Bir Akut Pestisit İntoksikasyonu Salgını İncelemesi; Kahramanmaraş Vali Saim ÇOTUR Yatılı İlköğretim Bölge Okulu, Mayıs 2008

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Bir Akut Pestisit İntoksikasyonu Salgını İncelemesi; Kahramanmaraş Vali Saim ÇOTUR Yatılı İlköğretim Bölge Okulu, Mayıs 2008"

Transkript

1 Araştırma/Research Article TAF Prev Med Bull 2009; 8(3): Bir Akut Pestisit İntoksikasyonu Salgını İncelemesi; Kahramanmaraş Vali Saim ÇOTUR Yatılı İlköğretim Bölge Okulu, Mayıs 2008 [An Investigation of an Acute Pesticide Intoxication Outbreak; the Vali Saim ÇOTUR RBPES, Kahramanmaraş, May 2008] ÖZET AMAÇ: Bu çalışmada Kahramanmaraş Merkez Karacasu beldesi Vali Saim ÇOTUR Yatılı İlköğretim Bölge Okulu nda Mayıs 2008 de meydana gelen pestisit intoksikasyonu salgını sırasında ve sonrasında yapılan inceleme ve müdahaleleri sunmak amaçlanmıştır. YÖNTEM: Araştırma bir salgın incelemesi olup çalışmada hastalar, hastaların aileleri, okulun yönetici ve öğretmenleri ile yapılan yüz yüze görüşmeler, sağlık kuruluşlarının ve okulun kayıtları ile laboratuar çalışmaları kullanılmıştır. BULGULAR: Olgular ilk olarak 5 Mayıs 2008 tarihinde ortaya çıkmaya başlamıştır. Salgın sürecinde 51 pestisit intoksikasyonu olgusu saptanmış, ölen olmamıştır. Hastaların tümü Vali Saim ÇOTUR YİBO öğrencisidir. Okulun 1695 öğrencisi bulunmaktadır. Bütün olguların 35 i (%68,6) kız, 16 sı (%31,4) erkek öğrenciydi. Olguların ortanca yaşı 11 (min=8, max=14) idi. İntoksikasyon olguları %84,3ü en olarak 11 yaşındaydı. İntoksikasyon nedeni, okulun içme suyuna tarım ilacı (pestisit) bulaşması olarak tespit edilmiştir. SONUÇ: Pestisit zehirlenmelerinin önlenebilmesi için, özellikle kırsal kesimde bu ilaçlarla yapılan uygulamaların olabildiğince dikkatli yapılması gerekmektedir. İnsan ve çevre sağlığı için en az düzeyde toksik, zararlılara en etkili ve ruhsatlı maddeler kullanılmalı, özellikle çocuklar gibi duyarlı kişiler ilaçlama yapılan ortamdan uzaklaştırılmalıdır. Bölge yöneticileri ve çiftçilerin tarım ilacı zehirlenmeleri konusunda bilgilendirilmeleri sağlanmalı ve zehirlenmelerin önlenebilmesi için gerekli tedbirlerin alınması yönünde çalışmalar yapılmalıdır. Zehirlenmelerin tedavisinde önemli gelişmeler olmakla birlikte, problemin çözümünde en etkin yöntem koruyucu önlemlerin alınmasıdır. SUMMARY AIM: In this study, it is aimed to explain the causes of the pesticid intoxication occured in the Vali Saim ÇOTUR Regional Boarding Primary Education School in Karacasu district of the province of Kahramanmaraş in May, 2008 and what have been done after the intoxication. METHODS: In the study is an investigation of outbreak. In the study used to face-to-face interviews with patients, parents of patients, menagers and teachers of school and the records of the health foundations and school and the laboratory works. RESULTS: Cases of acute pesticide intoxication first began appearing on 5 May During the course of the pesticide intoxication 51 cases were determined, though there were no fatalities. All cases are students of the Vali Saim ÇOTUR RBPES. It has 1695 students. All cases, 35 (68.6%) were females and 16 (31.4%) males, and median age 11 (min=8, max=14). Intoxication was highest level as 84.3% in cases at the age of 11. The cause of the intoxication was agriculture medicine (pesticide) contamination of the school s drinking water. CONCLUSION: In order to prevent pesticide poisoning, it is necessary to be very careful with pesticide application especially in rural areas. Substances that are least toxic to human and environment, and are licenced and most effective to pests must be used, sensitive people, especially children, must be kept away. More attempts should be made for raising the awereness of zone managers and farmers in order to prevent intoxications. Even if there is important improvement in intoxication management, the most effective method is prevention of poisoning. Şükrü Özgün 1, Ekrem Yıldırım 2, Adem Solmaz 3, Murat Kireçci 3, M. Reha Hüdayioğlu 4 1 Kahramanmaraş İl Sağlık Müdürlüğü, Bulaşıcı Hastalıklar Şubesi, 2 İl Sağlık Müdürlüğü, Trabzon Fatih Devlet Hastanesi, 3 Kahramanmaraş İl Sağlık Müdürlüğü, Gıda ve Çevre Kontrol Şubesi, 4 Kahramanmaraş İl Sağlık Müdürlüğü, İl Sağlık Müdürü. Anahtar Kelimeler: Pestisit, intoksikasyon, salgın, su, kirlenme. Key words: Pesticide, intoxication, outbreak, water, contamination. Sorumlu yazar/ Corresponding author: Şükrü Özgün. Kahramanmaraş İl Sağlık Müdürlüğü, Bulaşıcı Hastalıklar Şubesi, Yörükselim Mah. Gazi Mustafa Kuşçu Cad. No: 56, 46050, Kahramanmaraş, Türkiye. sukruzgun@yahoo.com GİRİŞ Bitkilerin, hastalık yapıcı etkenler, zararlılar ve yabancı otların etkilerinden korunması, ürünün ve ürün kalitesinin arttırılması çalışmaları zirai mücadele olarak adlandırılmaktadır (1). Bu amaçla pek çok yöntem kullanılmaktadır. Bu yöntemler içerisinde ekonomik olması nedeniyle pestisitler en fazla tercih edilen yöntemlerden biridir ve daha uzun yıllar kullanımda olacakları tahmin edilmektedir (1,2). Pestisitler genel olarak toksik etkileri fazla olan maddelerdir. İnsanlar, hayvanlar ve çevre üzerinde akut ve kronik pek çok zararlara neden olmaktadırlar (1,3-5). Bu maddeler için değişik çalışmalarda toksik 199

2 düzeyler belirlenmiş olmakla birlikte akut alınımda her miktar toksik kabul edilmektedir (6). Dünyada değişik kimyasal formülasyonlarda, her yıl 1,5-2,6 milyon ton civarında pestisit üretilmekte ve bu 31 milyar ABD doları civarında bir ticari hacim oluşturmaktadır (7-9). Türkiye de formülasyon olarak pestisit kullanımı ton civarındadır ve pestisit pazarı yıllık 250 milyon doları bulmaktadır (10,11). İntoksikasyona neden olabilen bu maddeler vücuda, cilt, gıda, su ve hava yoluyla alınmaktadır (12). İçme ve kullanma sularının kontaminasyonu etkileyebileceği nüfusun çok geniş olabilmesi nedeniyle önemlidir. Suların kontaminasyonu genellikle tarımsal ilaçlamalardan sonra toprak yüzeyinde kalan pestisitlerin sulama ve yağmur suları ile yüzey akışı şeklinde veya toprak içerisinde aşağıya doğru yıkanmak suretiyle taban suyu ve diğer su kaynaklarına ulaşabilmesi şeklinde olmaktadır (2). Ülkemizde yeraltı suyu kirliliği yeterince takip edilememektedir (13). Türkiye de genel olarak tarım ilacı kullanımı az olmakla birlikte, kalabalık ve turistik potansiyeli yüksek yörelerimiz olan Akdeniz ve Ege bölgelerindeki kullanım Türkiye tüketiminin 2/3 ünden fazlasını oluşturmaktadır. Entansif tarım yapılan bu yörelerdeki pestisit tüketimi birçok gelişmiş ülke ile aynı düzeydedir (1). Kaza ya da intihar amaçlı akut pestisit zehirlenmesi tüm dünyada yaygın görülen önemli bir önlenebilir morbidite ve mortalite sebebidir (14-17). Zehirlenme tedavisinde önemli gelişmeler olmakla beraber, hastalık oluşmadan önce koruyucu önlemlerin alınması her zaman çok daha maliyet etkin olmaktadır (16). Pestisitlere bağlı hastalık ve intoksikasyon sayıları değişik nedenlerden dolayı kesin olarak belirlenememekle birlikte, dünyada yılda yaklaşık 3 milyon ciddi akut pestisit zehirlenmesi olduğu, bunların den fazlasının öldüğü tahmin edilmektedir (18,19). İngiltere de pestisitlerin, zehirlenmeden oluşan ölümlerin %1,1 inden sorumlu olduğu bildirilmektedir (14). Ülkelerin gelişmişlik düzeyi azaldıkça tarım ilacı kullananlarda intoksikasyon oranı artmakta ve fatal seyreden pestisit zehirlenmelerinin %95 i gelişmekte olan ülkelerde meydana gelmektedir (19,20). Ülkemizde de pestisit zehirlenmeleri ile ilgili ayrıntılı istatistiksel veriler bulunmamaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre; 2002 yılında uyuşturucu ve diğer ilaçlar ile zehirlenen , diğer katı ve sıvı maddelerle zehirlenen 7.467, gaz ve buhar ile kaza sonucu zehirlenen kişi hastanede yatarak tedavi sonucu iyileşmiş, bu nedenlerle sırasıyla 137, 79 ve 33 kişi de tedavi sırasında ölmüştür (21). Yıllara göre intoksikasyon etkenleri değerlendirildiğinde ilaç zehirlenmelerinde rölatif bir azalma saptanırken tarımsal-endüstriyel kaynaklı maddeler ile zehirlenmelerde artış görülmektedir (22). Pestisit zehirlenmeleri en çok tarımsal savaşım amaçlı kullanımın yoğun olduğu ilkbahar ve yaz mevsimlerinde ve kırsal kesimde meydana gelmektedir (19,23). Kahramanmaraş nüfusu, 2007 sayımına göre, kişidir. Nüfusun sı (%58,2) şehir merkezinde, i (%41,8) köylerde yaşamaktadır (24). Toplam zirai ürün ekilen alan hektardır (25,26). Kahramanmaraş ilinde sebzecilik çiftçinin önemli gelir kaynağını oluşturmaktadır. Açıkta ve örtü altında yapılan sebze tarımında özellikle ilkbahar ve yaz aylarında yoğun bir şekilde pestisit kullanılmaktadır (25,27,28). Bu çalışmada Mayıs 2008 da Kahramanmaraş Merkez Karacasu beldesi Vali Saim ÇOTUR Yatılı İlköğretim Bölge Okulunda (YİBO) meydana gelen pestisit intoksikasyonu salgını sırasında ve sonrasında yapılan inceleme ve müdahaleleri sunmak, bilinçsiz pestisit kullanımının oluşturabileceği sakıncaları vurgulamak amaçlanmıştır. GEREÇ VE YÖNTEM Bu çalışmada 5 25 Mayıs 2008 tarihleri arasında Kahramanmaraş ili Merkez Karacasu beldesi Vali Saim ÇOTUR YİBO nda görülen su kaynaklı bir salgın incelenmiştir. İl Sağlık Müdürlüğünden Bulaşıcı Hastalıklar Şubesi, Gıda ve Çevre Kontrol Şubesi ve bölge sağlık ocağından görevli kişilerin katılımıyla oluşturulmuş bir ekip bölgeye giderek, incelemelerini yapmış ve olayı tanımlamaya çalışmıştır. Aynı zamanda başvuru yapılan sağlık kurumlarından düzenli olarak hastalarla ilgili bilgiler toplanmıştır. Bölgeye giderken, bakteriyolojik su örneği için steril şişeler, kimyasal örnek şişeleri, kayıt tutmak için gerekli malzemeler, mikrobiyolojik kontaminasyon ihtimali göz önüne alınarak sudaki klor düzeyinin yetersiz olması durumunda kullanılmak üzere klor tabletleri alınmıştır. Günlük olarak ziyaretler yapılmış olup alınan örnekler Kahramanmaraş İli Halk Sağlığı Laboratuarı ve Adana Bölge Hıfzıssıhha Müdürlüğü Laboratuarı na gönderilmiştir. Okul idarecileri, çevre sakinleri ve öğrencilerle görüşülerek, muhtemel etkenler hakkında incelemeler yapılmış, okulun içme ve kullanma suyu kaynağı, bu kaynaktan okulun kısımlarına suyun dağıtımı, okulun 200

