T.C. ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ AÇIKÖĞRETİM FAKÜLTESİ IV. SOSYAL HİZMET EĞİTİMİ ÇALIŞTAYI SOSYAL HİZMET EĞİTİMİNDE YENİ ANLAYIŞLAR VE

Transkript

1 T.C. ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ AÇIKÖĞRETİM FAKÜLTESİ IV. SOSYAL HİZMET EĞİTİMİ ÇALIŞTAYI SOSYAL HİZMET EĞİTİMİNDE YENİ ANLAYIŞLAR VE AÇIKÖĞRETİM UYGULAMALARI Temmuz 2011 Erzurum SONUÇ RAPORU Hazırlayanlar Prof.Dr. Sevil ATAUZ (Moderatör) Yrd.Doç.Dr. Kamil ALPTEKİN (Raportör) Arş. Gör. M. Fatih AY (Raportör) IV. SOSYAL HİZMET EĞİTİMİ ÇALIŞTAYI SOSYAL HİZMET EĞİTİMİNDE YENİ ANLAYIŞLAR VE AÇIKÖĞRETİM UYGULAMALARI (12-13 Temmuz 2011, Erzurum)

2 Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Öğretim Üyesi Prof.Dr. Nurullah ALTAġ koordinatörlüğünde Atatürk Üniversitesi Açıköğretim bünyesinde Sosyal Hizmet Lisans Programı açılmıģtır. Program, 1000 kiģilik öğrenci kontenjanıyla eğitim-öğretim yılında aktif olarak eğitime baģlayacaktır. Yeni anlayıģ ve yönelimler çerçevesinde sosyal hizmet lisans eğitiminde açıköğretim uygulamalarını tartıģmak amacıyla Temmuz 2011 tarihleri arasında Atatürk Üniversitesi Açıköğretim ev sahipliğinde Sosyal Hizmet Eğitiminde Yeni AnlayıĢlar ve Açıköğretim Uygulamaları konulu IV. Sosyal Hizmet Eğitimi ÇalıĢtayı gerçekleģtirilmiģtir. ÇalıĢtay oturumları 34 kiģilik bir katılımcı grubuyla gerçekleģtirilmiģtir (Ek 1). ÇalıĢtay programı kapsamında birinci günün ilk oturumunda Prof.Dr. Nurullah ALTAġ çalıģtayın yapılıģ amacı ve iģleyiģi hakkında bir açılıģ konuģması yapmıģtır. Daha sonra söz alan Açıköğretim Dekanı Prof.Dr. Üstün ÖZEN konuģmasında; günümüzde sosyal hizmet alanında Dünyada ve Türkiye de yaģanan geliģmeleri yakından takip ettiklerini, bu geliģmelerin ıģığı altında bir meslek ve disiplin olarak sosyal hizmetin çok önemli bir konum kazandığını belirtmiģ; ülkemizde sosyal hizmet uzmanları sayısının yetersiz olduğunu sayılarla ortaya koymuģtur. Daha sonra sırasıyla Açıköğretim Dekan Yardımcısı Yrd.Doç.Dr. Selçuk KARAMAN Türkiye de Açıköğretim Uygulamaları ve Atatürk Üniversitesi Örneği ve ĠletiĢim Öğretim Üyesi Doç.Dr. Derya TELLAN Örnek Ünite Sunumu konulu birer sunum yapmıģlardır. Prof.Dr. Kasım KARATAġ baģkanlığında gerçekleģtirilen ikinci oturumda Yrd.Doç.Dr. Kamil ALPTEKĠN bir önceki çalıģtay olan III. Sosyal Hizmet Eğitimi ÇalıĢtayı nda yapılanlar hakkında bilgi vererek çalıģtayda alınan kararlara iliģkin kısa bir sunum yapmıģtır. Daha sonra Prof.Dr. KarataĢ, Avrupa Yükseköğretim Alanı yaratmayı hedefleyen Bologna Süreci hazırlıklarıyla ve YÖK ün belirlediği kapsam ve formatla bağlantılı olarak III. Sosyal Hizmet Eğitim ÇalıĢtayı nda belirlenen sosyal hizmet lisans program yeterlilikleri nin her biri (bilgi, beceri ve yetkinlikler) üzerinde durarak ayrıntılı bir sunum yapmıģtır.

