İKİNCİ ULUSAL BİLDİRİM SU KAYNAKLARI BÖLÜMÜ

Transkript

1 ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE UYUM İKİNCİ ULUSAL BİLDİRİM SU KAYNAKLARI BÖLÜMÜ TÜRKİYE NİN BİRLEŞMİŞ MİLLETLER İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ NE İLİŞKİN İKİNCİ ULUSAL BİLDİRİMİ HAZIRLIK FAALİYETLERİNİN DESTEKLENMESİ PROJESİ Dr. İ. Kaan Tunçok Su Kaynakları Uzmanı 29 Haziran 2011

2 GÜNDEM Birinci Ulusal Bildirim Bölgesel Bakış Etki ve Etkilenebilirlik Mevcut Projeler Temel İhtiyaç Uyum Mevcut Projeler Temel İhtiyaç Sonuçlar ve Değerlendirme

3 BİRİNCİ ULUSAL BİLDİRİM

4 Birinci Ulusal Bildirim Dicle -

5 Birinci Ulusal Bildirim MAGICC/SCENGEN Modeli (Sera Gazı Kaynaklı İklim Değişikliğinin Değerlendirilmesi / Senaryo Üretimi) Gediz ve Büyük Menderes Havzaları için Yapılan tahminler kapsamında Muhtemel küresel iklim değişikliğinin su havzaları ölçeğindeki olası sonuçları araştırıldı, Dokuz Eylül Üniversitesi Su Kaynakları Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi (DEÜ-SUMER, 2006)

6 Akım daki Azalma (%) 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% Gediz B. Menderes 10% 0% B2 A2 B2 A2 B2 A

7 PET İhtiyaç PET İhtiyaç PET İhtiyaç PET İhtiyaç PET İhtiyaç PET İhtiyaç PET ve İhtiyaç daki Artma (%) 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% B2 A2 B2 A2 B2 A Potansiyel Evapotranspirasyon (PET) Ürün Su İhtiyacı (İhtiyaç)

8 Uyum Araçları Sulama ve yerleşim alanlarında su taşıma ve dağıtımında teknolojik değişimleri teşvik eden, Su kullanıcıları arasında su ihtiyacının yönetimine ilişkin girişimleri belli bir mantığa oturtan, Etkin arazi kullanımı yönetimine ilişkin programların geliştirilmesi gerekmektedir.

9 BÖLGESEL BAKIŞ

10 Tarihsel ve Öngörülen Su Stresi Seviyeleri (az su stresi) (orta su stresi) > 40 (çok su stresi) Veri kapsamı dışında Kaynak: AÇA, 2007

11 A2 senaryosu: referans dönemine oranla Yıllık Akış Miktarındaki Değişim (%) Kaynak: Alcamo, 2007

12 ETKİ VE ETKİLENEBİLİRLİK

13 Mevcut Projeler Büyük ölçekli projeler kapsamında yapılan çalışmalar 4 temel başlık altında özetlenebilir: 1. Veri Tabanı Geliştirme ve İyileştirme 2 Proje: Türkiye Ölçeğinde 2. Etüd, Planlama ve Projelendirme 1 Proje: Yeşilırmak Havzası 3. Havza Ölçekli Modelleme 4 Proje: 3 Türkiye Ölçeğinde 1 İstanbul 4. TÜBİTAK Üniversite İşbirliği 7 Proje: Çoruh Havzası 2 Türkiye Ölçeği Ege ve Karadeniz Bölgesi Gediz ve Büyük Menderes Konya Kapalı Havzası Fırat Nehri

14 Dicle -

15 1. Veri Tabanı Geliştirme ve İyileştirme Türkiye Çevresel Veri Değişim Ağının Kurulması Projesi (TEIEN) Finansman: Avrupa Birliği Uygulayıcı Kurum: Çevre ve Orman Bakanlığı Bitiş Tarihi: Nisan 2010 Çıktılar: Çevresel konular ile ilgilenen kurum ve kuruluşlar arasında tek bir elektronik ağ üzerinden çevresel veri paylaşımını sağlamak ve Kolay erişime izin vermek için çalıştaylar ve eğitim seminerleri gibi eğitim aktiviteleri, yazılım geliştirme ve gereksinim analizi, sistemin uyarlanması ve kurulması.

