Büyülü Bir Kokunun Peşinde

Transkript

1 Ali Haydar BOZKURT Büyülü Bir Kokunun Peşinde 8 ADANA YA GÜÇ VERENLER - II 9

2 Ben açıklanamayanın gerçekliğine inanırım. Taşların sağduyusuna, çiçeklerin deliliğine. J. G. BALLARD BÜYÜLÜ BİR KOKUNUN PEŞİNDE Artık matbu olanlarına pek rastlamasak da bir yerlerde takvimler 22 Kasım ı gösteriyordu o gün yılının 327. günü. İstanbul havası, sakinlerine bir sürpriz yapmaya niyetlenmemiş olmalıydı ki soğuk bir akşamdı. Ali Bey, büyük olasılıkla o gün on üç toplantı yapmış, İstanbul da beş farklı yerde bulunmuş, gününün iyimser bir tahminle dört saatini trafikte geçirmişti. Belki de on günden uzun sürmüş ve aynı gün içinde üç ülkeye uğranmış bir iş seyahatini tamamlayıp henüz dönmüştü evine. Bunları yaşayan her insanın olacağı gibi bedensel olarak yorgundu. Büyüktü taşıdığı sorumluluk, sırtlaması kolay değildi. Sorumluluk bilincine sahip her insan gibi bunun gerektirdiği hayatı sürüyordu o da. Aslında sahip olanına bunca ağır sorumluluklar yükleyen bir mevkiye çabuk denebilecek şekilde ulaşmış olmasında taşıdığı sorumluluk bilincinin payı büyüktü şüphesiz. Bir de ulaşmak istediği yerlere gitmek için az yürünmüş yollar tercih etmesi. Ve tabii ki yol boyunca köşe başlarına kendinden bir parça bırakması. Her zaman. O parçalar üst üste kondukça hayatın önüne çıkardığı basamakları tırmanmak da doğal olarak bir miktar hızlanmış olmalıydı. Ali Bey günden güne güncellenen sayıda şirketin yönetim kurulu başkanı, bu şirketlerden bazılarının dilimizde artık kabul görmüş tabiriyle CEO su, bazılarının yönetim kurulu üyesi ve tüm bu şirketleri bünyesinde barındıran holdingin de hem yönetim kurulu başkanı hem de CEO suydu. 10 ADANA YA GÜÇ VERENLER - II 11

3 nin inkar edilemez katkısı da dahil oluve- Böylece unutamayacaklarımız listesine rince işin içine, neredeyse iki saat içinde eklenecek bir ilkimiz daha oldu. bütün kurgu oluştu kafasında. Ve hiçbir Adanalının bile henüz haberi yokken KARNAVALLARIN DÜNÜ Adana nın ve Türkiye nin mis kokulu bir karnavalı oldu o gece. Karnavalların dünyadaki örneklerine bakacak olursak önümüze ismen hayli İLK KARNAVAL aşina olduğumuz pek çok heybetli örnek çıkıyor. Rio bunlardan pek çoğumuzun Tüm insanlık tarihine, belli bir top- aklına ilk gelen olacaktır tahminimce. Ve- luma, veya sadece kendi hayatımıza ait nedik Karnavalı onun yakın takipçilerin- olsun ilkler özeldir her zaman. Farklıdır. den. Tenerife, Mardi Gras, Nothing Hill Bazen merakla beklenir; bazen itinay- diye örnekleri çoğaltmak zor değil, zira la, bazen kahırla anılırlar; çoğu zamansa farklı kültürlerde ve farklı coğrafyalarda ömürlük saklanırlar. Unutulmazlar. Ya da kutlanan sayısız karnaval var. Genellik- istense de unutulamazlar bazen. Pek çok le dini kökenli olduğuna dair bir ön yar- bazen. gı barındırsa da Avrupa nın Hristiyanlık öncesi zamanlarında kış mevsimininin Yoğun olmak kavramının tam anlamıyla sözlük karşılığı gibiydi Ali Bey için tipik bir iş günü. 22 Kasım 2012 gününün temposunun da fazlası varsa bile eksiği olmadı. Ancak hayatının en temel prensiplerinden olan yaptığı her şeye kendi yorumunu katmak, bir şekilde fark yaratmak isteği İstanbul un soğuk bir kasım gecesinde Adana yı düşündürüyordu ona. Yıllar sonra hala evim diye bahsettiği Adana yı. eden, portakal çiçeği kokusunu anlatan bir şeyler yapmak istediğini söyledi Ali Bey. Zaten yıllardır her nisan, ya bazı arkadaşlarını kendisi getirir ya da yalnız gittiklerinde mutlaka uğranılası yerler, yenmezse ayıp olur yiyecekler, yapılmazsa yazık olur şeyler konusunda tavsiyeler verirdi. Ve bu şehir bazı seçilmiş üçüncü sayfa haberlerinin iddia ettiğinin pek aksine hiçbir zaman mahcup etmemişti Ali Bey i. Mars a bilet satışının neredeyse eli kulağında olduğu, Ay a seyahatin Adana dan Tarsus a gitmek kolaylığına yaklaştığı zamanlarda hala Neil Armstrong u ve küçüklü büyüklü adımlarını hatırlamamız bundan. Newton u ya da Pasteur ü uzak bir akrabamızdan daha iyi tanımamızın sebebi bu. Veya ilk maaş bordromuzu saklamamız, ilk bisikletimizi, ilk arabamızı, kalp ritmimizde dalgalanmalar yaratan ilk kişiyi unutamamış olmamız hep bundan. durağanlığını kovup baharın bereketini çağırmak amaçlı yapılan karnaval benzeri etkinlikler olmuş örneğin. Hatta M.Ö yıllarında Mezopotamya da karnaval benzeri bir bayramın kutlandığına dair Eşine dönüp bugünlerde canının çok sıkıldığından bahsetti. Ne yoğunlukta bir gün geçirmiş olduğunu henüz dinlememişse bile tahmin etmekte zorlanmamış olmalı ki eşi çok da anlam veremeyerek baktı yüzüne. İnsanları Adana ya davet Çok güzel bir fikirdi kesinlikle. Ama nasıl? Aslında yıllardır istediği ve belki de kendisi bile tam olarak fark etmeden satır aralarını planladığı şey kafasında o gece son şeklini aldı. Yılların verdiği yönetme, planlama, üstesinden gelme meziyetleri- 22 Kasım 2012 akşamı Ali Haydar Bozkurt un düşünsel dünyasında şekillenip 12 Nisan 2013 tarihinde hepimizin dünyasında Adana sokaklarına dökülen Portakal Çiçeği Karnavalı da tarihe Türkiye nin ilk karnavalı olarak not düşüldü. 12 ADANA YA GÜÇ VERENLER - II ALİ HAYDAR BOZKURT 13

