ECZANEDE GÜNCEL FİNANS ve STOK YÖNETİMİ

Transkript

1 ECZANEDE GÜNCEL FİNANS ve STOK YÖNETİMİ

2 ECZANELERDE FİNANS YÖNETİMİNİN ÖNEMİ Eczanenin: Devamlılığını sağlayabilmek Değerini arttırabilmek Kârlılığını arttırabilmek Geleceğini etkileyecek kararları doğru alabilmek Alternatifleri iyi değerlendirebilmek

3 FİNANSAL TABLOLAR

4 FİNANSAL TABLOLAR Varlıklar ne demektir?

5 FİNANSAL TABLOLAR Varlık Olarak Neleri Sayabiliriz?

6 FİNANSAL TABLOLAR Örnek Eczane Bilançosu VARLIKLAR Kasa Banka Kurumlardan Alacaklar BORÇLAR ve ÖZSERMAYE Ticari Borçlar Bankalara Kısa Vadeli Borçlar Hasta Açık Hesapları Stoklar (ilaç,ıtriyat, diğer) Maddi Duran Varlıklar Bankalara Uzun Vadeli Borçlar Sermaye Dağıtılmayan Kârlar Maddi Olmayan Duran Varlıklar VARLIKLAR TOPLAMI BORÇ ve ÖZSERMAYE TOPLAMI

7 FİNANSAL TABLOLAR (E ECZANESİ) I.Dönen Varlıklar 2,763,222 3,032,714 3,867,088 III. Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 318, ,966 1,865,332 A. Hazır Değerler 9,470 8,992 6,218 B. Ticari Borçlar 308, ,044 1,858, Kasa 9,470 8,992 6, Satıcılar 307, ,510 1,858,456 C. Ticari Alacaklar 1,325, , , Diğer Ticari Borçlar 1,328 1, Alıcılar 1,325, , ,790 F. Ödenecek Vergi ve Diğer Yük. 9,952 12,922 6,876 E. Stoklar 1,428,358 2,157,920 2,806, Ödenecek Vergi ve Fonlar 6,678 10,122 3, Ticari Mallar 1,428,358 2,157,920 2,806, Ödenecek Sosyal Güv. Kes. 3,274 2,800 2,990 G. Gelecek Aylara Ait Giderler Gelecek Aylara Ait Giderler V. Özkaynaklar 2,499,415 2,364,089 2,084,333 H. Devreden KDV ,980 A. Ödenmiş Sermaye 302, , , Devreden KDV , Sermaye 200, , , Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farkları 102, , ,690 II. Duran Varlıklar 54,714 54,340 82,578 D. Geçmiş Yıllar Kârları 2,062,682 1,782,928 1,350,832 D. Maddi Duran Varlıklar 53,386 53,062 82, Geçmiş Yıllar Kârları 2,062,682 1,782,928 1,350, Taşıtlar 83,400 83,400 83,400 E. Geçmiş Yıllar Zararları(-) (1,283) (1,283) (1,283) 2. Demirbaşlar 167, , , Geçmiş Yıllar Zararları(-) (1,283) (1,283) (1,283) 3. Birikmiş Amortisman(-) (197,072) (161,194) (126,716) F. Dönem Net Kârı (Zararı) 135, , ,094 G. Gelecek Yıllara Ait Gid. 1,328 1, Dönem Net Kârı 135, , , Gelecek Yıllara Ait Gid. 1,328 1,278 - VARLIKLAR TOPLAMI 2,817,936 3,087,054 3,949,666 KAYNAKLAR TOPLAMI 2,817,935 3,087,055 3,949,665

8 FİNANSAL TABLOLAR Kârlılık nedir? Nasıl hesaplanır?

9 FİNANSAL TABLOLAR Gelir Olarak Neleri Sayabiliriz? Gider Olarak Neleri Sayabiliriz?

10 FİNANSAL TABLOLAR Örnek Gelir Tablosu SATIŞ HASILATI -SATIŞLARIN MALİYETİ BRÜT KÂR -FAALİYET GİDERLERİ FAALİYET KÂRI + DİĞER GELİRLER - DİĞER GİDERLER - FİNANSMAN GİDERLERİ DÖNEM KÂRI -VERGİ NET KÂR