16 1. Veri Tabanı Geliştirme ve İyileştirme DSİ Su Veri Tabanı Finansman: TÜBİTAK Uygulayıcı Kurum: Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Bitiş Tarihi: Mart 2009 Çıktılar: DSİ nin kullandığı her türlü su kaynağına ait ölçme, değerlendirme ve modelleme çalışmaları sonucunda elde edilen verilerin saklanması ve raporlanması Hidrometrik verileri, (yağış, sıcaklık, seviye, debi, vb), Yeraltı Suyu verilerini, Su Kalitesi verilerini istasyon bazında, belli zaman aralıklarında saklama, sorgulama ve kullanıcıların hizmetine çeşitli raporlar aracılığı ile sunma. Diğer kurumlardan (EİE, DMİ, vb) gelen elektronik verilerde otomatik olarak sisteme aktarılabilmektedir.

17 2. Etüd, Planlama ve Projelendirme Yeşilırmak Havza Gelişim Projesi Finansman: DPT Uygulayıcı Kurum: Yeşilırmak Havzası İl Özel İdareleri Hizmet Birliği Bitiş Tarihi: devam etmekte Çıktılar: Amasya, Tokat, Samsun, Çorum İllerini içine alan ve Türkiye'nin kalkınmışlık çizgisinin altında kalan bu bölgenin planlı bir kalkınma çizgisine ulaştırılması hedeflenerek hazırlanan bir bölgesel kalkınma modeli Yeşilırmak ve kollarında oluşan kirliliği ve nedenlerini önlemek için gerekli tedbirleri almak, bölgede erozyon giderici çalışmaları yapmak, akış rejimini düzenlemek Bu kapsamda Yeşilırmak Havzasında bulunan yerleşim birimlerinin sosyal, kültürel ve ekonomik kalkınmalarına yönelik her türlü çalışmaları yapmak, yaptırmak Türkiye nin ilk yerel-bölgesel kalkınma modeli ve havza bazında kurulan ilk hizmet birliğidir.

18 3. Havza Ölçekli Modelleme Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli Finansman: Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Uygulayıcı Kurum: Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Bitiş Tarihi: Haziran 2009 Çıktılar: Tarım havzalarının belirlenmesi Sağlıklı tarım envanterinin hazırlanması Üretim planlamasına imkan sağlanması Hangi ürünün nerede ne kadar üretilebileceğini belirlenmesi Çiftçinin gelirini artırılması kapsamında geleceğe ait talep projeksiyonları yapılması.

19 3. Havza Ölçekli Modelleme Türkiye için İklim Değişikliği Senaryoları Finansman: TÜBİTAK Uygulayıcı Kurum: Devlet Meteoroloji İşleri (DMİ) Genel Müdürlüğü Bitiş Tarihi: Aralık 2008 Çıktılar: Max Planck Meteoroloji Enstitüsü (Almanya) temin edilen A2 ve B1 salım senaryolarına ait GCM (ECHAM5 modeli) simülasyon çıktıları RegCM3 bölgesel iklim modelli kullanılarak daha küçük ölçeklere indirgenmiştir. Bu yöntemle, ve zaman aralıkları için iklim projeksiyonları elde edilmiştir. Bu simülasyonlara ait çeşitli ürünler (sıcaklık, yağış, akış gibi) Veri Dağıtım Sistemi başlığı altında kullanıcılara sunulmaktadır.

