KĠMYA EĞĠTĠMĠNDE ANĠMASYON KULLANIMI VE ÖNEMĠ

Transkript

1 Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı 32, Sayfa , 2011 KĠMYA EĞĠTĠMĠNDE ANĠMASYON KULLANIMI VE ÖNEMĠ Kadriye Bayram 1, Emre Özdemir 1, Nuriye Koçak 2 1 Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, KadriyE 1988@hotmail.com 2 Selçuk Üniversitesi, Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi, Fen Bilgisi Eğitimi ABD. ÖZET Bu çalışma, son on yılda animasyon teknolojisi üzerine yayınlanan birçok Türkçe ve yabancı makalelerden oluşmuş bir derleme çalışmasıdır. Bu derleme çalışmada, animasyon kullanımının kimya eğitimindeki rolü vurgulanmıştır. Bilgi çağı olarak nitelendirdiğimiz, bilimsel ve teknolojik açıdan olağanüstü gelişmelerin gözlendiği 21. yy. çağımızda, bilgisayar teknolojisi ile eğitim sistemimizin ezberci yapısının yerini anlamlı öğrenme almıştır. Yapılan araştırmalarda; doğru yerde ve zamanda profesyonelce animasyon uygulamalarının öğrencilerin kimyaya bakış açıları, kimyaya karşı ilgi ve tutumları, kimya dersindeki başarıları üzerine olumlu etkisi olduğu sonucuna varılmıştır. Anahtar Kelimeler: Animasyon, Kimya Eğitimi, Bilgisayar Teknolojisi.

2 Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı 32, Sayfa , 2011 THE USE OF ANIMATION IN CHEMISTRY EDUCATION AND IMPORTANCE Kadriye Bayram 1, Emre Özdemir 1, Nuriye Koçak 2 1 Selçuk University, Institute of Education Sciences, KadriyE 1988@hotmail.com 2 Selçuk University, Ahmet Keleşoğlu Education Faculty, Department of Science Education ABSTRACT This study is a compilation study consisted of many published in the last ten years Turkish and foreign articles on animation technology. In the study, the role of the use of animation in chemistry education was emphasized. In the 21st century described as the knowledge age in which the extraordinary developments have been observed in terms of scientific and technology, meaningful learning has taken the place of rote education system and computer technology. In the carried out researches, it was concluded that professionally animation applications in the right place and time have positive effects on students perspectives of chemistry, interests and attitudes towards chemistry, achievements in chemistry lesson. Key words: Animation, Chemistry Education, Computer Technology.

3 Kimya Eğitiminde Animasyon Kullanımı Ve Önemi 373 Kimya Öğretimine Teknolojik Bir Bakış Günümüzde bilgi iletişim teknolojilerindeki gelişmelere bağlı olarak uluslararası bilgi kaynakları, birer öğretim ortamı olarak dikkate alınmalıdır. Bunu sağlayan en önemli ve etkili teknolojilerden biri de bilgisayar teknolojileridir. 15. yy da kitap ile başlayan öğretim araçları uygulaması; fotoğraf, film, radyo, televizyon, video ve diğer araçlarla eğitim sürecinin ayrılmaz bir parçası olmuştur (Akçay, Tüysüz, Feyzioğlu ve Uçar, 2007). Özellikle 1990'lı yıllarda geliştirilen çeşitli yazılımlar ve çoklu ortamlar bilgi kaynaklarının paylaşımına kolaylık getirmiş; tüm dünyayı kapsayan, yüksek hız ve büyük bant genişliğine sahip bilgi ve iletişim ağı, bilginin bu denli hızlı artışı ve yaygınlaşmasını mümkün kılan altyapıyı sağlamıştır. Bilginin ekonominin başlıca hammaddesi haline geldiği ve diğer kaynakların ötesine geçtiği çağımızda, bilgi ve iletişim teknolojisi araçlarının giderek artan kullanımı; yeni bir yaşam şeklini beraberinde getirmiş ve Bilgi Toplumu nun oluşumuna zemin hazırlamıştır (Somyürek, 2008). Bilgi toplumunda insanların sahip olması gereken nitelikler de değişmiştir. Bilgi toplumunda sürekli değişen ve gelişen bilgi karşısında, insanların bunları ezberlemesi gereksiz ve olanaksız hale gelmiştir (Günay, 2008). Bilginin ve öğrenci sayısının hızla artması, öğretmen yetersizliği vb. bir takım sorunlar yeni teknolojilerin doğal bir süreç içersinde eğitim ve öğretim alanında kullanılması gerektiğini göstermiştir (Özel, 2008). Yani farklı öğrenme düzeylerindeki bireylerin eğitiminde ortaya çıkan güçlükler nedeniyle eğitimde geleneksel yaklaşımların yeterli olmayacağı kanısı yaygınlaşmış ve yeni arayışlara yönelme bir zorunluluk haline gelmiştir. Bu ihtiyaç ve arayışlar, bilgisayarın eğitim sürecine girmesinin temel nedenleri olarak gösterilebilir (Altun, 2007). Günümüzde teknolojide yaşanan çok hızlı değişimi ülkelerin yakalayarak sosyal, ekonomik ve kültürel anlamda kalkınması, ancak çağdaş bir eğitim sürecinde iyi eğitilmiş bireylerle olanaklıdır ve bilimi-teknolojiyi takip eden, özümseyebilen ülkelerin gelişip ilerlemeleri daha hızlı olmuştur (Akçay ve arkadaşları 2007; Çağıran, 2008). Bu gelişen bilim ve teknoloji ile birlikte fen bilimlerinin ve fen eğitiminin önemi giderek artmaktadır (Yücel, 2006). Günümüzde teknolojik anlamda gelişmenin ve ilerlemenin yolu iyi bir fen eğitiminden geçmektedir (Cengiz, 2009). Çünkü fen eğitiminin en önemli işlevi, bireylerin bilim okuryazarı olarak yetişmelerine olanak sağlamasıdır (Zeynelgiller, 2006). Fakat fen, birçok öğrenci için zordur ve bilimsel kavramlar, şemalar onların fen derslerinde başarılı olmaları için yetersiz kalmaktadır (Yang ve Andre, 2003). Bunun için fen eğitiminin gelişen ve değişen şartlara uygun olacak şekilde yapılandırılması ve yürütülmesi gerekir (Cengiz, 2009). Bu süreçte animasyonlar bilimsel olayları görselleştirmek amacıyla kullanılmaktadır (Yang ve Andre, 2003). Etkili bir fen öğretiminin en önemli ayaklarından bir tanesi de iyi bir kimya eğitimidir. Ancak fen bilimleri öğretiminin genelinde olduğu gibi; kimya öğretiminde de ülkemizde ve dünyada birçok eksiklikler göze çarpmaktadır.

