sayı Mühendislik Haftası Etkinlikleri Gerçekleştirildi.

Transkript

1 TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI ISSN Yıl: 23, Sayı: 69, Temmuz Ocak Mühendislik Haftası Etkinlikleri Gerçekleştirildi. 59. Kuruluş Yıldönümü Meslekte 25., 40., 50., 60. Yıl Jübile Yemeği İnşaat Mühendisleri Odası Antalya Şubesi Yönetim Kurulu, Temsilcilikler, Komisyonlar ve İşyeri Temsilcileri Ortak Danışma Kurulu Toplantısı Belediye Başkan Aday Adaylarından Şubemizi Ziyaret Akdeniz Üniversitesi Genç-İMO Öğrenci Tanışma Toplantısı & Genç-İMO Öğrenci Üye Seçimleri Gerçekleşti. sayı 69

2 nin konut projelerine uygun kalıp sistemleri tam not aldı. Veli KOCA Yatırımcısı olduğumuz bu projenin aynı zamanda müteahhitliğini yapmaktayız, projemiz lüx konut segmentinde inşaa edilmektedir, işveren gözüyle baktığımda kalitenin temelden başlaması gerektiğine inanıyorum, bu nedenle Peri nin kalıp sistemlerini ve Betofilm plywood unu bu projede tercih ettik, daha önce kiralık olarak kullandığımız Peri kalıp sistemlerini, gelecek yatırımlarımızı düşünerek satınalma yoluna gittik. Projenin inşaat sürecinde her ihtiyacımız olduğunda desteğini esirgemeyen Peri ye özverili çalışmalarından dolayı teşekkür ederiz. İşin Adı : K2 DELUXE KONUT PROJESİ Projenin Yatırımcı Firması : K2 Group Projenin Yüklenici Firması : K2 Group Mühendislik Ltd. Şti. Ana Yüklenici Yetkilisi : Veli Koca Kullanılan Kalıp Sistemleri; Perde Kalıbı: Liwa Sistem Kolon Kalıbı : Lico Sistem Döşeme Kalıbı: Periup İskele Sistemi Şantiyeniz İçin En Ekonomik Çözümleri Üretir. Bölge Müdürlükleri: İstanbul Tel: Faks: Ankara Tel: Faks: Antalya Tel: Faks: Bakü Tel: Faks: Bursa Tel: Faks: Gaziantep Tel: Faks: İzmir Tel: Faks: Tiran Tel: Merkez ve Fabrika Peri Kalıp ve İskeleleri San. ve Tic. Ltd. Şti. Akçaburgaz Mah. 72 Sk. No: Esenyurt / İstanbul Telefon : Fax : info@peri.com.tr

3 TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI HABER BÜLTENİ İMTİYAZ SAHİBİ İMO Antalya Şubesi adına Cem OĞUZ SORUMLU YAZI İŞLERİ YÖNETMENİ Rıza ARSLANBAY Milletlerin tarihinde bazı dönemler vardır ki, belli amaçlara erişebilmek için maddî ve manevî ne kadar kuvvet varsa hepsini bir araya toplamak ve aynı doğrultuya yöneltmek gerekir. Yakın yıllarda milletimiz, böyle bir toplanma ve birleşme hareketinin önemli sonuçlarını kavramıştır. Memleketin ve devrimin, içeriden ve dışarıdan gelebilecek tehlikelere karşı korunması için, bütün milliyetçi ve cumhuriyetçi kuvvetlerin bir yerde toplanması gerekir. Aynı cinsten olan kuvvetler, ortak amaç yolunda birleşmelidir. > Yazılar yaygın kullanılan kelime işlem programlarından birinde yazılmış olarak CD veya Elektronik Posta ekinde gönderilmelidir. > Yazılarda kullanılan fotoğraf, grafik, şekil, tablo gibi görsel malzemeler en az 300 dpi çözünürlükte olmalıdır. > Gönderilen yazıların yayımlanıp, yayımlanmayacağına Yayın Kurulu nca karar verilir. > Yayın Kurulu, gönderilen yazılarda dil, anlatım ve yayın tekniği yönünden gerekli düzeltme ve kısaltmalar yapabilir. > Yazılardaki görüşler yazarlara aittir. > Reklamların sorumluluğu reklam veren kuruluşa aittir. > Antalya Bülten de yayımlanan yazılar kaynak gösterilerek kullanılabilir. YAYIN KURULU Nurettin KORKMAZ (Basın Yayın Komisyonu Koordinatörü) Ramazan YILMAZ (Raportör) Adil ÖZEN Altay KUMBASAR Birkan ÇAKIR Can ÇETİN Haluk SELÇUK İbrahim KOÇ Kemal KOÇAK Mehmet Tamer ÖZMEN Mustafa BALCI TEKNİK SORUMLU Zekiye TUNA BÜLTEN BİLGİLERİ Mesleki Yerel Süreli Yayın 3500 adet basılmıştır. Üyelere ücretsiz dağıtılır. Temmuz Ocak 2014 Sayı 69 Yıl 23 Altı Ayda Bir Yayımlanır. YÖNETİM ve YAZIŞMA ADRESİ Meltem Mah Sok. No: Muratpaşa / ANTALYA Telefon: (3hat) Belgegeçer: Elektronik Posta: antalya@imo.org.tr Genel Ağ: TASARIM RETMA BASKI Retma Matbaa Yeşilova Mah. Serik Cad. (Havalimanı yolu, TEDAŞ karşısı) Göl iş merkezi No: 10 / Muratpaşa - ANTALYA Telefon: (0242) Belgegeçer: (0242) BASIM TARİHİ Ocak 2014

4 İÇİNDEKİLER Başyazı 3 Teknik Yazılar 28 Aralık 2013 Antalya Körfezi Depremi 4 Değerlendirmeleri / Doç. Dr. Nihat DİPOVA, Dr. Cem OĞUZ Manavgat Havzası Taşkın Önleme Projesi 8 Naras Barajı / Nurettin KORKMAZ Markasının Tanımı ve Önemi / 10 M. Tamer ÖZMEN Serbest Kürsü Aralık 2013 Antalya Körfezi Depremi Değerlendirmeleri Manavgat Havzası Taşkın Önleme Projesi Naras Barajı Cumhuriyet 90. Yaşında / 12 Turgut ÖZAKMAN Bir Kitap Nutuk tan (Söylev) Seçmeler (3) / 16 M. Tamer ÖZMEN Her Telden Türkiye Çin İşadamları Derneği Genel Başkanı 18 Odamız Üyesi Kemal Koçak la röportaj 28 Aralık 2013 tarihinde saat de Antalya Körfezinde bir deprem meydana gelmiştir. Depreme en yakın 5 yerleşim yeri Alanya ilçesi Okurcular Köyü (80.43 km), İncekum (81,03 km), Avşallar (81,31 km), Türkler (81.79 km) ve Manavgat ilçesine bağlı Boztepe köyü (81.80 km) dür. Manavgat ilçesinin 20 km kuzeyinde Naras deresi üzerinde yapılacak baraj ile Manavgat sağ sahil ovasında pompajla sulanan brüt 5555ha lık alanın yanında 1587 ha ek sahanın (7142 ha) cazibe ile sulanması ve Manavgat ilçe merkezinin taşkından korunması ve Oymapınar Barajından 20,8 GWh/ yıl artı enerji üretimi sağlanacaktır. Turizm Peru - Bolivya Gezisi Ekim 2013 / 20 Nurettin KORKMAZ Sağlık Hepimiz İçin Uygulamalı Spor / 25 Metin UTKU Bizden Haberler Bir Seminerin Ardından / Nurettin KORKMAZ Su Yapıları Sempozyumu tamamlandı / 27 Haluk SELÇUK İnşaat Mühendisliği Eğitimi Masaya Yatırıldı Aralık İnşaat Mühendisleri Günü 31 İnşaat Mühendisleri Odasının 59., Şubemizin 25. Kuruluş yıldönümü Aralık 2013 tarihlerinde çeşitli etkinliklerle kutlandı. Aramıza Yeni Katılan Meslektaşlarımız 36 Temmuz Ocak Dönem Yönetim Kurulu Çalışma Raporu Temmuz Ocak Kutlama Peru - Bolivya Gezisi Ekim 2013 Sevgili meslektaşlarım Ekim 2013 arası Güney Amerika nın iki ülkesine bir gezim oldu. Bu gezi ile ilgili bilgi ve intibalarımı sizlerle paylaşmak istedim 19 Aralık İnşaat Mühendisleri Günü İnşaat Mühendisleri Odasının 59. Antalya Şubemizin 25. kuruluş yılında 19 Aralık İnşaat Mühendisleri Gününü kutlamanın mutluluğunu ve coşkusunu yaşıyoruz. Geçirdiğimiz 25 yıla baktığımızda zor koşullar altında hizmet verildiğini ve kıt kaynaklara rağmen geçmiş yönetim kurullarımızca harcanan yoğun emek ve büyük fedakarlıklar sayesinde bugünlere gelindiğini görüyoruz. Son Yaprak 54 Yazılı Basında İMO

