DEVLETLER HUSUSÎ HUKUKU

Transkript

1 I Prof. Dr. Aysel ÇELİKEL Prof. Dr. Ergin NOMER DEVLETLER HUSUSÎ HUKUKU (MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK) Çözümlenmiş Örnek Olaylar - Seçilmiş Mahkeme Kararları Kanunlar İhtilâfı Kuralları - Milletlerarası Usul Hukuku Vatandaşlık Hukuku - Yabancılar Hukuku 11. Baskı Yrd. Doç. Dr. F. Kerem GİRAY Yrd. Doç. Dr. Emre ESEN

2 II Yayın No : 2908 Hukuk Dizisi : Bası - Mayıs İSTANBUL ISBN Copyright Bu kitabın Türkiye deki yayın hakları BETA Basım Yayım Dağıtım A.Ş. ye aittir. Her hakkı saklıdır. Hiçbir bölümü ve paragrafı kısmen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya başka herhangi bir şekilde çoğaltılamaz, dağıtılamaz. Normal ölçüyü aşan iktibaslar yapılamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi Baskı -Cilt Kapak Tasarım : Beta Basım A.Ş. : Pasifik Ofset Cihangir Mah. Güvercin Cad. No: 3 Baha İş Merkezi A Blok Avcılar / İSTANBUL Tel: (0212) (Sertifika No ) : Gülgonca Çarpık Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. Narlıbahçe Sok. Damga Binası No: 11 Cağaloğlu - İSTANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212)

3 III ÖNSÖZ 12 Aralık 2007 tarihinde yürürlüğe giren Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki Kanunun ve tarihinde yürürlüğe giren Türk Vatandaşlığı Kanununun getirmiş olduğu yeni hükümlere göre gerekli olan değişiklikler ve eklemeler, Devletler Hususî Hukuku, Çözümlenmiş Örnek Olaylar-Seçilmiş Mahkeme Kararları adlı Kitabımızda Dr. Kerem F. GİRAY ve Dr. Emre ESEN tarafından yapılmıştı. Kitabın 2010 tarihli, 10. Baskısından kısa bir süre sonra, özel hukukun temel kanunları -aynı zamanda milletlerarası özel hukuk ve milletlerarası usul hukukuna da temel teşkil eden- Türk Borçlar Kanunu, Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu yenilendi. Bu Kanunların milletlerarası özel hukuk ve milletlerarası usul hukukuna ilişkin yeni hüküm ve düzenlemeleri Kitabın 11. Baskısı için yeniden Dr. Kerem F. GİRAY ve Dr. Emre ESEN tarafından gerçekleştirildi. Yargıtay ın önemli görülen mahkeme kararları da Kitabın Mahkeme Kararları bölümüne eklendi. Böylece, Devletler Hususî Hukuku, Çözümlenmiş Örnek Olaylar-Seçilmiş Mahkeme Kararları adlı Kitap, İstanbul Hukuk Fakültesinin değerli hocaları Dr. Kerem F. GİRAY ve Dr. Emre ESEN tarafından bütünüyle yenilenmiş oldu. Bu çalışmaları sebebiyle kendilerine teşekkür borçluyuz. Kitabın dizgisini her baskısında olduğu gibi titizlikle yerine getiren Gülgonca Çarpık a ve Kitabın 11. Baskısını da süratle gerçekleştiren Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. ye ve Sayın Seyhan Satar a teşekkür ederiz. İstanbul 1 Mayıs 2013 Prof. Dr. Ergin NOMER Prof. Dr. Aysel ÇELİKEL

