HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ

Transkript

1 HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ / 15 İktisadi Araştırmalar Bölümü İzlem Erdem - Müdür izlem.erdem@isbank.com.tr Figen Yılmaz - Müd. Yrd. figen.yilmaz@isbank.com.tr Özgür Demirtaş - İktisat Uzmanı ozgur.demirtas@isbank.com.tr Hatice Erkiletlioğlu - İktisat Uzmanı hatice.erkiletlioglu@isbank.com.tr İlker Şahin - İktisat Uzm. Yrd. ilker.sahin@isbank.com.tr Özlem Ateş - İktisat Uzm. Yrd. ozlem.ates2@isbank.com.tr Ahmet Aşarkaya - İktisat Uzm. Yrd. ahmet.asarkaya@isbank.com.tr Neden Önemli TÜİK Aylık Sanayi Üretim Endeksi TÜİK tarafından 2005=100 bazlı olarak yayımlanan Aylık Sanayi Üretim Endeksi, NACE Rev 2 de belirtilen enerji, imalat sanayi ve madencilik ve taşocakçılığı sektörlerini kapsamaktadır. Her ay TÜİK bölge müdürlükleri tarafından 4851 iş yerinden toplanan anketlerle 1438 ürünün üretimine ilişkin veriler derlenmektedir. Üretim ve satış miktarları ile parasal değerleri, alt sektörlere ait endekslere dönüştürülmekte, bunun ardından baz yılı k a t m a d e ğ e r l e r i n e g ö r e ağırlıklandırılmak suretiyle toplam sanayi üretim endeksine ulaşılmaktadır. Sanayi kesiminde 20 den fazla çalışanla faaliyet gösteren şirketlerin toplam katma değerinin %80 ini kapsayan bir örnekleme sahip olan endeks, geniş kapsamı ve içerdiği alt sektörlere ilişkin detaylar dolayısıyla Türk reel sektörüne ilişkin en önemli bilgi kaynaklarından biridir. Haftaya Bakış Geçtiğimiz hafta yurtdışı piyasalar veri açıklamaları açısından sakindi, ancak Avrupa, İngiltere, Japonya ve Çin merkez bankalarının faiz kararları yakından izlendi. Yurt içinde ise enflasyon ve sanayi üretim verileri öne çıktı. Mart ayında tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) bir önceki aya göre %0,42, bir önceki yılın aynı ayına göre ise %3,99 artış gösterdi. TÜİK tarafından yapılan açıklamaya göre yıllık bazda Ekim 2010 dan beri gerileyen TÜFE, bu seyrini Mart ayında da sürdürdü ve %4 ün altına inmiş oldu. TÜFE de yıllık bazda en yüksek artışın oteller ve lokantalar ile ulaştırma grubunda gerçekleştiği görüldü. TÜFE nin izlediği bu tarihi düşük seyre karşın, üretici fiyatları endeksi (ÜFE) %10 un üzerinde seyretmeye devam etti. Buna göre ÜFE nin Mart ayında aylık bazda %1,22, yıllık bazda ise %10,08 arttığı açıklandı. Dünya emtia ve metal piyasalarında yaşanan fiyat hareketliliğine bağlı olarak ÜFE de yıllık bazda en hızlı artışlar ham petrol ve doğalgaz çıkarımı ile metal cevheri alt sektörlerinde izlendi. TÜİK verilerine göre Şubat 2011 de Şubat 2010 a göre %13,9 artan sanayi üretimi Ocak ayına göre %4,1 geriledi. Aylık bazda gerilemenin büyük ölçüde mevsimsel etkilerden kaynaklandığı, takvim ve mevsim etkilerinden arındırılmış sanayi üretim endeksinin bir önceki aya göre %1,7 düştüğü görüldü. Şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %14,7 yükselen imalat sanayi üretiminin ise Ocak ayına göre %2,8 gerilediği gözlendi. Avrupa Merkez Bankası (ECB) Temmuz 2008 den beri hiç yükseltmediği ve 2009 Mayıs ından beri rekor düşük seviye olan %1 de tuttuğu politika faizini 25 baz puan arttırarak %1,25 e çıkardı. Toplantı ertesinde ECB Başkanı Jean Claude Trichet yaptığı açıklamada ECB nin asli fonksiyonunun orta vadede Euro Alanı ndaki fiyat istikrarını sağlamak olduğunu ve bunun için