BİYOGÜVENLİK MEVZUATI UYGULAMA TALİMATI

Transkript

1 1. AMAÇ BİYOGÜVENLİK MEVZUATI UYGULAMA TALİMATI Bu Talimatın amacı, genetik yapısı değiştirilmiş organizma ve ürünlerinin ithalat, transit geçiş, boşaltma, işleme, ihracat, etiketleme, izleme, denetim ve kontrolüne dair usul ve esasları belirlemektir. 2. KAPSAM Bu Talimat, GDO ve ürünleri, GDM ve ürünleri ile GDO lardan elde edilen ürünlerin ithalat, transit geçiş, boşaltma, işleme, ihracat, etiketleme, izleme, denetim ve kontrolüne, Modern biyoteknolojik yöntemler kullanılmak suretiyle gen aktarılarak ticarete konu edilmesi muhtemel ürünlerin ve tohumlukların ithalat, transit geçiş, boşaltma, denetim ve kontrolüne dair hükümleri kapsar. 3. HUKUKİ DAYANAK Bu Talimat; 5977 Sayılı Biyogüvenlik Kanunu, 5996 Sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu, Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerine Dair Yönetmelik, Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Yönetmelik, Bitkisel Gıda ve Yem İthalatının Resmi Kontrollerine Dair Yönetmelik, Bitkisel Gıda ve Yemin İhracatında Sağlık Sertifikası Düzenlenmesi ve İhracattan Geri Dönen Ürünler için Uygulama Yönetmeliği, Ülkeye Girişte Veteriner Kontrollerine Tabi Hayvan ve Ürünlere Dair Yönetmelik, Bitki Karantinası Yönetmeliği hükümleri ve Biyogüvenlik Kurulu Kararlarına dayanılarak hazırlanmıştır. 4. GENEL HÜKÜMLER 4.1 Modern biyoteknolojik yöntemler kullanılmak suretiyle gen aktarılarak ticarete konu ürünler ve bu ürünlerin ithalat aşamasındaki GDO kontrollerinde uygulanacak analiz sıklıkları EK-1 de belirlenmiştir. 4.2 Biyogüvenlik Kurulu Kararlarının uygulanmasında Bakanlık talimatları dikkate alınır. Biyogüvenlik Kurulu tarafından onaylanan GDO lu çeşitler ve kullanım amaçları EK-2 de belirtilmiştir. 4.3 GDO kontrollerinde; ithalatçı tarafından sunulacak ürünün bileşen listesi ve GDO içeriği ile ilgili diğer belgeler dikkate alınır. Bileşen listesinde EK-1 de yer alan bir veya birden fazla ürün bulunması durumunda GDO kontrolleri yapılır. 4.4 Biyogüvenlik Kurulu tarafından onaylanan GDO ve ürünlerinin ithalatında ithalatçı firma ithal edilecek GDO ve ürünlerinin miktarı ve içerdiği gen çeşidi ile ilgili orijin ülke veya yüklendiği ülke yetkili otoriteleri tarafından düzenlenmiş belge veya GDO analizlerinde uluslararası akredite bir laboratuvardan alınmış analiz raporu ibraz eder Bu belgelerde ithal edilecek ürünün miktarı ile ithalatçı, ihracatçı veya üretici bilgilerinden en az biri yer almalıdır. Ürünün fiili ithalat işlemleri tamamlanmadan alıcı veya satıcısının değiştiği durumlarda, söz konusu belgedeki satıcı, alıcı firma ve miktar bilgileri satış işlemlerine ait belgeler de dikkate alınarak kontroller gerçekleştirilir İthalatçı tarafından sunulan bu talimatın 4.4 üncü maddesinde belirtilen analiz raporlarında analizi yapılan genler, tespit edilen genler ve miktarları ile analiz metotları yer almalıdır. 1

2 4.4.3 Ürünün üretildiği veya yüklendiği ülke haricindeki bir ülkede bulunan, GDO analizlerinde uluslararası akredite bir laboratuvardan alınan analiz raporları da geçerli olarak kabul edilir Bu belgeler, Bitkisel gıda ve yem ürünlerinde ithalatçı firma tarafından sevkiyat bildirimi aşamasında Gıda Güvenliği Bilgi Sistemi (ggbs.tarim.gov.tr) ne yüklenir ve sevkiyat bildirimine ait belge asılları ile birlikte doküman kontrolü aşamasında il müdürlüklerine sunulur Veteriner kontrolüne tabi ürünlerde Veteriner Giriş Belgesi ekinde veteriner sınır kontrol noktasına/il müdürlüğüne sunulur. 4.5 İthal edilmek istenen üründen, ürünün kullanım amacı ve EK-1 de belirlenen analiz sıklıkları dikkate alınarak numune alınır ve alınan numune GDO analizine tabi tutulur. 4.6 EK-1 sayılı listede yer alan ürünlerin bebek mamaları, bebek formülleri, devam mamaları ve devam formülleri ile bebek ve küçük çocuk ek besinlerinin bileşiminde bulunması durumunda ithalat kontrollerinde her sevkiyatta tüm partiler GDO analizine tabi tutulur. Aynı parti ürünün farklı sevkiyatlarda gelmesi durumunda her sevkiyat GDO analizine tabi tutulur. 4.7 EK-1 sayılı listede yer alan ürünlerin tohumluk olarak ithalatında her sevkiyat GDO analizine tabi tutulur. 4.8 Serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulacak olan ve EK-1 sayılı listede yer alan ürünler, dökme olarak ithal edilecek ise menşeine bakılmaksızın %100 sıklıkla GDO analizine tabi tutulur. GDO denetimleri ithalat öncesi herhangi bir aşamada yapılabilir. 4.9 İthalatçı tarafından sunulacak GDO içeriğiyle ilgili belgeler ve Bakanlığımızca yapılan denetim sonuçları ilgili mevzuat ve Biyogüvenlik Kurulu kararlarına göre değerlendirilir Dahilde işleme izin belgesi kapsamında yapılacak ithalatlarda da bu talimat hükümleri uygulanır GDO kontrolü dışında bitki sağlığı, gıda veya yem güvenilirliği kontrolleri de yapılarak ürünün mevzuata uygun olması durumunda yurda girişine izin verilir Gemi ile gelen dökme ürünler için ithalatçı sevkiyat bildirimi aşamasında GGBS de Antrepo/Gümrüklü Alan Adı bölümüne gemi adını ekler. Aynı sertifika muhteviyatı, aynı gemide yer alan ürünün ithal edilmek üzere birden fazla gümrük idaresinde boşaltılacak olması durumunda, ilk denetimi gerçekleştiren il müdürlüğü tarafından numune alınır, analize tabi tutulur ve analiz sonucuna göre işlem tesis edilir. Boşaltmanın yapılacağı diğer yerlerde ikinci defa tekrar GDO analizi yapılmaz İthalatçı tarafından beyan edilen gemi adı her sevkiyat denetimi sırasında denetçi tarafından ithalat Onay ana sayfasında Parti/Lot No bölümüne asteriks(*) işaretleri arasında yazılır. (*gemi adı*) 4.14 Analize tabi tutulacak aynı bileşenden oluşan ürünün birden fazla partiden oluşması durumunda, rastgele tek bir partiden numune alınarak GDO kontrolü yapılır. Analiz sonucunun uygun olmaması durumunda, ithalatçının talebi doğrultusunda diğer partilerden numune alınarak analiz yaptırılır. Yalnızca analiz sonucu mevzuata uygun olan partiler için uygunluk yazısı düzenlenir. İthalatçının tüm partilerden numune alınmasını talep etmemesi durumunda uygunsuzluk sonucu tüm partiler için uygulanır Bu hüküm Veteriner Kontrolüne tabi ürünler ile Bebek formülleri, devam mamaları ve devam formülleri ile bebek ve küçük çocuk ek besinlerine uygulanmaz. 2