5 BAŞYAZI Değerli Meslektaşlarımız, yılları arası 13. Dönem çalışma dönemini bitirdik. 13. Dönem çalışmalarımızı Çalışma Raporu adı altında ekte CD olarak bilgilerinize sunuyoruz. İki yıllık dönemimizde inşaat mühendisliğinin evrensel kurallarına bağlı kalarak çalışmalarımızı sürdürdük. Yol haritamızı doğruluk, güvenilirlik, insan yaşamına ve gelişimine saygılı olacak şekilde belirledik, bu anlayışı kendimize bir görev olarak gördük. Toplumumuza, doğaya ve çevremize, mesleğimize ve meslektaşlarımıza, Odamıza ve diğer meslek gruplarına karşı her zaman sorumluluk içinde olduk, sorumluluklarımızı yerine getirmeye çalıştık. Ülkemiz, Odamız ve Şubemizde oluşan bilgi birikim ve deneyimleri çeşitli etkinliklerle meslektaşlarımızla paylaştık. Her zaman mesleki birlikten ve mesleki dayanışmadan yana olduk. 14. Dönem genel kurulumuzla şubemizi geleceğe taşıyacak yeni dönem yönetim kurulu ve organ seçimlerimizi yapacağız. Şubemiz bugünlerine, harcanan büyük emek ve fedakarlıklarla gelmiştir. Yeni seçilecek yönetim kurulumuzun bundan sonra da aynı kararlılık, fedakarlık ve mücadele azmiyle yoluna devam edeceğine inanıyoruz. Bu yolda yıllarını vermekte tereddüt etmemiş olan ve bu yolculuğa devam etme noktasında kararlılığını koruyan, az ya da çok bu sürece emek harcayan başta çalışma komisyonlarımız olmak üzere herkese teşekkürü bir borç bilmekteyiz. 13. dönemde mesleğimizi ve Odamızı yakından ilgilendiren çok önemli yasal düzenlemeler yapıldı. Meslek Odaları iktidarları rahatsız eden, yeniden biçimlendirilip susturulması gereken örgütler olarak görülmüştür. 02 Ağustos 2013 tarihli Torba Kanun ile Odamız üyeleri arasındaki bağı ortadan kaldırmaya dönük yapılan düzenlemelerle, örgütsel yapımız ve TMMOB bütünlüğü hedef alınmıştır. 17 Aralık 2013 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanan Bakanlar Kurulu kararı ile Odamızın idari ve mali denetimi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bünyesine alınmıştır. Önümüzdeki günlerde yine bir gece yarısı torba kanun işleyişiyle, mühendisler için olumsuzluklarla dolu imar, yapı denetim ve TMMOB kanunlarının da değiştirilmesi gündeme düşecektir. Bizlerin yapması gereken hep birlikte dayanışma içinde mesleğimize, meslek odamıza, geleceğimize ve ülkemize sahip çıkmak, örgütlü yapımızı, Meslek Odamızı savunmak olacaktır. Mühendislik eğitimini de içine alacak şekilde, bütün bir eğitim süreci de sorun ve sıkıntılar içindedir. Eğitimdeki nitelik kaybı, hemen her ilde açılan üniversiteler, "gecekondu" tabir edilen yerleşkelerde eğitim veren mühendislik fakülteleri, mühendislik eğitiminin sorunları dağ gibi dururken sözde mühendis yetiştirecek teknoloji fakültelerinin açılması, teknik öğretmenlere 2013 yılında yapılan göstermelik bir sınavla mühendislik unvanı verilmesi, yabancı mühendislerin çalıştırılması gibi birçok düzenleme dikkat çeken olumsuzluklar olarak karşımızda durmaktadır. Tüm olumsuzluklara rağmen modern Türkiye nin mühendisleri olarak güzel bir gelecek inşa etme konusundaki inancımızı hiç kaybetmedik. İçinde bulunduğumuz dönem itibariyle TMMOB ve Odamız merkezi bir yapının yoğun baskısı altındadır. Bu durumda yeni çalışma döneminde üzerinde duracağımız konular ve almamız gereken sorumluluklar da kendiliğinden ortaya çıkmaktadır. Önümüzde Ülkemiz ve Odamız için zor bir süreç var. 30 Mart 2014 yerel seçimleri, Cumhurbaşkanlığı seçimi ve ardından genel seçimler yapılacak. Mesleki denetimin kaldırılması ve Oda gelirlerimizin tırpanlanması Şube çalışmalarımızı yakından ilgilendirmektedir. Bu durumda önümüzdeki dönem; tasarruf tedbirleri doğrultusunda yirmi yılı aşkın bir süredir yayınlamakta olduğumuz şube yayın organımız Antalya Bülten yayınına ara verebilir, daha az ve öz etkinlikler yapılabilir. Ancak, inşaat mühendisliğinin gelişmesi için yaşam boyu öğrenme, yaşam boyu eğitim ilkesine göre çalışmaların devam etmesi gerektiğine inanıyoruz. 14. dönemde mesleğimiz, kentimiz, ülkemiz için yeni umutlarımız olmalı ki, daha güçlü, saygın bir İMO, yaşanabilir bir Antalya, aklın, bilimin, tekniğin egemen olduğu bir Türkiye için hep beraber uğraşılarımız devam etsin. Yeter ki inanalım, birlikte, örgütlü ve dayanışma içinde olalım, Odamıza sahip çıkalım, zorlukları birlikte aşalım. Aklımızın ve umudumuzun yolu açık olsun! Saygılarımızla, 13. Dönem Yönetim Kurulu 3

6 TEKNİK YAZILAR 28 Aralık 2013 Antalya Körfezi Depremi Değerlendirmeleri Doç. Dr. Nihat DİPOVA* Dr. Cem OĞUZ** GİRİŞ 28 Aralık 2013 tarihinde saat de Antalya Körfezinde bir deprem meydana gelmiştir. Depreme en yakın 5 yerleşim yeri Alanya ilçesi Okurcular Köyü (80.43 km), İncekum (81,03 km), Avşallar (81,31 km), Türkler (81.79 km) ve Manavgat ilçesine bağlı Boztepe köyü (81.80 km) dür. Çeşitli deprem gözlem merkezlerinden depreme ait verilen bilgiler Çizelge 1'de verilmiştir. Çizelge 1. Çeşitli deprem gözlem merkezlerinden depreme ait verilen bilgiler. Deprem Gözlem Merkezi Büyüklük Derinlik AFAD 6.0 (Ml) 41.7 km Kandilli Rasathanesi (Boğaziçi Üniversitesi) 6.0 (Ml) 11.1 km Avrupa - Akdeniz Sismoloji Merkezi 5.9 (Ml) 64.0 km USGS (ABD Jeoloji Kurumu) 5.8 (Mw) 51.1 km Almanya Yerbilimleri Enstitüsü 6.0 (Mw) 58.0 km Deprem derinde ve en yakın yerleşim yerine yaklaşık 80 km uzaklıkta olduğundan hasar gözlenmemiştir. Ancak deprem büyük bir deprem olduğundan oldukça geniş bir alanda hissedilmiştir. AFAD-TDVM verilerine göre depremin meydana geldiği andan itibaren geçen 24 saat içinde maksimum büyüklüğü 4.1 olan 23 adet artçı deprem meydana gelmiş, artçı depremlerin büyüklüğünün zamanla azaldığı görülmüştür. Depremin karakteristiklerinden biri olan depremin ivme değeri; AFAD tarafından en yakın 13 istasyon tarafından saptanmıştır. Bu verilere göre en büyük ivme değeri Kumluca istasyonu tarafından Doğu-Batı yönünde ölçülen gal dir (Çizelge 2). Çizelge 2. Antalya çevresindeki istasyonlarda ölçülen ivme değerleri. İstasyon KG (Gal) DB (Gal) V (Gal) Lara Kumluca Kemer Manavgat Kaş Antalya Burdur Anamur Ermenek Finike Gölhisar Çamhisar Mut * Akdeniz Üniversitesi İnşaat Müh.Böl. Antalya ** Akdeniz Üniversitesi TBMYO Antalya 4

7 TEKNİK YAZILAR Antalya'nın Depremselliği Deprem açısından oldukça aktif bir bölgede yer alan Antalya, Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasında 1, 2, 3 ve 4. derecede tehlikeli deprem bölgelerine sahiptir. Antalya Körfezinde son yüzyılda meydana gelen ve büyüklüğü M>6 olan deprem 1911 Ms=6.1 depremidir. Bilindiği gibi bölgede en son 8 Aralık 2013 tarihinde 5.0 büyüklüğünde bir deprem daha meydana gelmişti yılı sonrası bölgede ölçülmüş depremler (M>4) Şekil 1'de verilmiştir öncesi depremler için ise tarihsel bilgilere başvuruyoruz. Örneğin, M.S. 68 yılındaki depremde (İmparator Neron dönemi) yaşanan tsunaminin Likya kentlerini etkilediği, yükselen denizin, Myra, Simena, Patara gibi birçok antik kenti sular altında bıraktığı bilgisine yer veriliyor. Leonardo Da Vinci nin yazılarında 1459 de Antalya ve Rodos ta bir deprem olduğu ve büyük dalgalar (tsunami) oluştuğu belirtilmektedir. Marsilya Ticaret Odası arşiv bilgilerine göre 1743 tarihinde Antalya da büyük bir deprem olmuş, limanın bir süre suyu çekilmiş, çok sayıda ev yıkılmış ve Fransız Konsolosluğu nun üzerine sur duvarından kopan kayalar düşerek evi tahrip etmiştir. Merkez üssü Rodos ile Fethiye arasında olan 1851 depreminde Fethiye ve Rodos sarsılmıştır. Fethiye, Muğla ve Rodos kıyılarında küçük boyutlu bir tsunami oluştuğu anlaşılmaktadır. Antalya çevresindeki tarihsel büyük depremlere ait izlere arkeolojik kayıtlarda da rastlanmaktadır. Termessos, Rhodiapolis, Perge, Side, Selge ve Faselis gibi antik kentlerde tapınak ve tiyatrolar gibi devasa yapıların yıkılması, yangınlar, zararlı gazların ortaya çıkması, su sistemlerinin çökmesi, tsunami dalgaları ve bazı yerleşim yerlerinin denize gömülmesi gibi olaylar depremlerin etkisi olarak yorumlanmıştır. Deprem tehditlerine karşı bölgedeki yapıların inşasında çeşitli yapısal önlemler geliştirilmiştir. Ahşaptan, kiremitten ve tuğladan oluşan hatıl bunlardan en yaygını olmasına rağmen hatıllı yapılarda da yıkılmaların gözlenmesi deprem büyüklükleri hakkında ipuçları vermektedir (Duggan 2011). Türkiye, Avrasya ve Afrika arasındaki levha sınırı üzerindedir. Afrika levhası Akdeniz ortasından kuzeye doğru Avrasya levhasının altına dalar. Antalya civarındaki derin depremler (D>50 km) bu dalma-batma fayından kaynaklanır. Şekil 2'de bu dalma-batma fayı ve son depremin konumu gösterilmektedir. Sığ depremler ise yüzeydeki fay hatlarından kaynaklanır. Antalya civarında deprem üretebilecek diğer sismik kaynaklar (faylar) Şekil 3'de gösterilmektedir (Dipova ve Cangir 2011). Şekil 2. Akdeniz dalma-batma fayı ve depreminin konumu. Şekil yılı sonrası bölgede ölçülmüş depremler [M>4, sarı kareler tarihsel dönem depremlerini (Tan vd., 2008), kırmızı daireler ise aletsel dönem depremlerini (Kaynak: Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi) simgelemektedir.] Şekil 3. Antalya civarında deprem üretebilecek diğer sismik kaynaklar (Dipova ve Cangir 2011). 5

