Eylül 2013 B.H. AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ

Transkript

1 KIBRIS RUM KESİMİ ÜLKE RAPORU Eylül 2013 B.H. AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ

2 I.GENEL BİLGİLER Resmi Adı : Kıbrıs Cumhuriyeti Yönetim Şekli : Cumhuriyet Coğrafi Konumu : Akdeniz deki beş büyük adadan biri olan Kıbrıs adası Akdeniz in doğusunda, Türkiye nin 100 km. güneyinde, Yunanistan ın 1425 km. güneydoğusunda yer alır. Kıbrıs Rum Kesimi, adanın güneyindeki %65 lik bölümü kapsamaktadır. Zaman Ayarı - GMT : GMT + 2 Saat Zaman Ayarı Türkiye : Türkiye ile aynı saat dilimindedir. Yüzölçümü : km 2 Başkent : Lefkoşa (310 Bin) Önemli Şehirleri : Limasol (101 Bin), Larnaka (51 Bin), Baf (32 Bin) İklimi : Akdeniz iklimi hakimdir. Yaz aylarında kurak ve sıcak iklim şartları görülür. İlkbahar ve sonbahar aylarında genellikle yağışsız ve yüksek sıcaklıkların hakim olduğu hava şartları, kış aylarında ise genellikle yağmurlu ve ılıman hava şartları hakimdir. 2

3 Resmi Dil : Yunanca, Türkçe Ticaret Dili : Yunanca, İngilizce Din : Hıristiyan Ortodoks (%95), Hıristiyan Katolik (%2), Hıristiyan Gregoryen (%1), Müslüman (%1), Diğer (%1) Üyelikler : Birleşmiş Milletler (1960), Uluslararası Para Fonu (IMF) (1960), Dünya Bankası (1960), Avrupa Birliği (2004) II. DEMOGRAFİK GÖSTERGELER Nüfus 1,1 Milyon (2012) Türk Kökenli Nüfus 8000 Nüfus Yoğunluğu 120,9 kişi/km Yaşın Nüfusa %70,8 Oranı İnternet Kullanıcıları %61 OECD Gelir Grubu Üst Beklenen Yaşam Süresi 79,6 Yıl (OECD Ort: 80) İşgücü İşsizliğin toplam işgücüne oranı 594 Bin %7,7 Kaynak: Dünya Bankası ( ) III. EKONOMİK GÖSTERGELER YILLAR Gayri Safi Yurtiçi Hasıla 23,1 24,6 23,0 (Milyar ABD $) (GDP) Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Dünya Sıralaması Kişi Başı Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (ABD Doları) Reel GSYİH Büyüme Hızı (%) % 1,1 % 0,5 % -2,4 Enflasyon (Tüketici % 2,4 % 3,3 % 2,4 Fiyatlarıyla) (%) Para Birimi = Euro (EUR) 1 EUR = 2,68 TL Kaynak: Dünya Bankası ( ) IV. BİR BAKIŞTA KIBRIS RUM KESİMİ 3

4 a) Sektörlerin Gayri Safi Yurtiçi Hasılaya Katma Değer Oranı (%) Tarım : % 2 Sanayi : % 17 Hizmetler : % 81 Kaynak: Dünya Bankası ( ) Kıbrıs Rum Kesimi ekonomisi ağırlıklı olarak hizmet sektörüne dayalıdır. Özellikle ülke ekonomisinin dörtte birini oluşturan turizm, finans ve emlak sektörleri en önemli sektörler olarak ortaya çıkmaktadır. Turizm ve inşaat sektörleri 2009 dan bu yana azalan talebe bağlı olarak durgunluğa girmiş durumdadır. Finans sektöründeki mali krizin de etkisiyle inşaat sektöründeki yatırımlar ve turizm sektöründe hizmet kalitelerinde son yıllarda düşüş yaşanmaktadır. Yunanistan da ortaya çıkan ekonomik kriz Kıbrıs Rum Kesimi nde bankacılık sektöründe likidite azalmasına yol açmış ve ülke son olarak 2012 yılında Avrupa Birliği nin yardımına başvurmuştur Nisan ayı itibariyle Kıbrıs Rum Kesimi ndeki bankacılık sistemi ciddi kriz içinde olduğundan dolayı ülke yatırım için riskli ülke olarak değerlendirilmektedir. Son olarak, Avrupa Birliği ve IMF ile yapılan anlaşma sonucunda Kıbrıs Rum Kesimi ne ilk etapta 10 Milyar Dolarlık yardım yapılması kararlaştırılmıştır. Ancak, bu 10 Milyar Dolarlık yardım paketinin serbest bırakılması ağır şartlara bağlanmıştır. Yardım karşılığında bireysel mevduatlardan vergi kesilmesi ve çeşitli reformlar yapılması taahhüt edildiğinden dolayı halk tepkisi ortaya çıkmıştır. Bu sebeple, siyasi istikrarsızlık riski de dahil olmak üzere Kıbrıs Rum Kesimi ekonomisi yüksek risk taşıyan ekonomiler arasında yer almaktadır. V. DIŞ TİCARETİ KIBRIS RUM KESİMİ NİN DIŞ TİCARETİ (Mallar ve Hizmetler) (Milyar ABD Doları) Yıllar İhracatı İthalatı Ticaret Hacmi Ticaret Dengesi ,21 8,64 16,85-0, ,85 9,54 18,39-0, ,47 11,83 22,30-1, ,50 14,22 25,72-2, ,48 10,72 20,20-1, ,27 10,76 20,03-1,49 4

