Saghkh ve Anemik Gebelerde Trombosit Parametreleri

Transkript

1 KLiNiKARASTIRMA CiLT: 42 YIL : 2011 SAY!: 1 Saghkh ve Anemik Gebelerde Trombosit Parametreleri Dr.Selda Demircan Sezer 1,Dr.Hasan Yiiksel 1 Dr.Mert Kii~iik 1, Dr.Ali Rtza Odaba~1 1 1 Adnan Menderes Universitesi Tip Fakiiltesi, Kadtn Hastabklan ve Dogum Anabilim Dab, Aydm Adres: Adnan Menderes Universitesi Tip Fakiiltesi, Kadtn Hastabklan ve Dogum Anabilim Dab, Aydm Cep: OZET: Ama~: Gebeligin trombosit parametreleri iizerine yaptzgz etkiyi inceleyen bazz <;alz~malarda gebeligin trombosit sayzsz iizerinde etkisi olmadzgz bulunurken, bazz <;alz~malarda ise azaltzcz bir etkisi oldugu iddia edilmektedir. Bildigimiz kadarzyla, szk olarak gebelikte birlikte goriilmelerine ragmen gebe/ikte trombosit degi~iklikleri ve anemi ili kisini detayh inceleyen bir <;ah~ma bulunmamaktadzr. Bu nedenle bu <;ah~mada anemik gebeliklerde trombosit parametrelerinin degerlendirilmesi ama<;landz. Materyal ve metod: Bu <;al~maya, Adnan Menderes Universitesi Tzp Fakiiltesi Kadm Hastahklarz ve Do gum Anabilim Dah Obstetri Poliklinigi 'nde takip edilen, hafta gebelik haftasz aralzgmda 247 gebe dahil edildi. Hastane kayztlarmdan gebelerin hemogram sonu<;larz retrospektif olarak incelendi. Gebelikte anemi i<;in cut-off deger 10,5 g/dl almdz. (:alz~maya a/man gebeler e~ik deger goz oniine almarak anemik ve kontrol grubu olmak iizere 2 gruba ayrzldz. jki grup arasmda hemoglobin, hematokrit, ortalama eritrosit hacmi (MPV), ortalama eritrosit hemoglobini (MCH), ortalama eritrosit hemoglobin konsantrasyonu (MCHC), eritrosit sayzsz, eritrosit dagzlzm geni~ligi (RDW), trombosit sayzsz, trombosit krit (PCT), ortalama trombosit hacmi (MPV), trombosit dagzlzm arahgz (PDW), lokosit sayzsz gibi hematolojik parametreler kar~zla~tmldz. Sonrasmda Pearson korelasyon testi ile ili~ki analizi yapzldz. Bulgular: Anemik grupta 65 gebe ve kontrol grubunda 182 gebe mevcuttu. Anemik ve normal gebelerin hematolojik verileri kar~zla~tmldzgmda anemik grupta ortalama hemoglobin, hematokrit, MCV ve MCH degerleri daha dii~iik bulundu (p<0.001). Ortalama trombosit sayzsz ve PCT degerleri anemik gebe grubunda normal gebe grubu ile kar~zla~tmlmca daha yiiksek bulundu (p<0.05). Ancakortalama MPVvePDW degerleri gruplar arasmdafarkhhk gostermedi (p>0.05). Pearson korelasyon testi yapzldzgmda, trombosit sayzsz ve PCT ile hemoglobin, MCV ve MCH ile arasmda negatif yonlii korelasyon bulundu (p<0.05). MPVile hemoglobin, PDWile MCVve MCH arasmda negatif yonlii ve anlamlz bir ili~ki bulundu (p<0.05). Trombosit sayzsz ve PCT arasmda pozitif trombosit sayzsz ve MPV arasmda negatifyonde anlamlz bir ili~ki bulundu (p<0.001). Sonu<;: Bu <;alz~mada, anemik gebelerde ortalama trombosit sayzsz ve PCT degerinin anemik olmayan gebelere oranla daha yiiksek bulundugu gozlemlendi. Anahtar Kelimeler: Gebelik, anemi, trombosit parametreleri, MPV SUMMARY: Platelet Parameters in Healthy and Anemic Pregnancies Objective: In studies that examined the effect of pregnancy on platelet parameters, some studies have found no effect of pregnancy on platelet count, whereas some studies have claimed that the pregnancy have a reduction effect on platelet count. Although anemia is common