4 374 K. Bayram, E. Özdemir, N.Koçak Birçok öğrenci kimyayı istenilen ölçüde öğrenememekte; kimya dersini öğrenilmesi zor dersler arasında görmektedir (Göncü, 2006). Fakat insanoğlunun uğraşı ne olursa olsun, yaşamı kimya ile iç içedir. Günlük hayatta temizlikte kullandığımız sabunlar, deterjanlar; dişlerimizi fırçalamak için kullandığımız macunlar; arabalarımızda kullandığımız aküler; sağlığımızı korumak amacıyla kullandığımız ilaçlar; doğal hayatta gözlemlediğimiz fotosentez gibi verebileceğimiz sayısız örnek kimya ile ilgilidir. Günlük hayatımızın ayrılmaz parçası olan kimya eğitimi de buna paralel olarak önem kazanmaktadır. Bu yüzden kimyada esas olan uygulamadır (Bilir, 2009). Öğrencilerin anlamakta güçlük çektikleri kavramların öğretiminde onların görsel ve düşünsel yapılarını harekete geçirebilecek multimedya destekli öğretim etkinliklerinin geliştirilmesi ve kullanılmasının öğrencilerin başarılarını olumlu yönde etkilediği bulgular literatürde mevcuttur. Bilgisayar bunu sağlayabilecek nitelikteki teknolojik araçlardan birisidir (Özmen ve Kolomuç, 2004). Çünkü öğrencilerin dinamik kimya proseslerinin nasıl meydana geldiğini öğrenmek için, önce anlama, sonra hatırlama ve en sonunda göz önünde canlandırma yapmaları gerekmektedir. Öğrencilerin göz önünde canlandırma işlemlerini doğru ve kolay yapabilmeleri ve karmaşık kimya konularını daha kolay öğrenebilmeleri için bilgisayar gereklidir (Tezcan ve Yılmaz, 2003). Günümüzde bilgisayarlar öğrenciler tarafından en çok kullanılan ve sevilen teknolojik araçlardan biri olduğu için, bilgisayar destekli hazırlanan ders materyallerinin hem öğrenciyi destekleyici, hem de öğrencilerin derse olan ilgilerini artırıcı işlevleri vardır (Göncü, 2006). Bilgisayar Destekli ve Bilgisayar Tabanlı Eğitim Eğitim teknolojisi, teknoloji sayesinde ortaya çıkan araç gereçlerin, eğitim kurumlarına sokulması, bunların alanında uzman eğitimciler tarafından bilgiyi aktarmada ve öğrenme öğretme ortamlarının kalitesini arttırmada kullanılmasıdır (Emrahoğlu ve Bülbül, 2010; Özüsağlam, 2007). Eğitim teknolojilerinin tamamı birer öğrenme aracıdır. Aktiflik ve kalıcılık ön planda olduğu için eğitim teknolojisi anlamlı öğrenmeler oluşturmak için iyi bir aracı olarak kullanılır (Kurt, 2006). Bilişim teknolojisindeki gelişmelere paralel olarak bilgisayar ortamında canlandırma, benzeşim vb. görsel ve işitsel materyal geliştirilmiş ve eğitimde kullanılmaya başlanmıştır. Bu bağlamda bilgisayar destekli ve bilgisayar tabanlı eğitim kavramları ortaya çıkmıştır (Akçay, Tüysüz, ve Feyzioğlu, 2003). Bilgisayar Destekli Eğitim, okullardaki ders dışı etkinliklerin kolaylaştırılması ve ders içi faaliyetlerde öğrencilerin hedeflenen amaçlara ulaşmaları, beklenen davranışları kazanmaları ve bu süreçte bireysel ve grup içi etkileşimli meydana gelen her türlü eğitim-öğretim faaliyetlerinde ve öğretimde öğrenmenin meydana geldiği bir ortam olarak bilgisayarın kullanılması, öğrencinin kendi öğrenme hızına göre yararlanabileceği, kendi kendine öğrenme ilkelerinin bilgisayar teknolojisiyle birleşmesinden oluşmuş bir öğretim yöntemi olup bilgisayarların

5 Kimya Eğitiminde Animasyon Kullanımı Ve Önemi 375 ders içeriklerini doğrudan sunma, başka yöntemlerle öğrenilenleri tekrar etme, problem çözme, alıştırma yapma ve benzeri etkinliklerde öğrenme-öğretme aracı olarak kullanılmasıyla ilgili uygulamalar olarak tanımlanmaktadır (Bülbül, 2010; Yıldırım ve Kaban, 2010; Somyürek ve Yalın, 2007). Kısaca bilgisayarların öğrenme ve öğretme ile ilgili bütün faaliyetlerde kullanılması bilgisayar destekli eğitim olarak tanımlanabilir. Bilgisayar destekli eğitimin amacı, eğitimi bireyselleştirmek, öğretmen veya öğrencilerin mekândan, kişiden, zamandan bağımsız olarak bilgisayar teknolojilerini eğitim-öğretim amaçları doğrultusunda kullanmalarını sağlamaktır (Kacar ve Doğan, 2007). Günümüzde BDE teknolojinin yeni ve etkin olarak kullanılabildiği bir öğretim tekniği olarak karşımıza çıkmaktadır (Çekbaş, Yakar, Yıldırım ve Savran, 2003). Bilgisayar tabanlı eğitim ise bilgisayarın öğrenmenin meydana geldiği bir ortam olarak kullanıldığı, öğretim sürecini ve öğrenci motivasyonunu güçlendiren, öğrencinin kendi öğrenme hızına göre yararlanabileceği, kendi kendine öğrenme (interaktif öğrenme) ilkelerinin bilgisayar teknolojisi ile birleştirilmesinden oluşmuş bir öğretim yöntemidir (Akçay, Tüysüz, ve Feyzioğlu, 2003). Bilgisayar Destekli ve Bilgisayar Tabanlı Öğretim Bilgisayarın öğrenme ortamında öğretmene yardımcı bir araç olarak kullanıldığı, öğretim sürecini ve öğrenci motivasyonunu güçlendiren, öğrencinin kendi öğrenme hızına göre öğrenmesine olanak sunan, kendi kendine öğrenme bir başka deyişle interaktif öğrenme ilkelerinin bilgisayar teknolojisi ile birleştirilmesinden oluşmuş bir öğretim yöntemi olup sınıf ortamında ders içeriklerini doğrudan sunma, başka yöntemlerle öğretilenleri tekrar etme, problem çözme, çeşitli alıştırmalar yapma gibi etkinliklerde öğretim aracı olarak faydalanılmasına ve öğrencinin karşılıklı etkileşim yoluyla eksiklerini, performansını tanımasını, dönütler alarak kendi öğrenmesini kontrol altına almasını; grafik, ses, animasyon ve şekiller yardımıyla derse karşı daha ilgili olmasını sağlamak amacıyla eğitim-öğretim sürecinde, bilgisayardan yararlanma yöntemine Bilgisayar Destekli Öğretim (BDÖ) denilir (Güneş ve Çelikler, 2009; Karamustafaoğlu, Aydın ve Özmen, 2005; Güvercin, 2010). BDÖ, sistem içinde programlanan dersler yoluyla öğrencilere bir konu ya da kavramı öğretmek veya önceden kazandırılan davranışları pekiştirmek amacıyla bilgisayarın kullanılması ve geleneksel öğrenme sürecinin yanında, öğrenenlere tamamlayıcı olarak laboratuvar ortamında görsel-ses efektleriyle desteklenmesiyle bilgilerin pekiştirilme sürecidir (Çankaya ve Karamete, 2008; Balkanlı, 2005). Eğitimde bilgisayar kullanım şekilleri içinde dikkati en fazla çeken ve üzerinde en çok çalışılan şekil olan Bilgisayar Tabanlı Öğrenme (BTÖ) ise belli konuların öğretilmesini desteklemek amacıyla kullanılmıştır (Akçay, Tüysüz, Feyzioğlu ve Oğuz, 2008). Klasik eğitim anlayışında en temel öğelerden olan anlatım ve etkileşimdeki amaç, konunun öğrenciye öğretmen tarafından eksiksiz bir şekilde aktarımıdır. Ancak öğretim işi, artık bir bilgi transferi işi olmaktan çıkmıştır. Öğrenme ortamı ve öğretim elemanı, öğrenci bilgiyi inşa ederken ona kılavuzluk