3 5 GIDA İTHALAT KONTROLLERİ 5.1 Gıda ithalat kontrollerinde EK-1 de belirlenen analiz sıklıkları dikkate alınarak numune alınır. 5.2 Alınan numune GDO tarama analizi (var-yok) yapılır. 5.3 GDO analizleri sonucunda, GDO tespit edilmemesi durumunda ürünün ithalatına izin verilir. 5.4 Biyogüvenlik Kurulu tarafından gıdalar için onaylanan bir gen olmadığından GDO tarama analizinde GDO tespit edilmesi durumunda kimliklendirme analizi yapılmaz ve ürünün ithaline izin verilmez. 5.5 İlk analiz sonucunda GDO tespit edilmesi durumunda ithalatçıya 7 günlük itiraz süresi tanınır. Şahit numunede yapılan GDO tarama analizinde GDO tespit edilmesi durumunda kimliklendirme analizi yapılmaz ve ürünün ithaline izin verilmez. 5.6 İthalatçının ilk analiz sonucunda özel işlem talebi olması durumunda bu talimatın 14 üncü maddesi kapsamında işlem tesis edilir. 6 YEM İTHALAT KONTROLLERİ 6.1 Yem ithalat kontrollerinde EK-1 de belirlenen analiz sıklıkları dikkate alınarak numune alınır. 6.2 Alınan numune öncelikle GDO tarama analizi (var-yok) yapılır. 6.3 GDO tarama analizinde GDO tespit edilmesi durumunda kimliklendirme analizi yapılır Analiz sonuçları ilgili mevzuat ve EK-2 sayılı Biyogüvenlik Kurulu tarafından onay verilen GDO lu çeşitler ve kullanım amaçları listesine göre değerlendirilir Bu Talimatın 4.4 üncü maddesi hükümleri doğrultusunda sunulan belge ve analiz sonucu ilgili mevzuat ve Biyogüvenlik Kurulu kararlarına göre değerlendirilir. Değerlendirme sonucunun uygun olması durumunda etiketleme koşulları sağlandıktan sonra yemlerin ithalatına izin verilir. Dökme ürünlerin etiket bilgilerini içeren belge ürün ile birlikte bulunmalıdır Yapılan belge kontrolü ve analiz sonucunda, Biyogüvenlik Kurulu tarafından onaylanmayan gen tespit edilmesi durumunda ürünlerin ithaline izin verilmez. 7 NUMUNE ALMA, ANALİZ ve DEĞERLENDİRME 7.1 EK-1 sayılı listede yer alan ürünlerin; Gıda amacıyla kullanılacak olması halinde GDO analizi için numune EK-3 de belirtilen metoda göre alınır Yem amacıyla kullanılacak olması halinde GDO analizi için numune EK-4 de belirtilen metoda göre alınır Biyogüvenlik Kuruluna başvurusu yapılmış ancak henüz onaylanmamış veya onay süresi dolmuş olan genetiği değiştirilmiş materyal içeren yemlerin GDO kontrolü için numune alma, analiz ve değerlendirme işlemleri, Biyogüvenlik Kurulunun tarihli ve 9 uncu toplantı kararı doğrultusunda hazırlanan tarih ve sayılı yazı ve tarih ve sayılı yazı ile il müdürlüklerine gönderilen talimat kapsamında yürütülür Biyogüvenlik Kurulu tarafından yem amacıyla onaylanan genlere ilişkin kararların yürütmesinin durdurulması veya iptal edilmesi halinde bu genleri içeren yemler, Biyogüvenlik Kuruluna başvurusu yapılmış fakat onay süreci tamamlanmadan başvurusu geri çekilen genleri içeren yemler veya Biyogüvenlik Kurulu tarafından değerlendirildikten sonra onaylanmayan genleri içeren 3

4 yemler, Biyogüvenlik Kuruluna henüz başvurusu yapılmayan genleri içeren yemler, bu maddenin üncü maddesinde belirtilen talimatlar çerçevesinde değerlendirilmez Tohumluk amacıyla gelen ürünlerde numune alma işlemi Tohumluklarda GDO analizi için Numune Alma Talimatı nın 7 nci maddesi hükümlerine göre gerçekleştirilir. Analiz sonucunda GDO tespit edilen tohumlukların ithaline izin verilmez GDO analizi için, gıda ve yem ürünlerinde alınacak numuneler, Gıda Güvenliği Bilgi Sistemi üzerinden gıda veya yemde GDO analizi yapmaya yetkili laboratuvarlara; Tohumluk ürünlerde alınacak numuneler, GDO analizi yapmaya yetkili kamu laboratuvarlarına gönderilir Gıda ve yemde GDO analizi için yetkili laboratuvarlar listesi GGBS de yayımlanır İthalat aşamasındaki kontrollerde gıda ve yem maddeleri için özel gıda kontrol laboratuvarlarının referansı Ankara Gıda Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü, kamu laboratuvarlarının referansı Ulusal Gıda Referans Laboratuvar Müdürlüğü dür. Tohumluklarda şahit numune Ulusal Gıda Referans Laboratuvar Müdürlüğüne gönderilir GDO analizi için gönderilen numuneler başka analizler için bölünmez, ayrı olarak orijinal ambalajında veya bulaşmayı engelleyecek koşullarda laboratuvara gönderilir Şahit numune, ilk analizde tespit edilen uygunsuz parametre yönüyle analize tabi tutulur Muayene ve Analiz raporlarında DNA nın izole edilemediği ya da GDO nun tespit edilemediği ifadelerinin yer aldığı durumlarda ürün GDO suz olarak değerlendirilir. Bu hüküm GDO lardan elde edilen ürünlere uygulanmaz. 8 GDO LU ÜRÜNLERİN ETİKETLENMESİ 8.1 Biyogüvenlik Kurulu tarafından gıdalarda kullanımına onay verilen bir gen olmadığından gıdaların etiketlerinde Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerine Dair Yönetmelik in 18 inci maddesi 1 inci fıkrasının (g) bendinde belirtilen şekilde ifadeler yer alamaz. 8.2 Biyogüvenlik Kurulu tarafından onaylanan genler için yemlerin GDO lu olarak etiketlenmesini gerektiren eşik değer % 0,9 olarak uygulanır. 8.3 GDO lu olarak ithalatına izin verilen yemlerin etiketleme eşik değerinin üzerinde GDO içermesi durumunda, Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerine Dair Yönetmelik in 19 uncu maddesi ve Biyogüvenlik Kurulu kararına göre piyasaya arz edilmeden önce etiketlenmeleri zorunludur. 8.4 Biyogüvenlik Kurulu tarafından yem amaçlı kullanımı onaylanan genetiği değiştirilmiş çeşitlerin GDO suz eşdeğer yemlerinin etiketinde Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerine Dair Yönetmelik in 19 uncu maddesi 1 inci fıkrasının (e) bendinde belirtilen şekilde ifadeler yer alabilir. 9 GDO LU ÜRÜNLERİN GERİ GÖNDERİLMESİ İthalat kontrollerinde Biyogüvenlik Kurulunca onaylanmamış gen tespit edilen ürünler ithalatçının talebi doğrultusunda mahrecine iade edilebilir. Ancak üçüncü bir ülkeye gönderilmesinin talep edilmesi durumunda Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Yönetmelik in Sevkiyatların Geri Gönderilmesi başlıklı 22 nci maddesinin 1inci fıkrası (c) bendi kapsamında varış ülkesi yetkili makamının sevkiyatı kabul ettiğine dair belge aranacaktır. 4