during pregnancy as far as we could find there was no detailed study examining the relationship between anemia and changes in platelet count during pregnancy. Therefore, in this study it is aimed to evaluate platelet parameters in anemic pregnancies. Materials and methods: In this study, 247 pregnant women were included in the range of weeks gestational age who were followed up in Obstetrics outpatient clinic of Department of Obstetrics and Gynecology of Adnan Menderes University School of Medicine. The results of complete blood count of pregnant women were retrospectively reviewed from hospital records. Cut-off value for anemia in the second trimester of pregnancy was taken as 10.5 g I dl. The pregnant women who were included in the study were divided into 2 groups taking into account the threshold value as the anemic group and the control group. Hematological parameters such as hemoglobin, hematocrit, mean corpuscular volume (MPV), mean corpuscular hemoglobin (MCH), mean corpuscular hemoglobin concentration (MCHC), red blood cell count, red -1-

2 cell distribution width (RDW), platelet count, platelet crit (PCT), mean platelet volume (MPV), platelet distribution width (PDW), leukocyte count were compared between the two groups. Pearson correlation analysis was performed for the correlation analysis. Results: There were 65 pregnant women in the anemic group and 182 pregnant women in the control group. When the hematologic parameters were compared between the anemic and the control group, hemoglobin, hematocrit, MCV and MCH were found lower in the anemic pregnant women than the control group (p<o.ooj). The mean platelet count and mean value of PCT were found higher in the anemic pregnant group compared with the normal pregnant group (p<0.05). The mean value of MPV and PDW, however, did not differ between groups (p>0.05). When Pearson's correlation test was performed, a negative correlation was found between the platelet count and PCT and hemoglobin, MCV and MCH (p<o. 05). A significant and negative correlation was found between MPV and hemoglobin and between PDW and MCV and MCH (p <0.05). There was a positive correlation between platelet number and PCT, negative correlation between platelet number and MPV (p<o.ooj). Conclusion: In this study, mean platelet count and the value of PCT were observed higher in the anemic pregnant women when compared with nonanemic pregnant women. Key words: Pregnancy, Anemia, Platelet parameters, MPV GiRi~ Gebelik suasmda 9e~itli fizyolojik hematolojik degi~iklikler ortaya 9tkar. Diinya 9apmda, toplumda ve gebelerde en stk goriilen hematolojik hastaltk, 9ogunlukla yanh~ ya da yetersiz beslenmeye bagh anemidir (1). Geli~memi~ illkelerde, anemi anne oliimlerinin yakla~1k %40 ile %60'mdan sorumludur (2). Bu iilkelerde anemi stkl1g1 gebelikte %56 gibi yiiksek oranlarda bulunmaktad1r (3). Ciddi demir eksikligi anemisinde ozellikle hemoglobin diizeyi <7g/dL'nin altmda oldugu zaman trombositopeni goriilebilir ( 4-7). Gebeligin trombosit parametreleri iizerine yaphg1 etkiyi inceleyen baz1 9ah~malarda gebeligin trombosit say1s1 iizerinde etkisi olmad1g1 bulunurken (8-1 0), baz1 9ah~malarda ise azalt1c1 bir etkisi oldugu iddia edilmi~tir (11-13). Anemi gebelikte stk olarak goriilmesine kar~m bulabildigimiz kadarlyla gebelikte anemi ve trombosit degi~iklikleri ili~kisini inceleyen detayh bir 9ah~maya rastlanmadt. Bu nedenle bu 9ah~mada anemik gebeliklerde trombosit parametrelerinin degerlendirilmesi ama9landt. MATERYAL METOD Bu retrospektif 9ah~maya, Adnan Menderes Universitesi Tlp Fakiiltesi Kadm Hastaltklan ve DogumAnabilim Dah Gebe Poliklinigi'nde takip edilen, hafta gestasyonel hafta arahgmda, anemisi olan 65 gebe ve kontrol grubu olarak anemisi olmayan, aym ya~ ve gestasyon haftasmda 182 gebe dahil edildi. Gebelikte anemi i9in cut-off deger 10,5 g/dl almd1 (14). D1~lanma kriteri olarak; talasemi, diabetes mellitus (DM), astrm, trombositopeni, kronik HT, kalp hastahg1, myoma uteri, akut ya da kronik kanama hikayesi, guatr, tiroid fonksiyon bozuklugu, enfeksiyon, neoplastik ve kronik inflamatuar hastahg1, bilinen trombosit hastahg1 (immuntrombositopeni, von willebrand hastahg1 gibi) ve herediter sferositoz gibi herhangi bir kronik veya sistemik hastahklar almdt. Aynca mevcut gebeliginde gebelik trombositopenisi, pseudotrombositopenisi, gestayonel diabetes mellitus (GDM), preeklampsi, gestasyonel hipertansiyon (GHT), plasenta previa ve 9ogul gebeligi olan olgular 9ah~ma d1~1 buaklld1. Hastane kayttlanndan gebelerin hemogram sonu9lan retrospektif olarak incelendi. iki grup arasmda hemoglobin, hematokrit, ortalama eritrosit hacmi (MCV), ortalama eritrosit hemoglobini (MCH), ortalama eritrosit hemoglobin konsantrasyonu (MCHC), eritrosit say1s1, eritrosit dagll1m geni~ligi (RDW), trombosit saytsl, trombosit krit (PCT), ortalama trombosit hacmi (MPV), trombosit dagthm arah~ (PDW), lokosit say1s1 gibi hematolojik parametreler ~ll~tlnldt. Tiim istatistiksel degerlendirmeler i9in SPSS for Windows 13.0 bilgisayar paket program1 kullamld1. Degerler ortalama ± standart sapma olarak gosterildi. Student's t testi iki grup arasmdaki parametrelerin kar~lla~tmlmas1 i9in kullamldt. Korelasyon analizi i9in Pearson korelasyon testi uygulandt. P<0.05 istatistiksel olarak anlamh kabul edildi. -2-

3 ZEYNEP KAMiL TIP B0LTENi CiLT: 42 YIL: 2011 SAY/: I BULGULAR Anemik grupta 65 gebe ve kontrol grubunda 182 gebe mevcuttu. Anemik ve kontrol grubunun ya~ ortalamalan suastyla 27,6 ± 5,7 ve 29,1 ± 4,9 ve gebelik haftas1 srrastyla 28,1 ± 4,5 ve 26,5 ± 4,5 idi. iki grup arasmda ya~ ve gestasyon haftas1 yoniinden anlamh fark yoktu (p>0.05). Anemik ve normal gebelerin hematolojik verileri kar~lla~tulldtgmda beklendigi gibi anemik grupta ortalama eritrosit say1s1, hemoglobin, hematokrit, MCV, MCH ve MCHC degerleri daha dii~iik bulundu (p<o.ool). Ortalama trombosit saylsl, PCT ve RDW degerleri anemik gebe grubunda normal gebe grubu ile kar~tla~tlnldtgmda daha yiiksek bulundu (p<0.05) (Tablo 1). Tablo 1: Anemik (hemoglobin< 10,5 g/dl) ve normal gebelerde ortalama ya~, gebelik haftas1 ve hematolojik parametreler Anemik Gebeler (n=65) Normal Gebeler (n=182) Yo~ 27,6± 5J 29J ± 4,9 > 0.05 Gebelik hclflas1 28,1 ± 4,5 26,5± 4,5 > 0.05 Lokosit (x l 0 3 /pl) 9,9±2,3 10,3± 2,1 > 0.05 Eritros it (x i 0 3 /pl) 3,7 ± 0,4 3,9±0,3 <0.001 Hemoglobin(g/clL) 9,7±0,7 12 0± 0 7 < Hematokrit (%) 29± ± 2.3 < MCV(tL ) 80,2± 7,9 87.5± 5.0 < MCH (pg) 27±3J 30.3± 1.9 < MCHC(g/clL) 33,4 ± 1,7 34.7± 1.3 < RDW (%) 15,3± 2,2 14.3± Trombosit (x i 0 3 /pl) 268± ± PCT (%) 0,22± 0,05 0,20± 0, MPV (fl) 8,4± 1,2 8,5± 1,1 > 0.05 PD\V(%) 17,3± 0,9 173±4,9 > 0.05 MCV: Ortalama eritrosit hacmi; MCH: Orta1ama eritrosit hemoglobini; MCHC: Ortalama eritrosit hemoglobin konsantrasyonu; RDW: Eritrosit dag1hm geni~ligi; PCT: Trombosi krit; MPV: Ortalama trombosit hacmi; PDW: Trombosit dag1hm geni~ligi P<0.05 anlamh olarak kabul edildi. Ancak ortalama lokosit say1s1, MPV ve PDW degerleri gruplar arasmda farkhhk gostermedi (p>0.05). Pearson korelasyon testi yaplldtgmda trombosit say1s1 ve PCT ile hemoglobin, MCV ve MCH arasmda negatif yonlii korelasyon bulundu (p<0.05). MPV ile hemoglobin arasmda pozitif korelasyon ve PDW ile MCV ve MCH arasmda negatifyonlii anlamh bir korelasyon ili~kisi bulundu (p<0.05) (Tablo 2). Trombosit say1s1 ve PCT arasmda pozitif~ trombosit say1s1 ve MPV arasmda negatif yonde anlamh bir ili~ki bulundu (p<0.001) (Tablo 3). p Tablo 2: Trombosit parametreleri ile anemi testleri arasmdaki korelasyon P o,1ram etreler Hemoglobin MCV (!L) MCH (pg) (g/dl) Tromb os it (x /~tl) r ~ p < < 0.05 < PCT(%) r p < < < 0.001!VlPV (fl) r p <0.05 > 0.05 > 0.05 PDW(%) r p >0.05 < 0.05 < 0.05 MCV: Ortalama eritrosit hacmi; MCH: Ortalama eritrosit hemoglobini; PCT: Trombosi krit; MPV: Orta1ama trombosit hacmi; PDW: Trombosit dagil1m geni~ligi P<0.05 anlamh olarak kabul edildi. Tablo 3: Trombosit parametreleri arasmdaki korelasyon P:u-ametreler Tr ombosit PCT(o/o) MPV (IL) PDW(o/o) (x10 3 ii<l) Trombosit(x10 3 ii<l) r p < < > 0.05 PCT(o/o) r p < > 0.05 > 0.05 MPV(IL) r p < > 0.05 > 0.05 PDW(o/o) r p > 0.05 > 0.05 > 0.05 PCT: Trombosi krit; MPV: Orta1ama trombosit hacmi; PDW: Trombosit dagil1m geni~ligi.p<0.05 anlamh olarak kabul edildi. TARTI~MA Mevcut c;ah~ma anemik gebelerde ortalama trombosit sayllarmm ve PCT degerinin anemik olmayan gebelere oranla yiiksek oldugunu gosterdi. Bildigimiz kadanyla, stk olarak gebelikte birlikte goriilmelerine ragmen gebelikte trombosit degi~iklikleri ve anemi ili~kisini inceleyen detayh bir c;ah~maya rastlanmad1.gebelik siiresince trombosit sayllannda degi~iklik olmadtgmt gosteren ara~tumalar yamnda (15, 16), trombosit saylsmm gebelik siiresince azaldtgrm, ozellikle iic;iincii trimesterde belirgin azaldtgrm bildiren c;ah~malar mevcuttur (17-20). Baz1 ~trrmalarda, saghkh gebe kadmlar ve saghkh gebe olmayan kadtnlarda trombosit sayllannm farkh olmad1g1 bildirilmektedir (8-1 0). Baz1 ara~trrmalarda ise, trombosit sayllannm normal gebelerde saghkh gebe olmayan kadmlardan daha az o1dugu saptanmt~tu (11,12,21,22). Trombosit say1s1mn azalmas1 hemodilusyona bagh olabilir (20) veya kemik iligindeki turnovera bagh, artm1~ trombosit sentezi sonrasmda plasentada bu trombositlerin yok -3-