4 14 ADANA YA GÜÇ VERENLER - II 15

5 bulgular var. Aslına bakarsanız bir bağ- lardan bugün aramızda olmayan Yusuf lamda insanın kendini ifade etmeye dair Ayhan, Ali nin okuduğu ortaokula geliyor duyduğu ihtiyacın ortaya çıkışına kadar o gün. Yusuf Ayhan çocukluğunda Ata- uzanıyor karnavalların tarihi de. Yani uy- türk ün Adana ya gelişine bizzat tanıklık garlık tarihinin başlangıcına kadar. etmiş biri. Çocukluğun o güzeli daha bir güzel gören ruh haline bir de Ata nın ya- HATIRA SÜREKLİ YANIMIZDA TA- kınlarda oluşunun verdiği heyecan ekle- ŞIDIĞIMIZ GÜNLÜKTÜR. nince, o gün Adana sokaklarını süsleyen Oscar WILDE portakal çiçeği kokusundan tarifi zor bir şekilde etkileniyor beyefendi. Ali nin de öğrencileri arasında olduğu okula gelip kendi çocukluğundan bu anıyı oradaki çocuklarla öylesine içten paylaşıyor ki ortaokul öğrencisi Ali nin bunu fark edip bu farkındalığı bir yerlerde kullanmak üzere kaydetmesi kaçınılmaz oluyor. Bir gün. Bir şekilde. Mutlaka. Bir sonraki nisan, Ali daha iyi bir gözlemci oluyor bu konu için. Bir de bakıyor ki içinde olup hep orada olduğunu ve olacağını varsaydığımızdan fark edemediğimiz pek çok şey gibi bu da gerçekten muazzam bir olay. Mis kokan koskoca bir şehir. Hele ki o zamanlar narenciye bahçeleri şehrin içine kadar uzandığından daha da yoğun bu koku. bol hayatlara tanıklık eden günler. Kısacası, güzel günler. Çocukluğumuzun geçtiği veya artık gençliğe göz kırpmaya başladığımız şehrin özel bir yeri vardır hayatlarımızda. Hayatının farklı dönemlerini farklı yerlerde yaşamış olanlar bana katılacaktır sanırım. İnsanın çocukluğu ve ilk gençliği rüyüşe çıktığı günlerden bahsediyor. Hele ki nisanda. Nisan da Adana da. O gün kafasında nasıl bir konuya dair ne tür bir heyecan varsa, ki onlar heyecan bulmakta zorlanılmayan dönemleridir hani hayatın, o heyecana eşlik eden portakal çiçeği kokusunu anlatıyor. Sadece anlatmıyor aslında, kapalı bir odaya birden o koku yayılıyor konuşmamız sırasında. Öyle an- Ali Bey in portakal çiçeği kokusunun büyüsüyle tanışması, daha doğrusu bunu tam anlamıyla fark edip bir yerlere not etmesi ortaokul yıllarından çok özel bir güne denk düşüyor. Atatürk ün Adana ya gelişini anma töreni sebebiyle bir konuşma yapması için Adanalı eski tiyatrocu- Ali Bey de Adana nın o yıllarını özlemle anan pek çok insanla hemfikir bu konuda. O yılların keyfini bugün size de hissettiriyor anlatırken. Gazipaşa ya, Ziyapaşa ya çıkınca yolda yürürken üç adım başı bir dost simayla selamlaşılan zamanlar. Herkesin tanıdık ve herkesin samimi olduğu günler. Kaygıları daha az, huzuru daha nerede geçtiyse kendisini daha çok oralı hissediyor. diye çok güzel ifade ediyor Ali Bey bunu. İyisiyle, acısıyla pek çok şeyi idrak etmeye başladığımız, ilk kez tecrübe ettiğimiz yerler. Yeni duygular, bambaşka maceralar, kesintisiz bir keşfetme hali. Ali Bey okuldan veya antrenmandan çıkıp eve geldikten sonra tişörtünü, beyaz Converse ayakkabılarını giyip Gazipaşa ya yü- latıyor işte. Converseler. Bugün bile hala yere basan pek çok anının ayağında onlar var Ali Bey için. Converse. Beyaz. Mutlaka. Yıllar sonra Adana sırtını sıvazlayıp rast gelsin diyerek Ali Bey i İstanbul a uğurlasa da bu kokuyla yolları ayrılmıyor. 16 ADANA YA GÜÇ VERENLER - II ALİ HAYDAR BOZKURT 17

6 Çünkü bugün itibariyle on sekiz yıl içinde sadece bir defa gelemediğini söylüyor Adana ya çiçek zamanında, ki şaka değildir, o zaman da sevdiği bir öğretmeni ve bir kaç arkadaşı kavanozla çiçek yollamışlar kendisine. Ali Bey in, 22 Kasım 2012 akşamı insanları Adana ya davet eden bir şey yapmayı planlamaya başladığında davetiye zarfına portakal çiçeği kokusunu koymaya karar vermesi sıradan bir tesadüf değildir özetle. Hemen her Adanalı için olduğu gibi portakal çiçeği kokusu onun için de çok özeldir. Sadece bu özelliği daha sözü edilir bir şeye dönüştürmeye kararlıdır, hepsi bu. Aslına bakarsanız karnavalı bir de Ali Bey in yakın dostu İlhami Günsel den dinlediğimizde bu projenin nerelerden, ne zamanlardan köken aldığı daha da netleşiyor. Ali Bey ve İlhami Bey in tanışmaları lise son sınıfa denk geliyor. Bunun ardından üniversiteyi de beraber okuyorlar. 29 yaşında pek planları arasında olmadığı üzere Adana dan ayrılan Ali Bey in Adana dan uzak geçirdiği süre boyunca şehirle bağlarının kopmayıp bilakis daha da güçlendiğine değiniyor İlhami Bey. Yıllar sonra üniversite arkadaşlarıyla bir araya geldikleri bir yıllık yemeklerinde sohbet ediyorlar bir gün. Tabii masada onca Adanalı ve bir de Ali Haydar Bozkurt olunca konu dönüp dolaşıp çiçeklere geliyor. Bunu Adanalılara hatırlatmak, Adanalı olmayanlara da bir şekilde anlatmak fikri konuşuluyor. Portakal çiçeğinin bir kültürel unsur olduğunun, bunun sadece Adana ya değil bütün Türkiye ye mal edilmesi gerektiğinin fikir babası tamamen Ali dir diyor İlhami Bey. Zaten müthiş bir adamdır Ali, benim çok sevdiğim harika bir insandır. diye dostuyla ve dostluklarıyla gururlanmadan hemen önce. O yemekte her yıl portakal çiçeği zamanı buluşmayı konuşuyorlar. Zaman içinde Ali Bey çiçeklerin o benzersiz kokusunu basında yer yer konu etmeye başlıyor. Ve sonrasında en başta sözünü ettiğim şekilde yıllardır ilmek ilmek işlenen Gülcan AK 18 ADANA YA GÜÇ VERENLER - II 19

7 çok farklı. Hiçbir ticari ürün tanıtımı Arkasından şehrin ileri gelenleri olarak lına bakarsanız Ali Bey in, İlhami Bey in yok. Sadece portakal çiçeği mevsiminde ifade edebileceğimiz yaklaşık yüz kişinin de bu projeyle ilgili ön plana çıkmak gibi Adana da olmayı anlatan bir şeyden bah- katılımıyla bir tanıtım toplantısı yapılıyor bir istekleri asla yok. Yıllar sonra bu işin sediyoruz. Gelin de portakal yiyin değil, Adana da. Ali Bey yaptığı konuşmada bu- içinde benim adım bile geçmesin istiyo- burada bulunma hali sadece bizim istedi- nun sadece ve yalnızca halka ait bir sokak rum ben. Yeter ki karnavalla yapılmak is- ğimiz. etkinliği olacağının, tamamen halkın malı olacağının altını çiziyor, tekrar tekrar. Aslına bakarsanız ilklerin çekiciliğin- Proje bambaşka çevrelerden çok büyük den faydalanarak dikkatleri Adana ya oranda olumlu tepkiler alıyor. Ve zaman toplamaktır amaç bir yerde. İlhami Bey nisana doğru hızla akıyor. bu fikir, bir gece son ilmeği de bağlanınca çok kısa sürede can bulacak bir proje haline dönüşüyor. Adana enlerin ve ilklerin kentidir. diyor bu konuda. Ancak sadece ismiyle değil organizasyonun işleyişiyle de çok farklı bir proje oluyor karnaval. KARNAVALIN FARKI Sen bir mevkiyi işgal ederken hangi 22 Kasım ın ardından Ali Bey halkla ilişkiler ajansı, organizasyon ajansı ve konuyla ilgili olabilecek diğer bileşenlerin katılımıyla acilen bir toplantı yapıyor. Projeyi kafasındaki son haliyle İlhami Bey e de iletiyor. Kendisi de bir Adana sevdalısı olan İlhami Bey zaten olgunlaşma sürecini de bildiğinden, gelişmeleri büyük bir mutluluk ve heyecanla karşılıyor. Hemen sonrasında karar mekanizmalarının hızlıca işleyebilmesi açısından ikisinin de dahil olduğu küçük kadrolu bir karnaval komitesi kuruluyor. Bir web sitesi hazırlanıyor. Ali Bey in dostlarından pek çok ünlü sanatçının katılımıyla insanları nisan ayında Adana ya davet eden videolar kaydedilip bu sitede paylaşılıyor. Nisan da Adana da ismi markalaştırılıp farkı yarattın diye sorarım ben kendime hep. Belki hastalıklı bir şey bu ama şu ana kadar bundan dolayı hiçbir sıkıntı da hissetmedim. Alışılagelmiş gibi yapacaksam başkası yapsın, benim orada olmamın ne anlamı var ki? Bir fikri ortaya atan ve sonrasında onu projeleştiren kişi hayatının merkezine böyle bir ilkeyi koyuyorsa o projenin de tenen şey yerleşsin, insanlar buraya gel- PEKİ NEDEN KARNAVAL? tescil ediliyor. Güzel bir logo hazırlanıyor. Günümüzün en etkin iletişim ağlarından bir fark ortaya koyacağı bellidir en baştan. Ve beklenildiği gibi olmuştur da. sin. diyerek ifade ediyor bunu Ali Bey. Isparta Halı ve Gül Festivali nden tutun da Ordu Altın Fındık Şenliği ne, Demre Noel Baba Festivali ne kadar ülkemizde pek çok festival, şenlik, şölen, anma günü ve benzeri etkinlik var. Epey çabalamama rağmen resmi bir veriye ulaşabilmiş değilim ancak yaklaşık sayı bin sekiz yüz kadar. Oysa Portakal Çiçeği ilk karnavalımız. Ali Bey in kendi ifadesiyle Amaç hiçbir festivali küçümsemek değil ama bizimki sosyal medyanın gücü son derece iyi değerlendirilerek geniş kitlelere kısa yoldan ulaşılıyor. Şunu mutlaka belirtmeli ki karnaval organizasyonunu yürüten ekip tamamıyla gönüllülük esasıyla çalışıyor. Bu işten para almamaları bir yana, pek çok şey için kendilerinin para harcamışlığı var. Hepsi amatör ruhla sahip olduğu profesyonelliği karnaval için kullanan bir ekip var. diyor İlhami Bey bu konuda. Pek çoğunu tanımıyoruz bile bu işe emek verenlerin. As- Böyle bir şeye öncülük eden ekipte yer almaktan, karnavalın bir parçası olmaktan mutlu musunuz? diye sorduğumda Sadece karnavalın bir parçası olmaktan mutluyum, gerisinin bir anlamı yok. diyor İlhami Bey de. Karnavalın bir ticari ürün satışını destekleme amacı gütmediğini, siyasi herhangi bir rengi olmadığını tekrar vurgu- 20 ADANA YA GÜÇ VERENLER - II İlhami Günsel ALİ HAYDAR BOZKURT 21