5 10 GDO LU ÜRÜNLERİN TRANSİT GEÇİŞİ 10.1 GDO ve ürünlerinin Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerine Dair Yönetmelik'in 16 ncı maddesi kapsamında ülkemiz topraklarından transit geçişlerinde; Transit talebinde bulunan firma tarafından, transite konu edilecek ürünün miktarı, menşe ülkesi, içerdiği GDO çeşidi (ayırt edici kimlik bilgilerini içeren analiz raporu), nakil vasıtası plakası (veya gemi ismi) ve çıkış gümrüğü bilgilerini içeren dokümanlar ve ürünün çıkış gümrüğüne ulaşacağı zamana kadar alınacak tedbirler ilgili müdürlüğe (il müdürlüğü/zirai karantina müdürlüğü/veteriner sınır kontrol noktası müdürlüğü) sunulur Transit edilecek ürün ilgili müdürlük tarafından doküman ve kimlik kontrolüne tabi tutulur Transit edilecek ürünün yüklenmesi ve boşaltılmasında ürünün çevreye bulaşmasını önleyecek tedbirler ürün sahibi ve taşıyıcı tarafından alınır. Bulaşmanın önlenmesi amacıyla ürün ambalajlarının özel olarak, yırtılma ve parçalanmaya dayanıklı malzemeden yapılmış olması, dökme ürünlerin taşınacağı araçların, ürünün çevreye bulaşmasını önleyecek şekilde branda ile üstünün örtülmesi veya kapalı araçlar veya konteynırlar ile taşımanın yapılması gerekmektedir Ürün sahibi ve taşıyıcı tarafından alınan tedbirler ve nakil vasıtasının mühürlü olup olmadığı ilgili müdürlük tarafından kontrol edilir. Yapılan kontroller sonucunda transit geçiş işlemine izin verilir Herhangi bir bulaşma yada kaza halinde acil eylem planı doğrultusunda hareket etmesi ve durumun ivedilikle Bakanlığa bildirilmesi hususunda firma bilgilendirilir Transit geçişine izin verilen ürünlerin kaydı ilgili müdürlük tarafından tutulur ve resmi yazıyla (ve faks ile) ivedilikle çıkış ilindeki ilgili müdürlüğe bildirilir Çıkış ilindeki ilgili müdürlük tarafından mühür kontrolü yapılır ve yurt dışı edilen ürünle ilgili bilgiler transit geçiş izni veren ilgili müdürlüğe bildirilir. 11 GDO LU ÜRÜNLERİN İHRACATI 11.1 Biyogüvenlik Kurulu tarafından gerekli değerlendirmeleri yapılarak piyasaya sürülmesi uygun görülen GDO ve ürünleri ile bunların işlenmesiyle elde edilen ürünlerin ihracatına izin verilir Biyogüvenlik Kurulunca onaylanmamış bir ürünün ihraç amacıyla ithali gerçekleştirilemez Analiz raporunda ve Sağlık Sertifikası ekinde yer alan Ekli Liste üzerinde ürünün GDO lu olduğu belirtilir GDO lu olarak ihracatına müsaade edilen ürünlerin, miktar, firma ve gen çeşidi bazında kayıtları tutularak 3 ayda bir takip eden ayın ilk haftasında Genel Müdürlüğe bildirilir Yurt içinde yapılan kontrollerde GDO tespit edilen ve idari yaptırım ve adli süreç başlatılan ürünler suç delili niteliğinde olması sebebiyle, adli soruşturma devam ettiği sürece muhafaza edilmelidir. Sürecin uzun sürmesi sebebiyle muhafaza imkânının bulunmaması durumunda konu soruşturmayı yürüten makama bildirilir, soruşturmayı yürüten makam tarafından alınacak karara göre işlem tesis edilir. Bu ürünlerin ihracatına ancak adli karara istinaden izin verilir Bu Talimatın 11.1 inci maddesi doğrultusunda ihracatına izin verilen ancak ihracattan geri dönen GDO lu ürünler için Bitkisel Gıda ve Yemin İhracatında Sağlık Sertifikası Düzenlenmesi ve İhracattan Geri Dönen Ürünler için Uygulama Yönetmeliğinin 9 uncu maddesi hükümleri de dikkate alınarak resmi kontroller gerçekleştirilir. 5

6 12 GDO LU ÜRÜNLERİN İMHASI İthalat kontrolleri sonucunda ilgili mevzuat ve Biyogüvenlik Kurulu kararlarına uygun olmadığı tespit edilen ürünler mahrecine iade veya üçüncü ülkeye transit edilemez ise Biyogüvenlik Kurulu kararlarında yer alan imha koşulları doğrultusunda ürünlerin imhasına karar verilir. 13 İKİNCİL İŞLEM GÖRMÜŞ ÜRÜNLER ve MİKROORGANİZMALAR Ek-1 listede yer alan bir hammaddeden elde edilen glikoz şurubu/tozu, rafine yağlar, maltodekstrin, fermente organik asitler ve fermente içkiler vb. ürünlerin ithalatlarında; ürünün GDO lu bir hammaddeden üretilmediğine dair, mikroorganizma ve mikroorganizma içeren ürünlerin ithalatında ise mikroorganizmanın GDO lu olmadığına dair orijin ülke veya yüklendiği ülke yetkili otoriteleri tarafından düzenlenmiş belge veya uluslararası akredite bir laboratuvardan alınmış analiz raporu talep edilir. Mikroorganizmalardan elde edilen katkı maddesi, enzim vb. işlem yardımcılarının ithalatında Biyogüvenlik Kurulunun tarih ve 10 uncu toplantı kararı doğrultusunda yalnızca 5996 sayılı Kanun kapsamında gıda ve yem güvenilirliği denetimleri yapılır. 14 ÖZEL İŞLEM 14.1 Gıda ve yem ürünlerinde yapılan ithalat resmi kontrolleri sonucunda başka bir türe ait GDO bulaşanı tespit edilmesi ve ithalatçının özel işlem talebi olması halinde EK-5 de yer alan prosedüre göre işlem tesis edilir Özel işlem sonucunda ortaya çıkan atıkların yem olarak kullanılmasına izin verilmesi halinde, atıkların izlenebilirliği ile ilgili iş ve işlemler bu Talimatın 15 inci maddesi doğrultusunda yürütülür Bu talimat kapsamında özel işleme tabi tutulmasına izin verilen ürünler ile ilgili olarak EK-6 formu doldurularak her ayın ilk haftasında Genel Müdürlüğe bildirilir. 15 İZLEME İZLENEBİLİRLİK 15.1 GDO lu yem maddelerinin izleme ve izlenebilirliği ile ilgili hususlarda Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerine Dair Yönetmelik in 21 inci maddesindeki hükümler uygulanır Yemlerin izlenebilirliğiyle ilgili bildirimler tarih ve sayılı yazı ile il müdürlüklerine gönderilen talimat çerçevesinde yürütülür İthalatına izin verilen GDO ve ürünleri, il müdürlükleri/veteriner sınır kontrol noktası müdürlükleri tarafından her ayın ilk haftasında EK-7 da yer alan tabloya işlenerek Excel formatında yazılı olarak Genel Müdürlüğe ve e-posta ortamında adresine gönderilecektir. 16 YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILAN TALİMATLAR Bu Talimatın yürürlüğe girmesiyle birlikte; tarih ve sayılı talimat ve GDO ithalat denetimlerine dair tüm talimatlar yürürlükten kaldırılmıştır. 6

