BURDUR GAZİ CADDESİ İLE İSTASYON CADDESİNDEKİ İŞ YERİ İSİMLERİ ÜZERİNE

Transkript

1 1597 BURDUR GAZİ CADDESİ İLE İSTASYON CADDESİNDEKİ İŞ YERİ İSİMLERİ ÜZERİNE Veli SİPAHİ * Bilindiği üzere geçmiş dönemlerde Arapça ve Farsçanın etkisi altında kalan Türkçemiz, son yıllarda da Batı dillerinin özellikle de günümüzde teknoloji ve bilim dili olan İngilizcenin etkisi altında kalmaya başlamıştır. Bu etki önceleri yabancı kelimelerinin dilimize girmesi ile başlamış, sonrasında da yabancı dillerin söz dizimi kuralları ve eklerinin de dilimize girmesi ile devam etmiştir. Biz de yabancı dillerin, dilimiz üzerindeki tesirini görmek ve bu durumun sakıncalarını halkımıza ve yerel idarecilere aktarmak amacıyla Burdur un en işlek caddeleri olan Gazi Caddesi ve İstasyon Caddesi üzerindeki iş yeri isimlerini inceledik. Bu inceleme sonunda bu caddeler üzerinde 41 farklı meslek grubuna ait 180 adet iş yeri bulunduğunu belirledik. Bu işyeri isimlerini; 1. Tamamen Yabancı Kelimelerle Kurulanlar 2. En Az Bir Yabancı Kelime ile Kurulanlar 3. Dilimize Uygun İşyeri İsimleri Olmak üzere 3 Grupta ele alacağız. 1.Tamamen Yabancı Kelimeler İle Kurulanlar İncelediğimiz iki cadde üzerinde bulunan; 5 farklı iş koluna ait, 17 işyerinin ismi tamamen yabancı kelimeler ile kurulmuştur. Toplamdaki işyeri isimlerine oranı %9,5 dir. * Süleyman Demirel Üniversitesi, Burdur Eğitim Fakültesi Öğrencisi.

2 1598 I.BURDUR SEMPOZYUMU Bunlar: Armoni Blue System Bosch Cafe Miss Collezione Global Defence Team Horby Cafe Javelin Keep Out Koton Levi s Little Big Rodi Denims Sweeter Tefal Twister Jeans Yard s Görüldüğü gibi bu isimlerin büyük bir kısmını belli bir markaya ait malzemeleri satan giyim mağazaları oluşturmaktadır. Bu mağazaların bu isimleri kullanmaktaki birincil amaçları markalaşma, akılda kalma ve ürünlerini müşteriye kaliteli olduğunu yansıtma isteğidir. 2. En Az Bir Tane Yabancı Kelime İle Kurulanlar Gazi ve İstasyon caddeleri üzerinde bulunan 37 iş yerinin ismi en az bir yabancı kelime ile kurulmuştur. %20,5 lik bir oranı dikkat çekmektedir.

3 1599 Bunlar: Ak Medikal Aksoy GSM servisi Avşarlar Müzik Center Binay Hi-Fi BP Shop Butik EM-KA Cafe Mis CCG internet Cafe Çaput s Çelik Tekstil Dedikodu Pub & Cafe Eda Digital Elit 15 Cafe Eylül Patisserie & Fast Food Genpa Shopping Center Hisar Collection İstasyon İnternet Cafe Javelin Karaca Giyim Klas Elektronik Leke JN s Maydanoz Cafe Megastar Kuyumculuk Mekan Cafe Nazende Collection Net-Gör Optik Nur Optik Oksijen Gymnasium Özcan Optik Samanyolu GSM Sevinç Patisserie Star Kasetçilik Telsim Cep Shop Tıp Medikal Tuğba Optik Ural Cep Shop Uzay Optik Yıldız Optik Bu işyeri isimlerinin hem Türkçe hem de yabancı kelimelerle kullanımı, Yabancı kelimenin karşılığı olan Türkçe kelime kullanımına karşı soğuk durması veya Türkçe Karşılığının itici görünmesinden dolayıdır. Örnek olarak Optik kelimesini yerine Gözlük kelimesinin kullanılmama nedeni olarak, anlatımı kabalaştırdığı ve basitleştirdiği işyeri sahipleri tarafından iddia edilmektedir. Bu bakış açısı Optik kelimesinin dilimize yerleşmesini Türkçe karşılığının ise arka plana atılmasına neden olmaktadır. Halbuki Center, Shop, Patisserie, Fast&Food vb. yabancı kelimelerin karşılığı olarak kullanabileceğimiz kelimeler Türkçemizde mevcut Yabancı kelimelerin kullanımı, sosyal hayatımızın en önemli unsuru olan dilimizi olumsuz yönde etkilemektedir