11 Kârlılıkla ilgili akılda bulundurulması gereken birkaç önemli nokta: FİNANSAL TABLOLAR İşletmelerde kârlılığı oluşturan en önemli faktörlerden birisi, doğru yerlerde kullanılan kaynaklardır!! Hedeflenen kâra ulaşabilmek için sabit kıymetler için ayrılan fonlar düşük tutulmalıdır!!! Kısa vadeli kaynaklar dönen varlıkların finansmanında kullanılmalıdır!!

12 FİNANSAL TABLOLAR Nakitle ilgili iki önemli soru: Gelir tablosunda gördüğümüz net kâr rakamı gerçekten o anda kasada bulunan nakit midir? Bir eczane çok yüksek kâr marjına sahip olsa bile yine de iflas edebilir mi?

13 FİNANSAL TABLOLAR Kâr nakit değildir!!!

14 FİNANSAL ANALİZ

15 FİNANSAL ANALİZ Oran Analizi: Bilanço ve gelir tablosunda yer alan kalemler arasındaki matematiksel ifade. Likidite Oranları Faaliyet Oranları Kârlılık Oranları Finansal Yapı Oranları

16 FİNANSAL ANALİZ Likidite Oranları: İşletmenin kısa vadeli borçlarını ödeyebilme gücünü ölçen oranlar.. Cari Oran Likidite Oranı Nakit Oran

17 FİNANSAL ANALİZ Cari Oran = Dönen Varlıklar/ Kısa Vadeli Borçlar E Eczanesi için = / = 8,67 Likidite Oranı = (Dönen Varlıklar-Stoklar)/Kısa Vadeli Borç E Eczanesi için = = ( )/ = 4,19 Nakit Oran = (Kasa + Banka + Men. Kıy.) /Kısa Vad. Borç E Eczanesi için = 9.470/ =0,03

18 FİNANSAL ANALİZ Faaliyet Oranları: İşletmenin faaliyetlerini ne derece etkinlikte yaptığını ölçen oranlar.. Alacak Devir Hızı Stok Devir Hızı Ticari Borç Devir Hızı

19 FİNANSAL ANALİZ Alacak Devir Hızı = Net Satışlar/ Ortalama Ticari Alacaklar E Eczanesi için = / =5,57 Alacak Tahsil Süresi = 360/ Alacak Devir Hızı E Eczanesi için = 360/5,57 =65 gün Stok Devir Hızı = Satışların Maliyeti/ Ortalama Stoklar E Eczanesi için = / =3,14 Stokta Bekleme Süresi = 360/ Stok Devir Hızı E Eczanesi için = 360/3,14 =114 gün Ticari Borç Devir Hızı = Satışların Maliyeti/ Ort. Tic.Borçlar E Eczanesi için = / = 11,07 Ticari Borç Ödeme Süresi = 360/ Ticari Borç Devir Hızı E Eczanesi için = 360/11,07 =33 gün

20 FİNANSAL ANALİZ Kârlılık Oranları: İşletmenin satışlarının ve yatırımlarının kârlılığını ölçen oranlar.. Brüt Kâr Marjı Net Kâr Marjı Varlıkların Kârlılığı Özsermayenin Kârlılığı

21 FİNANSAL ANALİZ Brüt Kâr Marjı = Brüt Kâr /Net Satışlar Net Kâr Marjı = Net Kâr /Net Satışlar Varlık Kârlılığı= Faaliyet Kârı/ Varlıklar Toplamı Özsermaye Kârlılığı = Net Kâr/ Özsermaye

22 FİNANSAL ANALİZ Finansal Yapı Oranları: İşletmenin mali yapısını ölçen oranlar.. Finansal Kaldıraç Oranı Özsermaye Oranı Borçların Vade Yapısı