7 GDO RİSKLİ ÜRÜNLER VE ANALİZ SIKLIKLARI TABLOSU EK-1 Sıra No Ürün Adı Menşei Riskli Olan Ülkeler (Analiz Sıklığı: %100) Diğer Ülkeler Analiz Sıklığı 1 Mısır veya mısırdan elde edilen ürünler (örn; mısır nişastası, mısır unu, mısır grizi, mısır kepeği, mısır özü, DDGS, mısır çerezi, mısır cipsi, mısır konservesi, mısır koçanı, mısır gevreği, mısır turşusu, mısır küspesi, mısırlı tortilla, mısır tozu, vb.) ABD, Arjantin, Avustralya, Brezilya, Kanada, Şili, Çin, Kolombiya, Mısır, AB Ülkeleri (28 Ülke), Honduras, Endonezya, Japonya, Malezya, Meksika, Yeni Zelanda, Panama, Paraguay, Filipinler, Rusya, Güney Afrika, Güney Kore, İsviçre, Tayvan, Tayland, Uruguay, Ukrayna, Küba 20% Soya veya soyadan elde edilen ürünler(örn; soya küspesi, soya sütü, soya filizi, soya macunu, soya lifi, soya çökeleği, vb) Soya unu, Soya lesitini, Soya Proteini Kolza (kanola) veya kolzadan elde edilen ürünler (kolza küspesi, vb) Pamuk ürünleri (pamuk küspesi, çiğit vb.) ABD, Arjantin, Avustralya, Bolivya, Brezilya, Kanada, Şili, Çin, Kolombiya, Kosta Rika, AB Ülkeleri (28 Ülke), Endonezya, Japonya, Malezya, Meksika, Yeni Zelanda, Paraguay, 20% Filipinler, Rusya, Güney Afrika, Güney Kore, İsviçre, Tayvan, Tayland, Uruguay, Ukrayna, Hindistan, Menşeine bakılmaksızın %100 analiz sıklığı uygulanır. ABD, Avustralya, Kanada, Şili, Çin, AB Ülkeleri (28 Ülke), Japonya, Meksika, Yeni Zelanda, Filipinler, Güney Afrika, Güney Kore, Ukrayna, Rusya, ABD, Arjantin, Avustralya, Brezilya, Burkina Faso, Kanada, Çin, Kolombiya, Kosta Rika, AB Ülkeleri (28 Ülke), Hindistan, Japonya, Meksika, Myanmar, Yeni Zelanda, Pakistan, Paraguay, Filipinler, Güney Afrika, Güney Kore, Sudan 20% 20% 5 Papaya ve ürünleri ABD, Kanada, Çin, Japonya, Tayland, Vietnam, Tayvan 20% 6 Buğday ABD, Avustralya, Kolombiya, Yeni Zelanda, 0% 7

8 Sıra No Ürün Adı Domates, domates salçası, domates sosu, kurutulmuş domates, domates tozu, domates suyu, ketçap, domates çorbası, domatesli makarna, vb. Şeker pancarı melası, melas şurubu, posası, lifi, vb. Çeltik/pirinç veya bunlardan elde edilen (pirinç unu, pirinç nişastası, pirinç kepeği, pirinç şehriyesi, pirinç çubuğu, pirinç makarnası, pirinç eriştesi, pirinç gevreği, pirinç yufkası, pirinç kağıdı, pirinç krakeri, vb.) Patates, patates cipsi, Patates nişastası, dondurulmuş patates, kurutulmuş patates, patates unu, patates flokanı, patates granülü, patates çerezi, patates kroket, patates tozu, patates topağı, vb. Menşei Riskli Olan Ülkeler (Analiz Sıklığı %50) Diğer Ülkeler Analiz Sıklığı ABD, Kanada, Çin, Meksika, 10% ABD, Avustralya, Kanada, Çin, Kolombiya, AB Ülkeleri (28 Ülke),Japonya, Meksika, Yeni Zelanda, Filipinler, Rusya, Güney Kore, ABD, Avustralya, Kanada, Çin, Kolombiya, İran, Japonya, Meksika, Yeni Zelanda, Filipinler, Rusya, Güney Afrika, Pakistan, Hong kong, Hindistan, AB Ülkeleri (28 ülke), Vietnam, Tayland, Tayvan, İsviçre ABD, Avustralya, Kanada, AB Ülkeleri (28 Ülke), Japonya, Meksika, Yeni Zelanda, Rusya, Filipinler, Güney Kore, 10% 10% 10% 8