gereken önlemleri almaktan çekinmeyeceklerini ifade etti. Ancak, ECB politika faizinin bundan sonraki süreçte izleyeceği seyre ilişkin açık ifadeler kullanmayan Trichet, alınan bu 25 baz puanlık artış kararının seri faiz artırım kararlarının ilk adımı olarak algılanmaması gerektiğinin altını ısrarla çizdi. Trichet, petrol ve emtia fiyatlarındaki hızlı artışların, ECB nin Euro Alanı için orta vadede %2 seviyesinde tutmaya çalıştığı enflasyonu etkilemesine izin vermeyeceklerini ifade etti. Geçtiğimiz hafta politika faizini arttıran bir diğer ülke de Çin oldu. Çin Merkez Bankası krizden çıkış sürecinde enflasyonla mücadele kapsamında gösterge niteliğindeki bir yıllık mevduat faiz oranını dördüncü kez yükselterek %3,25 e taşıdı. Öte yandan, İngiltere Merkez Bankası (BOE) geçtiğimiz hafta yaptığı toplantıda %0,5 olan gösterge faiz oranında değişikliğe gitmedi. Japonya Merkez Bankası (BOJ) da faiz kararı toplantısında faiz oranlarını değiştirmeyerek %0-0,1 aralığında tuttu. Diğer taraftan ABD Merkez Bankası FED in 15 Mart taki toplantısına ait yayınlanan tutanaklar, FED in para politikasında ani bir sıkılaştırmayacağı gitmeyeceği, ancak, özellikle emtia fiyatlarında gözlenen hareketliliğin enflasyon üzerindeki etkisine bağlı olarak, gevşek bir politika izlemeye uzun bir süre de devam edemeyeceği şeklinde yorumlandı. Ayrıca geçtiğimiz hafta Euro Alanı nın son dönemde en çok konuşulan ülkesi haline gelen ve AB den yardım talep etmesi gerektiği yönünde baskı gören Portekiz hafta ortasında gerçekleştirdiği tahvil ihraçlarında borçlanma maliyetlerinin oldukça yükselmesinin de etkisiyle AB den yardım talebinde bulunarak bu konuda girişimde bulunan İrlanda ve Yunanistan ın ardından üçüncü ülke oldu. Bu hafta ABD enflasyon ve perakende satış verileri yakından izlenecek. KAPANIŞ VERİLERİ (8 Nisan) İMKB-100 : / $ : 1,4478 USD : 1,4955 $ / : 84,70 EURO : 2,1550 Petrol ($/varil) : 127,23 Gösterge Tahvil Bileşik Faizi : %8,63 Altın ($/ons) : 1.473,10

2 Nis.10 May.10 Haz.10 Tem.10 Ağu.10 Eyl.10 Eki.10 Kas.10 Ara.10 Oca.11 Şub.11 Mar.11 Nis.11 Hisse Senedi Piyasaları ENDEKS 01.Nis 08.Nis Değişim İMKB %3,62 İMKB %4,37 Sınai %1,73 Hizmetler %0,92 Mali %5,41 Kaynak: İMKB Hacim (milyon TL) Nis 04.Nis 05.Nis 06.Nis 07.Nis 08.Nis İşlem Hacmi İMKB-100 Endeksi İMKB Pazartesi günü öngörülerin altında gelen enflasyon verisinin ardından TCMB'nin faiz artırımı konusunda hızlı adım atmak zorunda kalmayacağı yönündeki beklentilerin güçlenmesinin etkisiyle bankacılık hisseleri öncülüğünde İMKB güçlü bir artış kaydetti. Petrol fiyatlarına ve Euro Alanı nda devam eden borç krizine ilişkin endişelerin etkisiyle yurtdışı borsalarda gözlenen yatay seyir Salı günü İMKB ye de yansıdı. İzleyen iki günde yatırımcıların risk iştahındaki artışa bağlı olarak İMKB yukarı yönlü seyretti. Cuma günü kâr satışlarıyla yükselişine ara veren İMKB-100 endeksi, geçtiğimiz haftayı %3,6 artışla puandan kapattı. Tahvil-Bono Piyasaları TAHVİL-BONO Değişim BİLEŞİK FAİZLERİ (%) 01.Nis 08.Nis (Puan) TRT071112T14 9,08 8,63-0,45 TRT030811T14 8,20 8,12-0,08 TRT150120T16 9,55 9,28-0,27 TRT250412T11 8,97 8,47-0,50 TRT161111T14 8,47 8,19-0,28 İMKB DİBS Fiyat Endeksi 137,49 136,92-0,57 %2,50 %2,00 %1,50 %1,00 %0,50 %0,00 -%0,50 Beklenen Reel Faiz (%) %1,63 Kaynak: İMKB Geçtiğimiz hafta boyunca tahvil bono piyasasında alıcılı