20 3. Havza Ölçekli Modelleme İklim Değişikliği nin İstanbul ve Türkiye Su Kaynakları Geleceğine Tesirleri Projesi Finansman: İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) Uygulayıcı Kurum: İSKİ Bitiş Tarihi: devam etmekte Çıktılar: Hesaplanması istenilen meteorolojik veya hidrolojik (akış, taşkın, kuraklık, yeraltı suyu beslenmesi vb.) büyüklüklerin seçilmesini sağlamaktadır. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli nin (IPCC) tavsiye ettiği senaryo alternatifleri arasından seçim yapmayı sağlamaktadır. Dünyadaki 7 değişik merkezde yapılmış olan Küresel Dolaşım Modeli nin seçenekleri arasından istenilenin belirlenmesini sağlamaktadır.

21 3. Havza Ölçekli Modelleme Avrupa ve Komşu Ülkeler için Su Senaryoları (SCENES) Finansman: Avrupa Birliği FP6 Programı Uygulayıcı Kurum: Finlandiya Çevre Enstitüsü (SYKE) (Türkiye paydaşı Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ekonomi Bölümü). Bitiş Tarihi: Kasım 2011 Çıktılar: Avrupa daki su kaynaklarının değerlendirilmesi için farklı yöntemlerin değerlendirilmesi ve iyileştirilmesi, 2025 yılına kadarki süreçte Avrupa daki tatlı su kaynaklarını analiz etmek ve kapsamlı senaryolar geliştirmek. Bu kapsamda uzun dönemli stratejik planlamalara ve su kaynakları için hedeflenen projelere altlık oluşturmak. Böylelikle nehir havza planlarının bölgesel ve yerel ölçekte test edilmesini sağlamak, Farklı su senaryolarının sosyo-ekonomik, çevresel ve ekolojik etkilerinin değerlendirmesi kapsamında suyun mevcudiyeti, suya talep, su kalitesi, ve suyun kullanımı arasındaki ilişkileri analiz etmek ve değerlendirmek, Avrupa da senaryo geliştirilmesi için dinamik bir prosesin oluşturulması.

22 4. TÜBİTAK-Üniversite İşbirliği

23 Akademik araştırma ve uygulamalar İklim Değişikliği ve Kuraklık, Selami Oğuz, Su Vakfı, 2007 İklim Değişikliğinin Ülkemiz Su Kaynaklarına ve Tarımsal Kullanıma Etkileri, Derya Önder, Mustafa Kemal Üniversitesi, 2007 Konya Kapalı Havzası nda Yağış ve Yeraltı uyu Seviye Değerlerinin İrdelenmesi, Müfit Şefik Doğdu, DSİ, 2007 İklim Değişikliği nin Akdeniz bölgesindeki Nehirlere Etkisi, Doç. Dr. Mine Albek, Anadolu Üniversitesi, 2008 Hidrolojik Simülasyon Programı kullanarak Dere ve Rezervuarlarda İklim Değişiminin Modellenmesi, Yrd. Doç. Dr. Serdar Göncü, Anadolu Üniversitesi, 2009 Türkiye de Nehir Sıcaklıklarındaki Eğilimler, Doç. Dr. Mine Albek, Anadolu Üniversitesi, 2009

24 Temel İhtiyaç: Ulusal, Sektörel, Yerel ve Proje ULUSAL SEVİYE - Politika ve Planlar Ulusal Vizyon; Yoksulluğu Azaltıcı Stratejiler; Kalkınma Planları; Ulusal Bütçe Farklı Sektörlerde Yatırımların Belirlenmesi Bütçenin Oluşturulması SEKTÖREL SEVİYE Sektör Kalkınma Planları Yatırım Programları Sektörel hedefleri destekleyen Projelerin belirlenmesi PROJE SEVİYESİ Proje Döngüsü Projelerin belirlenip seçimi Projelerin finansmanı ve uygulanması Projelerin belirlenmesi, tasarımı, uygulanması, gözlemlenmesi ve değerlendirilmesi YEREL SEVİYE Kırsal ve Kentsel İklim Risklerinin İdaresi kapsamında Yerel İdare ve Sivil toplum Hareketleri