9 Sıra No Ürün Adı Menşei Riskli Olan Ülkeler Sıklığı %20) (Analiz Diğer Ülkeler Analiz Sıklığı 11 Fasulye (Phaseolus vulgaris) Brezilya, 10% 12 Patlıcan (Solanum melongena) Bangladeş 10% 13 Kabak (Squash-Cucurbita pepo) Kanada, ABD 10% 14 Tatlı Biber (Capsicum annuum) Çin, 10% 15 Şeker Kamışı (Saccharum sp.) Endonezya, 10% 16 Hindiba (Cichorium intybus) ABD, 10% 17 Kavun ABD, 10% 18 Erik ABD 10% 19 Kabuklu Kırmızı Mercimek ABD, Kanada, Meksika, Çin, Hindistan 10% 20 Yonca (medicago sativa) Avustralya, Kanada, Japonya, Meksika, Yeni Zelanda, ABD, Filipinler, Singapur, Güney Kore, 21 Keten (Linum usitatissumum L.) Kanada, Kolombiya, ABD, 10% 22 Kavak (Populus sp.) Çin, 10% 23 Petunya (Petunya hybrida) Çin 10% 24 Karanfil (Dianthus caryophyllus) Avustralya, Kolombiya, Japonya, Norveç, Malezya 25 Gül (Rosa hybrida) Avustralya, Kolombiya, Japonya, ABD, 10% 26 Şalgam (Brassica rapa) Kanada 10% 27 Çim (Agrostis stolonifera) ABD 10% 28 Tütün (Nicotiana tabacum L.) ABD 10% 29 Polen Menşeine bakılmaksızın % 50 analiz sıklığı uygulanır Yukarıda belirtilen tabloda; A) 1-5 inci sıralarda bulunan ürünlerin gıda ve yem maddelerinde (katkı ve aromalar dahil) bileşen olarak bulunması durumunda Menşei Riskli Olan Ülkeler İçin analiz sıklığı %40, menşei diğer ülkeler için analiz sıklığı % 10, B) 6-10 uncu sıralarda bulunan ürünlerin gıda ve yem maddelerinde (katkı ve aromalar dahil) bileşen olarak bulunması durumunda Menşei Riskli Olan Ülkeler için analiz sıklığı %20, menşei diğer ülkeler için analiz sıklığı %5, C)11-28 uncu sıralarda bulunan ürünlerin gıda ve yem maddelerinde (katkı ve aromalar dahil) bileşen olarak bulunması durumunda Menşei Riskli Olan Ülkeler için analiz sıklığı %10, menşei diğer ülkeler için analiz sıklığı %5 olarak uygulanacaktır. D) 1-28inci sırada bulunan ürünlerin tohumluk olarak gelmesi durumunda %100 analiz sıklığı uygulanır. E) 29. satırda yer alan polenin gıda ve yem maddelerinde bileşen olarak bulunması durumunda menşeine bakılmaksızın % 20 analiz sıklığı uygulanır. Analiz sıklıkları her ülkeden yapılan ithalatlar için ayrı değerlendirilecektir. Aynı ülkeden farklı firmalar tarafından aynı ürünlerin ithal edilmesi durumunda ise firma ayrımı yapılmadan o ülkeden yapılan ürünle ilgili toplam ithalat miktarına göre analiz sıklığı uygulanacaktır. Ancak analiz sonuçlarına göre olumsuz partilerin belli firmalarda yoğunlaşması durumunda bu firmalara ait ürünler öncelikli olarak analize tabi tutulacaktır. 10% 10% 9

10 EK-2 BİYOGÜVENLİK KURULU TARAFINDAN İZİN VERİLEN GDO LAR KARAR NO TÜR ÇEŞİT AYIRICI KİMLİK KULLANIM AMACI 1 Soya (A ) ACS-GMØØ5-3 Yem 2 Soya (MON40-3-2) MON-Ø4Ø32-6 Yem 3 Soya (MON89788) MON Yem 4 Mısır (Bt11) SYN-BTØ11-1 Yem 5 Mısır (DAS1507) DAS-Ø15Ø7-1 Yem 6 Mısır (DAS59122) DAS Yem 7 Mısır (DAS1507xNK603) DAS-Ø15Ø7-1xMON-ØØ6Ø3-6 Yem 8 Mısır (NK603) MON-ØØ6Ø3-6 Yem 9 Mısır (NK603xMON810) MON-ØØ6Ø3-6xMON-ØØ81Ø-6 Yem 10 Mısır (GA21) MON-ØØØ21-9 Yem 11 Mısır (MON89034) MON-89Ø34-3 Yem 12 Mısır (MON89034xNK603) MON-89Ø34-3xMON-ØØ6Ø3-6 Yem 13 Mısır (Bt11xGA21) SYN-BTØ11-1xMON-ØØØ21-9 Yem 14 Mısır (59122x1507xNK603) DAS xDAS-15Ø7xMON-ØØ6Ø3-6 Yem 15 Mısır (1507x59122) DAS-Ø15Ø7-1xDAS Yem 16 Mısır (MON88017) MON-88Ø17-3 Yem 17 Mısır (59122xNK603) DAS xMON-ØØ6Ø3-6 Yem 18 Mısır (MON810) MON-ØØ81Ø-6 Yem 10

11 GIDALARDA GDO KONTROLÜ İÇİN NUMUNE ALMA METODU Kapsam: EK-3 1- Bu talimat gıda ve gıda üretiminde kullanılacak gıda katkı maddeleri de dahil olmak üzere tüm ürünlerde yapılacak GDO analizleri için numune almaya ilişkin usul ve esasları kapsar. Tanımlar: 1- Bu Talimatta geçen, a) Birincil numune: Numune alınan partinin ayrılan bölümlerinin bir noktasından alınan materyal miktarını, b) Laboratuvar numunesi: Laboratuvar analizi için hazırlanmış asıl ve şahit numuneyi, c) Numune alınan parti: Özelliği itibarıyla bir örnek ve bir birim oluşturan ürün miktarını, ç) Paçal numune: Bir partiden veya partinin ayrılan bölümlerinden alınan birincil numunelerin birleştirilmesi ve homojen olarak karıştırılması ile elde edilen numuneyi, ifade eder. Genel hükümler 1- Gıdanın özelliğinin değişmemesi ve olası bir bulaşmanın engellenmesi için gerekli tüm tedbirler alınarak mümkün olan en kısa sürede numune alınmalıdır. 2- Numune alma alet ve cihazları, numune hazırlanacak yüzeyler ve numune kaplarının temiz ve kuru olması gereklidir. 3- Üründen alınacak numune sayısı ve miktarı Tablo-1 de belirlenmiştir. 4- Dane ürünlerde Tablo-2 de yer alan numune miktarları esas alınmalıdır. 5- Kısmen veya tamamen GDO lu olma ihtimali olan bir hammaddeden elde edilmekle birlikte GDO içermeyen veya GDO dan oluşmayan glikoz şurubu/tozu, rafine yağlar, maltodekstrin, fermente organik asitler ve fermente içkiler vb. ürünlerin mümkün olduğunca üretim yerlerindeki hammaddelerinden numune alınmalıdır. Birincil numunelerin alınması 1- Numune alınacak parti, Tablo-1 in 3 üncü maddesinde belirtilen ayrılması gereken bölüm ve oluşturulması gereken en az paçal numune sayısına göre tahmini olarak yaklaşık eşit bölümlere ayrılır. 2- Ayrılan bölüm sayısı birden fazla ise her bir bölümden Tablo-1 in 2 nci maddesinde belirtilen sayıda farklı yerlerden yaklaşık eşit miktarlarda birincil numune alınır. 3- Her bir bölümden alınan birincil numuneler ile oluşturulan paçal numunelerin ağırlığı 4 kilogramdan az olamaz. 4-1 kg ve altındaki ürünlerde paçal numune ağırlığı 4 kg dan az olmamalıdır şartı aranmaz. Paçal numunelerin hazırlanması 1- Tablo-1 in 3 üncü maddesinde belirtilen sayıda her bir bölümden alınan birincil numuneler, paçal numune oluşturmak üzere birleştirilerek karıştırılır. 2- Tahmini ve göz kararı oluşturulan her bölümden alınan paçal numune, alındığı bölüme göre kodlanır (P1, P2, P3, P4). 11

