KARS TA 60 YAfi ÜSTÜ POPÜLASYONDA B L fisel filevler N TARANMASI: ALAN ÇALIfiMASI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "KARS TA 60 YAfi ÜSTÜ POPÜLASYONDA B L fisel filevler N TARANMASI: ALAN ÇALIfiMASI"

Transkript

1 Turkish Journal of Geriatrics 2010; 13 (4) ARAfiTIRMA KARS TA 60 YAfi ÜSTÜ POPÜLASYONDA B L fisel filevler N TARANMASI: ALAN ÇALIfiMASI ÖZ Gülnaz KARATAY Betül AKTAfi Semra ERDA I Girifl: Yafll l k fizyolojik, morfolojik, ifllevsel kapasitedeki gerileme ile karakterize biyolojik bir süreç olarak tan mlanabilir. Özellikle bu süreçte biliflsel alanda ortaya ç kan patolojik y k mlar geri dönüflümsüzdür ve yaflam kalitesini önemli ölçüde azaltmaktad r. Bu nedenle yafll larda bellek, dikkat, alg gibi biliflsel ifllevlerin ve psikolojik durumun aral kl olarak de erlendirilmesi erken tan olana sa layacakt r. Bu çal flma Kars ta 60 yafl üstü popülasyonda biliflsel ifllevlerin taranmas amac yla yap lm flt r. Gereç ve Yöntem: Tan mlay c türde yap lan bu çal flman n verileri 20 fiubat-20 Mart 2009 tarihleri aras nda Kars l Merkezinde yaflayan 60 yafl üstü bireylerle yüz yüze görüflülerek toplanm flt r. Kars flehir merkezindeki sa l k oca na kay tl bulunan 60 yafl üstü bireylerin Ev Halk Tespit fifllerinden adresleri al nm fl ve evlerine gidilmifltir. Bu kapsamda 1206 yafll ya, sosyo-demografik özellikler formu, Standardize Mini Mental Test (SMMT) ve Geriatrik Depresyon Ölçe i (GDÖ) uygulanarak verileri toplanm flt r. Veriler toplan rken gönüllülük esas al nm flt r. Elde edilen veriler yüzdelikler, ba ms z t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Kruskal Wallis önemlilik testleri kullan larak de erlendirilmifltir. Bulgular: Yafll larda SMMT puan ortalamas ± 7.46 olup, % ü puan aral - nda, % 32 si puan aral nda, % 23.6 s ise 19 puan n alt nda alm fllard r. Kat l mc bireylerin GDÖ den ald klar puan ortalamas ise ± 6.86 olup % 52.9 u ölçe in kesme puan olan 13 puan ve üzerinde alm fllard r. SMMT ve GDÖ puan yafl, cinsiyet, ö renim durumu, eflin yaflama durumu, sürekli ilaç kullanma ve sigara kullanma durumu ile anlaml iliflkiler göstermifltir Sonuç: Tarama kapsam na al nan yafll larda elde edilen SMMT ve GDÖ puanlar na göre kat - l mc bireylerin önemli bir k sm nda biliflsel ve mental alanda sorunlar oldu u görülmektedir. Anahtar Sözcükler: Yafllanma; Biliflsel kapasite; Depresyon. letiflim (Correspondance) Gülnaz KARATAY Kafkas Üniversitesi, Sa l k Yüksekokulu Tlf: e-posta: gkaratay@gmail.com Gelifl Tarihi: 28/06/2009 (Received) Kabul Tarihi: 24/09/2009 (Accepted) Kafkas Üniversitesi, Sa l k Yüksekokulu KARS KARS SCREENING OF COGNITIVE FUNCTION IN THE POPULATION AGED 60 YEARS AND OVER IN KARS: A FIELD RESEARCH ABSTRACT RESEARCH Introduction: Aging is a biological process that is characterized by regression of psychological, morphological and functional capacity. In this process, especially pathological deterioration in the cognitive domain is irreversible and decreases quality of life significantly. Therefore, memory, attention and perception functions and psychological state of elderly people should be evaluated at regular intervals for early diagnosis. This study was conducted for screening of cognitive function in the population aged 60 years and over. Materials and Method: The data were collected from people aged 60 years and over who were living in the city center of Kars by Socio-demographic Characteristics Form, Standardized Mini Mental Examination Test and Geriatric Depression Scale using face to face interviewing between 20th of February and 20th of March, The data were collected on a voluntary basis. Data from 1206 elderly people was analyzed with percentage distribution, independent t-test, one-way analysis of variance (ANOVA) and Kruskal Wallis Test. Results: In the elderly, Standardized Mini Mental Examination Test average score was ± Of 1206 elderly people, 44.4% had scores between 19-24, 32% had scores between and 23.6% had scores below 19. Their average Geriatric Depression Scale score was ± The cut-off point was 13 or above in 52.9%. Standardized Mini Mental Examination Test and Geriatric Depression Scale scores significantly correlated with age, gender, education status, loss of partner, persistent use of medications and smoking. Conclusion: SMMT and GDS scores obtained from the elderly included in the survey shows that a significant proportion of the elderly living in Kars have cognitive and mental problems. Key Words: Aging; Cognitive disorders/diagnosis; Depression. 261

2 SCREENING OF COGNITIVE FUNCTION IN THE POPULATION AGED 60 YEARS AND OVER IN KARS: A FIELD RESEARCH G R fi afll l k, morfolojik, fizyolojik ve patolojik de iflikliklerle Yseyreden, fizik ve ruhsal yeteneklerde gerileme ile karakterize biyolojik bir süreç olarak tan mlanabilir. Yafll nüfusun artmas ile daha kaliteli ve sa l kl yaflam y llar arama çabalar na karfl l k fizyolojik de ifliklikler nedeni ile biliflsel y k m yaflayan yafll say s da her geçen gün artmaktad r (1,2). Yafll - larda biliflsel y k ma neden olan hastal klar n bafl nda demans gelmektedir. Dünya sa l k Örgütü nün küresel hastal k yükü tahminlerinde, (2003) 60 yafl üstü popülasyonda, yeti yitiminin en önemli nedeni olarak demans gösterilmektedir (3). Özellikle Alzheimer tipi demans en yayg n tipidir ve yafl n ilerlemesi hastal k riskini önemli ölçüde art rmaktad r. Bunun yan nda kad n cinsiyetinde olma, apolipoprotein E 4 genini tafl ma, düflük ö renim düzeyinde olma, diabet, hipertansiyon gibi hastal klar tafl ma, kafa travmas geçirme gibi di- er risk faktörleri üzerinde de durulmaktad r (4,5). Alzheimer Hastal n n etyolojisi henüz kesin olarak aç klanamamakla birlikte erken tan konulmas durumunda ilerleme h z yavafllat labilmektedir. Yafll lar n biliflsel ve ifllevsel düzeyde aktif kalmalar n sa layabilmek için bu alanda yaflanan sorunlar n önlenmesi ya da en az ndan erken dönemde tan konulmas önem kazanmaktad r. Yafll l kta ortaya ç kan afl r unutkanl k gibi biliflsel de ifliklikler ço u zaman yaflla iliflkilendirildi i için üzerinde durulmamakta, dolay s yla Alzheimer gibi biliflsel y k ma neden olan hastal klar ilerlemifl evrelerde fark edilebilmektedir. Ayr ca biliflsel sorunlara efllik eden somatik ve depresif semptomlar tabloyu kar flt rarak tan konulmas n güçlefltirebilmektedir (6,7). Dahas ülkemizde özellikle geleneksel kesimlerde, yafll lar genellikle aile içinde bak ld ndan, biliflsel y - k m erken dönemde saptamak kolay olmamaktad r. Bu nedenle yafll larda bellek, dikkat, alg gibi biliflsel ifllevlerin ve psikolojik durumun aral kl olarak de erlendirilmesi önem kazanmaktad r (8,9). Yafllanma sürecinde, sosyal, mental ve fiziksel yaflam tarz de ifliklikleri ile olas risklerin modifiye edilmesi durumunda, biliflsel de iflikliklerin bafllang c n n geciktirilebildi i ifade edilmektedir (10,11). Dolay s yla biliflsel bütünlü ü bozulma riski olan yafll lar n erken dönemde saptanmas önemli hale gelmektedir. Özellikle toplum tabanl taramalarda yafll larda genel sa l k durumu yan nda biliflsel ve psikolojik kapasiteyi de erlendirmek gerekir (9). Bu amaçla yafll lardan k sa mental öykü al nabilir, Mini Mental Test ve depresyon ölçe i gibi basit, yorumlanmas kolay baz ölçüm araçlar n kullanarak biliflsel alan de erlendirebilirler (12). Bu yöntemle, yafll larda biliflsel sorunlar n erken tan lanmas, tedavi sürecine önemli katk lar sa layabilir. Yap lan ön de erlendirme sonucuna göre yafll lar, daha ayr nt l de erlendirilebilmeleri ve gerekli tetkiklerin yap lmas için hekime yönlendirilmelidir. Dolay s yla bu çal flma Kars ta kendi evlerinde yaflayan yafll larda biliflsel ifllevlerin taranarak ön de erlendirilmesi amaçlanm flt r. GEREÇ VE YÖNTEM Araflt rman n Tipi Kars li belediye s n rlar içerisinde yaflayan 60 yafl üstü bireylerde biliflsel ifllevlerin taranmas amac yla tan mlay c tipte bir çal flma olarak yap lm flt r. Araflt rman n Evren ve Örneklemi Kars li belediye s n rlar içerisinde yaflayan 60 yafl üzeri bireyler araflt rman n evrenini oluflturmaktad r. Bu çal flmada evrende yer alan 60 yafl ve üzeri bireylerin hepsinin taranmas hedeflenmifltir. Kars flehir merkezinde befl sa l k oca bulunmaktad r. Sa l k ocaklar nda bulunan Ev Halk Tespit Fiflleri nden (ETF) 60 yafl üstü bireylerin adresleri al nm fl ve evlerine gidilerek yüzyüze görüflme tekni iyle veriler toplanm flt r. Evde bulunamayan, vefat eden, adres de ifltiren, görüflmeyi kabul etmeyen, konuflma ve iflitme sorunu olan yafll - lar araflt rma kapsam na al nmam flt r. Bu do rultuda sa l k ocaklar na kay tl görülen yaklafl k yafl üstü bireyden 1206 s ile görüflülebilmifltir. Özellikle yafll lar n belirtilen adreste bulunamamas yafll lara ulafl lmas n engelleyen en önemli faktör olmufltur. Veri Toplama Arac ve Uygulanmas Araflt rman n verileri 20 fiubat - 20 Mart 2009 tarihleri aras nda yafll larla evlerinde yüz yüze görüflülerek toplanm flt r. Veriler araflt rmac lar taraf ndan gelifltirilen sosyodemografik özelliklere iliflkin bilgi formu (SDF), Standardize Mini Mental Test (SMMT) (13) ve Geriatrik Depresyon Ölçe i (GDÖ) (14) kullan larak toplanm flt r. Araflt rmac lar taraf ndan gelifltirilen sosyo-demografik özelliklere iliflkin soru formunda yafll n n baz biyografik özelliklerine, biliflsel kapasiteyi etkileyebilecek hastal klar olup olmad na ve kulland ilaçlara iliflkin sorular yer almaktad r. Yafll larda biliflsel ifllevleri tarama amac yla SMMT kullan lm flt r. lk kez Foldstein ve di erleri taraf ndan 1975 y l nda gelifltirilen bu teste, bir çok dilde oldu u gibi Türkçe ye de çevrilerek kullan lmaktad r (15). Güngen ve di erlerinin yapt klar çal flmada testin yüksek duyarl l k ve özgüllükte oldu- u saptanm flt r (16). Test, yönelim, kay t haf zas, dikkat ve hesaplama, hat rlama ve lisan olmak üzere befl ana bafll k alt nda toplanm fl on bir maddeden oluflmakta ve testin de erlendirmesi 30 puan üzerinden yap lmaktad r. Hafif ve orta 262 TURKISH JOURNAL OF GERIATRICS 2010; 13(4)