8 TEKNİK YAZILAR Antalya'da Karşılaşılacak Depremler İçin Alınması Gereken Önlemler Mevcut kent planları bütüncül yaklaşımlarla başta deprem olmak üzere afet riskleri göz önünde bulundurularak yeniden revize edilmelidir. Mevcut yapı stokunun durumunun tespiti ve gerekli önlemlerin alınması amacıyla kentsel dönüşüm uygulamalarının pilot alanlarını belirleme çalışmaları başlatılmalıdır. Bu alanların seçiminde, deprem açısından öncelikli risk alanlarının olumsuz toplumsal sonuçları ile birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir. Belirtmek gerekir ki, Türkiye de kentsel dönüşüm acil bir gerekliliktir. Ancak kentsel dönüşüm halkın ihtiyaç, hak ve yararları öncelik sayılarak gerçekleştirilmelidir. Mülk sahiplerini mağdur etmeden, barınma hakkını yok saymadan, çevreye zarar vermeden, tarım, mera ve orman alanlarımızı betonlaştırmadan, su kaynaklarımızı ve doğayı koruyarak, kamu yararını ön plana çıkararak, akılcı davranıp başta deprem olmak üzere her türlü afete dayanıklı binalar ve kentsel dönüşüm yapmak mümkündür (İMO 2013) yılı öncesi 4. derece deprem bölgesi kapsamında bulunan Antalya; 1998 yılında Deprem Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik değişikliği ve veri güncellemeleri ile 2. derece deprem bölgesi kapsamına alınmıştır. Bu değişiklikten dolayı, Antalya da özellikle 1998 yılından önce yapılmış ruhsatlı veya kaçak yapıların önemli bir bölümünde, olası bir afet durumunda yapı hasarlarının yaşanabileceği öngörülmektedir. Bunun nedeni, 1998 yılından önce 4. derece deprem bölgesi verilerine göre yapılmış binaların, 2. Derece deprem bölgesi risklerine göre nasıl davranış sergileyeceği konusundaki belirsizliktir. Bu belirsizlik nedeniyle de, depreme dayanıklı yapı tasarımı ve uygulamalarında hesap, boyutlandırma, yapım usul ve esaslarının değişmesiyle birlikte daha önce 4. Derece deprem riskine göre yapılmış binaların depreme dayanıklılığı için tereddütler oluşturmuş, mevcut yapı stoku nasıl depreme dayanıklı hale getirilebilir sorusunu akıllara getirmiştir. Yapıldığı zamanın mevzuatlarına uygun olan binalar bile mevzuat değişiklikleriyle afetlere karşı riskli duruma getirilmiştir. Dolayısıyla, afet risklerinin ortadan kaldırılması ve afet zararlarının en aza indirilmesi için önlem alınması gerektiği tartışmasız gerçeklikte, önemli bir devlet görevidir. Antalya nın öncelikle yapı analizlerinin yapılıp envanterinin çıkarılarak teşhisinin konulması, ardından da tedavi yöntemlerinin belirlenmesi gerekir. Yasanın çıkması tedavi için yeterli değildir. Altyapısının iyi hazırlanması gerekir. Antalya da kaç binamız var, ne kadarı kaçak, ne kadarı ruhsatlı, ne kadarının yapı kullanma izni var, ne kadarı gecekondu, bu binaların ne kadarı 1998 yılından önce yapılmış, ne kadarı olası afetlere dayanıklı, ne kadarı için güçlendirme gerekiyor, ne kadarının yıkılıp yenilenmesi gerekiyor? Bu soruların yanıtlanması gerekiyor. Deprem öncesi alınabilecek önlemlerin belirlenmesi amacıyla konusunda uzmanlaşmış kişi, kurum ve kuruluşlarca yapılacak yapı envanter çalışmalarında; yapılar, birinci, ikinci ve üçüncü grup olarak sınıflandırılabilirler. Buna göre; 1.Grup Yapılar: Olası bir depremi hasarsız veya düşük hasarlı olarak can kaybına neden olmadan atlatabileceği kanaatine ulaşılan yapılardır. 2.Grup Yapılar: Olası bir depremde hasar görme riskinin bulunduğu kanaatine varılan, 2007 deprem yönetmeliğine göre performans analizi sonucu gerekiyorsa güçlendirilmesi tavsiye olunacak yapılardır. 3.Grup Yapılar: Olası bir depremde ağır hasar ve göçme nedeniyle can kaybına neden olabilecek; 2007 deprem yönetmeliği performans analizi sonuçlarına göre ivedi olarak yıkılması ve yenilenmesi gerekli olan yapılardır. Yapılacak deprem envanter çalışmaları, Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun için de son derece önemlidir. Kentsel Dönüşümün gerekliliği ve başlatılabilmesine sadece güvenli konut açısından değil pek çok açıdan bakmak gereklidir. Bunlar; ulaşım, teknik altyapı, kent güvenliği, tarihi dokuyu koruma, mimari estetik, kent ekonomisi, kent sosyolojisi, doğal çevreyi koruma, sürdürülebilir kentleşme, tarım, orman ve su havzaları ve alanlarını koruma ve geliştirme, çevre kirliliğini önleme, kent kimliği, yönetime katılım, geleneksel yerleşim karakterlerimizin çağa uydurularak yaşatılması vb. açılardan da yaklaşılmalıdır. Deprem Zararlarının Azaltılması İçin Öneriler; Parçacı kentsel dönüşüm projeleri yerine, bütüncül yaklaşımlarla güncellenmiş Antalya Nazım Planı eki Deprem Master Planıyla uyumlu Kentsel Dönüşüm Ana Planı hazırlanmalı ve kentsel dönüşüm projeleri bu plana uygun olarak gerçekleştirilmelidir. Bu çalışmalarda daimi olarak konusunda deneyimli şehir plancısı, mimar, inşaat mühendisi, harita mühendisi, peyzaj, jeo- 6

9 TEKNİK YAZILAR loji mühendisi, jeofizik mühendisi, sosyolog, ekonomist ve hukukçudan oluşan bir heyet görev almalıdır. Deprem Master Planı yapılarak, deprem direnci zayıf olan bina ve altyapıları güçlendirilmeli veya yenilenmelidir. Binalar ve altyapılar başta depreme dayanıklılık olmak üzere afet risk önlemleri alınmış şekilde projelendirilmeli ve inşa edilmelidir. Yapı üretim sürecinde denetim, sorumluluk ve sigorta üçlüsünü hayata geçirilerek can ve mal güvenliği kamu çıkarları açısından güvence altına alınmalıdır. Deprem öncesi hazırlıklar, acil durum plan ve programları yapılmalı, deprem sonrası gerekli acil yardım, kurtarma hizmetleri düzenlenmelidir. Afet risklerini azaltmaya doğrudan katkı sağlayacak yeni yerleşim alanı olarak kullanılmak üzere rezerv alanlar planlanmalıdır. Bu planlamada; Zeytincilik, orman, askeri yasak bölgeler, turizmi teşvik, kültür ve tabiat varlıklarını koruma, kıyı, mera kanunları gibi doğa-çevre-kültür varlıklarını koruyup geliştirme amaçları göz ardı edilmemelidir. Afet durumu veya üzerindeki yapılaşmalar sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan riskli alanlar belirlenmelidir. Tarihi ve doğal çevreyi tahrip etmeyecek, tarihsellik içerisinde oluşmuş kültürel ve sosyal yaşamda telafisi olmayan hasarlar yaratmayacak, yüksek katlı, tek tip, dikey yapılaşmalar yerine mahalle yaşamını düzenleyebilecek sosyal donatı alanlarının sağlanmasına gerekli özen gösterilmelidir. Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Kanunu uygulamasının birinci adımı riskli yapı için tespit, ikinci adımı riskli yapının yıkımı ve üçüncü adımı da boş arsaya yapı yapılması aşamalarıdır. Bu aşamalar halk için halkla birlikte ve bütüncül yaklaşımlarla gerçekleştirilebilir. Yasanın asıl amacı olan sağlam ve afetlere dayanıklı binaların yapılması olmalıdır. Bunun yanı sıra sürdürülebilir, yeşil alan dengesi kurulmuş, ulaşım altyapısı oluşturulmuş, diğer bütün kentsel altyapı yetersizlikleri çözülmüş, enerji tasarrufu sağlayan, dengeli ve sağlıklı kentler oluşturulabilmelidir. Bu yasa; Antalya nın olduğu kadar tüm Türkiye nin de kronik bir sorunu olan çarpık kentleşmenin zamana yayılarak düzeltilebilmesi için çok önemli bir fırsat olarak değerlendirilebilmelidir (İMO 2013). Kaynaklar AFAD, Aralık 2013 Antalya Körfezi Depremi (Ml:6.0) Ön Raporu, Başbakanlık AFAD-Türkiye Deprem Veri Merkezi (AFAD- TDVM) Dipova, N., Cangir, B., Antalya İli Yerleşim Alanının Depremselliğinin Araştırılması, Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 35(2), Duggan, P.M.T., Antalya nın Gizli Tarihi, 2300 Yıl İçerisinde Bölgede Yaşanan Depremlerin ve Vebaların Kronolojisi. Odin Yayıncılık, İstanbul. İMO, İnşaat Mühendisleri Odası Antalya Şube Kentsel Dönüşüm Raporu, Antalya. Tan, O., Tapırdamaz, M.C., Yörük, A., The earthquake catalogues for Turkey. Turkish Journal of Earth Sciences, 17, TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI Sayın Üyemiz, Sizlere daha etkin hizmet verebilmemiz için; değişen adres, telefon ve e-posta bilgilerinizi LÜTFEN ZAMANINDA GÜNCELLEYİNİZ. 7