4 IV

5 V İkinci Baskıya ait Önsöz den: Devletler Hususî Hukukunda örnek olaylar ve bunların, çözümünü, mahkeme kararları ile birlikte ele alan bu kitabın 1. Baskısı çok kısa zamanda tükenmiştir. Bunun yanında devletler hususî hukukundaki gelişmeler ve özellikle Türk hukuk hayatına giren 2675 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki Kanun, kitapta yer alan örnek olayların ve bunların çözümlerinin değiştirilmesi zaruretini ortaya çıkarmıştır. Bu sebeple kitap büyük ölçüde yeniden kaleme alınarak hazırlanmıştır. Kasım 1982 Birinci Baskıya ait Önsöz den: Devletler Hususî Hukukunda örnek olayları ve bunların çözümlerini gösteren bu kitap öğrencilerimiz için hazırlanmıştır. Hukukta uygulaması olan dallarda örnek olaylar ve mahkeme kararları eğitimde önemli bir yer tutmaktadır. Özellikle Devletler Hususî Hukuk alanında kanunî hükümlerin yetersiz olması, doktrin ve mahkeme kararlarının bu hukuk dalının oluşumundaki rolünü bir kat daha artırmaktadır. Diğer taraftan Türkiye nin taraf olduğu Devletler Hususî Hukuku ile ilgili milletlerarası sözleşmelerin de, bu alanda mevcut boşlukları doldurması ve hatta mevzu hukuku değiştiren hükümler getirmesi sebebiyle, Devletler Hususî Hukukunun oluşumuna katkısı büyük olmaktadır. Bu hususlar dikkate alınarak, olaylarda ilgili ve önemli olduğu ölçüde mahkeme kararlarına ve sözleşmelere ilişkin hükümlerin incelenmesine itina gösterilmiş ayrıca Türk Devletler Hususî Hukukunun oluşum ve gelişiminde payı olan mahkeme kararlarının metinleri de konularına göre, tarih sırasıyla bir arada toplanmıştır. Şubat 1980

6 VI

7 VII İÇİNDEKİLER VATANDAŞLIK HUKUKU 1. Vatandaşlık Kavramı - Vatandaşlığın Düzenlenmesi - Genel Prensipler - Vatandaşlığın Milletlerarası Hukuk ve İç Hukuk Karakteri - Vatandaşlığı Tayin Eden Hukuk Düzeni - Çifte Vatandaşlık - Gerçek Vatandaşlık - Diplomatik Himaye Talebi Evlenme ile Türk Vatandaşlığının Kazanılması - Evlenmenin İptalinin Kazanılmış Vatandaşlığa Etkisi - Evlenmenin ve Evlenmenin İptalinin Çocukların Vatandaşlığı Üzerindeki Etkisi - Türk Soyluların Türk Vatandaşlığını Kazanması - Vatandaşlığa Alınmada Yetkili Makamın Takdir Hakkı Evlenme Yoluyla Türk Vatandaşlığının Kazanılması - Evlenmenin İptalinin Kazanılmış Vatandaşlığa Etkisi Yabancı Devletin Türkiye nin Menfaatlerine Uymayan Hizmetinde Bulunmak - Türk Vatandaşlığının Kaybettirilmesi - Kaybettirme Kararının Çocuklara Etkisi - Vatandaşlıkla İlgili Kararlarda Maddî Hataların Düzeltilmesi - Yeniden Türk Vatandaşlığına Alınma Yabancı Ana ve Türk Babadan Evlilik Dışı Doğan Çocukların Vatandaşlığı - Çifte Vatandaşlığın Muhafazası- İzin Almaksızın Yabancı Bir Devlet Vatandaşlığının Kazanılması - Yabancı Bir Devletin Ordusunda Gönüllü Askerlik Yapılması- Türk Vatandaşlığının Kaybettirilmesi - Kaybettirme Kararlarının Tebliği - Seçme Hakkının Kullanılması Yoluyla Türk Vatandaşlığının Kaybı İstisnaî Yoldan Türk Vatandaşlığının Kazanılması - Vatandaşlığın İptali - İptal Kararının Sonuçları- Vatandaşlığa Alınma ve İptal Kararlarının Eş ve Çocuklara Etkisi -KKTC Vatandaşlarının Türk Vatandaşlığını Kazanması Bekletici Mesele Olarak Vatandaşlık - Danıştay Dışında Bir Yargı Mercii Önünde Türk Vatandaşlığı İddiası - Yabancı Ana ve Türk Babanın Evlilik Dışı Çocuğunun Vatandaşlığı - Türk Vatandaşlığını Kazanmak Amacı ile Yapılmış Evlilikler... 39