3 KARS TA 60 YAfi ÜSTÜ POPÜLASYONDA B L fisel filevler N TARANMASI:ALAN ÇALIfiMASI düzey demans için kesme puan 23/24 olarak al nmaktad r (13). Bu çal flmada en az 5 y ll k ö renime sahip yafll lar için SMMT, okuma yazma bilmeyen yafll lar için Mini Mental Test in e itimsizler için haz rlanm fl versiyonu olan (SMMT- E) kullan lm flt r. Veri toplama amac yla kullan lan bir di er araç GDÖ dür. Brink ve di erleri taraf ndan 1982 de gelifltirilen bu testin geçerlilik-güvenirlilik çal flmas Ertan ve Eker taraf ndan yap lm fl, duyarl l k ve özgüllü ü yüksek bulunmufltur (14,17). Toplam 30 maddeden oluflan ölçekte, yafll n n her bir maddeye evet ya da hay r yan t vermesi istenir. GDÖ toplam 15 soru içermektedir. 1., 5., 7., 11. ve 13. sorular olumlu, di erleri olumsuz yap dad r. Verilerin Analizi Veriler SPSS veri taban na aktar ld ktan sonra say ve yüzdeler kullan larak de erlendirilmifltir. kili gruplara aras karfl - laflt rmalarda ba ms z t testi, çoklu gruplar aras karfl laflt rmalarda tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Kruskal Wallis, alt gruplar karfl laflt rmada Tukey Çoklu Karfl laflt rma Testi ve Bonferroni ileri analizi kullan lm flt r. Etik Konular Görüflme yapmak üzere evlerine gidilen yafll lara, araflt rman n amac ve toplanan verilerin nas l kullan laca aç klanm fl ve çal flmaya kat lmay isteyip istemedikleri sorulmufltur. Çal flmaya kat lmak istemeyen yafll lar, çal flmaya kat lma konusunda zorlanmam flt r. Ayr ca çal flman n veri toplama aflamas nda sorulara cevap vermek istemeyen, erken s k lan yafll lar cevap vermeleri konusunda zorlanmam fl ve veri toplama sonland r lm flt r. Bu do rultuda çal flma, sorulara cevap verme konusunda istekli davranan 1206 yafll ile tamamlanm flt r. BULGULAR ars ta 60 yafl üstü bireylerde biliflsel ifllevlerin taranmas Kamac yla yap lan bu çal flmada elde edilen bulgulara göre; bireylerin %62.7 sinin kad nlardan olufltu u; %41.8 inin yafl aral nda, %5.3 ünün ise 85 yafl ve üzerinde oldu- u; ifl durumuna bak ld nda ise ev han mlar n n (%61.8) ve emeklilerin (%22.2) ço unlu u oluflturdu u görülmektedir. Grubun ço unlu u (%63.4) okur-yazar olmayan yafll lardan oluflurken, %20.1 i ilkokul düzeyinde, %1.2 si ise üniversite düzeyinde ö renime sahiptir. Kat l mc bireylerin %36.5 i efl ve çocuklar yla, %24.2 si efliyle, %21.0 çocuklar yla, %10.6 s akrabalar yla ve %7.7 si yaln z yaflad n, %66.0 si ise eflinin hayatta oldu u ifade etmifltir (Tablo 1). Tablo 1 Araflt rmaya Kat lan Bireylerin Baz Özelliklerinin Da l m Özellik n % Cinsiyet Kad n Erkek Yafl ve üzeri fl Ev han m Emekli flsiz Esnaf flçi Di er Ö renim durumu Okur-yazar de il Okur-yazar lkokul mezunu Ortaokul mezunu Lise mezunu Üniversite mezunu Kiminle Yaflad Yaln z Efliyle Efl ve Çocuklar yla Çocuklar yla Akrabalar yla Eflin Yaflama Durumu (n=1198*) Yaflayan Yaflamayan *6 kifli cevap vermemifltir Araflt rmaya kat lan bireylerde en fazla görülen kronik hastal klar n da l m Tablo 2 de yer almaktad r. Hastal klara bak ld nda; %57.9 unda hipertansiyon, %27.0 nda kolesterol, %22.6 s nda kalp hastal, %18.6 s nda diyabet, Tablo 2 Araflt rmaya Kat lan Bireylerde En Fazla Görülen Kronik Hastal klar n Da l m Kronik Hastal klar n % Hipertansiyon (n=1202) Kolesterol (n=1205) Kalp Hastal (n=1198) Diyabet (n=1202) Romatizmal Hastal k (n=1206) Ast m TÜRK GER ATR DERG S 2010; 13(4) 263

4 SCREENING OF COGNITIVE FUNCTION IN THE POPULATION AGED 60 YEARS AND OVER IN KARS: A FIELD RESEARCH Tablo 3 Araflt rmaya Kat lan Bireylerin SMMT ve GDÖ Puanlar n n Da l m Puan n % Ortalama± ss SMMT <19 GDÖ ± ± 6.86 %13.6 s nda romatizmal hastal k ve %5.6 s nda ast m problemi oldu u görülmektedir. Tablo 3 de bireylerin SMMT puanlar n n da l m yer almaktad r. Bireylerin mental de erlendirmede ald klar puanlar incelendi inde, %44.4 ünün puan aral nda, %32.0 n n puan aral nda, %23.6 s n n ise 19 puan n alt nda yer ald klar görülmektedir. Bütün grubun SMMT puan ortalamas 22.05±7.46 olarak hesaplanm flt r. Araflt rma kapsam na al nan bireylerin GDÖ puanlar n n da l m ve ortalamas Tablo 3 de yer almaktad r. Kat l mc bireylerin %47.1 i 12 puan ve alt nda al rken, %52.9 u ölçe- in kesme puan olan 13 puan ve üzerinde alm flt r. Tüm grupta GDÖ puan ortalamas 13.38±6.86 olarak hesaplanm flt r. Tablo 4 de SMMT puanlar n n baz de iflkenlere göre da- l m yer almaktad r. SMMT puanlar n n yafla göre da l m - na bak ld nda, yafl ilerledikçe SMMT puan n n anlaml olarak düfltü ü (p<0.05) özellikle farkl l n 85 ve üzeri gruptan kaynakland görülmüfltür. Benzer flekilde kad nlar n SMMT puanlar n n erkeklere göre anlaml derecede daha düflük oldu- u (p<0.05) görülmüfltür. Benzer da l m ö renim durumu için de söz konusudur. Okur-yazar olmayan yafll larda SMMT puan daha düflük iken, ö renim durumu artt kça SMMT puanlar n n anlaml olarak artt (p<0.05) ve Duncan testi ile yap lan ileri analizde tüm gruplar n birbirinden farkl l k gösterdi i görülmüfltür. Yine efl kayb durumunda, ileri analizlere göre özellikle çocuklar ya da akrabalar yla yaflayanlarda, kronik hastal k olup sürekli ilaç kullanma durumunda SMMT puanlar n n anlaml olarak daha düflük oldu u görülmüfltür (p<0.05). Diyabet hastal varl ile SMMT puanlar aras nda anlaml l k söz konusu de ilken, hipertansiyonu olanlarda SMMT puanlar n n anlaml derecede daha düflük oldu u görülmüfltür (Tablo 4). Tablo 5 de GDÖ puanlar n n baz de iflkenlere göre da - l m yer almaktad r. GDÖ puanlar n n yafla göre da l m na bak ld nda, yafl ilerledikçe GDÖ puan n n anlaml olarak artt (p<0.05); kad nlar n GDÖ puanlar n n erkeklere göre anlaml derecede daha yüksek oldu u (p<0.05), yine ö renim durumu art kça GDÖ puanlar n n anlaml olarak düfltü ü (p<0.05) görülmektedir. Benzer flekilde eflini kaybedenlerde, ev han mlar nda ve iflsizlerde, sürekli ilaç kullanmak durumunda kalanlar yafll larda, kalp hastal olan ve kolestrol de- erleri yüksek olan yafll larda GDÖ puanlar n n anlaml olarak daha yüksek oldu u görülmüfltür (p<0.05). De iflkenle ait ortaya ç kan farkl l klar n hangi gruptan kaynakland n anlamak için Duncan testi ile yap lan ileri analizde yafl, ö renim durumu, ifl ile GDÖ puanlar aras ndaki anlaml l n, bu de iflkenlere ait alt kategorilerin hepsinde birbirinden farkl oldu u görülmüfltür. Ayr ca çal flmada GDÖ puan ile SMMT puan aras ndaki iliflkiye bak lm flt r. Yap lan analize göre SMMT puan ile GDÖ puan aras nda negatif yönde zay f korelasyon oldu u görülmüfltür (r=-0.212, p<.05). Buna göre bireylerin GDÖ puan artt kça SMMT puan azalmaktad r. TARTIfiMA al flmada, araflt rma kapsam na al nan bireylerin ço unlu- Ç unun ev han mlar ndan (%61,8) ve okuma yazmas olmayan yafll lardan (%63,4) olufltu u görülmüfltür. Literatürde, cinsiyet ve ö renim düzeyi, yafll larda biliflsel kapasiteyi ve depresyonu etkileyen faktörler aras nda yer almaktad r (1,6). Dolay s yla elde edilen bulgular n bu de iflkenlerden etkilenebilece i göz ard edilmemelidir. Yine Kars ta geleneksel toplum yap s n n özelliklerinden dolay yaln z yaflayan yafll say s n n az oldu u (%7.7), efl kayb durumunda bile (%33.8) çocuk ya da akrabalar n devreye girdi i görülmektedir. Yafll larda mevcut kronik hastal klara bak ld nda hipertansiyon, kolesterol de erlerindeki yükseklik, kalp hastal klar gibi dolafl m sistemiyle iliflkili sorunlar n ilk s ralarda oldu- u görülmektedir. Bununla birlikte bireylerin %64.0 sürekli ilaç kulland n ifade etmifllerdir. Tezel ve arkadafllar n n çal flmas nda yafll larda en s k görülen hastal n hipertansiyon (%20.9) oldu u ve yafll lar n %82.4 ünün sürekli ilaç 264 TURKISH JOURNAL OF GERIATRICS 2010; 13(4)

5 KARS TA 60 YAfi ÜSTÜ POPÜLASYONDA B L fisel filevler N TARANMASI:ALAN ÇALIfiMASI Tablo 4 Araflt rmaya Kat lan Bireylerin SMMT Puanlar n n Baz De iflkenlere Göre Da l m Yafl yafl aras yafl aras yafl aras 85 ve üstü Cinsiyet Kad n Erkek Ö renim Durumu Okuryazar de il Okur-yazar lkokul Ortaokul Lise Üniversite Eflin Yaflama Durumu Efli yafl yor Efli yaflam yor Birlikte Yaflad Kifliler Yaln z Efliyle Efl ve çocuklar yla Çocuklar yla Akrabalar yla Diyabet Var Yok Hipertansiyon Var Yok Sürekli laç Kullanma Durumu Kullanan Kullanmayan n SSMT Puan Ortalama± ss ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± Grup Karfl laflt rmalar F= t=4.446** F=23.017*** t=4.782 F=5.095 t=1.149 t=2.667 t=1.935 p 0, * *p <.05, **Ba ms z t testi kullan lm flt r, ***Tek Yönlü Varyans Analizi kullan lm flt r. kulland tespit edilmifltir (12). Bu çal flmada hipertansiyon prevelans, Tezel ve arkadafllar n n çal flmas ndan daha yüksek bulunmufltur. Kars ta tuz ve kat ya tüketiminin yafll lar aras nda hala yayg n olmas HT prevelans n art ran faktörler aras nda düflünülmektedir. Buna karfl n ilaç kullan m n n daha düflük olmas Kars ta yafll lar n sa l k hizmetlerini kullanmadaki s n rl l klar yla ilgili olabilir. Yafll lar hipertansiyonda t bbi bak m almak yerine sar msak, limon kullanma gibi geleneksel uygulamalar daha fazla tercih edebildikleri Karatay n çal flmas nda da görülebilmektedir (18). Bu çal flmada SMMT puan ortalamas ± 7.46 olarak hesaplanm fl olup bireylerin %32.0 n n 25-30, %44.4 ünün 19-24, %23.6 s n n 19 ve alt nda puan ald klar görülmüfltür (Tablo 2). SMMT için kesme puan n 23/24 oldu unu düflündü ümüzde kat l mc lar n ço unlu unda biliflsel kapasiteyle ilgili sorunlar oldu u söylenebilir. Tezel ve arkadafllar n n çal flmas nda yafll larda SMMT puan ortalamas ± 4.41 olarak hesaplanm flt r (12). Çuhadar ve arkadafllar n n çal flmas nda ise yafll bireylerin %43.3 ünde biliflsel bozukluk saptanm flt r (19). Bu çal flmada biliflsel ifllevlerle ile ilgili so- TÜRK GER ATR DERG S 2010; 13(4) 265

