşacak kirliliğin nedenlerini ortadan kaldırmaya yönelik faaliyetlerin yönetimi Çevre ve Şehircilik Bakanlığının sorumluluk ve yetkisi kapsamındadır (2872 sayılı Çevre Kanunu). Tablo 2. Kısa dönem kirlilik tespiti ve sonrasında yüzücü maruziyetinin korunması amacı ile izlenecek prosedur ve ulusal mevzuata uygun olarak sorumlu olabilecek kurumlar. Olay adımları Kısa dönem kirlilik tespiti Yüzme alanının kapatılma kararı Yüzme alanının kapatılması Toplumun bilgilendirilmesi İlgili / Sorumlu Kurum/ Kurumlar Belediyeler/Halk Sağlığı İl Müdürlükleri/ Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Halk Sağlığı İl Müdürlükleri/ Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü/Belediyeler Büyükşehir Belediyeleri/ Belediyeler Büyükşehir Belediyeleri/ Belediyeler

53 Sayfa/Toplam Sayfa: 49 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Kısa Süreli Kirliliklerde Uygulamalar Kirlilik durumlarında, sorumlu Belediye, İl Çevre ve Şehircilik, İl Sağlık Birimleri ve Sahil güvenlik bilgilendirilir. Kirlilik türüne göre, bu birimlerin sorumlu personeli tarafından saha tetkik ve numune alma işlemleri yapılır. Kirliliğin türü ve öngörülen temizlenme süresi ile ilgili açıklamalar plaj bilgi levhalarında ve uyarı levhalarında duyurulur. Kirliliğin ortadan kalktığına dair analiz sonuçları görülene dek sahil kullanıma kapatılır. Birbirini izleyen üç numunenin analiz sonuçları ulusal düzenlemelerle belirlenen kalite standartlarını karşıladığı takdirde, sahil yeniden yüzmeye açılır. Kirliliğin önlenmesi ve analiz işlemleri sonrasında deniz suyunun kalite standartlarını karşılamaması durumunda söz konusu kirlilik uzun-süreli kirlilik olarak kabul edilir. Bu durumlarda sahil uzun süreli olarak kapatılır ve sahile uyarı işaretleri yerleştirilir. Halkın bilgilendirilmesi Direktifin Halkın Bilgilendirilmesi ile ilgili 12. maddesinde kısa süreli kirliliğe tabi olan yüzme suları için; Yüzme suyunun kısa süreli kirliliğe tabi olduğuna dair bildirim, Söz konusu kirlilik nedeniyle önceki sezonda yüzmenin yasaklandığı veya yüzmeye karşı uyarı yayınladığı gün sayısının gösterimi, Söz konusu kirlilik öngörüldüğünde veya mevcut olduğunda yayınlanmak üzere bir uyarı, sağlanmalıdır.

54 Sayfa/Toplam Sayfa: 50 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Yüzme suyu profilinde kısa dönemli kirlilik bildirimi Yüzme Suyu Direktifi Madde 6 da tanımlanmış olan yüzme suyu profili yüzme sularını etkileyebilecek ve yüzücülerin sağlığını bozabilecek kısa süreli bir kirlilik riski olduğunu gösteriyorsa, bu alanda; beklenen kısa süreli kirliliğin niteliği, sıklığı ve süresi, kirliliğin diğer nedenlerinin ayrıntıları, alınan yönetim tedbirleri ve nedenlerin giderilmesine yönelik iş planı, kısa süreli kirlilik sırasında alınan yönetim tedbirleri ve söz konusu tedbirlerin alınmasından sorumlu kuruluşların kimlik ve iletişim bilgileri tanımlanmış olmalıdır. Kısa süreli kirlilik olayı meydana geldiğinde direktife göre izlenmesi gereken faaliyetler 2 farklı başlık altında değerlendirilebilir; yüzücü maruziyetinin önlenmesi amacı ile olay sırasında alınacak tedbirler kirlilik nedenlerini önleme, azaltma veya ortadan kaldırmaya yönelik yönetim faaliyetleri. Kısa dönemli kirlilik sırasında analizler Direktif madde 3 (6) da; Kısa süreli kirlilik olayları sırasında alınan numunelerin göz ardı edilebilir olduğu belirtilmiştir. Bu durumda bu örneklerin yerine geçecek yeni örnekler kısa dönem kirliliğin sonunda alınmalıdır ve kirliliğin sona erdiğini kesinleştirmek için kullanılmalıdır. Bu örnekler değerlendirme data setinin parçası olmamalıdır.

55 Sayfa/Toplam Sayfa: 51 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Direktif madde 5 (4) de ve EK II ve IV de; Değerlendirme döneminde göz ardı edilen numune sayısı, o dönem için belirlenen izleme takvimi için sağlanan numune sayısının % 15'inden fazla olamaz veya yüzme sezonu başına 1 örnekten fazla (hangisi daha büyükse) olamaz. Kısa dönem kirlilik sırasında yapılan analizlerin sonuçları eğer kısa dönem kirlilikler izleme takvimi tarihi içindeyse sınıflandırma için kullanılmaz. Bu göz ardı etme en fazla yılda 1 olay veya 4 yıl/analizlerin %15 i ile sınırlıdır. Kısa dönemli kirlilik sırasında yeni numune ile yer değiştiren numune kısa dönem kirliliğin bitmesinden 7 gün sonrasında alınır. Kısa dönemli kirlilik sırasında alınmayan örneklerden sonraki gelecek dönemdeki numune takvimini değiştirmez. 28 Eylül 2012 tarihinde Avrupa Çevre Ajansı- Avrupa İçsular Kıyı ve Deniz Suyu Tema Merkezi (European Environment Agency- European Topic Centre on Inland, coastal, marine water) (EEA/NSV/10/002-ETC/ICM) üye ülkelerin 2012 yılı değerlendirmeleri için bir yüzme suyu komite toplantısı gerçekleştirmiş ve bu toplantı sonrasında 2006/7/EC Yüzme suyu Direktifi izleme ve değerlendirmedeki sorunlar üzerine belirtilen görüşleri döküman haline getirmiştir (ETC/ICM BWC meeting, 2012). 28 Eylül 2012 Yüzme Suyu Komite Toplantısında kısa süreli kirlilik sonrasında ülkelerin değerlendirmeleri için 2 örnek önerilmiştir:

56 Sayfa/Toplam Sayfa: 52 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 4 yıllık data setinde izleme takvimine göre toplam 16 örnek; %15 koşulu 3 yıllık bir data setinde; 2 ay sezon; haftalık örnekleme; İzleme takvimine göre toplamda 36 örnek 4 yıllık data setinde izleme takvimine göre toplam 16 örnek; %15 koşulu değerlendirme için kullanılan tüm veri seti için geçerlidir. Örnek sayısı ilgili yılda planlanan izleme takvimindeki toplam örnek miktarı üzerinden hesaplanmalıdır. Bu durumda dört yıl için 16 örnek olduğunda çıkan sonuç 2.4 gibi bir sayı ise değerlendirmeye alınacak örnek sayısı 2 olarak alınır (toplam 16 örneğin %15 i 2.4 dür). Alternatif olarak her bir yüzme sezonu için yıl başına 1 kuralı da uygulanır; Bu durumda 4 sezon olduğu için yıl başına kısa dönem kirlilik yerine geçecek örnek sayısı 4 olabilir. 3 yıllık bir data setinde; 2 ay sezon; haftalık örnekleme; İzleme takvimine göre toplamda 36 örnek; Örneğin 1 yüzme suyunda 2 yılda 3 defa kısa dönem kirlilik olayı meydana geldi. 7 örnek göz ardı edildi. %15 kuralı na göre toplam 36 örnek üzerinden %15 i 5.4 örnek olduğunda kısa dönem sonrasında alınmış 5 örnek ancak göz ardı edilen örneklerin yerine kullanılabilir. yıl başına 1 kuralı uygulanırsa bu durumda 3 örnek göz ardı edilen örneklerin yerine kabul edilebilir.

57 Sayfa/Toplam Sayfa: 53 / 86 Güncelleştirme Sayısı: Olağan dışı (Anormal) durumlar Anormal durumların öngörülemeyen yapısı bu olayları kısa dönem kirlilik olaylarından (öngörülebilen nedenleri zamanında belirtilen ve profilde listelenmiş olan kısa dönem kirlilik olaylarından) ayırt eder. Anormal durum (2006/7 direktifi, Madde 2- Paragraf 9) ilgili yerdeki yüzme suyu kalitesini etkileyen ve dört yılda en fazla bir kez gerçekleşmesi beklenen bir olay veya olaylar bütünü olarak tanımlanmıştır. Çeşitli hava olayları (yağmurlar, seller, kasırgalar vb.) öngörülemeyen durumlar; genellikle izleme üzerinde engelleyici veya izlemeye zarar verici etkiye sahip olan durumlardır (örn., kuraklık, taşkın, deprem, volkanik patlamalar). Olağan dışı (anormal) durumlarda atılacak adımlar; Alarm durumuna sağlık yetkilisi veya güvenlikten sorumlu yetkili (Vali) tarafından karar verilir İzleme takvimi ertelenir ve kontrol örnekleme öngörülen tarihte gerçekleştirilmez. Bu dönem içerisinde yüzme alanı yasaklanır. Durum düzeldiğinde yeni kontroller yapılarak yüzme alanı tekrar ele alınır. Eğer mümkünse, yapılamamış analizlerin yerini doldurmak için tamamlayıcı analizler yapılmalıdır. Olağan dışı durumların özelliği ve beklenen süresi ile ilgili bilgiler sağlanmalıdır. Bu bilgilendirmenin yüzme sezonu başlamadan yapılması gerekmektedir. Ülkeler her yıl verdikleri değerlendirme raporlarında kısa süreli kirlilikleri ile birlikte ve olağan dışı olaylarını da raporlarlar.

58 Sayfa/Toplam Sayfa: 54 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Kısa dönem kirlilik ve olağan dışı durum olayları arasındaki farklar Tablo 3 de özetlenmiştir. Tablo 3. "Kısa dönem kirlilik" ve "Olağan dışı durum" olayları arasındaki farklar. Kısa Süreli Kirlilik Olağan Dışı Durum Tahmin edilebilir Evet Hayır Meydana gelme sıklığı Sınır yok Dört yılda en fazla bir olay Süre 72 saati geçmesi beklenmez. Sınır yok Nedenleri İzleme takvimi Atıksu sızıntısı Birleşik kanalizasyon taşkınları (CSO) deşarj Askıya alınır, 7 gün içinde ikame numuneleri alınır Göz ardı edilebilecek numunelerde sınırlandırma: Sınıflandırma döneminde azami %15 Veya yüzme sezonunda 1 örnek Kuraklık Sel Deprem Volkanik aktivite Askıya alınır, mümkün olan en kısa sürede ikame numuneleri alınır İstisnai Durumlar İstisnai durumlar (Madde 7) yüzme suyu kalitesi ve yüzücülerin sağlığı üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olan veya olması muhtemel olan beklenmeyen olaylar olarak tanımlanır. Örneğin; atıksuların kazara boşalması gibi İstisnai Durumlarda alınacak yönetim Önlemleri ve izleme aşağıdaki adımlarda yapılır.

59 Sayfa/Toplam Sayfa: 55 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 İzleme takvimi askıya alınamaz, Yönetim önlemleri zamanında ve uygun olarak alınmalıdır, Sağlık risklerinin izlenmesi ve yönetim önlemlerinin uygulanması için ek numuneler alınır, Yönetim önlemlerine halkın bilgilendirilmesi de dahildir, Gerektiğinde yüzme alanı geçici olarak yasaklanır Riskli Yüzme Alanları için İzleme Stratejisinin Belirlenmesi Risk değerlendirmesi sırasında yüzme alanına etki edebilecek baskı türleri belirlendikten sonra risk metedolojisinde açıklanan paramerelerin kullanılmasıyla risk derecesi hazırlanmalıdır. Türkiye kıyıları yüzme alanları için risk değerlendirilmesi yapılırken, WHO nun yayınladığı Safe Recreational Water Environment (Eğlence İçin Güvenilir Su Çevresi) adlı rehber dokumanında yüzme suyunda insan sağlığını etkileyebilecek risklere göre su kalitesi kategorileri aşağıdaki anahtar tabloya göre tanımlanmıştır. Yüzme alanlarının risk durumuna ve su kalitesi durumuna göre uygulanacak eylem planları aşağıdaki Risk eylem anahtar tablosunda gösterilmiştir (Tablo 4). Bu tablonun oluşturulmasında yönetmeliğin EK-III de verilen profillerin su kalitesi durumuna göre güncellenme periyodları göz önünde bulundurularak oluşturulmuştur.