3 ve içme suyu şebekesinin yapısı, okulun ve okulun bulunduğu mahallenin çevre şartları, alınan gıdaların ve suyun muhtemel kontaminasyon kaynaklarına maruziyet durumları, yatılı ve evci öğrencilerin gıda alımları, ortak alınan gıda olup olmadığı, hastalanan ve hastalanmayan öğrencilerin cinsiyet, yaş, evci ve yatılı olma durumları hakkında bilgi toplanmıştır. BULGULAR tarihinde sabah saat den sonra olgular görülmeye başlamış ve kısa bir sürede 40 tan fazla öğrenci benzer şikâyetlerle bağlı Sağlık Ocağına ve Kahramanmaraş ili Kadın Hastalıkları ve Çocuk Hastanesine başvurmuştur. Akşama doğru olgu sayısı 51 e ulaşmıştır. Olguların hepsi Vali Saim ÇOTUR YİBO öğrencilerinden oluşmaktadır. Okulda 330 tanesi yatılı toplam 1695 öğrenci eğitim görmektedir. Hastalanan öğrencilerin 6 sı yatılı 45 i gündüzlü öğrencidir. Hastaların yaş ve cinsiyete göre dağılımı tablo 1 de verilmiştir. Tablo 1. Olgularının yaş ve cinsiyete göre dağılımı (Karacasu, Mayıs 2008) Kız Erkek TOPLAM Yaş Sayı % Sayı % Sayı % 8 1 2,9 1 2, ,7 2 3, ,9 1 2, , , , ,6 3 5, ,9 1 2,0 TOPLAM 35 68,6* 16 31,4* ,0 *Satır yüzdesi Hastaların 43 ü (%84,3) 11 yaşındadır ve beşinci sınıfı öğrencisidir. Olayın olduğu gün itibariyle bu sınıfın ilk derslerinin beden eğitimi dersi olduğu ve fiziksel olarak yorulan öğrencilerin bahçe çeşmesinden bolca su içtikleri öğrenciler tarafından belirtilmiştir. Olguların 41 inin (%80,4) ilk başvuru yeri Kahramanmaraş Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesi, 10 unun (%19,6) bölge sağlık ocağıdır. Bu 10 kişi daha sonra Kahramanmaraş Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesi ne sevk edilmişlerdir. Olguların 41 i %80,4 ü kliniklerde yatırılarak, 10 u (%19,6) ise acil serviste izlendiği saptanmıştır. Öğrencilerin 1 i hariç hepsi tarihinde taburcu edilmiş, kalan kişinin de farklı bir hastalık nedeniyle yatırılarak tedavisine devam edildiği belirlenmiştir. Ölüm olmamıştır. Öğrenciler ve okul idaresi ile yapılan görüşmelerde şikâyetlerin öğleden önce saat civarında başladığı anlaşılmıştır. Hastalanan öğrencilerden yatılı olanlar sabah kahvaltısında çay, ekmek, peynir, reçel ve zeytin yemiştir, gündüzlü öğrencilerin ise ortak bir kaynaktan olmamak üzere genel olarak saat 7.30 civarında yaptıkları sabah kahvaltısında çay, ekmek, peynir, yumurta, reçel, zeytin, yoğurt, süt, kaymak v.b. yedikleri belirlenmiştir. Hastalanan 3 öğrenci saat 8.45 civarında ekşi denilen genel olarak ekşi tadı olan meyvelerin tohumlarının kurutulmasıyla elde edilen bir yiyecekten yediklerini ifade etmiştir. Fakat aynı yiyecekten yemiş olan diğer öğrencilerde ve yiyeceği okula getiren öğrencinin ev halkında her hangi bir şikâyet oluşmamıştır. İntoksikasyon lu olgulardan gündüzcü olan 41 kişinin evlerinde ve diğer mahalle sakinlerinde benzer olguya rastlanmamıştır. Okul kantininde simit bisküvi meyve suyu benzeri yiyecek ve içecekler satılmaktadır. Satılan ürünlerin ambalajlı ve miadlarının geçmemiş olduğu gözlenmiştir. Okul idaresinden alınan bilgiye göre olay günü okulda seyyar satıcı olmamıştır. Pansiyon yemekhanesinin genel durumu temiz ve sıhhi görünümdedir. Hastalanan öğrencilerin tümü okul bahçesi ve/veya katlardan su içtiklerini ifade etmiştir. Ayrıca olguların hepsi yakınmalarından önce tat, görünüm ve koku yönünden olumsuz nitelendirilebilecek bir yiyecek yemediklerini, 6 sı ise okul musluklarından içtikleri suda içim sonrasında benzin kokusuna benzer koku aldıklarını ifade etmişlerdir. Olgu tanımı karın ağrısı, bulantı ve kusmadan oluşmaktadır. Olgularda ishal bulunmamaktadır. Su içimi sonrası şikâyetlerin başlama süresi olguların %45,1 inde 30 dakika 1 saat arasında sürmüştür (Tablo 2). Tablo 2. Olguların su içme ve şikâyetlerinin başlangıç saatleri arasında geçen süre (Karacasu, Mayıs 2008) Süre Sayı % 30 dakikadan az 17 33,3 30 dk-1 saat 23 45,1 1-2 saat 11 21,6 TOPLAM ,0 Olguların hepsi şikâyetlerinin başlamasını takip eden en geç 1 saat içinde sağlık kurumuna başvurmuştur. Olguların salgın oluşturup oluşturmadığının ayırımının yapılması verilecek sağlık hizmetleri, olayın gelişiminin değerlendirilmesi ve kontrol altına alınabilmesi yönünden önemlidir. Bu amaçla yıl 201

4 içinde ve önceki yıllarda aynı döneme ait okul öğrenci sevkleri ve sağlık ocağı kayıtları incelenmiş olup benzer olgu yığılmalarına rastlanmamıştır. Okul idaresinden 2007 yılının nisan-mayıs aylarında değişik nedenlerle ortalama olarak 3 4 öğrenci/gün (en az 0 en çok 11) rahatsızlığını belirtip sevk almıştır yılı aynı döneminde de benzer sayıda öğrenci farklı şikâyetlerle sevk alırken pazartesi günü hepsi yaklaşık olarak aynı tabloyu gösteren 51 çocuğun varlığı olayın bir salgın olduğunu göstermektedir. Aynı dönemde diğer okullardan olgu tanımına uyan hasta bildirimi olmamıştır. Okul İl Sağlık Müdürlüğü Bulaşıcı Hastalıklar Şubesi, Gıda ve Çevre Kontrol Şubesi ve bölge sağlık ocağının katılımıyla oluşturulan bir ekip tarafından günlük olarak ziyaret edilerek olayın gelişimi ve olgu tanımına uyan kişiler taranmıştır. Olayın ikinci gününde 4 olgu tespit edilmiş fakat inceleme sonrasında bu kişilerin yeni olgu olmayıp birinci gün hastalanan olgulardan oldukları belirlenmiştir. Takip eden günlerde yeni olguya rastlanmamıştır. Bu bilgiler ışığında salgın eğrisi de incelenerek tek kaynaklı bir salgın olduğu düşünülmüştür (Şekil 1). O lg u Say ı s Şekil 1. Salgın Eğrisi Zaman Okulun içme ve kullanma suyu okul bahçesine açılan bir kuyudan sağlanmaktadır. Kuyudan alınan su okul pansiyonunun yanında bulunan iki gözlü yaklaşık 150 ton kapasiteli bir depoya aktarılarak okul şebekesine verildiği belirlenmiştir. Kuyu suyu yalnız okul birimlerinde kullanılmaktadır. Klorlama sistemi mevcut değildir. İçme suyu temin edilen kuyuya yaklaşık 10 metre mesafede kanalizasyon şebekesine ait rögar kapağının bulunduğu ve havanın yağışlı olmamasına karşın, okul bahçesinin dış duvarı ve rögarın etrafındaki çukurluklarda ıslaklıklar ve pis bir kokunun mevcut olduğu belirlenmiştir. Kuyunun kapak çevresindeki beton zeminde kırık ve çatlaklar bulunduğu, deponun ise zemin ve iç yüzeyinin sıvalı olduğu, deponun dıştan gelebilecek kirlenmelere karşı pencere camlarının olmadığı belirlenmiştir. Okulun dışında bulunan Karaziyaret mahallesinin genel çevre durumuna bakıldığında mahallede yoğun bir şekilde büyük baş hayvan besiciliği yapılmakta olduğu, çöplük ve gübreliklerin gelişigüzel etrafa dökülmüş olduğu görülmüştür. Mevcut içme suyu kuyusu etrafında çöplük ve gübrelik bulunmamaktadır. Meskenler genel olarak tek katlı ve sıvasızdır. Bölge tarımsal faaliyetin yoğun olduğu bir bölgedir ve okulun etrafında geniş tarım arazileri bulunmaktadır. Bu arazilerde ilaçlama ve gübreleme dönemlerinde bol miktarda tarım ilacı ve kimyasal gübre kullanılmakta olduğu bilinmektedir tarihinde sabahın erken saatlerinde de ilaçlama ve sonrasında sulama yapıldığı, bol miktarda sulama suyunun okul çevre duvarı etrafından geçtiği ve yer yer göllenmelerin olduğu çevre sakinleri ve okul idarecileri tarafından belirtilmiştir. Yapılan inceleme ve okul idaresinin verdiği bilgiye göre çevre duvarı dışındaki toprağın gevşek ve su geçirir özellikte olduğu görülmüş olup bu alan okul kuyusunun yaklaşık 2 metre yakınından teğet geçmektedir. Mikrobiyolojik veya kimyasal bir bulaş olabileceği göz önüne alınarak okulun içme ve kullanma suyundan depo girişi ve lavabolardan ikişer adet olmak üzere numune alınmış olup ayrıca Karaziyaret mahallesinden de kimyasal ve mikrobiyolojik numune alınmıştır. Okul suyundan ve yiyecekler açısından sabah kahvaltısında verilen ekmek, reçel, zeytin ve peynirden numuneler alınarak Adana Bölge Hıfzıssıhha Merkezine mikrobiyolojik ve toksikolojik analiz için gönderilmiştir. Bu bulgular ışığında tarihi itibariyle il umumi hıfzıssıhha meclisi toplanarak okulun tarihleri arasında iki gün süreyle tatil edilmesine karar verilmiş, içme ve kullanma suyunun analiz sonuçları çıkıncaya kadar tüketime verilmesi engellenmiş, okulun içme ve kullanma suyunun Karacasu Beldesi şebekesinden sağlanması ve gerekli durumlarda ambalajlı su veya tankerlerle sağlıklı su temini kararlaştırılmıştır. Okul suyunun kullanımının durdurulmasından sonra yeni olguya rastlanmamıştır. Klinisyenlerden alınan bilgiye göre özellikle ilaçlama dönemlerinde pestisit zehirlenmeleri tekli 202