10 TEKNİK YAZILAR Manavgat Havzası Taşkın Önleme Projesi Naras Barajı Nurettin KORKMAZ* İnş. Yük. Müh. / Rehber Özet Bilgiler: Bu Bilgiler İMO Antalya şubesinin inşaat mahalline yaptığı bir teknik gezi esnasında Naras Barajı şantiye teşkilatından alınmıştır. Proje Hakkında Genel Bilgiler: Manavgat ilçesinin 20 km kuzeyinde Naras deresi üzerinde yapılacak baraj ile Manavgat sağ sahil ovasında pompajla sulanan brüt 5555ha lık alanın yanında 1587 ha ek sahanın (7142 ha) cazibe ile sulanması ve Manavgat ilçe merkezinin taşkından korunması ve Oymapınar Barajından 20,8 GWh/yıl artı enerji üretimi sağlanacaktır. DSİ Genel Müdürlüğü Barajlar ve HES Dairesi Başkanlığınca tarihinde NVS İnşaat Ltd.Şti. ile ,88 TL ihale bedeliyle sözleşme imzalanmıştır. Yer teslimi tarihinde yapılmış olup tarihinde işe başlanmış, tarihinde Sayın Bakanımız Prof. Dr. Veysel EROĞLU nun teşrifleri ile temel atma töreni yapılmıştır. Barajın resmi iş bitim tarihi olup, Bakanımızın Talimatları ile 10 ay öne alınarak tarihine çekilmiştir. Naras Barajının Sulama Proje İhalesi tarihinde ALFAR Proje Firmasına ihale edilmiş olup; tarihinde bitirilecektir. Projenin Yeri: Manavgat Naras Deresi Projenin Maksadı ve Faydası Sulama: 7142ha Taşkın koruma: 1 İlçe Projenin Karakteristikleri Hidroloji Yağış Alanı: 188 km2 Yıllık Ortalama Akım: 138 hm3 Depolama Hacmi: 104,03 hm³ Kadastrofal Feyezan Piki: 1172,60 m³/s Derivasyon Feyezan Piki (Q 25): 510,10 m³/s Barajın Tipi: Silindirle Sıkıştırılmış Beton (SSB) tipidir. Beton sıkıştırılmasında vibrasyonlu silindirler kullanılır. SSB bir tasarım kriteri yada tasarım teknolojisi değil, sıfır slampa sahip, toprak işlerinde kullanılan makinalarla taşınabilen, serilen ve sıkıştırılan betondan oluşan bir inşaat metodudur. Dolgu barajlar ile karşılaştırıldığında, SSB Barajların Avantajları Nelerdir? SSB olarak tasarlanan barajların gövde hacmi, kaya ya da toprak dolgu barajlara göre çok daha düşüktür. Bu nedenle baraj gövdesine kullanılan malzeme miktarı azaltılarak kazı, dolgu ve taşıma maliyetleri düşürülebilir, Dolu savak baraj gövdesi üzerinde inşa edilebileceği için ayrıca bir dolu savak kazısı gerektirmeyecektir, Baraj temel kazısından çıkan malzeme SSB agregası olarak kullanılabilineceğinden atık malzeme miktarı azaltılarak ekonomi sağlanabilir, * İMO Antalya Şubesi Basın Yayın Komisyonu Koordinatörü 8

11 TEKNİK YAZILAR İnşaat yöntemi ve hacim azalması bakımından daha kısa sürede inşa edilebilmesi, inşaat süresince oluşan masraflardan tasarruf sağladığı gibi, daha erken işletmeye alınması sayesinde daha ekonomik olacaktır. Geleneksel beton ağırlık barajlar ile karşılaştırıldığında, SSB çimento içeriği geleneksel betonlara göre daha düşük olduğundan çimento tasarrufu sağlanır, Beton, toprak işlerinde kullanılan makinelerle yerleştirileceğinden daha hızlı ve büyük hacimlerde yerleştirme imkanı sağlayacaktır, ayrıca daha az personel çalıştırılabileceğinden işçilik maliyetini azaltacaktır, SSB içerisinde ki su içeriği düşük olduğundan birim ağırlığı daha yüksek beton kullanılabilinecektir, Çimento içeriği düşük olduğu için hidratasyon ısısının yol açacağı çatlak riski ve buna karşı alınacak önlemler daha ekonomik olacaktır BİLİŞİM EĞİTİM PROGRAMLARI KURSLARI KURSUN ADI SÜRE YER AUTOCAD 50 saat İMO Bilişim Eğitim Merkezi SAP saat İMO Bilişim Eğitim Merkezi ETABS 30 saat İMO Bilişim Eğitim Merkezi XSTEEL 30 saat İMO Bilişim Eğitim Merkezi STA4CAD 21 saat İMO Bilişim Eğitim Merkezi İDECAD 21 saat İMO Bilişim Eğitim Merkezi PROBİNA 21 saat İMO Bilişim Eğitim Merkezi Katılım Şartları: Mühendis, mimar, tekniker olmak ve bilgisayar temel eğitim bilgisine sahip olunmalıdır. Gerekli Bilgiler: Bilgisayar Bilişim Programları Eğitimleri İMO Bilişim Eğitim Merkezi nde en az 10 kişi olursa açılacaktır. Her kursiyere bir bilgisayar verilecektir. Ayrıntılı bilgi için Şubemiz Bilgisayar Operatörü Zekiye Tuna ( dahili 6) ile irtibata geçebilirsiniz. 9

12 TEKNİK YAZILAR Markasının Tanımı ve Önemi M. Tamer ÖZMEN* İnş. Müh. / İş Bilim Uzm. Giriş Sanayicilerin, imalatçıların, işletmecilerin, ticaret yapanların, ithalat ve ihracat yapanlar ile müteahhitlerin ve tüketicilerin Markasını, bilmesi gereken en önemli konulardan biridir. Markasının Oluşumu Avrupa Birliği, üye ülkeler arasındaki teknik düzenleme farklılıklarından kaynaklanan ticari engelleri kaldırmak üzere 1985 yılında Yeni Yaklaşım adı verilen yeni bir standardizasyon politikasını benimsemiştir. Avrupa Birliği üye ülkelerinde uygulanmakta olan teknik düzenlemelerin; birbirinden farklı oluşu, bir üye ülkenin kurallarına göre üretilmiş bir ürünün, bir başka üye ülke de piyasaya arzını zorlaştırmaktadır. Bu engelleri ortadan kaldırmak üzere kabul edilen Yeni Yaklaşıma göre: Birbirine benzeyen ürünler bir grupta toplanarak bu ürünlerin sahip olması gereken asgari güvenlik koşulları belirlenmektedir. Bu asgari güvenlik koşullarının kriterleri: Ürünün insan sağlığına, güvenliğine ve çevreye zarar vermemesidir. Ürünün kalite düzeyini belirleyen ayrıntılı teknik kurallar ise Avrupa Birliğinin standardizasyon kuruluşları olan CEN ve CENELEC tarafından yayımlanan standartlar ile belirlenmektedir yılından bu güne kadar birçok Yeni Yaklaşım direktifi yayımlanmıştır. Bu direktiflerde; ürünün tanımı, taşıdığı riskler, sahip olması gereken asgari güvenlik koşulları ve uygunluk değerlendirme prosedürleri ayrıntılı bir şekilde belirlenmiştir. Yeni Yaklaşım direktiflerinden bazıları, Tablo 1 de verilmiştir. Avrupa Birliği ülkelerinde, yıllardır aynı önemde olmayan çok sayıda farklı markalar kullanılmıştır. Bu karışıklık, organize ve tek pazar oluşumuna engeller çıkarmaktadır. Bu engelleri ortadan kaldırmak amacıyla Yeni Yaklaşım politikasının kapsamında, her üye ülkenin kullanacağı tek bir Birlik markasının yer alması sağlanmıştır. Bu marka ise MARKASIDIR. Markasının Tanımı CE Markası, Fransızca da Avrupa normlarına uygunluk anlamına gelen Conformite Européenne sözcüklerinin baş harflerinden oluşur. Markası, bir ürünün belirlenen sağlık, güvenlik, çevrenin ve tüketicinin korunması gereklerine uygun olduğunu gösteren bir birlik markasıdır. Markası tüketiciye bir kalite güvencesi sağlamaz. Örneğin, Oyuncaklar Direktifi kapsamında yer alan ve bu markayı taşıyan bir uçurtma, taşıması gereken sağlık ve güvenlik gereklerine uygunluğudur. Ancak bu onun çok iyi uçtuğunu belirtmez. Markasının Kapsamı ve Önemi Direktifler, bir ürünün asgari güvenlik koşullarının kriterlerini kapsar. Ürünün ticari kalitesini belirleyen teknik özelliklerini kapsamaz. Bu güvenlik koşullarının önemi, ürünlerin: İnsan sağlığına zarar vermemesi, İnsan güvenliğine zarar vermemesi, Çevreye zarar vermemesidir. Buna bir örnek vermek gerekirse: Tüm makinelerin taşınması gereken asgari güvenlik koşulları, Makineler Direktifinde belirtilmiştir. Bu koşullar: makinenin rahatça kullanılabilecek kontrol panelinin olması, elektrik kesintisinde makinenin hareketli parçasının düşmemesi, makinenin yapıldığı madenin insan sağlığına zarar vermemesi gibi her tür makineye uygulanacak özelliklerdir. Markasının Sorumluluğu Yeni Yaklaşım kapsamındaki bir ürünün, Markası * Kent Sorunları ve Afete Hazırlık Komisyonu Koordinatörü, İMO Antalya Şube Basın Yayın Komisyonu Üyesi 10

13 TEKNİK YAZILAR ile piyasaya sunulmasında üretici sorumludur. Ancak, eğer üretici ya da üreticinin yetkili temsilcisi Avrupa Birliği içinde değilse, bu sorumluluğu ithalatçı yerine getirmek zorundadır. Üreticinin, markasını alabilmesi için çeşitli alternatifler de sunulmuştur: Düşük Riskli Ürünlerde (oyuncaklar vd.): Direktifin güvenlik koşullarına uygunluğu, üreticinin kendisi tarafından test edilebilmekte ve bu ürünler, üreticinin vereceği uygunluk beyanı ile piyasaya arz edebilmektedir. Yüksek Riskli Ürünlerde (bazı makineler vd.): Avrupa Birliği tarafından tanınmış ve Avrupa Toplulukları Resmi Gazetesinde adı yayımlanmış yetkili test ve belgelendirme kuruluşları tarafından test edilmesi gerekmektedir. Bunların dışında yer alan diğer bir alternatif ise: Üretici, üretimde uyması gereken teknik özellikler konusunda, direktifleri değil CEN ve CENELEC tarafından hazırlanan Avrupa Standartlarını baz olarak alabilmektedir. Bu yol seçildiği takdirde üretici, ürettiği ürünlerinin direktifin gereklerine uygun olduğu varsayılmakta ve ürünlerine yine markasını iliştirebilmektedir. CEN: European Committee for Standardization CENELEC: European Committee for Electrotechnical Standardization. Sonuç Ürünler üzerindeki Markası, ürünlerin Avrupa nın sağlık, güvenlik ve çevresel düzenlemelerine uygun olarak üretildiğinin işaretidir. Direktif kapsamındaki ürünler üzerinde, Markası olmadığı takdirde Avrupa Birliği pazarına sunulması imkânsızdır. Ülkemiz ihracatının yarısından fazlası, Avrupa Birliği pazarına ihraç edilmektedir. Sanayicilerin, üreticilerin ve ihracatçıların, Avrupa Birliği pazarını kaybetmemesi için bu konunun bilincinde olması çok önemlidir. Tüketicilerin ise CE Markalı ürünlerin; insan sağlığına, güvenliğine ve çevreye zarar vermeyeceğinin bilincinde olmasıdır. markalı ürünler, tüketicilerin tercih nedeni olmalıdır. Tablo 1- Yeni Yaklaşım Direktiflerinden Bazıları Direktif Tarihi Referans No Resmi Gazete Yürürlük Tarihi Geçiş Dönem Oyuncakların 88/378/EEC L 187,16/7/88 1/1/ Emniyeti Ek Düzelme L 281,14/10/88 İnşaat Malzemesi 89/106/EEC L40, 11/2/89 27/8/ Makineler 89/392/EEC L 183, 29/6/89 1/1/ /12/1994 Düzeltme L 296, 14/10/89 1/7/ /12/1995 Değişiklikler 91/368/EEC L 198, 22/7/91 1/1/ /12/ /44/EEC L 175, 19/7/93 1/7/ /12/1996 Tıbbi Cihazlar 92/42/EEC L 169, 12/7/93 1/1/ /6/1998 Elektrikli Dondurucu 92/75/EEC Derin Dondurucuların Değişiklik Enerji Etiketlenmesi 94/2/EEC L 45/1, 17/2/94 6/4/ /1/1995 Gezi Tekneleri 94/25/EC L 164, 30/6/94 16/12/ /6/1996 Kaynak: 1- CE Markası, Diş Ticaret Müsteşarlığı DTSGM. E. Edremitoğlu, Ankara Gümrük Birliği ve Avrupa Birliği İle İlgili Yapılması Gereken Uyum Çalışmaları. 3- M. Tamer Özmen, İMO Ankara Şube, Şubat 2001 Bülteni. 11

