Sigara zamlarının yanı sıra gıda fiyatlarındaki sürpriz yükselişle Ocak ayında enflasyon %7.31 e yükseldi

Transkript

1 Sigara zamlarının yanı sıra gıda fiyatlarındaki sürpriz yükselişle Ocak ayında enflasyon %7.31 e yükseldi 2013 yılı Ocak ayında, bir önceki aya göre tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) %1.65 artarken üretici fiyatları endeksi (ÜFE) ise %0.18 oranında düşüş gösterdi. Böylece yıllık olarak TÜFE %7.31, ÜFE %1.88 seviyesinde gerçekleşmiş oldu. Oca.13 Aylık Değişim (%) Yıllık Değişim (%) TÜFE 1,65 7,31 Çekirdek TÜFE (I Endeksi) -0,17 5,72 ÜFE -0,18 1,88 İmalat Sanayi 0,29 1,46 Reuters anketine göre TÜFE nin Ocak ayında aylık bazda %1.1 artması bekleniyordu yılının Ocak ayında aylık olarak TÜFE %0.56, ÜFE %0.38 oranında, yıllık olarak ise TÜFE %10.61, ÜFE %11.13 oranında gerçekleşmişti. TÜFE Aralık ayında aylık bazda %0.38 artarken ve ÜFE ise %0.12 azalmıştı. Yıllık bazda ise TÜFE %6.16, ÜFE %2.45 seviyesinde gerçekleşmişti. Enflasyon Oranları (Yıllık % Değişim) TÜFE ÜFE , , Oca.07 Oca.08 Oca.09 Oca.10 Oca.11 Oca.12 Oca.13 1

2 Ana Harcama Gruplarında Aylık Değişim, TÜFE (%) Ocak 2013 Çeşitli mal ve hizmetler 1,71 Lokanta ve oteller 0,95 Eğitim 0,10 Eğlence ve kültür 0,24 Haberleşme -0,02 Ulaştırma 0,50 Sağlık 0,50 Ev eşyası 1,08 Konut 0,70 Giyim ve ayakkabı -6,95 Alkollü içecekler ve tütün 14,26 Gıda ve alkolsüz içecekler 4,00-8,0-5,0-2,0 1,0 4,0 7,0 10,0 13,0 16,0 Ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artış %14.26 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşti. Ocak ayında endekste yer alan gruplardan gıda ve alkolsüz içeceklerde (%4), çeşitli mal ve hizmetlerde (%1.71), ev eşyasında (%1.08), lokanta ve otellerde (%0.95), konutta (%0.7),ulaştırmada (%0.7), sağlıkta (%0.5), eğlence ve kültürde (%0.24), eğitimde (%0.1) artış gerçekleşirken giyim ve ayakkabıda (%6.95) ve haberleşmede (%0.02) düşüş görüldü. 4,6 TÜFE Harcama Grubu Ağırlıkları (%) 3,0 1,9 6,2 4,2 24,1 Gıda ve alkolsüz içecekler Alkollü içecekler ve tütün Giyim ve ayakkabı Konut 18,0 6,8 5,1 Ev eşyası Sağlık Ulaştırma 2,2 7,3 16,7 Haberleşme Eğlence ve kültür Eğitim Lokanta ve oteller Çeşitli mal ve hizmetler 2

3 Geçen yılın aynı ayına göre ise TÜFE de en yüksek artış %15.35 ile alkollü içkiler ve tütün grubunda gerçekleşti. Konut (%10.69), lokanta ve oteller (%9.52), giyim ve ayakkabı (%9.27) artışın yüksek olduğu diğer harcama grupları oldular. Enerji, işlenmemiş gıda ürünleri, alkollü içkiler, tütün ürünleri ve altının dışarıda tutulduğu H endeksi, Ocak ayında aylık bazda %0.04 oranında düşüş gösterdi. Yıllık bazda ise Aralık taki %6.50 seviyesinden Ocak ayında %6.29 seviyesine yükseldi. Enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içkiler, tütün ürünleri ve altının hariç tutulduğu ve TCMB nin para politikası kararlarında dikkate aldığını söylediği I endeksi Ocak ayında aylık bazda %0.17 oranında düşüş gösterirken, yıllık bazda ise Aralık taki %5.81 seviyesinden Ocak ayında %5.72 seviyesine geriledi. Özet Enflasyon Verileri : Ocak 2013 Aylık Yıllık % Oca.13 Oca.12 Oca.13 Ara.12 Yılbaşından buyana Harcama Grubu Ağırlıkları TÜFE 1,65 0,56 7,31 6,16 1,65 100,0 Gıda ve alkolsüz içecekler 4,00 1,13 6,85 3,90 4,00 24,1 Alkollü içecekler ve tütün 14,26 0,02 15,35 0,98 14,26 5,1 Giyim ve ayakkabı -6,95-7,88 9,27 8,17-6,95 6,8 Konut 0,70 1,32 10,69 11,37 0,70 16,7 Ev eşyası 1,08 1,58 5,37 5,89 1,08 7,3 Sağlık 0,50 0,09 2,10 1,68 0,50 2,2 Ulaştırma 0,50 2,06 3,93 5,54 0,50 18,0 Haberleşme -0,02-0,01 5,88 5,90-0,02 4,6 Eğlence ve kültür 0,24 0,83 1,39 1,98 0,24 3,0 Eğitim 0,10-0,05 4,97 4,81 0,10 1,9 Lokanta ve oteller 0,95 0,75 9,52 9,31 0,95 6,2 Çeşitli mal ve hizmetler 1,71 1,79 8,57 8,66 1,71 4,2 ÜFE -0,18 0,38 1,88 2,45-0,18 100,00 Tarım -2,62 0,97-7,57-4,17-2,62 16,3 Madencilik ve Taşocakları 2,77 1,42 6,89 5,49 2,77 3,1 İmalat Sanayi 0,29 0,11 1,46 1,27 0,29 72,1 Elektrik, Gaz ve Su -0,59 1,07 21,61 23,64-0,59 8,5 3