5 olgular şeklinde bölgede görülmektedir. Hasta öğrencilerin muayenesi sonucunda kliniğin ortak kullanım maddesi olan okul suyu alımından kısa süre sonra gelişmesi ve bazı öğrencilerin suda içim sonrasında koku hissettiklerini belirtmesi nedeniyle bakteriyolojik yanında toksik nedenlerinde göz önüne alınması gerektiği düşünülmüştür. Hastalığın Tanısının Kesinleştirilmesi, Kaynak ve Bulaşma Yolunun Saptanması tarihi itibariyle yapılan incelemede depo çıkışından alınan numunede suda klor bulunmadığı tespit edilmiştir. Mahallenin üç farklı noktasından yapılan ölçümlerde ise 0,3 ppm lik klora rastlanmıştır. Mikrobiyolojik veya kimyasal bir bulaş olabileceği göz önüne alınarak okul ve mahalleden numuneler alınarak Kahramanmaraş halk sağlığı laboratuarında incelenmiştir. Okulun içme ve kullanma suyundan depo girişinden alınan bakteriyolojik numune 100 cc de 0 (sıfır) koliform bakteri sonucuyla temiz kabul edilmiş, fizikokimyasal numunede ise tortu tespit edilmiştir. Lavaboların birinde ise 100 cc de 9 (dokuz) koliform bakteri sonucuyla kirli kabul edilmiş, bu lavabodan alınan fizikokimyasal ve diğer lavabodan alınan her iki numune hastalık etkeni tespit edilememiştir. Mahalleden alınan numuneler ise bakteriyolojik üreme olmamıştır tarihi itibariyle hastaların takibinin yapıldığı Kahramanmaraş Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesinden alınan raporda hastalığın içme suyuna karışmış bir kimyasal tarafından oluşturulmuş olabileceği belirtilmiştir. Olguların büyük çoğunluğunun sabah, öğle ve akşam yemeklerini kendi evlerinde yemiş olması, düğün, davet, toplantı gibi okul suyundan içme haricinde toplu organizasyonlarda yemek yemediklerinin saptanmış olması, yine tadı, görünümü, kokusu uygun olmayan yiyecek yemediklerinin öğrenilmesi olayın su kaynaklı olduğunu göstermektedir. Tüm olgular okul öğrencisidir ve ortak kullanım olarak okul suyundan başka şüpheli gıda veya maruziyet tanımlanmamaktadır. Tarım arazilerinin ilaçlanma dönemi olması, bazı çocukların içme suyunda şüpheli koku tarif etmesi, uzman raporunda hastaların kliniklerinin kimyasal maddeyle zehirlenme düşündürdüğünün belirtilmesi, bakteriyolojik analizlerin olayı açıklamaması ve olay günü sabah erken saatlerde okul çevresindeki tarım arazilerinde sulama yapılmış olması ve sulama sonrasında suyun kuyuya yakın mesafeden geçtiği ve göllenmelerin oluştuğu, zeminin gevşek yapıda olduğunun anlaşılması ve olguların da eş zamanlı olarak yalnızca okulda ortaya çıkması nedeniyle tarımsal ilaçların kuyu suyunu kontamine etmesiyle oluşan zehirlenme düşünülmüştür. İlaçlı sulama suyuna maruziyetin kesilmesi, kuyu suyunun kullanıma kapatılması sonucunda olgu görülmemesi, sonrasında alınan bakteriyolojik numunelerde de üreme olmaması bu durumu desteklemektedir. Sonuç olarak, Adana Bölge Hıfzıssıhha Müdürlüğünce verilen rapora göre içme ve kullanma suyunun temin edildiği kuyu çıkışından alınan numunede fosforlu insektisit kalıntısına rastlanmıştır. Bu maddenin okul etrafında bulunan tarım arazilerinde yapılan ilaçlama çalışmaları sonrasında sulama suyuyla taşınarak, okulun içme ve kullanma suyunu sağlayan kuyuyu kontamine ettiği sonucuna varılmıştır. Öğrencilerde meydana gelen karın ağrısı, mide bulantısı ve baş ağrısı gibi belirtilere bu kimyasal maddenin sebep olduğu anlaşılmıştır. Diğer besin maddelerinde ve Karacasu belediyesi şebekesinden alınan numunelerde toksik maddeye rastlanmamıştır. Yapılan Çalışmalar Milli Eğitim Müdürlüğü, Karacasu Belediyesi, Tarım İl Müdürlüğü, İl Jandarma Komutanlığı ve okul idaresiyle birlikte sektörler arası işbirliği kapsamında çalışmalar yürütülmüştür. İçme suyu temin edilen kuyu etrafındaki çatlak ve kırıklar itibariyle betonlanarak tamir edilmiş, kuyuya yakın yol üzerindeki rögar kapağından sızma olmayacak şekilde bakımları yapılmıştır. Yine kuyuya yakın yol üzerinde okul ihata duvarı boyunca dışarıdan gelebilecek yağmur ve sulama sularının sızmasını önleyecek şekilde üzerine kaldırım ve bordür taşı döşenmiş ayrıca su deposu tahliye edilerek dezenfekte edilmiştir. Klorlama sisteminin gerekliliği belirtilmiş ve okul idaresi tarafından da yeni döneme sistemin yetiştirileceği ifade edilmiştir. Kuyu suyunun kullanımdan men edildiği dönem içerisinde belediye tarafından tankerlerle su temini yapılmıştır. Gerekli önlemler alındıktan sonra alınan kimyasal ve mikrobiyolojik su numuneleri Adana Bölge Hıfzıssıhha Müdürlüğünce tarihinde yapılan analizlerde temiz bulunmuştur. Konu hakkında ilgili kurumlara bu tür kimyasalların kontrollü ve bilinçli bir şekilde toplum ve çevre sağlığına zarar vermeyecek şekilde kullanımının sağlanması için bölgede tarımsal faaliyetlerle uğraşanlara gerekli eğitimin verilmesi ve bu konuda gerekli her türlü önlemin alınması yönünde bilgi verilmiştir

6 TARTIŞMA Ülkemiz dâhil olmak üzere pek çok ülkede kimyasal zirai mücadelenin yanlış uygulanması sonucu oluşan ve çok tehlikeli boyutlara varabilen zehirlenmeler ve çevre problemleri bildirilmektedir (1,3-5). Çalışmamızda kısa süre içerisinde 51 kişi hastalanmış ve hastaneye başvurmuştur. Bu durum hatalı pestisit uygulamasının insan hayatı üzerinde olumsuz etkilerinin ne kadar önemli olduğu ve bu konuda yapılacak çalışmaların ve alınacak tedbirlerin gerekliliği hakkında fikir verici olmaktadır. Samsun da yapılan bir çalışmaya göre pestisit zehirlenmeleri en çok Ağustos (%21,7) ve Temmuz (%18,3) ayları ile yaz (%55,0) ve ilkbahar (%25,0) mevsiminde meydana gelmiştir (19). Bu dönemler tarımsal savaşım amaçlı pestisit kullanım dönemleridir. Aynı çalışmada olguların %18,3 ü şehir merkezi, %35,0 i ilçe merkezi ve %46,7 si ise köyde yaşamaktadır (19). Görüldüğü gibi olguların çoğunluğu eğitim ve sağlık hizmetlerine ulaşımın daha az olduğu kırsal kesimde oluşmaktadır. Tarımsal ilaç kullanım oranlarının artmasına paralel olarak tarımsal kaynaklı maddeler ile zehirlenmelerde artış görülmektedir (22). Ülkemizde pestisit kullanımının artarak devam edeceği düşünüldüğünde pestisit intoksikasyonu olgu ve salgınlarıyla daha fazla karşılaşacağımız ve değişik düzeylerde etkilenimlerin giderek artacağı anlaşılmaktadır. Olguların sağlık kurumuna başvuru süresi zehirlenme olgularında hayati öneme sahiptir. Bu açıdan salgının başlangıcından itibaren hastalar sağlık hizmetine hızlı bir şekilde ulaşmışlardır. Burada olayın meydana geldiği okulun sağlık ocağına ve kent merkezine yakın olması ve ulaşım imkânlarının bulunması etkili olmuştur. Bu çalışmada da etken maddenin organik fosforlular grubu pestisit olduğu anlaşılmıştır. Ülkemizde 2002 yılında en yoğun tüketilen 5 insektisit de oldukça zehirli olan organik fosforlu bileşiklerdir. Bu dönemde tüketilen insektisitlerin % ünü ( em, kg/l) organofosfatlar oluşturmaktadır (1) yılında Kahramanmaraş ta ,5 kg ı organik fosforlular grubundan olmak üzere kg pestisit tüketilmiştir (25). İlaçlama çalışmalarına başlamadan önce çevrenin etkilenmesini minimuma indirmek için tedbirler alınmalı bölge idarecileri ve ilgili kişiler bilgilendirilmelidir. Su ve hava kirlenmesi açısından dikkatli olunmalı, toplu yaşam alanlarının etkilenmesi engellenmelidir. Bunun yapılabilmesi için ilaçlamayı yapacak kişilerin pestisitlerin zararları ve oluşabilecek durumlar hakkında bilgili ve duyarlı olmaları gerekmektedir. Ayrıca tarım arazilerinde ve diğer amaçlı pestisit kullanımının yoğun olduğu bölgelerin yöneticilerinin de konu hakkında bilgili ve duyarlı olmaları ve ilgili kurumlar tarafından bilgilendirilmeleri gerekmektedir. İlaçlama çalışması yapılırken yukarıda belirtilen önlemlerin yeterli alınmadığı çalışmamızda da görülmüş olup bu durum konu hakkında yeterli bilgi ve duyarlılığın mevcut olmadığını göstermektedir. Ruhsatsız ve asgari standart malzeme ve yöntemlere uyulmadan inşa edilen ve zamanla bakım ve takipleri yapılmayan su kuyuları bölgede tarımsal faaliyetlerin fazla olması nedeniyle mikrobiyolojik kontaminasyon yanında kimyasal kontaminasyona da açık durumdadır. İncelemelerimizde de okul kuyusunun risk faktörleri taşıdığı görülmüş olup, sonrasında okul idaresi tarafından tamir ve bakımı sağlanmıştır. Çocuk ve gençler zehirlenme olaylarından daha fazla etkilenmektedir. Bizim incelememiz sonucunda da bu durum açık olarak ortaya çıkmaktadır. Olayın meydana gelişinden itibaren çocuklarda rahatsızlıklar görülmesine rağmen hiçbir okul öğretmeni ve diğer erişkin personelde olgu oluşmamıştır. SONUÇ VE ÖNERİLER Salgın nedeni olarak tarım arazilerinde yapılan ilaçlama çalışmaları sonrasında fosforlu insektisitlerin sulama suyuyla taşınarak, okulun su kuyusunu kontamine etmesi bulunmuştur. Hastalar sağlık hizmetine kısa sürede ve hızlı bir şekilde ulaşmış ve sektörler arası işbirliği ve salgın kontrolü çalışmaları sonucunda yeni olgu saptanmamıştır. Salgında yalnızca okul öğrencileri etkilenmiştir. Bu gibi olayların önlenebilmesi ve toplum ve bireylerin korunabilmesi amacıyla ilgili kurumların halkın eğitimi ve alınabilecek tedbirler açısından sektörler arası işbirliği çerçevesinde çalışmaları gerekmektedir. Tarım çalışanları ve pestisit uygulayıcıları konu hakkında eğitilmelidir. Pestisitler sadece bu konuda sertifika sahibi kişilerce uygulanabilmelidir. Su havzalarındaki tarım arazilerinde gübre ve pestisit kullanımı sınırlandırılmalıdır. Zirai mücadele ilaçlarının satışlarının reçeteye tabi tutulması çalışmaları yaygınlaştırılmalıdır. Uzun vadede ise pestisit kullanımı azaltılmalı ve alternatif mücadele yöntemleri kullanılmalıdır. Tarım arazilerinin ve pestisit kullanımının yoğun olduğu illerde halk sağlığı laboratuvarları tarım ilacı analizleri açısından güçlendirilmelidir