25 UYUM

26 Mevcut Projeler Büyük ölçekli projeler kapsamında yapılan çalışmalar 2 temel başlık altında özetlenebilir: 1. Havza Ölçekli Modelleme 3 Proje: Seyhan Havzası Konya Kapalı Havzası Meriç-Arda-Tunca Havzaları 2. Etüd ve Planlama 8 Proje: 3 Türkiye Ölçeğinde Seyhan Havzası Orta Anadolu GAP Bölgesi Ege Bölgesi Bolu ve Konya

27 1. Havza Ölçekli Modelleme Seyhan Havzası Yüzey Suyu Kaynakları Potansiyelinin Saptanması, Taşkın Risklerinin Belirlenmesi ve İdare Edilmesine Yönelik Su Yönetim Politikalarının Geliştirilmesi Finansman: UNDP-MDGF Uygulayıcı Kurum: DSİ Adana Bölge Müdürlüğü Bitiş Tarihi: Ekim 2010 Çıktılar: Seyhan Havzası nda iklim değişikliği özellikleri ( dönemi) belirlenmiş ve yağış-akış ilişkileri kapsamında entegre havza idaresi yaklaşımı kullanılarak havza ölçekli su bütçeleri oluşturulmuştur. Bu kapsamda rezervuar depolama özellikleri ve mevcut ve planlanan tesislerde sulama suyunun mevcudiyeti üzerindeki etkileri değerlendirilmesi için 3 temel senaryo incelenmiştir. Senaryo 1: Mevcut ve planlanan sulama projeleriyle mevcut su kaynakları Senaryo 2: Mevcut ve planlanan sulama projeleriyle İklim değişikliği kapsamında planlanan su kaynakları Senaryo 3: Mevcut ve planlanan sulama projeleri için iklim değişikliği altında planlanan su kaynakları ve için dengeli yönetim planı

28 Seyhan Havzası Modeli

29 1. Havza Ölçekli Modelleme Türkiye nin Yarınları Projesi: Konya Kapalı Havzası ve Doğu Akdeniz Havzası İçin İklim Senaryoları Geliştirilmesi ve Etkilerinin Değerlendirilmesi Finansman: ETİ Burçak Uygulayıcı Kurum: WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) Bitiş Tarihi: Mart 2010 Çıktılar: Konya Kapalı Havzası ve Göksu Su toplama havzasındaki mevcut iklimsel koşullar için yüzey ve yeraltı su kaynaklarını belirlemek Gelecek koşullar (2015, 2030, 2050 ve 2057) kapsamında oluşması öngörülen iklimsel değişiklikleri ortaya koymak Bu kapsamda yüzey ve yeraltı suları üzerindeki etki ile uyumu sağlayacak tarım deseni kapsamında altlıklar oluşturmak. Bu şekilde Konya Kapalı Havzası nda bulunması öngörülen su kaynaklarının destekleyebileceği bitki deseni ve sulama türleri senaryo analizleri kapsamında detaylı bir şekilde incelemek

30 Su Miktari (hm3) Senaryo - Su İhtiyacı Su Temini Su Temini Su Temini Su Temini Mevcut Su Temini SENARYO

31 1. Havza Ölçekli Modelleme Türkiye-Bulgaristan Sınır Ötesi İşbirliği BölgesindeTaşkın Tahmini İçin Kapasite Geliştirilmesi ve Taşkın Kontrolü Finansman: Avrupa Birliği Uygulayıcı Kurum: DSİ Edirne Bölge Müdürliğü Bitiş Tarihi: Ekim 2010 Çıktılar: Taşkın Tahmin Modelleri oluşturuldu, Yapısal Taşkın Tahmin ve Erken Uyarı Sistemi (TTEUS) oluşturuldu Mevcut ve Planlanan gerçek zamanlı verilere uygun yapısal arayüzler geliştirildi TTEUS nin kurulması ve DSİ de kabülünün yapılması Gerçek zamanlı veri ile entegrasyon, Taşkın Yayılım Haritalarının oluşturulması Teknoloji Transferi ve Eğitim