4 edilmesi nedeni ile ortaya yikabilir (23). Gestasyonel trombositopeni normal gebelige e~lik eden fizyolojik trombositopeninin bir varyantl gibi goziikmektedir. Bu trombositopeni durumu, temelde ikinci veya iiyiincii trimesterde gortiliir ve gebelikle ili~kili komplikasyonlarla veya trombositopenik bebek dogumu ile ili~kisi yoktur (24). Bazt ara~tlrmalarda preeklamptik: gebelerde normal gebelere klyasla daha dii~iik trombosit saytsi oldugu belirtilmektedir (16,25,26). Ba~ka ara~hrmalarda ise preeklamptik hastalarda trombosit saytlannm normal gebelerden farkh olmad1g1 bildirilmektedir (18,27-29). Hipertansiyonlu gebeler kontrol grubu ile ktyaslamnca daha dii~iik saytda ve yapt daha fazla olan trombositlere sahip olma egilimindedir (8). Gebelerde ciddi vazospazm ve endotelyal hasar, hastalarda trombositopeni geli~imine katktda bulunabilir (30). Bu yah~mada anemik gebe kadmlarda trombosit sayllanm, anemik olmayan saghkh gebelere ktyasla daha yiiksek bulduk. Bir yah~mada, demir eksikligi anemisi olan hastalarda serum demiri, demir saturasyonu, ferritin ve ortalama MPV degeri azaldtgt zaman trombosit saytlannm arttlgt saptanmi~tlr (31). Hemoglobin diizeyinin ::s;'3f9,7 ve RDW degerinin ~'3f15 olmas1 demir eksikligi anemisini yiiksek oranda gostermektedir (32). Bizim yah~mamtzda da anemisi olan gebelerde ortalama hemoglobin degeri 9,7 ve RDW degeri 15,3 olarak bulundu ve hemoglobin, MCV ve MCH degeri azaldtkya trombosit saytsmm arthgt izlendi.demir eksikligi anemisi olan hastalarda iki fazh trombosit yamt bildirilmektedir. Orta ~iddetteki anemi genellikle reaktif trombositoz ile ili~kilidir. ~iddetli anemide, ozellikle hemoglobin <7g/dL ise trombositopeni gortilebilir. Trombosit iiretim mekanizmasmda, demir eksikligi anemisinin siiresi ve derecesi belirleyici rol oynayabilir. Demir eksikligi anemisinde megakaryopoezin uyanld1g1 bildirilmektedir (33). Artm1~ endojen eritropoetin diizeyleri orta demir eksikligi anemisinde megakaryopoezi uyardtgt, ~iddetli demir eksikligi anemisinde ise trombositopeniye neden olabildigi bildirilmektedir (6,31,33). Yiiksek dozda eritropoetin tedavisinin ratlarda ba~langtyta trombosit saytsmt artmrken, daha yiiksek dozlarda eritropoetinin trombositopeniye neden oldugu gosterilmi~tir (6). ~iddetli demir eksikligi anemisinde megakaryosit say1s1 azahr, megakaryosit boyutlan artar. Demir eksikligi anemisinde trombosit sayllanm etkileyen en onemli faktoriin demir satiirasyonu oldugu ve azalm1~ demir saturasyonunun megakaryopoezi uyardtgt savunulmaktadu (3l).Normal gebelerde PCT'nin gebelik siiresince azald1g1 bildirilmektedir (19). Bizim yah~mamtzda trombosit saytsma benzer olarak, ortalama PCT degeri anemik gebelerde saghkh gebelerden daha yiiksek bulundu. Hemoglobin, MCV ve MCH azaldlkya PCT degerinin artt1g1 izlendi. <;ah~mamtzda oldugu gibi demir eksikligi anemisi olan hastalarda trombosit say1s1 ve PCT arasmda dogrusal bir ili~ki bulunmu~tur (31 ). Trombosit aktivasyonu olan hastalarda MPV ve PDW'nin, saghk11 insanlara gore daha yiiksek oldugu rapor edilmektedir (15). Artml~ MPV, periferik kaytp ve destriiksiyon gibi rejeneratif trombositopenide beklenebilir ve kemik iligi tarafmdan (megakaryositik hiperplazi) trombosit art1~1 ile kompanse edilir (34,35). Saghkh gebelerde ortalama MPV degerinin ve trombosit aktivasyonunun gebe olmayan saghk11 kadtnlara klyasla daha yiiksek oldugu bildirilmektedir (10). Normal gebelerde MPV'nin gebelik siiresince sabit kaldtgmt bildiren ara~tlrmalar yanmda (16), MPV'nin gebeligin gey donemlerine dogru arthgmt bildiren yah~malar da vardrr (15). <;ah~mamizda anemik gebelerde ortalama MPV ve PDW