3 Prof.Dr. Ali Rıza ABAY baģkanlığında gerçekleģtirilen çalıģtayın üçüncü oturumunda, ağırlıklı olarak Sosyal Hizmet Eğitiminde Açıköğretim Uygulama Örnekleri ne yer verilmiģtir. Oturumda öncelikle söz alan Doç.Dr. Fatih ġahġn gerek sosyal hizmet eğitiminin gerekse uzaktan eğitimin doğasına iliģkin göz önünde bulundurulması gereken temel konulara kısa ve özet bir Ģekilde değinmiģtir. Ardından Prof.Dr. Veli DUYAN öncelikle sosyal hizmetin bilgi, beceri ve değerleri ile uygulama esasları hakkında bilgi vermiģ; ardından Amerika BirleĢik Devletlerindeki Salisbury Üniversitesi nde (Salisbury State University) sosyal hizmet eğitiminin uzaktan eğitimle nasıl gerçekleģtirildiğini anlatmıģtır. Oturumun son konuģmacısı Prof.Dr. Ali SEYYAR, Almanya daki sosyal hizmet eğitiminin uzaktan eğitimle nasıl gerçekleģtirildiğini verdiği bir örnek (Bachelor of Art: Soziale Arbeit / BASA-online) üzerinden anlatmıģtır. Prof.Dr. Ġlhan TOMANBAY ın baģkanlık ettiği birinci günün son oturumunda Açıköğretim Modelinde Sosyal Hizmet Lisans Programı BileĢenleri üzerinde durulmuģtur. Farklı disiplinlerden katılımcıların eğitim ve uygulama alanına iliģkin bilgi ve deneyimleriyle katkı sağladığı bu oturumda Atatürk Üniversitesi Açıköğretim tarafından hazırlanan taslak lisans programı tartıģılmıģtır. ÇalıĢtayın ikinci gününe beģinci oturumla baģlanmıģtır. Bu oturumda Açıköğretim modelinde sosyal hizmet lisans eğitiminde yer alacak uygulama derslerinin nasıl yapılandırılması gerekir? sorusuna yanıt aranmıģtır. Prof.Dr. Ali SEYYAR baģkanlığında gerçekleģtirilen bu oturumda sosyal hizmet lisans eğitiminde uygulamalı derslerin önemi vurgulanmıģ, iyi planlamadan ve yeterince süpervizyon alınmadan yapılacak alan uygulamalarının öğrencilerin geliģimini ve mesleki yeterliliğini olumsuz yönde etkileyebileceğine dair kaygılar katılımcılar tarafından dile getirilmiģtir. Sosyal hizmet örgün eğitiminde yürütülen uygulama derslerinin nasıl gerçekleģtirildiği iki farklı bölümdeki örnekler üzerinden Prof.Dr. Veli DUYAN ve Prof.Dr. Kasım KARATAġ tarafından anlatılmıģtır. Bu doğrultuda açıköğretim modelinde sosyal hizmet uygulama derslerine iliģkin görüģ ve öneriler tartıģılmıģtır. Prof.Dr. Sevil ATAUZ baģkanlığında gerçekleģtirilen son oturumda ÇalıĢtayın sonuç bildirgesinin hazırlanması için tüm katılımcılardan kısa ve özet bir Ģekilde son değerlendirmeleri alınmıģtır. Katılımcılardan Öğr.Gör.Dr. Uğur ÖZDEMĠR kiģisel değerlendirmelerde bulunmuģ, bu değerlendirmelerini yazılı olarak da oturum baģkanına sunmuģtur.