14 SERBEST KÜRSÜ Cumhuriyet 90. Yaşında Turgut ÖZAKMAN Milli Mücadele yi gerektiği kadar bilmeden, Osmanlı devletinin külünden yaratılan bu yeni devletin ve rejimin kuruluş hikâyesini, felsefesini, gerekçesini, nedenlerini ve amacını anlamak, kavramak, sindirmek, bu oluşumun bilincine varmak mümkün değildir. Osmanlı Devletinin neden ve nasıl yıkıldığını da iyi bildiğimizi söyleyemeyiz.. Durum, bu iki konuda halkımızı başarılı şekilde bilgilendirmediğimizi göstermektedir. Var olan bilgi düzeyi ile sağlıklı bir tarih bilincinin oluşması zor, günü yorumlamak, geleceği kestirmek daha da zor. Cumhuriyeti, yani Türk Rönesans ını, aydınlanmasını, kurtuluşu anlatmak istiyorum. Bunun için hızlı bir tarih yolculuğu yapmak gerekiyor. Akıl Batıda şöyle bir süreçten geçmiştir. Akıl antik çağda özgürdü. Hıristiyanlığın doğuşundan sonra, özellikle orta çağda Katolik Kilisesi aklın özgürlüğüne son verdi, aklı denetimi altına aldı. Kilise Babalarının ileri sürdüğü görüşler, tek doğru olarak kabul edilir, tartışılmaz. Tartışmaya kalkışanların hayatları tehlikeye girer. Engizisyon dönemi özellikle aklı özgürleştirmek için başlayan kıpırtılara karşı Kilisenin tepkisidir. Kim bilir kaç kişi işkence gördü, kaç kişi zindanlara atıldı, kaç kişi yakıldı. Buna karşılık İslamiyet aklı yüceltmiş, Doğuda bilim hayatını canlandırmıştı. Bu, Doğu Rönesans ıdır. Bu dönem Farabi gibi, İbn-i Sina gibi, İbn-i Rüşt ve benzerleri gibi büyük bilginler dönemidir. Çalışmalarının etkileri Batıya da yayılıyordu. Fakat İslam Rönesans ı uzun sürmeyecek, 12. yüzyılda enerjisini yitirmeye başlayacaktır. Osmanlı Devleti bu sırada kurulur. Orta çağa özgü bütün imkânları iyi kullanarak, adım adım güçlü, zengin, önemli bir devlet olur. Üç kıtaya yayılır. İstanbul'u alır. En büyük gemileri Osmanlılar yapıyor, en büyük topları Osmanlılar döküyordu. En güçlü ordu Osmanlı Ordusu idi. Askeri örgütleri örnek oluşturan bir nitelikteydi. İlginç bir toprak rejimi kurmuşlardı. Başka din mensuplarına hoşgörü ile bakıyorlardı. Bu, o çağdaki bütün devletlerden ayıran büyük bir özellikti. Medreselerde, dini bilgiler yanında, tıp, astronomi ve matematik de öğretiliyordu. Gittikçe gelişen bir mimari, musiki, şiir hayatları vardı. Çinicilik çok gelişmişti. Fakat halkın eğitimi için özel bir çaba harcanmaz. Buna ihtiyaç duyulmaz. Osmanlılarda anavatan düşüncesi de yoktur. Bu nedenle Anadolu'ya önem verilmez, bakımsız, yoksul bırakılır. Devleti kuran, korumak için gerektikçe kanını döken Türkler de arka plana itilir. Ön planda devşirmeler yer alır. İlk iki padişah dışında hiç biri bir Türk le evlenmez. Padişah anneleri Çerkez, Abaza, Rus vb.dir. Buna karşılık Türkçe, devletin kurucu dili olarak, varlığını korur. Kilise gerçeği bulma tutkusunu, doğayı, insanı, dünyayı, evreni araştırmayı, deneyi, kısacası aklın özgürlüğünü, araştırıcılığını, bilimselliği durduramıyordu. Bilim adamlarının, düşünürlerin ve o dönemin cesur üniversitelerinin önünde, adım adım geriler. Sonunda akıl çağına geçilir. Böylece Batı, İtalya dan başlayarak Rönesans ı, hümanizmayı, kısacası aydınlanmayı yaşamaya başlar. Bu, insanlık tarihinin en büyük dönemeci, en büyük devrimidir. Orta çağa özgü bütün bilgiler elden geçirilip yenilenir, bilim dallarında devrimler, buluşlar, deneyler birbirlerini kovalar. 16.yüzyıl sonu ile 17.yüzyıl bilimin ve sanatın zafer çağıdır. Avrupa aydınlığa, bilimselliğe, sanatta yeni ufuklara, buluşlara, yaratılara, özgürlüğe, sanayi devrimine yol alırken, sınırlarının az ötesinde, batılı bilginler ve düşünürler, bilim ve düşünce dünyasını sarsarlarken, Osmanlılar ne yapıyorlardı? Sınırdaş oldukları için batıdaki değişimi elbette fark etmişlerdi ama önemsemezler. Osmanlı toplumu yaşayış tarzı ve düşünce hayatı bakımından içe dönük bir toplumdur. Genel olarak kendi kültürünü, hayat ve düşünüş tarzını beğenir, başkalarını ilgiye değer bulmaz. Bu nedenle gelişme ve değişmelerden yararlanmayı düşünmez. Küçük bir merak bile duymaz. Kendini yenilemeyi, çağa ayak uydurmayı başaramadığı için gittikçe çağ dışı kalacaktır. Batıda medreseler üniversitelere dönüştürülürken, Osmanlıda medreselerden müspet bilimler uzaklaştırılır. Medreselerde yalnız din bilgisi verilir. Osmanlı bilim ve düşünce dünyası akla, bilimsel kuşkuya, araştırma ve incelemeye dayanmayan, eskilerin verdiği bilgilerle yetinen, onları tekrar eden sığ bir anlayış içinde donup kalır. Bu gerileyiş şu sonuca varır: İnanç aklın önüne geçer, merak, kuşku, araştırma ihtiyacı, icat ve keşif duygusu, yerini 12

