1) AĢağıda verilen cümlelerden doğru olanların baģına D yanlıģ olanların baģına Y yazınız.

Transkript

1 5. SINIF YARIYIL ÇALIġMA ETKĠNLĠĞĠ 1) AĢağıda verilen cümlelerden doğru olanların baģına D yanlıģ olanların baģına Y yazınız. ( ) Kişinin yaşına, boyuna ve cinsiyetine uygun olarak gerekli besinleri yeteri kadar tüketmesine dengeli beslenme denir. ( ) Sigara içilen ortamlarda, sigara içmeyenlerde zarar görür. ( ) İnce bağırsağa gelen besinler emilerek kana karışır. ( ) Proteinler, karbonhidratlardan daha az enerjiye sahiptir. ( ) Besinlerin parçalanarak kana geçebilecek seviyeye getirilmesine sindirim denir. ( ) Kanın pıhtılaşmasını sağlayan vitamin D vitaminidir ( ) Su, mineral ve vitaminler yapıcı onarıcı besin maddeleridir. ( ) Göz ve deri gelişiminde görev alan vitamin A vitaminidir. ( ) Sağlıklı diş gelişimi için süt ve süt tüketimi azaltılmalıdır. ( ) Sürtünme kuvveti olmasaydı yürüyemez, yürüyebilseydik de duramazdık. ( ) Cisimlerin ağırlığı termometre ile ölçülür. ( ) Su; doğada katı, sıvı ve gaz olmak üzere üç hâlde bulunur. ( ) Canlıların solunum sırasında dışarıya verdikleri nefeste de su buharı bulunur. 2) AĢağıdaki Ģekil üzerinde diģ çeģitlerini göstererek görevlerini açıklayınız. 3) DiĢ doktorları, diģlerin ön ya da arka taraflarından çok öğütücü yüzeylerinde daha fazla çürük olduğunu gözlemlemiģlerdir. Çürükler niçin diģlerin öğütücü yüzeylerinde daha çok bulunmaktadır?

2 4) AĢağıda verilen boģluklara uygun kavramları yazınız. Kanı süzüp zararlı atık maddeleri temizleyen organımız.. dir. Besinleri ezen, öğüten dişler dişlerimizdir. Yarış arabaları hava direncini şekilde tasarlanır. Büyük valizlerin altına tekerlek konulması sürtünme kuvvetini içindir. Karlı yollara toprak atılması sürtünmeyi. Yazı yazmak için kuvvetinden faydalanırız. Çimler ıslanınca sürtünme kuvveti. Isı bir çeşitidir. Isı birimi olarak ya da kullanılır. Sıcaklığı ölçmek için..kullanılır. Bir maddenin sıcaklığını arttırmak için dışardan.alması gerekir. Isı kabıyla ölçülür. Suyun sıvı halden gaz haline geçmesine denir. Sıvılar donarken dışarıya.. verir. 5) AĢağıda verilen boģaltım sistemi yapı ve organlarını uygun Ģekilde eģleģtiriniz. A-Üreter İdrar kesesinde biriken zararlı maddeler bu kanaldan dışarı atılır. B-Böbrek C-İdrar Kesesi D-Üretra E-Deri Kandaki zararlı ve atık maddeleri süzerek idrar kanalına gönderir. Suda çözünmüş halde bulunan tuzları gözeneklerden dışarı atar. Böbreklerde süzülen kanı idrar kesesine götüren kanaldır. İdrarın atılmadan önce bir süre depolandığı organdır. 6) AĢağıda verilen tabloyu uygun Ģekilde eģleģtiriniz. 1-Erime A-Katı haldeki bir maddenin sıvı hale geçmeden gaz haline geçmesidir. 2-Joule B-Termometre ile ölçülür 3-Yoğunlaşma C-Isı birimidir 4-Süblimleşme D-Katı maddenin ısı alarak sıvı hale geçmesidir. 5-Sıcaklık E-Gaz bir maddenin ısı vererek sıvı hale geçmesidir. 7) AĢağıda verilen vitaminlerin görevlerinin yanına uygun olanın numarasını yazınız. Kesiklerde kanın pıhtılaşmasını sağlar. (...) A vitamini (1) Grip gibi hastalıklarda vücudumuza direnç sağlar. (...) C vitamini (2) Kemiklerin ve dişlerin güçlenmesini sağlar. (...) E vitamini (4) Görmemizi güçlendirir, dişlerimize iyi gelir. (...) K vitamini (3) Yaşlanmayı geciktirir, cildimize iyi gelir. (...) D vitamini (5)