6 SCREENING OF COGNITIVE FUNCTION IN THE POPULATION AGED 60 YEARS AND OVER IN KARS: A FIELD RESEARCH runlar olan yafll say s her iki çal flmadan da daha yüksek bulunmufltur. Bu farkl l k Kars ta kad nlar baflta olmak üzere yafll larda okuma-yazma oranlar n düflük olmas, iklim koflullar nedeniyle yafll lar n daha kapal bir hayat sürdürmeleri gibi nedenlere ilgili olabilece i gibi kültürel farkl l klarla da ilgili olabilir. Ayr ca SMMT deki sorularda yer alan baz kelimeler Kars ta yaflayan yafll lar taraf ndan bilinen ve kullan lan kelimeler olamayabilmektedir. Bu nedenle SMMT nin farkl kültürel alt gruplara özgü uyarlanmas ve geçerlilik-güvenilirli inin yap lmas son derece önemlidir. Bu çal flmada bireylerin GDÖ den ald klar puan ortalamas 13.38±6.86 olarak hesaplanm flt r. Kat l mc lar n %47.1 i 12 puan ve alt nda al rken, %52.9 u 13 puan ve üzerinde alm flt r. Ölçe e göre kat l mc lar n yar s ndan fazlas depresif semptomlar göstermektedirler. Bahar ve arkadafllar - n n huzurevinde yapt klar çal flmada yafll lar n GDÖ puan ortalamas n n 17.05±0.55 oldu u saptanm flt r (20). Bu çal flmada elde edilen bulgu, Bahar ve arkadafllar n n elde etti i bulgudan daha düflük bulunmufltur. Dolay s yla duygu-durum aç s ndan evde yaflayan yafll lar n huzurevinde yaflayan yafll lara göre daha avantajl durumda olduklar baflka çal flmalar n da bulgular aras ndad r (21). Yafll l kta t bbi durumda bozulma, fiziksel ve zihinsel ifllevlerin azalmas ve baflkalar n n yard m na gereksinimin artmas, aile bireyleri/arkadafl kayb ile sosyal destek kaynaklar n n azalmas depresif semptomlarda art fla neden olabilmektedir. SMMT puanlar n n düflük olmas n n olas nedenleri ile ilgili tahmin edilen durumlar GDÖ puanlar n n yüksek olmas ile de iliflkili olabilir. Özellikle Kars n so uk iklim kufla nda yer almas, yafll lar n y l n büyük bir bölümünü ev ortam nda d flar ya çok fazla ç - kamadan geçirmek zorunda kalmalar yafll larda duyusal uyaran yoklu unu art rarak depresif semptomlar tetikleyebilmektedir. Bu çal flmada SMMT puanlar n n baz de iflkenlere göre farkl lafl p farkl laflmad na bak lm flt r. Buna göre SMMT puan n n yafl ilerledikçe, ö renim düzeyi azald kça, kad nlarda ve efl kayb olanlarda daha düflük oldu u ve aradaki iliflkilerin anlaml oldu u görülmüfltür (p<0.05). Bu çal flmada kat l mc lar n yar dan daha fazlas kad nlardan ve okuma yazmas olmayan bireylerden oluflmaktad r. Literatürde oldu u gibi Tezel ve arkadafllar n n çal flmas nda da kad nlarda ve ö renim düzeyi düflük olanlarda SMMT puan daha düflük oldu u belirtilmektedir (12). Hebert ve arkadafllar n n çal flmas nda, Alzheimer hastal gibi biliflsel problemlerin yaflla birlikte artt, 85 yafl üzeri bireylerin, yafl grubuna göre 14 kat daha fazla hastal k riskine sahip oldu u saptanm flt r (22). Roterdan çal flmas nda yafl n biliflsel sorunlar aç s ndan önemli bir risk faktörü oldu u belirlenmifltir (23). Stern ve arkadafllar n n çal flmas nda da, Alzheimer hastal n n risk faktörleri aras nda ileri yaflla birlikte, yaflam boyunca çal flma süresinin az olmas yer almaktad r (24). Kukull ve arkadafllar n n çal flmas nda Alzheimer hastal risk faktörleri aras nda yafl n artmas, e itim ve bafllang ç kognitif test skorunun düflük olmas gibi faktörlerin yer ald belirtilmektedir (25). Güngen ve arkadafllar yapt klar geçerlilik ve güvenilirlik çal flmas nda 80 yafl ve üzerindeki grupta SMMT ortalama puan n n daha düflük oldu unu saptam fllard r (26). Yukar da bahsedilen çal flmalardan elde edilen bulgular ile bu çal flma aras nda bulgular aras nda benzerlikler söz konusudur. Bu çal flmada SMMT puan ortalamas n n cinsiyete göre farklaflt görülmüfltür. Varma ve arkadafllar n n huzurevinde yapt klar bir çal flmada da kad nlarda SMMT puan 15.98±7.26, erkeklerde 20.89±7.66 olarak bulunmufltur (27). Eldeki kan tlar a rl kl olarak demans s kl n n kad nlarda daha yüksek oldu unu gösterse de, bu konuda ortak görüfl sa lanamam flt r. Bu art fla hangi etkenin neden oldu u henüz tam olarak bilinmemekle birlikte kad nlarda beklenen yaflam süresinin daha uzun olmas, bu çal flmada oldu u gibi okuma yazma oranlar n n daha düflük olmas, kad n n toplumsal konumunun biliflsel ifllevlerinin geliflmesi önünde engel teflkil etmesi gibi risk faktörlerinden bahsedilebilir. Bu çal flmada kat l mc lar n birlikte yaflad kifliler ve SMMT puan aras ndaki iliflkiye bak ld nda istatistiksel olarak anlaml farkl l klar n oldu u (p < ) ve yap lan ileri analizde efl ve çocuklar ve sadece efli ile yaflayan kat l mc - lar n SMMT puanlar n n di er gruplardan yüksek oldu u saptanm flt r. Giray ve di erlerinin iki farkl huzurevinde yapt klar çal flmada yafll lar n SMMT puan n n aile, arkadafl ve huzurevi çal flanlar taraf ndan sunulan destekten etkilendi i belirlenmifltir (28). Bu konuda toplum tabanl çal flmaya rastlanamamakla birlikte toplum içerisinde yaflayan yafll lar için de destek koruyucu etkilere sahip olabilmektedir. Epidemiyolojik çal flmalarda, Alzheimer hastal ile diyabet, hiperkolesterolemi, doymufl ya lar, antioksidanlar, sigara ve alkol tüketimi, fiziksel aktivite, arterosklerotik hastal klar, baz hemostatik faktörler, hipertansiyon, hiperhemosisteinemi aras nda pozitif korelasyon oldu undan bahsedilmektedir (29-31). O nedenle bu çal flmada SMMT puanlar n n kat l mc larda en yayg n görülen (hipertansiyon, diabet) hastal klara göre de iflip de iflmedi i incelenmifltir. Diabet ve hipertansiyonu olan yafll larda SMMT puanlar daha düflük ç kmas na karfl n aradaki iliflki anlaml bulunmam flt r. Sürekli ilaç kullanan kat l mc lar n SMMT puanlar n n ilaç kullanmayan yafll lara göre anlaml say labilecek derecede daha düflük oldu u görülmüfltür (p= 0.05). Bu durum ilaçlar n yan etkilerinden kaynaklanabilece i gibi ilaç kullanmay gerektiren hastal klardan ya da yol açt klar psikolojik rahats zl klardan kaynaklanabilece i tahmin edilmektedir 266 TURKISH JOURNAL OF GERIATRICS 2010; 13(4)

7 KARS TA 60 YAfi ÜSTÜ POPÜLASYONDA B L fisel filevler N TARANMASI:ALAN ÇALIfiMASI Tablo 5 Araflt rmaya Kat lan Bireylerin GDÖ Puanlar n n Baz De iflkenlere Göre Da l m Yafl yafl aras yafl aras yafl aras 85 ve üstü Cinsiyet Kad n Erkek Ö renim Durumu Okuryazar de il Okur-yazar lkokul mezunu Ortaokul mezunu Lise mezunu Üniversite mezunu fl Ev han m Emekli flsiz Esnaf flçi Eflin Yaflama Durumu Efli yafl yor Efli yaflam yor Sürekli laç Kullanma Durumu Kullanan Kullanmayan Kalp Hastal Olan Olmayan Kolesterol (n=1185***) Yüksek Normal n GDÖ Puan Ortalama± ss ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± Grup Karfl laflt rmalar F=6.342 t=9.326 F=74.97 X 2 =83.076** t=7.583 t=2.512 t=6.925 t=4.611 p 0.012* *p <.05, **Kruskal Wallis önemlilik testi kullan lm flt r. ***Son üç ayda kolestrol bakt ran yafll lar kapsamaktad r. Bu çal flmada GDÖ puan n n baz de iflkenlerle iliflkisine bak lm flt r (Tablo 5). SMMT puan nda oldu u gibi GDÖ puan yüksekli i için de yafl, kad n ve ev han m olmak, iflsiz olmak, ö renim düzeyinin düflük olmas, eflini kaybetmifl olmak ve sürekli ilaç kullanmak durumunda kalmak bafll ca risk faktörlerini oluflturmaktad r. Bahsedilen de iflkenlerle GDÖ puan aras nda bulunan farklar istatistiksel olarak anlaml bulunmufltur (p<0.05). GDÖ puanlar, Bahar ve arkadafllar n n çal flmas nda kronik hastal olanlarda (20), Diflçi- il ve arkadafllar n n çal flmas nda kad nlarda ve dullarda (32), Günefl ve arkadafllar n n çal flmas nda yaln z yaflayanlarda (33), benzer flekilde Tözün ve Ünsal n çal flmas nda kad nlarda daha yüksek bulunmufltur (34). Yukar daki çal flmalar n bulgular bu çal flmada elde edilen bulgularla paralellik göstermektedir. Dolay s yla yafll larda, kad nlar baflta olmak üzere yafl ilerledikçe hastal klar ve kronik hastal klara ba l fiziksel k s tl l klar artmakta, yafll lar sürekli ilaç kullanmak durumunda kalmakta, kendi kendine bak mda zorlanmakta, dolay s yla depresif semptomlarda art fl ortaya ç kabilmektedir (35). TÜRK GER ATR DERG S 2010; 13(4) 267