12 Laboratuvara gönderilecek numunelerin hazırlanması 1- Homojen bir numune elde edebilmek için her bir paçal numune dikkatli ve özenli bir şekilde karıştırılır. Gerekirse paçal numune mekanik veya otomatik ayırıcı kullanılarak veya çeyrekleme metodu ile 2 kg a azaltılarak azaltılmış numune oluşturulur. 2- Paçal numuneden laboratuvar numunesi oluşturmak üzere eşit ve aynı özellikleri taşıyacak şekilde asıl ve şahit olmak üzere iki numune oluşturulur. 3- Her bir paçal numuneden Tablo-1 in 4 üncü maddesinde belirtilen miktarda oluşturulan laboratuvar numunesi uygun kaplara ayrı ayrı konularak ve asıl numune/ler A1, A2,. ve şahit numune/ler Ş1, Ş2, şeklinde kodlanır. 4- Muhafaza ve nakliye sırasında oluşabilecek bulaşmanın önlenmesi veya numunenin bozularak bileşiminin değişmesine neden olabilecek olumsuzlukların engellenmesi için gereken bütün önlemler alınır. Laboratuvara gönderilecek numunelerin paketlenmesi 1- Resmi kontroller için alınan ve kodlanarak ayrı ayrı paketlenen numuneler asıl numuneler bir arada, şahit numuneler bir arada olmak üzere ayrı ayrı tekrar paketlenir. Asıl ve şahit numune olmak üzere mühürlenir ve etiketlenir. Mühürleme işlemi, numune güvenliğini temin amacıyla, mühür bozulmadan paket açılamayacak şekilde yapılır. 2- GDO analizleri için alınan numuneler başka analizler için bölünemez, başka analizler için alınan numuneler de bölünerek GDO analizi için kullanılamaz. Numune kayıtları 1- Numunenin ait olduğu parti ve numuneyle ilgili kayıtlar, karışıklığa ve tereddüte meydan vermeyecek şekilde tutulur. Laboratuvar analiz sonuç raporlarının gönderilmesi 1- Oluşturulan laboratuvar numuneleri ayrı ayrı analize tabi tutulur. 2- Analiz sonuç raporu; her bir laboratuvar numunesine ait analiz sonucunu ve analize konu ürün için nihai değerlendirmeyi içerecek şekilde, analizi gerçekleştiren laboratuvar tarafından tek rapor halinde hazırlanarak il müdürlüğüne gönderilir. Tablo 1- Üründen alınacak numune sayısı ve miktarı 1. Alınan numune, numune alınan partinin tamamını temsil edecek şekilde olmalıdır. 2. Birincil numuneler 2.1 Dökme ürün Alınacak en az birincil numune sayısı Numune alınan parti miktarı 2,5 tonu aşmıyor ise Numune alınan parti miktarı 2,5 tonu aşıyor ise Numune alınan parti miktarının (ton) 20 katının karekökü alınarak elde edilen sayı kadar(*). En fazla 40 birincil numune alınır Paketlenmiş ürün Alınacak en az numune sayısı kg ve altında olan paketler 4 paket (**) kg dan fazla olan paketler Numune alınan parti 1-4 paket ise Her paketten Numune alınan parti 5-16 paket ise Dört paketten Numune alınan parti 16 paketten fazla ise Numune alınan partiyi oluşturan paketlerin sayısının karekökü kadar (*). En fazla 40 pakete kadar alınır. 12

13 3. Paçal numuneler Numune alınan partinin büyüklüğüne göre, paçal numunelerin sayısı değişkenlik gösterir. Numune alınan her parti için, alınması gereken en az paçal numune sayısı aşağıda verilmiştir. Her bir paçal numune ağırlığı 4 kg dan az olmamalıdır.1 kg ve altındaki ürünlerde paçal numune ağırlığı 4 kg dan az olmamalıdır şartı aranmaz Dökme ürün Numune alınan partinin ağırlığı (ton) 1 ton a kadar ton ton 3 40 ton dan fazla Paketlenmiş ürün Numune alınan partinin miktarı (paket sayısı olarak) Numune alınan partinin miktarına göre ayrılması gereken bölüm ve oluşturulması gereken en az paçal numune sayısı: Numune alınan partinin miktarına göre ayrılması gereken bölüm ve oluşturulması gereken en az paçal numune sayısı: den fazla 4 4. Laboratuvar numuneleri Gerektiğinde paçal numune azaltılmış numune haline getirilir. Laboratuvara gönderilen numunenin miktarı 500 g dan az olmamalıdır. 1 kg ve altındaki ürünlerde laboratuvar numune ağırlığı 500 g dan az olmamalıdır şartı aranmaz. (*) Elde edilen sayı kesirli ise, bir sonraki tam sayıya tamamlanır. (**)1 kg ve altında paket veya kaplar için orijinal bir paketin veya kabın tamamı. Not: Numune alınacak ürünlerin sıvı olması durumunda ağırlık olarak verilen birimler ml ve katları olarak değerlendirilir. Özel Hükümler 1- Alınacak numunelerin dane halinde olması durumunda, Tablo 3 de belirtilen ürünler için paçal numunelerin ağırlığı dane/tohum sayısına karşılık gelen ağırlıktan daha az olamaz ve laboratuvara gönderilecek numune dane/tohum sayısına karşılık gelen ağırlıktan daha az olamaz. Tablo 2 Dane ürünler için alınacak numune miktarı Bitki dane/tohum sayısına karşılık gelen ağırlık (g) (laboratuvar numunesi) dane/tohum sayısına karşılık gelen ağırlık (g) (paçal) Arpa, darı, yulaf, pirinç, çavdar, buğday Mısır Soya fasulyesi Kolza tohumu