15 SERBEST KÜRSÜ tevekküle bırakır. Doğa olayları Allah ın hikmeti olarak değerlendirilir, nedenleri araştırılmaz, kurcalanmaz. Bazı konuları irdelemek Allaha saygısızlık olarak kabul edilir. Oysa tarihin bu dönemi öyle bir dönemdir ki durmak, çağdışı kalmak ve çürümek demektir. Batılı büyük devletler dünya denizlerine buharla, sonra petrolle işleyen gemileriyle egemen olurken, ülkelerini demiryollarıyla donatırken, ağır sanayilerini kurarken, halkın eğitimine büyük önem verirken, Osmanlı gittikçe gerileyerek, ufalarak, çağdışı kalarak, sürekli yenilerek, son yüzyılını hasta adam olarak geçirdi. Sonunda tarih sahnesinden silindi. Tarihte 20.yüzyıla kadar yaşamış bir büyük devletin bu kadar zayıfladığı, çağ dışı kaldığı hiç örneği olmayan bir olgudur. Bunu geri kalışın, yoksulluğun ve ilkelliğin sorumluları, Osmanlıyı parçalamak için türlü düzenler çeviren büyük devletlerle birlikte, ufuksuz Osmanlı yöneticileridir. Bu gerileyişin ve yıkımın nedenlerini doğru ve iyi öğrenmeden, Osmanlı nın son iki üç yüzyıl neden savaş alanında, diplomaside, bilimde, sanayide, ekonomide, siyasette, eğitimde, sağlıkta sürekli yenildiği, yöneticilerin ve aydınların neden Avrupa karşısında aşağılık duygusu içinde kaldıkları anlaşılamaz. Bir büyük devlet birkaç nedenle yıkılmaz. Birbirine bağlı birçok nedeni vardır. Ben ana nedenleri temsil ettiğini düşündüğüm birkaç örnek vermek istiyorum. Örneklere bakarak genel durumumuzu anlayabiliriz. Matbaa 1454 yılı buluşudur. Yahudiler ve Hıristiyanlar bir süre sonra İstanbul da matbaalar kurup kitaplar basabilmişlerdir. Ama matbaa Müslümanlara yasaktır. Ancak 275 yıl sonra 1729 da Türkçe kitap basılması caiz görülecek, din kitapları basılması ise daha uzun zaman yasak olacaktır. Aradaki fark şöyle: 1729 dan 1830 yılına kadarki 100 yıl içinde Osmanlı da sadece 180 kitap basılmıştır. Batıda ise 1454 yılından 1500 yılına kadar ki 46 yıl içinde basılan kitap sayısı dir. Batı dünyası ile Osmanlı dünyası arasında bu aşamada kitap fark var! Kısacası 300 yıl. Rahmetli Atatürk diyor ki: İstanbul u fetheden kudret, yaklaşık olarak o yıllarda icat edilmiş olan matbaanın Türkiye ye girmesini sağlayamamış, bağnazların uğursuz direncini yenmeyi başaramamıştır. *** Astronom Takyettin Efendi Padişaha dilekçe vererek rasathane kurmak için izin ve yardım diler. Bu dilek uygun görülür. Tophane sırtında bir rasathane yapılır. Şeyhülislam Ahmet Şemsettin Efendi Padişaha 'göğü incelemenin, rasat yapmanın uğursuzluk getireceği' yolunda bir şikâyette bulunur. Bu şikâyette Şeyhülislam diyor ki: "Göklerin sırlarını küstahça sına öğrenmeye cüret etmenin akıbeti iyi değildir. Nerede bir rasathane kurulduysa orada devlet binası yerle bir olmuştur." Padişah dehşete kapılır. Rasathane bir gece içinde yıkılır. Bu olayın tarihi 1579'dur. Bu tarihlerde Osmanlı toplumunda astronomi bu talihsizliği yaşarken, yıldız falcılığı önemli bir kurum olup çıkmıştır. Zamanla neredeyse müneccimlere danışılmadan hiçbir işe girişilmez. Müneccimbaşı sarayın önemli bir görevlisi olur. Osmanlı Ordusu 1716'da Petervaradin'de bozguna uğrayınca, bu yenilgi yıldız hesaplarının iyi yapılmayışına bağlanır. Petervaradin savaşında şehit düşen Damat Ali Paşanın malları müsadere edilir. Zengin bir kitaplığı vardır. Şeyhülislam bu kitaplardan felsefe, eski çağ tarihi ve astronomiye ait olanların genel kitaplıklara konulmasını uygun bulmaz, yasaklar. Bağnazlık aklın önüne geçmiştir. III.Mustafa 1757 yılında tahta çıkmıştır. İlerici padişahlar arasında sayılır. Batının gelişmesini hasetle izler. Tehlikenin farkına varmıştır. Padişaha göre batının bu gelişmesinin nedeni daha iyi müneccimlere sahip olmasıdır. O zaman ki Fransız Elçisi diyor ki: "Padişah Fransızların müneccimler vasıtasıyla geleceği öğrendiklerine inanmıştı. Bunun tersine bir türlü ikna olmuyordu. Bu kadar acayip bir hurafeyi yıkmak için elimden geldiği kadar boşuna çalıştım." Padişah yüzünü gittikçe geliştiğini duyduğu Prusya'ya çevirir. Ordunun yenilgileri bu iyi kalpli Padişahı üzmektedir. Ciddi önlemler almaya karar verir. Ahmet Resmi Efendi adlı birini Prusya Kralı Büyük Frederik'e yollar, Kraldan 3 iyi müneccim istemeye memur eder. Amacı bu usta müneccimler sayesinde girişimleri için uğurlu gün ve saatleri belirlemek ve iyi komutan seçebilmektir. Artık yenilmek istememektedir. Büyük Fraderik'in yanıtı ünlüdür: 1. Tarih okumak ve eski deneylerden yararlanmak, 2. İyi bir orduya malik olmak, 3. Hazineyi dolu tutmak. Kral Ahmet Resmi Efendiye kendisinin üç münecciminin bunlar olduğunu söyleyecektir. Osmanlı Padişanın müneccim istediği sırada büyük düşünür Kant Prusya'da yaşamaktadır. Filozof Voltaire Büyük Frederik'in danışmanıydı. Bilgi ve zekâ düzeyimizi düşünün. *** 13

16 SERBEST KÜRSÜ Osmanlı bilim hayatından Piri Reis gibi bir yıldız geçmiştir. Büyük bir denizci ve haritacıdır. Ama bakınız neler olur. Duvar haritaları, atlaslar Damat Sait Paşayı çok kızdırır. Bunların bir tür resim olduğunu, resmin ise dince caiz olmadığını ileri sürerek, Padişaha sürekli şikâyette bulunur. Padişah kendisini Sadrazamlığa getirince, bütün haritaları imha ettirir. Amiral Spiritov'un komutasındaki Rus donanmasının Baltık denizinden harekete geçip Osmanlı donanmasını sıkıştıracağı söylentisi yayılır. Osmanlı yönetiminin bilgisine göre Akdeniz kapalı bir denizdir. Rus donanmasının Baltık'tan hareketle Atlas okyanusundan dolaşarak Cebel-i Tarık'tan Akdeniz e girebileceği düşünülmez. Söylentiye gülüp geçerler. Rus donanması Cebel-i Tarık'tan Akdeniz'e geçer, Çeşme önünde, hiç bir tehlike beklemeyen Osmanlı donanmasını bastırır ve yakar. Bu olayın tarihi 1770'tir. *** XVIII. ve XIX. yüzyılda gerileme sürer. Plevne savunma zaferi ile övünürüz ama Rus ordusu ilerler, Yeşilköy'e kadar gelir. Oraya bir zafer anıtı diker. Herkes istediği başlığı giymektedir. II.Mahmut bir birlik sağlamak için fes giyilmesini kararlaştırdığı zaman softalar fese karşı çıkar, ayaklanırlar. Bunların torunları da fes yasaklandığı zaman tepki gösterecekler, fesi savunacaklardır. Okullarla büyüteç ile ateş yakmak gibi deneyler şeytan işi sayılır. II.Mahmut devlet görevlilerinin artık pantolon ve ceket giymelerini emreder. Kavuklu, şalvarlı, kaftanlı Osmanlı görevlilerinin yerini İstanbulin, redingot giyen, boyun bağlı, iskarpinli, çağdaş görünüşlü yeni Osmanlılar alır. Bu gibi yenileme çabaları yüzünden, gericiler, Padişahı "gâvur Padişah" diye anarlar. Gerilemeyi durdurmak, çağa yaklaşmak, gelişmeyi sağlamak için Padişah Abdülmecit Tanzimat'ı ilan eder. Olumlu etkileri olur ama halka yayılmaz. Tanzimat tarzı yaşayış İstanbul ve İzmir'de bir iki semtte gerçekleşir. Eski ile yeninin çatışması sürüp gider. *** Osmanlı İmparatorluğu 1886'da iflas eder. Borçları ödeyebilmek için vergileri yabancı bir kurumun toplaması kabul edilir (Duyun-u Umumiye). Bu olgu devletin ne durumda olduğunu anlatmaya yeter. *** 1912 Balkan Savaşı devletin ordusu, yönetimi, morali, örgütlenişi ile bitişe yaklaştığını gösterir. İki büyük Osmanlı Ordusu, yeni kurulmuş dört küçük devletin orduları önünde bozguna uğrar. Bulgarlar Çatalca'ya kadar gelirler. Edirne güçlükle geri alınır. 400 yıllık Rumeli bir ayda elden çıkmıştır. İstanbul Sağ kurtulabilen Rumeli göçmenleri ile dolar. İstanbullular vatan kaybetmenin ne kadar acı bir olay olduğunu bu göçmenlerden öğrenirler. Oysa kısa bir süre sonra aynı acı olayı kendileri de yaşayacaklardır. Dört yıl süren 1.Dünya Savaşından Osmanlı devleti yenik çıkar. Mondros ateşkes anlaşması Sevres Antlaşmasının önsözü gibidir. İstanbul ve yer yer Anadolu işgal edilir. İstanbul yönetimi Devletin ölüm fermanı olan Sevres Antlaşmasını imzalar (10 Ağustos 1920). Bu yönetimin niteliğini belirten bir örnek vereyim. Yunan Ordusu Uşak ve Bursa'ya doğru yürüdüğü sırada, İstanbul hükümetinin Adalet Bakanı Ali Rüştü Efendi bir demeç vererek Müslüman Türklere diyor ki: Yunan Ordusunun başarısı için dua ediniz. Anadolu yoksul ve cahildir. Altı yıldır savaşmaktan bitkin düşmüştür. Yeniden dört yıllık bir savaşı daha göze alacağına kimse inanmaz. İnanmayanlar yanılırlar. Anadolu hem sosyalistlere, hem düşmanla işbirliği halindeki İstanbul yönetimine karşı ayaklanır. Milli Mücadele yurt sevgisinin emperyalizmden de, saltanattan da daha güçlü olduğunu kanıtlayan bir destandır. Kuva-yı milliye Çanakkale ruhunun daha güçlenmiş, daha bilinçlenmiş, daha yaygın ve coşkun bir devamıdır. Kadınlar ve erkekler, Atatürk gibi dahi bir liderin yönetiminde dört cephede birden savaşır. Çıplak ayak, yarım üniformalı, tüfeğinin kayışı ipten Mehmetçik ve yurdu canlarından aziz bilen subaylar, batının şaşkın gözleri önünde, Anadolu'yu parçalamaya, paylarını almaya gelenlerin hepsini yenerler. Son kalıntı Yunanlıları da İzmir'e kadar kovalar, denize dökerler. Tarihin akışı değişir. Mudanya Mütareke Anlaşması ile Trakya Meriç'e kadar geri alınır. Lozan diplomasi tarihinin en çetin ve başarılı örneğidir. 29 Ekim 1923'de Türkiye Büyük Millet Meclisi saat da Cumhuriyeti ilan eder. Gece şehirler top sesleri ile uyanır. Bunlar cumhuriyet toplarıdır. Osmanlı devletinin külünden yeni bir devlet kurulmuştur. Cumhuriyetin 600 yıllık Osmanlı Devleti nden ve toplumundan devraldığı miras özetle şöyledir: Gurur, ibret ve üzüntü verici sahnelerle dolu, renkli bir tarih, Büyük bir mimari birikim, zengin bir şiir ve musiki alemi, İlke olarak dine dayalı bir rejim, Yorgun bir hanedan, Yarı sömürge halinde, güçsüz bir devlet, İdari, ekonomik, mali, hukuki kapitülasyonlar, Halk yurttaş değil, kul, İlkel bir tarım toplumu, 14