4 Daha sonra, gelecek çalıģtayın nerede ve hangi kurumun ev sahipliğinde yapılacağı konusuna geçilmiģtir. Önce Yalova Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Sosyal ardından da Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, V. Sosyal Hizmet Eğitimi ÇalıĢtayı na ev sahipliği yapmak üzere aday olduklarını açıklamıģlardır. ÇalıĢtaydan çıkan sonuçlar ve Atatürk Üniversitesi Açıköğretim bünyesinde kurulan Sosyal Hizmet Lisans Programı üzerine katılımcıların yapmıģ oldukları öneriler aģağıdaki Ģekilde maddeleģtirilmiģtir: 1. Temel baģvuru kaynakları olarak uluslararası standartlar, III. Sosyal Hizmet Eğitimi ÇalıĢtayı nda belirlenen program yeterlilikleri ve ülkemizin sosyal hizmet alt yapısal unsurları (yeni kurulan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, mevcut kuruluģlar, sosyal hizmet bölümleri, sosyal hizmet uzmanı, sosyal hizmet akademisyeni vb.) gözetilerek hazırlanmıģ ve buna göre planlı bir Ģekilde kontenjanı belirlenmiģ olma koģuluyla bir sosyal hizmet lisans eğitim programının açıköğretim modeliyle ülkemizde de verilebileceği katılımcılar tarafından ifade edilmiģtir. 2. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Sosyal Hizmet Lisans Öğretim Programında müdahale yöntemleri derslerine yer verilmesi, kiģisel ve mesleki geliģime olanak sağlayacak derslerin sayı ve çeģidinin artırılması; programın dayandığı model ve yaklaģımın netleģtirilmesi, program geliģtirme ve değerlendirme sürecini yönetmek üzere sosyal hizmet alanında yetkin akademisyenlerden oluģan bir komisyonun oluģturulması katılımcılar tarafından gelen öneriler arasında yer almıģtır. 3. Programda yer alan teorik derslerin uzaktan eğitim tekniği ile verilebilmesi bakımından Atatürk Üniversitesi Açıköğretim nin yeterli teknolojik donanıma sahip olduğu gözlenmiģtir. 4. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Sosyal Hizmet Lisans Programı 1000 kiģi olarak belirlenen kontenjanla eğitim-öğretim yılında eğitim faaliyetine baģlayacaktır. Katılımcıların bir kısmı, Ülkemizin sosyal hizmetler alanında mevcut kurumları ve bu kurumlarda çalıģan sosyal hizmet uzmanı sayısını dikkate alarak belirlenen kontenjanın fazla olduğuna iliģkin tespitlerde bulunmuģlardır. Özellikle uygulama sürecinin dikkatli bir Ģekilde izlenerek alınacak dönütler çerçevesinde öğrenci kontenjanının yeniden değerlendirilmesi gerektiğini belirtmiģlerdir.

5 5. Sosyal hizmetin müdahale düzeylerine göre (birey, aile, grup, örgüt ve toplum) mesleki becerileri kazandırmaya yönelik olarak Programda yer alan uygulama derslerinin (Blok Uygulama I ve Blok Uygulama II) nasıl verileceği konusunda ayrıntılı düzenlemelere ve izleme için standart ölçme araçlarına ihtiyaç olduğu, sürecin akademik danıģmanlarca yüz yüze görüģmelerle denetlenebilecek Ģekilde yönetilmesine imkân verecek düzenlemelere ihtiyaç olduğu vurgulanmıģtır. 6. Katılımcılardan bir kısmı Programda yer alan uygulama derslerinin nasıl yapılması gerektiğine iliģkin bir takım öneriler geliģtirmiģlerdir. Örneğin, (ilk örnek çıkarıldı) öğrencinin uygulama yerini kendisinin belirlemesine olanak tanımak, uygulama alanlarını sınırlı tutmak, iller bazında Ģubeler kurmak ve uygulamaları Ģubelerce denetim altında bulundurmak vb. Program koordinatörü Prof.Dr. AltaĢ tüm önerileri dikkatle not aldığını ve Fakülte kurullarında bu önerilerin değerlendirileceğini ifade etmiģtir. 7. Açıköğretim Dekanlığı tarafından Programdaki uygulama derslerini yapılandırmak üzere bir bilim kurulu oluģturulması ve bu kurulun Programda yer alan dersler çerçevesinde uygulama derslerinin içeriğini hazırlamanın yanı sıra, uygulamayı gerçekleģtirecek eğitsel ve kurum danıģmanlarına süpervizyon eğitimi sağlanması da öneriler arasında yer almıģtır. 8. Programda kullanılacak yazılı ders materyallerinin sosyal hizmet alanında yetkin akademisyenlere hazırlatılması önerilmiģtir. 9. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Sosyal Hizmet Programı nı geliģtirmek, olgunlaģtırmak ve desteklemek üzere Atatürk Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler bünyesinde açılmıģ; ancak aktif olarak örgün eğitim faaliyetine baģlamamıģ olan Sosyal nün akademik kadrosunun sosyal hizmet alanında yetkin akademisyenlerce oluģturularak bir an önce aktif hale getirilmesi önerilmiģtir. 10. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim, Sosyal Hizmet Programı nı uygulamaya geçirmeden önce iģbirliği sürecini baģlatmıģ olması olumlu karģılanmıģ ve bu iģbirliğinin programın uygulama sürecinin tüm aģamalarında devam etmesi gerektiği temennisi ifade edilmiģtir.