8 VIII 9. Evlât Edinmenin Vatandaşlığa Etkisi - Vatandaşlık Kanunlarının Zaman İtibariyle Uygulanması - Seçme Hakkının Kullanılması Yoluyla Türk Vatandaşlığının Kaybı Evlât Edinmenin Vatandaşlığa Etkisi Evlenme Yoluyla Vatandaşlığa Alınma - İdarenin Takdir Yetkisi Yabancı Devlet Vatandaşlığının İzinsiz Kazanılması - Türk Vatandaşlığının Kaybettirilmesi - Kaybettirmenin Milletvekilliğine Etkisi Doğum Yeri Esasına Göre Türk Vatandaşlığının Kazanılması - Seçme Hakkının Kullanılması Yoluyla Türk Vatandaşlığının Kaybı - Evlenme Yoluyla Türk Vatandaşlığının Kazanılması - Evlenmenin Butlanının Türk Vatandaşlığı Üzerindeki Etkisi - Türk Vatandaşlığının Yeniden Kazanılması Türk Soylu Yabancıların Türk Vatandaşlığını Kazanması - İskân Kanunu Çerçevesinde Türk Vatandaşlığının Kazanılması - Türk Soylu Olmanın Tespiti - Türk Soylulara Tanınan İmkânlar Vatandaşlığa Alınma Başvurusu Emniyet Genel Müdürlüğünün Yetkisi - Vatandaşlık Başvuru İnceleme Komisyonunun Yetkisi - İdari Dava Açma Hakkı ve Süresi YABANCILAR HUKUKU 1. Yabancıların Türkiye ye Girişi - Vize - Pasaport - Türkiye de İkamet - Sınırdışı Edilen Yabancıların Türkiye ye Girişi - Türkiye ye Girmesi Yasak Olan Yabancılar - Yabancının Seyahat Hakkı - Yabancının Çalışma Hakkı - Yabancı Suçlunun İadesi Türk Vatandaşının Türkiye ye Girişi - Vatandaşlığı İptal Edilen Kişilerin Türkiye ye Girişi - Türk Vatandaşlığının İspatı - Türk Vatandaşı Suçlunun İadesi Aynı Zamanda Başka Bir Devlet Vatandaşlığını Kazanan Türklerin Türkiye ye Girişi - Türkiye de Faaliyette Bulunan Şirketlerin Kâr Transferi - DYYK dan Yararlanma - Yabancı Gerçek Kişilerin Taşınmaz Edinmesi - Yabancıların Taşınmaz Malı Satma Hakkı ve Bedelin Transferi Yabancı Okulların Öğretim Hakkı - Yabancı Okulların Genişletilmesi - Taşınmaz Mal Edinmesi - Bina Kiralaması - Okulun Millî Eğitim Bakanlığına Devri... 83