8 lamak uygun olacaktır burada. Hatta Ali Bey böyle anlaşılmaktan çok rahatsız olacağını farklı biçimlerde çok kez dile getiriyor. Sadece halkın kendisine ve herkese ait bir etkinlik bu. Böylesi tez elden sahiplenilmesinin de en büyük sebebinin bu özelliği olduğunu söylersek hiç yanlış olmaz hem. Karnavalın bütçesinin sponsor olan özel kuruluşlar, Valilik tarafından oluşturulan fon ve karnaval süresince basılan gazetenin reklam bedelleriyle oluşturulduğunu öğreniyorum İlhami Bey den. Bunun hepimize ait bir etkinlik olduğu fikrini, o bütüncül ruhu zedelememesi adına tek bir kurumdan çok yüklü bir maddi destek alınmamış ve ne güzeldir ki bundan sonra da böyle yapılması planlanıyor. REDDE CAESARİ QUAE SUNT CAESARİS Sezar ın hakkı Sezar a Üzülerek ama mutlaka değişeceğini umarak ve karnavalın da buna katkı sağlayacağından emin olarak yazıyorum ki Adana son yıllarda Türkiye de işsizlik oranının en yüksek olduğu iller sıralamasında hep üst sıralarda. Oysa daha dün burası tarımın üssü; pamuğun, tekstilin başkenti; sanayinin gözbebeklerinden değil miydi? Hele şu güzelim şehrin tanımayanlarına verdiği izlenim. O üçüncü sayfa haberleri, mahkeme koridoru görüntüleri. Siz burada sosyal faaliyetleri, sanat etkinliklerini kimi zaman ajandanıza sığdırmakta zorlanırken üzerinizde hissettiğiniz o yan bakışlar. Bu şehrin senfonisinin otuzlarına yakın yaşta, tiyatrolarının yarım asırlık olduğunun belki de hiç bilinmeyişi. Türkiye nin en eski üniversitelerinden birinde binlerce öğrenciyi hayata uğurlamak üzere konuk ettiğinin göz ardı edilişi. Ya Yeşilçam a, Unkapanı na, Cağaloğlu na ödünç verdiğimiz sayısız Adanalı üstat. Örneğin onlar yerine sıklıkla türlü skandallarla anılmayı ne kadar hak ediyor ki bu şehir? 22 ADANA YA GÜÇ VERENLER - II 23

9 Adana halkının çok morale ihtiyacı olduğuna inanıyorum ben. Anketlerde Türkiye nin en mutsuz şehri çıkıyoruz. Oysa biz çok mutlu, eğlenceli insanlarız. Neden böyle bir mutsuzluk hali hakim oldu? diye soruyor Ali Bey aynı konuyla ilgili olarak. Bir şehrin moral seviyesi düşükse o şehirde insanlar ekonomik durumu ne olursa olsun sıkıntılıdır. Bir şehirde keyif alarak yapabileceğiniz aktiviteler olmalı. Bu sadece ekonomiyle çözülecek bir şey de değil. Yollara konan heykellerden tutun da güzel bir parka kadar hepsi moralleri yükseltir. Şehre bir dinamizm getiren aktiviteler olması moralleri yükseltir. Karnavalla yapılması hedeflenen şey tam olarak da bu işte. Bu şehrin unutulmuş, belki de bir şekilde, bir sebepten unutturulmuş öz değerlerinin kendisine geri teslim edilmesi. Yıllar içinde yaşanan sosyal, tarımsal, ekonomik her türlü gerilemenin karşısına dikilmek. Şehrin bütün gücüyle dikilmek hem. Bütün güç verenleriyle. Eğlence bunun bahanesi. Sanat ise zaruri bir ihtiyacı karşılayan ikramiyesi. Ve karnaval da tüm bu hedefler için bir çıkış noktası ten sonra geçmiş dönemde karnavalın içinde yer alan küçük bir etkinliğin bile farklı bir zamanda, kendi başına bambaşka bir şekilde ve büyüyerek yer alacağından bahsediyor İlhami Bey. Kentte dört mevsim bir hareketlilik sağlamak. Karnavalın bir anayasası var ve orada bu yazıyor. diye ekliyor. İLK İKİ KARNAVALDAN ADANA MANZARALARI Fikirler, projeler çok güzel mutlaka ama hayattaki iz düşümleri nasıl olacak acaba diye düşündürüyor tabii ilk başta. Bugün karnavalı konu ediyorsak planların bir yerlerde tökezlemediği malum ama o günkü bekleyişi hatırlayınca bugün bile tekrar heyecanlanıyor Ali Bey. Yalnız başımıza mı yürüyeceğiz, neler olacak göreceğiz bakalım. derken 12 Nisan 2013 teki karnaval kortejinde 15 bin kişi yürüyor. Adana dan, Türkiye den, Dünya dan 15 bin kişi. Karnaval 15 farklı kanalda ana haber bülteninde konu ediliyor. 24 bin resmin 10 binden fazla çocuk tarafından birleştirilmesiyle dünyanın en büyük mozaik resmi oluşturuluyor ve Guinness Rekorlar Kitabı na giriyor Adana. Reuters duyuruyor bunu. 39 tane kültür-sanat aktivitesi sergileniyor. Sosyal medya aracılığıyla 5 bin kişiye ulaşılıyor. Yaklaşık 100 bin kişi karnavalı izliyor. Karnaval döneminde normalde günde birkaç müşterisi olan bir taksicinin yarım günde yolcu taşıdığını, otellerde yer bulunamadığını, havayolu şirketlerinin ek seferler koyduğunu aktarıyor Ali Bey; amaca ulaşmak için ne kadar doğru bir yol izlendiğini kanıtlarcasına. Her iki yılda da karnaval süresince hiçbir asayiş olayı yaşanmadığından bahsediyor. 24 ADANA YA GÜÇ VERENLER - II 25