7 Kuyu sularından yararlanılan bölgelerde kuyular kayıt altına alınmalı, bu kayıtlar için DSİ ve il özel idarelerince verilen kuyu ruhsatları esas alınmalı, ruhsatsız kuyu kullanımına müsaade edilmemelidir. Her basamakta çalışan hekim ve diğer sağlık personelinin bu tip hastalıklar ve risk grupları hakkında duyarlı olmaları gerekmektedir. Teşekkür: Kahramanmaraş İl Sağlık Müdürlüğü Gıda ve Çevre Kontrol Şubesi çalışanlarına, İl Jandarma Komutanlığı görevlilerine, Kahramanmaraş Tarım İl Müdürlüğü Bitki Koruma Şube Müdürü Sayın Hüseyin GÖK e, Karacasu Beldesi Vali Saim ÇOTUR YİBO idareci ve öğretmenlerine katkılarından dolayı teşekkür ederiz. KAYNAKLAR 1. Delen N, Durmuşoğlu E, Güncan A, Güngör N, Turgut C, Burçak A. Türkiye de Pestisit Kullanımı, Kalıntı ve Organizmalarda Duyarlılık Azalışı Sorunları. Ankara. Türkiye Ziraat Mühendisliği 6. Teknik Kongre, 2005; s Pestisitlerin İnsan ve Çevre Üzerine Etkileri. Ankara. Doğa İnsan İşbirliği Derneği, ler/pestisitler.doc. [Erişim tarihi: ]. 3. Dıgrak M, Özçelik S. Bazı Pestisitlerin Saccharomyces Cerevisiae WET 136 Tarafından Parçalanması. Ekoloji. 1998; 7(28): US. Environmental Protection Agency (US EPA) Indoor Air Quality. Washington DC. hi: ]. 5. Pesticide Usage in the United States: History, Benefits, Risks, and Trends. Clemson University Department of Entomology, Soils, & Plant Sciences. Pesticide Information Program. Athens, Georgia._1996._http://entweb.clemson.edu/pestic id/program/srpiap/pestuse.pdf. [Erişim tarihi: ]. 6. Tunçok Y, Kalyoncu Nİ. Tarım ve Böcek İlaçlarıyla Zehirlenmeler T.C. Sağlık Bakanlığı Birinci Basamağa Yönelik Zehirlenmeler Tanı ve Tedavi Rehberleri SB. RSHMB. Hıfzısıhha Mektebi Müdürlüğü, Bakanlık Yayın Numarası: 712. HM Yayın No: SB-HM-2007/14. s Willoughby OH. Farm chemicals handbook 99. Meister RT ed. USA. Meister Publishing Company, McKenzie W. Agrochemical service: the world market in In: Annual review of the Crop Protection Association. Peterborough: Crop Protection Association, Pesticide Action Network North America (PANNA) PANNA: World and U.S. Agrochemical Market in San Francisco, CA _http:// p_ dv.html. [Erişim tarihi: ]. 10. Nükleer ve Kromatografik Tekniklerle Pestisit Kalıntılarının Analiz Edilmesi. Turkiye Atom Enerjisi Kurumu, Ankara Nükleer Tarım ve Hayvancılık Araştırma Merkezi, Nükleer Tarım Bölümü._Ankara._2005._http://kutuphane.taek.go v.tr/internet_tarama/dosyalar/cd/4115/pdf/135.pdf. [Erişim tarihi: ]. 11. Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehmet Mehdi Eker in TBMM Genel Kurulu nda Rusya Ile Yaşanan Yaş Meyve Sebze Sorunu İle İlgili Yaptigi Konuşma Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. Ankara _http:// intisi.asp?ay=6&yil=2008&id=1505. [Erişim tarihi: ]. 12. Managing Pesticide Poisoning Risk and Understanding the Signs and Symptoms. Institute of Agriculture and Natural Resources at the University of Nebraska-Lincoln. Lincoln, NE _http:// 2505/build/ec2505.pdf. [Erişim tarihi: ]. 13. Filibeli A. İçmesuyu Koruma Havzalarının Kirlenmeye Karşı Korunması. Su Kirlenmesi Kontrolü Dergisi. 1999; 9(2): Acute pesticide poisoning: a proposed classification tool. Bulletin of the World Health Organization._Geneva._2001._http:// /bulletin/volumes/86/3/ /en/print.html. [Erişim tarihi: ]. 15. Atabek ME, Pirgon Ö. Pesticide Poisoning In Children Turkiye Klinikleri J Pediatr Sci. 2006, 2(5): İnsektisitler ve Pestisitler. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji Anabilim Dalı. Adana _http://lokman.cu.edu.tr/anestezi/reanimasy onnot/zehirlen.htm. [Erişim tarihi: ]. 17. Jeyaratnama J. Acute Pestıcıde Poısonıng: A Major Global Health Problem. World Health Statıstıcs Quarterly. 1990; 43(3): Hastanelere Yatan Hastaların Seçilmiş 150 Hastalık Nedenine Göre Dağılımı T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu Sağlık İstatistikleri._Ankara._2005._http:// r/preistatistiktablo.do?istab_id=257._[erişim_tari hi: ]. 19. Sataloğlu N, Aydın B, Turla A. Pestisit Zehirlenmeleri. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 2007; 6(3): Genç G, Saraç A, Ertan Ü. Çocuk Hastanesi Acil Servisine Başvuran Zehirlenme Olgularının Değerlendirilmesi. Nobel Medicus. 2007; 3(1):

8 21. Atalay E, Eroğlu ÖK, Özelce B, Fakirullahoğlu F, Baysal K. Hayatı Tehdit Eden İlginç Bir Organik Fosfor Zehirlenmesi Olgusu/PP Milli Pediatri Kongresi, Biçer S, Ayaz NA, Onan S, Hacıhasanoğlu O, Sezer S, Çetindağ F ve ark. Zehirlenme Olgularında Takip ve Tedavi Yaklaşımımız. Bakırköy Tıp Dergisi. 2006; 2(3): Soltaninejad K, Faryadia M, Sardaria F. Acute Pesticide Poisoning Related Deaths In Tehran During The Period Journal of Forensic and Legal Medicine. 2007; 14(6): Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) Veri Tabanı TC. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu._Ankara._2007._http://tuikrapor.tuik.gov.t r/reports/rwservlet?adnks=&report=turkiye_il_koy _sehir.rdf&p_il1=46&p_kod=2&desformat=html &ENVID=adnksEnv. [Erişim tarihi: ]. 25. Kahramanmaraş İli Çevre Durum Rapor. Kahramanmaraş. TC. Kahramanmaraş Valiliği İl Çevre Ve Orman Müdürlüğü ÇED ve Planlama Şube Müdürlüğü, 2006, s Kahramanmaraş İli Tarımsal Yapısı. Kahramanmaraş Valiliği İl Tarım Müdürlüğü _http:// msal_yapi.htm [Erişim tarihi: ]. 27._Tarım_Takvimi._Kahramanmaraş._Kahramanmar aş Valiliği İl Tarım Müdürlüğü _http:// m_takvimi/nisan.htm. [Erişim tarihi: ]. 28._Tarım_Takvimi._Kahramanmaraş._Kahramanmar aş Valiliği İl Tarım Müdürlüğü _http:// m_takvimi/mayıs.htm. [Erişim tarihi: ]

Dünya nüfusunun hızla artması sonucu ortaya çıkan dünyanın artan besin ihtiyacını karşılamak ve birim alandan daha fazla ürün almak amacı ile

Dünya nüfusunun hızla artması sonucu ortaya çıkan dünyanın artan besin ihtiyacını karşılamak ve birim alandan daha fazla ürün almak amacı ile Dünya nüfusunun hızla artması sonucu ortaya çıkan dünyanın artan besin ihtiyacını karşılamak ve birim alandan daha fazla ürün almak amacı ile uygulanan kültürel önlemlerden biri de tarım ilacı uygulamalarıdır.

Detaylı

Dünyada 3,2 milyon tona, ülkemizde ise 40 bin tona ulaşan pestisit tüketimi bunun en önemli göstergesidir. Pestisit kullanılmaksızın üretim yapılması

Dünyada 3,2 milyon tona, ülkemizde ise 40 bin tona ulaşan pestisit tüketimi bunun en önemli göstergesidir. Pestisit kullanılmaksızın üretim yapılması Pestisit; herhangi bir istenmeyen canlının (zararlı organizma), yayılmasını engelleyen, uzaklaştıran ya da ondan koruyan her türlü bileşik ya da bileşikler karışımıdır. Tarımda pestisitler, zararlı organizmaları

Detaylı

Eschericia coli ile Kontamine Su

Eschericia coli ile Kontamine Su T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Eschericia coli ile Kontamine Su Kaynaklı Akut Gastroenterit Vaka Artışı Görülen Bir Otel (Antalya, Ekim 2014) Uzm. Dr. Meltem AKIN Türkiye Halk Sağlığı

Detaylı

Cukurova Medical Journal

Cukurova Medical Journal Cukurova Medical Journal Araştırma Makalesi / Research Article 2008 2012 Yılları Arasında Adli Toksikoloji Laboratuvarına Gelen Olguların Değerlendirilmesi Evaluation of Cases Consulted to Forensic Toxicology

Detaylı

Bursa da içme suyunun değerlendirilmesi

Bursa da içme suyunun değerlendirilmesi HALK SAĞLIĞI BAKIŞ AÇISIYLA Bursa da içme suyunun değerlendirilmesi Prof.Dr.Kayıhan Pala Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Bursa Tabip Odası Çevre Komisyonu Üyesi

Detaylı

Günümüz dünyasının en önemli sorunlarından biri de hızla artan dünya nüfusudur. Tarıma elverişli alanlar giderek azalmaktadır.

Günümüz dünyasının en önemli sorunlarından biri de hızla artan dünya nüfusudur. Tarıma elverişli alanlar giderek azalmaktadır. Prof. Dr. İ. Halil ELEKCİOĞLU Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Doç. Dr. Naime Zülal ELEKCİOĞLU Karaisalı Meslek Yüksekokulu Bitkisel ve Hayvansal Üretim Bölümü Günümüz dünyasının en önemli sorunlarından

Detaylı

Pestisit Zehirlenmeleri

Pestisit Zehirlenmeleri Araştırma/Research Article Pestisit Zehirlenmeleri Neva Sataloğlu*, Berna Aydın, Ahmet Turla Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp AD., Samsun * Neva Sataloğlu, Ondokuz Mayıs Üniv. Tıp Fak.

Detaylı

BİTKİ KORUMA ÜRÜNÜ SATIŞ YERLERİNİN YÖNETMELİK HÜKÜMLERİ AÇISINDAN DURUMU. devci@yahoo.com

BİTKİ KORUMA ÜRÜNÜ SATIŞ YERLERİNİN YÖNETMELİK HÜKÜMLERİ AÇISINDAN DURUMU. devci@yahoo.com BİTKİ KORUMA ÜRÜNÜ SATIŞ YERLERİNİN YÖNETMELİK HÜKÜMLERİ AÇISINDAN DURUMU devci@yahoo.com Prof. Dr.E.Didem Evci Kiraz Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD., AYDIN Pestisit Kullanımı

Detaylı

Gübre Kullanımının Etkisi

Gübre Kullanımının Etkisi 1 Gübre Kullanımının Etkisi Tarımsal üretimi artırmanın en kolay yollarından biri gübre Dünyada gübre kullanımı sürekli artıyor. En çok tüketilen azotlu ve fosforlu gübreler Kirlilik açısından ahır gübresi

Detaylı

DEPOLAMA UYGULAMALARI. Fırat ÖZEL, Gıda Mühendisi 2006

DEPOLAMA UYGULAMALARI. Fırat ÖZEL, Gıda Mühendisi 2006 DEPOLAMA UYGULAMALARI Fırat ÖZEL, Gıda Mühendisi 2006 1 Gıda Maddelerinin Depolanması Gıda maddeleri canlı kaynaklı maddelerdir. Bu nedenle özel olarak saklanması gerekir. Aksi durumda büyük miktarlarda

Detaylı

T.C. BANAZ KAYMAKAMLIĞI İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü. Sayı : 56748813/10.07/9876869 05.10.2015 Konu: Eğitim Öğretim Faaliyetleri ve Güvenlik Tedbirleri