8 SCREENING OF COGNITIVE FUNCTION IN THE POPULATION AGED 60 YEARS AND OVER IN KARS: A FIELD RESEARCH Bu çal flmada yafll larda biliflsel alan ve depresyon puanlar aras nda negatif yönde korelasyon saptanm flt r. Kat l mc bireylerin SMMT puanlar düfltükçe GDÖ puanlar n n artt görülmüfltür. Yafll larda biliflsel kapasitedeki azalma psikiyatrik rahats zl klar beraberinde getirdi i gibi psikiyatrik rahats zl klar da biliflsel kapasitenin kullan lmas n etkileyebilmektedir (36,37). Geriatrik popülasyonla yap lan çal flmalarda, araflt rmaya kat lanlar n yar ya yak n nda kognitif bozukluk ve depresyon oldu u, depresyon ve kognitif ifllev aras nda ters yönde iliflki oldu u görülmüfltür (38-40). Bu nedenle yafll larda, biliflsel kapasiteyle birlikte psikolojik alan nda aral kl olarak de erlendirilmesi son derece önemlidir. Yafll larda biliflsel ve mental sorunlar günlük yaflam aktivitelerini de etkilemektedir. Ancak bu çal flmada yafll lar n SMMT ve GDÖ puanlar n n günlük yaflam aktiviteleri ile iliflkisine bak lmam flt r. Bu durum çal flman n bir s n rl l olarak al nabilir. Di er bir s n rl l k ise Ev Halk Tespit Fifllerinin yeterince güncel olmamas ndan kaynakl yafll lar n belirtilen adreslerde bulunamamas d r. Sonuç olarak; Kars ta 60 yafl ve üzeri bireylerde mental kapasitede ve biliflsel alanda yaflanan y k m önemli bir sorun olarak durmaktad r. Bu sorun yafl, cinsiyet, ö renim durumu, efl kayb, kronik hastal klar, sürekli ilaç kullanma gibi faktörlerden etkilenmektedir. Biliflsel kapasitede sorun artt kça depresif semptomlar da artmaktad r. Bu sonuçlara dayal olarak; Toplum içerisinde yaflay p biliflsel kapasitede sorun yaflama riski yüksek olan yafll lar n daha yak ndan izlenmesi, Yafll larda biliflsel sorunlar n erken tan lanabilmesi için birinci basamak sa l k kurulufllar taraf ndan topluma dönük taramalar n yap lmas ve sorun saptanan yafll lar n erken tan için yönlendirilmeleri, Standardize Mini Mental Test in farkl kültürel alt gruplarda geçerlilik-güvenirlilik çal flmalar n n yap lmas önerilmektedir. Teflekkür: Araflt rmac lar, verilerin toplanmas esnas nda katk sa layan Kars Sa l k Yüksekokulu dördüncü s n f ö rencilerine teflekkür eder. KAYNAKLAR 1. Ferri CP, Prince M, Brayne C, et al. Global prevalence of dementia: a Delphi consensus study. Lancet 2005;366 (9503): Göktafl K, Özkan. Yafll larda depresyon. Psychiatry in Turkiye 2006;8(1): World Health Organization. World Health Report 2003-Shaping the future. Geneva, Available from Eriflim: 20 May s Alzheimer s Association Alzheimer s Disease Facts and Figures. Alzheimer s & Dementia (The Journal of the Alzheimer s Association) 2010;6(2): Selekler K. Alzheimer Hastal : Patoloji, Risk Faktörleri, Koruyucu Etkenler, Klinik, Tan ve Ay r c Tan. Nörolojide Yeni Ufuklar, Alzheimer ve Di er Demanslar içinde. Selekler K, Ed. Günefl T p Kitabevleri Yay nlar, Ankara, 2009, pp çelli. Demans ve komorbid durumlar. Psikiyatri Dünyas 2001;5(2): Eker E. Yafll da demans. Geriatrik Hasta ve Sorunlar Sempozyumu, stanbul, Kas m 1998, pp California Workgroup on Guidelines for Alzheimer s Disease Management. Guidelines for Alzheimer s disease management. Final Reports California, 2008, p Eriflim: 3 Haziran Abay E, Çal yurt O, Tu lu C. Klinik Psikiyatri El Kitab. Nobel T p Kitabevleri, stanbul, 1999, pp Jorm AF. Is depression a risk factor for dementia or cognitive decline? Gerontology 2000;46: Ganzer CA. Assessing alzheimer s disease and dementia. Best Practices in Nursing Care Geriatric Nursing 2007;28(6): Tezel CG, ça as o lu A, Karabulut A, Koluk sa fi, Keskin H. Geriatrik hastalar nda biliflsel düzey, depresyon, fonksiyonel kapasite de erlendirilmesi. Turkish Journal of Geriatrics 2004;7(4): Storey E, Kinsella G. Principles of neuropsychometric assessment. In: Schapira AH (ed): Neurology and Clinical Neuroscience. Mosby, Elsevier, Philadelphia, 2007, pp Ertan T, Eker E. Reliability, validity, and factor structure of the geriatric depression scale in Turkish elderly: Are there different factor structures for different cultures, International Psychogeriatrics 2000;12(2): Folstein MF, Folstein S, Mc Hugh PR. Mini Mental State A practical method for grading the cognitive state of patients for the clinician. J Psychiatr Res 1975;12: Güngen C, Ertan T, Eker E, Yaflar R, Engin F. Standardize Mini Mental Test in Türk toplumunda hafif demans tan s nda geçerlik ve güvenilirli i. Türk Psikiyatri Dergisi 2002;13(4): Brink TL, Yesavage JA, Lum O, Heersema PH, Adey M, Rose TL. Screening tests for geriatric depression. Clinical Gerontologist 1982;1: Karatay G. Kars I. No lu sa l k oca bölgesinde yaflayan bireylerin acil durumlarda baflvurduklar geleneksel uygulamalar n belirlenmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemflirelik Yüksekokulu Dergisi 2009;1(1): Çuhadar D, Sertbafl G, Tutkun H. Huzurevinde yaflayan yafll - lar n biliflsel ifllev ve günlük yaflam etkinli i düzeyleri aras ndaki iliflki. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2006;7(4): Bahar A, Tutkun H, Sertbafl G. Huzurevinde yasayan yasl lar n anksiyete ve depresyon düzeylerinin belirlenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2005;6: TURKISH JOURNAL OF GERIATRICS 2010; 13(4)

9 KARS TA 60 YAfi ÜSTÜ POPÜLASYONDA B L fisel filevler N TARANMASI:ALAN ÇALIfiMASI 21. Tel H, Tel H, Sabanc o ullar S. Evde ve kurumda yaflayan 60 yafl ve üzeri bireylerin günlük yaflam aktivitelerini sürdürme ve yaln zl k yaflama durumu. Turkish Journal of Geriatrics 2006; 9(1): Hebert LE, Scherr PA, Beckett LA, et al. Age-specific incidence of Alzheimer s disease in a community population. J American Medical Association 1995;273(17): Ott A, Breteler MM, van Harskamp F, et al. Prevalence of Alzheimer s disease and vascular dementia: association with education. The Rotterdam study. BMJ 1995;310 (6985): Stern Y, Gurland B, Tatermichi TK, Tang MX, Wilder D, Mayeux R. Influence of education and occupation on the incidence of Alzheimer disease. J American Medical Association 1994;271(13): Kukull WA, Higdon R, Bowen JD, et al. Dementia and Alzheimer s disease incidence. Archieves of Neurology 2002;59: Güngen C, Ertan T, Eker E, Yaflar R, Engin F. Standardize Mini Mental Testin Türk toplumunda hafif demans tan s nda geçerlilik güvenirli i. Türk Psikiyatri Dergisi 2002;13(4): Varma GS, O uzhano lu NK, Amuk T, Ateflçi F. Huzurevindeki yafll larda depresyon s kl ve iliflkili risk etmenleri. Klinik Psikiyatri Dergisi 2008;11: Giray S, Özenli Y, Yerdelen D, Arl er Z, Benli S. Sosyal deste- in huzurevlerinde yaflayan yafll kiflilerin kognitif fonksiyonlar na etkisi. Türk Nöroloji Dergisi 2008;14(2): Petot GJ, Friedland RP. Lipids, diet and Alzheimer s disease: an extended summary, J Neurol Sci 2004;226: Refolo LM, Malester B, LaFrancois J, et al. Hypercholesterolemia accelerates the Alzheimer s-like pathology in a transgenic mouse model, Neurobiol Dis 2000;4: Kalmijn S, Launer LJ, Ott A, et al. Dietary fat intake and the risk of incident dementia in the Rotterdam Study. Ann Rev 1997;42: Diflçigil G, Gemalmaz A, Baflak O, Gürel FS, Tekin N. Birinci basamakta geriatrik yafl grubunda depresyon. Turkish Journal of Geriatrics 2005;8(3): Günefl G, Demircio lu N, Karao lu L. Malatya flehir merkezinde yaflayan yafll kad nlar n günlük yaflam aktiviteleri, sosyal ve psikolojik fonksiyon düzeyleri. Turkish Journal of Geriatrics 2005;8(2): Tözün M, Ünsal A. 40 yafl ve üzeri bireylerde eflik üstü depresif belirti gösterenlerin s kl. TAF Prev Med Bull 2008;7(6): Tsuboi S, Fukukawa Y, Niino N, Ando F, Shimokata H. Age and gender differences as factors related to depressive symptoms among community-dwelling middle-aged and elderly people. Shinrigaku Kenkyu 2004;75(2): Blaszczyk AT, Monica M. Treatment of cognitive decline and psychiatric disturbances associated with alzheimer s dementia. J Pharmacy Practice 2007;20: Cohen D, Eisdorfer C, Gorelick P, et al. Psychopathology associated with Alzheimer s disease and related disorders. J Gerontology 1993;48(6): fiahin EM, Yalç n BM. Huzurevinde veya kendi evlerinde yaflayan yafll larda depresyon s kl klar n n karfl laflt rmas. Turkish Journal of Geriatrics 2003;6(1): fiahin EM, Özer C, Ölüç F, Tunç Z. Huzurevinde kalan yasl - larda demans ve depresyon. Turkish Journal of Geriatrics 2005;8(1): Bassuk SS, Berkman LF, Wypij D. Depressive symtomatology and incident cognitive declinde in an elderly community sample. Archives of General Psychiatry 1998;55: TÜRK GER ATR DERG S 2010; 13(4) 269

ÜN TE V SOSYAL TUR ZM

ÜN TE V SOSYAL TUR ZM ÜN TE V SOSYAL TUR ZM Bu ünitede turizmin çeflitlerinden biri olan sosyal turizmi daha ayr nt l bir flekilde ö renip, ülkemizdeki sosyal turizmin geliflimi hakk nda bilgiler edinece iz. Ç NDEK LER A. S

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ Kuruluş : 27 Ekim 1989 Adres : Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Cebeci Kampüsü Dikimevi - Ankara Tel : 363 03 26-363 03 27 ANKARA ÜNİVERSİTESİ

Detaylı

Ankara da Bir Huzurevinde Kalan Yafll lar ile Bir Sa l k Oca na Gelen Yafll lar n Mini Mental Test ile De erlendirilmesi

Ankara da Bir Huzurevinde Kalan Yafll lar ile Bir Sa l k Oca na Gelen Yafll lar n Mini Mental Test ile De erlendirilmesi KL N K ÇALIfiMA/RESEARCH ARTICLE Akad Geriatri 2011; 3: 138-149 Gelifl Tarihi/Received: 01/02/2011 - Kabul Edilifl Tarihi/Accepted: 20/04/2011 Ankara da Bir Huzurevinde Kalan Yafll lar ile Bir Sa l k Oca

Detaylı

ERZ NCAN HUZUREV NDE YAfiAYAN YAfiLILARDA DEPRESYON VE ETK LEYEN FAKTÖRLER

ERZ NCAN HUZUREV NDE YAfiAYAN YAfiLILARDA DEPRESYON VE ETK LEYEN FAKTÖRLER Turkish Journal of Geriatrics 2009; 12 (1): 25-30 ARAfiTIRMA ERZ NCAN HUZUREV NDE YAfiAYAN YAfiLILARDA DEPRESYON VE ETK LEYEN FAKTÖRLER ÖZ Rabia HACIHASANO LU Arzu YILDIRIM Girifl: Bu araflt rma Erzincan

Detaylı

Huzurevinde Kalan Bireylerin Demografik Özelliklerinin Günlük Yaflam Aktiviteleri, Yaflam Kalitesi ve Depresyon Üzerine Etkisi*

Huzurevinde Kalan Bireylerin Demografik Özelliklerinin Günlük Yaflam Aktiviteleri, Yaflam Kalitesi ve Depresyon Üzerine Etkisi* KL N K ÇALIfiMA/RESEARCH ARTICLE Akad Geriatri 2012; 4: 97-103 Gelifl Tarihi/Received: 13/06/2011 - Kabul Edilifl Tarihi/Accepted: 15/10/2011 Huzurevinde Kalan Bireylerin Demografik Özelliklerinin Günlük

Detaylı

Geriatrik Hastalar çin Hemflire Gözlem Ölçe i nin (GHHGÖ) Türkçe Formunun Psikometrik Özellikleri

Geriatrik Hastalar çin Hemflire Gözlem Ölçe i nin (GHHGÖ) Türkçe Formunun Psikometrik Özellikleri Araflt rma Makalesi / Research Article 135 DOI: 10.4274/npa.y5716 Geriatrik Hastalar çin Hemflire Gözlem Ölçe i nin (GHHGÖ) Türkçe Formunun Psikometrik Özellikleri Psychometric Propert es of the Turkish