9 5. Türkiye de Gayrimüslim Cemaat Vakıflarının Hukukî Durumu - Bu Vakıfların Miras Hakkı - Azınlık Okuluna Yapılan Vasiyet Türkiye de Yabancıların Ticaret Yapması - Taşınmaz Edinmede Karşılıklı Muamele - Türk Vatandaşlığından Çıkarılmış Olanların Miras Hakkı - Yabancıların Taşınmaz Mal Üzerindeki Miras Hakkı Yabancı Tüzel Kişilerin Taşınmaz Mal Edinme Hakkı - Turizmi Teşvik Kanunu - Maden Kanunu - Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu - Yabancı Personel Çalıştırma Türk Liman ve Karasuları Arasında Yolcu ve Yük Taşıma Hakkı - Türk Karasularında Deniz Ürünleri Avlamak - Kabotaj Kanunu - DYYK dan Yararlanma Şartları - DYYK nın Müesseselere Tanıdığı Haklar Yabancı Şirketlerin Türkiye de Petrol Arama ve İşletme Hakkı - Taşınmaz Mal İktisabı - Yabancı Eleman Çalıştırma - Yabancı İşçilerin Sendika Kurma ve Sendikaya Üye Olma Hakkı - Sosyal Sigortadan Yararlanma Hakkı - Yabancı İşçinin Kıdem Tazminatı Hakkı Yabancının Miras Hakkı - Mukabele Bilmisil Tedbiri - Karşılıklı Muamele - Satış Bedelinin Türkiye Dışına Transferi Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu - Vize Muafiyeti - Yabancı Gerçek Kişilerin Türkiye de İcra Edemeyeceği Meslekler - Yabancıların Özel Hastane Kurabilmesi IX KANUNLAR İHTİLÂFI Genel Prensipler, Uygulama Kaideleri, Milletlerarası Usul Hukuku 1. Hak Ehliyeti - Fiil Ehliyeti - Evlenme Ehliyeti - Taraf Ehliyeti ve Dava Ehliyeti - Atıf ve İade Atıf - Haksız Fiil - Vasiyet Ehliyeti - Vasiyetnamenin Şekli Evlenmenin Şekli - Nafaka ve Boşanma Davalarında Milletlerarası Yetki - Nafaka ve Boşanma Davalarında Uygulanacak Hukuk Boşanmaya Uygulanacak Hukuk - Türkiye de Boşanan Yabancıların Yeni Evlilikleri - Önceki Evliliğin Sona Ermesinin Önmesele Teşkil Etmesi - Yabancı Hukuka Uygun Evlilik Statüsü ile Türk Boşanma Kararının Karşılıklı Etkisi

10 X 4. Akit Kanunu - Taraf İradeleri - İfa Yeri Hukuku - Akdin En Yakın İrtibat Hâlinde Bulunduğu Yer - Akdin Ağırlık Merkezi Nesep (Soybağı) - Babalık Davası - Nafaka ile İlgili Milletlerarası Sözleşmeler - Yabancı Ülkede Yapılan Tanıma - Yabancı Boşanma Kararının Türkiye de Tanınması - Yabancı Boşanma Kararına Dayanılarak Türkiye de Evlenme - Değişken Statü - Miras Evlât Edinme - Önmesele - Vasiyetnamelerde Şekil - Miras Nişanlanma - Nişanlanmada Ehliyet ve Maddî Şartlar - Şekil - Maddî ve Manevî Tazminat - Milletlerarası Yetki -Nişanın Bozulması ve Haksız Fiil Sorumluluğu - Vasıflandırma - Uygulanacak Maddî Hukuk Milletlerarası Yetkili Mahkemenin Tayini - Münhasır Yetki Sözleşmesi - Yetkili Hukukun Seçimi - Akit Statüsünün Tayini - Akit Statüsünde Objektif Bağlanma - Akit Statüsünün Tayininde Hâkimin Görevi - Sigorta Davalarında Milletlerarası Yetki Menkul Mallar Üzerinde Mülkiyetin İntikalı - Lex Rei Sitae Kuralı - Akdin Taraflarından Biri ile 3.Şahıs Arasında Doğan Mülkiyet İhtilâfları - Menkul Malın Bir Diğer Ülkeye Getirilmesi Hâlinde Mülkiyet Durumu (Conflit Mobile) - Hasarın İntikalinin Tâbi Olduğu Kanun Menkul Mallarda Mülkiyetin İntikali - Lex Rei Sitae Kuralı - Emtiayı Temsil Eden Senetler Yolu İle Mülkiyetin İntikalinde Yetkili Kanun - Taşınmakta Olan Mallar Üzerinde Mülkiyetin İntikali - Taşıma Sözleşmesine Uygulanacak Hukuk -Gemi Mülkiyetine Uygulanacak Hukuk Davada Teminat - Milletlerarası Yetki İtirazı - Milletlerarası Yetki ve Yer İtibariyle Yetki İlişkisi - Boşanmaya Uygulanacak Hukuk - Yargıtayda Yabancı Kanun Milletlerarası Yetki - Yargı Yetkisi - Yargı Muafiyeti - Devletin Yargı Muafiyeti - Diplomatik Temsilcilerin Yargı Muafiyeti Tarihli Viyana Sözleşmesi - Yargı Muafiyetinde Tebligat Yabancı Mahkemelerin Yetki Sözleşmesiyle Yetkilendirilmesi - Aşırı Yetki - Tahkim Anlaşması - Milletlerarası Derdestlik - Yabancı Mahkeme İlâmlarının Tenfizinde Kamu Düzeni Müdahalesi - Kısmî Tenfiz - Doğrudan Uygulanan Kurallar Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınma ve Tenfiz Şartları - Türklerin Kişi Hallerine İlişkin Davalarda Milletlerarası Yetkili Mahkeme - Kişi Hallerine İlişkin Yabancı Kararların Takdirî Delil Gücü