60 RİSK DURUMU Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu Sayfa/Toplam Sayfa: 56 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Tablo 4. Risk Eylem Anahtar tablosu. RİSK EYLEM ANAHTAR TABLOSU SU KALİTESİ DURUMU Mükemmel İyi Yeterli Yetersiz Risk Yok Az Riskli Orta Riskli Kalite değişirse profil güncellenmeli Baskılar gözden geçirilmeli /3 yılda bir profil güncellenmeli Baskılar gözden geçirilmeli /Eylem planı oluşturulmalı/ 2 yılda bir profil güncellenmeli/ Baskılar gözden geçirilmeli/4 yılda bir profil güncelleme) Baskılar gözden geçirilmeli /3 yılda bir profil güncellenmeli Baskılar gözden geçirilmeli /Eylem planı oluşturulmalı/ 2 yılda bir profil güncellenmeli / Baskılar gözden geçirilmeli /Eylem planı oluşturulmalı/ 3 yılda bir profil güncellenmeli/ Baskılar gözden geçirilmeli /Eylem planı oluşturulmalı/ 2 yılda bir profil güncellenmeli/ Baskılar gözden geçirilmeli (Tanımlanmamış baskı veya yeni baskı türünün tespiti) /İzleme noktası gözden geçirilmeli/ Kısa vadede Önlem alınmalı 2 yılda bir profil güncellenmeli Baskılar gözden geçirilmeli (Tanımlanmamış baskı veya yeni baskı türünün tespiti) /İzleme noktası gözden geçirilmeli/ 2 yılda bir profil güncellenmeli Baskılar gözden geçirilmeli (Tanımlanmamış baskı veya yeni baskı türünün tespiti) /İzleme noktası gözden geçirilmeli/ Kısa vadede Önlem alınmalı 2 yılda bir profil güncellenmeli Baskılar gözden geçirilmeli (Tanımlanmamış baskı veya yeni baskı türünün tespiti) /İzleme noktası gözden geçirilmeli/ Kısa vadede Önlem alınmalı 2 yılda bir profil güncellenmeli

61 RİSK DURUMU Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi Rehber Kılavuzu Sayfa/Toplam Sayfa: 57 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 SU KALİTESİ DURUMU Mükemmel İyi Yeterli Yetersiz Riskli Çok Riskli Baskılar gözden geçirilmeli /Eylem planı oluşturulmalı/ 2 yılda bir profil güncellenmeli/ Baskılar gözden geçirilmeli /Eylem planı oluşturulmalı/ 2 yılda bir profil güncellenmeli/ Baskılar gözden geçirilmeli /Eylem planı oluşturulmalı/ 2 yılda bir profil güncellenmeli / Baskılar gözden geçirilmeli /Eylem planı oluşturulmalı/ 2 yılda bir profil güncellenmeli / Baskılar gözden geçirilmeli (Tanımlanmamış baskı veya yeni baskı türünün tespiti) /İzleme noktası gözden geçirilmeli/ Kısa vadede Önlem alınmalı 2 yılda bir profil güncellenmeli Baskılar gözden geçirilmeli (Tanımlanmamış baskı veya yeni baskı türünün tespiti) /İzleme noktası gözden geçirilmeli/ Kısa vadede Önlem alınmalı 2 yılda bir profil güncellenmeli Baskılar gözden geçirilmeli /Acil önlem alınmalı/izlenmeli Baskılar gözden geçirilmeli /Acil önlem alınmalı/izlenmeli

62 Sayfa/Toplam Sayfa: 58 / 86 Güncelleştirme Sayısı: Aşırı Alg/fitoplankton veya Siyanobakteri Artışlarında İzlenecek Yöntem Alg/siyanobakteri patlama riski yüksek olan alanlarda öncelikle köpük vs. incelemesi yapılmalıdır. Suyun görünürlüğü 1m nin altında ise siyanobakteri/fitoplankton örneklemesi ile mikroskop incelemesi yapılmalı aynı zamanda su örneğinde klorofil-a (Kl-a) ölçülmelidir. Kl-a miktarı 10 µg/l üstündeki örneklerde toksin analizi yapılmalıdır (Şekil 13). Bazı durumlarda uydu görüntüleri izlemenin bir parçası olarak kullanılabilir. Mikroskop incelemesinde siyanobakterinin tespit edilmesiyle halkın bilgilendirilmesi gereklidir. Siyanobakteri patlamasının olduğu yerlerde toksin analizi yapılması gerekli olduğunda plajın kullanıma kapatılması ve gerekli uyarı levhalarının asılması zorunludur. Ayrıca potansiyel olarak etkilenen alanlar için uyarı levhalarında aşağıdaki uyarılar yer almalıdır: Hem denizde hem de plajda, görünür yoğunlukta alg veya köpük oluşumunun fark edildiği alanlardan uzak durun. Doğrudan temas ve ciddi miktarda yutma yüksek sağlık riski içermektedir. Sahilde, herhangi bir alg birikiminin görüldüğü alanlarda oturmayın. Yelkenli ya da dalma gibi aktivitelerde bu tip bir durumla karşılaşırsanız sudan çıkıp derhal üstünüzdekileri çıkarın. Kıyıya çıkar çıkmaz yıkanın ve tüm giysi ve ekipmanlarınızı yıkayın. Herhangi bir rahatsızlık hissetiğiniz anda en yakın sağlık kuruluşuluna başvurun.

63 Sayfa/Toplam Sayfa: 59 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Köpük oluşumu veya alg patlamasının görüldüğü alanlarda derhal aşağıdaki iletişim bilgilerine ulaşın. Aylık görsel izleme Evet Görünür Derinlik Renk >1 m Şeffaf Hayır Siyanobakteri kontrolü için fitoplankton örneği alımı (2 haftada bir) Işık mikroskobunda siyanobakteri tespit edilmedi Işık mikroskobunda siyanobakteri tespit edildi Işık mikroskobunda siyanobakteri sayımı Kl-a ölçümü Halkın bilgilendirilmesi < hücre ¹ > hücre ¹ >10µg/L <10µg/L Alınan örnekte mikrokistin tespiti ve plajın kullanıma kapatılması Şekil 13. Yüzme alanları siyanobakteri izleme karar şeması.

64 Sayfa/Toplam Sayfa: 60 / 86 Güncelleştirme Sayısı: Yüzme Alanlarında Ötrofikasyonun Değerlendirilmesi Yüzme suyu profillerinin oluşturulması, incelenmesi ve güncellenmesi sırasında, yönetmelikte (2006/7/EC) Su Çerçeve Direktifi uyarınca gerçekleştirilen ve bu direktifle ilgili olan izleme ve değerlendirme faaliyetleri sonucunda edinilen verilerden yeteri düzeyde yararlanılması gerektiği önerilmektedir. Su Çerçeve Direktifi (2000/60/EC Ortak Uygulama Strateji, Kılavuz Belge7) nehirler, göller, kıyı suları ve yeraltı suları olmak üzere tüm su kategorilerine yönelik olarak; Su Çerçeve Direktifinin gereklerini karşılamak ve hedeflerine ulaşmak için gerekli izleme ağları programlarının tasarımı ve uygulanmasında uzman ve paydaşlara kılavuzluk etmeyi amaçlamaktadır. Bir yüzme alanına ait profil çalışması yapılırken ötrofikasyon verilerinin ve gözlemlerin geriye dönük olarak da değerlendirilmesi yüzme alanının kalitesi ve alınacak önlemler için fayda sağlayacaktır. Bu kapsamda yerinde uygulanan düzenli ölçümler yapılarak veya yüzme alanını temsil edecek ulusal izleme sonuçlarından faydalanılarak besin maddelerinin (N, P, Si) yükü, sahilin makrofit örtüsü ve fitoplankton ve siyanobakteri aşırı çoğalmaları (bloom) ve hatta uzaktan algılama yöntemleri kullanılarak (örneğin, Seawifs uydusu ile çekilen klorofil-a görüntüleri) kıyı su kütlelerinde (denizler veya büyük göller) ötrofikasyon sorunu görülme sıklığı/potansiyeli değerlendirilebilir ve oluşturulan haritalar üzerinde bu bilgiler özetlenebilir. Bu yöntem ayrıca SÇD uyarınca ilgili su kütlelerinin ekolojik kalite durumunun açıklanmasında da kullanılmaktadır. Ötrofikasyona ait izleme çalışmaları besin tuzları girdilerinin miktarlarının ve bu girdilerin deniz canlı yaşamı üzerine etkilerinin anlaşılmasına yönelik olup, temelde besin tuzu konsantrasyonlarının ve biyolojik bileşenlerin bunlara verdikleri tepkilerin izlenmesi olarak planlanır. Bu kapsamda ötrofikasyon

65 Sayfa/Toplam Sayfa: 61 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 durumunun değerlendirilmesi, uzun dönemli yönelim çalışmalarını, besin tuzlarına yönelik kütle balansı hesaplamalarını, biyolojik yaşam (plankton, bentik fora ve fauna vb.) üzerindeki etki çalışmalarını, ani olayların (alg patlamaları, balık ölümleri vb.) takibini ve referans alan çalışmalarını içerir. Yüzme alanlarının ötrofikasyon durum değerlendirilmesinde kıyı suları için belirlenen su kütlelerinde, SÇD (2000/60/EC) de belirtildiği gibi Ulusal Bütünleşik İzleme sonuçları kullanılarak kıyı suları için belirlenen 3 biyolojik eleman olan fitoplankton/klorofil-a, makroalg ve bentik omurgasızlara yönelik ekolojik durum değerlendirme sonuçları kullanılır (Şekil 14). Şekil 14. SÇD de belirtilen 3 Biyolojk Kalite Elemanına göre kıyı sularının sınıf dereceleri.

66 Sayfa/Toplam Sayfa: 62 / 86 Güncelleştirme Sayısı: Uygunsuzluk Durumlarında Yüzme Alanlarının Yönetimi Yüzme suyu alanlarının yönetiminde ulusal ve yerel otoritelerin görev ve sorumlulukları son derece önemlidir. Aynı zamanda yüzme suyu yönetimi ile ilişkili mevzuat ve yönetmeliklerin de birbiri ile olan bağlantısı yüzme suyu yönetiminde önemlidir (Şekil 15). Farklı nedenlerden dolayı genel olarak iyi kaliteli bir yüzme alanında aniden zorunlu değerlerde olağan dışı sonuçlar görülmesi sonucunda uygunsuzluk durumunda tespit edilir. Şekil 15. Yüzme suyu yönetim modelini belirleyecek olan ulusal mevzuat ilişkisi. Uygunsuzluk durumunun tespiti kısaca aşağıdaki maddelere göre belirlenir; Zorunlu değerleri aşması Kısa süreli ve/veya sürekli kirlenmiş olması durumunda Uygun olmayan görsel parametre tespiti durumunda Kirlilik durumunda (Açıkça veya tahmini)

67 Sayfa/Toplam Sayfa: 63 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Uygunsuzluk durumunda başlıca aktörler Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve İl Müdürlükleri Sağlık Bakanlığı (THSK) Türk Halk Sağlığı Kurumu İl Müdürlükleri ve Laboratuvarları Toplum Sağlığı Merkezleri Belediyeler Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü Tarım Gıda ve Hayvancılık İl Müdürlüğü TÜRÇEV vd. Yüzme alanında herhangi bir kirlilik durumu meydana geldiğinde bu noktayı etkileyen kirletici kaynakları belirlenerek kirliliğin giderilmesine yönelik tedbirleriin alınması/aldırılması gerekmektedir. Uygunsuzluk durumlarının raporlanması kapsamında risk değerlendirmesi açısından aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir; Sıhhi denetimler: Deniz kıyısındaki artan şehirleşme yoğunluğunun ve turistik faaliyetlerin yüzme suyu kalitesi üzerindeki olumsuz etkisi ve yönetimlerin atık sulara yönelik aldıkları önleyici çalışmaların olumlu etkileri, kanalizasyon ıslahı, atık su arıtma tesisi kapasitesinin arttırılması veya depolama tankları, tampon bölgeler, kirli yağmur sularının (veya birleşik kanalizasyonların taşma sularının) deşarj yönetimi konularında bilgiler varsa verilmelidir. Yüzme suyunun Ötrofikasyon Durumu: Bölgede daha önce gerçekleştirilmiş su kalitesi verilerine dayanılarak bölgenin ötrofikasyon durumları belirtilir. Ötrofikasyonun görülme sıklığı/potansiyeli değerlendirilmelidir. Besin

68 Sayfa/Toplam Sayfa: 64 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 elementlerinin ötrofikasyona neden olabildiği körfezlerde açıklanması gereken bir bilgidir. Bölgede ötrofikasyona neden olan faktörler belirtilmelidir. Siyanobakteri, makroalg ve/veya fitoplanktonların çoğalma potansiyeli: Siyanobakteri, fitoplankton çoğalması ihtimali/riski olan alanlarda, sağlık riskleride düşünülerek uygun izleme faaliyetleri gerçekleştirilmelidir. Siyanobakteri, makroalg ve fitoplankton çoğalması bakımından yüzme suyu değerlendirilirken muhtemel besi maddesi kaynakları (Nitrat, fosfat ve silis), klorofil-a, fiziksel koşulların tanımı (tabakalaşma, sıcaklık, derinlik), tür tanımlama ve miktar belirleme ile ilgili eski bulgular değerlendirilmelidir. Katran kalıntısı, cam, plastik, kauçuk ve diğer atıkların bulunma durumu: Yüzme suyu kalitesini ve yüzücülerin sağlığını tehlikeye atabilecek diğer atıklar olarak katran kalıntısı, cam, plastik, kauçuk ve diğer atıklardan kaynaklanan kirliliğe yönelik görsel inceleme yapılmalıdır. Bu incelemeler rutin mikrobiyolojik örnekleme sırasında yapılmalı ve raporlanmalıdır. Uygunsuzluk Durumları Zorunlu sınır değerlerin aşılması sonucu uygun olmayan su durumu (sezon sonunda sınıflandırmaya dahil edilecek olan rehber değer aşımı dışında büyük değer artışının görülmesi durumunda) Sezon sonunda C ve D olarak sınıflandırılan yüzme alanları Görsel parametrelerde olumsuzlukların saptanması ve riskli olarak tespit edildiği durum (görsel olmasından dolayı analiz sürecine bağlı değerlendirmeyi gerektiren bir süre yoktur)

69 Sayfa/Toplam Sayfa: 65 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Kaynağı bilinen kirlilik durumu (deniz kazası sonucu veya AAT arızası sonucu oluşan kirlilik durumu) Özellikle meteorolojik koşulların sonuçlarına göre tahmin edilir kirlilik durumu Hızlı siyonobakteriyel çoğalma durumu Uygunsuzluk durumlarının yönetiminde kısaca; Sağlık Bakanlığı ve ilgili birimleri; yönetmelikte belirtilen parametreleri izlemek suretiyle toplum sağlığını korumaktan, toplumu ve ilgili kurumları bilgilendirmekten ve yüzücülerin kirlenmiş su ile olacak temaslarını engellemek için gerekli tedbirleri almaktan, ÇŞB ve ilgili birimleri; izleme ve denetlemekten, deşarj izinlerinin takibinden ve çevre kirliliğini önlemek için gerekli tedbirleri almak sureti ile çevrenin korunmasını sağlamaktan, Yerel İdareler, yerel hijyen kurallarının uygulanmasından ve kentesel atık sularının arıtımının sağlanmasından sorumludur (Şekil 16). Etkin bir yüzme suyu alanı yönetiminin yapılabilmesi için bu kurum ve kuruluşların merkezi ve yerel ölçekte koordinasyonu ve işbirliği çok önemlidir.