14 EK-4 YEMLERDE GDO KONTROLÜ İÇİN NUMUNE ALMA METODU A- Genel Hükümler Numune alma alet ve cihazları, numune hazırlanacak yüzeyler ve numune kaplarının temiz ve kuru olması gerekir. Yemin özelliğinin değişmemesi ve olası bulaşmanın engellenmesi amacıyla, numuneler, mümkün olan en kısa zamanda alınır ve hazırlanır ve bunun için gerekli tedbirler alınır. Yem hammaddelerinden alınacak numune sayısı ve miktarı Tablo 1 de Karma yem ve yem katkı maddelerinden alınacak numune sayısı ve miktarı Tablo 2 de verilmiştir. Birincil numunelerin alınması Yem maddelerinden numune alınması halinde numune alınacak parti, Tablo-1 in 3 üncü maddesinde belirtilen paçal numune sayısına göre, tahmini ve göz kararı olarak yaklaşık eşit bölümlere ayrılır. Tahmini ayrılan bölüm sayısı birden fazla ise, her bir bölümden Tablo-1 in 2 nci maddesinde belirtilen sayıda farklı yerlerden yaklaşık eşit miktarlarda birincil numune alınır. Her bir bölümden paçal numuneler için alınan birincil numunelerin toplam miktarı 4 kilogramdan az olamaz. Farklı bölümlerden alınan birincil numuneler birleştirilerek paçal numune haline getirilmez. Karma yemler ve yem katkı maddeleri için bir paçal numune oluşturmak üzere Tablo 2 de belirtilen sayı ve miktarda birincil numune alınır. Paçal numunelerin hazırlanması Yem maddelerinden Tablo-1 in 3.üncü maddesinde belirtilen sayıda, paçal numune oluşturmak üzere, her bir bölümden alınan birincil numuneler birleştirilerek karıştırılır. Tahmini ve göz kararı oluşturulan her bölümden alınan paçal numune, alındığı bölüme göre kodlanır. Karma yemler ve yem katkı maddelerinden bir adet paçal numune oluşturulur. Laboratuvara gönderilecek numunelerin hazırlanması Homojen bir numune elde edebilmek için, her bir paçal numune dikkatli ve özenli bir şekilde karıştırılır. Gerekirse paçal numune mekanik veya otomatik ayırıcı kullanılarak veya çeyrekleme metodu ile 2 Kg a azaltılarak azaltılmış numune oluşturulur. Paçal numuneden laboratuvar numunesi oluşturmak üzere eşit ve aynı özellikleri taşıyacak şekilde asıl, şahit ve firmaya bırakılmak üzere üç numune oluşturulur. Yem maddelerinden laboratuvara gönderilmek üzere her bir paçal numune için, Tablo-1 in 4.maddesinde belirtilen miktarda oluşturulan laboratuvar numunesi uygun kaplara ayrı ayrı konulur. Muhafaza ve nakliye sırasında oluşabilecek bulaşmanın önlenmesi veya numunenin bozularak bileşiminin değişmesine neden olabilecek olumsuzlukların engellenmesi için gereken bütün önlemler alınır. Karma yem ve yem katkı maddeleri için Tablo-2 nin 4.ncü maddesinde belirtilen miktarda laboratuvar numunesi oluşturulur. Laboratuvara gönderilecek numunelerin paketlenmesi Resmi kontroller için alınan numuneler, mühürlenir ve etiketlenir. Mühürleme işlemi, numune güvenliğini temin amacıyla, mühür bozulmadan paket açılamayacak şekilde yapılır. GDO analizleri için alınan numuneler başka analizler için bölünemez, başka analizler için alınan numuneler de bölünerek GDO analizi için kullanılamaz. Numune kayıtları Numunenin ait olduğu parti ve numuneyle ilgili kayıtlar, karışıklığa ve tereddüte meydan vermeyecek şekilde tutulur. Numunelerin laboratuvara gönderilmesi Analiz yapılmak üzere, her bir paçal numuneden alınan numunelerden en az biri analizi yapılmak üzere gerekli bilgiler ile birlikte mümkün olan en kısa sürede yetkili laboratuvara gönderilir. 14

15 Tablo 1- Yem maddeleri için alınacak numune sayısı ve miktarı 1. Alınan numune, numune alınan partinin tamamını temsil edecek şekilde olmalıdır. 2. Birincil numuneler 2.1 Dökme yem Alınacak en az birincil numune sayısı Numune alınan parti miktarı 2,5 tonu aşmıyor ise Numune alınan parti miktarı 2,5 tonu aşıyor ise Numune alınan parti miktarının (ton) 20 katının karekökü alınarak elde edilen sayı kadar(*). En fazla 40 birincil numune alınır Paketlenmiş yem Alınacak en az numune sayısı (**) Numune alınan parti 1-4 paket ise Her paketten Numune alınan parti 5-16 paket Dört ise Numune alınan parti 16 paketten fazla ise Numune alınan partiyi oluşturan paketlerin sayısının karekökü kadar (*). En fazla 40 pakete kadar alınır. 3. Paçal numuneler Numune alınan partinin büyüklüğüne göre, paçal numunelerin sayısı değişkenlik gösterir. Numune alınan her parti için, alınması gereken en az paçal numune sayısı aşağıda verilmiştir. Her bir paçal numuneyi oluşturan birincil numunelerin toplam ağırlığı, 4 kg dan az olmamalıdır Dökme yem Numune alınan partinin ağırlığı (ton) Numune alınan partinin miktarına göre, alınması gereken en az paçal numune sayısı: 1 ton a kadar ton ton 3 40 ton dan fazla Paketlenmiş yem Numune alınan partinin miktarı (paket sayısı olarak) Numune alınan partinin paket miktarına göre alınması gereken en az paçal numune sayısı den fazla 4 4. Laboratuvar numuneleri Gerektiğinde paçal numune azaltılmış numune haline getirilir. Her bir paçal numune için, en az bir numune laboratuvara gönderilir. Laboratuvara gönderilen numunenin miktarı 500 g dan az olmamalıdır. (*) Elde edilen sayı kesirli ise, bir sonraki tam sayıya tamamlanır. (**) 1 kg ı aşmayan paket veya kaplar için orijinal bir paketin veya kabın tamamı 15

16 Tablo 2 Karma yemler ve yem katkı maddeleri için alınacak numune sayısı ve miktarı 1. Alınan numune, numune alınan partinin tamamını temsil edecek şekilde olmalıdır. 2. Birincil numuneler 2.1 Dökme yem Alınacak en az birincil numune sayısı Numune alınan parti miktarı 2,5 tonu aşmıyor ise Numune alınan parti miktarı 2,5 tonu aşıyor ise Numune alınan parti miktarının (ton) 20 katının karekökü alınarak elde edilen sayı kadar(*). En fazla 40 tekli numune alınır Paketlenmiş yem Alınacak en az numune sayısı (**) kg ı aşmayan paketler kg dan fazla olan paketler Numune alınan parti 1-4 Her paketten paket ise Numune alınan parti paket ise Numune alınan parti 16 Numune alınan partideki paketlerin sayısının paketten fazla ise karekökü kadar (*). En fazla 20 paketten alınır. 3. Paçal numune Numune alınan parti için, tek bir paçal numune gereklidir. Paçal numuneyi oluşturan birincil numunelerin toplam miktarı, aşağıda belirtilen miktarlardan az olmamalıdır: 3.1. Dökme yem 4 kg 3.2. Paketlenmiş yem kg dan az paketlerden 4 orijinal paket içeriğinin ağırlığı kadar kg dan fazla paketlerden 4 kg 4 Laboratuvar numuneleri Gerektiğinde paçal numune azaltılmış numune haline getirilir. Laboratuvara gönderilmek üzere hazırlanan numunelerden en az biri, analizi yapılmak üzere laboratuvara gönderilir. Laboratuvara gönderilecek numunenin miktarı 500 gramdan az olmamalıdır. (*) Elde edilen sayı kesirli ise, bir sonraki tam sayıya tamamlanır. (**) 1 kg ı aşmayan paket veya kaplar için orijinal bir paketin veya kabın tamamı. B- Özel Hükümler Alınacak numunelerin dane yem olması halinde, Tablo 3 de belirtilen yem maddeleri için paçal numunelerin ağırlığı dane/tohum sayısına karşılık gelen ağırlıktan daha az olamaz ve laboratuvara gönderilecek numune dane/tohum sayısına karşılık gelen ağırlıktan daha az olamaz. Tablo 3 Dane yemler için alınacak numune miktarı Bitki dane/tohum sayısına karşılık gelen ağırlık, (g) Arpa, darı, yulaf, pirinç, çavdar, buğday 400 Mısır Soya fasülyesi Kolza tohumu 40 16