Detaylı

Zihin ve Hareket Engelli Çocuklar çin E itim Araflt rma ve Uygulama Merkezi nde zlenen Olgular n Demografik Özellikleri

Zihin ve Hareket Engelli Çocuklar çin E itim Araflt rma ve Uygulama Merkezi nde zlenen Olgular n Demografik Özellikleri TRAKYA ÜN V TIP FAK DERG 2005;22(2):88-92 KL N K ARAfiTIRMA Zihin ve Hareket Engelli Çocuklar çin E itim Araflt rma ve Uygulama Merkezi nde zlenen Olgular n Demografik Özellikleri Demographic Characteristics

Detaylı

YÖNTEM 1.1. ÖRNEKLEM. 1.1.1. Örneklem plan. 1.1.2. l seçim ölçütleri

YÖNTEM 1.1. ÖRNEKLEM. 1.1.1. Örneklem plan. 1.1.2. l seçim ölçütleri BÖLÜM 1 YÖNTEM Bu çal flma 11, 13 ve 15 yafllar ndaki gençlerin sa l k durumlar ve sa l k davran fllar n saptamay hedefleyen, kesitsel tan mlay c ve çok uluslu Health Behavior in School Aged Children,

Detaylı

4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI

4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI 4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI Resul KURT* I. G R fi Ülkemizde 4447 say l Kanunla, emeklilikte köklü reformlar yap lm fl, ancak 4447 say l yasan n emeklilikte kademeli

Detaylı

4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari

4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari 4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari Mustafa CER T* I. G R fi Bu yaz da 1479 say l yasaya göre yafll l l k, malullük ve ölüm

Detaylı

ISPARTA VE BURDUR HUZUREVLER NDE KALAN YAfiLILARIN SOSYODEMOGRAF K DURUMLARI VE BESLENME TERC HLER

ISPARTA VE BURDUR HUZUREVLER NDE KALAN YAfiLILARIN SOSYODEMOGRAF K DURUMLARI VE BESLENME TERC HLER Turkish Journal of Geriatrics 2008; 11 (2): 82-87 ARAfiTIRMA ISPARTA VE BURDUR HUZUREVLER NDE KALAN YAfiLILARIN SOSYODEMOGRAF K DURUMLARI VE BESLENME TERC HLER ÖZ Serdal Ö ÜT 1 Mümin POLAT 2 Hikmet ORHAN

Detaylı

Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar

Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar Hmfl. Sevgili GÜREL Emekli, Ac badem Sa l k Grubu Ac badem Hastanesi, Merkezi Sterilizasyon Ünitesi, STANBUL e-posta: sgurkan@asg.com.tr H

Detaylı

EVDE VE KURUMDA YAfiAYAN 60 YAfi VE ÜZER B REYLER N GÜNLÜK YAfiAM AKT V TELER N SÜRDÜRME VE YALNIZLIK YAfiAMA DURUMU

EVDE VE KURUMDA YAfiAYAN 60 YAfi VE ÜZER B REYLER N GÜNLÜK YAfiAM AKT V TELER N SÜRDÜRME VE YALNIZLIK YAfiAMA DURUMU Turkish Journal of Geriatrics 2006; 9 (1): 34-40 ARAfiTIRMA EVDE VE KURUMDA YAfiAYAN 60 YAfi VE ÜZER B REYLER N GÜNLÜK YAfiAM AKT V TELER N SÜRDÜRME VE YALNIZLIK YAfiAMA DURUMU Hatice TEL 1 Havva TEL 2

Detaylı

T bbi Makale Yaz m Kurallar

T bbi Makale Yaz m Kurallar .Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Araflt rmalar ve Etik Sempozyum Dizisi No: 50 May s 2006; s. 7-11 T bbi Makale Yaz m Kurallar Dr. Sebahattin Yurdakul ÖZGÜN ARAfiTIRMA USULE

Detaylı

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz?

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz? CO RAFYA GRAF KLER ÖRNEK 1 : Afla daki grafikte, y llara göre, Türkiye'nin yafl üzerindeki toplam nufusu ile bu nüfus içindeki okuryazar kad n ve erkek say lar gösterilmifltir. Bin kifli 5. 5.. 35. 3.

Detaylı

ISI At f Dizinlerine Derginizi Kazand rman z çin Öneriler

ISI At f Dizinlerine Derginizi Kazand rman z çin Öneriler ISI At f Dizinlerine Derginizi Kazand rman z çin Öneriler Metin TUNÇ Seçici Olun ISI' n editoryal çal flanlar her y l yaklafl k olarak 2,000 dergiyi de erlendirmeye tabi tutmaktad r. Fakat de erlendirilen

Detaylı

Araflt rma modelinin oluflturulmas. Veri toplama

Araflt rma modelinin oluflturulmas. Veri toplama 21 G R fi Araflt rman n amac na ba l olarak araflt rmac ayr ayr nicel veya nitel yöntemi kullanabilece i gibi her iki yöntemi bir arada kullanarak da araflt rmas n planlar. Her iki yöntemin planlama aflamas

Detaylı

YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK

YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK GİRİŞ Yaygın anksiyete bozukluğu ( YAB ) birçok konuyla, örneğin parasal, güvenlik, sağlık,

Detaylı

ÖZET. GİRİŞ Sa l k hizmetlerinin yayg nlaflmas

ÖZET. GİRİŞ Sa l k hizmetlerinin yayg nlaflmas T RAKYA ÜN VERS TES TIP FAKÜLTES PS K YATR SERV S NDE YATIRILARAK TEDAV ED LEN GER ATR K HASTALARIN SOSYODEMOGRAF K ÖZELL KLER, TANI ve TEDAV DA ILIMLARI GİRİŞ Sa l k hizmetlerinin yayg nlaflmas ve t ptaki

Detaylı

GEKA NİHAİ RAPOR TEKNİK BÖLÜM. 1. Açıklama

GEKA NİHAİ RAPOR TEKNİK BÖLÜM. 1. Açıklama GEKA NİHAİ RAPOR TEKNİK BÖLÜM 1. Açıklama 1.1.Proje Ortaklarının Adları: Uzman Klinik Psikolog Özge Yaren YAVUZ ERDAN, Uzman Klinik Psikolog Elvan DEMİRBAĞ, Uzman Klinik Psikolog Nilay KONDUZ 1.2.Nihai

Detaylı

ANKARA DA B R SA LIK OCA I BÖLGES NDE YAfiAYAN 65 YAfi VE ÜZER B REYLER N ANTROPOMETR K ÖLÇÜMLER N N DE ERLEND R LMES

ANKARA DA B R SA LIK OCA I BÖLGES NDE YAfiAYAN 65 YAfi VE ÜZER B REYLER N ANTROPOMETR K ÖLÇÜMLER N N DE ERLEND R LMES Turkish Journal of Geriatrics 2006; 9 (2): 65-69 ARAfiTIRMA ANKARA DA B R SA LIK OCA I BÖLGES NDE YAfiAYAN 65 YAfi VE ÜZER B REYLER N ANTROPOMETR K ÖLÇÜMLER N N DE ERLEND R LMES Dilek ASLAN Hilal ÖZCEBE

Detaylı

MURAT YÜKSEL. FEM N ST HUKUK KURAMI VE FEM N ST DÜfiÜNCE TEOR LER

MURAT YÜKSEL. FEM N ST HUKUK KURAMI VE FEM N ST DÜfiÜNCE TEOR LER I MURAT YÜKSEL FEM N ST HUKUK KURAMI VE FEM N ST DÜfiÜNCE TEOR LER III DR. MURAT YÜKSEL Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ö retim Görevlisi FEM N ST HUKUK KURAMI VE FEM N ST DÜfiÜNCE TEOR LER IV Yay

Detaylı

fiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6)

fiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6) over kanseri taramas ndaki yetersizli ini göstermektedir. (1) Transvaginal ultrasonografinin sensitivitesinin iyi olmas na ra men spesifitesinin yeterli olmamas kullan m n k s tlamaktad r. Son yay nlarda

Detaylı

B R NC BASAMAKTA GER ATR K YAfi GRUBUNDA DEPRESYON

B R NC BASAMAKTA GER ATR K YAfi GRUBUNDA DEPRESYON Turkish Journal of Geriatrics 2005; 8 (3): 129-133 ARAfiTIRMA B R NC BASAMAKTA GER ATR K YAfi GRUBUNDA DEPRESYON Güzel D fiç G L Ayfer GEMALMAZ Oktay BAfiAK F. Serdar GÜREL Nil TEK N ÖZ Girifl: Birinci

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Olcay Bige AŞKUN. İşletme Yönetimi Öğretim ve Eğitiminde Örnek Olaylar ile Yazınsal Kurguları

Yrd. Doç. Dr. Olcay Bige AŞKUN. İşletme Yönetimi Öğretim ve Eğitiminde Örnek Olaylar ile Yazınsal Kurguları I Yrd. Doç. Dr. Olcay Bige AŞKUN İşletme Yönetimi Öğretim ve Eğitiminde Örnek Olaylar ile Yazınsal Kurguları II Yay n No : 2056 Hukuk Dizisi : 289 1. Bas Kas m 2008 - STANBUL ISBN 978-975 - 295-953 - 8

Detaylı

Mehmet TOMBAKO LU* * Hacettepe Üniversitesi, Nükleer Enerji Mühendisli i Bölümü

Mehmet TOMBAKO LU* * Hacettepe Üniversitesi, Nükleer Enerji Mühendisli i Bölümü Nükleer Santrallerde Enerji Üretimi ve Personel E itimi Mehmet TOMBAKO LU* Girifl Sürdürülebilir kalk nman n temel bileflenlerinden en önemlisinin enerji oldu unu söylemek abart l olmaz kan s nday m. Küreselleflen

Detaylı

Animasyon Tabanl Uygulamalar n Yeri ve Önemi

Animasyon Tabanl Uygulamalar n Yeri ve Önemi Otomasyon Sistemleri E itiminde Animasyon Tabanl Uygulamalar n Yeri ve Önemi Murat Ayaz Kocaeli Üniversitesi Teknik E itim Fakültesi, Elektrik E itimi Koray Erhan Kocaeli Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi,

Detaylı

SAMSUN HUZUREV NDE YAfiAYAN YAfiLILARIN BAZI ÖZELL KLER LE DEPRESYON R SK ARASINDAK L fik

SAMSUN HUZUREV NDE YAfiAYAN YAfiLILARIN BAZI ÖZELL KLER LE DEPRESYON R SK ARASINDAK L fik Turkish Journal of Geriatrics 2009; 12 (3): 147-155 ARAfiTIRMA SAMSUN HUZUREV NDE YAfiAYAN YAfiLILARIN BAZI ÖZELL KLER LE DEPRESYON R SK ARASINDAK L fik ÖZ Birsen ALTAY lknur AYDIN AVCI Girifl: Depresyon

Detaylı

TÜRK YE DE A LE Ç fi DDET Ülke Çap nda Kriminolojik-Viktimolojik Alan Araflt rmas ve De erlendirmeler

TÜRK YE DE A LE Ç fi DDET Ülke Çap nda Kriminolojik-Viktimolojik Alan Araflt rmas ve De erlendirmeler 1 TÜRK YE DE A LE Ç fi DDET Ülke Çap nda Kriminolojik-Viktimolojik Alan Araflt rmas ve De erlendirmeler stanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza Hukuku ve Kriminoloji Araflt rma ve Uygulama Merkezi 2003

Detaylı

Ders 3: SORUN ANAL Z. Sorun analizi nedir? Sorun analizinin yöntemi. Sorun analizinin ana ad mlar. Sorun A ac

Ders 3: SORUN ANAL Z. Sorun analizi nedir? Sorun analizinin yöntemi. Sorun analizinin ana ad mlar. Sorun A ac Ders 3: SORUN ANAL Z Sorun analizi nedir? Sorun analizi, toplumda varolan bir sorunu temel sorun olarak ele al r ve bu sorun çevresinde yer alan tüm olumsuzluklar ortaya ç karmaya çal fl r. Temel sorunun