10 Sokaklarda yoga yapan, dans eden, şarkı Paşa. Bu açıdan baktığımızda Ali Bey le söyleyen bambaşka çevrelerden yan yana epeyce tanışmış olduk şu ana kadar ama insanlara; dilek balonları eşliğinde Senfo- Nasıl yaşanmışlıklar bir insanı bu günle- ni nin konserini dinleyenlerin verdiği gö- re getiririr, böyle şeyler yaptırır? sorula- rüntüye bakıp Burası Adana mı gerçek- rına yanıt bulmak için Ali Bey i daha ya- ten? diye soran Ayşe Arman ı anıyor. kından tanımaya çalışalım derim. İkinci yıla gelindiğinde kültür-sanat etkinliği sayısı 87 ye çıkıyor. Korteje katılan kişi sayısı 30 bin, karnavalı izleyen ALİ HAYDAR BOZKURT kişi sayısı ise 140 bin oluyor. Böylesi bir ivmeyle yol aldığını düşününce üçüncü yılda neler olacağını tahmin etmek hiç de zor görünmüyor. Ya da beşinci yılda. Veya on beşinci. Ali Haydar Bozkurt 23 Eylül 1967 de Malatya da doğdu. İleride ne kadar seyahat yoğun bir hayat yaşayacağının habercisi olarak belki de, Adana da yaşamakta olan ailesinin tatil için gittiği ve babasının Karnaval iki yıl süresince toplam 982 yazılı basın haberi, 14 saate yakın 100 adet televizyon programı, röportajı ve haberi ile 116 milyon kişiye ulaşıyor. Ali Bey Karnaval bana göre özellikle iletişimle ilgili bir fakültede vaka çalışması yapılmalı. derken eksik bile söylüyor bana göre. Buyurun size tertemizinden, en hızlı ve en sağlamından bir başarı öyküsü. Âyinesi iştir kişinin lafa bakılmaz Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde Diyor bir büyüğümüz, büyüklerin darb-ı mesel diye tabir ettiği atasözleşmiş ifadesiyle. Hem de bir Adanalı. Üstelik Adana nın en güzel, en işlek caddelerinden birine ismini veren bir Adanalı. Abdülhamid Ziyaeddin; nam-ı diğer Ziya da doğup büyüdüğü Ambarcık Köyü nde. Havva ve Veli çiftinin ilk çocuğuydu ve o gün bunu henüz bilen olmasa da hayatına üç tane de kardeş eklenecekti: Aydan, Aysun ve Hasan Tahsin. Annesinin şefkat dolu ifadesiyle Çok güzel ve çok akıllı bir çocuktu Ali. Mutlu bir çocukluk geçirdi. Yaz tatillerinin uzun bir kısmını bugün anlatırken bile ne kadar eğlendiğini anlayabileceğiniz şekilde köyde geçirirlerdi. Merkeze uzak olmasa da tipik köy hayatının yaşanabildiği bir köydü Ambarcık. Sokak çocuğu ydu kendi tanımlamasıyla Ali. Her zaman yaşından olgun olmak kaydıyla ama. Bu sefer de hızlı yol almayı seveceğinin bir belirtisi olsa gerek, okuma yazmayı kendisinin ve hatta hiç kimsenin de pek anlayamadığı bir biçimde dört buçuk yaşındayken öğrendi. Kendiliğinden. Okumak gıdadır. diyen Victor Hugo nun yaklaşımıyla bu yaşamsal gıdayı almaya da pek çoğumuzdan erken başlamış oldu. Kendi başına bir şeyler başarmak kavramıyla pek erken tanışan Ali ilkokula kaydolmaya da benzer şekilde kendisi yalnız başına gitti. Babası çok yoğun çalışıyordu ve okul zaten hemen evin karşısındaydı. Büyük olasılıktır ki genel olarak yaşından olgun davranışlar gösteren bir çocuk oluşu annesine bunu kendi başına yapabileceğini düşündürmüştü. Okul müdürünün yalnız bir çocuk görmesiyle harekete geçen merakı Velin nerede? sorusunu gündeme getirdi ve o yaştaki Ali için veli işte olan babası Veli idi sadece. Buna uygun cevapladı soruyu: İşe gitti. Büyüyünce ne olacaksın sen peki? sorusuna verdiği yanıt ise daha da bir ilgi çekiciydi. O an müdürün arkasında bir resim vardı ve ilham verdi Ali ye: Atatürk. Aslında ilk seneyi atlamasını teklif etmişlerdi ama babası Veli Bey in de tercihiyle Ali yaşıtı diğer çocuklarla birlikte birinci sınıfa başladı. Ana mevzunun okuma yazma öğrenmek olduğu ilkokulun birinci yılı, bu konuyu bir süre önce halletmiş olan Ali için pek de eğlenceli geçmedi başlarda. Ancak arkadaşlarına ders sonlarında kitap okumakla görevlendirildiği 26 ADANA YA GÜÇ VERENLER - II ALİ HAYDAR BOZKURT 27

11 günler başlayınca ve üstüne üstlük sınıf başkanı da olunca işin rengi güzelleşmişti epeyce ve bu da geleceğe dair bir şeylerin ipucu olmalıydı mutlaka. İlkokulun birinci sınıfını Mithatpaşa İlkokulunda, geri kalanını da Mimar Kemal İlkokulunda okudu. Güzel bir ilkokul hayatı geçirdi. Güzel, mutlu, başarılı. Öğretmenlerin kendi girecekleri sınavların, atamaların kaygılarında boğulmadığı yıllardı henüz. Belki de o yüzden bambaşkaydı bütün eğitim sistemi ve dolayısıyla bütünüyle her şey. O günlerden çok anlamlı bir anı paylaşmak isterim sizinle, Ali Bey in kendi ağzından: İlkokul 4. sınıftayken Ahlak dersimiz vardı. O derse sınıf öğretmenimizin yerine başka bir öğretmen gelirdi. O yaş çocuğu için çok değişik bir deneyimdi. Öğretmen Ahlak dersi kitaplarınız yanınızda mı? diye sordu ve tabii ki hepimizinki sıradaydı. Şimdi o kitaplarınızı kaldırın geri çünkü ahlak kitaptan öğrenilecek bir şey değildir. dedi. Sonra cebinden bir kitap çıkarıp bize yüksek sesle okumaya başladı. Ders boyunca çok etkilendiğim bir öykü okudu. Dersin sonunda bu kitabın yazarının Aziz Nesin ve kitabın adının da Gol Kralı olduğunu söyledi. Ben o gün okuldan çıkınca karşıdaki kitapçıdan o kitabı aldım ve hemen o gece bitirdim. Tek başıma aldığım ilk kitaptı. Sonraki birkaç hafta içinde belki on tane Aziz Nesin kitabı okudum. O öğretmenimi ismen hatırlamasam da bu yaptığıyla hayatım boyunca hep çok güzel anmışımdır. Harika bir ilk öyküsü. Böyle öğretmenlere her zaman çok ihtiyacımız vardı. Bugün belli ki her zamandan da çok. AYAS KOLEJİ Ortaöğretim hayatı Adana Kolejinde başladı. Ali ilk yılın ikinci yarısında ailesinin Mersin e taşınmasıyla birlikte Mersin Toros Kolejine devam ettiyse de Adana ayrılığı çok uzun sürmedi. İkinci yılda yine kendi başına gidip kayıt yaptırdığı okul bu defa Adana Ayas Koleji oldu. Çok güzel bir aile olarak tanımladığı Ayas Kolejinin ilk erkek öğrencilerindendi. Hatta bunu, birkaç gün geç başladığı okulda sınıfa girip bugün hala görüştüğü arkadaşı 28 ADANA YA GÜÇ VERENLER - II 29