23 FİNANSAL ANALİZ Finansal Kaldıraç Oranı = Borçlar/Varlıklar Toplamı E Eczanesi için = / = % Özsermaye Oranı = Özsermaye /Borçlar E Eczanesi için = / = % 7,84 Borçların Vade Yapısı = Kısa Vadeli Borç/ Toplam Borçlar E Eczanesi için = / = % 100

24 İŞLETME SERMAYESİ YÖNETİMİ

25 İŞLETME SERMAYESİ YÖNETİMİ İlk akla gelen sorular: Alacakları nasıl yönetebiliriz? Alacak yönetimi eczacının elinde mi? Stokları elimizden nasıl daha hızlı çıkarabiliriz? Ticari borçlarımızın vadesini nasıl ayarlamalıyız? Nakit yönetimini nasıl yapmalıyız? Elimizdeki nakti değerlendirebileceğimiz alternatif sayısı bu kadar az olmamalı

26 İŞLETME SERMAYESİ YÖNETİMİ Eczanelerde alacak tahsil süresi ile ticari borç ödeme süresi birbirine hemen hemen eşittir. Stok maliyeti: Stok bulundurma maliyeti Sipariş maliyeti Stok bulundurmama maliyeti Nakit yönetimi için Nakit Bütçesi nden yararlanmak Elimizdeki nakdi değerlendirmek için alternatif yatırım olanakları:

27 İŞLETME SERMAYESİ YÖNETİMİ Ticari Koşullar Vaka Çalışmaları

28 VAKA ÇALIŞMALARI Ticari Koşullar Vade (30 / 60 / 90 / 120 / 160 gün) Mal Fazlası (10+1 / / 30+5 MF) İskonto (%3 / % 5 / %9) Ciro Primi (%2 / %3) Kampanya (Belirli siparişe yurtiçi-yurtdışı tatil)

29 VAKA ÇALIŞMASI 1-a A İlacının KDV hariç satış fiyatı 15,90 TL Bu ilaç için % 50 Kurum iskontosu uygulamaktadır İthalatçı firma her 10 kutu alan eczaneye 1 kutu mal fazlası vermektedir Söz konusu ilacın eczaneye maliyeti 12,72 TL B İlacının KDV hariç satış fiyatı da 11,05 TL Bu ilaç için % 28 Kurum iskontosu uygulamaktadır İthalatçı firma her 10 kutu alan eczaneye 5 kutu mal fazlası vermektedir Söz konusu ilacın eczaneye maliyeti 8,84 TL A İlacı B İlacı 10 kutu alındı ( MF) 10 kutu alındı. ( MF) 11 kutu satıldı 15 kutu satıldı 10 kutu x 6,35 = 63,59 TL (11 kutunun mal) 10 kutu x 6,36 = 63,63 TL (15 kutunun mal) 11 kutu x 15,90 TL = 174,90 TL (satış hasılatı) 15 kutu x 11,05 TL= 165,75 TL (satış hasılatı) Brüt Kâr = 174,90 63,59 = TL Brüt Kâr = 165,75 63,63 = 102,12 TL Brüt Kâr Marjı=(174,90-63,59)/63,59 = % 75 Brüt Kâr Marjı = (165,75-63,63)/63,63 = % 60

30 VAKA ÇALIŞMASI 1-b A İlacının KDV hariç Kamuya satış fiyatı 7,95 TL Bu ilaç için % 50 Kurum iskontosu uygulamaktadır İthalatçı firma her 10 kutu alan eczaneye 1 kutu mal fazlası vermektedir Söz konusu ilacın eczaneye maliyeti 12,72 TL B İlacının KDV hariç Kamuya satış fiyatı da 7,95 TL Bu ilaç için % 28 Kurum iskontosu uygulamaktadır İthalatçı firma her 10 kutu alan eczaneye 5 kutu mal fazlası vermektedir Söz konusu ilacın eczaneye maliyeti 8,84 TL A İlacı B İlacı 10 kutu alındı ( MF) 10 kutu alındı. ( MF) 11 kutu satıldı 15 kutu satıldı 10 kutu x 6,35 = 63,59 TL (11 kutunun mal) 10 kutu x 6,36 = 63,63 TL (15 kutunun mal) 11 kutu x 7,95 TL = 87,45 TL (satış hasılatı) 15 kutu x 7,95 TL= 119,25 TL (satış hasılatı) Brüt Kâr = 87,45 63,59 = 23,86 TL Brüt Kâr = 119,25 63,63 = 55,62 TL Brüt Kâr Marjı=(87,45-63,59)/87,45 = % 27 Brüt Kâr Marjı = (119,25-63,63)/119,25 = % 46