T.C. BANAZ KAYMAKAMLIĞI İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü. Sayı : 56748813/10.07/9876869 05.10.2015 Konu: Eğitim Öğretim Faaliyetleri ve Güvenlik Tedbirleri T.C. BANAZ KAYMAKAMLIĞI İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Sayı : 56748813/10.07/9876869 05.10.2015 Konu: Eğitim Öğretim Faaliyetleri ve Güvenlik Tedbirleri...MÜDÜRLÜĞÜNE BANAZ İlgi : Uşak İl Milli Eğitim Müdürlüğünün

Detaylı

Yrd. Doç.Dr. Füsun EKMEKYAPAR

Yrd. Doç.Dr. Füsun EKMEKYAPAR Yrd. Doç.Dr. Füsun EKMEKYAPAR 1 TÜRKMENLİ GÖLETİ HAVZASINDA KULLANILAN TARIM İLAÇLARI İÇİN ÇEVRESEL RİSK DEĞERLENDİRMESİ 2 1. GİRİŞ Tarımda ilaçlama, birim alandan daha fazla ürün elde etmek üzere kullanılan

Detaylı

HİJYEN VE SANİTASYON

HİJYEN VE SANİTASYON HİJYEN VE SANİTASYON TEMİZLİK+ HİJYEN= SANİTASYON Bulunduğumuz ortamda hastalık yapan mikroorganizmaların hastalık yapamayacak seviyede bulunma durumuna hijyen denir. Sağlıklı (temiz ve hijyenik) bir ortamın

Detaylı

ASSESSMENT OF SUDAN-NYALA City s WATER HEALTH IN UNUSUAL LIFE

ASSESSMENT OF SUDAN-NYALA City s WATER HEALTH IN UNUSUAL LIFE ASSESSMENT OF SUDAN-NYALA City s WATER HEALTH IN UNUSUAL LIFE *Hasan Hüseyin EKER *Sanaa İSHAG **Eyup DEBİK **Ahmet DOGAN * Ceyda ACAR *** Ahmed Beraka *Bezmialem Vakİf University - School of Medicine

Detaylı

Gümüşhane Kelkit ilçesinde Doğu Keredeniz 1. Organik Tarım Kongresi başladı.

Gümüşhane Kelkit ilçesinde Doğu Keredeniz 1. Organik Tarım Kongresi başladı. DOĞU KARADENİZ 1. ORGANİK TARIM KONGRESİ BAŞLADI. Gümüşhane Kelkit ilçesinde Doğu Keredeniz 1. Organik Tarım Kongresi başladı. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Gümüşhane Valiliği, Aydın Doğan Vakfı,

Detaylı

Lisans ve Lisanüstü Düzeyde Klinik Toksikoloji Eğitimi: Dokuz Eylül Üniversitesi Örneği

Lisans ve Lisanüstü Düzeyde Klinik Toksikoloji Eğitimi: Dokuz Eylül Üniversitesi Örneği Lisans ve Lisanüstü Düzeyde Klinik Toksikoloji Eğitimi: Dokuz Eylül Üniversitesi Örneği Dr. Yeşim Tunçok Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı Klinik Toksikoloji Bilim Dalı,

Detaylı

ENFEKSİYON KONTROL KOMİTELERİNİN GÖREVLERİ VE SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA ENFEKSİYON KONTROLÜ ve ÖNLENMESİ

ENFEKSİYON KONTROL KOMİTELERİNİN GÖREVLERİ VE SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA ENFEKSİYON KONTROLÜ ve ÖNLENMESİ TC SAĞLIK BAKANLIĞI Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı ENFEKSİYON KONTROL KOMİTELERİNİN GÖREVLERİ VE SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA ENFEKSİYON KONTROLÜ ve ÖNLENMESİ Dr. Mustafa ERTEK Refik Saydam Hıfzıssıhha

Detaylı

PESTİSİT UYGULAMA TEKNİKLERİ. ARŞ. GÖR. EMRE İNAK ANKARA ÜNİVERSİTESİ/ ZİRAAT FAKÜLTESİ/ BİTKİ KORUMA BÖLÜMÜ

PESTİSİT UYGULAMA TEKNİKLERİ. ARŞ. GÖR. EMRE İNAK ANKARA ÜNİVERSİTESİ/ ZİRAAT FAKÜLTESİ/ BİTKİ KORUMA BÖLÜMÜ PESTİSİT UYGULAMA TEKNİKLERİ ARŞ. GÖR. EMRE İNAK ANKARA ÜNİVERSİTESİ/ ZİRAAT FAKÜLTESİ/ BİTKİ KORUMA BÖLÜMÜ einak@ankara.edu.tr GENEL ZARARLILAR TEMEL KAVRAMLAR Pestisit(Pesticide): Pest cide (Zararlı

Detaylı

BİTKİ KORUMA ÜRÜNLERİNİN KULLANIMINDA DİKKAT EDİLİCECEK HUSUSLAR

BİTKİ KORUMA ÜRÜNLERİNİN KULLANIMINDA DİKKAT EDİLİCECEK HUSUSLAR 2015 BİTKİ KORUMA ÜRÜNLERİNİN KULLANIMINDA DİKKAT EDİLİCECEK HUSUSLAR Bitki Koruma Ürünleri 1 Bitki Koruma Ürünü Nedir? İlaç Seçimi ve Hazırlanması BKÜ Kullanırken Uyulması Gereken Kurallar BKÜ Kullanımı

Detaylı

Su İle Bulaşan Hastalıklara Çok Paydaşlı Yaklaşım

Su İle Bulaşan Hastalıklara Çok Paydaşlı Yaklaşım Su İle Bulaşan Hastalıklara Çok Paydaşlı Yaklaşım Prof. Dr. Nurhan İNCE İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı T.C. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, İstanbul

Detaylı

Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi TARIMSAL FAALİYETİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİSİ Toprak işleme (Organik madde miktarında azalma) Sulama (Taban suyu yükselmesi

Detaylı

Adana İlinde Tarımsal Mücadelede Kullanılan Pestisitlerin Satıcılarının Bilgi Düzeylerinin Araştırılması

Adana İlinde Tarımsal Mücadelede Kullanılan Pestisitlerin Satıcılarının Bilgi Düzeylerinin Araştırılması Adana İlinde Tarımsal Mücadelede Kullanılan Pestisitlerin Satıcılarının Bilgi Düzeylerinin Araştırılması Ersin Nazlıcan*, Volkan Recai Ötegen*, Muhsin Akbaba*, Hüseyin İlter** *Çukurova Üniversitesi Tıp

Detaylı

SU VE BESİNLER İLE BULAŞAN HASTALIKLAR VE KORUNMA YOLLARI

SU VE BESİNLER İLE BULAŞAN HASTALIKLAR VE KORUNMA YOLLARI SU VE BESİNLER İLE BULAŞAN HASTALIKLAR VE KORUNMA YOLLARI 1 Dersin Amacı: Su ve besinler ile bulaşan hastalıklar ve korunma yolları konusunda bilgi ve tutum kazandırmak. 2 Dersin Öğrenim Hedefleri Su ve

Detaylı

Bölüm 2. Tarımın Türkiye Ekonomisine Katkısı

Bölüm 2. Tarımın Türkiye Ekonomisine Katkısı Bölüm 2. Tarımın Türkiye Ekonomisine Katkısı Nüfus ve İşgücü Katkısı Üretim ve Verim Katkısı Toplum Beslenmesine Katkı Sanayi Sektörüne Katkı Milli Gelire Katkı Dış Ticaret Katkısı Nüfus ve İşgücü Katkısı

Detaylı

BURSA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ. Erdinç ŞENOVA Çevre Sağlığı Şube Müdürü

BURSA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ. Erdinç ŞENOVA Çevre Sağlığı Şube Müdürü BURSA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Erdinç ŞENOVA Çevre Sağlığı Şube Müdürü Mevzuat 17.02.2005 Tarihli ve 25730 Sayılı Resmi Gazete yayımlanarak yürürlüğe giren İNSANİ TÜKETİM AMAÇLI SULAR HAKKINDA YÖNETMELİK

Detaylı

GIDA KONTROLÜNDE HIFZISSIHHANIN ROLÜ. Mustafa ERTEK

GIDA KONTROLÜNDE HIFZISSIHHANIN ROLÜ. Mustafa ERTEK GIDA KONTROLÜNDE HIFZISSIHHANIN ROLÜ Mustafa ERTEK Gıda Güvenliği İnsanların sağlıklı yaşaması için yeterli miktarda gıda alabilmesi ve bu gıdaların sağlık yönünden güvenli olması gerekmektedir. FAO/WHO

Detaylı

Pestisitler ülkemiz tarımında yaygın olarak kullanılmaktadır.

Pestisitler ülkemiz tarımında yaygın olarak kullanılmaktadır. Amaç Pestisitler ülkemiz tarımında yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmanın amacı iyi tarım uygulaması kapsamında eğitim alan kişilerin pestisit uygulamaları konusunda bilgi düzeylerini araştırmaktır.

Detaylı

Gıda Güvenliği, GDO lar ve Sağlıklı Beslenme. Yrd.Doç.Dr.Memduh Sami TANER (Ph.D.)

Gıda Güvenliği, GDO lar ve Sağlıklı Beslenme. Yrd.Doç.Dr.Memduh Sami TANER (Ph.D.) Gıda Güvenliği, GDO lar ve Sağlıklı Beslenme Yrd.Doç.Dr.Memduh Sami TANER (Ph.D.) SAĞLIKLI BESLENME Vücudumuzda dakikada 10 milyon hücre ölür ve bir o kadarı da yenilenir. Ortalama 100 günde (beyin ve

Detaylı

MMO Đstanbul Şube su kalitesi denetim çalışmalarında aşağıdaki standartlar ve yöntemler uygulanmıştır.

MMO Đstanbul Şube su kalitesi denetim çalışmalarında aşağıdaki standartlar ve yöntemler uygulanmıştır. ĐSTANBUL SU KALĐTESĐ Mustafa ARAL 1958 Đstanbul doğumludur. 1981 yılında ĐDMMA Mak. Fak.'nde Lisans, 1985 yılında ĐTÜ NEE'nde Yüksek Lisans eğitimini tamamlamıştır. 1981 yılından beri özel sektörde çalışmaktadır.

Detaylı

SAGLIK Sağlık hastalığın olmaması değil, fiziksel, ruhsal ve sosyal olarak tam bir iyilik halidir Temel sağlık hizmeti ne anlama gelmektedir?

SAGLIK Sağlık hastalığın olmaması değil, fiziksel, ruhsal ve sosyal olarak tam bir iyilik halidir Temel sağlık hizmeti ne anlama gelmektedir? SAGLIK Sağlık hastalığın olmaması değil, fiziksel, ruhsal ve sosyal olarak tam bir iyilik halidir Temel sağlık hizmeti ne anlama gelmektedir? Temel sağlık hizmeti hasta olanın tedavi edilmesi yanında,

Detaylı

AYDIN BELEDİYESİ İÇME SUYU BAKİYE KLOR DEĞERLERİNİN SUYLA BULAŞAN HASTALIKLAR İLE İLİŞKİSİ

AYDIN BELEDİYESİ İÇME SUYU BAKİYE KLOR DEĞERLERİNİN SUYLA BULAŞAN HASTALIKLAR İLE İLİŞKİSİ TSK Koryucu Hekimlik Bülteni, 2006: 5 (1) ARAŞTIRMA AYDIN BELEDİYESİ İÇME SUYU BAKİYE KLOR DEĞERLERİNİN SUYLA BULAŞAN HASTALIKLAR İLE İLİŞKİSİ Şeniz AKGÖR*, Emine Didem EVCİ*, Pınar OKYAY*, Filiz ERGİN*,

Detaylı

BELEDİYE HİZMETLERİNDE ÇÖZÜM ORTAĞINIZ

BELEDİYE HİZMETLERİNDE ÇÖZÜM ORTAĞINIZ BELEDİYE HİZMETLERİNDE ÇÖZÜM ORTAĞINIZ ÇÖP DEPONİ ALANLARINDA VE ÇÖP SIZINTI SUYUNDA KOKU KONTROLÜ, ÇÖP SIZINTI SUYUNUN ARITMA ÖNCESİ BOİ, KOİ, AKM DEĞERLERİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ Bütün dünyada olduğu gibi,

Detaylı

KORUMA. Doç. Dr. Levent GÖRENEK GATA İnfeksiyon Hastalıkları ve Kl. Mik. AD.