12 Ali Haydar Bozkurt annesiyle 30 ADANA YA GÜÇ VERENLER - II 31

13 Fazıl ın yanına oturduğunda duyduğu Seni Allah gönderdi! sözlerinden anladı. Ayas Koleji yıllarının hayatının en güzel yılları olduğunu söylerken alışılmış bir eğitimden ziyade insan olmaya dair şeyler öğrendiklerden bahsediyor bugün Ali Bey. Çok güzel bir aileydi bizim okul. Her gün yeni bir eğlence bulurduk. O yeşil kapıdan girince bambaşka bir dünya karşılardı bizi. diyor, bugün artık yerinde olmayan o tarihi binada geçen günleri anarken. Adana Koleji zamanlarında başladığı basketbol Ayas döneminde daha yoğunlaştı Ali nin hayatında. Önce okul takımında, daha sonra da Çukurova Üniversitesi Spor Kulübünde lisanslı olarak basketbol oynadı. Antrenörlük yaptığı maçlar da oldu hatta. Turunç ağacı zengini Vali Yolu Caddesi nden stadyumdaki basketbol maçlarına gitmek, hele ki nisanda ayrı bir keyifti. Yıllar sonra Adana nın başına geleceklerin sorumlularından biri olacaktı o caddede nisanın yaşattıkları. Fotoğraf da Ali nin ilgisini çeken şeyler arasındaydı. Resim yeteneği en azından kendisine göre yoktu ve fotoğrafta teknolojinin yardımıyla elinin güçlendiğini düşünüyordu. Hatta çocukluğundan beri gözbebeğinde bir fotoğraf makinası olsa da gördüklerini kendiliğinden çekse isterdi, kendisinin gördüğü açıdan o an hissettiklerini yansıtsa. Lisedeyken bir arkadaşının evine gitmişlerdi okul çıkışı ve arkadaşı babasına Ali nin fotoğraf merakından bahsetti. Arkadaşının babası Adil Amca, aile üyelerinin hayret dolu bakışları altında Ali yi küçük bir fotoğraf makinası koleksiyonu olan odaya götürdü. Hayret dolu bakışların nedeni ise evdekilerin o odaya girmesine izin olmamasıydı. Adil Amca nın, fotoğrafa ilgisi olduğunu ama bir şey bilmediğini söyleyen Ali ye epeyce eski bir makinayla beraber Fotoğraf Sanatı diye bir de kitap vermesiyle birlikte Ali nin uzun zamandır aklında olan fotoğraf makinası dileği sonunda biraz farklı bir şekilde de olsa kabul olmuş oldu. Yıllar sonra ise Ali Bey bugün hala sakladığı kendi makinasını aldı. Ve sonra daha başkasını. Gördüğü açıdan hissettiklerini yansıtabilme isteği bir şekilde yer aldı hep hayatında. Lise yıllarına geldiğinde yaşamının bugününde de çok büyük ve özel bir yer işgal eden tiyatroyla çoktan tanışmıştı Ali. Ancak genel eğilim günümüzde halen devam ettiği gibi o yıllarda da sanatı bir hobi kadar hayatımızda tutmaktı. Çünkü bizler sanatı çok zaman keyfe keder ve hatta olmasa daha iyi olur görmüş bir toplum geleneğinin büyüttüğü ve aslında bu yüzden çok eksik kalan çocuklardık. Pek çoğumuz. Hala. Ailelerimiz ölçeğinde ya da bireysel çabamızla bu genel ama genel olduğu kadar da yanlış kanıyla savaşmasına savaşılabilirdi belki ama bazen biz bu savaş için çok küçüktük ve bazen de savaşın 32 ADANA YA GÜÇ VERENLER - II ALİ HAYDAR BOZKURT 33

14 kendisi fazlaca büyüktü. Ve yine bizler ha- son tercihi İstanbul değildi ama sınav so- Ali nin de kendisinden nasıl bir Ali önemli şeylerden biri. Ve iletişim de in- fızası zaman zaman arpa boyundan pek nuçları açıklandığında Ali Çukurova Üni- Haydar Bozkurt yapmaya karar verip bu- sanlığın en büyük sınavıdır bana göre. So- de uzun olmayan bir toplumun üyeleri ol- versitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakülte- nun için sıklaştırdığı pek çok adımı oldu runların kökenine inin, her şeyin altında malıydık. Yer yer bir arpa boyu yol alabil- si İngilizce İşletme Bölümü öğrencisiydi. o dönemde. Tiyatro pek tabii yine sahne- insanların birbirini anlamaması, kendisini mek için bir ömür boyu mücadele vermek deydi. O dönem Adana Belediyesi bünye- ifade edememesi vardır. diye ekliyor, ça- sinde kurulan Şehir Konservatuvarında ğımızın sunduğu bunca olanağa rağmen üniversiteyle eş zamanlı olarak eğitim insanlığın hala çözmeye yaklaşmayı bile almaya başladı. Henüz Çukurova Üni- başaramadığı iletişim sorunu için. versitesinin bir konservatuvarı olmadığı düşünüldüğünde şehrin ana sanat arter- Belediye Şehir Konservatuvarı döne- lerindendi bu kurum. Ancak burada dört minden sonra Ali nin hayatında tiyatro, yıl sürmesi planlanan eğitimi; kurumun Gösteri Sanatları Merkezi ile devam etti. tüm itibarına, verdiği kıymetli ve etraflı Bugün de can dostum dediği ve o can eğitime rağmen yönetimin değişmesi so- dost tarafından kendisinin de aynı şekilde nucunda kapatılmasıyla birlikte bir yılla tanımlandığı Akil Yıldırım ile tanışması sınırlı kaldı. bu döneme denk düştü. Belediye Şehir Konservatuvarının ka- Ali Bey bir yandan bu merkezde tiyat- patılması Adana ve Adanalılar için büyük ro yaparken bir yandan da Grup Merdi- bir kayıp oldu şüphesiz. Ancak çok sev- ven e sahnede duruş, sahne adabı dersleri zorunda kalışımız da bundandı muhte- Gerçi uzun süre gitmemeyi düşündü, diğiniz ve sizi anlatan bir şeyden vazgeç- veriyordu. Grup Merdiven yıllarca bizlere melen. Atatürk, Sanatsız kalmış bir mil- ya da hazırlık sınıfından sonra bırakmayı. menin hiç de kolay olmadığı gerçeği var- Akdeniz akşamlarının bir başka olduğunu letin hayat damarlarından biri kopmuş Ancak mutlu bir okul hayatı oldu ve eğiti- dı bir tarafta da. Ve de vazgeçmek yerine farklı farklı müzisyenler aracılığıyla fısıl- demektir. sözünü, hayat dersi niteliğinde- mine burada devam etti. her zaman Başka türlü nasıl yapılabilir? e damış şarkının da yaratıcısı olan Adanalı ki binlerce sözüne ekleyeli daha ne kadar cevap arayan bir Ali. Bu gerçek, tiyatroyu müzik grubuydu. Ali Bey Grup Merdi- zaman olmuştu ki? 16 Mart Üstelik ÜNİVERSİTE YILLARI her daim onun hayatında tutmaya devam ven le de yine tiyatro sebebiyle, üniversite elimizi uzatsak dokunabileceğimiz bir etti. Çünkü benim de tamamıyla hemfikir zamanında oynadığı bir oyunun müzikle- mesafede, Adana Esnaf Cemiyetinde. İnsanın kumaşını tanıması, ondan ne olduğum kendi ifadesiyle Sanat insanlığa rini yaptıklarında tanışmıştı. Akil Bey bu dikmek istediğini ölçüp tartması bakımın- verilmiş en güzel hediye. idi. derslerden birine izleyici olarak katıldı bir Belki de bu yüzdendir üniversite eği- dan pek kıymetli zamanlardır üniversite timi için konservatuvarı düşünmedi Ali. yılları. Kimim ben? lerin, Ne yapacağım Bunlar dikilmiş, meyve vermek üzere Mühendis olmak istiyordu. Ve İstanbul da kendimden? lerin cevap bulduğu, henüz olan fidanlar. Kesilmeleri çok acı. Sanatla okumak. Üniversite sınavında toplam tam bulamasa da bulmaya iyiden iyiye ilgili böyle bir oluşumun sonlandırılma- yedi tane tercih yaptı. O yılki sınavın zor meylettiği dönemlerdir. Aslına bakarsanız sında bir değil beş kez düşünülmeli. diyor olacağını öngören bir öğretmeninin ısra- belki de insanın hayatına bir meslek kat- bugün Ali Bey, o günleri konuştuğumuz- rıyla buna üç tane daha ekledi. Sadece son masından çok daha önemlidir bu katkısı. da. Çünkü sanat iletişimi geliştiren en tercihi mühendislik değildi ve yine sadece 34 ADANA YA GÜÇ VERENLER - II ALİ HAYDAR BOZKURT 35