bir seyir yaşandı. TÜFE artışının Mart ayında öngörülerin altında gelmesi ve yıllık bazda tarihi düşük seviyeye gerilemesinin ardından TCMB'nin faiz artırımına gitmesi yönündeki beklentiler zayıflarken gösterge tahvil faiz oranı düştü. Kredi derecelendirme kuruluşu Moody s in, TCMB nin munzam karşılık oranlarında yaptığı son artırımların krediler açısından olumlu olduğunu açıklaması da faizler üzerinde baskı yarattı. Hafta genelinde devam eden risk iştahındaki artışla gelişmekte olan piyasalara genel bir giriş olurken, TL nin Dolar karşısında değer kazanması nedeniyle TL ye dönen yatırımcıların bono piyasasına girdiği görüldü. Haftanın son günü açıklanan sanayi üretim endeksinin beklentilerin altında gelmesi de TCMB'nin yakın zamanda faiz artırımına gitmeyeceği beklentisini güçlendirerek faizlerdeki düşüşü destekledi. 7 Kasım 2012 itfalı gösterge tahvilin bileşik faizi bir önceki haftaya göre 45 baz puan düşerek %8,63 seviyesine indi. 2

3 Nis.10 May.10 Haz.10 Tem.10 Ağu.10 Eyl.10 Eki.10 Kas.10 Ara.10 Oca.11 Şub.11 Mar.11 Nis.11 Nis 10 Döviz Piyasaları DÖVİZ KURLARI 01.Nis 08.Nis Değişim Dolar (¹) 1,5360 1,4955 -%2,64 Euro (¹) 2,1739 2,1550 -%0,87 Sepet (²) 3,2099 3,1549 -%1,72 /$ Paritesi (³) 1,4228 1,4478 %1,76 $/Yen Paritesi (³) 84,04 84,70 %0,79 (¹) 15:30'da açıklanan TCMB döviz alış kurudur. (²) 1$ + 0,77 (³) Uluslararası piyasa kapanış verileridir. / $ $ / 1, , , , , ,15 75 / $ $ / Japonya Merkez Bankası, geçen haftaki toplantısının ardından politika faizlerini değiştirmezken depremden etkilenen bölgedeki finansal kuruluşlar için 1 trilyon tutarında kredi kullandıracağını açıkladı. Küresel piyasalarda para politikalarının yönüne ilişkin tartışmalar yoğunlaşırken, Yen in Dolar karşısındaki değer kaybı kararın ardından ılımlı bir şekilde devam etti ve $/ paritesi haftalık bazda %0,79 oranında artarak 84,7 ye ulaştı. Euro, Avrupa Merkez Bankası nın (ECB) faiz artırım kararı alması nedeniyle Dolar karşısında değer kazandı. Öte yandan, Portekiz Hükümeti nin AB den finansal yardım talep etme kararı alması ve sonrasında borçların sürdürülebilirliğine ilişkin sorunların diğer ülkelere de yayılabileceği endişelerinin hafiflemesi Euro ya destek verdi. Bu gelişmeler sonucunda geçtiğimiz hafta /$ paritesi %1,76 yükselerek 1,4478 oldu. Risk iştahındaki artışın ve gelişmekte olan ülkelere yönelik yabancı sermaye girişlerinin sürmesinin yanı sıra beklentilerin altında açıklanan Mart ayı enflasyon verisinin piyasalarda yarattığı olumlu havaya bağlı olarak TL, $ ve karşısında değer kazanmayı sürdürdü. Nitekim, TL Dolar karşısında yaklaşık son dört ayın en düşük seviyesine geriledi. Eurotahvil Piyasaları EUROTAHVİL HAFTALIK DEĞİŞİM VIX Endeksi Değişim Nis 08.Nis (Puan) EMBI+ Endeks 557,34 557,61 0,27 Spread Türkiye Endeks 380,32 382,67 2,35 Spread ,87 Kaynak: JP Morgan Geçtiğimiz hafta Moody s in Portekiz'in kredi notunu tekrar düşürmesi, Libya'da kara operasyonu riski, petrol fiyatındaki artış ve Çin Merkez Bankası'nın faiz artırım kararı küresel piyasalardaki olumsuz haberler arasındaydı. Bununla birlikte yatırımcıların risk iştahında artış gözlenirken gelişmekte olan ülke eurotahvillerine yönelim arttı. Yurtiçinde açıklanan Mart ayına ait TÜFE nin beklentilerin altında açıklanmasıyla Türk eurotahvillerine biraz daha kuvvetli talep geldi. Gelişmekte olan ülkelerin eurotahvillerinin risk primi geçtiğimiz hafta 11 baz puan düşerek 247 ye inerken, diğer gelişmekte olan ülkelere göre daha çok alım gören Türk eurotahvillerinin risk primi 18 baz puan düştü ve 180 oldu. Bir önceki hafta kapanışta 17,4 düzeyinde gerçekleşen küresel risk algılamasını gösteren VIX endeksi, Cuma gününü 17,87 seviyesinden kapattı. 3