6 376 K. Bayram, E. Özdemir, N.Koçak etmekle sorumlu hale gelmiştir. Öğrenci ise konuyu öğrenme sorumluluğunu hissederek kendi düşüncelerini desteklemek için bilgi teknolojilerinden faydalanabilecek konumdadır (Çömek ve Bayram, 2005). Eğitimde bilgi teknolojileri arasında en yaygın olarak bilgisayarlar kullanılmaktadır. Hangi amaçla olursa olsun bilgisayar teknolojisinin yeri ve öneminin anlaşıldığı günümüzde artık asıl mesele onun etkin ve verimli kullanımı meselesidir (Mahaffy, 2004). Bilgisayar, diğer öğretim araçlarından farklı olarak öğretme ve öğrenme açısından benzersiz imkânlar sunan çok yönlü bir araçtır. Bilgisayarın eğitimdeki önemi ve bilgisayarı diğer araçlardan ayıran en önemli özelliği bir üretim, öğretim, yönetim, sunu ve iletişim aracı olarak kullanılabilmesidir (Emrahoğlu ve Bülbül, 2010). BDÖ yönteminde, bilgisayar teknolojisi öğretim sürecine değil de, geleneksel öğretim yöntemlerine bir seçenek olarak karşımıza çıkmakta, nitelik ve nicelik açısından eğitimde verimi yükseltmede önemli bir rol oynamaktadır (Derviş ve Tezel, 2009). Animasyon ve Animasyonun Faydaları Animasyon genel anlamı ile, bir nesneye hayat ve canlılık verme sanatı olarak tanımlanabilir. Eliot ve Miller (1999) ise animasyonu, bir nesneyi hareket halinde gösteren birçok durağan görüntü oluşturmak ve bu görüntüleri hızla arka arkaya oynatarak nesnenin gerçekten hareket ettiğini düşünmemizi sağlamak şeklinde tanımlamışlardır (Arıcı ve Dalkılıç, 2006). Diğer bir tanımda animasyon, ekranda bir dizi görüntü ve resmin hızlı bir şekilde gösterilmesi, el veya bilgisayar yardımıyla çizilen ve birbirlerinden farklı olan hareketsiz resimlerin, hazırlanmış bir mekanik düzenek yardımıyla belli bir sırada gösterilmesi, hareketli tarzda gerçeğin veya hayalin canlandırılmasıdır (Mat İskender, 2007; Kurt, 2006; Pekdağ, 2005). Bilgisayar animasyonu ise, bilgisayarlarda grafik araçlar kullanılarak görsel etkilerin oluşturulması, ekranda bir dizi görüntü ve resmin hızlı bir şekilde gösterilmesi, çeşitli bilgisayar yazılımları kullanılarak ekranda hareketli grafik, resim veya görüntülerin oluşturulmasıdır (Arıcı ve Dalkılıç, 2006; Tezcan ve Yılmaz, 2003; Emrahoğlu ve Bülbül, 2010). Bilgi çağında yaşamamızdan dolayı doğru ve güvenilir bilgiye ulaşabilme her kültürlü ve gelişmeye açık olan insanın amacı haline gelmiştir (Pektaş, Çelik, Katrancı ve Köse, 2009). Günümüz öğrencilerinin teknolojiyi kullanmada daha çok imkânı vardır ve bilgi teknolojileri arasında en çok bilgisayarı kullanmaktadırlar ((Sendlinger ve Metz, 2009; Pektaş, Çelik, Katrancı ve Köse, 2009). ABD deki Texas Üniversitesinde Philips tarafından yapılan araştırma sonuçlarına göre insanlar; okuduklarının %10 nunu, görüp işittiklerinin %50 sini,işittiklerinin %20 sini, söylediklerinin %70 ini, gördüklerinin %30 unu, yapıp söylediklerinin %90 ını hatırlamaktadırlar. Yine yapılan araştırmalara göre, bilgisayar destekli eğitimle %60 daha hızlı öğrenme

7 Kimya Eğitiminde Animasyon Kullanımı Ve Önemi 377 gerçekleşmekte ve hatırlama süresinde %25-%60 arasında artış olmaktadır (Kacar ve Doğan, 2007). Bu incelemeler ışığında BDE de yapılmak istenen, öğretici ile alıcı arasındaki en iyi etkileşimi sağlamaya çalışmaktır. BDE de öğretim boyunca öğrenciler bilgisayarda programlanan dersle etkileşim halindeyken öğretmen bir rehber, bilgisayar ise öğrenme ortamı rolünü üstlenmektedir (Mendi, Karabıyık ve Toktaş, 2004). İlköğretim okullarında bilgisayar derslerinin işlenmesinde verimliliğin temel dinamiği olan bilgisayar öğretmenlerinin potansiyelleri ve yönelimleri büyük önem taşımaktadır (Bektaş ve Semerci, 2008). Yani bilgisayar, öğretim sürecine seçenek olarak değil, sistemi tamamlayıcı, sistemi güçlendirici bir öğe olarak girmelidir (Efe ve Bakır, 2006). Öğretmenlerin geleneksel anlatma yöntemini seçmeleri, öğrencilerin çok çabuk sıkılmalarına, dikkatlerinin başka noktalara kaymasına neden olduğu için animasyon kullanımı, dikkatlerin konu üzerinde yoğunlaşmasına ve sıkıcılığın ortadan kalkmasına yardım etmektedir (Çalışkan, 2002). Bu yüzden günümüzde çoğu öğretmen derste bilgisayar kullanırlar (Bolton, 2008 ). Animasyonlarla eğitimin başlıca faydalarını şöyle özetleyebiliriz: Animasyon tekniğinin kullanıldığı eğitim yazılımları sayesinde öğrencilere öğretilmek istenen soyut olayları somutlaştırma ve zihinde canlandırma güçlükleri ortadan kaldırabilmektedir. Animasyonlar renk ve hareket özellikleriyle birleşerek akılda kalıcılığı arttırmakta, göz ve kulağa hitap ederek etkin bir öğrenme sağlayabilmektedir (Arıcı ve Dalkılıç, 2006). Böylece öğrenen, sunulan içeriği hem sözlü hem de görsel olarak kodlayıp zihninde bunları tekrar yapılandırdığı için anlamlı öğrenme olur (Kıyıcı ve Yumuşak, 2005). Ayrıca konularla ilgili sahip oldukları kavram yanılgılarının üstesinden gelinmesinde bilgisayar desteği ile animasyon kullanımı etkili bir yöntemdir (Yakışan, Yel ve Mutlu, 2009). Bilgisayar ortamında hazırlanan çalışma yaprakları, maliyetleri düşürmesi, zamandan tasarruf sağlaması dışında, güvenli bir deney ortamı sunarak olası kazaları önlemesi açısından önem taşımaktadır (Saka ve Yılmaz, 2005). Yani öğrenciler sahip oldukları bilgileri şekillendirmek için bilgisayara uyarlanmış simulasyon ve modeller üzerinde çalışarak pahalı olmayan, risksiz ve gerçek pratik yapma imkânı elde eder. Animasyonlar öğrencilerin yaratıcı düşünceler geliştirmelerine, olasılıklar üzerine durmalarına, çeşitli denemelere girişmelerine yardım etmektedir. Böylece hem etkileşimli öğrenme ortamı sunabilmekte hem de bireysel öğretim sağlanabilmektedir (Arıcı ve Dalkılıç, 2006). Animasyonu içine alan bir öğrenme ortamı öğrencilerde iyi bir anlayış oluşumuna destek vermektedir (Pekdağ, 2005). Bu nedenle öğretmenlerin çağdaş öğretim yöntemleri ve teknolojiyi kullanmaları, eğitim kalitesinin artması açısından önem arz etmektedir (Saka ve Akdeniz, 2006). Kimya Öğretiminde Animasyonun Önemi Kimya, maddenin bileşimini, yapısını ve değişimini inceleyen bir bilim dalıdır (Sarıkaya, 2007). Kimya öğretiminde, soyut kavramlar gibi bazı somut kavramların da öğrenciler için ulaşılabilir ve anlaşılabilir yapılması oldukça güç olabilmektedir (Güneş, Gülçiçek ve Bağcı, 2004). Orta dereceli okullardaki ve