31 Finans yönetimi eczanenin sürekliliğini sağlamayı ve değerini arttırmayı amaçlar. Bu amaç gerçekleştirilirken birlikte çalışılan tüm tarafların eczaneye yaptıkları katkılar önemlidir. Rakamsal olarak ifade edilmesi zor olan ama bir o kadar da eczanenin değerini arttıracağı bilinen bu katkılar: Ürün Kalitesi Hizmet Kalitesi Güven Fiyat Düşüşlerinde Aradaki Fiyat Farkının Ödenmesi İletişim Sistemi TEMEL MESAJLAR Firma Sorumlularının Güncel Konularda Bilgi Akışını Sağlaması Advers Etki Konularında Hızlı Geri Dönüş Ürün Teknik Şikayetleri (örneğin kristalizasyon)

32 ECZANELERDE STOK YÖNETİMİ

33 Eczanede Stok Yönetiminde İki Önemli Sorun 1. Eczanelerde çok çeşitli stok kaleminin olması, stokları takip edebilmek açısından zorluk yaratmaktadır. 2. Eczanelerde stokların maliyetinin hesaplanması uzun zaman almaktadır.

34 ECZANELERDE STOK YÖNETİMİ Eczanelerde Stok Yönetimi Neden Önemlidir? Eczanelerde stoklar toplam varlıkların önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Stokların likiditesi diğer dönen varlıklara göre daha düşük olduğu için stok yönetiminde yapılan hataların düzeltilmesi zaman alabilir ve pahalıya mal olur.

35 ECZANELERDE STOK YÖNETİMİ Eczanelerde Stok Yönetiminin Amaçları Nelerdir? Eczane için gerekli olan stoğun miktar ve zamanlamasının etkin olarak yapılması, Stok maliyetlerinin düşürülmesi, Eczanenin kârlılığının arttırılması, Eczanenin değerinin arttırılması.

36 ECZANELERDE STOK YÖNETİMİ Eczanelerde Stok Bulundurmanın Nedenleri Nelerdir? Hastaya yapılacak satışı gerçekleştirebilmek (ecza depolarının arzı yetmediği ya da geciktiği zamanda bile satışa devam edebilmek), Belirsizliği azaltmak için güvenlik stoku oluşturabilmek, Esnekliği arttırmak, Taşıma maliyetlerini azaltmak, Fazla miktarda satın alma indiriminden yararlanmak, Enflasyon ve fiyat artışlarından etkilenmemek, Yatırım yapmak.

37 ECZANELERDE STOK YÖNETİMİ Stok Türleri: Dönen Stok Güvenlik Stoğu Mevsimsel Stok Spekülatif Stok Promosyon Stoğu Transit (yoldaki) Stok Ölü Stok

38 ECZANELERDE STOK YÖNETİMİ Stoklarla İlgili Maliyetler: Stok Fiyatları Stok Tedarik Maliyeti Yazılı ve her türlü haberleşme giderleri, Taşıma giderleri. Stok Bulundurma (Elde Tutma) Maliyeti Depolama maliyetleri (kira, çeşitli vergiler, ısıtma ve aydınlatma, soğutma, steril ortam sağlama, güvenlik giderleri), Sigorta primleri, Stok personelinin maliyeti,

39 ECZANELERDE STOK YÖNETİMİ Stoklarla İlgili Maliyetler (devam): Hasar, bozulma, kırılma riskleri, Talep azalmaları riski, Eskime, demode olma riski, Fiyat düşmelerinden doğan risk, Küçük hırsızlıklar, Paranın zaman değeri (faiz) Stok Bulundurmama Maliyeti Yeterli stok bulunmaması nedeniyle kârlı satış fırsatlarının kaçırılması, Hastaların güveninin yitirilmesi.