KORUMA. Doç. Dr. Levent GÖRENEK GATA İnfeksiyon Hastalıkları ve Kl. Mik. AD. SALGINDA KONTROL VE KORUMA Doç. Dr. Levent GÖRENEK GATA İnfeksiyon Hastalıkları ve Kl. Mik. AD. Salgın inceleme basamakları 1. Saha çalışması için hazırlık yapılması 2. Bir salgının varlığının ğ gösterilmesi

Detaylı

2003-2011 T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN DÜZCE

2003-2011 T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN DÜZCE T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI 2003-2011 DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN DÜZCE Türk tarımını kalkındırmadan Türkiye yi kalkındıramayız Recep Tayyip ERDOĞAN Başbakan Ekolojik denge ve küresel gıda

Detaylı

Dünyada ve Türkiye de Gıda Kaynaklı Hastalıklar, Kontrol Etme ve Önleme Mekanizmaları

Dünyada ve Türkiye de Gıda Kaynaklı Hastalıklar, Kontrol Etme ve Önleme Mekanizmaları Dünyada ve Türkiye de Gıda Kaynaklı Hastalıklar, Kontrol Etme ve Önleme Mekanizmaları MEHMET YÜKSEL1*, SELAHATTİN SERT2, ARZU KAVAZ YÜKSEL3 1ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ HINIS MESLEK YÜKSEKOKULU GIDA İŞLEME BÖLÜMÜ,

Detaylı

Şartlarında Bakteriyel İnaktivasyon Sürecinin İndikatör

Şartlarında Bakteriyel İnaktivasyon Sürecinin İndikatör İçme-Kullanma Suları için Farklı Dezenfeksiyon Şartlarında Bakteriyel İnaktivasyon Sürecinin İndikatör Organizmalar için İncelenmesi İ.Ethem KARADİREK, Selami KARA, Özge ÖZEN, Oğuzhan GÜLAYDIN, Ayşe MUHAMMETOĞLU

Detaylı

GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI EĞİTİM YAYIM VE YAYINLAR DAİRESİ BAŞKANLIĞI HİZMET İÇİ EĞİTİM PROGRAMLARI MÜFREDATLARI BÖLÜM I

GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI EĞİTİM YAYIM VE YAYINLAR DAİRESİ BAŞKANLIĞI HİZMET İÇİ EĞİTİM PROGRAMLARI MÜFREDATLARI BÖLÜM I Versiyon Tarih Hazırlayanlar Tanımlama Taslak 24.11.2014 Mesut GÖLBAŞI Ersin AKILLI Hüseyin AYDIN Antalya-Alanya Hizmet İçi Değerlendirme Toplantısında düzenlenmiştir. BÖLÜM I Hizmet İçi Eğitim Programının

Detaylı

BİTKİSEL VE HAYVANSAL ÜRETİM BÖLÜMÜ / ARICILIK PROGRAMI DERS PROGRAMI

BİTKİSEL VE HAYVANSAL ÜRETİM BÖLÜMÜ / ARICILIK PROGRAMI DERS PROGRAMI Adnan Menderes Üniversitesi ÇİNE MESLEK YÜKSEKOKULU I- PROGRAMLAR ARICILIK ET VE ÜRÜNLERİ TEKNOLOJİSİ GIDA TEKNOLOJİSİ GIDA TEKNOLOJİSİ (İkinci Öğretim) ORGANİK TARIM SÜT VE ÜRÜNLERİ TEKNOLOJİSİ TARIMSAL

Detaylı

Biyosidal ürünlerin etkinliği ve güvenliğine ilişkin DSÖ gereklilikleri

Biyosidal ürünlerin etkinliği ve güvenliğine ilişkin DSÖ gereklilikleri Biyosidal ürünlerin etkinliği ve güvenliğine ilişkin DSÖ gereklilikleri Doç. Dr. Toker Ergüder Ulusal Memur Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar ve Yaşam Seyri Dünya Sağlık Örgütü Türkiye Ofisi Sunum bağlamı Biyosidal

Detaylı

T.C. MALKARA BELEDİYESİ ZABITA MÜDÜRLÜĞÜ TEMMUZ 2015 FAALİYET RAPORU

T.C. MALKARA BELEDİYESİ ZABITA MÜDÜRLÜĞÜ TEMMUZ 2015 FAALİYET RAPORU T.C. MALKARA BELEDİYESİ ZABITA MÜDÜRLÜĞÜ TEMMUZ 2015 FAALİYET RAPORU ZABITA MÜDÜRLÜĞÜ EKİPLERİNCE YAPILAN DENETİMLER Zabıta Müdürlüğü ekipleri her sabah mesai başlangıcında hazırlanan program ile sorumluluk

Detaylı

Hastane. Hastane Grupları 19/11/2015. Sağlık Kurumları Yönetiminde Temel Kavramlar

Hastane. Hastane Grupları 19/11/2015. Sağlık Kurumları Yönetiminde Temel Kavramlar Hastane Sağlık Kurumları Yönetiminde Temel Kavramlar Yük.Hem.Müge Bulakbaşı Ekonomik, verimli ve etkili olarak her türlü sağlık hizmetinin kesintisiz üretildiği, Eğitim, araştırma ve toplum sağlığı hizmetlerinin

Detaylı

KASIM 2018 ÇALIŞMA RAPORU

KASIM 2018 ÇALIŞMA RAPORU KASIM 2018 ÇALIŞMA RAPORU Adres Telefon Elektronik Posta Web Mesudiye mah. 112. cad. 0 324 336 20 30 (PBX) yonetim@mersineo.org.tr www.mersineo.org.tr No:39/B Kat:3 MERSİN 14. TÜRKİYE ECZACILIK KONGRESİ

Detaylı

Toplu beslenme yapilan. olaylarinin analizi. kurumlarda gida zehirlenmesi. beslenme ve kontrol sistemleri sempoyumu nda sunulan tebliğden

Toplu beslenme yapilan. olaylarinin analizi. kurumlarda gida zehirlenmesi. beslenme ve kontrol sistemleri sempoyumu nda sunulan tebliğden Toplu beslenme yapilan kurumlarda gida zehirlenmesi olaylarinin analizi Prof.Dr.. Dilek BOYACIOĞLU ve Prof. Dr. Artemis KARAALİ tarafından, 16-17 17 Kasim 1999 tarihinde 2000li yillarda TSK de beslenme

Detaylı

Gübre Kullanımının Etkisi

Gübre Kullanımının Etkisi Gübre Kullanımının Etkisi Tarımsal üretimi artırmanın en kolay yollarından biri gübre Dünyada gübre kullanımı sürekli artıyor. En çok tüketilen azotlu ve fosforlu gübreler Kirlilik açısından ahır gübresi

Detaylı

ANHTA STD RAPORU 03 - ETKİN LABORATUVAR KULLANIMI

ANHTA STD RAPORU 03 - ETKİN LABORATUVAR KULLANIMI 2 Yazarlar Prof. Dr. Fatma Meriç Yılmaz, Doç. Dr. Rabia Kahveci, Prof. Dr. Nurullah Zengin Proje Koordinatörü Prof. Dr. Fatma Meriç Yılmaz Proje Ekibi Doç. Dr. Altan Aksoy Doç. Dr. Rabia Kahveci Opr. Dr.

Detaylı

2003-2011 T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN BOLU

2003-2011 T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN BOLU T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI 2003-2011 DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN BOLU Türk tarımını kalkındırmadan Türkiye yi kalkındıramayız Recep Tayyip ERDOĞAN Başbakan Ekolojik denge ve küresel gıda

Detaylı

YOL HARİTASI 1-VALİLİK VE KURUM BİLGİLENDİRMELERİ 2-TSM PERSONEL EĞİTİMLERİ VE EKİP OLUŞTURULMASI 3-SAHA ÇALIŞMALARI

YOL HARİTASI 1-VALİLİK VE KURUM BİLGİLENDİRMELERİ 2-TSM PERSONEL EĞİTİMLERİ VE EKİP OLUŞTURULMASI 3-SAHA ÇALIŞMALARI YOL HARİTASI 1-VALİLİK VE KURUM BİLGİLENDİRMELERİ 2-TSM PERSONEL EĞİTİMLERİ VE EKİP OLUŞTURULMASI 3-SAHA ÇALIŞMALARI 4-HER AY SONUNDA YAPILAN İŞLEMLERİN RAPORLANIP MÜDÜRLÜĞE BİLDİRİLMESİ 2014 YILI İLİMİZE

Detaylı

Salamura Asma Yaprağı Üretimi ve Pazarlanmasında Gıda Güvenliğinin Sağlanması

Salamura Asma Yaprağı Üretimi ve Pazarlanmasında Gıda Güvenliğinin Sağlanması Salamura Asma Yaprağı Üretimi ve Pazarlanmasında Gıda Güvenliğinin Sağlanması Dr. Mehmet GÜLCÜ Gıda Yük. Müh. Tekirdağ Bağcılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü GİRİŞ Asma insanoğluna hem meyve olarak hem

Detaylı

TOPRAK. Bitki ve Toprak İlişkisi ÇAKÜ Orman Fak. Havza Yönetimi ABD. 1

TOPRAK. Bitki ve Toprak İlişkisi ÇAKÜ Orman Fak. Havza Yönetimi ABD. 1 TOPRAK TOPRAK Toprak arz yüzeyini ince bir tabaka halinde kaplayan, Kayaların ve organik maddelerin türlü ayrışma ürünlerinin karışımından meydana gelen, İçerisinde ve üzerinde geniş bir canlılar alemini

Detaylı

Gıdalardaki Pestisit Kalıntıları I

Gıdalardaki Pestisit Kalıntıları I Gıdalardaki Pestisit Kalıntıları I GIDALARDAKİ PESTİSİT KALINTILARI Pestisitlerin bazıları toksikolojik açıdan bir zarar oluşturmazken, bazılarının sinir sistemi üzerine toksik, mutajen hatta karsinojen

Detaylı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. Hazırlayanlar

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. Hazırlayanlar Hazırlayanlar Tıbbi Teknolog Sait ŞEN Uzman Biyolog Zinnet OĞUZ Çevre Sağlık Teknisyeni Barış HALİÇ Yüksek Gıda Mühendisi Figen ERBİL NAZ Dr. Dilek DİKMEN Giriş ve Amaç Avrupa Birliği Komisyonu tarafından

Detaylı

KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ

KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ BAĞIRSAK PARAZİTLERİ VE KORUNMA YOLLARI BU EĞİTİMDE NELER PAYLAŞACAĞIZ?