8 378 K. Bayram, E. Özdemir, N.Koçak üniversitelerdeki birçok öğrenci kimyayı anlamada zorlanmaktadır. Bu sebepten ötürü, öğrenciler kimyadaki birçok konu ve kavramla ilgili bilimsel olarak kabul edilemeyecek anlayışlar geliştirmektedirler. Kimya hakkındaki bilgileri bu yüzden eksik ve tutarsız kalmaktadır (Pekdağ, 2010). Kimya kavramlarının çoğu somut olmasına karşın bazı kavramlar soyut halde verilmektedir. Madde en somut kavramlardan biridir. Öğrenciler, verilen eğitim ve öğretim nedeniyle bu kavramı bile tanımlamak, karşılaştırmak ve özelliklerini belirtmek için açık ve net cevaplar vermekte zorlanmaktadırlar. Kimya kavramlarını anlamadaki bu güçlüklere, hem uygulanan yöntem ve hem de çeşitli araç, gereç ve deneye başvurulmaması neden olmaktadır (Küçük, Yetim, Saka ve Genel, 2009). Öğrencilerin göz önünde canlandırma işlemlerini doğru ve kolay yapabilmeleri ve karmaşık kimya konularını daha kolay öğrenebilmeleri için bilgisayar gereklidir (Tezcan ve Yılmaz, 2003). Kimya eğitiminin hedeflerini gerçekleştirme, ancak olumlu öğrenme ortamının düzenlenmesi ile sağlanabilir. Öğrenme ortamı, ne kadar çok sayıda duyu organına hitap ederse öğrenme de o kadar çok kalıcı izli olmaktadır. Birden çok duyu organına hitap edebilmek için görsel ve işitsel araçlara daha çok yer vermek gerekir (Gürdal, Şahin ve Yalçınkaya, 2002). Son yıllarda kimyanın kavramsal öğrenilmesindeki zorlukları aşmada bilgi ve iletişim teknolojilerinden istifade edilmiş, animasyon, simülasyon, video, çoklu ortam ve diğer benzeri teknolojik araçlar kimya öğretiminde önem kazanmaya başlamıştır (Pekdağ, 2010). Ders işleme yöntemleri, teknoloji sayesinde ciddi boyutlarda zenginleştirilmektedir. Geleneksel yöntemlerle aktarılmak istenen bilgi, öğrenciye, çağdaş eğitim yazılımları sayesinde bugüne kadar hayal bile edilemeyen biçimlerde aktarılabilmektedir (Ünal ve Bay, 2009). Zaten kimya içeriğinin genelde soyut yapı taşlarını içermesi, bu alanda yaparak yaşayarak etkinliklerle dolu bir öğretimi zorunlu hâle getirmektedir (Karal, Erümit ve Çimer, 2010). Öğrencilerin interaktif olarak öğrenme sürecine katılımlarına olanak sağlayan animasyonların kullanılması ile öğrencilerin anlamakta güçlük çektikleri kavramları zihinlerinde daha kolay yapılandırmaları sağlanabilmektedir (Güneş ve Çelikler, 2009). Bilgi ve iletişim teknolojileri sadece moleküler seviyede modellemeye imkân vermekle kalmayıp aynı zamanda kimyasal olayın makroskobik ve mikroskobik seviyelerde eşzamanlı gösterimlerine de izin vermektedir. Ayrıca kimyasal yapının ve davranışın tanecik boyutunda kabul edilebilen somut gösterimlerini öğrencilere sunabilmektedir (Pekdağ, 2010). Moleküler seviyedeki bu yapıların ve süreçlerin görselleştirilmesi ile animasyon, öğrencilerin yanılgılarını belirlemeye yardım edici uygun stratejik bir yaklaşım olarak görülmektedir (Tasker ve Dalton, 2006). Bilgi ve iletişim teknolojilerini içine alan öğrenme ortamlarında öğrenciler aktif olarak üretmeye, araştırmaya, denemeye ve anlamaya çalışmaktadır. Böylece öğrenciler, kimyayı daha kolay anlayabilmekte ve kendi bilgilerini inşa edebilmektedir (Pekdağ, 2010).

9 Kimya Eğitiminde Animasyon Kullanımı Ve Önemi 379 Animasyon Uygulamaları Ġle Ġlgili Yapılan Çalışmalar Akçay, Tüysüz ve Feyzioğlu (2003) çalışmalarında, ilköğretim 8. sınıf Mol kavramı ve Avogadro Sayısı konuları kullanılarak hazırlanan bilgisayar destekli programın, uygulanan yöntemlere bağlı olarak öğrencilerin tutumlarına ve başarılarına etkisini araştırmışlardır. Çalışma eğitim öğretim yılında ilköğretim 8. sınıftaki 152 öğrenci ile yapılmış ve iki deney grubu, geleneksel öğretim yöntemi uygulanan kontrol grubu ile karşılaştırılmıştır. Araştırma sonuçları KG de bulunan öğrencilere kıyasla DG 1 ve DG 2 bulunan öğrencilerin fen bilgisi dersindeki başarılarında, fen bilgisi dersine, fen bilgisi öğretmenine ve bilgisayara karşı olan tutumlarında pozitif yönde gelişme olduğunu göstermiştir. Özmen ve Kolumuç (2004) yaptıkları çalışmada lise 2 kimya müfredatında yer alan Çözeltiler konusunun öğretiminde, bilgisayar destekli öğretimin etkisinin belirlenmesi ve geleneksel yöntemle karşılaştırılması amaçlanmıştır. Elde edilen sonuçlar, bilgisayarla öğretilen öğrencilerin başarılarının, geleneksel yolla öğretilen öğrencilere oranla daha yüksek düzeyde olduğunu göstermiştir. Akçay, Tüysüz, Feyzioğlu ve Oğuz (2008) yaptıkları çalışmada lise 1 kimya programında bulunan, Atom ve Atom Modelleri konuları kullanılarak hazırlanan bilgisayar destekli programın, uygulanan yöntemlere bağlı olarak öğrencilerin tutumlarına ve başarılarına etkisi araştırılmıştır. Toplam 108 öğrenci ile 9 ders saati boyunca uygulanan geleneksel, bilgisayar destekli (BDÖ) ve bilgisayar tabanlı öğretim (BTÖ) yöntemleri uygulanan çalışmada, BDÖ in ve BTÖ in öğrencilerin öğrenme düzeyine ve tutumuna etkisi daha olumlu bulunmuştur. Doymuş, Karaçöp, Şimşek ve Doğan (2010) jigsaw ve bilgisayar animasyonları tekniğinin, öğrencilerin Elektrokimya konusundaki kavramları doğru anlayıp anlamadıklarını ve bilimsel düşünme becerilerini tespit etmeye yönelik bir çalışma yapmışlardır. Bu araştırmada uygulanan bilgisayar animasyonları ve jigsaw tekniklerinin öğrencilerin elektrokimya konularındaki kavramsal anlamalarına etkilerinin benzerlik gösterdiği sonucu elde edilmiştir. Ancak her iki öğretim tekniğin uygulandığı gruplardaki öğrencilerin teorik olarak kazandıkları bilgileri uygulamaya yansıtmada güçlüklerinin olduğu sonucuna varılmıştır. Tezcan ve Yılmaz (2003) yaptıkları çalışmada Geleneksel Anlatım Yöntemi ile bilgisayar animasyonlarının kullanılmasıyla gerçekleştirilen Bilgisayar Destekli Öğretim yöntemlerinin başarıya etkisinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Çalışmada lise-ii sınıflarından birine Geleneksel Anlatım Yöntemi, diğerine Bilgisayar Destekli Öğretim Yöntemi ile Kimyasal Reaksiyonlar ve Çarpışma Teorisi konusu işlenmiştir. Sonuçların değerlendirilmesi sonucunda, deney grubunun daha başarılı olduğu saptanmıştır.