degerinin anemik gebelerden farkh olmad1g1 bulundu. Bir yah~mada, ortalama MPV degerini anemik hastalarla kontrol grubunda benzer, PDW degerini ise anemik hastalarda kontrol grubundan daha yiiksek bulmu~lardtr (31 ). <;e~itli yah~malarda demir eksikligi anemisi olanlarda trombosit say1s1 ile MPV arasmda ili~ki gosterilememi~tir veya ters yonde bir ili~ki oldugu iddia edilmektedir (5,8,36). Bu durumun trombositlerin morfolojik ozellikleri ile ili~kili oldugunu dii~iinmekteyiz. Bir yah~mada gebelerde ve normal kadmlarda trombosit say1s1 ile MPV arasmda ters korelasyon oldugu bildirilmektedir (20). Demir eksikligi anemisinde bizim sonuylanmtza benzer olarak trombosit saytsi ile MPV arasmda ters ili~ki bulmu~lardtr (31 ). Bunun nedeninin ktsa maturasyon zamam ve megokaryositlerdeki polipoidinin olabilecegi dii~iiniilmektedir (31 ). -4-

5 Bir 9ah~mada PDW ve MCV arasmda 9ah~mam1za benzer olarak ters bir korelasyon bulmu~lardu (31 ). <;ah~mamtzda hemoglobin degeri azald1k9a MPV'nin azaldtgt izlendi. Anemiye yamt olarak kemik iliginde eritrosit yaprm1 ile birlikte trombosit fu'etiminin arttlgmt, ancak trombosit ylklmt olmarugt i9in trombosit aktivasyonunun olmadtgt ve MPV degerinin artmadtgt kamsmdaytz. Normal gebelerde trombosit agregasyonunda hafifbir artt~ oldugu, bu durumun trombosit sentezi ile kompanze edildigi ve MPV'nin arttlgt bildirilmektedir (13). Preeklamptik gebelerde ise trombositlerin periferik destruksiyonu sonucunda trombosit saytsmm azaldtgt, trombosit aktivasyonun oldugu, bunun sonucunda kemik iliginde trombosit yaptmmm ve MPV'nin artttgmt du~uniiyoruz. Sonu9 olarak, bu ara~tumada anemik gebelerde ortalama trombosit saytst ve PCT degeri saghkh gebelere oranla daha yfiksek bulunurken, ortalama MPV ve PDW degeri benzer bulundu. Aynca trombosit saytst ile MPV arasmda negatif yonde korelasyon oldugu tespit edildi. Bunun nedeni olarak demir eksikligi anemisinde, gebelerde trombosit fu'etiminin artttgmt ancak ytktrm olmadtgt i9in trombosit aktivasyonunun olmadtgmt du~finuyoruz. Bu konuda daha fazla saytda ve prospektif 9ah~malara ihtiya9 oldugu du~fincesindeyiz. KAYNAKLAR I. Strong J. Anemia and white blood cell disorders. In: James DK, Ster P J, Weiner CP, Gonik B. High risk pregnancy management options. 3rd edition. Elsevier Philadephia 2006: Bhatt R. Maternal mortality in India: FOGS!. WHO Study. J Obstet Gynecol Ind I997;47: who. int/hq/i992/who _ MCH _ MSM_92.2.pdf 4. Sonneborn D. Thrombocytopenia and iron deficiency. Ann Intern Med. I974; 80:Ill. 5. Levin J, Bessman JD. The inverse relation between platelet volume and platelet number. Abnormalities in hematologic disease and evidence that platelet size does not correlate with platelet age. J Lab Clin Med. I983;IOI(2): Loo M, Beguin Y. The effect of recombinant human erythropoietin on platelet counts is strongly modulated by the adequacy of iron supply. Blood. I999;93(I0): Perlman MK, Schwab JG, Nachman JB, Rubin CM Thrombocytopenia in children with severe iron deficiency. J Pediatr Hematol Oncol. 2002;24: Giles C. The platelet count and mean platelet volume. Br J Haematol. I98I;48:3I Tygart SG, McRoyan DK, Spinnato JA, McRoyan CJ, Kitay DZ. Longitudinal study of platelet indices during normal pregnancy. Am J Obstet Gynecol. I986; I54: I 0. Lurie S, Rigini N, Zabeeda D, Sadan 0, Ezri T, Glezerman M Platelets. 