4 Nis 10 Nis 10 Emtia Piyasaları $/ons Altın $/varil Petrol 1.500, , , ,10 140,00 130,00 120,00 110,00 127, , , ,00 100,00 90,00 80,00 70,00 900,00 60,00 Kuzey Afrika ve Orta Doğu da devam eden çatışmalar ve belirsizlikler, Portekiz ve İrlanda nın borç probleminin endişeleri arttırması ve petrol fiyatındaki yukarı yönlü seyrin küresel enflasyonu artıracağı beklentisi, altına güvenli bir yatırım aracı olarak alım getirdi. Bunun dışında, Euro Alanı enflasyonunun artış trendi içinde oluşu ve Dolar ın değer kaybı da altına olan talebi arttırdı. Altın fiyatları haftalık bazda %3,17 artarak $/ons seviyesinden kapandı. Önceki Cuma günü ABD de açıklanan olumlu istihdam verileri, Libya nın direniş güçlerinin ateşkes önerisini reddetmesi, Yemen ile Bahreyn de göstericilerin polisle karşı karşıya gelmesi sonucunda Kuzey Afrika ve Ortadoğu'da devam eden gerginliğin arza yönelik endişeleri artırması gibi nedenlerle petrol fiyatları hafta boyunca yükselişini sürdürdü. Ayrıca Avrupa Merkez Bankası nın faiz artırımına gitmesinin ardından Dolar daki değer kaybı da petrol fiyatlarını yükseltti. Geçtiğimiz hafta Brent türü petrolün spot fiyatı %6,94 yükselerek $/varil 127,23 oldu. Bu Haftanın Gündemi 11 Nisan TCMB Şubat Ayı Ödemeler Dengesi Verisi (Cari Açık Gerçekleşme: $6,13 Milyar) 1022 Gün Vadeli (3 Yıl Vadeli), 29 Ocak 2014 İtfa Tarihli, TL Cinsi Sabit Kuponlu Devlet Tahvilinin Yeniden 12 Nisan TÜİK Şubat Ayı Sanayi Ciro ve Sipariş Endeksleri 679 Gün Vadeli (22 Ay Vadeli), 20 Şubat 2013 İtfa Tarihli, TL Cinsi İskontolu Devlet Tahvilinin İhracı 3556 Gün Vadeli (10 Yıl Vadeli), 6 Ocak 2021 İtfa Tarihli, TL Cinsi TÜFE ye endeksli Devlet Tahvilinin Yeniden İhracı ABD Şubat Ayı Dış Ticaret Dengesi (Piyasa Beklentisi: $44 Milyar Açık) 13 Nisan Hazine İç Borç Ödemesi (TL7.251 Milyon) ABD Mart Ayı Perakende Satışlar (Piyasa Beklentisi Aylık: %0,5 Artış, Otomotiv Hariç: %0,7 Artış) Euro Alanı Şubat Ayı Sanayi Üretim Verisi (Piyasa Beklentisi Aylık: %0,5 Artış) 14 Nisan ABD Mart Ayı Üretici Fiyat Enflasyonu (PPI) (Piyasa Beklentisi Aylık: %1, Çekirdek Aylık: %0,2) 15 Nisan TÜİK Aralık-Şubat Dönemi İşgücü İstatistikleri ABD Mart Ayı Tüketici Fiyat Enflasyonu (CPI) (Piyasa Beklentisi Aylık: %0,5, Çekirdek Aylık: %0,2) ABD Şubat Ayı Net Sermaye Girişleri ABD Mart Ayı Sanayi Üretimi ve Kapasite Kullanım Oranı (Piyasa Beklentisi: Aylık: %0,6 Artış, KKO: %77,3) Euro Alanı Şubat Ayı Dış Ticaret Verisi Euro Alanı Mart Ayı Tüketici Fiyat Enflasyonu (HICP) (Piyasa Beklentisi Aylık: %1,3, Yıllık: %2,6 Artış) Japonya Şubat Ayı Sanayi Üretim Verisi (Piyasa Beklentisi Aylık: %0,4 Artış) 4

5 Uyarı Notu: Bu rapor Bankamız uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır ve hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde Türkiye İş Bankası A.Ş. nin kurumsal yaklaşımını yansıtmamakta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişisel görüş ve değerlendirmeleridir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır. 5