4 1600 I.BURDUR SEMPOZYUMU En Az Bir Tane Yabancı Kelime İle Kurulan Bazı İşyeri İsimlerine Öneriler İşyeri İsmi Önerimiz Uzay Optik Uzay Gözlük Özcan Optik Özcan Gözlük Yıldız Optik Yıldız Gözlük Net-Gör Optik Net-Gör Gözlük Tuğba Optik Tuğba Gözlük Nur Optik Nur Gözlük Oksijen Gymnasium Oksijen Jimnastik Dedikodu Pub Cafe Dedikodu İçki/Birahane Sevinç Patesserie Sevinç Pastanesi Eylül Patisserie&Fast-Food Eylül Pastane&Ekmek Arası Telsim Cepshop Telsim Cep Telefonu Mağazası Samanyolu GSM Samanyolu Cep Telefonu Ural Cep Shop Ural Cep Telefonu Mağazası Aksoy GSM Servis Aksoy Cep Telefonu Servisi Avşarlar Müzik Center Avşarlar Müzik Merkezi 3. Dilimize Uygun İşyeri İsimleri Burdur umuzun en gözde iki caddesi üzerinde bulunan 183 işyerinden 149 unun Yabancılaşmadan arınmış olduğunu görmek yaptığımız araştırmanın ne denli önemli bir açığa işaret ettiğini göstermiştir. Ayrıca bu rakam %70in kirlenmeden kısmen arındığının göstergesidir. Birçok meslek grubuna dağınık olmakla birlikte, özellikle eczane, lokanta ve iletişim teknolojileri sektöründeki işyerlerinin yabancılaşmaya uğramadığını görmek sevindiricidir. Genel itibariyle soy isim ve isim kullanımı ön plana çıkmaktadır. Ayrıca işyeri ünvanları açık ve anlaşılır bir dille göz önüne koyulmaktadır. Çalışmalarımızda tespit ettiğimiz işyeri isimleri Ağaoğlu Toptan Perakende Ak-Altın Sarraf Akın Sarraf Aksoy Telekom Altay İletişim Anadolu Oteli ve Pansiyonu Arıkanlar Döviz Arıkanlar Kuyumculuk Ayanoğlu Tavukçuluk Ayça Market Bereketoğulları ekmek Berlin Foto Boncuk istasyonu Bölen Kundura Burdur FB Derneği Lokali Burdur Halk Pazarı Bücürük Çocuk Giyim Cızz Bızz Döner Çağın VCD Çelik tekstil Çeşni Market Çiçek Sarraf Çok sezen Gıda Dağ ticaret Damla İçgiyim Damla Yer Altı Çarşısı Derya foto Doğan eczanesi Durmazerler Gıda Duygu Saat Hadi gali Dönercisi Hilal Ekmek Hodri Meydan Büfe Hotel Burdur Hotel Özeren Hotel Özeren 2 Hür sigorta İletişim Dünyası KöprüBaşı Eczanesi Köşem Market Kral Kuaför Lider Pansiyon Merkez Ekmek Fırını Mevlüt ince İletişim Moda giyim Mutlu Eczanesi Mücahid Giyim Okan iletişim Oktay Sıcak Kuruyemiş Öğrenci Kültür Merkezi Öz Gıda ve Kuruyemiş Özcan Çanta Özcan Kırtasiye Özdoğan Süt Özenir Saatçi Özlem Giyim Özsarı Kebap Salonu Özşeker Büfe Öztaş Giyim Paris Kuaför

5 1601 Ece Telekom Edem Dondurma Efekan Fotoğrafçılık Ege Büfe Ekici Eczanesi Emirhan Telefon Emniyet Lokantası Ensar Kuruyemiş Er-Ko saat ve iletişim Erol Büfe Et-Sa Evren Et Market Eylül Kundura Fakülte kitap kırtasiye Fatih İletişim Feyza Kuruyemiş Filiz Eczanesi Foto Pınar Foto Saray Gamze Telekom Gençlik Kitap kırtasiye Giysi Konfeksiyon Göl Çorba ve Sulu Yemek Gözde Eczanesi Gül Tuhafiye Gür Gıda Güven Eczanesi Güven Kömür Güven Saat Güvenir Büfe İyigün Eczanesi Japon Spot Kaptan Gıda Karaca Konfeksiyon Karakoç Spor Giyim Kardeş Halıcılık Kervansaray pastanesi Paşalı Giyim Pekerler Mefruşat Pıtırcık Bebe Giyim Rüya çanta Sabır Eczanesi Sarı Büfe Sarı Nokta Sedef büfe Semiz Dürüm salonu Stüdyo Mahmut Şahin Kasetçilik Şallıoğlu Sarraf 2 Şener Eczanesi Şık Sağlam Terzi Tekin kırtasiye Teknik Elektrik Telefon Hastanesi Tezcan Sigorta Tutku Erkek Kuaför Türkcell Abone Merkezi Urfa Sofrası Uzun Tuhafiye Ümran Kırtasiye Üstünerler Baklava Volkan Fotoğrafçılık Vural Sarraf Yağmur Kozmetik Yalçın Giyim Yalçıner Eczanesi Yaşar Spor Giyim Yavuz Kitap Kırtasiye Yeşilovalı Uyumaz Konf. Yıldırım Büfe Yıldız Erkek Kuaförü Yim-Pa Market Ziyafet Döner Hamburger Sonuç ve Çözüm Sonuç olarak bu durum sadece Burdur da değil daha birçok ilimizde karşımıza çıkmaktadır. Burdur umuzun birliktelik ruhuyla esnafının tüm Türkiye ye örnek olacak bir çalışma başlatarak iş yeri isimlerinde mevcut olan yabancı kelimeleri Türkçesi ile değiştirmelerini ve hatta yeni açılan iş yerlerine yabancı isim vermemelerini teklif ediyoruz. İş yeri isimlerindeki yabancılaşmayı engellemek için İl Belediye Meclislerince kararlar alınmalı ve dahi her sene esnaftan alınan Levha (Reklâm) Vergisinin iş yerinin ismine göre düzenlenmelidir. Boyut ve türüne göre alınan bu verginin yanı sıra diğer önemli kriter de işyeri ismi olmalıdır. Dil bilincini topluma verebilmek için bu doğrultuda bir çalışmanın faydalı olacağı kanaatindeyim. Dediğimiz doğrultuda veya farklı tedbirler alınmazsa yakın zamanda, Turistler ülkemizde hiç yabancılık çekmeyecek ya da biz kafamızı kaldırıp baktığımızda Burası Türkiye mi? diye soracağız.