15 36 ADANA YA GÜÇ VERENLER - II 37

16 gün ve Ali Bey in çok doğru şeyleri çok da albümlerinde, sonra da milyonların dilin- siyasi iktidarların halk mücadelesine karşı RUHLARA GIDA doğru bir şekilde anlattığını fark etti. Son- de yerini alacaktı. Hayat bazen güzel bu- her daim uyguladıkları baskıyı iki bin beş ra bir gün bir hocaları hastalanıp derse luşmaların karşımıza çıkardığı mucizevi yüz yıllık bir geçmişte sorgulayan bu oyun Nietzche Müziksiz hayat bir hata gelemeyince dersi Ali Bey in anlatmasını sonuçlardan ibaretti belli ki. bugünkü güzel dostluğun pekişmesine olurdu. derken eminim bir bildiği vardı. önerdi Akil Bey. Anlatış o anlatış, arka- çok katkı sağladı. Ali Bey i kendi sözle- Belki ben de çok büyük bir hata olacağı- sından düzenli olarak derslere girmeye Ali Bey de bu oyunu sadece yönetmek- riyle Akil Bey den kısacık dinlersek bakın nı düşündüğümü ekleyebilirim buna. Ali başladı Ali Bey. le kalmadı. Bu oyun onun yönetirken aynı neler duyacağız: Bey de bu hataya düşmedi. Bir dinleyici zamanda da oynadığı ve Akil Bey le bir- olmakla yetinmedi hem, müziğin icracısı KOCAMIN NİŞANLISI MI? likte oynadığı ilk oyun oldu. Bunlara ek Ben hayatta birini mutlu etmekten bu da oldu. olarak farklı sebeplerden de özel bir yeri kadar mutlu olan başka kimseyi tanıma- Yine üniversite yıllarıydı. Arkadaşlarıy- Kısa bir süre sonra bu derslerin yanına vardı oyunun. Ali Bey bu oyunla lise yılla- dım. Sadece bana değil herkese karşı böy- la bir sohbet ortamında otururken Grup yeni bir sorumluluk daha eklendi. Sahne- rında Tiyatroyu kendisinden öğrendiğim ledir. Kardeşin kardeşe yapmayacağı şeyi Merdiven den Serhan Kelleözü gözlerin- lenmesi düşünülen bir oyunu yönetip yö- kişidir. diye tanımladığı Devlet Tiyatrosu doğru düzgün tanımadığı kişi için bile ya- deki ilgiyi fark etmiş olacak ki Ben size netemeyeceğini sordular Ali Bey e. Met- sanatçısı Nihat Yıldırım sayesinde tanış- par Ali. Mütevazıdır, hatırşinastır, Ali dir de öğreteyim gitar çalmayı. dedi, Ali ve ni bir çırpıda okudu ve çok sevdi. Ertesi mıştı. Oyunu o kadar sevmişti ki tekrar işte. okuldan başka bir arkadaşına. Birlikte gün kabul etti ve bunun üzerinden yirmi tekrar okumuş ve bir gün bu oyunu oyna- çalışmaya başladılar. Çok keyif aldılar ve iki gün geçtiğinde oyun sahnedeydi. Akil mak ya da yönetmek, bir şekilde bir par- Kelimelerin gücü duyguların yoğunluğu- hızlı da yol aldılar. Evet, bu hikayedeki Bey in başrolünde oynadığı Kocamın çası olmak istemişti. nu anlatmakta çaresiz kalır hani bazen; Ali artık hayatına pek çok yönden aşina Nişanlısı isimli bu oyun iki sezon kapalı işte Akil Bey le Ali Bey in dostluğunu an- olduğunuz kişiydi. Diğer arkadaşı ise bize gişe oynadı. Nihat Ağabey in birkaç yıl sonraki za- latmaya çalışmak da böyle bir bazen. yıllar sonra kendisini kısaca F.D. olarak mansız ölümünün üzerinden yaklaşık 6-7 tanıtacak olan Feridun Düzağaç ın ta ken- YOKSA ŞAHLARI DA yıl geçtiğinde bu oyun kendisinin anısına disiydi. VURURLAR MI? Kocamın Nişanlısı nı Şahları da Vururlar oyunu izledi. Bu oyunun pek çok açıdan ayrı bir yeri vardı. Her şeyden önce bu herhangi değil, Ferhangi bir oyundu. oynandı, iki yıl boyunca ve yine çok büyük bir başarıyla. Aslında Ali Bey yönettiği bir oyunda oynamayı tercih etmemişti başta ancak oyun sırasında gitar ve bağlama çalacak bir oyuncu bulunamayınca oyunun çıkmasına kısa bir süre kala oyuncu kad- AKİL YILDIRIM: Doğma büyüme Adanalı. Kendi sözleriyle okul temeli çok kötü olduğundan ve liseden sonra kendisinden bir şey olmayacağı belli olduğundan lise öğretmeni Ayşem Tunç un elinden tutmasıyla tiyatroyla tanışır. Liseyi bitirdikten sonra Şehir Tiyat- Türk Tiyatrosu nun kavuklu üstadı tarafından 1979 yılında sapı gülle donanmış bir kalemle yazılmıştı. Ferhan Şensoy sadece yazıp yönetmek ve oynamakla kalmayıp MFÖ nün F si Fuat Güner ile birlikte müziklerini de yapmıştı oyunun. Oyunun müziklerinden bazı şarkılar daha sonra sözleriyle buluşup önce MFÖ rosuna dahil oldu. Hem de isim benzerliği sebebiyle İran Gizli Servisi tarafından tutuklanan ayakkabı tamircisi Ömer Hayyam olarak. Arkasından yine Akil Yıldırım la birlikte oynadıkları iki kişilik oyun Ada geldi. İki siyasi mahkumun cezaevinde bir tiyatro oyunu sahneye koyuşlarını anlatan ve rosunun tiyatro kurslarına devam eder. Ardından Ali Bey le tanışacakları yer olan Gösteri Sanatları Merkezinde ve onu da takiben Adana Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosunda tiyatro çalışmalarını sürdürür. Otuz yıldır bilfiil sahnededir yılı itibariyle kendi tiyatrosu olan Mavra Çukurova Sahnesinde kendisini mutlu eden şeyi iş olarak yapmaya devam etmektedir. Nermin Hanım ın eşi; Zal ve Asil in babasıdır. 38 ADANA YA GÜÇ VERENLER - II ALİ HAYDAR BOZKURT 39

17 ALJ GRUP JAPONLAR Aldığı o iş teklifini Hani bir şeye ha- Ali Haydar Bozkurt un Türkiye de baş- yır dersiniz dersiniz ama önünüze gelir ya kanlığını yaptığı ALJ Holding bizim de aynen öyle oldu. diye anıyor bugün ve ha- içinde olduğumuz on üç ülkede Toyota yatının iyi ki lerine dahil ediyor Ali Bey. Grubuna ait markaların dağıtım ve bayi- Nasıl bir taş koyarsa koysun her seferinde liğini yürüten Suudi Arabistan merkezli biraz daha güçlenerek, biraz daha ısrarla bir grup. İş hayatına kendi ismiyle anılan geri dönen bu teklifi, kafasındaki projeleri bir anlayış katmış olan Toyota firmasıyla hayata geçirebilmesi için kendisine veri- ve Asya nın naif, güzel insanlarıyla iş se- lecek sınırsız yetki fikrinin çekiciliğiyle ve bebiyle sıklıkla temas edişinden duyduğu Ali ve Feridun yanlarına Ercan Tekbaş ın da katılmasıyla Eylül isimli bir grup kurdular. Eylül olarak bir süre farklı mekanlarda müzik yaptılar. O zamanlar Adana da canlı müzik yapılan yerlerden birinde MFÖ, Gündoğarken, Yeni Türkü şarkılarından bazılarını onlardan dinlediniz belki de. İŞ HAYATINA GİRİŞ Üniversiteden sonraki bir süre aile işi olan inşaatçılıkla ilgilendikten sonra askerliğini yapmak üzere önce Balıkesir e, Ali Bey bunun üzerine iş hayatına İstanbul da devam etme kararı aldı. Hiç aklında yokken ve duygusal bir ruh hali içinde Adana yla yolları en azından madden ayrıldığında 1996 yılı yaşanıyordu. Tiyatroskop Akil Bey le yoluna bir süre devam ettiyse de kaderi kapanmak oldu. YEDİ TEPELİ ŞEHİR Ali Bey 1996 yılının ağustos ayında Ekinciler Holding bünyesindeki demir çelik şirketinde çalışmaya başladı. Yaklaşık dokuz ay sonra bir arkadaşının öneri- mutlaka bir fark yaratmayı başaracağını da bildiğinden değerlendirmeye aldı. Bu süreç sonuçlandığında Ali Haydar Bozkurt ALJ Grubun teklifini kabul etmiş ve Daihatsu Türkiye Genel Müdürü ünvanını almakla kalmayıp aynı zamanda sektöründe bu ünvanı taşıyan en genç işadamı da olmuştu. Şirketin satış tablolarında yüzlü sayılardan üç binlere ulaşılması pek uzun sürmedi. Buna paralel olarak kendisinin grubun Avrupa direktörlüğüne terfi etmesi de fazla zaman almadı. memnuniyeti şöyle ifade ediyor Ali Bey: Japonlarla ilgili akla gelen ilk iki şey inanılmaz saygılı ve çok dakik oluşları. Hayatı kolaylaştırıyorlar. İşim gereği çok sık gidiyorum Japonya ya ve gittiğimde metro tarifesi gibi program yapıyorlar te buluşacağız, 8.42 de öbür toplantıya geçeceğiz gibi. Mesela sinemada asla filmin son yazıları bitmeden bir kişi salonu terk etmez Japonya da. Yemekleri örneğin, hala her gittiğimde yeni bir şey deneyebiliyorum. Her yemek bir ritüel gibi. Çok güzel ve farklı bir kültür onlarınki. oradan da İzmir e yolu düştü Ali Bey in. Askerlik dönüşü Akil Bey le tiyatro maceralarını kendilerine ait bir yerde devam ettirmek istemeleri sonucu Tiyatroskop doğdu. Bir prova sahneleri vardı. Drama dersleri de veriyorlardı. Her şey yolunda gidiyordu ki 1994 te yaşanan ekonomik kriz ailesinin ve dolasıyla Ali Bey in ha- siyle bugün hala mutlulukla hatırladığı ve sadece katılmış olmanın bile yeterli keyif verdiğini söylediği bir sınavın ardından Opel firmasına geçerek otomotiv sektörüne adım atmış oldu. Bu firmada altı yıl kadar çalıştı. Hayatının bugüne kadarki akışıyla paralel olarak oldukça başarılı bir iş hayatı oldu. Zaman zaman iş teklifleri alıyordu almasına ama mevcut işinden 2009 yılına gelindiğinde ALJ Grup, Sabancı Grubundan Toyota Türkiye yi satın aldığında Ali Bey bu şirketin CEO ve Yönetim Kurulu üyesi olarak atandı; bir süre sonra da Yönetim Kurulu Başkanı oldu yılının sonlarına doğru holdingleşme kararı alınması üzerine ise holdingin de CEO ve YKB si oldu. yatında beklenmedik etkiler yarattı. Zor memnundu ve yoluna devam ediyordu. günlerdi. Ancak 2003 yılında aldığı teklif diğerlerinden biraz farklı oldu. 40 ADANA YA GÜÇ VERENLER - II ALİ HAYDAR BOZKURT 41