40 STOK DEĞERLEME YÖNTEMLERİ 1. Ortalama Maliyet Yöntemi 2. İlk Giren İlk Çıkar (FIFO) 3. Son Giren İlk Çıkar (LIFO)

41 İLAÇ ALIMINDA BİRKAÇ ÖNEMLİ NOKTA.. Yüklü İlaç Alımının Taşıdığı Riskler: İlacın elde kalma riski.(son kullanma tarihi geçebilir) 1. Hasta azalması, 2. Doktorun tayininin çıkması, 3. Hastanenin alımını değiştirmesi. İhaleyle içeriden satış yapılması riski. Fiyat düşüşlerinden azami ölçüde etkilenme riski. SGK ödemelerinde sıkıntı yaşama riski.

42 ECZANELERDE STOK KONTROLÜ STOK DEVİR HIZI (SDH) NEDİR? NE İŞE YARAR? SDH = Satışların Maliyeti/Ortalama Stoklar Stokların bir yıl içerisindeki devir sayısını gösteren hesaplamadır. Satılan mal maliyetinin dönem başı stoklar ile dönem sonu stokların ortalamasına bölünmesiyle bulunur. Stok devir hızını katsayı yerine "gün" bazında hesaplamak da mümkündür. Bu hesaplama stok devir süresini verir; Stok Devir Süresi: (Ortalama Stoklar * 365) / Satılan Mal Maliyeti

43 ECZANELERDE STOK KONTROLÜ Eczanelerin ortalama yıllık stok devir hızları İlaç İlaç dışı 4 1 Yıllık Stok Devir Hızı Hesaplama Nasıl Yapılır? Satılan Mal Maliyeti: Bir yıl içinde yapılan satışın toplam maliyeti Ortalama Envanter: (Yılbaşı Envanteri + Yılsonu Envanteri) / 2 Örnek: Yıllık satışı TL olan bir firmanın satılan mal maliyeti TL olduğunu varsayalım. Firmanın kayıtlarında yılbaşı envanteri TL, yılsonu kapanış envanteri ise TL olarak gözükmektedir. Ortalama Envanter = ( ) / 2 >> TL Stok Devir Hızı = / >> 5 Elde edilen 5 sayısı firmanın ortalama TL değerindeki envanteri 5 kez satıp geri aldığını göstermektedir.

44 ECZANELERDE STOK KONTROLÜ Stok Sayımı Belirli periyotlarla stokların tamamı sayılmalıdır. Hırsızlıklar söz konusu olabilir. Sayım ile doğru ve güvenilir stok kayıtları sağlanır. Stok hatalarının bulunmasına ve önlem alınmasına olanak sağlar.

45 ECZANELERDE STOK KONTROLÜ Stok Kontrolde ABC Yöntemi Stokları A, B, C olarak sınıflandırır. Genellikle kıyaslama için yıllık değer alınır. Yıllık değer = yıllık talep x birim maliyet. A sınıfı stok malları daha önemli. Önemli kalemleri daha sıkı kontrol etmeli.. A sınıfı stoklara olan ihtiyacı daha dikkatli tahmin etmeli.. Stok Kalem Stok Değeri A sınıfı: %5-10 %75-80 B sınıfı: %20-25 %10-15 C sınıfı: %60-65 %5-10

46 Birikimli stok yatırımının yüzdesi ECZANELERDE STOK KONTROLÜ B türü stok kalemleri (orta değerli kalemler) C türü stok kalemleri (düşük değerli veya önemsiz kalemler) A türü stok kalemleri (hayati veya yüksek değerli kalemler) Stok kalemlerinin sayıca yüzdesi ABC sınıflamasına göre birikimli stok yatırımının dağılımı

47 ECZANELERDE STOK KONTROLÜ Etkin Bir Stok Kontrolü İçin: 1. Muhasebe ile entegre bir bilgisayar sistemi 2. Faturalama sisteminin yeniden gözden geçirilmesi 3. Stok kontrolü ile ilgili çalışacak bir kişinin istihdam edilmesi

48 ECZANELERDE STOK PLÂNLAMA Stoklar optimum düzeyde olmalı! Alt sınır: Yok satmak.. Üst sınır: Fazla stok bulundurmak Kâr marjı yüksek olan ilaçları bulundurmak. Stok devir hızı yüksek olan ilaçları bulundurmak.

49 Miktar EKONOMİK SİPARİŞ MİKTARI MODELİ Stok her gün sürekli düşmektedir Burada yeniden sipariş ver Yeniden sipariş düzeyi Doğru sipariş miktarı Zaman cinsinden emniyet payı Adet olarak emniye t stoku Zaman cinsinden temin süresi 0 Zaman

50 EKONOMİK SİPARİŞ MİKTARI (ESM) MODELİ ESM = 2 x Toplam Talep x Sipariş Maliyeti Bulundurma Maliyeti

51 ECZANELERDE STOK PLÂNLAMA Sipariş Verme Teknikleri Ekonomik Sipariş Miktarı Modeli Sabit Sipariş Periyodu Modeli Tam Zamanında Stoklama (JIT)

52 Depodaki miktar STOK KONTROLDA ÇEŞİTLİ SİPARİŞ MİKTARLARI VE ORTALAMA ENVANTER DÜZEYLERİ 600 Siparişin gelişi 600 lük sipariş ver 300 Ortalama envanter (300) 100 lük sipariş ver Siparişin verilmesi 100 Ortalama envanter (50) Günler Günler

53 SABİT SİPARİŞ PERİYODU MODELİ Belli zaman aralıklarında sipariş verilir. Sipariş verilirken stok seviyesi belirli bir üst seviyeye kadar doldurulur. Sipariş miktarı her seferinde değişir. Sürekli stok sayımı (kontrolü) yoktur. Bu nedenle, periyotlar arası stoksuz kalma riski vardır.

54 TAM ZAMANINDA STOKLAMA SİSTEMİ (JUST-İN-TİME/ JIT) Doğru ürün Doğru zamanda İstenen miktarda

55 TAM ZAMANINDA STOKLAMA SİSTEMİ (JUST-İN-TİME/ JIT) Japonlar tarafından geliştirilmiş bir yöntem (Toyota Üretim Sistemi). Sıfır stok, sıfır hata! Az sayıda satıcıdan yüksek kalitede ürünü, küçük partiler halinde ve tam zamanında almak..

56 FAZLA STOK BULUNDURMAK NEDEN YANLIŞ? Gereksiz yere kaynak kullanımına neden olur (insan, yer, zaman). İlaçlar kaybolabilir, karışabilir. Kutular devrilip altta kalanlar ezilebilir, kırılabilir. Yer kaplayıp diğer ilaçların akışını engeller. Fiyat düşüşlerinde ciddi zararlar doğabilir. Sorunları görmemizi engeller.

57 TEMEL MESAJLAR İyi ve etkin bir stok yönetimi: Gerçek değerleriyle stoklarımızda yer alan ilaçlar, Stoklar için en uygun değerleme yöntemini uygulayarak gerçek olmayan kârlar üzerinden vergi ödenmesinin önlenmesi. Satışlarda esneklik kazanılması, Dış şartlardan daha az etkilenilmesi, Yatırımların çeşitlendirilmesi ve etkinliği Yatırımların kârlılığının artması, Satışların artması, Kârlılığın artması, Nakit yönetiminde etkinlik sağlanması, Müşteri bağlılığının artması, Eczanenin değerinin artması.

58 TEŞEKKÜRLER