3 8) AĢağıda verilen hal değiģim Ģemasında, kutucuklara yazılması gereken kelimeleri ok iģaretlerinin yönlerine dikkat ederek yazınız. 9) AĢağıda verilen yapı ve organların isimlerini yazınız. Bu yapı ve organların görevlerini yandaki boģluğa yazınız. a. b. d. c. e. f. 10) Erdem in dedesi: gençken gözlerim çok iyi görüyordu. Birkaç ay evvel alaca karanlıkta ve loş ışıkta etraftakileri görmekte zorlanıyordum. Son günlerde alaca karanlıkta ve loş ışıkta etrafımdakileri daha da zor görüyorum. Yoksa tamamen kör mü olacağım. Doktor: Şikayetleriniz halk arasında tavuk karası olarak bilinen gece körlüğüne yakalanmış olacağınızı gösteriyor. Bu hastalığın tedavisine yardımcı olması için,.,.., gibi besinler tüketmenizi öneriyorum. Doktor Erdem in dedesine ne amaçla hangi besinleri tüketmesini önermiģtir. Yazınız.

4 11) Aşağıda verilen tabloda I, II ve III numaralı besinlerle ilgili sorular ve bu sorulara verilen cevaplar yer almaktadır. Buna göre I, II ve III numaralı besin maddelerinde bulunan besin içeriklerini yazıp her birine bir örnek veriniz. I-Besin İçeriğinin Adı:.. Örneği:. II-Besin İçeriğinin Adı:.. Örneği: III-Besin İçeriğinin Adı:.. Örneği:. SORULAR Nitrik asitle sarı renk veriyor mu? Beyaz kâğıdı şeffaflaştırıyor mu? Tentürdiyotla mavi renk veriyor mu? BESĠN MADDELERĠ I II III Hayır Evet Hayır Hayır Hayır Evet Evet Hayır Hayır 12) SOLDAN SAĞA 1.Vücudumuzdaki atık maddelerin dışarı atılması 6.Vücudumuzda idrarı biriktiren organ 8. Vücudumuzun dörtte üçünü oluşturan madde 11.Besinlerin çalkalanarak çorba haline getirildiği organ 12.Vücudumuz için gerekli olan besinleri almamız 13. Besinlerdeki tuz ve suyun emildiği organ 14. Böbrekte oluşan idrarı mesaneye ileten organ 15.Ağzımızdaki besinlerin mideye taşınmasını sağlayan boru şeklindeki organ YUKARIDAN AġAĞI 2.Besinleri öğütmemizi sağlayan dişler 3.Düzenleyici ve bizi hastalıklardan koruyan besin türü 4.Hayvansal besinlerde olan besin türü 5.Yiyeceklerimizi koparmamızı sağlayan dişler 7.Besinlerin kana karıştığı organ 9.Enerji verici ve unlu şekerli gıdalarda bulunan besin türü 10.Ağzımızda çiğnediğimiz besinlerin soluk borusuna kaçmasını engelleyen organ

5 13) İsveçli gökbilimci, fizikçi ve matematikçi olan Anders Celcius, Uppsala Astronomik gözlem evini de kurduktan sonra 1742 yılında kendi adını taşıyan Celsius sıcaklık ölçerini Uppsala Kraliyet Bilimler Derneğine önermiştir Bu sıcaklık ölçer için suyun kaynama ve donma noktasını kaçar derece olarak göstermiştir? Donma Noktası: Kaynama noktası: 14) Kavanozda Neler Oluyor? Gerekli malzemeler: Büyük kapaklı bir kavanoz, sıcak su, buz parçaları Ġzlenecek yol: 1- Kavanoza yaklaşık üçte biri (1/3) kadar sıcak su dolduralım. 2- Kavanozun kapağını ters biçimde kavanozun ağzına yerleştirelim. 3- Buz parçalarını fotoğraftaki gibi kavanozun kapağının üzerine yerleştirelim. 4- Etkinliğimiz sonunda Gözlem Sonuçlarım bölümündeki soruları cevaplandıralım. Gözlem sonuçları: 1-Kavanozun içinde nasıl değişimler oldu? Bu değişimlerin sebebi ne olabilir? 2. Kavanozun içinde meydana gelen bu değişimi hangi doğa olayına benzetebiliriz? 15) Denizciler eskiden yaraların iyileşmesini etkileyen bir hastalık olan iskorbüt hastalığına yakalanırdı. Bunun nedenlerini araştırınız. 16) İnce bağırsak sindirim organlarımızdan biridir. Tüm besinlerin sindiriminin tamamlandığı ince bağırsağın iç yüzeyinde parmak şeklinde çıkıntılar olan villusların bulunmasının nedeni nedir? Araştırınız.