6 Ek 1 IV. SOSYAL HİZMET EĞİTİMİ ÇALIŞTAYI KATILIMCILAR LİSTESİ KURUMU 1 Abant Ġzzet Baysal Üniversitesi Fen-Edebiyat Sosyoloji Bölümü 2 Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Özürlü ve YaĢlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü 3 Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü 4 Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Sosyal 5 Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Sosyal 6 Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Dekanı ADI-SOYADI Prof. Dr. Y. Mustafa KESKĠN Dr. Sermet BaĢaran Uzm. Ahu Meryem TURĞUT Prof. Dr. Veli DUYAN Yrd.Doç.Dr. Eda PURUTÇUOĞLU Prof. Dr. Üstün ÖZEN 7 Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Dekan Yrd. Yrd. Doç. Dr. Selçuk KARAMAN 8 Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Sosyal Hizmet Lisans Program Koordinatörü Prof. Dr. Nurullah ALTAġ 9 Atatürk Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Doç. Dr. Sevtap ÜNAL 10 Atatürk Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Sosyal Prof. Dr. Turan ÖNDEġ 11 Atatürk Üniversitesi ĠletiĢim Doç. Dr. Derya TELLAN 12 Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Yrd. Doç. Dr. Adnan KÜÇÜKOĞLU 13 Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Yrd. Doç. Dr. Mustafa MACĠT 14 Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Yrd. Doç. Dr. Ġsmail ARICI 15 Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Yrd. Doç. Dr. Ġsmail BULUT 16 Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim ArĢ. Gör. M. Fatih AY 17 Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Sekreteri Metin SAYGILI 18 Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Psikoloji Bölümü 19 Dicle Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Sosyal 20 Düzce Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Sosyal 21 Düzce Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu HemĢirelik Bölümü 22 Düzce Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Sosyal 23 Hacettepe Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Sosyal Doç. Dr. Üzeyir OK Yrd. Doç. Dr. Rıfat BĠLGĠN Doç. Dr. Fatih ġahġn Yrd. Doç. Dr. Fatma EKER Yrd. Doç. Dr. Kamil ALPTEKĠN Prof. Dr. Ġlhan TOMANBAY

7 24 Hacettepe Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Sosyal 25 Hacettepe Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Sosyal 26 GümüĢhane Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Sosyal 27 Maltepe Üniversitesi Fen-Edebiyat Sosyal 28 Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü Tıbbi Sosyal Hizmetler ġube Müdürlüğü 29 Sakarya Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler ÇalıĢma Ekonomisi Bölümü 30 Sakarya Üniversitesi Fen-Edebiyat Sosyal 31 Süleyman Demirel Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Sosyal 32 Yalova Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Sosyal 33 Yalova Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Sosyal 34 Yalova Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Sosyal Dr. Uğur ÖZDEMĠR Prof. Dr. Kasım KARATAġ Öğr. Gör.Ahmet Burhan ÇAKICI Prof. Dr. Sevil ATAUZ Mehmet KürĢat ALDEMĠR Prof. Dr. Ali SEYYAR Yrd. Doç. Dr. Yusuf GENÇ Yrd. Doç. Dr. Ömer Faruk ÜNAL Prof. Dr. Ali Rıza ABAY Doç. Dr. Musa ġahġn Yrd. Doç. Dr. Recep YILDIZ