11 15. Boşanmada Uygulanacak Hukuk - Uygulanacak Hukukun Tayininde Tarafların Muvafakatı - Yabancı Hukukun Tesbitinde Tarafların Rolü - Yabancı Hukukun Uygulanmasında Temyiz Mahkemesinin Kontrolü Yabancı İlâmın Tanınması - Tanıma Talebinin Reddi Sebepleri - Rızaî (iradî) Boşanma ve Türk Kamu Düzeni - Milletlerarası Özel Hukukta ve Yabancı İlâmların Tanınması ve Tenfizinde Kamu Düzeninin Müdahalesi - Revision au fond - Tenfiz Hâkimi ve Yabancı Hükmün Dayandığı Maddî Vakıalar Yabancı Hakem Kararları - Yabancı Kanun Otoritesi Altında Verilmiş Hakem Kararları - Yabancı Hakem Usulünde Yetki İtirazı - Yabancı Hakem Kararlarının İcrası Yabancı Boşanma İlâmlarının Tanınması - Talâk - Kamu Düzeninin Müdahalesi Yabancı Verâset İlâmlarının Tanınması Haksız Fillerde Milletlerarası Yetki Bono Düzenleme Ehliyeti- Bonoda Şekle Uygulanacak Hukuk - Temsil Yetkisine Uygulanacak Hukuk Gaiplik- Milletlerarası Yetki - Miras Davalarında Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi Bölgelerarası Kanunlar İhtilâfı Yabancı Hukukun Uygulanması Yabancı Hukukun Bulunmasında Tarafların Yardımı Çifte Vatandaşlık Hâlinde Uygulanacak Hukuk Kamu Düzeni Atıf Conflit Mobile Temyiz Mahkemesinde Yabancı Hukuk Sebepsiz Zenginleşme Milletlerarası Yetki Yabancı Derdestlik Zamanaşımı Çek Tanzim Etme Ehliyeti Çekte Şekil Haksız Rekabet Davalarında Uygulanacak Hukuk - Haksız Rekabet Davalarında Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi Yabancı Mahkemede Görülmekte Olan Davanın Bekletici Mesele Sayılması Yabancı Derdestlik Distribütörlük Sözleşmesine Uygulanacak Hukuk Milletlerarası Tahkim Kanunu Tahkim Anlaşması İptal Davası Hakem Kararının İcrası Hacir Sebeplerinin Tâbi Olduğu Hukuk Bağlama Noktasının Vasıflandırılması İade Atıf İş Akdine Uygulanacak Hukuk İş Akdinden Doğan Uyuşmazlıklarda Yetkili Mahkeme XI