Detaylı

İL HIFZISSIHHA KURUL KARARI. Trabzon İli Genelinde Kullanılan İçme ve Kullanma Suları İle İlgili Su Sanitasyon Çalışma Programının Hazırlanması

İL HIFZISSIHHA KURUL KARARI. Trabzon İli Genelinde Kullanılan İçme ve Kullanma Suları İle İlgili Su Sanitasyon Çalışma Programının Hazırlanması İL HIFZISSIHHA KURUL KARARI Karar Tarihi :28.09.2006 Karar No : 09 GÜNDEM: Trabzon İli Genelinde Kullanılan İçme ve Kullanma Suları İle İlgili Su Sanitasyon Çalışma Programının Hazırlanması İl Hıfzısıhha

Detaylı

DÜZCE NİN ÇEVRE SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI 4 ARALIK 2012 I. OTURUM OTURUM BAŞKANI: PROF. DR. SÜLEYMAN AKBULUT

DÜZCE NİN ÇEVRE SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI 4 ARALIK 2012 I. OTURUM OTURUM BAŞKANI: PROF. DR. SÜLEYMAN AKBULUT DÜZCE NİN ÇEVRE SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI 4 ARALIK 2012 I. OTURUM OTURUM BAŞKANI: PROF. DR. SÜLEYMAN AKBULUT YÖNETİCİ ÖZETİ Düzce Valiliği ve Düzce Üniversitesi nin birlikte düzenlemiş olduğu

Detaylı

ÇOCUKLARDA BESLENME. Dr.Belkıs Kütük Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Liv Hospital Ankara

ÇOCUKLARDA BESLENME. Dr.Belkıs Kütük Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Liv Hospital Ankara ÇOCUKLARDA BESLENME Dr.Belkıs Kütük Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Liv Hospital Ankara **Bir ülkenin sosyal ve ekonomik yönden, beklenen uygarlık seviyesine ulaşabilmesi, ancak bedensel ve zihinsel

Detaylı

MAVİ BAYRAK YÜZME SUYU KALİTE KRİTERLERİ. Almıla KINDAN CEBBARİ Mavi Bayrak Programı Ulusal Koordinatörü

MAVİ BAYRAK YÜZME SUYU KALİTE KRİTERLERİ. Almıla KINDAN CEBBARİ Mavi Bayrak Programı Ulusal Koordinatörü MAVİ BAYRAK YÜZME SUYU KALİTE KRİTERLERİ Almıla KINDAN CEBBARİ Mavi Bayrak Programı Ulusal Koordinatörü YÜZME SUYU KALİTE KRİTERLERİ Kriter no: 7,8,9,10,11 Mavi Bayrak ta 4 ana kategoriden bir tanesi ve

Detaylı

YURTTA KALAN ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN İÇME SUYU TERCİHİ: AMBALAJLI SU

YURTTA KALAN ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN İÇME SUYU TERCİHİ: AMBALAJLI SU GOÜ Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı YURTTA KALAN ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN İÇME SUYU TERCİHİ: AMBALAJLI SU Yalçın ÖNDER, Rıza ÇITIL, Gizem EMEKDAR Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk

Detaylı

KAYSERİDEKİ İÇME SULARINDA NİTRAT VE DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ

KAYSERİDEKİ İÇME SULARINDA NİTRAT VE DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ KAYSERİDEKİ İÇME SULARINDA NİTRAT VE DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ NİTRİT 1 Serap ŞAHİN KOLSUZ 2 Canan GÖNÜLALAN Danışman: Yrd. Doç.Dr.Fatih DUMAN Yrd. Doç.Dr. İskender PARMAKSIZ ÖZET: Bu çalışma Kayseri deki

Detaylı

Çevre İçin Tehlikeler

Çevre İçin Tehlikeler Çevre ve Çöp Çevre Bir kuruluşun faaliyetlerini içinde yürüttüğü hava, su, toprak, doğal kaynaklar, belirli bir ortamdaki bitki ve hayvan topluluğu, insan ve bunlar arasındaki faaliyetleri içine alan ortamdır.

Detaylı

T.C KONYAALTI KAYMAKAMLIĞI. İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü

T.C KONYAALTI KAYMAKAMLIĞI. İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü T.C KONYAALTI KAYMAKAMLIĞI İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü GIDA GÜVENLİĞİ Gıdalarda oluşabilecek fiziksel, kimyasal ve biyolojik her türlü zararın ortadan kaldırılması için alınan tedbirlerin

Detaylı

BESİN GRUPLARINDAN NE KADAR TÜKETİLMELİ?

BESİN GRUPLARINDAN NE KADAR TÜKETİLMELİ? BESİN GRUPLARINDAN NE KADAR TÜKETİLMELİ? SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ NE KADAR TÜKETİLMELİ? Süt ve süt ürünleri tüketiminin; Okul çağı çocuklarında ve yetişkinlerde: Her gün yaklaşık 3 porsiyon

Detaylı

Patates te Çözümlerimiz

Patates te Çözümlerimiz Patates te Çözümlerimiz Sürdürülebilir Tarım, yeterli ve kaliteli miktarlarda gıda maddesinin uygun maliyetlerde üretimini, dünya tarımının ekonomik canlılığını, çevrenin ve doğal tarım kaynaklarının

Detaylı

ÇEVRE KORUMA VE KONTROL DAİRESİ BAŞKANLIĞI TARIMSAL HİZMETLER ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ

ÇEVRE KORUMA VE KONTROL DAİRESİ BAŞKANLIĞI TARIMSAL HİZMETLER ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ PERSONEL SAYISI Tarımsal Hizmetler Şube Müdürlüğümüz 04.06.2015 yılında kurulmuş olup; 1 Şube Müdürü 1 Ziraat Yüksek Mühendisi 3 Ziraat Mühendisi 1 Topograf 4HizmetAlımPersoneli, personelinden oluşan kadro

Detaylı

Sağlıklı Tarım Politikası

Sağlıklı Tarım Politikası TARLADAN SOFRAYA SAĞLIKLI BESLENME Sağlıklı Tarım Politikası Prof. Dr. Ahmet ALTINDĠġLĠ Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü ahmet.altindisli@ege.edu.tr Tarım Alanları ALAN (1000 ha)

Detaylı

1988-1998 YILLARI ARASI EDİRNE BÖLGE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ GIDA GÜVENLİĞİ İNCELEME SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ.

1988-1998 YILLARI ARASI EDİRNE BÖLGE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ GIDA GÜVENLİĞİ İNCELEME SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ. ARAŞTIRMA Cilt 59, No 1,2,3, S : 51-56 Türk Hij Den Biyol Derg 2002 1988-1998 YILLARI ARASI EDİRNE BÖLGE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ GIDA GÜVENLİĞİ İNCELEME SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Faruk YORULMAZ 1 ÖZET

Detaylı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı Tüm maddeler zehirdir, ilacı zehirden ayıran dozudur 3 Akılcı İlaç Kullanımı

Detaylı

GIDA ve KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. Dursun KODAZ Gıda Mühendisi Gıda İşletmeleri ve Kodeks Daire Başkanlığı

GIDA ve KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. Dursun KODAZ Gıda Mühendisi Gıda İşletmeleri ve Kodeks Daire Başkanlığı GIDA ve KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Dursun KODAZ Gıda Mühendisi Gıda İşletmeleri ve Kodeks Daire Başkanlığı GENEL MÜDÜRLÜK YAPISI GIDA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ-ORGANİZASYON ŞEMASI GENEL MÜDÜR GENEL MÜDÜR

Detaylı

BEYAZ BAYRAK OKUL DENETİM FORMU

BEYAZ BAYRAK OKUL DENETİM FORMU BEYAZ BAYRAK OKUL DENETİM FORMU OKULUN ADI: BİNA SAYISI: SINIF SAYISI: ÖĞRETMEN SAYISI: TELEFONU: ÖĞRENCİ SAYISI (KIZ): TOPLAM PERSONEL SAYISI: ADRESİ: ÖĞRENCİ SAYISI (ERKEK): AP VP AP VP AP VP 37.Okul

Detaylı

TR62 ADANA-MERSİN BÖLGESİ TEMEL SOSYAL VE EKONOMİK GÖSTERGELER BÜLTENİ-2

TR62 ADANA-MERSİN BÖLGESİ TEMEL SOSYAL VE EKONOMİK GÖSTERGELER BÜLTENİ-2 TR62 ADANA-MERSİN Sİ TEMEL SOSYAL VE EKONOMİK GÖSTERGELER BÜLTENİ-2 BÜLTEN NO 2 TR62 ADANA-MERSİN Sİ TEMEL SOSYAL VE EKONOMİK GÖSTERGELER Çukurova Kalkınma Ajansı sorumluluk alanı olan TR62 Düzey 2 Bölgesi

Detaylı

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü BRUSELLOZİS

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü BRUSELLOZİS T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü BRUSELLOZİS (Dünyadaki ve Ülkemizdeki durum; Yapılan Çalışmalar) Dr. Vet. Hekim Ramazan UZUN Vet. Hekim İbrahim KÖŞKER Vet. Hekim Ahmet SAFRAN

Detaylı

ÜRÜN GÜVENLİK SETİ ENTECYP 10/1.5 EC 11.10.2004

ÜRÜN GÜVENLİK SETİ ENTECYP 10/1.5 EC 11.10.2004 1.GENEL BİLGİ: ÜRÜN GÜVENLİK SETİ Ticari adı Ürün Kodu 01 Entegre ilaç ürün kodu E 01 Kullanım Alanı Görünümü Üretici Firma Adresi Emulsiyon Konsantre İnsektisit Sarı Sıvı ENTEGRE İLAÇ PEYZAJ TARIM SAN

Detaylı

KARASİNEKLER SUNUM: İLKER KIRHAN ZİRAAT MÜHENDİSİ/ZOOTEKNİST

KARASİNEKLER SUNUM: İLKER KIRHAN ZİRAAT MÜHENDİSİ/ZOOTEKNİST KARASİNEKLER SUNUM: İLKER KIRHAN ZİRAAT MÜHENDİSİ/ZOOTEKNİST 0533 6508818 KARASİNEKLER Familia : Diptera 0.5 1 Cm boyunda Siyah Gri renktedirler. Ortalama ömürleri 3 4 haftadır. KARASİNEKLER Ağız tipi

Detaylı

TOPRAK KİRLİLİĞİ. Kerem Çağan Olgun 4/C. Mentor Öğretmenler Ünsal SERDAR Sezen GÜNGÖR

TOPRAK KİRLİLİĞİ. Kerem Çağan Olgun 4/C. Mentor Öğretmenler Ünsal SERDAR Sezen GÜNGÖR TOPRAK KİRLİLİĞİ Kerem Çağan Olgun 4/C Mentor Öğretmenler Ünsal SERDAR Sezen GÜNGÖR Araştırma Konum: Toprak Kirliliği Araştırmamın Amacı: Toprak Kirliliğinin Nedenleri ve Önlemlerini anlamak ve anlatmak.

Detaylı

Çevremizdeki Sağlık Kuruluşları VE Sağlık Hizmetleri

Çevremizdeki Sağlık Kuruluşları VE Sağlık Hizmetleri Çevremizdeki Sağlık Kuruluşları VE Sağlık Hizmetleri Çevremizde bulunan sağlık kuruluşları, herhangi bir sağlık probleminde müdahalede bulunan ve tedavi amacı güden kuruluşlardır. Yaşadığınız çevrede bulunan

Detaylı

TÜRKİYE SULAKALANLAR KONGRESİ SONUÇ BİLDİRGESİ 22-23 Mayıs 2009 Eskikaraağaç Bursa

TÜRKİYE SULAKALANLAR KONGRESİ SONUÇ BİLDİRGESİ 22-23 Mayıs 2009 Eskikaraağaç Bursa TÜRKİYE SULAKALANLAR KONGRESİ SONUÇ BİLDİRGESİ 22-23 Mayıs 2009 Eskikaraağaç Bursa Ülkemizde sulakalanların tarihi, bataklıkların kurutulmasının ve tarım alanı olarak düzenlenmesinin tarihiyle birlikte

Detaylı

İçerik. Türkiye de Su Yönetimi. İklim Değişikliğinin Su Kaynaklarına Etkisi Çalışmaları

İçerik. Türkiye de Su Yönetimi. İklim Değişikliğinin Su Kaynaklarına Etkisi Çalışmaları İçerik Türkiye de Su Yönetimi İklim Değişikliğinin Su Kaynaklarına Etkisi Çalışmaları 2 Türkiye nin Su Potansiyeli Yıllık Yağış : 501 milyar m 3 Yıllık Kullanılabilir Yerüstü Suyu : 98 milyar m 3 Yıllık

Detaylı

2. Ulusal Biyosidal Kongresi 9-13 Kasım 2015 Tarihlerinde Gerçekleşecek

2. Ulusal Biyosidal Kongresi 9-13 Kasım 2015 Tarihlerinde Gerçekleşecek 2. Ulusal Biyosidal Kongresi 9-13 Kasım 2015 Tarihlerinde Gerçekleşecek 2. Ulusal Biyosidal Kongresi 9-13 Kasım 2015 Tarihlerinde Gerçekleşecek. Kongre Başkanı Prof. Dr. Seçil ÖZKAN tarafından yayınlanan

Detaylı

HAYTAP İmdat Turu Ekibi ANKARA Yenimahalle 'Toplama Merkezi'nde... Son Güncelleme Çarşamba, 25 Eylül 2013 19:37

HAYTAP İmdat Turu Ekibi ANKARA Yenimahalle 'Toplama Merkezi'nde... Son Güncelleme Çarşamba, 25 Eylül 2013 19:37 HAYTAP Akdeniz Ege İmdat Turu Ekibi olarak, turumuz da biz de bitmiş tükenmiş durumda olduğumuz halde, sokaklarından yüzlerce hayvanın yok olduğu, bakım evinin bir felaket olduğu bilgilerini kulak ardı

Detaylı

NOT: BU FORMUN HERBİR SAYFASI BİR KAPSAM İLE İLGİLİDİR. ÜRETİCİNİN SADECE BAŞVURDUĞU KAPSAM İLE İLGİLİ OLAN SAYFANIN DOLDURULMASI YETERLİDİR.