10 380 K. Bayram, E. Özdemir, N.Koçak Akçay, Tüysüz, Feyzioğlu ve Uçar (2007) yaptıkları çalışmada lise II kimya programında yer alan Radyoaktivite konusunun bilgisayar destekli ve klasik öğretim süreçleri uygulanarak öğretilmesinin etkinliği araştırılmıştır. Bu çalışmada bilgisayar destekli eğitim ve geleneksel öğretim yöntemlerinin birlikte kullanıldığı DG 2 deki öğrencilerin, hem sadece geleneksel öğretim yöntemlerinin kullanıldığı KG na, hem de sadece bilgisayar destekli eğitim yönteminin kullanıldığı DG-1 e göre kimya dersindeki başarılarında, kimya ve bilgisayara yönelik tutumlarında pozitif bir değişim meydana gelmiştir. Kayalı ve Tarhan (2004) yaptıkları araştırmada 32 kişilik bir öğrenci grubuna, İyonik Bağlar konusuyla ilgili mevcut kavram yanılgılarının belirlenmesi amacıyla bir ön-test uygulanmış ve ardından, İyonik Bağlar konusuna yönelik yapılandırmacı modele dayalı bir rehber materyal hazırlanmıştır. Rehber materyalde; bilgisayar animasyonlarına ve okuma parçalarına yer verilmiştir. İstatistiksel olarak değerlendirilen test sonuçları, hazırlanan rehber materyalin belirlenen kavram yanılgılarının giderilmesinde başarılı olduğunu göstermiştir. Ürek ve Tarhan (2005) yaptıkları araştırmada, 32 kişilik bir öğrenci grubuna, Kovalent Bağlar konusuyla ilgili mevcut kavram yanılgılarının belirlenmesi amacıyla bir ön-test uygulanmış, ardından Kovalent Bağlar konusuna yönelik yapılandırmacı modele dayalı bir rehber materyal hazırlanmıştır. Rehber materyalde; ünite ile ilgili neden niçin irdelemesi ön planda tutularak deneysel uygulamalara ve bilgisayar animasyonlarına yer verilmiştir. İstatistiksel olarak değerlendirilen test sonuçları, hazırlanan rehber materyalin belirlenen kavram yanılgılarının giderilmesinde başarılı olduğunu göstermiştir. Özmen (2007) yaptığı çalışmada bilgisayar destekli öğretimin öğrencilerin Kimyasal Bağlanma konusunu anlamalarına ve yanılgılarını gidermelerine olan etkisi araştırılmıştır. Çalışma sonucunda deney grubu öğrencileri ile kontrol grubu öğrencileri arasında deney grubu lehine istatistiksel olarak anlamlı bir fark tespit edilmiştir. Ayrıca yanılgılarını giderme bakımından deney grubu öğrencilerinin daha başarılı oldukları tespit edilmiştir. Talib, Matthews ve Secombe (2005) yaptıkları çalışmada, animasyonlu öğretim ile geleneksel tabanlı öğretimin, öğrencilerin elektrokimya konusundaki kavramsal değişime etkisini incelemişlerdir. Elektrokimya konusu ile ilgili verilen ön teste öğrencilerin yanıt veremediği ve bazılarının da yanlış cevap verdiği görülmüştür. Bilgisayar animasyonlu öğretimin ardından uygulanan son testte ise yapılandırmacı yöntemin etkisi ile başarılı cevapların alındığı gözlenmiştir. Talib, Matthews ve Secombe (2005) Malezya da bir sınav merkezinde yaptıkları bir çalışmada, bilgisayar animasyonlu öğretimin, Elektrokimya konusunu özetlemede öğrenciler üzerindeki etkisini incelemişlerdir. Öğrencilerin konuları anlamada ve etkili bir performans göstermesinde bilgisayar animasyonlu öğretimin etkisinin büyük olduğunu sonucuna varılmıştır.

11 Kimya Eğitiminde Animasyon Kullanımı Ve Önemi 381 Demirci (2008) yaptığı çalışmada Kristal Yapılar ve Sıvılar konusunun öğretiminde kullanılan bilgisayar destekli öğretimde, hareketsiz resim ve dikkat çekici öğelerin olmadığı sunum ile hareketli materyallerin kullanıldığı sunumun öğrenci erişisine etkisi 4 hafta boyunca incelenmiştir. Bu araştırma, hareketli ve görsel materyaller içeren sunumla ders alan deney grubu öğrencilerinin, almayanlara göre daha fazla ilerleme kaydettiğini göstermektedir. Demirer (2009) yaptığı çalışmada Bilgisayar Destekli Öğretim ile Laboratuar Temelli Öğretimin, öğrencilerin kimya başarıları üzerindeki etkileri tartışılmıştır. Çalışma sonucunda Bilgisayar Destekli Öğretim gören öğrencilerin akademik başarıları, kontrol grubu öğrencilerine göre anlamlı derecede yüksek çıkmıştır. Animasyonlar gazların tanecikli yapısını açıklamada başarılı olmuş ve Bilgisayar Destekli Öğretim öğrencilerin kavram yanılgılarını gidermesi açısından geleneksel yönteme göre daha etkili olmuştur. Göncü (2006) yaptığı çalışmada BDÖ yönteminin klasik öğretim yöntemine göre; lise II. sınıf öğrencilerinin Kimyasal Reaksiyonlar konusunda başarılarını ve derse olan ilgilerini nasıl etkilediğini araştırmıştır. Bilgisayar ortamında üç boyutlu görsel animasyonlarla hazırlanmış bilgisayar destekli ders sunumlarının, öğrencilerin kimyasal olaylardaki moleküler kavram bilgilerini güçlendirdiği ve derse olan ilgilerini artırdığı sonucuna ulaşmıştır. Erökten (2006) yaptığı çalışmada Yeşil Kimya konusunun bilgisayar destekli öğretim yöntemi kullanılarak öğretilmesinin; öğrencilerin çevre bilgileri, çevre bilinçleri üzerinde, çevreye yönelik davranışlarında etkisi olup olmadığı araştırılmış ve imkânlar dâhilinde bilgisayar destekli uygulamalar yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır. Çeken (2007) yaptığı çalışmada 8. sınıf öğrencilerine Fiziksel ve Kimyasal Değişmelerin basit fen aktiviteleri (BDE) ile öğretilmesinin, öğrenci başarısına etkisi araştırılmıştır. İstatistiksel olarak deney grubundaki artış anlamlı iken, kontrol grubundaki artış anlamlı bulunmamıştır. Grupların fen tutumlarındaki bu farklılık, deney grubuna uygulanan aktiviteli eğitimin bir sonucudur. İlbi (2006) tezinde, Kimyasal Tepkimelerde Enerji, İndirgenme-Yükseltgenme Reaksiyonları konularındaki kavram yanılgılarını önleyebilmek için, Ausubel in Sunuş Yoluyla Öğretim modeli ile Bilgisayar Destekli Öğretim yönteminden yararlanmıştır. Çalışma sonunda; bilgisayar destekli öğretimden yararlanan öğrencilerin kimyaya karşı tutumlarında, kontrol grubuna göre anlamlı farklar oluşmuştur. Öğrenci başarılarına bakıldığında ise, her iki grupta da çalışma sonunda başarıda artışı görülmüştür. Para ve Reis (2009) yaptıkları çalışmada kimyada su döngüsü konusu bilgisayar teknolojisinden yararlanılarak öğrencilere anlatılmak üzere hazırlanmıştır. Kullanılan çeşitli animasyonlar, resimler ve seslerin amacı, sunumu etkili kılmak