12 XII 29. Fikrî Mülkiyet Haklarına İlişkin Sözleşmelere Uygulanacak Hukuk Doğrudan Uygulanan Kurallar Tüketici Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk İmalâtçının Sözleşme Dışı Sorumluluğu Yabancılık Unsuru Yabancı Hukukun Yanlış Uygulanması Kamu Düzeni Temyiz Merciinde Yabancı Hukuk Atıf Soyadı Değişikliği Talebine Uygulanacak Hukuk Yabancı Hakem Kararlarının Tenfizi - Uluslararası Tahkimde Tebligat - Tahkim Anlaşmasının Tüzel Kişinin Ehliyeti Bakımından Geçerliliği - Tahkim Anlaşmasının Şeklî Geçerliliği - Tahkime Elverişlilik - Hakem Heyetinin Tarafsızlığı ve Bağımsızlığı Mülkiyeti Saklı Tutma Anlaşmasına Uygulanacak Hukuk Yabancılık Unsuru Bağlama Noktasının Yorumu Alım Satım Sözleşmesine Uygulanacak Hukuk Yabancılık Unsuru İçermeyen Sözleşmelerde Hukuk Seçimi Yabancılık Unsuru İçermeyen Sözleşmelerde Yabancı Mahkemenin Yetkili Kılınması Yetkili Kılınan Yabancı Mahkemenin Belirli Olması Sigorta Sözleşmesine Uygulanacak Hukuk Sigorta Sözleşmelerinde Yabancı Mahkemenin Yetkili Kılınması Yabancılık Unsuru İçermeyen Sözleşmelere Tahkim Şartı Konulması Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukukî Veçheleri Hakkında Sözleşme Sözleşmenin Zaman Bakımından Uygulanırlılığı İadenin Reddi Sebepleri - Mutad Meskenin Belirlenmesi - Velâyet İhtilâfı Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesi (CISG) Sözleşmenin Uygulama Alanı Hasarın İntikali MAHKEME KARARLARI A. Vatandaşlık ve Yabancılar Hukuku ile İlgili Mahkeme Kararları B. Kanunlar İhtilâfı Hukuku ile İlgili Mahkeme Kararları MEVZUAT Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun Türk Vatandaşlığı Kanunu

13 XIII KISALTMALAR ABD : Amerika Birleşik Devletleri AET : Avrupa Ekonomik Topluluğu age : adı geçeneser AHFD : Ankara Hukuk Fakültesi Dergisi AMMK : Askerî Memnu Mıntıkalar Kanunu AT : Avrupa Topluluğu AÜSBFD : Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi BK : Borçlar Kanunu Bkz : Bakınız C : Cilt CC : Medenî Kanun DDDK : Danıştay Dava Daireleri Kurulu DDGK : Dava Daireleri Genel Kurulu DHH. : DevletlerHususî Hukuku DPT : Devlet Planlama Teşkilâtı DYYK : Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu E. : Esas EGBGB : Einführungsgesetz zum Bürgerlichen Gesetzbuch f : fıkra HD : Hukuk Dairesi HGK : Hukuk Genel Kurulu HUMK : Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu İBD : İstanbul Barosu Dergisi İHFM : İstanbul Hukuk Fakültesi Mecmuası İMK : İsviçre Medenî Kanunu K : Karar Ka. Ta. : Kabul Tarihi Md / m : Madde MHB : Milletlerarası Hukuk Bülteni MÖHUK : Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun MSB : Milli Savunma Bakanlığı

14 XIV MTK MuvK ÖÖKK PK RG RKD S Söz. SŞMHK t TC TCK TD TETK TMK/MK TMMOK TTK TVK TPKKH vd Y YİBK YİSHK YKD Yönt. YSÇK YSTK ZPO : Milletlerarası Tahkim Kanunu : Türkiye de Bulunan Yabancıların Hukuk ve Vazifeleri Hakkında Muvakkat Kanun : Özel Öğretim Kurumları Kanunu : Pasaport Kanunu : Resmî Gazete : Resmî Kararlar Dergisi : Sayılı : Sözleşme : Sigorta Şirketlerinin Murakabesi Hakkında Kanun : tarih : Türkiye Cumhuriyeti : Türk Ceza Kanunu : Ticaret Dairesi : Turizm Endüstrisini Teşvik Kanunu : Türk Medenî Kanunu : Türk Mühendisleri ve Mimar Odaları Kanunu : Türk Ticaret Kanunu : Türk Vatandaşlığı Kanunu : Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında : ve devamı : Yargıtay : Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı : Yabancıların İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun : Yargıtay Kararları Dergisi : Yönetmelik : Yabancı Sermaye Çerçeve Kararı : Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu : Alman Medenî Usul Kanunu