2003;14(6): Fay RA, Hughes AO, Farron NT. Platelets in pregnancy: hyperdestruction in pregnancy. Obstet Gynecol. I983;6I: I2. Pitkin RM, Witte DL. Platelet and leukocyte counts in pregnancy. JAMA. I979;242: I3. Stubbs TM, Lazarchick J, Van Dorsten JP, Cox J, Loadholt CB. Am J Obstet Gynecol. I986; I55(2): I4. th_indicators.htm (06.I2.2010) I5. Vagdatli E, Gounari E, Lazaridou E, Katsibourlia E, Tsikopoulou F, Labrianou. Hippokratia. 20I 0; I4(I): I6. Ahmed Y, van Iddekinge B, Paul C, Sullivan HF, Elder MG. Br J Obstet Gynaecol. I993;I00(3):2I6-20. I7. James TR, Reid HL, Mullings AM BMC Pregnancy Childbirth. 2008;8:8. I8. Dundar 0, Yoruk P, Tutuncu L, Erikci AA, Muhcu M, Ergur AR, Atay V, Mungen E. Prenat Diagn.2008;28(II): I I9. Akingbola TS, Adewole IF, Adesina OA, Afolabi KA, Fehintola FA, Bamgboye EA, Aken'ova YA, Shokunbi WA, Anwo JA, Nwegbu MM J Obstet Gynaecol. 2006;26(8):

6 20. Lamparelli RD, Baynes RD, Atkinson P, Bezwoda WR, Mendelow BV. Platelet parameters. Part I. Platelet counts and mean platelet volume in normal and pregnant subjects. S Afr Med J. 1988;73(1):36-9.) 21. Edelstam G, Lowbeer C, Kral G, Gustajsson SA, Venge P. New reference values for routine blood samples and human neutrophilic lipocalin during third-trimester pregnancy. Scand J Clin Lab Invest. 2001;61 (8): Holthe MR, Staff AC, Berge LN, Lyberg T. Am J Obstet Gynecol. 2004; 190(4): Shehata N, Burrow RF, Kelton JG. Gestational thrombocytopenia. Clin Obstet Gyneco/1999;42: Burrrows RF, Kelton JG. Thrombocytopenia at delivery. A prospective survey of 6715 deliveries. Am J Obstet Gynecol 1990; 162: deficiency anemia in pregnancy. Am J Obstet Gynecol. 2005;193: Beguin Y. Haematologica. 1999;84(6): Threatte GA. Clin Lab Med 1993;13(4): Bath PM, Butterworth RJ. Blood Coagul Fibrinolysis. 1996;7(2): Bessman JD, Gilmer PR, Gardner FH. Use of mean platelet volume improves detection of platelet disorders. Blood Cells 1985; 11: *Bu 9alz~ma daha once daha az olgu sayzsz ile Tiirkiye Maternal Fetal Tzp ve Perinatoloji Dernegi 7. Ulusal Kongresinde poster olarak sunulmu~tur. 25. Jiiremo P, Lindahl TL, Lennmarken C, Forsgren H. Eur J Clin Invest. 2000;30(12): Neiger R, Contag SA, Coustan DR. Preeclampsia effect on platelet count. Am J Perinatol. 1992;9(5-6): Makuyana D, Mahomed K, Shukusho FD, Majoko F. Liver and kidney function tests in normal and pre-eclamptic gestation-a comparison with non-gestational reference values. Cent A.fr J Med. 2002;48(5-6): Boriboonhirunsarn D, Atisook R, Taveethamsathit T. Mean platelet volume of normal pregnant women and severe preeclamptic women in Siriraj Hospital. J Med Assoc Thai 1995;78(11): Ceyhan T, Beyan C, B~er L Kaptan K, Giingor S, I.fran A. The effect of pre-eclampsia on complete blood count, platelet count and platelet volume. Ann Hemato/2006;85(5): Gibson B, Hunter D, Neame PB, Kelton JG. Thrombocytopenia in preeclampsia and eclampsia. Semin Thromb Hemost. 1982;8: Kadikoylu G, Yavasoglu L Bolaman Z, Senturk T. J Nat! Med Assoc. 2006;98(3): Casanova BF, Sammet MD, Macones GA. Development of a clinical prediction rule for iron -6-