12 382 K. Bayram, E. Özdemir, N.Koçak ve öğrencilerin dikkatlerini derse çekebilmektir. Bilgisayarla öğretimin, eğitimin destekleyici ve güçlendirici bir seçeneği olduğu sonucuna varılmıştır. Kıyıcı ve Yumuşak (2005) çalışmalarının amacı, Fen Bilgisi Laboratuarı dersinde Asit-Baz Kavramları ve Titrasyon konusunun doğru öğrenilmesini sağlamak amacıyla, eğitim-öğretim ortamında yaygın olarak kullanılan geleneksel yöntem ile bilgisayar destekli öğretimin kullanıldığı uygulamalarda, öğrenci başarısı açısından farklılık olup olmadığını saptamaktır. Sonuç olarak bilgisayar destekli öğretimin geleneksel yönteme göre Fen Bilgisi Laboratuarı dersinde öğrenci başarısını arttırmada daha etkili olduğu saptanmıştır. Eric W. Stratton, B.S. (2003) çalışmada, web tabanlı öğretimin geleneksel yönteme kıyasla lise kimya içeriğini anlamaya, kimyaya karşı tutuma etkisi incelenmiştir. Çalışma sonrası tüm öğrencilerin web desteğiyle daha görsel, etkileşimli, kendi hızlarında çalışma fırsatı buldukları, kimyaya yönelik olumlu tutum geliştirdikleri görülmüştür. Tek olumsuz yönü öğretmenle temasın, iletişimin azalmasıdır. Morgil ve diğerleri (2004) çalışmalarında, Kompleksler konusunun öğrencilere öğretilmesinde bilgisayar destekli öğretim ile geleneksel öğretim yöntemi uygulanmış ve bu yöntemler öğrencinin başarısında olası bir farklılık oluşturup oluşturmadığına göre karşılaştırılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre deney grubunun lehine anlamlı bir farklılık gözlenmiştir. Morgil ve diğerleri (2003) çalışmalarında amaç, kimya eğitimi Redoks konusunda geleneksel öğrenme yöntemi ve bilgisayar destekli yöntem kullanıldığında üniversite öğrencilerinin öğrenim düzeylerini karşılaştırmak, bilgisayara karşı tutumlarını, geometrik hayal yeteneklerini ve öğrenme stilleri gibi bazı faktörlerin uygulamalara yönelik etkilerini araştırmaktır. Uygulamaların sonucu incelendiğinde deney grubunun başarısının daha yüksek olduğu fakat bilgisayara yönelik tutum, geometrik hayal yeteneği ve öğrenme stillerinin çok fazla öğrenci başarısını etkilemediği görülmüştür. Jessica R. VandenPlas (2008) tezinde 1. çalışma genel kimya öğrencilerindeki animasyon kullanımından kaynaklanan kavramsal kazanımları ile ilişkili olan kullanıcı özelliklerini belirlemek, 2. çalışma; düşük ve yüksek düzeyde kavramsal anlama üzerine kimya animasyonlarının etkisini araştırmak amacıyla yapılmıştır. 1.çalışmanın sonucunda uzman ve acemi yapım animasyonun farklı alanlarına odaklanılmış, ama animasyon üzerinde yorumlar büyük ölçüde farklı olmamıştır. 2. çalışmanın sonucunda; düşük yetenekli öğrencilerin modifiye animasyona bakarken önemli ölçüde daha iyi performans gösterdikleri, yüksek yetenekli öğrencilerin ise; orijinal ve modifiye animasyonda benzer performans gösterdikleri gözlenmiştir. Çalışma 2, çalışma 1 i destekler sonuçlar vermiştir. Frailich ve diğerleri (2007) çalışmalarının amacı; 10. sınıf öğrencilerinde Kimyasal Bağ kavramlarını anlama ve kimyaya karşı tutumlarına web tabanlı

13 Kimya Eğitiminde Animasyon Kullanımı Ve Önemi 383 öğretimin etkisinin olup olmadığını görmektir. Çalışmanın sonucu olarak animasyon ve uygulamaları ile soyut olaylar daha kolay anlaşılmış, farklı Kimyasal Bağların makroskobik ve mikroskobik yapı ilişkileri daha derinlemesine incelenmiş, günlük hayatta kimyayla ilgili farkındalıklar artmıştır. David A. Falvo ve Jerry P. Suıts (2009) yaptıkları çalışmada tuz çözünmesi olayında özel bağların ve şematik iyonların gösteriminde animasyon kullanımının etkilerini incelenmektedir. Animasyonlar yüksek uzamsal öğrenenler için özellikle moleküler düzeyde suda eriyen tuz kavramı öğretiminde faydalı olmuş, düşük düzeyde uzamsal öğrenenler ise animasyonla etkileşim sırasında içsel ve dışsal bilişsel zorlukla karşılaşmışlardır. Ardac ve diğerleri (2005) yaptıkları çalışmanın amacı; fiziksel-kimyasal değişim konusunu sunmak için kullanılır farklı öğretim koşullarının etkisini incelemektir. Bu amaçla 3 öğretim koşulu hazırlanmıştır. Bunlar: Dinamik bireysel, dinamik bütün sınıf, statik bütün sınıf. Uygulama sonuçlarına göre dinamik görüntüler kullanılan öğretim şartları altında çalışan öğrenciler lehine anlamlı bir farklılık olmuştur. Dinamik görselde bireysel çalışmış olanlar, tüm sınıf öğretimine göre daha doğru ve tutarlı partikül çizimleri yapmıştır. SONUÇ VE ÖNERĠLER Günümüz bilgi ve teknoloji çağında bilgisayarların tüm alanlarda önemi giderek artmakta ve eğitim sistemimizde geleneksel yönteme kıyasla animasyon kullanımı daha etkin bir yöntem olarak görülmektedir. Çünkü yapılan araştırmalar sonucu öğrencilerin, eğitimleri sırasında animasyon kullanımından hoşnut oldukları, derse karşı daha ilgili oldukları, bunun sonucu olarak derse aktif bir şekilde katıldıkları gözlenmiş ve animasyon kullanımının öğrencilerin başarısını, derse karşı tutum-ilgilerini olumlu yönde etkilediği tespit edilmiştir. Özellikle görselliğin ön planda olması gereken soyut bir ders olan kimya eğitiminde bilgisayar ortamında hazırlanmış ders sunuları büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle konuları en verimli olarak sunabilme adına bilgisayarlardan profesyonelce faydalanabilmek için her öğretmen adayının, lisans eğitimi sırasında bilgisayar teknolojisinde flash programı ile animasyon hazırlamayı öğrenmeleri, hatta bilişim teknolojileri hakkında yeterli donanıma sahip olmaları gerekmektedir. Teknolojiyi etkili bir şekilde kullanıp uygulayabilme aşamasında ise MEB na, yüksek öğretim kurumlarına büyük görevler düşmektedir.