70 Sayfa/Toplam Sayfa: 66 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Şekil 16. Yüzme Suyu Kalite Yönetimi ve izleme akım şeması Halkın Bilgilendirilmesi AB Yüzme Suyu Direktifi (2006/7/EC) Madde 12 de yüzme suyu ile ilgili bilgilerin halka duyurulması için gereklilikler ve halka hangi bilgilerin verilmesi gerektiği göz önünde bulundurularak yüzme suyu profilleri ve web aracılığıyla yüzme sezonu boyunca etkin bir şekilde yayılmasının ve bu bilgilerin yüzme suyunun yakınında kolayca ulaşılabilir bir yerde bulunmasının sağlanmasını belirtmektedir. Halka sunulan bilgilerin ayrıntılı olmaması, fakat önemli mesajlar ve zorunlu bilgilerin ulaştırılmasını sağlayacak kadar erişilebilir, doğru, uygun, basit ve kolay anlaşılır olması gerekmektedir. Gerekli durumlarda, ek veya daha karmaşık bilgiler için, insanların daha ayrıntılı bilgileri bulabileceği bağlantılara

71 Sayfa/Toplam Sayfa: 67 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 referans verilebilir. Yüzme suyu bölgelerinde çok çeşitli bilgilendirme yöntemleri kullanılabilir. Örneğin afişler, duyurular ve web siteleri vb. Bu yöntemler çoğu durumda yeterlidir veya en küçük değişikliklerle (örneğin, yeni profille uyumlu haritalar) ve güncellenmeleriyle yeterli olacaktır. Bununla birlikte, halka bilgi yayma yöntemleri daima geliştirmeye uygun olmalı ve çeşitli modern medya olanaklarından da yararlanılmalıdır. Yetkili makamlar medya ve bilgi teknolojisindeki trend ve gelişmeleri daima yakından takip etmeli ve gerekirse belirli zamanlarda anketler aracılığıyla sahil kullanıcılarından geri bildirim almalıdır. Sorumlu makamlar ayrıca altyapıyı korumak ve işaretler, afiş panoları ve duyuruların tatmin edici durumda kalmasını sağlamalıdır. Yüzme suyu direktifi Madde 12, bilgilerin halka iki ana dağıtım yöntemi ile sağlanmasını belirtmektedir. Bunlar; Sahil profilleri - yüzme suyu alanında gösterilmesi gereken bilgiler ve İnternet profilleri İnternet üzerinden metin veya indirilebilir pdf dosyaları olarak sağlanan bilgilerdir. Sahil profilleri - yüzme sezonu boyunca ilgili yüzme suyunun yakınında, kolayca erişilebilen yer(ler)de gösterilmelidir. Bu bildirimin, halkın sahillere veya yüzme suyu alanlarına erişimi, duyuru, işaret, afiş panosu, haritalara işlenen metinler veya bilgilendirme merkezleri aracılığıyla ilan edilmesi ile sağlanabilir. Profiller, yüzme sularının yakınında gösterilmesi gereken temel açıklayıcı bilgilerin bazılarının bir kaynağı olacaktır. Madde 12 (1) in tüm gereklerinin yerine getirilmiş olması için, sorumlu makamlarca ek bilgiler sağlanmalıdır. İnternet profilleri (ve diğer medya teknolojileri) ile profil bilgilerini aktif bir şekilde ve vaktinde yaymak için İnternet dahil olmak üzere uygun medya ve teknolojilerden de yararlanılmalıdır. Bunun için örneğin, Google haritalar veya benzer uygulamaları kullanan GIS tabanlı web siteleri kullanılarak özellikle belli

72 Sayfa/Toplam Sayfa: 68 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 işaret ve simgelerden yararlanarak bilgileri açık ve tutarlı bir şekilde sunması gerektiği belirtilmiştir. İnternet web uygulamasında halkın bilgilendirilmesi bakımından, genel açıklamaların ve temel profil özeti bilgilerinin halka ilanı halkın bilgilendirilmesi bakımından en etkili yoldur. Yetkili makamların elinde bulundurduğu her bir yüzme suyu kalitesi profili, büyük miktarda veri ve başka bilgilere bağlantılar içerebilir (örneğin, SÇD kapsamında nehir havzası planları veya etki modelleri). Halka ne kadar profil bilgisi sağlanması gerektiğini belirlemek için aşağıdaki hususlar göz önüne alınmalıdır: Sahil kullanıcıları ne kadar bilgi edinmek istiyor? Sahil kullanıcıları bilgiyi nasıl yorumlayacak ve bilgiyi ne amaçla istiyor? Kirlilik kaynağı vurgulanırken ve özellikle belirli tesisler, ticari organizasyonlar veya çiftliklerin adları belirtilirken son derece dikkatli olunmalıdır. Kirlilik kaynağının tipi (noktasal veya yayılı) ve herhangi bir kirlilik olayının yüzme suyunu ne zaman etkilemesi (kısa dönem kirlilikler) beklendiği, önemli bilgilerde vurgulanmalıdır. Çoğu saha için iyi bir uygulama olarak, bu bilgilerin uygun haritalarla desteklenmesi veya haritalarda gösterilmesi tavsiye edilir. Yüzme suyu profilleri, ayrıca internet web uygulaması üzerinden gerekirse halkın detaylı olarak yüzme suyu bilgisini içeren 6 10 sayfalık profiller şeklinde sunulabilir ve etkileşimli GIS tabanlı haritalar kullanılarak internet üzerinden yayın yapılabilir. Hem yüzme alanına yerleştirilen bilgi levhaları hem de İnternet

73 Sayfa/Toplam Sayfa: 69 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 üzerinden yayımlanan web uygulaması dışında halkın bilgilendirilmesi aşağıda verilen farklı yöntemlerden de yaralanma fırsatları olabilir. Bunlar; Elektronik mesaj panolar, Telefon hatları dijital mesaj sistemleri, Metin mesajı hizmetleri, Tatil organizasyon firmaları, Sahil kullanıcılarına/sosyal gruplara danışma/sosyal medya Broşürler Yerel gazeteler Diğer medya organları - radyo/tv Turizm ofislerinin kullanımı 2.7. AB 2006/7/EC yüzme suyu yönetmeliğine göre yüzme sularının sınıflandırılması Avrupa Birliği nin yüzme sularıyla ilgili 76/160/EEC sayılı Yönergeyi ilga eden 15 Şubat 2006 tarihli ve 2006/7/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Yönergesi nin amacı, denetleme ve sınıflandırma yoluyla deniz suyu kalitesinin yönetimini sağlamak, gerekli kuralları koymak, kamu sağlığı ve çevrenin korunmasını sağlamaktır. 2006/7/EC yeni yüzme suyu yönetmeliği. Madde 5 de yüzme sularının sınıflandırılması ve kalite durumunun belirlenmesi ifade edilmiştir. Direktif denize girme sezonu boyunca, su kalitesini iki mikrobiyolojik sınıflandırma parametresi (bağırsak enterococci si ve esherishia coli) ışığında belirlemektedir. Yönetmeliğin EK II Yüzme suları değerlendirme ve sınıflandırma daki kriterlere uygun olarak sınıflandırılmaları ön görülmüştür. 2006/7/EC yeni yüzme suyu yönetmeliğine göre üye devletlerin çeşitli analizler yaparak yüzme sularını kalitelerine göre sınıflandırmaları gerekmektedir. Buna

74 Sayfa/Toplam Sayfa: 70 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 göre, yüzme suları yetersiz (düşük kalite), yeterli, iyi kalite veya mükemmel olarak sınıflandırılmaktadır (EC, 2006) yılına kadar AB ülkelerindeki tüm yüzme sularının en az yeterli aşamasına getirilmesi, yetersiz olarak tanımlanan sularda yüzülmemesi için gerekli önlemlerin alınması zorunludur. Direktife göre Yetersiz olarak sınıflandırılan her yüzme suyu ile ilgili olarak, söz konusu yüzme suyunun sınıflandırılmasını takip eden yüzme sezonundan itibaren aşağıdaki tedbirler uygulamaya konulmalıdır: yüzme yasağı veya yüzmeye karşı uyarı dahil olmak üzere, yüzücülerin kirliliğe maruz kalmasını önlemeye yönelik yeterli yönetim tedbirlerinin alınması; yeterli kalite durumunun elde edilememesine neden olan sebeplerin tespit edilmesi; kirlilik nedenlerini önleme, azaltma veya ortadan kaldırmaya yönelik yeterli tedbirlerin alınması Direktifin Madde 12 uyarınca, halkın açık ve basit bir uyarı işareti ile ikaz edilmesi ve kirlilik nedenleriyle ve yüzme suyu profiline dayalı olarak alınan tedbirlerle ilgili olarak bilgilendirilmesi gerekmektedir. Ayrıca Direktifin Madde 5 4b bendinde art arda beş yıl boyunca 'yetersiz' olarak sınıflandırılan yüzme suları için kalıcı bir yüzme yasağı getirilmesi veya yüzmeye karşı kalıcı bir uyarı yayınlanması gerektiği ifade edilmektedir. Bununla birlikte, bir Üye Devlet 'yeterli' kalitesini elde etmenin imkansız veya orantısız şekilde masraflı olduğuna kanaat getirdiği takdirde, bu beş yıllık süre dolmadan da ilgili yüzme suyu için kalıcı bir yüzme yasağı getirebilir veya yüzmeye karşı kalıcı bir uyarı yayınlayabilir.

75 Sayfa/Toplam Sayfa: 71 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Suyun durumuna ilişkin değerlendirme, dört sınıflandırma başlığı altında (yetersiz, yeterli, iyi, mükemmel) bir araya getirilen veriler temelinde gerçekleştirilir. Su kalitesinin kötü durumda olması, o sulara girilmesine dair kalıcı bir yasakla sonuçlanabilir. Kirliliğin gözlemlenmesi durumunda, düzenli bir gözden geçirme talep edilebilir ve bu kirlilik konusunda toplum bilgilendirilir. Gerektiğinde, denize girme yasağı da konabilir. Su kalitesinin sürekli olarak iyi veya mükemmel düzeyde olması durumunda, Üye Devletlere ait gözlemleme yükümlülüklerinde bir azaltıma gidilebilir. Direktifte izlenmesi öngörülen parametrelerin sınır değerlerinin daha sıkı olması ve sınıflandırmanın iyi (good) durumunda 4 yıllık, yeterli (sufficient) durumunda ise 3 yıllık sonuçlara göre yapılması, uyumluluk seviyesinin istatistiksel hesaplama kullanılarak belirlenmesi gerektiği vurgulanmıştır. 2006/7/EC direktifine göre yüzme sularının sınıflandırılması ve kalite durumunun belirlenmesinde üye ülkeler eski direktiften yeni direktife geçişte ve eski direktifdeki ölçülen mikrobiyolojik parametre dönüşümlerinin yapıldığı dönemler olarak belirlemişlerdir. Geçiş Periyodu olarak adlandırılan bu periyot 2006/7/EC direktifine göre yeterli veri bulunmadığında bu değerlendirme için kullanılacak periyottur. Bu periyotta, ülkeler yeni yönetmeliğe göre ilk zorunlu su kalitesi raporunda ne zaman ve nereden başlayacağını göstermektedir. Ülkeler ilk zorunlu su kalitesi raporunu 2012 yüzme sezonunda sunmuşlardır. Bu periyodta ilk değerlendirme 2015'te yapılabilir (Şekil 17).

76 Sayfa/Toplam Sayfa: 72 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Şekil 17. Yüzme suyu Direktifinde geçiş periyodunda Raporlama ve değerlendirme yükümlülükleri Geçiş periyodu boyunca, Intestinal enterocci (bağırsak enterekoku) ve Escherichia coli rapor edilir fakat değerlendirme 76/160/EEC yönetmeliğine göre yapılır (Şekil 18 ve Tablo 5). Tablo 5. Yıllara göre geçiş dönemi. İzleme Parametreleri Değerlendirme Metodu SONUÇ 2012 EC, IE Direktif 76/160/EEC Raporlama 2006/7/EC 2013 EC, IE Direktif 76/160/EEC Geçiş Dönemi 2014 EC, IE Direktif 76/160/EEC 2015 EC, IE Direktif 2006/7/EC Değerlendirme 2006/7/EC

77 Sayfa/Toplam Sayfa: 73 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Şekil 18. Geçiş döneminde raporlama ve değerlendirme şeması. Şekil 18 e göre geçiş periyodu boyunca, yılı sonuna kadar veriler 2006/7/EC yönetmeliğine göre raporlanır, fakat 76/160/EC yönetmeliğine göre değerlendirilir. Değerlendirmede beş parametrenin (toplam koliform, fekal koliform, mineral yağları, yüzey aktif maddeler ve fenoller) uygun/uygun değil değerlendirmesi temel alınır. 2006/7/EC için ise, Instestinal enterococci ve Escherichia coli parametreleri raporlanır ve izleme değerleri cfu/100 ml olarak alınır. Bu durumda parametre ve değer tiplerinin dönüştürülmesi gerekmektedir. Yönetmeliğe uygun parametre dönüşümleri için 2006/7/EC yönetmeliğinin 13.3 maddesinde, Escherichia coli ile fekal koliformların denk kabul edilmesini

78 Sayfa/Toplam Sayfa: 74 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 öngörülmektedir. Aynı şekilde Intestinal enterekok ile fekal streptekok denk kabul edilmektedir. 2006/7/EC direktifinin 13.3 maddesinde yüzme suyu izleme faaliyeti başladığında, 76/160/EEC Direktifi uyarınca 1. paragrafa uygun olarak Komisyona yıllık rapor sunma uygulaması, Direktif kapsamında ilk değerlendirme gerçekleştirilinceye kadar devam etmesi belirtilmektedir. Söz konusu süre boyunca, 76/160/EEC Direktifinin ekinde yer alan 1 no lu parametre yıllık raporda dikkate alınmaz ve 76/160/EEC Direktifinin ekinde yer alan 2 ve 3 no lu parametreler Direktifin Ek I inin A sütunundaki 2 ve 1 No'lu parametrelere denk kabul edilmesi açıklanmıştır. Yani Intestinal enterococci (bağırsak enterekoku) ve Escherichia coli, 76/160/EEC direktifinin ekinde belirtilen fekal streptekok ve fekal koliform için tanımlanan kılavuz ve standartlara göre değerlendirilecektir (Tablo 6). Tablo 6 da görüldüğü gibi 76/160/EEC yönetmeliğine göre fekal streptekok için zorunlu standart değerler belirtilmemiştir.

79 Sayfa/Toplam Sayfa: 75 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Tablo 6. Geçiş döneminde yüzme suyu kalitesinin değerlendirilmesi için parametre dönüşümü ve Direktif 76/160/EEC uyarınca ilgili sınıflandırma standartları Direktif 2006/7/EC Parametre 1. Instestinal enterococci (Bağırsak Enterekoku ) (cfu/100 ml) 2. Escherichia coli Denk Parametre Direktif 76/160/EC Kılavuz Değerler Zorunlu Değerler Minimum örnekleme sıklığı 3. Fekal Streptekok/100 ml Fekal Koliform /100 ml Geçiş periyodunda yüzme sularının sınıflaması ve kullanılacak data setiyle alakalı olarak ülkeler 2006/7/EC ye göre yüzme sularını değerlendirmek için önce gerekli data setini geçiş dönemi kurallarına uygun olarak derlemişlerdir. Böylece ülkeler yüzme sularının sınıflamasını 2006/7/EC direktifinde E.coli ve intestinal enterokok için tanımlanmış konsantrasyonlarına dayanılarak raporlamışlardır. Geçiş döneminde ülkeler 2009 sezonu dahil raporlamalarında sonuçları aşağıdaki kategorilerde sınıflamışlardır ( Sınıf CI: E.coli için 76/160/EEC direktifinin zorunlu değeri ile uyumlu ancak E.coli ve intestinal enterekok (bağırsak enterekoku) için direktifin kılavuz değeri ile uyumlu değil,

80 Sayfa/Toplam Sayfa: 76 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Sınıf CG: E.coli için 76/160/EEC direktifinin zorunlu değeri ile ve E.coli ve intestinal enterekok (bağırsak enterekoku) için direktifin daha katı kılavuz değeri ile uyumlu, Sınıf NC: E.coli için 76/160/EEC direktifinin zorunlu değeri ile uyumlu değil, Sınıf B: Sezon boyunca veya geçici olarak kapalı veya yasaklanmış Sınıf NF: Yetersiz örnekleme, Sınıf NS: Örneklenmemiş 2006/7/EC Direktifinin Madde 4.3 e göre değerlendirme periyodu için yüzme suyu kalitesi değerlendirmesinin en az 16 örnek üzerinden yapılması gerektiği belirtilmiştir. EK IV de belirtilen özel durumlardan birine sahipse 12 örnek üzerinden de değerlendirme yapılabilmektedir. Bu özel durumlar; yüzme sezonu 8 haftayı aşmıyorsa veya bölge özel coğrafi bir duruma sahipse Yüzme sezonu 8 haftayı aşmıyorsa minimum örnek sayısı 8 olabilir. 2006/7/EC direktifi EK IV e göre her yüzme sezonu başına en az dört örnek ve her yüzme sezonu başlangıcının hemen öncesinde bir örnek alınmasını önermektedir. Ayrıca örnek alma tarihleri yüzme sezonuna yayılmalı ve örnek alma aralıkları 1 ayı kesinlikle geçmemelidir. Yeni yüzme suyu direktifi üye ülkelerin yüzme sezonu başlamasından kısa bir süre önce örneklemeye başlamalarını gerektirir. Raporlamalarda eski direktife göre değişiklik gereken bazı durumlarda örnekleme sıklığı yetersiz ve/veya bazı bölgelerde örneklemenin geç bir başlangıç tarihinde olması gibi durumlarda bu uygulanmamıştır.

81 Sayfa/Toplam Sayfa: 77 / 86 Güncelleştirme Sayısı: /7/EC Direktifine göre Değerlendirme Avrupa Birliği komisyonu ülkelerin 2006/7/EC ye göre raporlama sisteminde aşağıdaki bilgilerin olmasını istemiştir; - Yüzme suyu alanının tanımlanması, - Yüzme alanı ile ilgili gerekli bilgiler, - Yüzme sezonunun bildirilmesi, - Örnekleme sonuç tabloları. Komisyon üye ülkelerden 2006/7/EC Direktifine göre aşağıdaki parametreleri raporlamalarını istemiştir: Intestinal enterococci Escerichia coli Son değerlendirme dönemi ise son dört yüzme sezonunu göstermelidir. Durum değerlendirme için hesaplama yüzdelik değerlendirmeye dayalıdır. Yüzdelik, İlgili sınırın altında belirli bir miktardaki gözlem hatasının olduğu değişken değerdir. Yönetmelikte sınır değerler iç sular ile kıyı ve geçiş suları için ayrıdır. Yeterli kalite standartları için 90 yüzdelik değerlendirmeye, mükemmel ve iyi kalite için standartlar 95 yüzdelik değerlendirmeye dayanmaktadır. 95. yüzdelik dilim ortalama kirlilik miktarını bulmak için uygulanan bir metottur. Yüzme Suyu numune sonuçları açısından bu değer, sonuçların %95 inin limit değere eşit veya limit değerden az olduğunu gösterir. Standartlar %5 ten daha az bir oranın bu değerleri aşabileceğini gösterir.

82 Sayfa/Toplam Sayfa: 78 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Yüzdelik hesabı ile değerlendirme; Yüzme suyundan elde edinilen mikrobiyolojik verilerin log 10 normal olasılık yoğunluk fonksiyonunun yüzde değerlendirmesine dayalı olarak aşağıdaki gibi hesaplanır; Değerlendirilecek veri dizinindeki tüm bakteriyel sayım sonuçlarının log 10 değerini alınır. Sıfır değeri kullanılamaz bunun yerine kullanılan analitik yöntemin asgari tespit sınırının log 10 değeri alınır. Bu genellikle 1 değeri (veya mümkün olan minimum değer) ile değiştirilmelidir. log 10 değerlerinin aritmetik ortalaması hesaplanır (μ) log 10 değerlerinin standart sapması hesaplanır (σ) Üst 95. ve üst 90 yüzdelik dilim şu işlemlerle bulunur: Verilerin olasılık yoğunluk fonksiyonunun yüzde 90 lık dilimin üst noktası (üst 90-yüzdelik noktası) aşağıdaki eşitlikten elde edilir: üst 90 yüzdelik = antilog (μ + 1,282 σ) Verilerin olasılık yoğunluk fonksiyonunun yüzde 95 lik dilimin üst noktası (üst 95-yüzdelik noktası) aşağıdaki eşitlikten elde edilir: üst 95 yüzdelik = antilog (μ + 1,65 σ) Sonuç değer verilen limit değerler içinde olmalıdır Daha kötü, daha yüksek konsantrasyonda cfu/100 ml olarak ifade edilen değerleri belirtir. Daha iyi, daha düşük konsantrasyonda cfu/100 ml olarak ifade edilen değerleri belirtir.

83 Sayfa/Toplam Sayfa: 79 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Yüzme sularının hesaplanan %95 ve %90 değerlerinin Tablo 7 deki standart değerlere göre değerlendirilebilmesi için Tablo 8 ve Tablo 9 kullanılır. Tablo /7/EC yönetmeliğine göre iç sular, kıyı ve geçiş suları için yüzme suyu sınıflandırma kriterleri. İÇ SULAR A B C D & Parametre Mükemmel kalite İyi kalite Yeterli Bağırsak enterokokları (cfu/100 ml) Escherichia coli (cfu/100 ml) (*) 95-yüzdelik değerlendirmeye göre (**)90-yüzdelik değerlendirmeye göre. KIYI VE GEÇİŞ SULARI 200 (*) 400 (*) 330 (**) 500 (*) (*) 900 (**) A B C D & Parametre Mükemmel kalite İyi kalite Yeterli Bağırsak enterokokları (cfu/100 ml) Escherichia coli (cfu/100 ml) 100 (*) 200 (*) 185 (**) 250 (*) 500 (*) 500 (**) & Son değerlendirme dönemine ait yüzme suyu kalite verileri grubundaki mikrobiyolojik sayıma yönelik yüzde değerleri, Yönetmelik Ek I deki tabloda verilen yeterli olarak belirtilen değerlerden daha kötü olan yüzme suları için yetersiz sınıflandırılması yapılır

84 Sayfa/Toplam Sayfa: 80 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Tablo 8. IE ve EC parametreleri için 2006/7/EC yüzme suyu yönetmeliği standart değerlerine göre kalite değerlendirme tablosu. üst 95 yüzdelik IE üst 90 yüzdelik IE antilog(µ+1,65σ) antilog(µ+1,282σ) IE 95% 100 IE 95%>100 and IE 95% 200 IE 95% >200 and IE 90% 185 IE 90% >185 üst 95 yüzdelik EC antilog(µ+1,65σ) EC 95% 250 EC 95%>200 and EC 95% 500 EC 95% >500 and EC 90% 500 EC 90% >500 Mükemmel kalite İyi kalite Yeterli kalite Düşük kalite üst 90 yüzdelik EC antilog(µ+1,282σ) Mükemmel kalite İyi kalite Yeterli kalite Düşük kalite Tablo 9. IE ve EC parametrelerine göre yüzme suyu sınıflaması değerlendirme matriks tablosu. PARAMETRE KALİTE SINIFI IE Mükemmel İyi Yeterli Yetersiz EC Mükemmel Mükemmel İyi yeterli Yetersiz İyi İyi İyi Yeterli Yetersiz Yeterli Yeterli Yeterli Yeterli Yetersiz *Sezon boyunca Yetersiz Yetersiz Yetersiz Yetersiz kapatılmalı

85 Sayfa/Toplam Sayfa: 81 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Örnek hesaplama; İL İLÇE ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN YÜZME ALANI ADI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI ÖRNEKLEME TARİHİ Instestinal enterococci (IE) Escherichia coli (EC) (IE) log 10 (cfu+1) (EC) log 10 (cfu+1) 0,00 1,71 0,00 0,90 1,32 0,85 1,96 2,05 0,00 0,70 1,32 0,60 0,00 0,85 2,30 0,60 0,00 0,00 0,00 1,23 0,00 0,00 0,00 0,60 0,00 1,71 0,00 0,48 0,00 0,00 0,00 0,78 0,00 0,00 0,00 0,70 1,32 0,78 0,00 0,85 1,32 0,00 2,00 0,00

86 Sayfa/Toplam Sayfa: 82 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN ADANA CEYHAN INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI INCIRLI PLAJI /04/ /05/ /05/ /06/ /07/ /09/ /10/ /10/ ,49 0,85 1,96 1,08 1,32 0,70 1,28 0,00 1,28 0,00 1,91 0,00 1,91 0,00 2,00 0,78 2,21 0,00 0,00 0,00 2,78 1,93 2,06 1,51 1,46 0,00 1,32 0,00 2,70 1,48 2,45 1,26 1,49 0,00 0,48 1,04 1,51 2,56 0,00 0,00 2,05 1,61 1,99 2,60 1,15 2,15 0,60 1,61 1,30 1,32

87 Sayfa/Toplam Sayfa: 83 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 arithmetic mean (µ) IE standard deviation (σ) IE upper 90 percentile IE upper 95 percentile IE 2006/7/EC ye göre IE sınıfı antilog(µ+1,282σ) antilog(µ+1,65σ) 1,08 0, Yeterli standard deviation (σ) upper 90 upper 95 percentile EC percentile EC EC arithmetic mean (µ) EC 2006/7/EC ye göre EC sınıfı antilog(µ+1,282σ) antilog(µ+1,65σ) 0,81 0, Mükemmel 2006/7/EC ye göre IE sınıfı 2006/7/EC ye göre EC sınıfı Matriks tablosuna göre nihai kalite sınıfı Yeterli Mükemmel Yeterli

88 Sayfa/Toplam Sayfa: 84 / 86 Güncelleştirme Sayısı: YARARLANILAN KAYNAKLAR Avaz, G., Tüfekçi V., Tüfekçi., H., vd. (2011).Türkiye Kıyılarında Kentsel Atıksu Yönetimi: Sıcak Nokta ve Hassas Alanların Yeniden Tanımlanması: Atık Özümseme Kapasitelerinin İzleme Modelleme Yöntemleriyle Belirlenmesi ve Sürdürülebilir Kentsel Atıksu Yatırım Planlarının Geliştirilmesi Projesi (SINHA, ) Proje Ortakları: TÜBİTAK MAM, ODTÜ DBE, DEÜ DBTE, 106G124 No.lu TÜBİTAK KAMAG 1007 Projesi, Müşteri: T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Gebze/KOCAELİ. Ayaz vd., (HKEP), Havza İçin Havza Koruma Eylem Planları (HKEP) Hazırlanması ( ), TÜBİTAK MAM, Müşteri: T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Gebze. Beken ve diğ., 2013, Deniz ve Kıyı Suları Kalite Durumlarının Belirlenmesi ve Sınıflandırılması Projesi,2013 (DeKos) Best Practice Guidance (BPG), European Commission Bathing Water Profiles: Best Practice and Guidance, Regulatory Committee under Directive 2006/7/EC ('Bathing Water Committee') on 9 December European Commission (EC) (2006). Directive 2006/7/CE of the European Parliament and of the Council of 15 February 2006 concerning the management of bathing water quality and repealing Directive 76/160/EEC. CE, Brussels. European Economic Commission (EEC) (1976). Council Directive 76/160/EEC of 8 December 1975 concerning the quality of bathing water. EEC, Brussels. EC, 2003a. Common Implementation Strategy for the Water Framework Directive (2000/60/EC). Guidance Document No 3. Analysis of Pressures and Impacts Produced by Working Group 2.1 (IMPRESS). EC, 2003b. Common Implementation Strategy for the Water Framework Directive (2000/60/EC). Guidance Document No 4 Identification and Designation of

89 Sayfa/Toplam Sayfa: 85 / 86 Güncelleştirme Sayısı: 00 Heavily Modified and Artificial Water Bodies Produced by Working Group 2.2 (HMWB) EC, 2003c. Common Implementation Strategy for the Water Framework Directive (2000/60/EC). Guidance Document No 5. Transitional and Coastal Waters Typology, Reference Conditions and Classification Systems Produced by Working Group 2.4 (COAST) Lipp, E.K., Farrah, S.A. and Rose, J.B Assessment and impact of microbial fecal pollution and human enteric pathogens in a coastal community. Marine Pollution Bulletin 42(4): Lipp, E.K., Jarell, J.L., Griffin, D.F., Lucasik, J., Jacukiewicz, J. and Rose, J.B Preliminary evidence for human fecal contamination in corals of the Florida Keys, USA Marine Pollution Bulletin 44: Telli - Karakoç F., vd. 2007, 2008, 2009, Acil Müdahale Merkezlerinin Oluşturulması ve Muhtelif Denizlerimizde Mevcut Durumun Tespiti için Fizibilite Çalışması projesinin (AMM) 10 farklı iş paketi raporları, Gebze, KOCAELİ. Yüzme Suyu kalitesi Yönetmeliği (2006) ( tarih ve sayılı Resmi gazete).

90 Sayfa/Toplam Sayfa: 86 / 86 Güncelleştirme Sayısı: EK: PLAJ PROFİL ÖRNEĞİ

91 Patlıcanlı Plajı Yüzme Suyu Profili TR / Muğla Genel Kimlik Bilgileri Yüzme Suyunun Tanımı Yüzme Suyu Adı Patlıcanlı Plajı Patlıcanlı Plajı Muğla İli'nin Fethiye İlçesi'ne bağlıdır yılında yüzme suyu olarak tanımlanmıştır. Yüzme Suyu Kimlik Kodu TR Kumsal alanı 4322 m2'dir. Plaj su hattı uzunluğu 112 m'dir. Bağlı Bulunduğu İl / ilçe Muğla / Fethiye En geniş kumsal derinliği 1 m'dir. Yüzme Suyu Belirlenme Yılı 2009 Kıyı bölgesi doğaldır. Çakıllı kıyı tipi mevcuttur. Tipi / Bölgesi Akdeniz Mavi Bayrak Yok Ulaşılabilirlik durumu kolay olup, ulaşım karayolu / toplu taşıma,karayolu / özel araç ile yapılmaktadır. Yüzme Sezonu Mayıs-Ekim Yüzme sezonu mayıs-ekim ayları arasıdır. Sorumlu Otorite Fethiye Belediyesi Plaj İşletmesi Türü Halk Plajı Kumsal eğimi hafif eğimli bir yapıdadır. Suyun rengi genellikle mavidir. Su berraktır. Yüzme suyunun ortalama derinliği 1,50 m, maksimum derinliği 10 m'dir. İletişim Plaj Çevresi Bitki Örtüsü ve Korunan Alanlar Kumsal gerisi doğal ormanlık bölgedir. Plaj Konumu (N , E N , E ) Güncelleme Bilgileri Güncelleme Sayısı Güncelleme Tarihi Bir Sonraki Güncelleme Tarihi Güncellemeyi Yapan Kurum 00 03/06/ TÜBİTAK-MAM/ÇTÜE 1/ 9

TEBLĐĞ Çevre ve Orman Bakanlığından: KENTSEL ATIKSU ARITIMI YÖNETMELĐĞĐ HASSAS VE AZ HASSAS SU ALANLARI TEBLĐĞĐ ĐKĐNCĐ BÖLÜM

TEBLĐĞ Çevre ve Orman Bakanlığından: KENTSEL ATIKSU ARITIMI YÖNETMELĐĞĐ HASSAS VE AZ HASSAS SU ALANLARI TEBLĐĞĐ ĐKĐNCĐ BÖLÜM 27 Haziran 2009 CUMARTESĐ Resmî Gazete Sayı : 27271 TEBLĐĞ Çevre ve Orman Bakanlığından: KENTSEL ATIKSU ARITIMI YÖNETMELĐĞĐ HASSAS VE AZ HASSAS SU ALANLARI TEBLĐĞĐ BĐRĐNCĐ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Yasal Dayanak

Detaylı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. Hazırlayanlar

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. Hazırlayanlar Hazırlayanlar Tıbbi Teknolog Sait ŞEN Uzman Biyolog Zinnet OĞUZ Çevre Sağlık Teknisyeni Barış HALİÇ Yüksek Gıda Mühendisi Figen ERBİL NAZ Dr. Dilek DİKMEN Giriş ve Amaç Avrupa Birliği Komisyonu tarafından

Detaylı

Marmara Kıyıları Hassas Alan Yönetimi

Marmara Kıyıları Hassas Alan Yönetimi Marmara Kıyıları Hassas Alan Yönetimi Huri EYÜBOĞLU Şub. Müd. huri.eyuboglu@csb.gov.tr İSTANBUL SUNUM İÇERİĞİ SINHA PROJESİ Türkiye Kıyılarında Kentsel Atıksu Yönetimi: Sıcak Nokta ve Hassas Alanların

Detaylı

YÜZME SUYUNDA UYGUNSUZLUK YÖNETİMİ. Uzm. Bio. Zinnet OĞUZ 3 KASIM 2014

YÜZME SUYUNDA UYGUNSUZLUK YÖNETİMİ. Uzm. Bio. Zinnet OĞUZ 3 KASIM 2014 YÜZME SUYUNDA UYGUNSUZLUK YÖNETİMİ Uzm. Bio. Zinnet OĞUZ 3 KASIM 2014 SUNUM İÇERİĞİ İlgili mevzuat Uygunsuzluk yönetiminde amaç Uygunsuzluk yönetiminde ilgili kurumlar Uygunsuzluk durumları Uygunsuzluk

Detaylı

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü. Su ve Toprak Yönetimi Dairesi Başkanlığı. AB Çevre Müktesebatının Yerel Yönetimlere Uygulanması

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü. Su ve Toprak Yönetimi Dairesi Başkanlığı. AB Çevre Müktesebatının Yerel Yönetimlere Uygulanması Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Su ve Toprak Yönetimi Dairesi Başkanlığı AB Çevre Müktesebatının Yerel Yönetimlere Uygulanması 1 Uygulama Örnekleri 1.Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği 2.Tehlikeli Maddelerin

Detaylı

Huzur Aile Sitesi Plajı Yüzme Suyu Profili TR0915051 / Aydın

Huzur Aile Sitesi Plajı Yüzme Suyu Profili TR0915051 / Aydın Yüzme Suyu Profili / Aydın Genel Kimlik Bilgileri Yüzme Suyu Adı Huzur Aile Sitesi Plajı Yüzme Suyu Kimlik Kodu Bağlı Bulunduğu İl / ilçe Aydın / Didim Yüzme Suyu Belirlenme Yılı 2009 Tipi / Bölgesi Ege

Detaylı

MAVİ BAYRAK YÜZME SUYU KALİTE KRİTERLERİ. Almıla KINDAN CEBBARİ Mavi Bayrak Programı Ulusal Koordinatörü

MAVİ BAYRAK YÜZME SUYU KALİTE KRİTERLERİ. Almıla KINDAN CEBBARİ Mavi Bayrak Programı Ulusal Koordinatörü MAVİ BAYRAK YÜZME SUYU KALİTE KRİTERLERİ Almıla KINDAN CEBBARİ Mavi Bayrak Programı Ulusal Koordinatörü YÜZME SUYU KALİTE KRİTERLERİ Kriter no: 7,8,9,10,11 Mavi Bayrak ta 4 ana kategoriden bir tanesi ve

Detaylı

TMMOB ÇEVRE MÜHENDİSLERİ ODASI İZMİR ŞUBESİ YENİ FOÇA ATIKSU ARITMA TESİSİ ATIKSU DEŞARJI DEĞERLENDİRME RAPORU

TMMOB ÇEVRE MÜHENDİSLERİ ODASI İZMİR ŞUBESİ YENİ FOÇA ATIKSU ARITMA TESİSİ ATIKSU DEŞARJI DEĞERLENDİRME RAPORU TMMOB YENİ FOÇA ATIKSU ARITMA TESİSİ ATIKSU DEŞARJI DEĞERLENDİRME RAPORU ARALIK-2016 FOÇA ATIKSU ARITMA TESİSİ DEŞARJI DEĞERLENDİRME RAPORU İzmir Büyükşehir Belediyesi İZSU Genel Müdürlüğü tarafından Ekim

Detaylı

TARIMSAL KAYNAKLI NİTRAT KİRLİLİĞİNE KARŞI SULARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ TARIMSAL KAYNAKLI NİTRAT KİRLİLİĞİNE KARŞI SULARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ

TARIMSAL KAYNAKLI NİTRAT KİRLİLİĞİNE KARŞI SULARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ TARIMSAL KAYNAKLI NİTRAT KİRLİLİĞİNE KARŞI SULARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ TARIMSAL KAYNAKLI NİTRAT KİRLİLİĞİNE KARŞI SULARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ TARIMSAL KAYNAKLI NİTRAT KİRLİLİĞİNE KARŞI SULARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Çevre ve Orman Bakanlığından

Detaylı

23 Temmuz 2016 CUMARTESİ

23 Temmuz 2016 CUMARTESİ 23 Temmuz 2016 CUMARTESİ Resmî Gazete Sayı : 29779 YÖNETMELİK Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile Orman ve Su İşleri Bakanlığından: TARIMSAL KAYNAKLI NİTRAT KİRLİLİĞİNE KARŞI SULARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ

Detaylı

ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ATIKSU YÖNETİMİ

ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ATIKSU YÖNETİMİ ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ATIKSU YÖNETİMİ Ece SARAOĞLU Çevre ve Şehircilik Uzmanı 4. Türk-Alman Su İşbirliği Günleri 24.09.2014 Sunum İçeriği Atıksu Politikamız Atıksu Mevzuatı Su Kirliliği Kontrolü

Detaylı

12 Mayıs 2016 PERŞEMBE

12 Mayıs 2016 PERŞEMBE 12 Mayıs 2016 PERŞEMBE Resmî Gazete Sayı : 29710 YÖNETMELİK Orman ve Su İşleri Bakanlığından: TAŞKIN YÖNETİM PLANLARININ HAZIRLANMASI, UYGULANMASI VE İZLENMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam,

Detaylı

KENTLERDE SU YÖNETİMİ İLE UYUM POLİTİKALARI. Dr. Tuğba Ağaçayak

KENTLERDE SU YÖNETİMİ İLE UYUM POLİTİKALARI. Dr. Tuğba Ağaçayak KENTLERDE SU YÖNETİMİ İLE UYUM POLİTİKALARI Dr. Tuğba Ağaçayak İÇERİK Türkiye Ortalama Sıcaklık, Yağış Değerleri İklim Değişikliği ve Su Sorunları Kentler ve İklim Değişikliği Türkiye de Su Kaynakları

Detaylı

SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ

SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ Resmi Gazete Tarihi: 10.10.2009 Resmi Gazete Sayısı: 27372 SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ Amaç ve kapsam MADDE 1 (1) Bu Tebliğin amacı, 31/12/2004 tarihli ve 25687 sayılı Resmî

Detaylı

İÇME SUYU ELDE EDİLEN VEYA ELDE EDİLMESİ PLANLANAN YÜZEYSEL SULARIN KALİTESİNE DAİR YÖNETMELİK BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

İÇME SUYU ELDE EDİLEN VEYA ELDE EDİLMESİ PLANLANAN YÜZEYSEL SULARIN KALİTESİNE DAİR YÖNETMELİK BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Yönetmeliğin Yayınlandığı Resmi Gazete nin Tarihi Sayısı 29/06/2012 28338 İÇME SUYU ELDE EDİLEN VEYA ELDE EDİLMESİ PLANLANAN YÜZEYSEL SULARIN KALİTESİNE DAİR YÖNETMELİK Amaç BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam,

Detaylı

Yüzme Suyu Direktifi

Yüzme Suyu Direktifi MODÜL 1 Su Çerçeve Direktifi, Su Çerçeve Direktifinin Kardeş Direktiflerle İlişkisi, Nehir Havzası Yönetim Planlaması, Su Kütleleri, Tipoloji ve Sınıflandırma Yüzme Suyu Direktifi R. Michael Jackman Antalya

Detaylı

DAĞITIM GENELGE (2009/16)

DAĞITIM GENELGE (2009/16) Sayı : B.18.0.ÇYG.0.06.02-010.06.02/ Konu : Derin Deniz Deşarjı İzleme Genelgesi DAĞITIM 30.07.2009 GENELGE (2009/16) Bu Genelge, 13.02.2008 tarih ve 26786 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Yönetmelik

Detaylı

DENİZ ÇEVRESİNİN KORUNMASI VE KİRLİLİĞİN ÖNLENMESİ ÇALIŞMALARI. Murat TURAN (Deniz ve Kıyı Yönetimi Dairesi Başkanı)

DENİZ ÇEVRESİNİN KORUNMASI VE KİRLİLİĞİN ÖNLENMESİ ÇALIŞMALARI. Murat TURAN (Deniz ve Kıyı Yönetimi Dairesi Başkanı) DENİZ ÇEVRESİNİN KORUNMASI VE KİRLİLİĞİN ÖNLENMESİ ÇALIŞMALARI Murat TURAN (Deniz ve Kıyı Yönetimi Dairesi Başkanı) II. Marmara Denizi Sempozyumu İstanbul, Aralık 2015 Deniz Kirliliğinin Kaynakları 1-Deniz

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü DAĞITIM GENELGE (2009/16)

T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü DAĞITIM GENELGE (2009/16) Sayı : B.18.0.ÇYG.0.06.02-010.06.02/ Konu : Derin Deniz Deşarjı İzleme Genelgesi DAĞITIM 30.07.2009 GENELGE (2009/16) Bu Genelge, 13.02.2008 tarih ve 26786 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Yönetmelik

Detaylı

Yeşilırmak Havzası Taşkın Yönetim Planının Hazırlanması Projesi

Yeşilırmak Havzası Taşkın Yönetim Planının Hazırlanması Projesi T. C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI Su Yönetimi Genel Müdürlüğü Yeşilırmak Havzası Taşkın Yönetim Planının Hazırlanması Projesi Taşkın ve Kuraklık Yönetimi Daire Başkanlığı 03 Aralık 2013 / Afyonkarahisar

Detaylı

SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ

SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ 10 Ekim 2009 CUMARTESİ Resmî Gazete Sayı : 27372 Çevre ve Orman Bakanlığından: TEBLİĞ SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ Amaç ve kapsam MADDE 1 (1) Bu Tebliğin amacı, 31/12/2004 tarihli

Detaylı

Su Çerçeve Direktifi ve Genel Kavramlar. Ülkemizde Yapılan Çalışmalar. Belirli kirleticiler ve ÇKS leri. Alıcı ortam bazlı deşarj standartları

Su Çerçeve Direktifi ve Genel Kavramlar. Ülkemizde Yapılan Çalışmalar. Belirli kirleticiler ve ÇKS leri. Alıcı ortam bazlı deşarj standartları Su Çerçeve Direktifi ve Genel Kavramlar Ülkemizde Yapılan Çalışmalar Belirli kirleticiler ve ÇKS leri Alıcı ortam bazlı deşarj standartları Hassas alanlar İzleme programları Denizlerde kirlilik izleme

Detaylı

KONU BAŞLIĞI Örnek: ENERJİ VERİMLİLİĞİ NELER YAPILACAK? KISA SLOGAN ALTINDA KISA AÇIKLAMA (1 CÜMLE)