5 2011 2,70 7,90 10,60-5, ,60 7,00 9,60-4,40 Dünya Bankası, CIA The World Factbook ( ) Başlıca İhracat Yaptığı Ülkeler (2012) Başlıca İthalat Yaptığı Ülkeler (2012) Başlıca İhraç Ürünleri (İlk 5 Ürün 2012) Başlıca İthal Ürünleri (İlk 5 Ürün 2012) Yunanistan, İngiltere, Almanya Yunanistan, İsrail, İtalya, İngiltere, Almanya 1. Narenciye ürünleri 2. Patates 3. Tıbbi ürünler 4. Çimento 5. Tekstil 1. Tüketim maddeleri 2. Mineral yakıtlar ve yağlar 3. Makine ve cihazlar 4. Lojistik malzemeleri Kaynak: CIA The World Factbook ( ) VI. TÜRKİYE İLE TİCARİ İLİŞKİLERİ Yıllar TÜRKİYE KIBRIS RUM KESİMİ TİCARİ İLİŞKİLERİ Türkiye nin İhracatı (Milyon ABD Doları) Türkiye nin İthalatı (Bin ABD Doları) 5 Ticaret Hacmi (Milyon ABD Doları) Ticaret Dengesi (Milyon ABD Doları) ,7 29,4 5,72 5, ,0 113,8 12,11 11, ,8 124,6 7,92 7, ,8 192,2 10,99 10,60

6 2009 1,2 20,7 1,22 1, ,6 290,1 0,89 0, ,3 694,8 1,99 0, ,9 111,9 4,01 3, (ilk 6 ay) 0,5 442,6 0,94 0,05 Ticaret dengesi Türkiye açısından değerlendirilmektedir. Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ( ) Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu 2012 Yılında Kıbrıs Rum Kesimi nin Türkiye den İthalatındaki Başlıca Ürünler (İlk 5) Hububat Kazanlar, makineler, mekanik cihazlar Mineral yakıtlar ve yağlar Muhtelif kimyasal maddeler Elektrikli makine ve cihazlar 2012 Yılında Kıbrıs Rum Kesimi nin Türkiye ye İhracatındaki Başlıca Ürünler (İlk 5) Motorlu kara taşıtları İnciler, kıymetli ve yarı kıymetli taşlar Elektrikli makine ve cihazlar 6

7 Mobilyalar Kazanlar, makineler, mekanik cihazlar VII. YATIRIM İLİŞKİLERİ Türkiye ile Kıbrıs Rum Kesimi arasında mevcut çok sınırlı ticaretin dışında herhangi bir yatırım ilişkisi bulunmamaktadır. Sınırlı ticari ilişkiler de Gümrük Birliği nden dolayı gerçekleştirilebilen dolaylı ihracat ve ithalattan dolayı ortaya çıkmaktadır. Kaynak: T.C. Dışişleri Bakanlığı VIII. TÜRKİYE-KIBRIS RUM KESİMİ İLİŞKİLERİNDE SON GELİŞMELER Türkiye ile Kıbrıs Rum Kesimi arasında herhangi bir diplomatik ilişki bulunmadığından dolayı iki ülke arasındaki siyasi ilişkiler genellikle Avrupa Birliği ve Kıbrıs sorunu çerçevesinde ortaya çıkan dolaylı ilişkilerdir. Son dönemde, 2013 yılı Mart ayı içerisinde, Kıbrıs Rum Kesimi ndeki seçimlerin ardından Türkiye, Kıbrıs sorununun çözümü konusunda yeni bir inisiyatif ortaya atmış ve Kıbrıs taki taraflar arasındaki görüşmelere Türkiye ve Yunanistan ın da katılması yönünde öneride bulunmuş; bu kapsamda Kıbrıs ta çözüm sürecinin hızlandırılmasının hedeflendiğini açıklamıştır. Ancak, söz konusu öneri Kıbrıs Rum Kesimi tarafından kabul edilmemiştir. Kaynak: T.C. Dışişleri Bakanlığı IX. FAYDALI BAĞLANTILAR Kıbrıs Rum Kesimi Dışişleri Bakanlığı ( Kıbrıs Rum Kesimi Maliye Bakanlığı ( Kıbrıs Rum Kesimi İstatistik Servisi ( Kıbrıs Rum Kesimi Ticaret ve Sanayi Odası ( 7