Detaylı

Dünyada ve Türkiye de Güncel Verilerle HIV/AIDS. Hacettepe Üniversitesi AIDS Tedavi ve Araflt rma Merkezi (HATAM)

Dünyada ve Türkiye de Güncel Verilerle HIV/AIDS. Hacettepe Üniversitesi AIDS Tedavi ve Araflt rma Merkezi (HATAM) Dünyada ve Türkiye de Güncel Verilerle /AIDS Dr. Aygen Tümer Hacettepe Üniversitesi AIDS Tedavi ve Araflt rma Merkezi (HATAM) Dünyada /AIDS Dünya Sa l k Örgütü (DSÖ)/UNAIDS taraf ndan Aral k 2010 tarihinde

Detaylı

GAZ ANTEP L MERKEZ NDE YAfiAYAN YAfiLILARIN YAfiAM KAL TES DÜZEY VE ETK LEYEN FAKTÖRLER

GAZ ANTEP L MERKEZ NDE YAfiAYAN YAfiLILARIN YAfiAM KAL TES DÜZEY VE ETK LEYEN FAKTÖRLER Turkish Journal of Geriatrics 2012; 15 (4) 424-433 ARAfiTIRMA GAZ ANTEP L MERKEZ NDE YAfiAYAN YAfiLILARIN YAfiAM KAL TES DÜZEY VE ETK LEYEN FAKTÖRLER ÖZ Semiha AYDIN 1 Leyla KARAO LU 2 Girifl: Yaflam kalitesi,

Detaylı

B R HUZUREV NDE YAfiAYAN VE B L fisel BOZUKLU U OLMAYAN YAfiLILARIN UYKU DÜZEN ÖZELL KLER N N NCELENMES

B R HUZUREV NDE YAfiAYAN VE B L fisel BOZUKLU U OLMAYAN YAfiLILARIN UYKU DÜZEN ÖZELL KLER N N NCELENMES Turkish Journal of Geriatrics 2009; 12 (3): 138-146 ARAfiTIRMA B R HUZUREV NDE YAfiAYAN VE B L fisel BOZUKLU U OLMAYAN YAfiLILARIN UYKU DÜZEN ÖZELL KLER N N NCELENMES ÖZ Aysun BABACAN GÜMÜfi 1 Esra ENG

Detaylı

HUZUREV NDE YAfiAYAN YAfiLILARDA A RI VE YAfiAM AKT V TELER : DEPRESYON, ANKS YETE VE SOMAT ZASYON YÖNÜNDEN B R NCELEME

HUZUREV NDE YAfiAYAN YAfiLILARDA A RI VE YAfiAM AKT V TELER : DEPRESYON, ANKS YETE VE SOMAT ZASYON YÖNÜNDEN B R NCELEME Turkish Journal of Geriatrics 2012; 15 (3) 299-305 Aysun BABACAN GÜMÜfi 1 Gülseren KESK N 2 Fatma ORGUN 3 HUZUREV NDE YAfiAYAN YAfiLILARDA A RI VE YAfiAM AKT V TELER : DEPRESYON, ANKS YETE VE SOMAT ZASYON

Detaylı

Girifl Marmara Üniversitesi Eczac l k Fakültesi Farmakoepidemiyoloji Araflt rma Birimi (MEFEB) Ecz. Neslihan Güleno lu

Girifl Marmara Üniversitesi Eczac l k Fakültesi Farmakoepidemiyoloji Araflt rma Birimi (MEFEB) Ecz. Neslihan Güleno lu G R fi Girifl Bu kitapç k Marmara Üniversitesi Eczac l k Fakültesi Farmakoepidemiyoloji Araflt rma Birimi (MEFEB) taraf ndan, befleri t bbi ürünlerin güvenlili inin izlenmesi ve de erlendirilmesi hakk

Detaylı

BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9

BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9 BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9 Attila Hancıoğlu ve İlknur Yüksel Alyanak Sağlık programlarının izlenmesi, değerlendirilmesi ve ileriye yönelik politikaların belirlenmesi açısından neonatal, post-neonatal

Detaylı

ELLE SÜT SAĞIM FAALİYETİNİN KADINLARIN HAYATINDAKİ YERİ ARAŞTIRMA SONUÇLARI ANALİZ RAPORU

ELLE SÜT SAĞIM FAALİYETİNİN KADINLARIN HAYATINDAKİ YERİ ARAŞTIRMA SONUÇLARI ANALİZ RAPORU ELLE SÜT SAĞIM FAALİYETİNİN KADINLARIN HAYATINDAKİ YERİ ARAŞTIRMA SONUÇLARI ANALİZ RAPORU Hazırlayan Sosyolog Kenan TURAN Veteriner Hekimi Volkan İSKENDER Ağustos-Eylül 2015 İÇİNDEKİLER Araştırma Konusu

Detaylı

önce çocuklar Türkiye için Önce Çocuklar önemlidir

önce çocuklar Türkiye için Önce Çocuklar önemlidir önce çocuklar Türkiye için Önce Çocuklar önemlidir 2002 May s ay nda yap lan Birleflmifl Milletler Çocuk Özel Oturumu öncesinde tüm dünyada gerçeklefltirilen Çocuklar çin Evet Deyin kampanyas na Türkiye

Detaylı

Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi

Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi K lavuz Notlar Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi 1.0 Girifl 1.1 Bir de erlemenin gözden geçirilmesi, tarafs z bir hüküm ile bir De erleme Uzman n n çal flmas n

Detaylı

GÖRÜfiLER. Uzm. Dr. Özlem Erman

GÖRÜfiLER. Uzm. Dr. Özlem Erman GÖRÜfiLER Uzm. Dr. Özlem Erman Son y llarda dünyadaki h zl teknolojik geliflmeye paralel olarak t p alan nda da h zl bir de iflim yaflanmakta, neredeyse her gün yeni tan, tedavi yöntemleri, yeni ilaçlar

Detaylı

HUZUREVLER NDE ÇALIfiAN HEMfi RELER N TÜKENM fil K DÜZEYLER BURNOUT LEVEL OF THE NURSES WORKING IN RESIDENTIAL HOUSES. ARAfiTIRMA RESEARCH ABSTRACT

HUZUREVLER NDE ÇALIfiAN HEMfi RELER N TÜKENM fil K DÜZEYLER BURNOUT LEVEL OF THE NURSES WORKING IN RESIDENTIAL HOUSES. ARAfiTIRMA RESEARCH ABSTRACT Turkish Journal of Geriatrics 2008; 11 (3): 128-135 ARAfiTIRMA HUZUREVLER NDE ÇALIfiAN HEMfi RELER N TÜKENM fil K DÜZEYLER ÖZ Gülnur BEKTAfi Nesrin LHAN Girifl: Bu araflt rma Huzurevlerinde çal flan hemflirelerin

Detaylı

İKİNCİ BÖLÜM EKONOMİYE GÜVEN VE BEKLENTİLER ANKETİ

İKİNCİ BÖLÜM EKONOMİYE GÜVEN VE BEKLENTİLER ANKETİ İKİNCİ BÖLÜM EKONOMİYE GÜVEN VE BEKLENTİLER ANKETİ 120 kinci Bölüm - Ekonomiye Güven ve Beklentiler Anketi 1. ARAfiTIRMANIN AMACI ve YÖNTEM Ekonomiye Güven ve Beklentiler Anketi, tüketici enflasyonu, iflsizlik

Detaylı

Tablo 2.1. Denetim Türleri. 2.1.Denetçilerin Statülerine Göre Denetim Türleri

Tablo 2.1. Denetim Türleri. 2.1.Denetçilerin Statülerine Göre Denetim Türleri 2 DENET M TÜRLER 2.DENET M TÜRLER Denetim türleri de iflik ölçütler alt nda s n fland r labilmektedir. En yayg n s n fland rma, denetimi kimin yapt na ve denetim sonunda elde edilmek istenen faydaya (denetim

Detaylı

HUZUREV NDE YAfiAYAN YAfiLILAR LE A LE ORTAMINDA YAfiAYAN YAfiLILARIN PS KOLOJ K BEL RT LER N N YAfiAM KAL TES ÜZER NE ETK S N N NCELENMES

HUZUREV NDE YAfiAYAN YAfiLILAR LE A LE ORTAMINDA YAfiAYAN YAfiLILARIN PS KOLOJ K BEL RT LER N N YAfiAM KAL TES ÜZER NE ETK S N N NCELENMES Turkish Journal of Geriatrics 2008; 11 (4): 1-199 ARAfiTIRMA HUZUREV NDE YAfiAYAN YAfiLILAR LE A LE ORTAMINDA YAfiAYAN YAfiLILARIN PS KOLOJ K BEL RT LER N N YAfiAM KAL TES ÜZER NE ETK S N N NCELENMES Figen

Detaylı

kitap Bireysel fl Hukuku fl Hukuku (Genel Esaslar-Bireysel fl Hukuku)

kitap Bireysel fl Hukuku fl Hukuku (Genel Esaslar-Bireysel fl Hukuku) kitap Bireysel fl Hukuku Prof. Dr. Öner Eyrenci, Porf. Dr. Savafl Taflkent ve Prof. Dr. Devrim Ulucan n birlikte haz rlad klar Bireysel fl Hukuku isimli kitab n ikinci bas s fiubat ay nda Legal Yay nevi

Detaylı

İş Sağlığı İş Sağlığı nedir? Çağdaş İş Sağlığı anlayışı nedir?

İş Sağlığı İş Sağlığı nedir?    Çağdaş İş Sağlığı anlayışı nedir? İş Sağlığı İş sağlığı denilince, üretimi ve işyerini içine alan bir kavram düşünülmelidir. İşyerinde sağlıklı bir çalışma ortamı yoksa işçilerin sağlığından söz edilemez. İş Sağlığı nedir? Bütün çalışanların

Detaylı

Bir Aile Hekimine Kay tl 65 Yafl ve Üzeri Nüfusta Sa l k Hizmet Kullan m, Kronik Hastal k S kl ve Ba ml l k Durumu*

Bir Aile Hekimine Kay tl 65 Yafl ve Üzeri Nüfusta Sa l k Hizmet Kullan m, Kronik Hastal k S kl ve Ba ml l k Durumu* KL N K ÇALIfiMA/RESEARCH ARTICLE Gelifl Tarihi/Received: 09/07/2010 - Kabul Edilifl Tarihi/Accepted: 28/10/2010 Bir Aile Hekimine Kay tl 65 Yafl ve Üzeri Nüfusta Sa l k Hizmet Kullan m, Kronik Hastal k

Detaylı

TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*)

TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*) TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*) Amaç ve Kapsam Madde 1- Bu Yönetmelik, Türkiye Bilimsel

Detaylı

Türkiye Odalar ve Borsalar Birli i. 3. Ödemeler Dengesi

Türkiye Odalar ve Borsalar Birli i. 3. Ödemeler Dengesi Türkiye Odalar ve Borsalar Birli i 3. Ödemeler Dengesi 2003 y l nda 8.037 milyon dolar olan cari ifllemler aç, 2004 y l nda % 91,7 artarak 15.410 milyon dolara yükselmifltir. Cari ifllemler aç ndaki bu

Detaylı

Kronik Hastal Olan Bireylerin Aileden Alg lad klar Sosyal Destek ve Ümitsizlik Durumlar

Kronik Hastal Olan Bireylerin Aileden Alg lad klar Sosyal Destek ve Ümitsizlik Durumlar Zeynep GÜNEfi*, Hatice ÖNER**.Ü.F.N. Hem. Derg (2009) Cilt 17 - Say 1: 24-31 ISSN 1304-4869 Araflt rma Yaz s Kronik Hastal Olan Bireylerin Aileden Alg lad klar Sosyal Destek ve Ümitsizlik Durumlar Relationship

Detaylı

DR. NA L YILMAZ. Kastamonulular Örne i

DR. NA L YILMAZ. Kastamonulular Örne i I DR. NA L YILMAZ HEMfiEHR K ML Kastamonulular Örne i II Yay n No : 2039 Sosyoloji : 1 1. Bas - Ekim 2008 - STANBUL ISBN 978-975 - 295-936 - 1 Copyright Bu kitab n Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m