32

33 2. Etüd ve Planlama Anadolu Su Havzaları Rehabilitasyon Finansman: Dünya Bankası IBRD ve GEF (Küresel Çevre Fonu) Uygulayıcı Kurum: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, Koruma Kontrol Genel Müdürlüğü, Mülga Köy Hizmetleri (İl Özel İdare Müdürlüğü), Çevre ve Orman Bakanlığı Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğü, Orman ve Köy İlişkileri Genel Müdürlüğü (ORKÖY), Orman Genel Müdürlüğü ve Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğüdür. Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiye nin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak yönetimi uygulamalarını desteklemek ve böylelikle kaynakların bozunumunun olumsuz yönde etkilediği toplulukların gelirlerini arttırmaktır. Bunun yanı sora kilit küresel çevre hedefi, dört ilde Karadeniz e dökülen su havzalarındaki yüzey ve yeraltı su kaynaklarına kirliliğe yol açan gıda ve diğer tarımsal maddelerin boşaltılmasını azaltacak tarımsal uygulamaların getirilmesidir. Proje, Samsun, Tokat, Sivas, Kayseri, Çorum ve Amasya olmak üzere, altı ilde uygulanmaktadır. Su kaynaklarına karışan tarım kaynaklı gıda yüklemelerinin azaltılmasını hedefleyen GEF destekli faaliyetler ise, Samsun, Tokat, Çorum ve Amasya olmak üzere dört ilde gerçekleştirilecektir.

34 2. Etüd ve Planlama Türkiye de Su Sektörü için Kapasite Geliştirilmesi Finansman: Avrupa Birliği Uygulayıcı Kurum: Çevre ve Orman Bakanlığı Bitiş Tarihi: Aralık 2009 Çıktılar: Su Çerçeve Direktifinin, Kentsel Atık Su Arıtma Direktifinin ve Tehlikeli Maddeler Direktifinin yasal ve kurumsal analizi yapıldı. Bu direktifleri Türkiye'de uygulamak için seçenekler, kurumların ve kurum kapasitelerinin analizi, mevcut kurumsal sistemin güçlendirilmesi için seçeneklerin belirlenmesi ve eğitim ihtiyaçlarının tanımlanması da dahil olmak üzere ayrıntılı bir yasal boşluk analizi ortaya konuldu. Bu üç direktifin uygulanması için ulusal düzeyde uygulama planlarının hazırlanmasına yönelik bir yol haritası geliştirildi. Büyük Menderes havzasında bu üç direktifin ilkelerinin uygulanmasına odaklanıldı. Su Çerçeve Direktifine uygun bir taslak Nehir Havzası Yönetim Planı.

35 2. Etüd ve Planlama Türkiye de Sürdürülebilir Yeraltı Suyu Yönetiminin Desteklenmesi İçin Uygulama Ve Kapasite Geliştirme Projesi Finansman: Avrupa Birliği Uygulayıcı Kurum: Çevre ve Orman Bakanlığı, DSİ Genel Müdürlüğü Bitiş Tarihi: Ocak 2008 Çıktılar: Yeraltı sularının bazı tehlikeli maddeler tarafından kirlenmeye karşı korunması hakkında Su Çerçeve Direktifi kapsamında mevzuat uyumu desteklenmiş, Yeraltı suyu yönetimi ile ilgili kurumsal yapıların ve uygulama ile ilgili kapasite gözden geçirilmiş ve Uygulama örnekleri görülmüştür.

36 2. Etüd ve Planlama Türkiye de Taşkın Direktifine İlişkin Kapasite Geliştirme Finansman: Avrupa Birliği Uygulayıcı Kurum: DSİ Genel Müdürlüğü Bitiş Tarihi: 2013 Çıktılar: DSİ nin Taşkın Risk Değerlendirme ve Uygulama Direktifi ni Türkiye de etkin bir şekilde uygulayabilmesi için idari ve teknik kapasiteyi oluşturmaktır. Su Kalitesi nin İzlenmesi Alanında Kapasite Geliştirme Finansman: Avrupa Birliği Uygulayıcı Kurum: Çevre ve Orman Bakanlığı Bitiş Tarihi: 2013 Çıktılar: Planlama aşamasında olan bu proje kapsamında temel hedef Çevre ve Orman Bakanlığı nın gözlem ağının değerlendirilip uygun bir plan kapsamında sağlıklı ve bulunduğu havza sistemini temsil eden su kalitesini altlıklarının oluşmasını sağlamaktır

37 2. Etüd ve Planlama GAP Bölgesinde Sele Maruz Kalan Alanlarda Sel Riski nin Azaltılması Finansman: Avrupa Birliği Uygulayıcı Kurum: T.C. Başbakanlık Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Bölge Kalınma İdaresi Başkanlığı Bitiş Tarihi: Aralık 2010 Çıktılar: GAP Bölgesinde yerel kurumsal kapasite gelişimi yoluyla selin ve etkilerin uzun dönemde önlenmesi sağlanmış. Bu kapsamda yerel kamu kurumlarının selin önlenmesi, sel yönetimi konusunda planlama, yönetim kapasitelerinin geliştirilmesi, selin altyapı ve sosyoekonomide yarattığı zararları azaltması kapsamında kapasite oluşturulmuştur.

38 2. Etüd ve Planlama Konu: ICCAP (Kurak alanlarda küresel ısınmanın neden olduğu iklim değişiminin tarımsal üretim üzerine etkileri) Finansman: TÜBİTAK ve RIHN (Japonya İnsanlık ve Doğa Araştırma Enstitüsü) Uygulayıcı Kurum: Üniversite, STK ve Devlet Kurumları Bitiş Tarihi: 2007 Çıktılar: Seyhan Havzası nda küresel ısınmanın neden olduğu iklim değişiminin yüzey ve yeraltı suları ile tarımsal üretim üzerine etkileri araştırılmıştır. Uyum önlemleri tartışılmış ve sürdürülebilir üretim için nelerin yapılabileceği üzerinde durulmuştur. Tarımın, insan ve doğa ile ilişkileri incelenerek gelecekte ortaya çıkabilecek olası sorunların tanımlanması yapılmış ve iklim değişikliğine karşı alınabilecek etkin karşıt önlemler saptanmaya çalışılmıştır. Proje sonuçlarının benzer yarı-kurak alanlara genellemesinin yapılabilmesi için yeni bir yöntem bilimi geliştirilmiştir.

39 2. Etüd ve Planlama ICCAP (Kurak alanlarda küresel ısınmanın tarımsal üretim üzerine etkileri) Finansman: TÜBİTAK ve RIHN (Japonya İnsanlık ve Doğa Araştırma Enstitüsü) Uygulayıcı Kurum: Üniversite, STK ve Devlet Kurumları Bitiş Tarihi: 2007 Çıktılar: İklim değişiminin yüzey ve yeraltı suları ile tarımsal üretim üzerine etkileri araştırılmıştır. Uyum önlemleri tartışılmış ve sürdürülebilir üretim için nelerin yapılabileceği üzerinde durulmuştur. İklim değişikliğine karşı alınabilecek etkin karşıt önlemler saptanmaya çalışılmıştır. Proje sonuçlarının benzer yarı-kurak alanlara genellemesinin yapılabilmesi için yeni bir yöntem bilimi geliştirilmiştir.

40 2. Etüd ve Planlama Ege Bölgesi Projeleri Finansman: Coca-Cola Hayata Artı Vakfı Uygulayıcı Kurum: UNDP, WWF- Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı), Yaşama Dair Vakıf (YADA), Ege Derneği ve Büyük Menderes Havzası Çevre Koruma Birliği Bitiş Tarihi: 2010 Çıktılar: Hayata Artı Gençlik Programı Bafa bölgesinde damla sulama kullanımını teşvik Ege Bölgesi'ndeki nehir havzalarının korunmasını Kirazlı Köyü'nün atıl doğal su kaynaklarının kullanılabilir hale getirilmesi ve tarımda kullanılması

41 2. Etüd ve Planlama İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN ETKİLERİNİN AZALTILMASI, BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞİN VE TÜRKİYE SULAK ALANLARININ KORUNMASI İÇİN SÜRDÜRÜLEBİLİR KULLANIMI Finansman: Federal Alman Çevre, Doğa Koruma ve Nükleer Güvenlik Bakanlığı - Uluslararası İklim Koruma Girişimi Uygulayıcı Kurum: GİZ-Alman Uluslararası İşbirliği Kurumu Koordinasyon:T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı-Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Bitiş Tarihi: - Çıktılar: Ulusal kapasite geliştirilmesi. İklim değişikliğinin azaltılması için model oluşturulması. İklim değişikliğine adaptasyon için model oluşturulması Sulak alanların İklim değişikliğine adaptasyonu göz önünde bulundurularak ekolojik fonksiyonlarının korunması amacı ile bir yönetim modeli oluşturulması. Bilgi paylaşımı

42 Öneriler: Uyum Altlıklarının Belirlenmesi AB Su Çerçeve Direktifi: Türkiye nin AB Çevre Mevzuatına uyum maliyetinin kamu için 50 milyar Avro, özel sektör içinse 18 milyar Avro olarak öngörülmektedir (TÜSİAD, 2008). Türkiye IX. Kalkınma Planı ve DSİ nin Rolü Entegre Havza Planları Rezervuar Depolama ve Hidroelektrik Enerji Üretimi Sulama, Rehabilitasyon ve Modernizasyon Şebeke Sistemleri Yeraltı Suları

43 Öneriler: Entegre Uyum Stratejisi Adım1. Ulusal, Sektörel, Yerel ve Proje Ölçeklendirmesi Adım 2. Ulusal, Sektörel, Yerel ve Proje Seviyelerinde İklim Uyum Politikalarının Entegrasyonu POLİTİKA DÖNGÜSÜ ADIMLARI Uzun-dönemli Ulusal Vizyon Formulasyon Kısa- ve Orta-dönemli Ulusal politikalar İklim risklerinin entegre edilmesi Planlama Kalkınma Planları - İklim risklerinin entegre edilmesi - Uyum kapsamında spesifik program ve projelerin belirlenmesi Kaynak Aktarımı Ulusal Bütçe - Fonların daha kırılgan Sektör ve Bölgelere kaydırılması Uyum - Uyuma spesifik programlar için kaynak oluşturulması Programlama / Uygulama Sektörseviyesinde Kalkınma Planı Sektörseviyesinde Bütçe Sektörseviyesinde Kalkınma Planı Sektörseviyesinde Bütçe SEKTÖR A SEKTÖR B

44 Öneriler: Entegre Uyum Stratejisi Adım 3. Uyum Politika Çerçevesi AB Su Çerçeve Direktifi: Türkiye nin AB Çevre Mevzuatına uyum maliyetinin kamu için 50 milyar Avro, özel sektör içinse 18 milyar Avro olarak öngörülmektedir (TÜSİAD, 2008). Türkiye IX. Kalkınma Planı ve DSİ nin Rolü Entegre Havza Planları Rezervuar Depolama ve Hidroelektrik Enerji Üretimi Sulama, Rehabilitasyon ve Modernizasyon Şebeke Sistemleri Yeraltı Suları

45 Öneriler: Entegre Uyum Stratejisi Adım 4. Uyum Alternatiflerinin Ön Değerlendirmesi Adım 5. Uyum Karar Destek Sisteminin Oluşturulması Adım 6. Uyuma Duyarlı Yatırım Planlarının Oluşturulması

46 ETKİLENEBİLİRLİK VE UYUM TEDBİRLERİ

47 Yüzey Su Kaynakları Etkilenebilirlik Yüzey Su Kaynaklarında Yaşanabilecek Bölgesel Farklılıklar ve oluşabilecek Taşkın ve Kuraklık koşulları Uyum Tedbirleri - Havzadaki Su ve Toprak kaynaklarını tanımlayan parametrelerin belirlenmesi ve sürdürülebilir bir şekilde bu verilerin temini - Havza ölçekli planlama esasına dayalı etüd ve planlama çalışmaları yapılarak saha gözlemleri ile analitik/modelleme yaklaşımlarının entegrasyonu - Tahmin ve Erken Uyarı sistemlerinin bölgesel koşullar kapsamında özelleştirilerek etkin bir şekilde kullanımı

48 Rezervuar Yapıları Etkilenebilirlik Rezervuar Depolama ve Hidroelektrik Enerji Üretimi Potansiyeli Uyum Tedbirleri - Havza ölçekli yaklaşımlar kapsamında su bütçesi modellerinin kurulup iklim değişikliği perspektifinde baraj işletme çalışmalarının yapılarak Rezervuar hacimlerinin havzada depolanabilecek su kaynaklarını ve üretilebilecek enerji miktarını yansıtması

49 Sulama Yapıları Etkilenebilirlik Sulama, Rehabilitasyon ve Modernizasyon Uyum Tedbirleri - Türkiye deki mevcut su kaynaklarının %73 ünün tarımsal uygulamalar kapsamında kullanıldığı gerçeğine bağlı olarak tarımsal sulama sistemlerinin Teknik ve İdari açıdan rehabilitasyonu. - Teknik açıdan, açık kanalla iletim ve salma sulama ile saha uygulaması yöntemlerine alternatif olarak basınçlı boru ile iletim ve yağmurlama ve damla sistemler kullanılarak saha uygulaması kapsamında değerlendirilmesi - İdari açından Sulama Birliklerinin uyumlu ve teknik açıdan gerçekci bir yaklaşımla su tahsislerini belirlemesi - Çiftçi nin yeni teknolojilere uyum sağlayabilmesi ve toprak-bitki-su ihtiyaçları kapsamında bilincin oluşabilmesi için kapasite geliştirme faaliyetlerinin yürütülmesi. - Bölgede çalışan etkin STK ların devlet kurumları ile ortaklaşa çözüm üretmesi için gerekli idari altyapının oluşturulması

50 Şebeke Sistemleri ve YAS Etkilenebilirlik Şebeke Sistemleri Yeraltı Suları Uyum Tedbirleri - Fiziki Kayıp ve/veya Kaçakların gerçekci seviyelere indirilebilmesi için SCADA gibi teknolojik yeniliklerle son kullanıcıdaki kulanım alışkanlıklarını dengeleyebilecek entegre su şebekesi sistemlerinin oluşturulması. - Enerji tasarrufu kapsamında rüzgar ve güneş enerjisi gibi kaynakların suyun pompalanması kapsamında sisteme entegre edilebilmesi. - Öncelikli olarak mevcut durumu yansıtan hidrojeolojik etüdlerin yapılması - Yeraltı ve Yüzey sularının gerçekci bir şekilde fiyatlandırılması - Son kullanıcılarının sürdürülebilir olmayan kullanım alışkanlıklarının değiştirilmesi kapsamında eğitim faaliyetlerinin düzenlenmesi - Entegre Yüzey ve Yeraltı suyu modelleri kullanılarak ölçüm ağının havza ve bölge ölçeğine yayılması

51 Teşekkür Ederim İKLİM DEĞİŞİMİNE UYUM