18 HAYATTAN KEYİFLİ ANLAR, geçtiğini tespit etmek için ciddi bir me- arkasından. Yaptığım şeyleri de beğenir- HAYATA DAİR KÜÇÜK AMA sai gerekebilir. Ayrıca bici bici, hint inci- ler benim. Bunun özel bir tariften ziyade KIYMETLİ NOTLAR ri, sıkma, halka tatlı, lahmacun, şırdan, kesinlikle ruhunu katmakla ilgisi olduğu- şalgam o ya da bu sebeple defalarca sözü nu düşünüyorum. diyor mutfağın mutfak Konu ettiğimiz kişi bir Adanalı olunca edilmiş Adana tatlarından. kısmıyla ilgili olarak. Japon mutfağını çok böyle bir başlığın altında yemek konusu, sağlıklı ve yaratıcı bulduğunu, Çin mutfa- bir sürprize mahal vermeden kendisine Buna ek olarak Ali Bey değişik yemek- ğını çok sevdiğini, Fransız ve İtalyan mut- ayrılmış güzel köşesine kurulacaktır mut- ler denemeyi, dünya mutfağını keşfetme- faklarını da en az herkes kadar sevdiğini laka. Ancak sizleri baştan uyarmalıyım; yi sevdiğini söylerken dünyanın çeşitçe de anlatıyor bu lezzetli sohbet sırasında. ona ulaşmak adına tercih ettiği hayatlar karşınızda sadece yemek yemekten de- lezzetçe de en zengin mutfaklarından bi- bambaşka olsa da. Ali Bey için mutluluk ğil, yemek yapmaktan da değil, bunlara rine sahip oluşumuzun ne büyük bir şans Yemek yemek Ali Bey için mutlak su- sevdiği insanlarla daha çok birlikte olma ek olarak yemek yedirmekten de çok haz olduğunu konuşuyoruz bir yandan. Ve o retle sosyal bir hadise. Kendisini tek başı- şansı bulduğu ve tablodaki herkesin tek alan birisi var. Ali Bey in Adana lezzet- da yemek yemeyi çok seven ve ne istedi- na yemek yerken gören olmadığını söylü- tek mutlu olduğu kalabalık bir aile tablo- lerine düşkünlüğünü nasıl anlatmalıyım ğini tam olarak bildiğinden işin mutfağına yor ve görüştüğümüz zamanlar boyunca su. Ne denli samimi bir insan olduğunu bilmiyorum. Örneğin konuşmalarımız da el atmadan edemeyen herkes gibi ye- ben de buna pek çok kez tanıklık ediyo- hesaba katarsak bu tabloda kazanılmış esnasında dürüm sözcüğünün kaç kez mek yapmayı da sevdiğinden bahsediyor rum. Kalabalık ev yemekleri ise her daim aile üyeleri olarak tanımlanmasını sev- favorisi. diğim dostlara da yer ayrıldığından emin olabilirsiniz. İnsanların yemek yediği yerlerin sosyoekonomik statüleriyle birebir paralel Ali Bey in mutluluk tarifiyle birlikte olduğu şeklinde genel bir varsayımınız sözü geçen bir kavram daha oldu konuş- var ise Ali Bey söz konusuyken bunu bir malarımız sırasında: Başarı. Hayatı en kere daha düşünmenizi rica edeceğim. kısa ifadeyle bir başarı öyküsü olan birine Çalıştığı grubun dünya başkanını özel başarıyı nasıl tanımladığını sormamam uçakla Adana ya gelişlerinin ardından tuhaf olurdu eminim ve ben de sordum beyefendinin anlam veremeyen bakışları merakla: eşliğinde Hacıbayram daki salaş bir lokantaya yemeğe götürdüğünü ve o lezzetin Ölüm döşeğinde şayet kendime soru aralarında hala konu edildiğini söylersem sorma vaktim olursa soracağım tek şey ne demek istediğimi daha iyi anlatabilirim var: Şu hayatta bütün bu yaşadıklarından sanırım. sonra böyle yaşadığın için mutlu musun? Cevap evetse bence başarılı bir insanım- Mutluluğu nasıl tariflediğimiz karakter dır. Ne yaptığımın hiçbir önemi yok. Bana özelliklerimizle ilgi çok kestirme bir gös- göre başarı mutluluktur, mutluysan başa- tergedir bana göre. Herkesin hayatında is- rılısındır. Ben bunu söylediğimde konu- tediği bir şeydir çünkü mutluluk, herkesin mumdan dolayı böyle söylediğimi düşü- 42 ADANA YA GÜÇ VERENLER - II Ali Haydar Bozkurt, Akil Yıldırım la birlikte ALİ HAYDAR BOZKURT 43