17 SERBEST KÜRSÜ İflas etmiş bir maliye, Büyük bir dış borç, Hasta bir ekonomi, Sıfır ağır sanayi, Cılız bir küçük sanayi, Kişi başına milli gelir 4 lira, Kişi başına kamu harcaması 50 kuruş, Elbise düğmesi bile ithal ediliyor, Sıtma, frengi, verem, trahom yaygın, 0-2 yaş grubu çocuklarda ölüm oranı yüzde 60, Sadece 337 doktor bulunuyordu, Bütün imparatorlukta sadece 158 ortaokul ve lise, medrese uzantısı bir tek üniversite var, Anadolu çağdışı ilkel medreselerin elinde, Tüm liselerde okuyan kız öğrenci sayısı 230, bütün temel meslekler erkeklerin tekelinde, Kadının seçme, seçilme hakkı yok, yani yurttaş sayılmıyor, Kadınların toplumsal hayatları ve hakları yok, Okur-yazar olma oranı erkeklerde yüzde 7, kadınlarda binde 4, İstanbul ve kısmen de İzmir le sınırlı, ölgün bir sanat hayatı, Bütün Türkiye deki gazetelerin toplam satışı ancak yüz bin dolayında, Hemen hemen bütün yasalar çağın gereklerinin gerisinde, Ülke birçok alanda ortaçağı, ortaçağ ilkelliğini yaşıyor. İşte Cumhuriyetin devraldığı, bazılarının özlemini çektiği Osmanlı mirası budur, bu kadardır. *** Cumhuriyetçiler bütün bu sorunları çözmek, engelleri kaldırmak, gelişmeyi sağlamak için kolları sıvarlar. Türkiye, tam bir kurtuluş için, yüz bin sivil ve asker kayıp vererek kavuştuğu bağımsızlığı bir daha yitirmemek, bir daha ezilmemek, yenilmemek, milli egemenliği ve geleceği güven altına almak ve kalkınmak için yeni insanlardan kurulu, yeni bir toplum, yeni ve milli bir devlet yaratmalı, aklı özgürleştirmeli, dini desteklemeli ama çıkar için kullanılmamasını sağlamalıydı. Yorulmadan, heyecanla çalışmaya koyulurlar. Gepgenç kızlarımız öğretmen olarak katır sırtında dağ köylerine gideceklerdir. Bütün devrimlerin amacı, aklı, fikri ve vicdanı hür, bilgili, görgülü, bilime ve sanata saygılı, hurafeden uzak, yurtsever, çağdaş, özgür ruhlu, yeni insanı yaratmaktır. Bütün devrimleri bu amacın ışığı altında yorumlamalıdır. Batının objektif düşünürleri Milli Mücadele yi ve onu izleyen Cumhuriyet dönemini, Türk Mucizesi diye adlandırıyorlar. Bu saptamayı desteklemek için cumhuriyetin ilk 15 yılını, rahmetli Atatürk dönemini birkaç çizgi ile yansıtmak istiyorum. Ana hedef çağdaş uygarlığa ulaşmak, onu paylaşmak, ona katkılarda bulunmaktır. Bütün insanlığın ister istemez paylaştığı, paylaşmak zorunda kaldığı bu evrensel uygarlığın özü, bilim (+teknoloji) ve sanattır. Artık çağı gözden kaçırmaya, geride kalmaya hakkımız yoktu. Atatürk döneminde maddi kalkınma ile sosyal ve kültürel kalkınma birlikte yürütülür (Toplu kalkınma). Bu 15 yılın ortalama kalkınma hızı %10 dur, Sanayileşme hızı %19'dur, Demir-çelik sanayi ile savunma sanayii kurulmuştur, Merkez Bankası altın ve döviz dolu, Tek kuruş dış borç yok, Osmanlı borcu anlaşmaya göre ödeniyor, Kayseri deki uçak fabrikasının yaptığı uçaklar göklerimizde uçmaya başlar, İlk denizaltımızın yapımına girişilir, Limanlar ve demiryolları millileştirilir, 4000 km demiryoluna, 3000 km yeni demiryolu eklenir, Çağdaş yasalar yürürlüğe girer, Kadının önündeki bütün maddi ve manevi engeller kaldırılır, Millet mektepleri, Halkevleri açılır (kısa bir süre sonra Köy Enstitüleri de açılacaktır), Konservatuvar eğitime başlar, Üniversite reformu gerçekleştirilir, Demokrasinin ve çağdaşlığın zorunlu koşulu olan laiklik benimsenir, Planlı kalkınmaya geçilir, Anadolu nun uygun yerlerine büyük fabrikalar yapılır, Eğitimde, sporda, sanatta önemli gelişimler elde edilir, Salgın, yaygın hastalıklara çok büyük mücadele açılır, hepsi dizginlenir, Bütün komşularla barışçıl ilişkiler kurulur. Bu dönemde batıdan bir kuruş yardım alınmamış, kimseye imtiyaz verilmemiştir. Bunca başarı, doğudaki isyana, dünya krizine, Türk- İtalyan gerginliğine, yeterli okur-yazar ve uzman bulunmamasına, araç-gereç azlığına, gelir yetersizliğine rağmen gerçekleştirilmiştir. Bu gelişimlerin, başarıların her biri bir uygarlık destanıdır. Bu gelişime mucize demek abartı değil, gerçeğin hakkını vermektir. Birer sadık, bilinçli ve mutlu cumhuriyetçi olarak yetiştirmek zorunda olduğumuz köylü, kasabalı ve şehirli çocuklarımıza, gençlerimize Milli Mücadele ile Cumhuriyetten oluşan Türk mucizesini çok iyi ve doğru anlatmayı başarmak zorundayız. Bu her bilgili yurttaşın yurttaşlık görevidir. 15

18 BİR KİTAP Nutuk tan (Söylev) Seçmeler (3) M. Tamer ÖZMEN* İnş. Müh. / İş Bilim Uzm. Bülten 68 den ikinci bölümün devamı SUNUM Nutuk tan (Söylev) Seçmeler (3): Atatürk ün söylevi olan Nutuk, Türk Dil Kurumu tarafından iki cilt olarak 1966 tarihinde yayınlanmıştır. Konusu Atatürk ün 19 Mayıs 1919 tarihinde Samsuna çıkışından, 29 Ekim 1923 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuna kadar olan tarihi olayları kapsar. Bu makale: Kitabın özeti olarak değil, güncelliğini koruyan konular, aslına sadık kalınarak bölümler halinde sunulmuştur. Adalet dilenmekle ve acındırmakla ulus işleri ve devlet işleri görülemez Adalet dilenmekle ve başkalarını kendine acındırmakla ulus işleri, devlet işleri görülemez; ulusun ve devletin onuru ve bağımsızlığı güven altına alınamaz. Adalet dilenmek ve acındırmak gibi bir ilke yoktur. Türk Ulusu, Türkiye nin yarın ki çocukları, bunu bir an uslarından çıkarmamalıdırlar. (l. Cilt, sayfa 257) Bu sözler: İtilaf Devletleri Olağanüstü Temsilcilerinin Ali Rıza Paşa Hükümetine verdikleri ortak nota ve İtilaf Devletlerinin Karadeniz Başkomutanı, Osmanlı Harbiye Nazırına (Cemal Paşa) doğrudan doğruya yönerge ve buyruk vermesi nedenleriyle, Atatürk tarafından ifade edilmiştir. Ankara ya gelen milletvekilleriyle yaptığım görüşmeler Ulus, ancak devletlerin yıkılma ve çökme kargaşaları içinde bulunduğu zamanlarda tarihin yazdığı çok önemli ve korkunç günler yaşıyordu. Böyle günlerde alın yazısını kendi eline almak uyanıklığını gösteremeyen ulusların geleceği karanlık ve korkuludur. Türk ulusu bu gerçeği anlamaya başlamıştı. Bu anlayış sonucuydu ki, kurtuluş umudu veren her içten çağırıya koşmakta idi. Ancak, uzun yüzyılların uyuşturucu yönetim ve eğitiminin etkisinden bir toplumun, bir günde, bir yılda kurtulabileceğini düşünmek ve kabul etmek doğru değildir. Böyle olduğu için, durumu ve gerçeği bilenler, elinden geldiği ölçüde kendi ulusunu uyarıp aydınlatarak kurtuluş yolunda ona kılavuzluk etmeyi en büyük insanlık ödevi bilmelidirler. Türk ulusunun yüreğinden, vicdanından kopup gelen en köklü, en belirgin istek ve inanç belli olmuştu: Kurtuluş! Bu kurtuluş çığlığı Türk yurdunun bütün ufuklarında yankılanmaktaydı. Ulustan, başka bir açıklama istemenin yeri yoktu. Artık bu isteği dile getirmek kolaydı. Netekim, Erzurum ve Sivas kongrelerinde ulusal istek belirtilmiş ve dile getirilmişti... (l. cilt, sayfa 260,261) İtilaf Kuvvetlerinin Yurda telle yapmak istedikleri Resmi Bildirim (l. cilt, sayfa 300,301) karşılığında yapılan protesto: Yabancı devletlere yaptığım protesto Baylar, o gün türlü araçlarla şu protestoyu gönderdim. 16 Mart 1920 PROTESTO İstanbul da İngiliz, Fransız, İtalyan Siyasal Temsilciliklerine, Amerikan Siyasal Temsilcisine, Bütün Tarafsız Devletler Dışişleri Bakanlıklarına ve Fransa, İngiltere, İtalya Millet Meclislerine verilmek üzere Antalya da İtalyan Temsilciliğine. Ulusal bağımsızlığımızı temsil eden Millet Meclisi ile birlikte İstanbul da bütün resmi dairelere İtilaf devletlerin erleri açıktan açığa ve zorla girmişlerdir. Bu arada, ulusal amaçlara uygun iş gören birçok yurtsever kimselerin tutuklanmasına da girişilmiştir. Osmanlı ulusunun siyasal egemenliğine ve özgürlüğüne indirilen bu son yumruk; hayatımızı ve varlığımızı, ne pahasına olursa olsun, savunmaya kararlı olan biz Osmanlılardan çok, yirminci yüzyıl uygarlık ve insanlığının kutsal saydığı bütün ilkelere; özgürlük, yurt ve ulus duygusu gibi bugünkü insan topluluklarının temeli olan bütün ilkelere ve bu ilkeleri ortaya koyan insanlığın genel vicdanına indirilmiş demektir. Biz, haklarımızı ve bağımsızlığımızı savunmak için giriştiğimiz savaşın kutsallığına ve hiçbir gücün bir ulusu yaşamak hakkından yoksun bırakmayacağına inanıyoruz. Tarihin bugüne dek yazmadığı nitelikte bir yağınma (suikast) olan ve Vilson ilkelerine göre düzenlenmiş bir Ateşkes Antlaşması ile ulusumuzu savunma araçlarından yoksun etmek gibi bir düzene dayanılarak yapıldığı için, ilgili ulusların şeref ve onurlarıyla da bağdaşmayan bu davranış üzerinde yargıya varmayı, resmi Avrupa ve Amerika nın değil bilim, kültür ve uygarlık Avrupa ve Amerika sının vic- * Kent Sorunları ve Afete Hazırlık Komisyonu Koordinatörü, İMO Antalya Şube Basın Yayın Komisyonu Üyesi 16