KONU BAŞLIĞI Örnek: ENERJİ VERİMLİLİĞİ NELER YAPILACAK? KISA SLOGAN ALTINDA KISA AÇIKLAMA (1 CÜMLE) KONU BAŞLIĞI Örnek: ENERJİ VERİMLİLİĞİ NELER YAPILACAK? KISA SLOGAN ALTINDA KISA AÇIKLAMA (1 CÜMLE) GÖRSEL MALZEME (FOTO, GRAFİK, ŞEKİL, LOGO VB.) GRAFİK VEYA TABLO (STRATEJİK PLANDA VERİLEN HEDEF VE ONLARA

Detaylı

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI İZLEME VE SU BİLGİ SİSTEMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI İZLEME VE SU BİLGİ SİSTEMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI İZLEME VE SU BİLGİ SİSTEMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI Şükran DENİZ Uzman Kasım 2015 1 SUNUM İÇERİĞİ AMAÇ NUMUNE KABI NUMUNE ALMA CİHAZ TİPLERİ NUMUNE ALMA YERİ NUMUNELERİN KORUNMASI

Detaylı

T.C. ANTALYA VALİLİĞİ Halk Sağlığı Müdürlüğü TÜRKİYE KIYILARINDA DENİZ SUYU KALİTESİ İZLEME ÇALIŞMALARI

T.C. ANTALYA VALİLİĞİ Halk Sağlığı Müdürlüğü TÜRKİYE KIYILARINDA DENİZ SUYU KALİTESİ İZLEME ÇALIŞMALARI .docx TÜRKİYE KIYILARINDA DENİZ SUYU KALİTESİ İZLEME ÇALIŞMALARI İçerik -Yasal mevzuat -Yüzme alanlarının ve izleme noktalarının belirlenmesi -İzleme noktalarının güncellenmesi -Yüzme sezonu bilgisi -Numune

Detaylı

HAVZA KORUMA EYLEM PLANLARI EYLEMLERİ

HAVZA KORUMA EYLEM PLANLARI EYLEMLERİ Türkiye de Su Yönetiminin Değişimi Taner KİMENÇE, Altunkaya ÇAVUŞ,Burhan Fuat Çankaya 31 Ocak 2017 HAVZA KORUMA EYLEM PLANLARI EYLEMLERİ Havza Koruma Eylem Planları ile Ülkemizde bulunan 25 Nehir Havzasının

Detaylı

ÇEV 219 Biyoçeşitlilik. Ötrofikasyon. Ötrofikasyon

ÇEV 219 Biyoçeşitlilik. Ötrofikasyon.   Ötrofikasyon ÇEV 219 Biyoçeşitlilik Ötrofikasyon Öğr. Gör. Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Ötrofikasyon Eutrophication (Bataklıklaşma) kelimesi eski Yunancadaki eutrophos kelimesinden gelmektedir. Eutrophos:

Detaylı

TÜRKİYE ÇEVRE POLİTİKASINA ÖNEMLİ BİR DESTEK: AVRUPA BİRLİĞİ DESTEKLİ PROJELER

TÜRKİYE ÇEVRE POLİTİKASINA ÖNEMLİ BİR DESTEK: AVRUPA BİRLİĞİ DESTEKLİ PROJELER Technical Assistance for Implementation Capacity for the Environmental Noise Directive () Çevresel Gürültü Direktifi nin Uygulama Kapasitesi için Teknik Yardım Projesi Technical Assistance for Implementation

Detaylı

NOKTASAL KAYNAKLI TOPRAK KİRLİLİĞİ VE KİRLENMİŞ SAHALAR BİLGİ SİSTEMİ

NOKTASAL KAYNAKLI TOPRAK KİRLİLİĞİ VE KİRLENMİŞ SAHALAR BİLGİ SİSTEMİ NOKTASAL KAYNAKLI TOPRAK KİRLİLİĞİ VE KİRLENMİŞ SAHALAR BİLGİ SİSTEMİ Gökhan ÖKTEM Çevre Mühendisi Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü - Su ve Toprak Yönetimi Dairesi Başkanlığı - Toprak Kirliliği Kontrolü

Detaylı

İZİN BAŞVURUSU İÇERİĞİ PETROL RAFİNERİLERİ

İZİN BAŞVURUSU İÇERİĞİ PETROL RAFİNERİLERİ İZİN BAŞVURUSU İÇERİĞİ PETROL RAFİNERİLERİ 1 AŞAĞIDA ADI GEÇEN TESİSİN BİRİMLERİ İÇİN ENTEGRE ÇEVRE İZNİ GEREKLİLİĞİ İÇİN TEMEL PROJE : YERLEŞKE ADRESİ: VERİLİŞ TARİHİ: HAZIRLAYAN KİŞİ 1 : Adı - Soyadı

Detaylı

Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü

Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü Çevre Denetimi Ani, planlı, birleşik denetimler ve izlemeler yapılmaktadır. 2872 sayılı Çevre Kanunu ve yönetmelikleri kapsamında Hava, Su,

Detaylı

Kirlenmiş Saha Temizleme ve İzleme Teknik Rehberi Prof. Dr. Kahraman Ünlü O.D.T.Ü. Çevre Mühendisliği Bölümü

Kirlenmiş Saha Temizleme ve İzleme Teknik Rehberi Prof. Dr. Kahraman Ünlü O.D.T.Ü. Çevre Mühendisliği Bölümü Toprak Kirliliğinin Kontrolu ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik Uygulamaları İçin Personel Eğitim Semineri 20-24 Haziran 2011 & 27 Haziran 1 Temmuz 2011 Kirlenmiş Saha Temizleme ve

Detaylı

Türkiye de Stratejik Çevresel Değerlendirme: İhtiyaçlar, Zorluklar ve Fırsatlar

Türkiye de Stratejik Çevresel Değerlendirme: İhtiyaçlar, Zorluklar ve Fırsatlar Technical Assistance for Implementation of the By-Law on Strategic Environmental Assessment EuropeAid/133447/D/SER/TR Stratejik Çevresel Değerlendirme Yönetmeliği'nin Uygulanması Teknik Yardım Projesi

Detaylı

HAVZA SEÇİMİ YÖNTEM VE KRİTERLERİ

HAVZA SEÇİMİ YÖNTEM VE KRİTERLERİ Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü HAVZA SEÇİMİ YÖNTEM VE KRİTERLERİ Toprak Muhafaza ve Havza Islahı Dairesi Başkanı Havza? Hidrolojik olarak; Bir akarsu tarafından parçalanan, kendine

Detaylı

MARMARA BÖLGESİNDEKİ HAVZA KORUMA EYLEM PLANI

MARMARA BÖLGESİNDEKİ HAVZA KORUMA EYLEM PLANI MARMARA BÖLGESİNDEKİ HAVZA KORUMA EYLEM PLANI 1 İÇERİK 1. HAVZA KORUMA EYLEM PLANLARI 2. MARMARA VE SUSURLUK HAVZALARI 3. ULUSAL HAVZA YÖNETİM STRATEJİSİ 4. HAVZA YÖNETİM YAPILANMASI 5. NEHİR HAVZA YÖNETİM

Detaylı

ÇEVRE KANUNUNCA ALINMASI GEREKEN İZİN VE LİSANSLAR HAKKINDA YÖNETMELİK KAPSAMINDA ATIKSULARINI DERİN DENİZ DEŞARJI YÖNTEMİ İLE DENİZE DEŞARJ YAPMAK

ÇEVRE KANUNUNCA ALINMASI GEREKEN İZİN VE LİSANSLAR HAKKINDA YÖNETMELİK KAPSAMINDA ATIKSULARINI DERİN DENİZ DEŞARJI YÖNTEMİ İLE DENİZE DEŞARJ YAPMAK ÇEVRE KANUNUNCA ALINMASI GEREKEN İZİN VE LİSANSLAR HAKKINDA YÖNETMELİK KAPSAMINDA ATIKSULARINI DERİN DENİZ DEŞARJI YÖNTEMİ İLE DENİZE DEŞARJ YAPMAK İSTEYEN KURUM VE KURULUŞLAR İÇİN ÇEVRE İZNİ BAŞVURU ŞARTLARI

Detaylı

Yeraltısuları. nedenleri ile tercih edilmektedir.

Yeraltısuları. nedenleri ile tercih edilmektedir. DERS 2 Yeraltısuları Türkiye'de yeraltısularından yararlanma 1950den sonra hızla artmış, geniş ovaların sulanmasında, yerleşim merkezlerinin su gereksinimlerinin karşılanmasında kullanılmıştır. Yeraltısuları,

Detaylı

Avrupa Birliği Taşkın Direktifi ve Ülkemizde Taşkın Direktifi Hususunda Yapılan Çalışmalar

Avrupa Birliği Taşkın Direktifi ve Ülkemizde Taşkın Direktifi Hususunda Yapılan Çalışmalar ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI Su Yönetimi Genel Müdürlüğü Taşkın ve Kuraklık Yönetim Planlaması Dairesi Başkanlığı Avrupa Birliği Taşkın Direktifi ve Ülkemizde Taşkın Direktifi Hususunda Yapılan Çalışmalar

Detaylı

Yıllar 2015 2016 2017 2018 2019 PROJE ADIMI - FAALİYET. Sorumlu Kurumlar. ÇOB, İÇOM, DSİ, TİM, Valilikler, Belediyeler ÇOB, İÇOM, Valilikler

Yıllar 2015 2016 2017 2018 2019 PROJE ADIMI - FAALİYET. Sorumlu Kurumlar. ÇOB, İÇOM, DSİ, TİM, Valilikler, Belediyeler ÇOB, İÇOM, Valilikler 1. HAVZA KORUMA PLANI KURUM VE KURULUŞLARIN KOORDİNASYONUNUN 2. SAĞLANMASI 3. ATIK SU ve ALTYAPI YÖNETİMİ 3.1. Göl Yeşil Kuşaklama Alanındaki Yerleşimler Koruma Planı'nda önerilen koşullarda önlemlerin

Detaylı

AVRUPA BİRLİĞİ SU ÇERÇEVE DİREKTİFİ VE NEHİR HAVZASI YÖNETİM PLANI. Huriye İNCECİK CEYLAN Orman ve Su İşleri Uzmanı

AVRUPA BİRLİĞİ SU ÇERÇEVE DİREKTİFİ VE NEHİR HAVZASI YÖNETİM PLANI. Huriye İNCECİK CEYLAN Orman ve Su İşleri Uzmanı AVRUPA BİRLİĞİ SU ÇERÇEVE DİREKTİFİ VE NEHİR HAVZASI YÖNETİM PLANI Huriye İNCECİK CEYLAN Orman ve Su İşleri Uzmanı 14 Ekim 2015 İÇERİK AB Su Çerçeve Direktifi (SÇD) SÇD Amacı SÇD Hedefleri SÇD Önemli Konular

Detaylı

AVRUPA BİRLİĞİ SU ÇERÇEVE DİREKTİFİ VE BU ALANDA TÜRKİYE DE YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALAR

AVRUPA BİRLİĞİ SU ÇERÇEVE DİREKTİFİ VE BU ALANDA TÜRKİYE DE YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALAR AVRUPA BİRLİĞİ SU ÇERÇEVE DİREKTİFİ VE BU ALANDA TÜRKİYE DE YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALAR Ayla EFEOGLU Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü AB İle İlişkiler Şube Müdürü İÇERİK AB Su Çerçeve Direktifi hakkında genel

Detaylı

ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE DE ATIKSU YÖNETİMİ

ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE DE ATIKSU YÖNETİMİ ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE DE ATIKSU YÖNETİMİ Ece SARAOĞLU Çevre ve Şehircilik Uzmanı 7. Türk-Alman Su İşbirliği Günleri 03.11.2017 Sunum İçeriği Atıksu Politikamız Ülkemizde Atıksu Mevzuatı

Detaylı

Resmi Gazete Tarihi: Resmi Gazete Sayısı: 26894

Resmi Gazete Tarihi: Resmi Gazete Sayısı: 26894 KABUKLU SU ÜRÜNLERİNİN YETİŞTİĞİ SULARA İLİŞKİN KALİTE STANDARDLARI HAKKINDA TEBLİĞ (TEBLİĞ NO:2008-29) Resmi Gazete Tarihi: 02.06.2008 Resmi Gazete Sayısı: 26894 BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Tanımlar ve

Detaylı

Prof. Dr.Lütfi AKCA Müsteşar

Prof. Dr.Lütfi AKCA Müsteşar Doğal kaynakların korunması ve sürdürülebilir yönetiminin sağlanması 21.yy da insanlığın en önemli sorunlarından biri olmaya devam etmektedir. Dünya nüfusundaki hızlı artışla beraber, doğal kaynakların

Detaylı

TURİZMİN GENEL DEĞERLENDİRİLMESİ. Necip BOZ Koordinatör TÜROFED Türkiye Otelciler Federasyonu

TURİZMİN GENEL DEĞERLENDİRİLMESİ. Necip BOZ Koordinatör TÜROFED Türkiye Otelciler Federasyonu TURİZMİN GENEL DEĞERLENDİRİLMESİ Necip BOZ Koordinatör TÜROFED Türkiye Otelciler Federasyonu 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 199 1991 1992 2 25 Turizm İşletmesi Belgeli Tesis Sayısı 1982-1992 2

Detaylı

VERİ TABANI OLUŞTURULMASI VE WEB SAYFASININ HAZIRLANMASI (İP 6)

VERİ TABANI OLUŞTURULMASI VE WEB SAYFASININ HAZIRLANMASI (İP 6) VERİ TABANI OLUŞTURULMASI VE WEB SAYFASININ HAZIRLANMASI (İP 6) Bu iş paketi kapsamında, İP1, İP2 ve İP3 iş paketlerinden elde edilen bilgiler kullanılarak Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) destekli bir veri

Detaylı

SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ

SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ Bu Tebliğ, 12 Mart 1989 tarihli ve 20106 sayılı Resmî Gazete de yayınlanmıştır. Amaç Madde 1 - Bu tebliğ, 9 Ağustos 1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre

Detaylı

USBS Ulusal Su Bilgi Sistemi Projesi

USBS Ulusal Su Bilgi Sistemi Projesi USBS Ulusal Su Bilgi Sistemi Projesi USBS YAPISI 08.12.2014 Su Yönetimi Genel Müdürlüğü İzleme ve Su Bilgi Sistemi Dairesi Başkanlığı Su Bilgi Sistemi Şube Müdürlüğü 1 Sunum Planı Geçmiş Süreçler Gelecek