19 sadece oradan kalkıp giderken yanında götüreceği şeyleri önemsediğini söylüyor hayatında, tüm içtenliğiyle. Ve sonra şunu ekliyor: Ah bir 25. saatim olsa neler yapardım! diyor halihazırda yaptığı bunca şeye rağmen. Konumu itibariyle baktığımızda yönetici vasıfları sorguya mahal bırakmı- men yapmayı başardığı şeylerden biri de yıllardır üniversitelere seminerlere gidiyor olması. Bu metnin oluşma sürecinde sayaç 51 i gösteriyordu. Bunca şey ara- nüyorlar belki ama hayatım boyunca iyi zamanlar da yaşadım, işlerin çok ters gittiği zamanlar da oldu. Ama bu düşüncem hiç değişmedi. Krallar taçlarını ve asalarını geride bıraktılar, kahramanlar da silahlarını. Ama aralarındaki görkemlilikleri dışlarına taşan, bunu dışarıdaki şeylerden almayan büyük insanlar, büyüklüklerini yanlarında götürdüler. Schopenhauer Gerçekten kendinizi kandırmadığınız ve mutluyum u yürekten söylediğiniz bir hayat yaşıyorsanız ne yaptığınızın ne önemi var ki? Bugün bulunduğum konumu binle çarpın beni gene ertesi sabah Adana da kaldırımda oturmuş sokakta lahmacun yerken bulabilirsiniz. Hayata dair farklı farklı kavramları sorgularken nelerden güç aldığı, neyle yaşadığı soruları geliyor gündeme ve şöyle cevaplıyor bunu: Bütün hayatım boyunca her şeyin temelinde önce kendime güvenirim. Bir konunun halledilmesi gerekiyorsa önce kendime sorarım; şuraya giderim, bunu bulurum, bundan bu yardı- yor zaten ama yine de söylemek isterim ki Ali Bey zamana öyle böyle kafa tutmuyor. Ancak şunu da belirtmeliyim; her ne kadar düzenli, öz disiplini yüksek bir insan olsa da bu kadar planlı yaşayışını bu iş temposunu aksatmamak için mecbur oluşuna bağlıyor bir yandan. Çok planlı olduğunuz zaman hayatın size sürprizler yapmasına izin vermiyorsunuz gibi geliyor bana. Her şeyi bildiğiniz bir dünya sürprizsiz bir dünyaya dönüşüyor, sonunu bildiğiniz bir filmi izlemek gibi. diyor bu konuda. Ali Bey in 25. saati olmamasına rağ- sında böyle bir şeye zaman ayırışını kendi zamanlarında bu tip şeylerin pek olmayışına; çocukları ve gençleri hayat yolculuklarının başında görmesine ve bu sebepten de onların eğitimini çok kıymetli tutmasına bağlıyor. O seminerlerde kazanılması muhtemel birkaç genç bile olsa bunun çok anlamlı olduğunu düşünüyor. Çünkü her şeyden evvel bilgi paylaşıldıkça sadece artıyor. Ve Ali Bey in Hayatta güç aldığım her şeyin fonunda o vardır. dediği sevgi de öyle. Kendisinin bir seminerine katılma şansım olmadı ancak verdiği bir drama dersine kısacık tanık olduğumu söylemek is- mı alırım, şu bütçeyi kullanırım değildir. Sorumluluk bakımından epeyce ağır İlk başta kendimi yoklarım, Ben bunu ya- ve gıptayla bakılan konumu hakkında ko- pabilir miyim, nasıl yaparım? diye. Hisle- nuştuğumuzda bununla birebir paralel riyle yaşayan biriyim ve kolay kolay da ya- şeyler söylüyor Ali Bey de. nılmam hislerimde. Adil olmaya çalışırım hep. En sevdiğim bile haksızsa haksızdır Bulunduğu konuma atfedilen değerleri mesela. Adalet duygum çok objektiftir. genel kanının aksine çok da önemsemediğini, hayatta kendisini asıl besleyen şeyle- Ali Bey çocukluğundan beri ortalama rin bunlar olmadığını anlatıyor. Nasrettin 5-5 buçuk saat uyuduğunu anlatıyor, ha- Hoca zamanlarında bile dönenin ye kür- yatı başarılı ve yüksek yoğunluklu yaşayan küm ye dünyası olduğunu hatırlarsak çok insanların hemen hepsi gibi. Çünkü çok da doğru düşünüyor bana göre. İyimser uyununca az yaşandığına inanıyor. Oysa o bir tahminle yarıdan çoğunun oturduğu- bir şeylere daha yetişebilmek istiyor. Son- nuz koltuğa verildiği değerler aleminde, ra belki başka bir şeylere daha. 44 ADANA YA GÜÇ VERENLER - II 45

20 terim yeri gelmişken. Bilmek ve öğretmenin bambaşka iki şey oluşundan yola çıkarak gördüğüm öğretme becerisi karşısında bunun için bir eğitim alıp almadığını merak ediyorum hemen ve Ali Bey böyle bir eğitim almadığını söylüyor. Ancak hayatı boyunca bir konuyu karşıdaki kişinin en kolay anlayacağı şekilde nasıl anlatacağına odaklandığını; gitar dersi verdiğini, basketbol koçluğu yaptığını, yıllardır tiyatro eğitmenliği yaptığını ve bu konuda hep bu ilkeyle hareket ettiğini anlatıyor. Kendi kişiliğimden kaynaklanıyor sanırım bu. Aldığım tiyatro eğitiminin de buna bir katkısı olabilir. Bu hayatım boyunca benim yanıbaşımda durdu; hayat senin ne yaptığın değil karşıdakinin ne anladığıdır. diye ekliyor. Dostlarıyla, ailesiyle, iş arkadaşlarıyla, sokaktaki satıcıyla, hayatın farklı alanlarından farklı insanlarla ilişkilerine tanık oldukça etrafındaki insanların Ali Bey in yaptıklarından çok doğru şeyler anlamış, köşe başlarına bıraktığı taşları bir bir bulmuş olduklarını gayet net görebiliyorsunuz. Birkaç yıl önce Malatya da bir bayi açılışında yaşadığı olay buna çok güzel bir örnek. Açılışta oradaki bir çalışanın kendisiyle görüşmek ve bir hediye vermek istediğini iletiyorlar Ali Bey e. Ali Bey hediye aldığında mahcubiyeti mutluluğundan ağır basan insanlardan olduğundan doğum gününü bile çok kişiyle paylaşmayan biri. Hele ki kendisine verilmek istenen hediyenin ne olduğunu duyduğunda şaşkınlığı da mahcubiyetiyle beraber kat kat artıyor te Atatürk ün Cumhuriyet in onuncu yılına özel bastırtıp devlet kurumlarındaki başarılı yöneticilere bizzat takdim ettiği ve bu kişinin dedesi tarafından alınmış bir nişan. Hiçbir itirazı kabul etmeyen çok büyük bir ısrarla, ailece karar verdikleri şekilde bu nişanı Ali Bey e veriyor o beyefendi. Ali Bey gözleri dolarak paylaşıyor bu anısını, ve bugün o nişanı o ailenin emaneti olarak sakladığını söylüyor. Hayat kısa insanoğlu. Kesildikçe biten otlar gibi yeşermeyeceksin bir daha. Ömer HAYYAM En başından ana hatlarına değinerek günümüze ulaştırdığımız öykünün yazılmış son sayfalarına bakacak olursak genel akışa uygun olarak yine başarılı, mutlu, çok yönlü, çok çalışkan, çok içten bir insanla karşılaşıyoruz bugün. Ali Bey halen bünyesinde Toyota Türkiye yi ve Daihatsu yu da barındıran ALJ Holdingin CEO ve Yönetim Kurulu Başkanlığı görevlerini yürütüyor. İstanbul da yaşıyor. Güzelliklerle süslü hayatını en az kendisi kadar sıcak ve sahici bir insan olan tiyatro sanatçısı güzel eşi Melike Güner ile paylaşıyor. Seyahatlerinden, toplantılarından, iş telefonlarından bulduğu her fırsatta Adana ya geliyor. Kimi zaman bir tiyatro oyunu sahneye koyuyor. Ailesiyle yeni anılar biriktirmeye çalışıyor mümkün olan her fırsatta. Bazen birikmiş anılarla gülümsemek için dostlarıyla hasret gideriyor. Gün geliyor uzun yürüyüşler yapıyor, her adımda bir yaşanmışlığa çarptığı sokaklarda, beyaz Converseler ayağındayken. Bazen bir dostuyla Adana sokaklarında bir köşede sokak dürümü yiyor, ya da halka tatlı. Bazen bir çiçeğin kokusundan feyz alıp bir karnaval fikri ortaya atıyor, kilometrelerce uzaktayken bile evim dediği şehre hediye etmek için. Güç vermek için. Durmadan üretiyor, ürettiklerinin insana dair değerler içermesini her zaman ön koşul tutarak. Sanırım bir koltukta kaç karpuzu, hem de her birinin hakkını ayrı ayrı vererek taşıdığını kendisi bile tam olarak bilmiyor. Çünkü yalnızca otlar kesildikçe yeniden bitiyor ve Ali Bey zamanın en kadim dostumuz mu en azılı düşmanımız mı olacağının sadece bizim onu nasıl yönettiğimize bağlı olduğunu çok iyi biliyor. Hayatınızın bir anında herhangi bir şekilde temas ettiğiniz için kendinizi çok şanslı sayabileceğiniz biri var karşınızda. Tereddütsüz. Ne mutlu bana. Ne mutlu bizlere. Ve ne mutlu bu şehre. Çiçekleri nisanda deliren ve sizi buna basbayağı inandıran şehre. Nisan da. Adana da ADANA YA GÜÇ VERENLER - II ALİ HAYDAR BOZKURT 47