19 BİR KİTAP danına bırakmakla yetinir ve bu olaydan doğacak büyük tarihsel sorumluluğa son olarak bir daha dünyanın dikkatini çekeriz. Davamızın türeye (hak ve hukuk) uygunluğu ve kutsallığı bu güç zamanlarda, tanrıdan sonra en büyük desteğimizdir. (l. cilt, sayfa 302,304) Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Temsilciler Kurulu adına Mustafa Kemal 22 Nisan 1920 günü de şu bildirimi yayınladım: Tanrı nın yardımıyla Nisan'ın 23 ü Cuma günü Büyük Millet Meclisi açılarak çalışmaya başlayacağından o günden sonra bütün sivil ve askeri makamların ve bütün ulusun buyruk(emir) alacağı en yüce orun(makam), adı geçen Meclis olacaktır. Bilgilerinize sunulur (l. cilt, sayfa 314). I. cildin sonu Temsilciler Kurulu adına Mustafa Kemal İkinci İnönü utkusu (zaferi) ve İsmet Paşanın Metristepeden gördüğü durum /Ankara İnönü Savaş Meydanında Metristepe de Batı Cephesi Komutanı ve Genelkurmay Başkanı İsmet Paşaya Bütün dünya tarihinde, sizin İnönü Meydan Savaşlarında yüklendiğiniz görev kadar ağır bir görev yüklenmiş komutanlar pek azdır. Ulusumuzun bağımsızlığı ve varlığı, çok üstün yönetiminiz altında şerefle görevlerini yapan komuta ve silah arkadaşlarınızın duyarlığına ve yurtseverliğine büyük güvenle dayanıyordu. Siz orada yalnız düşmanı değil, ulusun ters alınyazısını da yendiniz. Düşman çizmesi altında kara yazgılı topraklarımızla birlikte bütün yurt bugün, en kıyıda köşede kalmış yerlerine dek utkunuzu kutluyor. Düşmanın yurdumuzda sonsuz yayılma isteği, dayancınızın ve yurtseverliğinizin yalçın kayalarına başını çarparak paramparça oldu. Adınızı tarihin övünç yazıtları arasına geçiren ve bütün ulusta size karşı sonsuz bir saygı ve bağlılık duygusu uyandıran büyük savaşınızı ve utkunuzu kutlarken, üstünde durduğunuz tepenin, size binlerce düşman ölüleriyle dolu bir şeref alanı gösterdiği kadar, ulusumuz ve kendiniz için yükseliş parıltılarıyla dolu bir geleceğin çevrenini de (ufkunu da) gösterdiğini söylemek isterim. (II. cilt, sayfa 426) Büyük Millet Meclisi Başkanı Mutafa Kemal Saygıdeğer ulusuma öğüt Baylar, sırası gelmişken, saygıdeğer ulusuma şunu öğütlerim ki; bağrında yetiştirerek başının üstüne dek çıkaracağı adamların kanındaki, buluncundaki (vicdanındaki) öz mayayı çok iyi incelemeye dikkat etmekten, hiç bir zaman geri kalmasın! (II. cilt, sayfa 445) Ne olursa olsun hükümetimizin biçimi cumhuriyet olacaktır Başkanlık orununda (makamında) bulunan Başkan Vekili İsmet Bey, Meclise şu bilgiyi verdi: Anayasa Komisyonu, Anayasanın değiştirilmesi ile ilgili tasarının ivedilikle ve hemen görüşülmesini öneriyor. Kabul! sesleri üzerine, tutanak okundu. Önerildiği üzere, ivedilikle görüşüldü. Sonunda yasa, birçok milletvekillerinin Yaşasın-Cumhuriyet! diye alkışlanan söylevleriyle kabul edildi (29 Ekim 1923 gecesi). (II. cilt, sayfa ) SONUÇ Yalnız ulusun sevgisine, cömertliğine ve yiğitliğine güvenerek ve onun bitmez uyarıcı ve yaratıcı kaynağından aydınlanıp güçlenerek vicdanımızın gösterdiği yolda görevimizi yapmaya devam ettik. (I. cilt, sayfa 35) Söyleviyle Atatürk, başarısını Türk ulusunun sevgisine, cömertliğine ve yiğitliğine güvenmesiyle bir devletin kurtarılışı ve kuruluşu olarak dünyaya örnek ve dünya liderlerine fenomen olmuştur. Nutuk (Söylev), Atatürk ün Türk gençliğine bıraktığım kutsal armağan dediği Gençliğe Hitabı ve şu söyleviyle tamamlanıyor. Baylar, bu söylevimle, ulusal varlığı sona ermiş sayılan büyük bir ulusun, bağımsızlığını nasıl kazandığını; bilim ve tekniğin en son ilkelerine dayanan ulusal ve çağdaş bir devleti nasıl kurduğunu anlatmaya çalıştım. Bugün ulaştığımız sonuç, yüzyıllardan beri çekilen ulusal yıkımların yarattığı uyanıklığın ve bu sevgili yurdun her köşesini sulayan kanların karşılığıdır. Bu sonucu, Türk gençliğine kutsal bir armağan olarak bırakıyorum. Ey Türk gençliği! Birinci ödevin; Türk bağımsızlığını, Türkiye Cumhuriyetini, sonsuza değin korumak ve savunmaktır (II. cilt, sayfa 656) Atatürk ün eylem, fikir ve düşüncesinin dünyanın her boyutunda olduğunu, Türk ulusunun bağımsızlık mücadelesini, kararlılığını ve gücünü anlayabilmek için Atatürk ün Söylevini (Nutuk u) mutlaka okumalıyız. Çocuklarımızın ve gençlerimizin okumasına da özen göstermeliyiz ve teşvik etmeliyiz. Nutuk tan Seçmeler konulu makale, bu bültende sonlandırılmıştır. Kaynak: Söylev (Nutuk). Birinci Cilt. Türk Dil Kurumu Yayınları

20 HER TELDEN Türkiye Çin İşadamları Derneği Genel Başkanı Odamız Üyesi Kemal Koçak la Röportaj Sayın Koçak, derneğinizin kuruluş amacı nedir? Çin den gelen ucuz malların olumsuz etkilerini silmek ve ciddi Türk iş adamlarımızı, Çin deki ciddi iş adamlarıyla buluşturmak. Sadece mal almak değil, eski İpek yolunu canlandırarak ve Çin in ucuz insan gücü ve girdilerinden yararlanarak birlikte üretip, tüm dünyaya iş birlik içinde mal satabilmek ki, Çinlilerin ifadesiyle, Sizin Avrupa Birliği ile temasınız var, gümrük birliğiniz var, Asya ve Avrupa ve Afrika ya yakınsınız. Eski İpek Yolu bağlamında eski ticari iş birliğimizi yeniden canlandıralım ve Kazan-Kazan formülü ile uluslarımıza kazandıralım felsefesi ile kurulmuş bir uluslararası faaliyette bulunan derneğiz. Eski Genel Başkanın faaliyetleri ne durumdaydı? Eski Genel Başkanımız Hong Kong Ticaret Ataşesi Koray Akgüloğlu ve Genel Başkan Yardımcımız Serap Akgüloğlu ve Ankara Dil Tarih Coğrafya Fakültesi, Çin ce bölüm başkanı, Genel Sekreter olarak görev aldığı derneğimiz faaliyetlerine Ankara da başlamıştır. Bunun ardından, Ticarete dayalı İstanbul ayrıca Kültür ve Turizme dayalı olarak da, Antalya şubemiz kurulmuştur. Bir ülkenin kültürünü ve dilini anlamadan ve bilmeden o ülkenin insanları ile anlaşmanın ve kaynaşmanın zor olacağı düşüncesiyle, Ankara ve İstanbul şubelerimizde ve daha sonra Antalya Şubemizde de, Antalya Milli Eğitim Müdürlüğü ile işbirliği protokolü yaparak, Azize Kahraman Halk Eğitim Müdürlüğü nde Çin ce kurslara başladık. Bu kursiyerlere bitirince sertifikaları verildi. Ayrıca bunun yanında bu güne kadar Antalya Şubesi olarak 4 yıl önce 30 kişilik bir heyetle Çin e gittik. Çin de gerek Büyükelçiliğimizde ve gerekse Ticaret Baş müşavirliğimizde toplantılar yaptık. Çin Uygur Bölgesi Ticaret Direktörlerini Antalya da misafir ettik ve onları derneğimize üye yaparak bağlarımızı kuvvetlendirdik. İş münasebetleri için Çin e gidişlerinizde zorluklarla karşılaşıyor musunuz..? Uygur Başkenti Urumiçi'nde geçmişte ulusal bazda, olan bir fuarın TÜRK ve ÇİN yetkilileri ile görüşmeler sonucunda, adı geçen fuar, Uluslararası AVRASYA fuarına dönüştü. 300 Bin metrekarelik fuar alanının 100 bin metrekaresi TÜRK sanayi bölgesi olarak hizmet vermeye başladı. Hatta ulaşım zorluklarını gidermek amacıyla, TÜRK Hava yolları - Çin hava yolları işbirliğiyle İstanbul dan 6,5 saat süren uçak yolculuğu ile Uygur-Sincan Bölgesi başkenti Urumiçi ne direkt seferler başlamıştır. Çin deki tüm eyaletlerle faaliyetleri arttırmak amacıyla, çalışmalar yapmaktayız. Örneğin, Antalya Büyükşehir Belediyesi ile iş birliği yaparak ve bizzat resmi heyet olarak davet edilerek Çin de, ÇİN Hayko ve Kunming şehirlerini Antalya mızla kardeş şehir yapmak için kardeş şehir ön protokolünü imzaladık. Bu doğrultuda, Kunming kardeş şehrimizin öğrenci grubunu 23 Nisan bayramında Antalya da ağırladık. Yine Kunnming Belediye yetkililerinin Antalya ya gelişleriyle ön protokol olarak imzaladığımız protokolü, Büyükşehir Belediye Başkanı ve yetkilileriyle icraata dönüştürdük. Çin, Türkiye yi nasıl tanıyor? Geçen yıl TÜRKİYE de, ÇİN yılı ilan edilmişti. Bu münasebetle merkezimiz ile birlikte, Çin Büyükelçiliği galasına katıldık. Antalya da değişik zamanlarda, bu münasebetle gelen Çin Gösteri grubuyla Konyaaltı Caddesinde müşterek gösterilerimiz halkın ilgisini çekti. Bu sene Sayın Valimiz Ahmet Altıparmak, BAKA ve derneğimiz 18