Detaylı

MERİÇ NEHRİ TAŞKIN ERKEN UYARI SİSTEMİ

MERİÇ NEHRİ TAŞKIN ERKEN UYARI SİSTEMİ T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü MERİÇ NEHRİ TAŞKIN ERKEN UYARI SİSTEMİ Dr. Bülent SELEK, Daire Başkanı - DSİ Etüt, Planlama ve Tahsisler Dairesi Başkanlığı, ANKARA Yunus

Detaylı

TÜBİTAK MAM ÇEVRE ENSTİTÜSÜ ÖZEL HÜKÜM PROJELERİ

TÜBİTAK MAM ÇEVRE ENSTİTÜSÜ ÖZEL HÜKÜM PROJELERİ TÜBİTAK MAM ÇEVRE ENSTİTÜSÜ ÖZEL HÜKÜM PROJELERİ Eğirdir Beyşehir Karacaören Alt Havzaları ÖH Alanları Atatürk Baraj Gölü ÖH Alanı Doğal kaynakların sürdürülebilir yönetimi için; İçme suyu kaynaklarının

Detaylı

TÜRKİYE SULAKALANLAR KONGRESİ SONUÇ BİLDİRGESİ 22-23 Mayıs 2009 Eskikaraağaç Bursa

TÜRKİYE SULAKALANLAR KONGRESİ SONUÇ BİLDİRGESİ 22-23 Mayıs 2009 Eskikaraağaç Bursa TÜRKİYE SULAKALANLAR KONGRESİ SONUÇ BİLDİRGESİ 22-23 Mayıs 2009 Eskikaraağaç Bursa Ülkemizde sulakalanların tarihi, bataklıkların kurutulmasının ve tarım alanı olarak düzenlenmesinin tarihiyle birlikte

Detaylı

TMMOB ÇEVRE MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ

TMMOB ÇEVRE MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ 1-GİRİŞ Bu raporun amacı; Kadıköy Ön Arıtma Tesisinin bulunduğu alanda yapılacak olan Biyolojik Atık Su Arıtma Tesis hakkında Teknik bilgilendirme yapılmasıdır. 2-KADIKÖY ÖN ARITMA TESİSİ %100 dış kaynaklı

Detaylı

KENTSEL SU YÖNETĠMĠNDE ÇAĞDAġ GÖRÜġLER VE YAKLAġIMLAR

KENTSEL SU YÖNETĠMĠNDE ÇAĞDAġ GÖRÜġLER VE YAKLAġIMLAR KENTSEL SU YÖNETĠMĠNDE ÇAĞDAġ GÖRÜġLER VE YAKLAġIMLAR Dr. Canan KARAKAġ ULUSOY Jeoloji Yüksek Mühendisi 26-30 Ekim 2015 12.11.2015 Antalya Kentsel Su Yönetiminin Evreleri Kentsel Su Temini ve Güvenliği

Detaylı

3.10. ÇEVRESEL SORUNLAR VE RİSK ALGISI

3.10. ÇEVRESEL SORUNLAR VE RİSK ALGISI 3.10. ÇEVRESEL SORUNLAR VE RİSK ALGISI 3.10.1. İstanbul da Çevresel Konular 3.10.1.1. Hava Kalitesi İstanbul un nüfusunun hızlı artışı ve kalitesiz yakıt kullanımı nedeniyle 1985 li yıllardan itibaren

Detaylı

İSTANBUL UN YENİ SU KAYNAĞI SAKARYA NEHRİ VE SU ALMA YAPISI TEKNİK TESPİT GÖRÜŞÜ

İSTANBUL UN YENİ SU KAYNAĞI SAKARYA NEHRİ VE SU ALMA YAPISI TEKNİK TESPİT GÖRÜŞÜ TEKNİK TESPİT RAPORU 2014 İSTANBUL UN YENİ SU KAYNAĞI SAKARYA NEHRİ VE SU ALMA YAPISI TEKNİK TESPİT GÖRÜŞÜ [TMMOB ÇEVRE MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ] 30 AĞUSTOS 2014 TMMOB Çevre Mühendisleri Odası

Detaylı

ENTEGRE ÇEVRE ĠZNĠ YÖNETMELĠK TASLAĞINA ĠLĠġKĠN GÖRÜġ BĠLDĠRĠM FORMU

ENTEGRE ÇEVRE ĠZNĠ YÖNETMELĠK TASLAĞINA ĠLĠġKĠN GÖRÜġ BĠLDĠRĠM FORMU ENTEGRE ÇEVRE ĠZNĠ YÖNETMELĠK TASLAĞINA ĠLĠġKĠN GÖRÜġ BĠLDĠRĠM FORMU Kurum/KuruluĢ Adı : TÜSİAD ĠletiĢim Bilgileri : Meşrutiyet Cad. No 46, 34420, Tepebaşı, İstanbul Tel : (0212) 249 19 29 Faks : (0212)

Detaylı

PROJE - FAALİYET KISA VADE ORTA VADE UZUN VADE 1 HAVZA KORUMA EYLEM PLANI STRATEJİSİNİN OLUŞTURULMASI

PROJE - FAALİYET KISA VADE ORTA VADE UZUN VADE 1 HAVZA KORUMA EYLEM PLANI STRATEJİSİNİN OLUŞTURULMASI 1 HAVZA KORUMA EYLEM PLANI STRATEJİSİNİN OLUŞTURULMASI ÇOB, DSİ, İB, Valilikler, Belediyeler, Üniversiteler, TÜBİTAK HSA/ÇİB 2 KURUM VE KURULUŞLARIN KOORDİNASYONUNUN SAĞLANMASI ÇOB, Valilikler HSA/ÇİB

Detaylı

YÜZEYSEL SU KALİTESİ YÖNETİMİ, SINIFLANDIRMA VE İZLEME YÖNETMELİĞİ. BİRİNCİ BÖLÜM: Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak ve Tanımlar

YÜZEYSEL SU KALİTESİ YÖNETİMİ, SINIFLANDIRMA VE İZLEME YÖNETMELİĞİ. BİRİNCİ BÖLÜM: Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak ve Tanımlar YÜZEYSEL SU KALİTESİ YÖNETİMİ, SINIFLANDIRMA VE İZLEME YÖNETMELİĞİ Orman ve Su İşleri Bakanlığı Resmi Gazete Tarihi:.. Resmi Gazete Sayısı:.. BİRİNCİ BÖLÜM: Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak ve Tanımlar Amaç

Detaylı

SYGM ÇEVRE MÜHENDİSİ SEMİH EMLEKÇİ

SYGM ÇEVRE MÜHENDİSİ SEMİH EMLEKÇİ SYGM ÇEVRE MÜHENDİSİ SEMİH EMLEKÇİ SONUÇ VE DEĞERLENDİRME İÇERİK SUYUN ÖNEMİ TÜRKİYE DE SU AVRUPA BİRLİĞİ NDE SU KAYNAKLARI AB SU ÇERÇEVE DİREKTİFİ SU ÇERÇEVE DİREKTİFİNİN ANA PRENSİPLERİ TÜRKİYE DE SU

Detaylı

TR 2008 IB EN 04 MADEN ATIKLARININ YÖNETİMİ PROJESİ

TR 2008 IB EN 04 MADEN ATIKLARININ YÖNETİMİ PROJESİ TR 2008 IB EN 04 MADEN ATIKLARININ YÖNETİMİ PROJESİ Ülkü Füsun ERTÜRK Maden atıkları ve Tehlikesiz Atıkların Yönetimi Şube Müdürlüğü Kimya Müh. Antalya, 24-26.04.2012 Maden Atıklarının Yönetimi Projesi

Detaylı

CEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon. Türkiye deki Atıksu Altyapısı ve Atıksu Mevzuatı

CEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon. Türkiye deki Atıksu Altyapısı ve Atıksu Mevzuatı CEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon Türkiye deki Atıksu Altyapısı ve Atıksu Mevzuatı Yrd. Doç. Dr. Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Türkiye deki Mevcut Atık Su Altyapısı Su kullanımı ve atık

Detaylı

ÖRNEK SAYILARININ BELİRLENMESİNDE SEKTÖR VE SAHALARA GÖRE FARKLI YAKLAŞIMLAR

ÖRNEK SAYILARININ BELİRLENMESİNDE SEKTÖR VE SAHALARA GÖRE FARKLI YAKLAŞIMLAR ÖRNEK SAYILARININ BELİRLENMESİNDE SEKTÖR VE SAHALARA GÖRE FARKLI YAKLAŞIMLAR Burak DEVECİ Genel Müdür, Jeoloji Müh. T. +90 312 442 8939 M. +90 532 151 2276 burak.deveci@bcagroup.com.tr Ön İnceleme Örnekleme

Detaylı

AĞAÇLANDIRMALARDA UYGULAMA ÖNCESİ ÇALIŞMALAR

AĞAÇLANDIRMALARDA UYGULAMA ÖNCESİ ÇALIŞMALAR AĞAÇLANDIRMALARDA UYGULAMA ÖNCESİ ÇALIŞMALAR Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 1 Ağaçlandırma çalışmalarında amaç tespiti ile işe başlamak ilk hedeftir. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 2 Amaç tespiti ülkemizin ormancılık

Detaylı

BÜYÜK MELEN HAVZASI ENTEGRE KORUMA VE SU YÖNETİMİ. Prof. Dr. İzzet Öztürk İTÜ Çevre Mühendisliği Bölümü

BÜYÜK MELEN HAVZASI ENTEGRE KORUMA VE SU YÖNETİMİ. Prof. Dr. İzzet Öztürk İTÜ Çevre Mühendisliği Bölümü BÜYÜK MELEN HAVZASI ENTEGRE KORUMA VE SU YÖNETİMİ Prof. Dr. İzzet Öztürk İTÜ Çevre Mühendisliği Bölümü GÜNDEM Büyük Melen Havzası nın Konumu ve Önemi Büyük Melen Havzası ndan İstanbul a Su Temini Projesi

Detaylı

Dr. Müge ŞANAL. Ziraat Mühendisi Antalya

Dr. Müge ŞANAL. Ziraat Mühendisi Antalya Dr. Müge ŞANAL Ziraat Mühendisi 06.04.2017 Antalya 1 Ülkemiz binlerce yıllık kültürel birikimi ve doğal güzellikleri ile dünyanın önemli kültür ve turizm merkezleri arasında yer almaktadır. 2 Kültür ve

Detaylı

İçme Suyu kaynağı Olarak Sapanca Gölü nün Bütünleşik Yaklaşımlı Havza Yönetimi İle Korunması ve Güvenli Su Temini

İçme Suyu kaynağı Olarak Sapanca Gölü nün Bütünleşik Yaklaşımlı Havza Yönetimi İle Korunması ve Güvenli Su Temini İçme Suyu kaynağı Olarak Sapanca Gölü nün Bütünleşik Yaklaşımlı Havza Yönetimi İle Korunması ve Güvenli Su Temini Dr. Rüstem KELEŞ SASKİ Genel Müdürü 29 Ekim 2015 Sunum içeriği I. Giriş II. Havza Korumada

Detaylı

Sayı : B.18.0.ÇYG.0.06.02-010.06.02-8934 27.07.2006 Konu : Derin Deniz Deşarjı Proje Onay Genelgesi DAĞITIM GENELGE (2006/21)

Sayı : B.18.0.ÇYG.0.06.02-010.06.02-8934 27.07.2006 Konu : Derin Deniz Deşarjı Proje Onay Genelgesi DAĞITIM GENELGE (2006/21) Sayı : B.18.0.ÇYG.0.06.02-010.06.02-8934 27.07.2006 Konu : Derin Deniz Deşarjı Proje Onay Genelgesi DAĞITIM GENELGE (2006/21) Bu Genelge, 08.05.2003 tarih ve 25102 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe

Detaylı

I. PROJENİN HAZIRLANMASI VE SORUMLULUKLAR

I. PROJENİN HAZIRLANMASI VE SORUMLULUKLAR Sayı : B.18.0.ÇYG.0.06.02-010.06.02-8934 27.07.2006 Konu : Derin Deniz Deşarjı Proje Onay Genelgesi DAĞITIM GENELGE (2006/21) Bu Genelge, 08.05.2003 tarih ve 25102 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe

Detaylı

SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ

SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Su Ortamlarının Kalite Sınıflandırılması Kıtaiçi Yüzeysel Suların Sınıflandırılması Madde 7 (Mülga:RG-30/11/2012-28483) (4) Su Kalite Sınıfının Belirlenmesi

Detaylı

Endüstriyel Kaynaklı Kirlenmiş Sahaların Yönetimi İçin Bilgi Sistemi Geliştirilmesi

Endüstriyel Kaynaklı Kirlenmiş Sahaların Yönetimi İçin Bilgi Sistemi Geliştirilmesi İ.T.Ü. 11. Endüstriyel Kirlenme Kontrolü Sempozyumu 11-13 Haziran 2008 Endüstriyel Kaynaklı Kirlenmiş Sahaların Yönetimi İçin Bilgi Sistemi Geliştirilmesi Dr. Serkan Girgin, M. Güvener, Ş. Polat, B. Büyüker,

Detaylı

Kentsel Atıksu Yönetimi

Kentsel Atıksu Yönetimi T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK K BAKANLIĞI Kentsel Atıksu Yönetimi Buğçe e DOĞAN ÇİMENTEPE Çevre ve Şehircilik Uzmanı Çevre Yönetimi Y Genel MüdürlM rlüğü 07-10 Haziran 2012 - İstanbul Sunumun İçeriği Bakanlığımızın

Detaylı

ŞEKİL LİSTESİ... ix TABLO LİSTESİ... xxxi MEVCUT TESİSLERİN İNCELENMESİ (İP 1)... 1

ŞEKİL LİSTESİ... ix TABLO LİSTESİ... xxxi MEVCUT TESİSLERİN İNCELENMESİ (İP 1)... 1 İÇİNDEKİLER ŞEKİL LİSTESİ... ix TABLO LİSTESİ... xxxi MEVCUT TESİSLERİN İNCELENMESİ (İP 1)... 1 Bölgesel Değerlendirme... 2 Marmara Bölgesi... 2 Karadeniz Bölgesi... 13 1.1.3. Ege Bölgesi... 22 Akdeniz