17 EK-5 GDO BULAŞANI TESPİT EDİLEN ÜRÜNLERE UYGULANACAK ÖZEL İŞLEM PROSEDÜRÜ Genel Hükümler: 1. İthale konu gıda ve yem ürünlerinde yapılan resmi kontroller sonucunda GDO bulaşanı tespit edilmesi ve tespit edilen genin başka bir türe ait olması halinde, ithalatçının talebi ile bulaşanın giderilmesi amacıyla özel işleme tabi tutulmasına izin verilir. 2. GDO bulaşanı tespit edilen ürün, ithalatçı tarafından belirlenecek yöntem (ayıklama, yıkama, kabuklarından soyma vb.) ile bir defaya mahsus olmak üzere özel işleme tabi tutulur. Başvuru: 1. Bu talimatın yayımlandığı tarihten önce resmi kontrolleri sonuçlanan gıda ürünleri için özel işleme tabi tutma talebi başvurularında; üründeki GDO varlığının GDO bulaşanı ve farklı bir bitkiye ait gen olduğunu gösteren bakanlıkça yetkili laboratuvardan alınmış analiz raporu ile özel işleme tabi tutma yöntemi ve özel işlemin uygulanacağı yer ithalatçı tarafından İl Müdürlüğüne yazılı olarak bildirilir. 2. Bu talimatın yayımlandığı tarihten sonra ilk analizde GDO tespit edilen gıda ürünleri için şahit numune hakkı kullanılıp kullanılmayacağı, kimliklendirme ve miktar tayini yaptırıp yaptırmayacağı hakkında İl Müdürlüğü tarafından ilgili firma bilgilendirilir ve ithalatçının şahit hakkının ve/veya kimliklendirme ve miktar tayini analizine ilişkin talebinin olup olmadığının bilgisi alınır. Talep olması durumunda; şahit numunede tarama, miktar ve kimliklendirme analizleri yapılır. Üründe farklı bir bitkiye ait GDO bulaşanı tespit edilmesi durumunda; ithalatçının özel işleme tabi tutma talebi ile özel işleme tabi tutma yöntemi ve özel işlemin yapılacağı yer bilgileri ithalatçı tarafından İl Müdürlüğüne yazılı olarak bildirilir. 3. Gıda ithalatçısının yalnızca şahit numune hakkını kullanacak olması durumunda yalnızca GDO tarama analizi yapılır. Kimliklendirme ve miktar tayini yapılmayan gıdalar için daha sonrasında yapılacak özel işleme tabi tutma talebi kabul edilmez. 4. Yem ürünlerinin resmi kontrolünde üründeki GDO varlığının bulaşıklık ve farklı bir bitkiye ait gen olduğunun tespit edilmiş olması durumunda özel işlem metodu ve özel işlemin yapılacağı yer bilgileri ithalatçı tarafından İl Müdürlüğüne yazılı olarak bildirilir. Başvurunun Değerlendirilmesi: 1. İthalatçı tarafından yöntemin yıkama, ayıklama ve kabuk soyma olarak beyan edilmesi durumunda özel işleme tabi tutmaya İl Müdürlüğü tarafından izin verilir. 2. Özel işleme tabi tutma başvurusunda ithalatçı tarafından yıkama, ayıklama ve kabuk soyma dışında bir yöntem belirlenmiş ise yönteme ilişkin bir defaya mahsus olmak üzere Genel Müdürlükten görüş alınır. Alınan görüş aynı yöntemle özel işleme tabi tutulacak diğer başvurulara da uygulanır. Özel İşleme Tabi Tutma 1. Yapılan değerlendirilme sonucunda özel işleme tabi tutma talebi uygun olan ürünler için özel işleme tabi tutma öncesinde ilgili gümrük idaresinden ithalatçı tarafından elleçleme izni alınır. 2. Özel işleme tabi tutma ilgili gümrük idaresinin uygun gördüğü bir alanda gerçekleştirilir. 3. Özel işleme tabi tutma süreci ilgili İl Müdürlüğünce görevlendirilecek görevliler nezaretinde gerçekleştirilir ve tutanak ile kayıt altına alınır. 4. Özel İşleme tabi tutma sonrasında sevkiyata konu ürünün tamamını temsil edecek şekilde 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu kapsamında gıda güvenilirliği, 5977 sayılı Biyogüvenlik Kanunu kapsamında GDO kontrolleri için asıl ve şahit olmak üzere numune alınır. 5. Özel işleme tabi tutulan üründe yapılan analiz sonuçlarının mevzuata uygun olması durumunda ürünün özel işlem sonrasındaki miktarı için uygunluk yazısı düzenlenir. Atıkların Değerlendirilmesi 1. Özel İşleme tabi tutma sonrasında ortaya çıkan kabuk, kavuz ve başka türe ait tohumlarda tespit edilen GDO bulaşanının Biyogüvenlik Kurulunca onaylanmış gen olması ve atıkların ilgili yem mevzuatına uygun olması halinde yem olarak kullanılmasına izin verilir. 2. Özel İşleme tabi tutma sonrasında ortaya çıkan kabuk, kavuz ve başka türe ait tohumlarda tespit edilen bulaşıklığın Biyogüvenlik Kurulunca onaylanmamış gen olması ve/veya atıkların ilgili yem mevzuatına uygun olmaması halinde ithalatçının talebi doğrultusunda atıklar mahrecine iade veya imha edilir. 17

18 İli:. ÖZEL İ,ŞLEME TABİ TUTULAN ÜRÜNLERE AİT TABLO EK-6 No İthalatçı Firma Menşe Ülke *Belge No GTİP Ürün Adı Ürün Miktarı Özel İşlem Öncesi Analiz Sonucu Özel İşlem Sonrası Analiz Sonucu Atıkların Durumu (Yem amaçlı kullanım/imha vs.) 18

19 İli:.. GDO KAYIT VE ANALİZ SONUÇLARI TABLOSU Ek-7 No İthalatçı Firma Menşe Ülke *Belge No GTİP Ürün Adı Ürün Miktarı **Denetimin kısa Adı İlk Analiz Laboratuvar Adı İlk Analiz Sonucu Şahit Analiz Laboratuvar Adı Şahit Analiz Sonucu İthalata İzin Verilip / Verilmediği GDO lu Olarak ithaline İzin Verilen Ürünlerde Gen Çeşidi Not: 1- İthalat aşamaları sonuçlanmadan (Uygunluk veya red yazısı yazılmadan) liste doldurulmayacaktır. 2- Analiz veya denetim yapılmaksızın GDO lu olarak ithaline izin verilen ürünler de bu listeye işlenir. Bu ürünler için laboratuvar ve analiz sonucu bölümleri doldurulmaz. 3- Tabloda yer alan bilgilerin GGBS'de veri girişinin yapıldığı (*Belge No/**Denetimin kısa adı) formata uygun olarak yer alması gerekmektedir. 19