Detaylı

G R fi. GEREÇ ve YÖNTEM

G R fi. GEREÇ ve YÖNTEM G R fi Daha önceleri fatal olan birçok hastal n 20 inci yüzy lda tedavi edilebilmesi, 65 yafl ve üzeri kiflilerin say s n oldukça art rm flt r. 2000 y l nda bu yafl grubunun içinde olanlar n say s 600

Detaylı

Kayseri Büyükflehir Belediyesi Huzurevindeki Yafll lar n Yaflam Kalitesi

Kayseri Büyükflehir Belediyesi Huzurevindeki Yafll lar n Yaflam Kalitesi KL N K ÇALIfiMA/RESEARCH ARTICLE Akad Geriatri 2011; 3: 35-40 Gelifl Tarihi/Received: 15/04/2010 - Kabul Edilifl Tarihi/Accepted: 28/07/2010 Kayseri Büyükflehir Belediyesi Huzurevindeki Yafll lar n Yaflam

Detaylı

Huzurevi Sakinlerinin laç Kullan m na ve Etkileflimine liflkin Bilgi ve Uygulamalar *

Huzurevi Sakinlerinin laç Kullan m na ve Etkileflimine liflkin Bilgi ve Uygulamalar * KL N K ÇALIfiMA/RESEARCH ARTICLE Akad Geriatri 2010; 2: 99-105 Gelifl Tarihi/Received: 17/08/2009 - Kabul Edilifl Tarihi/Accepted: 15/10/2009 Huzurevi Sakinlerinin laç Kullan m na ve Etkileflimine liflkin

Detaylı

Veri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün

Veri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün Veri Toplama Yöntemleri Prof.Dr.Besti Üstün 1 VERİ (DATA) Belirli amaçlar için toplanan bilgilere veri denir. Araştırmacının belirlediği probleme en uygun çözümü bulabilmesi uygun veri toplama yöntemi

Detaylı

2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL

2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL 2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL NOT: Düzeltmeler bold (koyu renk) olarak yaz lm flt r. YANLIfi DO RU 1. Ünite 1, Sayfa 3 3. DÜNYA HAYVAN POPULASYONU

Detaylı

Bir Müflterinin Yaflam Boyu De erini Hesaplamak çin Form

Bir Müflterinin Yaflam Boyu De erini Hesaplamak çin Form Bir Müflterinin Yaflam Boyu De erini Hesaplamak çin Form Bu formu, müflterilerinizden birinin yaflam boyu de erini hesaplamak için kullan n. Müflterinin ad : Temel formül: Yaflam boyunca müflterinin öngörülen

Detaylı

Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler

Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler Uygulama Önerileri 59 Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler Uluslararas ç Denetim Meslekî Uygulama Standartlar ndan Standart 1110 un Yorumu lgili Standart 1110 Kurum çi Ba

Detaylı

B R HUZUREV NDE KALAN YAfiLILARDA A RI VE DEPRESYON R SK

B R HUZUREV NDE KALAN YAfiLILARDA A RI VE DEPRESYON R SK Turkish Journal of Geriatrics 2009; 12 (3): 156-164 ARAfiTIRMA B R HUZUREV NDE KALAN YAfiLILARDA A RI VE DEPRESYON R SK ÖZ Ayfle YILDIZ Saime EROL Ayfle ERGÜN Girifl: Araflt rma bir huzurevinde kalan yafll

Detaylı

ntermitan Alerjik Rinit ( AR) hastalar nda desloratadinin etkinlik ve güvenlili inin de erlendirildi i ACCEPT 1 Çal flmas sonuçlar n görmek için

ntermitan Alerjik Rinit ( AR) hastalar nda desloratadinin etkinlik ve güvenlili inin de erlendirildi i ACCEPT 1 Çal flmas sonuçlar n görmek için A LE HEK MLER NE ÖZEL Say :05 Haziran 2014 stanbul Ba c lar ilçesi 14 No lu Aile Sa l Merkezi doktorlar ndan Dr. Levent Arıç ile yapt m z röportaj n tamam n okumak için lütfen t klay n. ntermitan Alerjik

Detaylı

ST HDAM. HANEHALKI figücü ANKET SONUÇLARI. Erkek

ST HDAM. HANEHALKI figücü ANKET SONUÇLARI. Erkek ST HDAM Nüfus ve flgücü Durumu HANEHALKI figücü ANKET SONUÇLARI Erkek Kurumsal olmayan sivil nüfus (') 1.774 1.786 3.56 1.786 1.794 3.58 15 ve daha yukar yafltaki nüfus (') 1.244 1.289 2.533 1.29 1.323

Detaylı

ÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR

ÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR ÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR GUATR NED R? Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org Tiroid bezi Guatr Tiroid

Detaylı

Yafll Hastalar n Günlük Yaflam Aktiviteleri*

Yafll Hastalar n Günlük Yaflam Aktiviteleri* KL N K ÇALIfiMA/RESEARCH ARTICLE Akad Geriatri 2013; 5: 64-72 Gelifl Tarihi/Received: 25/09/2012 - Kabul Edilifl Tarihi/Accepted: 18/02/2013 Yafll Hastalar n Günlük Yaflam Aktiviteleri* The Activity of

Detaylı

Depresyon Yayg nl ğ ve Risk Etkenleri: Huzurevinde ve Evde Yaşayan Yaşl larda Karş laşt rmal Bir Çal şma

Depresyon Yayg nl ğ ve Risk Etkenleri: Huzurevinde ve Evde Yaşayan Yaşl larda Karş laşt rmal Bir Çal şma Türk Psikiyatri Dergisi 2001; 12(4):251-259 Depresyon Yayg nl ğ ve Risk Etkenleri: Huzurevinde ve Evde Yaşayan Yaşl larda Karş laşt rmal Bir Çal şma Dr. Iş l MARAL *, Dr. Selçuk ASLAN **, Dr. Mustafa N.

Detaylı

Hart Walker, gövde deste i ve dengeli tekerlek sistemi sayesinde, geliflim düzeyi uygun olan çocuklar n, eller serbest flekilde yürümesini sa lar.

Hart Walker, gövde deste i ve dengeli tekerlek sistemi sayesinde, geliflim düzeyi uygun olan çocuklar n, eller serbest flekilde yürümesini sa lar. Cerebral palsi gibi hareket ve postüral kontrol bozukluklar na yol açan hastal klar olan çocuklar, hastal klar n n derecesine ba l olarak yürüme güçlü ü çekmekte veya hiç yürüyememektedir. Hart Walker,

Detaylı

A LE PLANLAMASI YÖNTEMLER YLE LG L TUTUMLARIN ETK N A LE PLANLAMASI DANIfiMANLIK H ZMET ÖNCES VE SONRASINDA KARfiILAfiTIRILMASI

A LE PLANLAMASI YÖNTEMLER YLE LG L TUTUMLARIN ETK N A LE PLANLAMASI DANIfiMANLIK H ZMET ÖNCES VE SONRASINDA KARfiILAfiTIRILMASI ARAfiTIRMA (Clinical Investigation) A LE PLANLAMASI YÖNTEMLER YLE LG L TUTUMLARIN ETK N A LE PLANLAMASI DANIfiMANLIK H ZMET ÖNCES VE SONRASINDA KARfiILAfiTIRILMASI Esra Esim BÜYÜKBAYRAK 1, Bülent KARS

Detaylı

Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.8 Finansal Raporlama çin Maliyet Yaklafl m

Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.8 Finansal Raporlama çin Maliyet Yaklafl m Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.8 Finansal Raporlama çin Maliyet Yaklafl m 1.0 Girifl 1.1 Bu K lavuz Notu nun (KN) amac finansal raporlama için De erleme Raporu nu kullananlar ve haz rlayanlar Uluslararas

Detaylı

İÇİNDEKİLER. Bölüm 1: BİLİM TARİHİ... 1 Giriş... 1

İÇİNDEKİLER. Bölüm 1: BİLİM TARİHİ... 1 Giriş... 1 İÇİNDEKİLER Bölüm 1: BİLİM TARİHİ... 1 Giriş... 1 1.1. İlk Çağ da Bilgi ve Bilimin Gelişimi... 2 1.1.1. İlk Uygarlıklarda Bilgi ve Bilimin Gelişimi... 2 1.1.2. Antik Yunan da Bilgi ve Bilimin Gelişimi...

Detaylı

YÖNETMELİK ANKARA ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİL EĞİTİM VE ÖĞRETİM YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

YÖNETMELİK ANKARA ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİL EĞİTİM VE ÖĞRETİM YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar 24 Mart 2016 PERŞEMBE Resmî Gazete Sayı : 29663 YÖNETMELİK ANKARA ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİL EĞİTİM VE ÖĞRETİM YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin

Detaylı

GENÇ ER fik NLER N YAfiLI AYRIMCILI INA L fik N TUTUMLARI

GENÇ ER fik NLER N YAfiLI AYRIMCILI INA L fik N TUTUMLARI Turkish Journal of Geriatrics 2012; 15 (4) 416-423 ARAfiTIRMA GENÇ ER fik NLER N YAfiLI AYRIMCILI INA L fik N TUTUMLARI ÖZ Mualla YILMAZ 1 Meral ALTIOK 1 Badel POLAT 1 Meryem DARICI 1 Mehmet Ali SUNGUR

Detaylı

UÜ-SK ORGAN VE DOKU NAKLİ PROSEDÜRÜ

UÜ-SK ORGAN VE DOKU NAKLİ PROSEDÜRÜ Rev. No : 01 Rev.Tarihi : 13 Haziran 2012 1/ 1. Amaç: UÜ-SK da organ ve doku nakli hizmetlerinden yararlanacak hastaların ve/veya canlı vericilerinin başvuru kriterlerinin ve organ bekleme listelerine

Detaylı

30 > 35. nsan Kaynaklar. > nsan Kaynaklar Yönetimi > Personel E itimleri > Personel Otomasyonu

30 > 35. nsan Kaynaklar. > nsan Kaynaklar Yönetimi > Personel E itimleri > Personel Otomasyonu 30 > 35 nsan Kaynaklar > nsan Kaynaklar Yönetimi > Personel E itimleri > Personel Otomasyonu > nsan Kaynaklar Personele Göre fl De il, fle Göre Personel. stanbul Büyükflehir Belediyesi, Personele Göre

Detaylı

stanbul da do um öncesi bak m hizmetlerinin de erlendirilmesi: Toplum tabanl bir araflt rma

stanbul da do um öncesi bak m hizmetlerinin de erlendirilmesi: Toplum tabanl bir araflt rma Klinik Araflt rma Perinatoloji Dergisi 2012;20(3):126-134 Perinatal Journal 2012;20(3):126-134 künyeli yaz n n Türkçe sürümüdür. stanbul da do um öncesi bak m hizmetlerinin de erlendirilmesi: Toplum tabanl

Detaylı

TÜRK DÜNYASI TRANSPLANTASYON DERNE

TÜRK DÜNYASI TRANSPLANTASYON DERNE Prof. Haberal dan Yeni Bir Uluslararas At l m: TÜRK DÜNYASI TRANSPLANTASYON DERNE Dünyan n dört bir yan ndan yüzlerce biliminsan Prof. Dr. Mehmet Haberal taraf ndan kurulan Türk Dünyas Transplantasyon

Detaylı

www.mercedes-benz.com.tr Mercedes-Benz Orijinal Ya lar

www.mercedes-benz.com.tr Mercedes-Benz Orijinal Ya lar www.mercedes-benz.com.tr Mercedes-Benz Orijinal Ya lar Kazand ran Güç Mercedes-Benz orijinal ya lar arac n z üreten uzmanlar taraf ndan, gelifltirilmifltir. Mercedes-Benz in dilinden en iyi Mercedes-Benz

Detaylı

ANKARA KEÇ ÖREN LÇES NE BA LI B R MAHALLEDE YAfiAYAN 65 YAfi VE ÜZER B REYLER N YAfiAM KAL TES ÖZELL KLER VE ETK LEYEN FAKTÖRLER