Detaylı

Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü

Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü YENİLENMİŞ TÜRKİYE DİRİ FAY HARİTALARI VE DEPREM TEHLİKESİNİN BELİRLENMESİ AÇISINDAN ÖNEMİ Dr. Tamer Y. DUMAN MTA Genel Müdürlüğü, Jeoloji Etütleri Dairesi Türkiye neden bir deprem ülkesi? Yerküre iç-dinamikleri

Detaylı

ISO Doğal ve Yapay Göllerden Numune Alma Kılavuzu TS 6291 Göl ve Göletlerden Numune Alma Kuralları

ISO Doğal ve Yapay Göllerden Numune Alma Kılavuzu TS 6291 Göl ve Göletlerden Numune Alma Kuralları SU YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İZLEME VE SU BİLGİ SİSTEMİ DAİRE BAŞKANLIĞI ISO 5667-4 Doğal ve Yapay Göllerden Numune Alma Kılavuzu TS 6291 Göl ve Göletlerden Numune Alma Kuralları KİMYASAL İZLEME ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ

Detaylı

Doğal Su Ekosistemleri. Yapay Su Ekosistemleri

Doğal Su Ekosistemleri. Yapay Su Ekosistemleri Okyanuslar ve denizler dışında kalan ve karaların üzerinde hem yüzeyde hem de yüzey altında bulunan su kaynaklarıdır. Doğal Su Ekosistemleri Akarsular Göller Yer altı su kaynakları Bataklıklar Buzullar

Detaylı

TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ VE KİRLENMİŞ SAHALAR BİLGİ SİSTEMİ

TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ VE KİRLENMİŞ SAHALAR BİLGİ SİSTEMİ Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü - Su ve Toprak Yönetimi Dairesi Başkanlığı - Toprak Kirliliği Kontrolü Şubesi TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ VE KİRLENMİŞ SAHALAR BİLGİ SİSTEMİ Gökhan ÖKTEM Çevre Mühendisi

Detaylı

T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Faaliyet Ön Bilgi Formu

T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Faaliyet Ön Bilgi Formu Ek-3: Faaliyet Ön Bilgi Formu T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Faaliyet Ön Bilgi Formu Kod No:... Tarih:.../.../... Bu form, toprak kirliliği potansiyeli bulunan endüstriyel faaliyetler ile ilgili genel

Detaylı

ATIKLARIN DÜZENLİ DEPOLANMASINA DAİR YÖNETMELİK

ATIKLARIN DÜZENLİ DEPOLANMASINA DAİR YÖNETMELİK ATIKLARIN DÜZENLİ DEPOLANMASINA DAİR YÖNETMELİK Lisans başvurusu Düzenli depolama tesisleri için tesisin bulunduğu belediyeden usulüne göre alınmış izin veya ruhsat üzerine Bakanlıktan lisans alınması

Detaylı

ATIKSU YÖNETİMİ ve SU TEMİNİ PROJEKSİYONLARI Aralık 2015. Dr. Dursun Atilla ALTAY Genel Müdür

ATIKSU YÖNETİMİ ve SU TEMİNİ PROJEKSİYONLARI Aralık 2015. Dr. Dursun Atilla ALTAY Genel Müdür ATIKSU YÖNETİMİ ve SU TEMİNİ PROJEKSİYONLARI Aralık 2015 Dr. Dursun Atilla ALTAY Genel Müdür Marmara Havzası ve Atıksu Yönetimi 1950'li yıllar Caddebostan Plajı 1980'li yıllar Ülkemizin en kalabalık şehri

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü Sayı: 43986390-150.01/196 21/01/2015 Konu: Çevre İzin Belgesi OTO TRİM OTOMOTİV SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ DENİZLİ KÖYÜ ATATÜRK CAD. NO:172 GEBZE/KOCAELİ GEBZE / KOCAELİ İlgi: (a) 16/01/2014 tarihli

Detaylı

Risk Analiz Prosedürü

Risk Analiz Prosedürü Risk Analiz Prosedürü Doküman Tarihi: 9.11.217 AdlBelge-ORN-82 Yeni Yayın 1-Kontrolsüz Kopya Önceki Prosesler (Girdilerin Kaynakları): Proses (BİLGİ) Girdileri: Diğer tüm prosesler "Risk Analiz Sürecine"

Detaylı

İçmesuyu Elde Edilen veya Elde Edilmesi Planlanan Yüzeysel Suların Kalitesine Dair Yönetmelik (79/869/AB ile değişik 75/440/AB)

İçmesuyu Elde Edilen veya Elde Edilmesi Planlanan Yüzeysel Suların Kalitesine Dair Yönetmelik (79/869/AB ile değişik 75/440/AB) İçmesuyu Elde Edilen veya Elde Edilmesi Planlanan Yüzeysel Suların Kalitesine Dair Yönetmelik (79/869/AB ile değişik 75/440/AB) BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1 Bu Yönetmeliğin

Detaylı

İşçi sağlığı ve güvenliğine (İSAGÜ) yönelik önlemlerin alınması ve etkin bir şekilde uygulanması, İSAGÜ bilincinin oluşması ile ilgilidir.

İşçi sağlığı ve güvenliğine (İSAGÜ) yönelik önlemlerin alınması ve etkin bir şekilde uygulanması, İSAGÜ bilincinin oluşması ile ilgilidir. 1. GİRİŞ İşçi sağlığı ve güvenliğine (İSAGÜ) yönelik önlemlerin alınması ve etkin bir şekilde uygulanması, İSAGÜ bilincinin oluşması ile ilgilidir. 1 Limanlar, Türkiye ekonomisinin en önemli destek üniteleridir.

Detaylı

DOĞA - İNSAN İLİŞKİLERİ VE ÇEVRE SORUNLARININ NEDENLERİ DERS 3

DOĞA - İNSAN İLİŞKİLERİ VE ÇEVRE SORUNLARININ NEDENLERİ DERS 3 DOĞA - İNSAN İLİŞKİLERİ VE ÇEVRE SORUNLARININ NEDENLERİ DERS 3 İnsan yaşamı ve refahı tarihsel süreç içinde hep doğa ve doğal kaynaklarla kurduğu ilişki ile gelişmiştir. Özellikle sanayi devrimine kadar

Detaylı

ULUSAL SU VE SAĞLIK KONGRESİ

ULUSAL SU VE SAĞLIK KONGRESİ T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ULUSAL SU VE SAĞLIK KONGRESİ NEHĠR HAVZA YÖNETĠM PLANLARI, SU ÇERÇEVE DĠREKTĠFĠ VE BU KAPSAMDA DSĠ TARAFINDAN YAPILAN YERÜSTÜ SU KALĠTESĠ

Detaylı

Mavi Bayraklı Plajlarda Deniz Kirlilikleri ve Şikayetlerin Değerlendirilmesi. Doğan Karataş TÜRÇEV Kuzey Ege İlleri Şubesi Koordinatörü

Mavi Bayraklı Plajlarda Deniz Kirlilikleri ve Şikayetlerin Değerlendirilmesi. Doğan Karataş TÜRÇEV Kuzey Ege İlleri Şubesi Koordinatörü Mavi Bayraklı Plajlarda Deniz Kirlilikleri ve Şikayetlerin Değerlendirilmesi Doğan Karataş TÜRÇEV Kuzey Ege İlleri Şubesi Koordinatörü Mavi Bayrak ödülü, belirlenmiş olan 33 kriterin yerine getirilmesine

Detaylı

SU ÇERÇEVE DİREKTİFİ

SU ÇERÇEVE DİREKTİFİ SUNUM İÇERİĞİ Su Çerçeve Direktifi Nehir Havza Yönetim Planı Su Kütlelerinin Karakterizasyonunun Belirlenmesi Çevresel Hedefler ve Durum Sınıflandırması Baskılar ve Etkiler Maliyet Etkinliği ve İzleme

Detaylı

AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU ¹ ²

AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU ¹ ² Çevre Danışmanlık Firmasının İsmi ve Logosu AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU ¹ ² Tetkik Tarihi : Tetkik Saati : A - İŞLETME BİLGİLERİ Adı Adresi Faaliyet Konusu ÇKAGİLHY Kapsamındaki Yeri ÇED Mevzuatına Göre

Detaylı

SU KİRLİLİĞİ HİDROLOJİK DÖNGÜ. Bir damla suyun atmosfer ve litosfer arasındaki hareketi HİDROLOJİK DÖNGÜ

SU KİRLİLİĞİ HİDROLOJİK DÖNGÜ. Bir damla suyun atmosfer ve litosfer arasındaki hareketi HİDROLOJİK DÖNGÜ SU KİRLİLİĞİ HİDROLOJİK DÖNGÜ Atmosfer de bulunan su buharı başlangıç kabul edilirse buharın yoğunlaşarak yağışa dönüşmesi ve yer yüzüne ulaşıp çeşitli aşamalardan geçtik ten sonra tekrar atmosfere buhar

Detaylı

İçme Suyu Kaynağı Olarak Sapanca Gölü nün Bütünleşik Yaklaşımlı Havza Yönetimi İle Korunması Ve Güvenli Su Temini

İçme Suyu Kaynağı Olarak Sapanca Gölü nün Bütünleşik Yaklaşımlı Havza Yönetimi İle Korunması Ve Güvenli Su Temini İçme Suyu Kaynağı Olarak Sapanca Gölü nün Bütünleşik Yaklaşımlı Havza Yönetimi İle Korunması Ve Güvenli Su Temini Dr. Rüstem KELEŞ SASKİ Genel Müdürü «Allah insanı yalnız ve yalnız kendisine kulluk etsin

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü. ÖZETİ: Derin Deniz Deşarjı Proje Onay Genelgesi GENELGE NO. ------------ (2006/21)

T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü. ÖZETİ: Derin Deniz Deşarjı Proje Onay Genelgesi GENELGE NO. ------------ (2006/21) T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Genelge No: 2006/21 Tarih : 27.07.2006 ÖZETİ: Derin Deniz Deşarjı Proje Onay Genelgesi GENELGE NO. ------------ (2006/21) (Bu Genelge'nin, 2011

Detaylı

Tecrübeye Dayanan Risklerde Aksiyon Planına Dahil Edilir

Tecrübeye Dayanan Risklerde Aksiyon Planına Dahil Edilir Sayfa No: 1-5 Doküman Tarihi: 12.1.217 SUREC-1 Önceki Prosesler (Girdilerin Kaynakları): Diğer tüm prosesler "ne" kaynak girdi sağlamaktadırlar. Proses (BİLGİ) Girdileri: Risk Aksiyon Planları (PLAN-1)

Detaylı

HAVA KALİTESİ YÖNETİMİ

HAVA KALİTESİ YÖNETİMİ HAVA KALİTESİ YÖNETİMİ Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM Prof.Dr. Tolga ELBİR Dr.Öğr.Üyesi Yetkin DUMANOĞLU CEV-3616 Hava Kirliliği ve Kontrolu Hava Kalitesi Yönetimi Bir bölgede hava kalitesi seviyelerinin iyileştirilmesi

Detaylı

İÇİNDEKİLER SI BASKISI İÇİN ÖN SÖZ. xvi. xxi ÇEVİRİ EDİTÖRÜNDEN. BÖLÜM BİR Çevresel Problemlerin Belirlenmesi ve Çözülmesi 3

İÇİNDEKİLER SI BASKISI İÇİN ÖN SÖZ. xvi. xxi ÇEVİRİ EDİTÖRÜNDEN. BÖLÜM BİR Çevresel Problemlerin Belirlenmesi ve Çözülmesi 3 . İÇİNDEKİLER SI BASKISI İÇİN ÖN SÖZ xv ÖN SÖZ xvi YAZARLAR HAKKINDA xix ÇEVİRENLER xxi ÇEVİRİ EDİTÖRÜNDEN xxiii K I S I M B İ R ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ 1 BÖLÜM BİR Çevresel Problemlerin Belirlenmesi ve Çözülmesi

Detaylı

Atık Su Desarj Yönetmeliği. Çevre ve Orman Bakanlığından. Resmi Gazete Tarihi: 08/01/2006. Resmi Gazete Sayısı: 26047

Atık Su Desarj Yönetmeliği. Çevre ve Orman Bakanlığından. Resmi Gazete Tarihi: 08/01/2006. Resmi Gazete Sayısı: 26047 Atık Su Desarj Yönetmeliği Çevre ve Orman Bakanlığından Resmi Gazete Tarihi: 08/01/2006 Resmi Gazete Sayısı: 26047 BİRİNCİ BÖLÜM : Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1 - Bu Yönetmeliğin amacı,

Detaylı

TAŞKIN YÖNETİMİNDE MODELLEME ÇALIŞMALARI

TAŞKIN YÖNETİMİNDE MODELLEME ÇALIŞMALARI T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI SU YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TAŞKIN YÖNETİMİNDE MODELLEME ÇALIŞMALARI Tuğçehan Fikret GİRAYHAN Orman ve Su İşleri Uzmanı 17.11.2015- ANTALYA İÇERİK Taşkın Kavramı ve Türkiye

Detaylı

BETON SANTRALLERĠ VE ASFALT PLANT TESĠSLERĠNDE SU KĠRLĠLĠĞĠ KONTROLÜ YÖNETMELĠĞĠ UYGULAMALARI

BETON SANTRALLERĠ VE ASFALT PLANT TESĠSLERĠNDE SU KĠRLĠLĠĞĠ KONTROLÜ YÖNETMELĠĞĠ UYGULAMALARI TC. TEKĠRDAĞ VALĠLĠĞĠ Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü BETON SANTRALLERĠ VE ASFALT PLANT TESĠSLERĠNDE SU KĠRLĠLĠĞĠ KONTROLÜ YÖNETMELĠĞĠ UYGULAMALARI 28 OCAK 2011 TEKĠRDAĞ SU KĠRLĠLĠĞĠ: Yeryüzündeki sular, güneşin

Detaylı

Şehirsel Teknik Altyapı. 8. Hafta Ders tekrarı yeni eklemeler

Şehirsel Teknik Altyapı. 8. Hafta Ders tekrarı yeni eklemeler Şehirsel Teknik Altyapı 8. Hafta 10.11.2017 Ders tekrarı yeni eklemeler Altyapıda iki öncelikli konu Bölgesel düzeyde donatı ve altyapılar Kentsel altyapı ve donatı edinimi Bölgesel ve ulusal düzeyde Ulusal

Detaylı