NOT: BU FORMUN HERBİR SAYFASI BİR KAPSAM İLE İLGİLİDİR. ÜRETİCİNİN SADECE BAŞVURDUĞU KAPSAM İLE İLGİLİ OLAN SAYFANIN DOLDURULMASI YETERLİDİR. FORMU SAYFA NO 1 /7 E-POSTA / WEB BAŞVURU KAPSAMI : ORGANİK BİTKİSEL ÜRETİM İÇİN EVET HAYIR 1 2 BİTKİSEL ÜRETİM YAPMA TALEBİNDE BULUNDUĞUNUZ ARAZİ DAHA ÖNCE KARANTİNAYA ALINDI MI? BİTKİSEL ÜRETİM YAPMA

Detaylı

Dünyanın En Önemli Sağlık Sorunu: Kronik Hastalıklar. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA, FEFIM (h)

Dünyanın En Önemli Sağlık Sorunu: Kronik Hastalıklar. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA, FEFIM (h) Dünyanın En Önemli Sağlık Sorunu: Kronik Hastalıklar Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA, FEFIM (h) Sağlık Sisteminde Karışıklığa Yol Açabilecek Gelişmeler Bekleniyor Sağlık harcamalarında kısıtlama (dünya

Detaylı

T.C. MALKARA BELEDİYESİ ZABITA MÜDÜRLÜĞÜ KASIM 2015 FAALİYET RAPORU

T.C. MALKARA BELEDİYESİ ZABITA MÜDÜRLÜĞÜ KASIM 2015 FAALİYET RAPORU T.C. MALKARA BELEDİYESİ ZABITA MÜDÜRLÜĞÜ KASIM 2015 FAALİYET RAPORU ZABITA MÜDÜRLÜĞÜ EKİPLERİNCE YAPILAN DENETİMLER Zabıta Müdürlüğü ekipleri her sabah mesai başlangıcında hazırlanan program ile sorumluluk

Detaylı

TARIMSAL KAYNAKLI NİTRAT KİRLİLİĞİNE KARŞI SULARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ TARIMSAL KAYNAKLI NİTRAT KİRLİLİĞİNE KARŞI SULARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ

TARIMSAL KAYNAKLI NİTRAT KİRLİLİĞİNE KARŞI SULARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ TARIMSAL KAYNAKLI NİTRAT KİRLİLİĞİNE KARŞI SULARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ TARIMSAL KAYNAKLI NİTRAT KİRLİLİĞİNE KARŞI SULARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ TARIMSAL KAYNAKLI NİTRAT KİRLİLİĞİNE KARŞI SULARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Çevre ve Orman Bakanlığından

Detaylı

T.C SAĞLIK BAKANLIĞI MÜMİNE HATUN HASTANESİ

T.C SAĞLIK BAKANLIĞI MÜMİNE HATUN HASTANESİ T.C SAĞLIK BAKANLIĞI MÜMİNE HATUN HASTANESİ DOK.NO: TA/122 YAY.TAR.: 24/10/2011 REV.TAR..01/10/2013 REV.NO:41 ZEHİRLENME VAKALARINDA GENEL YAKLAŞIM TALİMATI 1. AMAÇ Acil servise başvuran zehirlenme tanısıyla

Detaylı

Türkiye nin Su Potansiyelinin Belirlenmesi Çalışmaları

Türkiye nin Su Potansiyelinin Belirlenmesi Çalışmaları T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Türkiye nin Su Potansiyelinin Belirlenmesi Çalışmaları Türkiye Su Bütçesinin Belirlenmesi Çalıştayı 16 20 Mart 2015 / İstanbul A.Deniz

Detaylı

Biyosistem Mühendisliğine Giriş

Biyosistem Mühendisliğine Giriş Biyosistem Mühendisliğine Giriş TARIM Nedir? Yeryüzünde insan yaşamının sürdürülmesi ve iyileştirilmesi için gerekli olan gıda, lif, biyoyakıt, ilaç vb. diğer ürünlerin sağlanması için hayvanlar, bitkiler,

Detaylı

Iğdır İlinin Hayvansal Atık Kaynaklı Biyogaz Potansiyeli. Biogas Potential from Animal Waste of Iğdır Province

Iğdır İlinin Hayvansal Atık Kaynaklı Biyogaz Potansiyeli. Biogas Potential from Animal Waste of Iğdır Province Araştırma Makalesi / Research Article Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 2(1): 61-66, 2012 Iğdır İlinin Hayvansal Atık Kaynaklı Biyogaz Potansiyeli Iğdır Üniversitesi

Detaylı

TÜRKİYE DE PESTİSİT KONUSUNDA YAPILAN ARAŞTIRMA FAALİYETLERİNİN SON DURUMU

TÜRKİYE DE PESTİSİT KONUSUNDA YAPILAN ARAŞTIRMA FAALİYETLERİNİN SON DURUMU TÜRKİYE DE PESTİSİT KONUSUNDA YAPILAN ARAŞTIRMA FAALİYETLERİNİN SON DURUMU Dr. Suat KAYMAK Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Sunu Planı Dünya

Detaylı

T.C. MALKARA BELEDİYESİ ZABITA MÜDÜRLÜĞÜ EYLÜL 2015 FAALİYET RAPORU

T.C. MALKARA BELEDİYESİ ZABITA MÜDÜRLÜĞÜ EYLÜL 2015 FAALİYET RAPORU T.C. MALKARA BELEDİYESİ ZABITA MÜDÜRLÜĞÜ EYLÜL 2015 FAALİYET RAPORU ZABITA MÜDÜRLÜĞÜ EKİPLERİNCE YAPILAN DENETİMLER Zabıta Müdürlüğü ekipleri her sabah mesai başlangıcında hazırlanan program ile sorumluluk

Detaylı

9-ZEHİRLENMELERDE İLKYARDIM

9-ZEHİRLENMELERDE İLKYARDIM 9-ZEHİRLENMELERDE İLKYARDIM ZEHİRLENMELER Zehirlenme nedir? Vücuda zehirli (toksik) bir maddenin girmesi sonucu normal fonksiyonların bozulmasıdır. Vücuda dışarıdan giren bazı yabancı maddeler, vücudun

Detaylı

İLAÇ, ALET VE TOKSİKOLOJİ ARAŞTIRMALARI ÇALIŞMA GRUBU. Dr. A. Alev BURÇAK Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığı

İLAÇ, ALET VE TOKSİKOLOJİ ARAŞTIRMALARI ÇALIŞMA GRUBU. Dr. A. Alev BURÇAK Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığı İLAÇ, ALET VE TOKSİKOLOJİ ARAŞTIRMALARI ÇALIŞMA GRUBU Dr. A. Alev BURÇAK Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığı Sunu Planı Dünya da Tarım İlacı Kullanımı Türkiye de Tarım İlacı Kullanımı İlaç Alet

Detaylı

BVKAE www.bornovavet.gov.tr

BVKAE www.bornovavet.gov.tr Türkiye Veteriner İlaçları Pazarı Sorunlar ve Çözüm Önerileri Uluslararası Süt Sığırcılığı ve Süt Ürünleri Çalıştayı ve Sergisi 28-29 Nisan, 2008 - Konya İsmail Özdemir VİSAD - Veteriner Sağlık Ürünleri

Detaylı

MESLEK HASTALIKLARI ve İŞ KAZALARI

MESLEK HASTALIKLARI ve İŞ KAZALARI 15 Ocak 2011 İş Kazaları, Meslek Hastalıkları ve Hukuksal Yönü MMO Kocaeli Şubesi MESLEK HASTALIKLARI ve İŞ KAZALARI Doç. Dr. Nilay Etiler Kocaeli Üniversitesi Meslek hastalığı 5510 sayılı SS-GSS Kanunu

Detaylı

BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİ NDE YAPTIRILAN DOĞUMLARIN İNCELENMESİ

BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİ NDE YAPTIRILAN DOĞUMLARIN İNCELENMESİ TAF Preventive Medicine Bulletin, 2006: 5 (6) ARAŞTIRMA RESEARCH ARTICLE BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİ NDE YAPTIRILAN DOĞUMLARIN İNCELENMESİ Atilla Senih MAYDA*, Türker ACEHAN**, Suat ALTIN**, Mehmet ARICAN**,

Detaylı

Ulusal KBRN Yönetmeliği ve Kurumlar Arası Organizasyon. Dr. Ayça ÇALBAY Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Servis AD, ERZURUM

Ulusal KBRN Yönetmeliği ve Kurumlar Arası Organizasyon. Dr. Ayça ÇALBAY Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Servis AD, ERZURUM Ulusal KBRN Yönetmeliği ve Kurumlar Arası Organizasyon Dr. Ayça ÇALBAY Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Servis AD, ERZURUM Amaç Halk sağlığı ve çevreyi korumak Can ve mal kaybını azaltmak Tehlike

Detaylı

T.C. UZUNDERE KAYMAKAMLIĞI İLÇE GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ

T.C. UZUNDERE KAYMAKAMLIĞI İLÇE GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ T.C. UZUNDERE KAYMAKAMLIĞI İLÇE GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ Yapılan çalışmalar 1- Çiftçi Kursları Sıra No 2014 YILI Kursun Konusu Açılan Kurs Sayısı Kursiyer Sayısı 1 Arıcılık Kursu 1 30 2 Süt

Detaylı

PROF. DR. AYLA SOYER İÇERİK. Soyer, A., İşletme Sanitasyonu, gıda güvenliği

PROF. DR. AYLA SOYER İÇERİK. Soyer, A., İşletme Sanitasyonu, gıda güvenliği PROF. DR. AYLA SOYER İÇERİK 1 İçerik Gıda Endüstrisinde hijyen ve sanitasyon kavramları ve önemi, Gıda, gıda kaynaklı hastalıkların tehlikeleri, Gıdalarda kontaminasyon kaynakları ve önlenmesi, Gıda işletmelerinde

Detaylı

Zehirlenmelerde İlkyardım. Zehirlenmeler. Doç. Dr. Şule Akköse Aydın Acil Tıp AD

Zehirlenmelerde İlkyardım. Zehirlenmeler. Doç. Dr. Şule Akköse Aydın Acil Tıp AD Zehirlenmelerde İlkyardım Zehirlenmeler Doç. Dr. Şule Akköse Aydın Acil Tıp AD Zehirlenmeler Zehirlenmeler 1 Zehirlenme nedir? Zehirlenme hangi yollarla meydana gelir? Vücuda zehirli (toksik) bir maddenin

Detaylı

OKUL SÜTÜ PROGRAMI İL EĞİTİMİ BARTIN, Ocak 2013

OKUL SÜTÜ PROGRAMI İL EĞİTİMİ BARTIN, Ocak 2013 OKUL SÜTÜ PROGRAMI İL EĞİTİMİ BARTIN, 16 17 18 Ocak 2013 2013 Yılı OKUL SÜTÜ PROGRAMI Okul Sütü Programı 02.05.2012 07.06.2012 tarihleri arasında haftanın 5 günü anaokulları, anasınıfları, İlkokul 1,2,3,4

Detaylı