ANKARA KEÇ ÖREN LÇES NE BA LI B R MAHALLEDE YAfiAYAN 65 YAfi VE ÜZER B REYLER N YAfiAM KAL TES ÖZELL KLER VE ETK LEYEN FAKTÖRLER Turkish Journal of Geriatrics 2008; 11 (1): 12-17 ARAfiTIRMA ANKARA KEÇ ÖREN LÇES NE BA LI B R MAHALLEDE YAfiAYAN 65 YAfi VE ÜZER B REYLER N YAfiAM KAL TES ÖZELL KLER VE ETK LEYEN FAKTÖRLER Mehmet KAYA

Detaylı

MESLEK MENSUPLARI AÇISINDAN TÜRK YE DENET M STANDARTLARININ DE ERLEND R LMES

MESLEK MENSUPLARI AÇISINDAN TÜRK YE DENET M STANDARTLARININ DE ERLEND R LMES MESLEK MENSUPLARI AÇISINDAN TÜRK YE DENET M STANDARTLARININ DE ERLEND R LMES Ahmet AKIN / TÜRMOB Yönetim Kurulu Üyesi 387 388 Genel Oturum III - Meslek Mensuplar Aç s ndan Türkiye Denetim Standartlar n

Detaylı

HUZUREVİNDE YAŞAYAN YAŞLI BİREYLERDE YAŞAM KALİTESİ

HUZUREVİNDE YAŞAYAN YAŞLI BİREYLERDE YAŞAM KALİTESİ HUZUREVİNDE YAŞAYAN YAŞLI BİREYLERDE YAŞAM KALİTESİ FATMA ARPACI 1, ŞADAN TOKYÜREK 2, NAİLE BİLGİLİ 3 Gazi Üniversitesi Özet Araştırma, huzurevinde yaşayan yaşlı bireylerde yaşam kalitesinin incelenmesi

Detaylı

Ara rma, Dokuz Eylül Üniversitesi Strateji Geli tirme Daire Ba kanl na ba

Ara rma, Dokuz Eylül Üniversitesi Strateji Geli tirme Daire Ba kanl na ba 1.1 Ara rman n Amac Ara rmada, Dokuz Eylül Üniversitesi Strateji Geli tirme Daire Ba kanl na ba olarak hizmet vermekte olan; 1. Bütçe ve Performans Program ube Müdürlü ü 2. Stratejik Yönetim ve Planlama

Detaylı

United Technologies Corporation. Tedarikçilerden fl Hediyeleri

United Technologies Corporation. Tedarikçilerden fl Hediyeleri United Technologies Corporation Tedarikçilerden fl Hediyeleri Girifl UTC, malzeme ve hizmetleri bunlar n de erine bakarak sat n al r ve bu süreç içinde hem en iyi de er sa layan fiyat, hem de tedarikçilerle

Detaylı

MAN SA MURAD YE BÖLGES NDEK YAfiLILARIN YAfiAM KAL TES N ETK LEYEN FAKTÖRLER N DE ERLEND R LMES

MAN SA MURAD YE BÖLGES NDEK YAfiLILARIN YAfiAM KAL TES N ETK LEYEN FAKTÖRLER N DE ERLEND R LMES Turkish Journal of Geriatrics 2007; 0 (3): 7-23 ARAfiTIRMA MAN SA MURAD YE BÖLGES NDEK YAfiLILARIN YAfiAM KAL TES N ETK LEYEN FAKTÖRLER N DE ERLEND R LMES ÖZ Beyhan CENG Z ÖZYURT Erhan ESER Gökmen ÇOBAN

Detaylı

G enel olarak bir hizmet akdine istinaden ba ml çal flanlar n sosyal güvenli i

G enel olarak bir hizmet akdine istinaden ba ml çal flanlar n sosyal güvenli i SOSYAL S GORTALAR KURUMUNDA EMEKL L K fiartlari (I) Mustafa KURUCA Sigorta Baflmüfettifli SSK stanbul Sigorta Müdürü 1. G R fi G enel olarak bir hizmet akdine istinaden ba ml çal flanlar n sosyal güvenli

Detaylı

ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ İŞLEYİŞİ Hastanesi

ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ İŞLEYİŞİ Hastanesi KİHG/İŞL-005 19.08.2009 07.08.2012 2 1/8 GÜNCELLEME BİLGİLERİ Güncelleme Tarihi Güncelleme No Açıklama 11.11.2009 1 Belge içeriğinde ve belge numarasında değişiklik yapılması 07.08.2012 2 Komite, başlık,

Detaylı

dan flman teslim ald evraklar inceledikten sonra nsan Kaynaklar Müdürlü ü/birimine gönderir.

dan flman teslim ald evraklar inceledikten sonra nsan Kaynaklar Müdürlü ü/birimine gönderir. TÜB TAK BAfiKANLIK, MERKEZ VE ENST TÜLERDE ÇALIfiIRKEN YÜKSEK L SANS VE DOKTORA Ö REN M YAPANLARA UYGULANACAK ESASLAR (*) Amaç ve Kapsam Madde 1- Bu Esaslar n amac ; Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araflt

Detaylı

MAN SA MURAD YE SA LIK OCA I BÖLGES NDE YAfiLILARDA KAZA SIKLI I VE KAZA LE L fik L FAKTÖRLER

MAN SA MURAD YE SA LIK OCA I BÖLGES NDE YAfiLILARDA KAZA SIKLI I VE KAZA LE L fik L FAKTÖRLER Turkish Journal of Geriatrics 2007; 10 (2): 83-87 ARAfiTIRMA MAN SA MURAD YE SA LIK OCA I BÖLGES NDE YAfiLILARDA KAZA ÖZ Ümit C HAN ATMAN 1 Gönül D NÇ 2 Asl han ORUÇO LU 2 Halime O URLU 2 Alphan ECEBAY

Detaylı

Pnömokokal hastal klar

Pnömokokal hastal klar Pnömokokal hastal klar HASTALIK Pnömokokal hastal klar n etkeni nedir? Pnömokokal hastal klara Streptococcus pneumoniae ad verilen bir bakteri neden olur. Bu bakterinin 80 den fazla tipi vard r. Bunlar

Detaylı

ZİRVE ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ BÖLÜMÜ PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK VE REHBERLİK ABD

ZİRVE ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ BÖLÜMÜ PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK VE REHBERLİK ABD ZİRVE ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ BÖLÜMÜ PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK VE REHBERLİK ABD. 2013 2014 GÜZ YARIYILI OKULLARDA GÖZLEM DERSİ UYGULAMALARI Dersin Sorumlusu: Yrd.Doç.Dr.Ramin ALİYEV

Detaylı

performansi_olcmek 8/25/10 4:36 PM Page 1 Performans Ölçmek

performansi_olcmek 8/25/10 4:36 PM Page 1 Performans Ölçmek Performans Ölçmek Cep Yönderi Dizisi Cep Yönderi Dizisi yöneticilerin ifl yaflam nda her gün karfl laflt klar en yayg n meydan okumalara ivedi çözümler öneriyor. Dizi içinde yer alan her kitapta, güçlü

Detaylı

Genel Yay n S ra No:148 2009/14 Cep Kitapl : XLV. Yay na Haz rlayan Av. Celal Ülgen - Av. Coflkun Ongun. Kapak Can Eren

Genel Yay n S ra No:148 2009/14 Cep Kitapl : XLV. Yay na Haz rlayan Av. Celal Ülgen - Av. Coflkun Ongun. Kapak Can Eren Genel Yay n S ra No:148 2009/14 Cep Kitapl : XLV ISBN No: 978-99-44-234-22-1 Yay na Haz rlayan Av. Celal Ülgen - Av. Coflkun Ongun Kapak Can Eren Tasar m / Uygulama Referans Ajans Tel: +90.212 347 32 47

Detaylı

KOOPERAT F GENEL KURUL TOPLANTISINA KATILMA VE OY HAKKI BULUNAN K MSELER

KOOPERAT F GENEL KURUL TOPLANTISINA KATILMA VE OY HAKKI BULUNAN K MSELER KOOPERAT F GENEL KURUL TOPLANTISINA KATILMA VE OY HAKKI BULUNAN K MSELER Merdan ÇALIfiKAN* I. G R fi 1163 say l Kooperatifler Kanunu na göre kooperatiflerin zaruri 3 organ bulunmaktad r. Bunlardan en yetkili

Detaylı

T.C ATAŞEHİR ADIGÜZEL MESLEK YÜKSEKOKULU

T.C ATAŞEHİR ADIGÜZEL MESLEK YÜKSEKOKULU T.C ATAŞEHİR ADIGÜZEL MESLEK YÜKSEKOKULU 2015-2016 EĞİTİM ve ÖĞRETİM YILI MERKEZİ YERLEŞTİRME PUANIYLA YATAY GEÇİŞ İŞLEMLERİ (EK MADDE-1 E GÖRE) ve BAŞVURULARI Yükseköğretim Kurumlarında Ön lisans ve Lisans

Detaylı

SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar

SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar Hmfl. Özlem SANDIKCI SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi, nfeksiyon Kontrol Hemfliresi,

Detaylı

Akut Miyokard nfarktüsü Geçiren Hastalar n Miyokard nfarktüsü Hakk ndaki Bilgi Düzeylerinin ncelenmesi

Akut Miyokard nfarktüsü Geçiren Hastalar n Miyokard nfarktüsü Hakk ndaki Bilgi Düzeylerinin ncelenmesi 1 Akut Miyokard nfarktüsü Geçiren Hastalar n Miyokard nfarktüsü Hakk ndaki Bilgi Düzeylerinin ncelenmesi Determining the Knowledge Levels of Patients With Acute Myocardial Infarction About Their Own Diseases

Detaylı

Gebelikte fiiddet ve Benlik Sayg s

Gebelikte fiiddet ve Benlik Sayg s Araflt rmalar / Researches Gebelikte fiiddet ve Benlik Sayg s Güliz Onat Bayram stanbul Üniversitesi, Bak rköy Sa l k Yüksekokulu, Kad n Sa l ve Hastal klar Hemflireli i AD stanbul ÖZET Gebelikte fliddet

Detaylı

Dahiliye Kliniklerinde Yatarak Tedavi Gören Geriatrik Hastalar n Günlük Yaflam Aktivite Durumlar ve Depresyon Düzeyleri*

Dahiliye Kliniklerinde Yatarak Tedavi Gören Geriatrik Hastalar n Günlük Yaflam Aktivite Durumlar ve Depresyon Düzeyleri* KL N K ÇALIfiMA/RESEARCH ARTICLE Akad Geriatri 2010; 2: 155-161 Gelifl Tarihi/Received: 17/07/2009 - Kabul Edilifl Tarihi/Accepted: 24/09/2010 Dahiliye Kliniklerinde Yatarak Tedavi Gören Geriatrik Hastalar

Detaylı

KORELASYON VE REGRESYON ANALİZİ

KORELASYON VE REGRESYON ANALİZİ KORELASON VE REGRESON ANALİZİ rd. Doç. Dr. S. Kenan KÖSE İki ya da daha çok değişken arasında ilişki olup olmadığını, ilişki varsa yönünü ve gücünü inceleyen korelasyon analizi ile değişkenlerden birisi

Detaylı

MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z

MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z Nisan 2010 ISBN 978-9944-60-631-8 1. Bask, 1000 Adet Nisan 2010 stanbul stanbul Sanayi Odas Yay nlar No: 2010/5 Araflt rma fiubesi Meflrutiyet

Detaylı

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1 Sağlık Reformunun Sonuçları İtibariyle Değerlendirilmesi 26-03 - 2009 Tuncay TEKSÖZ Dr. Yalçın KAYA Kerem HELVACIOĞLU Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Türkiye 2004 yılından itibaren sağlık

Detaylı

DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog

DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog KONYA KARAMAN BÖLGESİ BOŞANMA ANALİZİ 22.07.2014 Tarihsel sürece bakıldığında kalkınma,

Detaylı

fiükriye Akça Kalem *, Öget Öktem **, Murat Emre **

fiükriye Akça Kalem *, Öget Öktem **, Murat Emre ** Nöropsikiyatri Arflivi, 2002; 39(2-3-4): 95-102 K sa Blessed Oryantasyon-Bellek- Konsantrasyon Testi (BOMC) ve Standardize Mini Mental Test (SMMT) Betimsel statistik De erlerinin Bir Normal Eriflkin Türk

Detaylı