14 384 K. Bayram, E. Özdemir, N.Koçak KAYNAKLAR Akçakaya, V., Tanrısever, T. (2007). Eğitimciler İçin Yeni Bir Web Aracı. XII. Türkiye de İnternet Konferansı 8 10 Kasım 2007, Ankara. Akçay, H., Tüysüz, C., Feyzioğlu, B. (2003). Bilgisayar Destekli Fen Bilgisi Öğretiminin Öğrenci Başarısına Etkisine Bir Örnek: Mol Kavramı ve Avogadro Sayısı. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 2(2), Akçay, H., Tüysüz, C., Feyzioğlu, B., Oğuz, B. (2008). Bilgisayar tabanlı ve bilgisayar destekli kimya öğretiminin öğrenci tutum ve başarısına etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), Akçay, H., Tüysüz, C., Feyzioğlu, B., Uçar, V. (2007). Bilgisayar destekli kimya öğretiminin öğrenci başarısı ve tutumuna etkisine bir örnek: radyoaktivite. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, Altun, S. (2007). İlköğretim Okullarında Çalışan Öğretmenlerin Bilgisayar Kullanma Becerileri Ve Bilgisayar Destekli Öğretime İlişkin Tutumları Üzerine Bir Araştırma(Bartın İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Ankara: G.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ardac, D., ve Akaygun, S., (2005). Using static and dynamic visuals to represent chemical change at molecular level. Boğaziçi University, İstanbul, Turkey, International Journal of Science Education. 27(11), Arıcı, D., Dalkılıç, E. (2006). Animasyonların bilgisayar destekli öğretime katkısı: bir uygulama örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2), Balkanlı, A. (2005). Bilgisayar Destekli Ortaöğretim Öğrencilerine Almanca Öğretimi Uygulaması (Anadolu Kız Meslek Lisesi Örneği. IETC, September , Sakarya. Bektaş, C., Semerci, Ç. (2008). İlköğretim okullarında bilgisayar derslerine ilişkin öğretmen görüşleri (Elazığ İli Örneği). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), Bilir, V. (2009). Orta Öğretim Organik Kimya Dersinin Deneyle Desteklenmesinin Başarıya Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: G.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Bolton, K. (2008). Computer animations in physical chemistry. Chemistry Education Research and Practice, 9,

15 Kimya Eğitiminde Animasyon Kullanımı Ve Önemi 385 Cengiz, E. (2009). Arcs Motivasyon Modelinin Fen Ve Teknoloji Dersinde Öğrencilerin Başarısına Ve Öğrenmenin Kalıcılığına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü. Çağıran, İ. (2008). İlköğretim 8. Sınıflarda Mitoz Ve Mayoz Hücre Bölünmeleri Konusunun Öğretiminde Bilgisayar Destekli Öğretim Yönteminin Öğrenci Başarısına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: G.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Çalışkan, S. (2002). Uzaktan Eğitim Web Sitelerinde Animasyon Kullanımı Mayıs 2002, Anadolu Üniversitesi, Açık ve Uzaktan Eğitim Sempozyumu Web Sitesi: Çankaya, S., Karamete, A. (2008). Eğitsel bilgisayar oyunlarının öğrencilerin matematik dersine ve eğitsel bilgisayar oyunlarına yönelik tutumlarına etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), Çekbaş, Y., Yakar, H., Yıldırım, B., Savran, A. (2003). Bilgisayar destekli eğitimin öğrenciler üzerine etkisi. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 2(4), Çeken, R. (2007). Sekizinci Sınıf Öğrencilerine Fiziksel Ve Kimyasal Değişmelerin Basit Fen Aktiviteleri İle Öğretilmesinin Başarıya Etkisi. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. Çömek, A., Bayram, H. (2005). Bilgisayar Destekli Öğretim Materyalleri Kullanımının Öğrencilerin Isı Konusunu Öğrenmelerine Etkisi. IETC, Sakarya. David A., Jerry P., (2009). Gender and spatial ability and the use of specific labels and diagrammatic arrows ın a micro-level chemistry animatıon. Journal Educatıonal Computıng Research, 41(1), Demirci, A. (2008). Bilgisayar Destekli Sabit Ve Hareketli Görsel Materyallerin Kimya Öğretiminde Öğrenci Başarısına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Konya: S.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü. Demirer, C. (2009). Gazlar Ünitesinde Bilgisayar Destekli Ve Laboratuar Temelli Öğretimin Öğrencilerin Başarısına, Kavram Öğrenimine Ve Kimya Tutumlarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: M.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Derviş, N., Tezel, Ö. (2009). Fen ve Teknoloji Dersinde Bilgisayar Destekli Öğretimin Öğrencilerin Başarılarına ve Bilimsel Düşünme Becerilerine Etkisi. The First International Congress Of Educational Research, Çanakkale/ TURKEY.

16 386 K. Bayram, E. Özdemir, N.Koçak Doymuş, K., Karaçöp, A., Şimşek, Ü., Doğan, A. (2010). Üniversite öğrencilerinin elektrokimya konusundaki kavramları anlamalarına jigsaw ve bilgisayar animasyonları tekniklerinin etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(2), Efe, N., Bakır, S. (2006). İlköğretim 8. sınıfta üreme konusunun bilgisayar destekli öğretiminin öğrenci başarısına etkisi. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), Emrahoğlu, N., Bülbül, O. (2010). 9. sınıf fizik dersi optik ünitesinin bilgisayar destekli öğretiminde kullanılan animasyonların ve simülasyonların akademik başarıya ve akılda kalıcılığına etkisinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3), Eric, W., Stratton, B.S. (2003). Effects Of Web-Based Instructıon In High School Chemistry. University of North Texas. UMI Number: Erökten, S. (2006). Kimya Eğitiminde Yeşil Kimya Konusunun Öğretimi İle İlgili Çeşitli Değerlendirmeler. Doktora Tezi. Ankara: H.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü. Frailich, M., Kesner, M. and Hofstein, A. (2007). The influence of web-based chemistry learning on students perceptions, attitudes, and achievements, the weizmann ınstitute of science, ısrael research in science. Technological Education, 25(2), Göncü, H. (2006). Lise 2. Sınıf Kimyasal Reaksiyonlar Konusunda Hazırlanan Bilgisayar Destekli Ders Sunumlarının Öğrenci Başarısına, Kavram Öğretimine Ve Öğrencilerin Kimyaya Karşı Tutumlarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: G.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Günay, H. (2008). Boşaltım Sistemi Konusunu Öğrenmede Bilgisayar Destekli Öğretimin Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Başarıları Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: G.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Güneş, H. M., Çelikler, D. (2009). Model Oluşturma Ve Bilgisayar Destekli Öğretimin Akademik Başarı Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi. I.Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi, Çanakkale. Güneş, B., Gülçiçek, Ç., Bağcı, N. (2004). Eğitim Fakültelerindeki Fen ve Matematik Öğretim Elemanlarının Model ve Modelleme Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi. Türk Fen Eğitim Dergisi, 1(1), Gürdal, A., Şahin, F., Yalçınkaya,T. (2002). Fen Bilgisi öğretim mateyallerinin geliştirilmesinde entegresyon. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 16(1),

17 Kimya Eğitiminde Animasyon Kullanımı Ve Önemi 387 Güvercin, Z. (2010). Fizik Dersinde Simülasyon Destekli Yazılımın Öğrencilerin Akademik Başarısına, Tutumlarına ve Kalıcılığa Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Adana: Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İlbi, Ö. (2006). Ausubel in Sunuş Yöntemiyle, Bilgisayar Destekli Öğretim Yöntemlerinin Kimya Ünitelerindeki Kavram Yanılgılarının Önlenebilmesi Açısından Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: D.E.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İskender, M. B.(2007). Özel Dershanelerde Animasyon Kullanımıyla Bilgisayar Destekli Fen Öğretiminin Öğrenci Başarısına, Hatırda Tutuma Düzeyine Ve Duygusal Özelliklerine Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Muğla: M.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü. Jessica R. VandenPlas (2008 ). Animations İn Chemistry Learning: Effect Of Expertise And Other User Characteristics. Submitted to the Faculty of the Department of Education School of Arts and Sciences Of The Catholic University of America In Partial Fulfillment of the Requirements For the Degree Doctor of Philosophy Washington, D.C. Kacar, A. Ö., Doğan, N. (2007). Okulöncesi Eğitimde Bilgisayar Destekli Eğitimin Rolü. Akademik Bilişim Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya. Karal, H., Fiş Erümit, S., Çimer, A. (2010). Bitkilerde üreme konusunda bilgisayar destekli öğretim materyalinin tasarlanması ve değerlendirilmesi. Türk Fen Eğitim Dergisi, 7(2), Karal, H., Fiş Erümit, S., Çimer, A. (2010). Designing and evaluation of the computer aided teaching material about reproduction of plants. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(2), Karamustafaoğlu, O., Aydın, M., Özmen, H. (2005). Bilgisayar destekli fizik etkinliklerinin öğrenci kazanımlarına etkisi: Basit harmonik hareket örneği. The Turkish Online Journal Of Edicution Technlogy, 4(4), Kayalı, H., ve Tarhan, L. (2004). İyonik Bağlar konusunda kavram yanılgılarının giderilmesi amacıyla yapılandırmacı-aktif öğrenmeye dayalı bir rehber materyal uygulaması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, Kıyıcı, G., Yumuşak, A., (2005). Fen bilgisi laboratuarı dersinde bilgisayar destekli etkinliklerin öğrenci kazanımları üzerine etkisi; asit-baz kavramları ve titrasyon konusu örneği. The Turkish Online Journal of Educational Technology 4(4), Kurt, A. İ. (2006). Bilgisayar Ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi ABD Anlamlı Öğrenme Yaklaşıma Dayalı Bilgisayar Destekli 7. Sınıf Fen Bilgisi Dersi İçin