4 Çekirdek Enflasyon ve TCMB Faizi (Yıllık % Değişim) TCMB O/N Borçlanma Faizi H Endeksi I Endeksi TCMB Gösterge Faizi (1 Haftalık repo oranı, %) ,29 5,72 5,50 4, Oca.07 Oca.08 Oca.09 Oca.10 Oca.11 Oca.12 Oca.13 Çekirdek enflasyon Ocak ayında yeniden düşüş eğilimine girdi TÜFE, Ocak ayında sigara fiyatlarındaki artışın beklenen etkisi yanında gıda fiyatlarında görülen sürpriz artışın etkisiyle %1.1 olan beklentilerin üzerinde %1.65 olarak gerçekleşti. Enflasyon sepetinde %5.1 ağırlığı bulunan alkolsüz içkiler ve tütün grubunda yapılan zamların Ocak ayı enflasyonuna katkısının beklentiler dahilinde 0.72 puan olduğunu görüyoruz. 1 Ocak itibariyle sigarada nispi vergi %65 ten %65.25 e, paket başına asgari maktu vergi ise 2.9 liradan 3.15 liraya çıkarılmıştı. Tütün grubunun yanı sıra Ocak ayında gıda fiyatlarının aylık bazda 1 puana yakın katkısı ile (Aralık 2012: yaklaşık 0.40 puan) enflasyona yukarı yönlü etkisinin devam ettiğini görüyoruz yılında işlenmemiş gıda grubunun verdiği destekle enflasyon yılı %6.16 düzeyinde bitirmişti. İşlenmemiş gıda fiyatları 2012 yılını %2.78 düşüle kapatmıştı. Aralık ayında yıllık bazda gıda ve alkolsüz içecekler grubunun enflasyonu %3.9 olurken, Ocak ayı ile %6.85 seviyesine yükseldiğini görüyoruz. Bu ay enflasyona işlenmemiş gıda fiyatlarından gelen katkının 0.8 puan kadar arttırıcı yönde olduğunu hesaplıyoruz. Öte yandan giyim ve ayakkabı grubunda sezon sonu ürünlerde görülen indirimlerle grup bazında görülen aylık %6.95 düşüş ile Ocak ayı enflasyonuna aylık bazda %0.48 puan düşürücü yönde etki yaptığını görüyoruz. Aralık ayında geçen yıldan gelen baz etkisinin tersine dönmesi ile çekirdek endekste bir önceki aya göre yükseliş görülmüştü. Ocak ayında ise çekirdek enflasyonların Nisan 2012 den başlayan gerileme eğilimine döndüğünü görüyoruz. Aylık bazda H ve I endeksi sırasıyla %0.04 ve %0.17 hafif düşüş gösterirken yıllık enflasyon her iki endekste de sırasıyla %6.29 ve %5.72 seviyesine geriledi. 4

5 Ocak ayında ÜFE, tarım grubunda görülen düşüşle yıllık bazda Kasım 2009 dan bu yana görülen en düşük seviye olan %1.88 seviyesine geriledi. Tarım grubu enflasyona Ocak ayında %0.43 düşüş yönünde katkı yaparken, sanayi grubu %0.24 artış yönünde etki sağladı. Çekirdek enflasyondaki düşüş TCMB nin politikalarını destekliyor TCMB Başkanı Başçı da Enflasyon Raporu basın toplantısında Ocak ayında enflasyonda sınırlı bir artış görüleceğini ve ardından tekrar düşüş eğilimine gireceğini belirtmişti. Ayrıca Başçı Mayıs ve Haziran aylarında enerji fiyatlarındaki baz etkisinden dolayı enflasyonda geçici bir artış görülebileceğini, ama sonrasında aşağı yönlü eğilimin devam edeceğini ve yıl sonunda enflasyonun %5.3 (%3.9-%6.7) düzeyine gerileyeceğini tahmin ettiklerini belirtti. Çekirdek enflasyon göstergelerinin ise kısa vadede olumlu seyrini korumasını ve 2013 sonu itibariyle %5 in kalmasını beklediklerini ifade etti. Çekirdek enflasyonda görülen gerileme nedeniyle, beklentilerin çok üzerinde gelen bu verinin TCMB nin bu ayki kararı üzerinde belirgin bir etkisi olmayacağını düşünüyoruz. Ancak yükselen enflasyon hesaplamalara olan etkisi nedeniyle yarın açıklanacak olan REK teki yükselişi destekleyecektir. REK in son enflasyon verisi ve sepetin durumu ile 120 seviyelerinin üstünde gerçekleşmesini bekliyoruz. TCMB ancak bu duruma bir politika tepkisi verebilir. Bu da faiz koridorunun alt bandını indirmek şeklinde olabilir. TCMB son olarak Ocak ayı Enflasyon Raporu nda gıda fiyat artışı varsayımının %7 olarak sabit tutmuştu. Bundan sonrasında 2012 yılında düşüşüyle enflasyondaki düşüşü destekleyen gıda fiyatlarının seyri enflasyon üzerinde risk oluşturacaktır. TCMB nin bunları yakından takip edeceğini tahmin ediyoruz. TCMB nin Ocak ayında gıda fiyatlarında bu kadar yüksek bir artışı beklemediğini düşünüyoruz. Ancak yine de enflasyon bu seviyesi ile çizdiği enflasyon patikası tahmin aralığının içinde kaldığı için bu konuda biraz daha izleme yoluna gidecek ve tahminlerinde güncelleme yapmayacaktır. Bizim 2013 yılsonu enflasyon beklentimiz veri öncesinde %1 artış beklentimizi ile %5.9 seviyesindeydi. Bu veri bizim yılsonu tahminimizi %6.5 seviyesine yükseltti. TCMB nin bu veriye çekirdek enflasyondaki düşüş sebebiyle politika tepkisi vermesini ya da enflasyon beklentilerini bir veriye bakarak değiştirmesini şimdilik beklemiyoruz. Ekonomideki ılımlı seyir ÜFE enflasyonundan gördüğümüz üzere ekonomide enflasyonist bir baskı yaratmıyor. Dolayısıyla TCMB mevsimsel nedenlere dayalı bu tarz dalgalanmalara tepki vermeyecektir. Enflasyonun %7 üzerindeki seyrini yılın ilk yarısında sürdürmesini (Nisan ayındaki düşüş beklentimiz hariç) ve Temmuz ayından sonra enflasyonun düşüş seyrine girmesini bekliyoruz. İMKB yurt dışı piyasalardan pozitif ayrışırken tahvil faizi dar banttaki seyrine devam ediyor TÜFE de beklentilerinin üzerinde artış göstermesine rağmen çekirdek enflasyondaki düşüş görülmesiyle verinin piyasalar üzerindeki etkisi sınırlı oldu. 5

6 Güne %5.81 seviyesinden başlayan vadeli gösterge kıymet faizi enflasyon verisinin beklentilerin üzerinde gelmesiyle %5.86 seviyesine yükselirken gün içinde dar banttaki hareketine devam etti. Güne lı seviyelerden başlayan $/TL, TÜFE verisinin ardından yükselerek 1.76 seviyesini test ediyor. Geçen hafta düzeltme hareketlerinin görüldüğü İMKB-100 endeksi yurtdışı borsalardan pozitif ayrışarak %0.6 primli günü puan seviyesinden sonlandırdı. İtalya ve İspanya tahvil faizlerinde görülen yükseliş Avrupa borsalarına satış getiriyor. UYARI: Türkiye Halk Bankası A.Ş. Hazine Yönetimi, bilgilendirme amacıyla sunduğu bu yayının hazırlanmasında gerekli özeni ve dikkati göstermesine rağmen, oluşabilecek hata ve eksikliklerden ve yayının ticari amaçlı kullanımından doğabilecek zararlardan sorumlu tutulamaz. Sunulan bilgi, görüş ve veriler herhangi bir yatırım aracını alım veya satım önerisi olarak kabul edilemez. 6