18 388 K. Bayram, E. Özdemir, N.Koçak Hazırlanan Bir Ders Yazılımının Öğrencilerin Akademik Başarılarına Ve Kalıcılığa Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Adana: Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kutluer, S. (2008). Molekül Geometrisi, Hibritlesme Ve Moleküllerin Polarlığı Konularıyla İlgili Bilgisayar Destekli Materyal Geliştirme Ve Uygulama. Doktora Tezi. İzmir: D.E.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Küçük, M. M., Yetim, M., Saka, C., Genel, Y. ( 29/12/2009 ). Kimya Eğitimi ve Öğretiminde Uygulanan Öğretim Yöntemleri Etkin Kavram Öğretimi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. ( ). Mahaffy, P.(2004). The Future Shape Of Chemistry Education. Chemistry Education: Research And Practice, 5(3), Mendi, F., Karabıyık, Ö., Toktaş, İ. (2004). Tasarı geometride gelişigüzel düzlemler konusunun bilgisayar destekli öğretimi. Teknoloji Dergisi, 7(2), Morgil, İ., Erökten S., Yavuz, S., Özyalçın Oskay, Ö., (2004). Computerized applications on complexation in chemical education. The Turkish Online Journal of Educational Technology TOJET, 3(4), Morgil, İ., Özyalçın Oskay, Ö., Yavuz, S., Arda, S. (2003). The factors that affect computer assisted education ımplementations in the chemistry education and comparison of traditional and computer assisted education methods in redox subject. The Turkish Online Journal of Educational Technology TOJET, 2(4), Özel, S. F. (2008). Bilgisayar Destekli Öğretim Materyallerinin Öğrencilerin Tutum ve Başarılarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: G.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Özmen, H., Kolomuç, A. (2004). Bilgisayarlı öğretimin çözeltiler konusundaki öğrenci başarısına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi,12(1), Özmen, H. (2007). Üniversite öğrencilerinin kimyasal bağlanma konusunu anlama ve yanılgılarını gidermelerine bilgisayar destekli öğretimin etkisi. Millî Eğitim Dergisi, 175, Özüsağlam, E. (2007). Web tabanlı matematik öğretimi ve ders sunum örneği. Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), Para, D., Ayvaz Reis Z., (2009). Eğitimde bilişim teknolojileri kullanılması: kimyada su döngüsü. Akademik Bilişim 09 - XI. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri, Şubat 2009 Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.

19 Kimya Eğitiminde Animasyon Kullanımı Ve Önemi 389 Pekdağ, B. (2005). Fen eğitiminde bilgi ve iletişim teknolojileri. BAÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(2), Pekdağ, B. (2010). Kimya öğreniminde alternatif yollar: Animasyon, simülasyon, video ve multimedya ile öğrenme. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(2), Pekdağ, B. (2010). Alternative methods in learning chemistry: Learning with animation, simulation, video and multimedia. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(2), Pektaş, H. M., Çelik, H., Katrancı, M. (2009). 5. sınıflarda ses ve ışık ünitesinin öğretiminde bilgisayar destekli öğretimin öğrenci başarısına etkisi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), Saka, A., Akdeniz, A.R. (2006). Genetik konusunda bilgisayar destekli materyal geliştirilmesi ve 5e modeline göre uygulanması. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 5(1), Saka, A., Yılmaz, M. (2005). Bilgisayar destekli fizik öğretiminde çalışma yapraklarına dayalı materyal geliştirme ve uygulama. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 4(3), Sarıkaya, M. (2007). lkolay sağlanabilir malzemelerle molekül model yapımı. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(3), Sendlinger, S.C., Metz, C.R. (2009). CSERD another important Nsdl pathway for computational chemistry education. Journal of Chemical Education, 86(1), 126. Somyürek, S., Yalın, H.İ. (2007). Bilgisayar destekli eğitim yazılımlarında kullanılan ön örgütleyicilerin alan bağımlı ve alan bağımsız öğrencilerin akademik başarılarına etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(4), Somyürek, S. (2008). Uyarlanabilir Eğitsel Web Ortamlarının Öğrencilerin Akademik Başarısına Ve Gezinmesine Etkisi. Doktora Tezi. Ankara: G.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Stratton, E. W.( 2003 ). Effects Of Web-Based İnstruction In High School Chemistry, Thesis Prepared For The Degree Of Master Of Science University Of North Texas. Talib, O., Matthews, R., Secombe, M. (2005). Computer-animated instruction and students conceptual change in electrochemistry: Prelimary qualitative analysis. International Education Journal, ERC2004 Special Issue, 5(5),

20 390 K. Bayram, E. Özdemir, N.Koçak Talib, O., Matthews, R., Secombe, M. (2005).Concructivist animations for conceptual change: An Effective Instructional Strategy In Understanding Complex, Abrasct and Dynamic Science Concepts. Malaysian Online Journal of Instructional Technology, 2(3), Tasker, R., Dalton, R. (2006). Research into practice: visualisation of the molecular world using animations. Chemistry Education Research and Practice,7(2), Tezcan, H., Yılmaz, Ü. (2003). Kimya öğretiminde kavramsal bilgisayar animasyonları ile geleneksel anlatım yöntemin başarıya etkileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), Ünal, C., Bay, Ö.F. (2009). Java programlama dilinin bilgisayar destekli öğretimi. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 2(1), Ürek, R., Tarhan, L. (2005). Kovalent Bağlar konusundaki kavram yanılgılarının giderilmesinde yapılandırmacılığa dayalı bir aktif öğrenme uygulaması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, Yakışan, M., Yel, M., Mutlu, M. (2009). Biyoloji öğretiminde bilgisayar animasyonlarının kullanılmasının öğrenci başarısı üzerine etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), Yang, E. ve Thomas, A. (2003). Spatial ability and the impact of visualization/animation on learning electrochemistry. Int. J. Sci. Educ., 2003, 25(3), Yıldırım, S., Kaban, A. (2010). Öğretmen adaylarının bilgisayar destekli eğitime karşı tutumları. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi,7(2), Yücel, İ. (2006). Kimya Derslerindeki Öğretim Uygulamalarının Öğrencilerde Yaratıcı Düşünmenin Gelişmesine Ve Öğrenci Başarısına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: G.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Zeynelgiller, O. (2006). İlköğretim II. Kademe Fen Bilgisi Dersi Kimya Konularında Model Kullanımının Öğrenci Başarısına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Manisa: C.B.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü.