TÜRKİYE DE YASADIŞI KENEVİR EKİMİ VE MÜCADELE POLİTİKALARI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "TÜRKİYE DE YASADIŞI KENEVİR EKİMİ VE MÜCADELE POLİTİKALARI"

Transkript

1 Türkiye de Yasadışı Kenevir Ekimi ve Mücadele Politikaları 119 TÜRKİYE DE YASADIŞI KENEVİR EKİMİ VE MÜCADELE POLİTİKALARI Combating Illegal Cannabis Cultivation and Policies in Turkey Öz Bu makale, dünyada ve Türkiye de en yaygın olarak kullanılan esrarın hammaddesi olan kenevir bitkisinin Türkiye de yasadışı ekimiyle ilgili mevcut durumu analiz etmeyi amaçlamaktadır. Makale aynı zamanda mücadeleye yönelik çözüm önerileri sunarak bir takım politika uygulamalarını ortaya koymaktadır. Çalışmada elde edilen veriler nitel araştırma yöntemlerinden odak grup görüşmesi yöntemiyle elde edilmiştir. Ayrıca, kenevir ekimi, esrar yakalamaları ve dönemsel karşılaştırmalar açısından istatistiki veriler de çalışmaya dâhil edilmiştir. Araştırma sonucunda, yasadışı kenevir ekiminin Türkiye yi tehdit eden önemli bir sorun haline geldiği, yasadışı kenevir ekimi konusunda iller arasında yapısal farklılıkların bulunduğu ve mevzuat konusunda bir takım sorunlar yaşandığı tespit edilmiştir. Ayrıca, yasal kenevir ekiminin geçim kaynağı olan bir tarım ürünü olduğu savının Türkiye açısından artık geçerliliğini yitirdiği ve yasadışı kenevir ekiminin terörü finanse eden önemli bir kaynak olduğu saptanmıştır. Araştırma neticesinde, mücadeleye yönelik üç temel politika uygulaması ön plana çıkmıştır. Bunlar; politik, hukuki ve idari altyapının gözden geçirilmesi; mücadeleye yönelik bilimsel ve teknolojik çalışmaların yapılması; farkındalık faaliyetleri, talep azaltımı ve koordinasyonun arttırılması gerekmektedir. Anahtar Kelimeler: Uyuşturucu, Esrar, Yasadışı Kenevir Ekimi, Uyuşturucuyla Mücadele Politikası, Nitel Araştırma Abstract The objective of this article is to analyze current situation of illicit cannabis cultivation in Turkey, which is the most widely used drug in the world and Turkey alike. This paper also aims to provide policy implications and solutions for this phenomenon. Focus group method as one of the qualitative research methods is applied to obtain relevant data in this study. In addition to that, statistical data on cannabis cultivation and police seizures were used. As a result, Arif AKGÜL 1 * * Doç. Dr., Polis Akademisi Öğretim Üyesi, arifakgul@yahoo.com

2 120 Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi 2014, 5 (1) it is identified that illicit cannabis cultivation has become a serious problem threatening Turkey, structural differences in cultivation are found among provinces and laws and legislations constrain for drug enforcement. Additionally, hemp is no longer a legal agricultural product and illegal cultivation has become a significant source for financing of terrorism in Turkey. Three main issues are discussed for policy implications: political, legal and administrative structure should be revised; scientific and technological research should be conducted; awareness-raising, demand reduction and coordination should be increased. Key Words: Drug, Cannabis, Illegal Cannabis Cultivation, Drug Enforcement Policy, Qualitative Research Giriş Yasadışı uyuşturucu konusunda uygulanan uluslararası ve yerel yasaklayıcı politikalar uzun yıllardan beri Birleşmiş Milletlerin (BM) ve hemen hemen tüm dünya ülkelerinin gündeminde olan bir konudur. Farklı şekillerde sınıflandırılan yasadışı uyuşturucular içerisinde üzerinde en fazla tartışılan ve farklı yasal ve politik uygulamaların olduğu maddelerin başında esrar gelmektedir. Esrarın varlığına ve kullanımına ilişkin tarihsel dokümanlar, esrarın M.Ö yıllarına kadar uzandığını göstermektedir (UNODC, 2010). Kenevirin, vatanının Orta Asya ve Çin in Kuzey Batısındaki bölge olduğu ifade edilmektedir. Kenevir, M.Ö 1500 lerde Hindistan a, M. Ö. 900 lerde Orta Doğuya, M.Ö 800 lü yıllarda Avrupa ya, M.S. 11. Yüzyılda Afrika ya ve son olarak 19. Yüzyılda Amerika ya ve bütün dünyaya yayılmıştır (EMCDDA, 2012; UNODC, 2010). Uyuşturucular özellikle afyon konusundaki uluslararası yasaklayıcı düzenlemeler ilk olarak 1909 yılında yapılan Şangay Konferansında ele alınmış ve sonrasında 1912 yılında yapılan Lahey Konferansı nda afyonla birlikte kokain de yasaklayıcı sisteme dâhil edilmiştir. Her ne kadar Lahey Konferansı nda esrar konusu gündeme gelse de, uluslararası yasaklayıcı bir düzenleme yapılmamıştır yılında Cenevre Konferansı nda esrara ilişkin düzenleyici kararlar alınmıştır. Bu konuda Amerika Birleşik Devletleri öncü rol oynamıştır. Sonrasında 1961 Tek Sözleşmesinde de yer alan esrar tüm dünyada ekimi, satışı ve bulundurulması yasaklı bir madde haline gelmiştir (Akgül ve Akyay, 2011). Türkiye de 1926 yılında yürürlüğe giren Türk Ceza Kanunu ile yasaklayıcı düzenlemeye dâhil edilen esrar kontrollü olarak üretimi gerçekleştirilen bir yapıya bürünmüştür. Nitekim 1933 yılında yürürlüğe giren Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkındaki Kanun ile yasal kenevir ekimi düzenlenmiştir. Son olarak 1990 yılında Tarım ve Köyişleri Bakanlığı (şimdiki adıyla Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı) tarafından yürürlüğe konulan Kenevir Ekimi ve Kontrolü Hakkında Yönetmelikle kenevirin yasal yetiştiriciliği ve yetiştirilebileceği yerler belirlenmiştir. Yasadışı kenevir ekimi ve buna bağlı olarak esrar kullanımı gün geçtikçe artan oranda Türkiye ye tehdit eden bir sorun haline gelmektedir. Kolluk birimleri tarafından yakalanan kenevir bitkisi ve esrar miktarının her geçen yıl hızla artması sorunun büyüklüğü hususunda

3 Türkiye de Yasadışı Kenevir Ekimi ve Mücadele Politikaları 121 önemli bir göstergedir yılında Türkiye de yaklaşık olarak 150 tona yakın esrar maddesi yakalanmıştır. Yakalanamayan esrar maddesinın ise ülke içerisinde tüketime sunulduğu ifade edilmektedir. Yapılan bilimsel araştırmalar, esrarın daha tehlikeli uyuşturuculara geçişte önemli bir basamak olduğunu belirtmektedir. Türkiye üzerinden transit olarak geçen uyuşturucuların (eroin, sentetik maddeler gibi) aksine, ülke içindeki yasadışı kenevir ekimi gerek güvenlik gerekse de halk sağlığı açısından ciddi bir risk oluşturmaktadır. Bu makale, dünyada ve Türkiye de en yaygın olarak kullanılan esrarın hammaddesi olan kenevir bitkisinin Türkiye deki yasadışı ekimiyle ilgili tespitler yapmakta ve mücadeleye yönelik çözüm önerilerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. 1. Kenevir Bitkisi ve Esrar: Yapısı, Fonksiyonları ve Yaygınlığı Esrar, kenevir bitkisinin (Cannabis Sativa L.) kurutulmuş yaprak ve çiçeklerinden oluşan psikoaktif bir uyuşturucudur. Türkiye nin de taraf olduğu 1961 Birleşmiş Milletler Tek sözleşmesiyle esrarın hemen hemen tüm dünyada yasadışı yetiştirilmesi, satışı ve kullanımı yasaklanmıştır. EMCDDA (2012) tarafından yapılan bir çalışmada botanikteki sınıflandırma açısından kenevirin oldukça karmaşık olduğu ifade edilmektedir. Ancak bilimsel literatürde genel olarak üç kenevirden bahsedilmektedir. Bunlar; cannabis sativa L. (dişi olarak da adlandırılan, uzun ve genellikle lif, tohum ve psikoaktif amaçla kullanılan ve uyuşturucu olarak bilinen esrarın bitkisi), cannabis indica Lam. (erkek olarak ifade edilen daha kısa ve geniş yapraklı olan ve psikoaktif etkisi çok az olan kenevir) ve cannabis ruderalis Jan. (çok düşük psikoaktif değeri olan ve daha kısa olan kenevir). Ancak uzmanlar kenevir bitkisinin psikoaktif (etken) olan esrarı, dişi bitkilerden elde edildiğini, erkek bitkilerde psikoaktif olan etken madde miktarı neredeyse hiç oluşmadığını yada çok az miktarda oluştuğunu vurgulamaktadırlar. Dişi bitkilerde çiçeklenme ve dallanma bitkilerin tepe kısımlarında meydana gelmekte ve çiçek bölgesinde bulunan kısım esrar maddesini oluşturmaktadır (UNODC, 2009, 2012a). Esrarın psikoaktif etkileri, kullanılan esrarın etken değerine (Delta 9-Tetrahydrocannabinol -THC), doza ve kullanıcının kannabioidlerin etkilerine olan fizyolojik yatkınlığına göre değişiklik gösterebilmektedir. Esrar maddesi uluslararası sınıflandırmaya göre üç şekilde piyasada bulunabilmektedir. Bunlar kurutulmuş toz esrar (marijuana- bitkinin tepesindeki çiçek ve yaprağın kurutulması neticesi elde edilen kısım), reçine esrar (hashish yada resin cannabis kenevirin üzerinde oluşan yapışkan kısmın ayrılması neticesi elde edilen madde) ve likit esrar (hashish oil yada liquid cannabis konsantre hale getirilmiş toz yada reçine esrar). Ancak, esrar renk, çeşit ve nitelik olarak çok farklı şekillerde karşımıza çıkabilmektedir. Yukarıda da belirtildiği üzere, esrar tüm dünyada en fazla kullanılan yasadışı uyuşturucu madde olmasından dolayı kenevir bitkisinin üretimi de buna paralel olarak yaygınlık göstermektedir. BM raporları dünya üzerinde 172 ülkede esrar üretiminin olduğunu vurgulamaktadır. Esrarın kullanım yaygınlığına baktığımızda, çok farklı tablolarla karşılaşılmakla birlikte, kullanım yaygınlığının bilimsel olarak hesaplanması oldukça zordur. Ancak, dünyada yıllarında yaş nüfusun yaklaşık %3.8 inin esrar kullanıcısı olduğu tahmin edilmektedir (EMCDDA, 2008). BM raporlarında ise 2009 yılı için esrar kullanıcısı tahmini yaklaşık olarak % 2,8-4,5 arasında hesaplanmaktadır. Bu oranlar bir yıl

4 122 Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi 2014, 5 (1) içerisinde en az bir kullanım değerlerini kapsamaktadır. Diğer bir ifadeyle, dünyada yaş aralığında yaklaşık milyon arasında esrar kullanıcısı olduğu tahmin edilmektedir (UNODC, 2011). 2. Dünyada Kenevir Ekimi, Esrar Piyasası ve Yakalamalar Günümüzde yasadışı kenevir bitkisinin ekildiği ve esrar üretiminin yapıldığı alanları tespit edebilmek pek kolay değildir. Hemen her ülkede, en azından ülkedeki talebin bir kısmını karşılayabilmek için kenevir ekimi ve esrar üretimi yapılmaktadır. Ancak, ticari boyutları olan esrar üretiminin uluslararası boyutu ele alındığında, ilk etapta yasadışı kenevir ekim alanı olan Afganistan ile Güneydoğu ve Güneybatı Asya Bölgeleri (Nepal, Hindistan) Afrika da, Fas ve Tunus, ABD ve Meksika gibi ülkeler ön plana çıkmaktadır. Özellikle, Fas daki reçine esrar üretiminin, Avrupa esrar piyasasında önemli bir paya sahip olduğu birçok raporda vurgulanmaktadır. Yasadışı kenevir ekimiyle mücadele edebilmek birçok açıdan oldukça zordur. Dünyada esrara olan talep miktarı oldukça yüksek olduğundan kenevir üretimi günümüzde oldukça karlı bir faaliyet alanıdır. Birçok ülke kenevir ekimiyle mücadele amacıyla değişik önlemler almaktadır. Bunların başında, ekim alanlarının yok edilmesi, yüksek cezaların uygulanması, sert polisiye uygulamalar ve alternatif tarım ürünlerinin teşvik edilmesi gösterilebilir. Ne yazık ki, tüm bu politikalar ve uygulamalar yasadışı kenevir ekimini azaltmadığı gibi psikoaktif özelliği daha yüksek kenevirin kapalı alanlarda üretimine dönük yasadışı faaliyetler özellikle Avrupa ülkelerinde her geçen gün artış göstermektedir. Esrarın dünyanın her bölgesinde üretiliyor olması, esrarın üretildiği yer ile yakın bölgesel pazarlara sevk edilmesi anlamına da gelmektedir. Örneğin reçine esrarın üretildiği bölgelerden çok farklı ülkelere kaçakçılığı yapılmaktadır. UNODC raporlarına göre dünyada en fazla reçine esrar üreten ülkeler, Afganistan, Fas, Lübnan, Nepal ve Hindistan olarak gösterilmektedir. Kuzey Amerika (Meksika ve ABD) küresel toz esrar yakalamalarının yaklaşık %70 lik kısmını gerçekleştirmektedir. Yakalamalarda Afrika %11, Güney Amerika ise %10 luk bir paya sahiptir (UNODC, 2012b). Diğer taraftan, reçine esrar yakalamalarının neredeyse %95 lik bir kısmı Avrupa kıtası, Ortadoğu, Güneydoğu Asya ve Kuzey Afrika da gerçekleştirilmektedir (UNODC, 2012b). EMCDDA tarafından yayınlanan yıllık raporlarda da Avrupa daki esrar üretiminin yükseldiği özellikle kapalı alanlardaki üretimin arttığı ve üretimin genellikle organize suç gruplarının kontrolünde olduğu değerlendirmesi yapılmaktadır. Nitekim 29 Avrupa ülkesi esrar üretiminin kendi ülkelerinde geçekleştiğine ilişkin bildirimde bulunmuşlardır. Diğer taraftan son on yılda, birçok Avrupa ülkesi (Hollanda, Belçika, İngiltere, Finlandiya) esrar konusunda ithal ikamesinin (import substitution) gerçekleştirilmeye başladığını ve esrarın kendi ülkelerinde üretildiğini ve iç talebin bu şekilde karşılandığını vurgulamışlardır (EMCDDA, 2012). Esrar piyasası açısından konu değerlendirildiğinde; esrar fiyatları, perakende (sokak düzeyi) ve toptan olmak üzere iki farklı kategoride incelenebilmektedir. Söz konusu fiyatlar UNODC ve EMCDDA tarafından yıllık olarak ülke temsilcilerinden temin edilmektedir. Dünyadaki trendi yansıtması bakımından fiyat çalışmaları oldukça önemlidir. Esrarın cinsi, kalitesi ve üretildiği coğrafyaya bağlı olarak farklı fiyatlar söz konusu olabilmektedir.

5 Türkiye de Yasadışı Kenevir Ekimi ve Mücadele Politikaları 123 Toz esrarın Avrupa ülkelerindeki değeri ülkeden ülkeye farklılık gösterebilmektedir. Ancak, bir gram esrarın birçok Avrupa ülkesinde ortalama 6 ila 8 Avro arasında rapor edildiği bildirilmektedir (EMCDDA, 2012). Bazı ülkeler (İngiltere, İspanya, Bulgaristan) bir gram toz esrar için 5 Euro nun altında bildirimde bulunmuşlardır. Diğer taraftan, UNODC ve EMCDDA esrarın perakende ve toptan fiyatlarını ülkelerden toplayıp yıllık raporlarında sunmaktadır. Bu çerçevede, örneğin Afrika ülkelerindeki toz esrarın satış fiyatı ile Avrupa ülkelerinde fiyat arasındaki ciddi farklılıklar olabildiği gibi aynı ülke içinde dahi çok farklı fiyatlar karşımıza çıkabilmektedir. Bu açıdan Türkiye deki duruma baktığımızda, TUBİM tarafından yayınlanan rapora göre Türkiye de iller arasında sokak düzeyi esrar fiyatları 2TL ile 50 TL arasında değişmektedir. Aynı raporda, en fazla il tarafından raporlanan fiyat miktarının 5 TL olduğu belirtilmektedir (TUBİM, 2013). Esrar piyasasında harcanan paranın aslında üretim ve hasattan kaynaklanmadığı bilakis bunun kullanıcılara ulaşmasında geçen aracılardan kaynaklandığı, dolayısıyla kaçakçıların bu piyasadan büyük pay aldıkları uzmanlarca vurgulanmaktadır. Diğer bir ifadeyle, esrar piyasasında aracılık yapan organize suç gruplarının ve kaçakçıların bu piyasadan büyük karlar elde ettikleri değerlendirilmektedir. Ülkelerin yakalamış olduğu esrar miktarlarını değerlendirdiğimizde yakalama miktarlarının özellikle toz esrar üzerine yoğunlaştığı, kenevir bitkisine ilişkin yakalama ve imha istatistiklerinin raporlarda daha az yer bulmadığı görülmektedir. Ancak bu durum, kimi ülkelerin doğru bildirimde bulunmaması yada konuyla ilgili eksik bilgi göndermelerinden kaynaklanabilmektedir. Bu bağlamda, toz esrar yakalamalarının ülkelere göre istatistikleri Grafik 1 de gösterilmiştir. Grafik-1 e göre toz esrar yakalamasının neredeyse %70 lik bölümünün Kuzey Amerika kıtasında gerçekleştiği görülmektedir. Bununla birlikte Tablo- 1 de UNODC ye bildirimde bulunan ülkelerde 1 2 açık ve kapalı alanlara yönelik yapılan ve ele geçirilen kök kenevir miktarı yer almaktadır. 1 2 Türkiye yakalanan kök kenevir miktarı konusunda UNODC ye resmi bildirimde bulunmamaktadır (y.n.).

6 124 Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi 2014, 5 (1) Grafik Yılı Dünya Toz Esrar Yakalamaları (UNODC, 2011) Meksika (% 35) ABD (% 34) Fas (% 4) Kolombiya (% 3) Hindistan (% 3) Brezilya (% 2) Güney Afrika (% 2) Nijerya (% 2) Endonezya (% 2) Arjantin (% 2) Paraguay (% 1) Mısır (% 1) Tanzanya (% 0.9) Hollanda (% 0.7) Türkiye (% 0.7) Zambiya ( % 0.6) Kanada (% 0.6) Rusya (% 0.6) Venezuella (% 0.5) Bolivya (% 0.4) Kazakistan (% 0.4) İngiltere (% 0.3) Tayland (% 0.3) Nepal (% 0.3) Toz Esrar (kg) (Toplam kg.)

7 Türkiye de Yasadışı Kenevir Ekimi ve Mücadele Politikaları 125 Tablo 1. İmha Edilen Yasadışı Kenevirin Ülkelere Göre Dağılımı (UNODC, 2013) 2011 Yıllı İmha Edilen Kenevir (Adet) Açık Alanlarda İmha Edilen Yer Sayısı Arnavutluk İmha Edilen Kenevir (Adet) Kapalı Alanlarda İmha Edilen Yer Sayısı Avusturalya Azerbaycan Belçika Brezilya Kosta Rika Ekvator Macaristan Endonezya İtalya Jamaika Kazakistan Letonya Hollanda Yeni Zelanda Filipinler Tacikistan Uganda Ukrayna Amerika Literatür İncelemesi Dünya genelinde yasadışı kenevir ekimi ve bu alanda kolluk birimleri tarafından gerçekleştirilen mücadele konusunda yapılan bilimsel çalışmalar oldukça sınırlıdır. Söz konusu araştırmalar genellikle ulusal ve uluslararası raporlara dayalı verileri içermektedir. Lyman (2002: ), Amerika da en sık kullanılan ve Amerika sınırları içerisinde en fazla üretilen uyuşturucunun esrar olduğu vurgusunu yapmaktadır. Amerikan Uyuşturucuyla Mücadele Birimi (DEA) tarafından ilk olarak 1979 yılında Havai ve Kaliforniya eyaletlerinde başlatılan esrar ekimiyle mücadele programı (Domestic Cannabis Eradication and Suppression Program - DCE/ SP) 1982 yılında 25 eyalete ve 1985 yılında 50 eyalette uygulanmıştır. Yalnızca 1985 yılında Amerika genelinde 52 milyon kök kenevir bitkisi imha edilmiş, den fazla kişi yakalanmış ve bu amaçla kullanılan yaklaşık 3200 silaha el konulmuştur (National Drug Enforcement Policy Board, 1987: 16).

8 126 Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi 2014, 5 (1) Lyman (2002) esrar ekimiyle mücadele için ABD de harcanan paranın 2000 li yılların başında yıllık yaklaşık 13 milyon dolar civarında olduğunu ifade etmektedir. Esrar ekimine karşı elde edilen başarıyı- ki varsa böyle bir başarı-lyman istihbarat paylaşımı, teknoloji ve insan gücüyle açıklamaktadır (Lyman, 2002: ). Ne var ki, Amerika da ve birçok Avrupa ülkesinde son yıllarda kapalı alanlarda esrar ekimi oldukça yaygınlaşmış ve bu konuyla ilgili mücadele de oldukça zorlaşmıştır (Bkz. Tablo-1) li yılların başında Amerikan Federal Uyuşturucu Birimi (DEA) yasadışı esrar ekilen bölgelerde imha çalışması başlatmış ve 1980 li yıllarda Amerika nın birçok eyaletinde yapılacak kenevir imha çalışmaları için ödenek ayrılmıştır. Bu amaçla ekim yerlerinin tespiti için çok sayıda araç, kenevirin ilaçla imha çalışmaları ve suçtan elde edilen söz konusu gelirlerin müsadere edilmesi için hukuki bir takım yöntemler kullanılmıştır. Ancak uygulanan söz konusu stratejilerin ne kadar başarılı olduğu birçok araştırmacı kadar kolluk birimlerince de merak konusu olmuştur yılında Amerikalı araştırmacılar Amerika nın Kentucky eyaletindeki kenevirin imhası üzerine bir çalışma yürütmüşlerdir (G. Potter, Gaines, ve Holbrook, 1990). Kentucky eyaletinde uygulanan bu program neticesinde, kolluk birimleri söz konusu programın uygulanmasında oldukça zorlanmış, kenevir ekimini gerçekleştiren kişiler yakalanmamak için çok farklı yöntem arayışına girmiş ve daha organize olmuş, her geçen yıl THC değeri daha yüksek ve daha kaliteli esrar üretimi gerçekleşmiştir. Ayrıca ceza adalet sistemi içeresinde görev yapan kişilerin (polis, savcı ve hakimlerin) söz konusu sektör dolayısıyla yolsuzluk olaylarına bulaştığı tespit edilmiştir. Araştırma neticesi ortaya çıkan daha ilginç bir sonuç ise söz konusu program sonrası halkın polisten çok kenevir yetiştiricilerine destek olmasıdır. Zira yetiştiriciler genelde kırsal bölgede yaşayan, eğitim ve sosyo-ekonomik durumu düşük kişilerden oluştuğundan bölge halkı bu insanların desteklenmesi gerektiğini ifade etmişlerdir (Potter ve diğ., 1990) yılında İngiltere de yapılan bir araştırmada, esrar üretimi ve piyasası üzerine oldukça detaylı sonuçlar ortaya konulmuştur. Söz konusu araştırma raporunda gelişmiş yedi ülkedeki (İsviçre, Hollanda, Portekiz, Avustralya, Kanada, İsveç ve Fransa) kenevir ekimi ve yasal durum ortaya konulmuştur. Araştırma neticesinde, esrar ekimine yönelik cezai işlemlerde ülkeler arasında yapısal farklılıkların olduğu, BM sözleşmesindeki durumun uygulaması ve esrar yetiştiriciliği üzerine farklı tipolojiler ortaya konulmuştur (Hough, Warburton, Few, May, Man ve Witton, 2003). Yeni Zelanda da 2000 li yıllarında başında yasadışı kenevirin imha edilmesinin etkinliği üzerine de bir araştırma yapılmıştır (Wilkins, Bhatta, ve Casswell, 2002). Araştırmada birçok husus açıklanamamış ve kenevirin imha sürecinde ortaya çıkan bütçe, ekonomik sorunlar, imha politikasının sürdürülebilirliği ve yaygınlık gibi birçok konu cevaplandırılamamıştır. Çalışma sonunda kenevir imha programının başarılı olup olmadığı bir soru işareti olarak akıllarda kalmıştır. Yeni Zelanda da yapılan kenevir imha işleminde hava araçları ve helikopterler kullanılarak gizli olan kenevir ekim yerleri tespit edilmiş ve imha işlemi polis tarafından gerçekleştirilmiştir. Önceleri fiziksel olarak imha edilen kenevir, sonrasında bitkisel ilaçlama yöntemiyle imha edilmeye çalışılmıştır. Polis verilerine göre Yeni Zelanda da 1990 dan 1997 yıllarına kadar olan süreçte kenevir imhasında büyük artış görülmüş olsa da, bu çalışmaların esrarın bulunabilirlik ve kullanıma olan etkisi tam olarak ortaya konulamamıştır (Wilkins, Bhatta ve Casswell, 2002).

9 Türkiye de Yasadışı Kenevir Ekimi ve Mücadele Politikaları 127 Kanada da da en yaygın ve en popüler uyuşturucu esrardır yılında Kanada polisi tarafından yapılan bir çalışmada, ülkedeki kenevir ekimi ve esrar piyasası ortaya konulmaya çalışılmıştır (RCMP, 2002). Araştırmada, 2001 yılında Kanada genelinde 1,5 milyon kök kenevirin yakalandığı ve üretimin yıllık 800 ton civarında olduğu hesaplanmıştır li yılların başında yapılan bu çalışmada, Kanada da kenevir ekiminin 1990 lı yıllara göre daha organize bir şekilde yapıldığı ve Amerika ya kaçakçılığının her geçen yıl arttığı ifade edilmektedir. Ayrıca yasadışı kenevir ekimi ve esrar kaçakçılığı birçok şiddet ve suç eylemini de beraberinde getirdiği araştırmada vurgulanmaktadır. Ayrıca yüksek kar getirisi, düşük risk ve nispeten düşük cezalar yasadışı kenevir ekiminin Kanada da cazip bir sektör olarak devam edeceği çalışma sonunda vurgulanmıştır (RCMP, 2002). Son yıllarda Avrupa ülkelerinde de yasadışı kenevir ekimini ortaya koymak amacıyla bir takım yeni çalışmalar yapılmaya başlanmıştır (Decorte, 2010b; Decorte, Potter, ve Bouchard, 2011; Potter, Bouchard, ve Decorte, 2011). Ancak esrarın gizli saklı doğası gereği araştırmacıların bu alana çok fazla girmediği ve araştırmaların yada çalışmaların genelde kamusal, ulusal ve uluslararası raporlar şeklinde olduğu görülmektedir. Kenevirin yasadışı üretiminde en önemli etkenlerden birisi de üreticileri bu işe iten sebeplerin ortaya konulmasıdır. Aksi halde, kenevirin üretimi ve imha işlemi birbiri ardına devam eden kısır bir döngüye dönüşebilmektedir. Bu konuda yapılan ilk çalışmalardan birisi Amerika da yapılmıştır. Weisheit (1992, 2011) yaptığı çalışmalarda kenevir üreticilerinin tipolojisini ortaya koymuştur. Weisheit (1992) üç farklı kenevir üreticisinden bahsetmektedir. Bunlardan birincisi para amacıyla kenevir yetiştirenler (hustler) olarak ifade etmektedir. Bu gruptakiler, ekonomik faydalarını arttırmayı amaçlamakta ve tamamen para endeksli çalışmaktadırlar. Yasadışı kenevir yetiştiren bu gruptakiler yasal diğer işlerde yapmaktadırlar. Esrar üretimleri yüksek olduğu için bu gruptaki esrar üreticilerinin gelir düzeyleri de oldukça yüksektir. İkinci gruptaki kenevir yetiştiricileri ise pragmatist olarak kavramsallaştırılmıştır. Bu gruptaki kenevir yetiştiricileri de ilk gruptakiler gibi para motivasyonuyla bu işi yapmaktadırlar. Ne var ki pragmatistler, ciddi ekonomik problem yaşayan kişilerden oluştuğundan ilk gruptakilerden ayrılırlar ve ekonomik sorunlarını çözdükleri takdirde bu işten vazgeçmeye hazır ve yasal işler yapmayı ümit etmektedirler (Weisheit, 2011). Üçüncü grup ise sosyal üreticiler olup bunlar kişisel kullanımları ve çevrelerindeki yakın arkadaşlarıyla paylaşmak için kenevir yetiştirmektedirler. Bu yöntemle, esrar talebi için suç örgütlerine bulaşmamaktadırlar (Weisheit, 1992). Weisheit söz konusu tipolojisini 2011 yılında yaptığı çalışmayla sağlık amacıyla üretim gerçekleştiren grubu da ekleyerek dördüncü bir gruptan da bahsetmektedir (Weisheit, 2011). Esrar yetiştiricileri ile ilgili tipolojiler konusunda farklı ülkelerde farklı çalışmalar yapılmıştır (Bkz. Potter ve diğ., 2011). Özellikle gelişmiş ülkelerdeki kenevir yetiştiricilerin gerek ekonomik gerekse zevk ve tıbbi amaçlı kapalı ve açık alanlarda esrar yetiştirdikleri ifade edilmektedir. Yasadışı kenevir ekimi, piyasası ve kenevir yetiştiricilerin motivasyonu, ile ilgili son yıllarda yapılan araştırmaların artış gösterdiği söylenebilir (Decorte, 2010a; Korf, 2008; Mansfiled, 2011). Ne var ki, kenevir yetiştiriciliği ve esrar üretimi dünyanın birçok bölgesinde oldukça kazançlı bir sektördür. Esrar, kaçakçılığı ve üretimi en çok yapılan aynı zamanda tüm dünyadaki en yaygın uyuşturucudur. Dolayısıyla yasadışı ekimle mücadele amacıyla son

10 128 Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi 2014, 5 (1) yıllarda ülkeler farklı politika arayışına girmiş bu amaçla bazı ülkeler kişisel kullanım için belli miktardaki esrar yetiştiriciliğini serbest bırakmaya başlamışlardır. 4. Araştırmanın Yöntemi Bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden odak grup görüşmesi yöntemi kullanılmıştır. Nitel araştırma yöntemi, en genel tanımıyla olayları ve olguları betimleme, katılımcıların konuya ilişkin yaklaşımlarını anlama ve bir konuyla ilgili durumu tespit etmeye yönelik yapılan tüme varımsal bir yöntemdir. Nitel araştırmalarda verilerin toplanmasında kullanılabilecek genel olarak dört temel yöntem vardır. Bunlar, odak grup görüşmesi, gözlem, görüşme ve belge incelemesidir (Bloor, Frankland, Thomas, ve Robson, 2001; Çokluk, Yılmaz, ve Oguz, 2011; Noaks ve Wincup, 2004). Bu araştırmada öncelikli olarak odak grup görüşmesi yöntemi kullanılmıştır. Beş farklı oturumda gerçekleştirilen odak grup görüşmesinde katılımcılara daha önceden hazırlanan sorular sistematik olarak yöneltilmiştir. Odak grup görüşmesine yasadışı kenevir ekimiyle mücadele alanında doğrudan ve dolaylı olarak görev yapan kurumlardan uzman ve uygulayıcılar katılmıştır. Odak grup çalışmasına katılan uzman ve uygulayıcıların bilgi ve tecrübeleri ile yasadışı kenevir ekimiyle mücadelede karşılaştıkları konular bu araştırmanın temel verilerini oluşturmuştur. Toplanan veriler çözümlenmiş ve sistematik analize tabi tutulmuştur. Nitel verilerin yanı sıra kenevir ekimi, esrar yakalamaları ve dönemsel karşılaştırmalar açısından istatistiki veriler de çalışmaya dâhil edilerek yasadışı kenevir ekimi bütüncül bir açıdan ortaya konulmaya çalışılmıştır. 5. Bulgular Bu çalışmada elde edilen bulgular ışığında üç temel husus ön plana çıkmaktadır. Birincisi, Türkiye deki yasadışı kenevir ekimi her geçen yıl artmakta ve esrar piyasası genişlemektedir. İkinci olarak yasadışı kenevir ekimiyle mücadelede bir takım hukuki ve teknik sorunlar mevcuttur. Üçüncü olarak yasadışı kenevir ekimiyle terör arasında bir ilişki mevcuttur. Söz konusu bulgular doğrultusunda, yasadışı ekime karşı mücadele de politik idari ve hukuki altyapı yeniden gözden geçirilmeli, mücadeleye yönelik bilimsel ve teknolojik çalışmalar yapılmalı ve son olarak farkındalık faaliyetleri, talep azaltımı ve koordinasyon arttırılmalıdır Türkiye de Yasadışı Kenevir Ekimi ve Esrar Piyasası Türkiye de de en fazla kullanımı olan uyuşturucu madde esrardır ve esrar giderek artan bir oranda Türkiye yi tehdit eden bir sorun haline gelmiştir. Nitekim kolluk birimlerinin yakaladığı esrar ve kenevir miktarının her geçen yıl hızla arttığı istatistiklerde görülmektedir (Grafik-2). Grafik-2 ile UNODC verilerinin olduğu Tablo-1 incelendiğinde, Türkiye genelinde 2011 yılında ele geçirilen yasadışı kenevir miktarının ki son dört yıl içinde en az yakalamanın olduğu yıldır diğer ülkelerin UNODC ye bildirdikleri rakamlardan çok daha fazla olduğu görülmektedir. Elbette ki söz konusu rakamlar ülkelerin bildirimde bulunduğu resmi rakamlar olduğundan gerçeği ne kadar yansıttığı bilinmemektedir. Ancak, Türkiye nin kenevir yakalamalarının oldukça yüksek olduğu bu karşılaştırmadan çıkarılabilmektedir. Araştırmaya katılan uzmanların ifadeleri çerçevesinde, Türkiye deki yasadışı kenevir ekiminin boyutu tam olarak bilinmemektedir. Ancak Polis ve Jandarma verileri doğrultusunda ele geçirilen toz esrar miktarı Grafik-2 de, kenevir miktarı ise Grafik-3 te verilmiştir. Söz

11 Türkiye de Yasadışı Kenevir Ekimi ve Mücadele Politikaları 129 konusu veriler yalnızca yakalanabilen miktarları göstermekte, yakalanamayan ve kullanıma sunulan esrar miktarı bilinememektedir. Resmi veriler çerçevesinde, in üzerinde bir kullanıcı potansiyeli olan esrar piyasasının Türkiye açısından önemli bir sorun alanı olduğu değerlendirilmektedir. Nitekim yılları arasında Türkiye de esrarla ilgili olarak yaklaşık kişi hakkında yasal işlem yapılmıştır (KOM, 2013). Emniyet Genel Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı verileri ile alandaki uzmanların söylemleri çerçevesinde, Türkiye de yakalanan esrarın yaklaşık üçte ikilik bir miktarının Güneydoğu Anadolu bölgesinde yakalandığı saptanmıştır. Bölgede bulunan yasadışı kenevir ekim alanlarının genişliği ile özellikle İran ve Suriye üzerinden gelen esrar maddesinin bunun en önemli sebebi olduğu ifade edilmiştir. Diğer taraftan, son yıllarda yurtdışında uyuşturucu suçundan yakalanan Türk vatandaşlarının yarısından fazlasının esrar maddesiyle yakalandığı elde edilen bulgular arasındadır (KOM, 2010: 45). Bu durum yurtdışında da Türk vatandaşlarının daha çok esrar maddesi ile birlikte yakalandığını göstermektedir. Esrar kullanımı açısından konuyu değerlendirdiğimizde, son yıllarda yapılan araştırmalar ve resmi kurumların verileri esrar kullanımının Türkiye genelinde yaygınlaştığını göstermektedir. Uzmanlar, Türkiye de üretilen esrarın neredeyse tamamına yakınının yine Türkiye içinde tüketildiğini ifade ederek esrara yönelik taleple birlikte yasadışı ekimin her geçen gün arttığını vurgulamaktadırlar. Ne var ki uzmanlar İran ve Suriye den de son yıllarda esrar girişinin olduğunu vurgulayarak, 2012 yılında yakalanan esrarın yaklaşık % 6-7 si gibi bir oranının yurtdışından geldiğini belirtmişlerdir. Grafik 2. Türkiye de Yakalanan Toz Esrar Miktarının Yıllara Göre Dağılımı

12 130 Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi 2014, 5 (1) Grafik 3. Türkiye Genelinde Ele Geçirilen Yasadışı Kenevir Bitkisi Kök Kenevir POLİS JANDARMA Mevzuat Konusundaki Durum Yasadışı kenevir ekimine karşı mücadelede kolluk kuvvetlerinin uyguladığı en temel kanunlar 2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun ile Türk Ceza Kanunudur. Kenevirin hukuki olarak ne anlama geldiği ise 2313 sayılı kanuna dayanılarak hazırlanan 1990 tarihli Kenevir Ekimi ve Kontrolü Hakkındaki Yönetmelikte düzenlenmiştir. Söz konusu yönetmeliğe göre kenevir: saplarından lif ile kâğıt ve yakacak hammaddesi, tohumlarından yağ ve dişi bitkilerin çiçekli veya meyveli dal uçlarından esrar elde edilebilen, mahalli olarak bazı yörelerde kendir, hint keneviri, çedene veya çetene olarak isimlendirilen; başta cannabis sativa ssp sativa ve cannabis sativa ssp indica olmak üzere cannabis cinsine bağlı kültürü yapılan bütün tür ve alt türlere ait bitkileri ifade etmektedir. Dolayısıyla, kenevir bitkisi yasal olarak endüstriyel bir bitki olarak değerlendirilebildiği gibi esrarın elde edilebildiği bir bitki olarak da tarifi yapılmıştır. Kolluk birimlerinin esrara karşı mücadeledeki öncelikli hedefi esrar satıcısı, taşıyıcısı ve kullanıcısı konumundaki kişilerdir. Ancak bir çok uzman uyuşturucuya karşı mücadelede üreticilerin daha önemli bir konuma sahip olduğunu ısrarla vurgulamaktadırlar. Ne var ki yasadışı kenevir ekimi açısından cezaların nispeten düşük olması bu mücadeleyi etkileyen en önemli unsurlardan birisidir. Yasadışı kenevir ekimiyle ilgili mevcut mevzuatta aşağıdaki alanlarda eksiklikler olduğu uzman ve uygulayıcılar tarafından dile getirilmiştir. Mevzuatta yasadışı kenevir ekimini yapan faillerinin aldıkları cezalar caydırıcılıktan uzaktır Sayılı Uyuşturucunun Murakabesi Hakkındaki Kanunda esrar üretmek amacıyla kenevir bitkisinin yetiştirilmesi suçu için öngörülen cezai müeyyide 1 ila 7 yıl arasındadır. Uygulamada bu kanun kapsamında yasadışı kenevir ekimi suçundan hakkında işlem yapılan kişilerin % 65 inin 1 yıldan daha az hapis cezasına çarptırıldığı görülmektedir. Üst sınır olan 7 yıl hapis cezasına çarptırılan fail yoktur. Cezanın alt sınırının düşük olması ve mahkemelerin alt sınıra göre takdir haklarını kullanmaları suç ile ceza arasında bir orantısızlığın olduğunu göstermektedir.

13 Türkiye de Yasadışı Kenevir Ekimi ve Mücadele Politikaları 131 Yasadışı kenevir ekimi suçuna öngörülen ceza ile bu kenevirden elde edilen uyuşturucuyu satma suçu arasında da bir dengesizlik söz konusudur. Örneğin, tarlada binlerce kök kenevir eken bir şahsa 2313 sayılı kanun hükmünce genellikle 1 yıl veya daha az hapis ceza verilirken, aynı bitkinin yalnızca 1 kilogramının kurutulup, kırılmasından sonra satışa sunan kişiye Türk Ceza Kanununun 188/3 maddesi hükmünce en az 5 yıl hapis cezası öngörülmektedir. Öte yandan, 1 gr eroin imal eden kişiye en az 10 yıl ceza öngörülmektedir. Basit bir karşılaştırma ile 2012 yılında ele geçirilen esrar miktarı 155 ton iken ele geçirilen kök kenevirlerinden elde edilebilecek esrar miktarı yaklaşık 1200 tondur tonluk kısım için kanunda öngörülen ceza miktarı, 155 tonluk kısım için öngörülen ceza miktarının kıyaslanamayacak ölçüde çok altında kalmaktadır. Yasadışı ekimi gerçekleştirenlerin nispeten daha az ceza almaları, özellikle bu bitkinin ekimiyle mücadele konusunda kolluk birimlerinin motivasyonunu olumsuz yönde etkilemektedir. Ayrıca yasadışı ekime yönelik cezanın caydırıcılığının az hatta hiç olmaması bu bitkinin yasadışı ekimi hususunda neredeyse teşvik edici bir unsura dönüşmektedir. Yasal alanda karşılaşılan bir diğer sorun, cezaya ilişkin hükmün çok net olmaması ve buna bağlı olarak farklı mahkemelerce farklı kararların verilebilmesidir. Örneğin, bir mahkemede kök kenevir bitkisi ekimi ile yargılanan bir sanığa 2 yıl ceza verilebilirken, başka bir mahkemede kök kenevir bitkisi ekimi ile yargılanan sanığa 10 ay ceza verilebilmektedir. Çünkü mevzuatta ekimin miktarına göre bir ceza tanımlaması da bulunmamaktadır. Bir diğer konu ise 2313 sayılı kanunda ve ilgili yönetmelikte izinsiz olarak yetiştirilen kenevir ekimlerinin imhası ile ilgili olarak herhangi bir yöntemin belirtilmemiş olmasıdır. Mevzuatta, kolluk kuvvetlerine imhayla ilgili bir yetki verilmişken, imha işleminin nerede ve nasıl yapılacağı, hangi kurumlardan yardım alınacağı gibi konular açıkça yer almamaktadır. Ayrıca, kenevirin imhasında yapılacak masrafların karşılanması için hali hazırda var olan 6113 sayılı Amme Alacakların Tahsil Usulü Hakkındaki Kanunun mevcut uygulamasında bir takım sıkıntılar yaşandığı uygulayıcılar tarafından vurgulanmaktadır. Nitekim söz konusu düzenlemeye göre kenevir bitkisinin imhası ile ilgili olarak imha için jandarma tarafından yapılacak masrafların failden tahsil edildikten sonra jandarmaya iade edilebileceği belirtilmektedir. Ancak, uygulamada söz konusu masrafın tahsili ile ilgili sorunlarla karşılaşılmaktadır. Araştırmaya katılan uzmanların belirttiği söz konusu hususlar çerçevesinde, kenevir ekimine karşı yapılacak mücadelede hukuki konularda bir takım eksikliklerin, belirsizliklerin ve karışıklıkların olduğu saptanmıştır. Mevcut mevzuatın her geçen gün artan yasadışı kenevir ekimine karşı mücadelede yetersiz kaldığı ve revize edilmesi gerektiği uzmanlarca dile getirilmiştir Esrar Ekimi ve Terör İlişkisi Dünya daki birçok terör örgütü (FARC, ELN, Tamil Kaplanları, El Kaide, PKK gibi) faaliyetlerini finanse edebilmek için farklı birçok yasadışı yola başvurmaktadır. Uyuşturucu üretimi ve kaçakçılığı ise bu finans yöntemleri içerisinde önemli bir yere sahiptir. Nitekim BM raporlarına göre uyuşturucu, yaklaşık olarak 500 milyar dolara yakın piyasası olan bir sektördür. Dolayısıyla, birçok yazar terör örgütlerinin uyuşturucu piyasasından önemli sayılabilecek

14 132 Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi 2014, 5 (1) miktarlarda gelir elde ettiğini ifade etmektedirler (Abadinsky, 2007; Pek ve Ekici, 2007; Saskiewicz, 2006). Son 5 yılda özellikle Diyarbakır bölgesinde yakalanan esrar miktarı oldukça yüksektir. Bu oran 2000 li yılların ikinci yarısından itibaren her yıl yaklaşık %70-%80 oranlarında artış göstermiştir. Yasadışı ekime ve kolluk yakalamalarına baktığımızda, Diyarbakır bölgesinin özellikle öne çıktığı polis ve jandarma raporları ile uzmanlar tarafından dile getirilmektedir. Yalnızca 2012 yılında Jandarma tarafından PKK ya yönelik yapılan operasyonlarda 36,4 ton esrar, 60 bin kök kenevir bitkisi ele geçirildiği vurgulanmaktadır (Jandarma Genel Komutanlığı, 2013). Polis tarafından PKK ya dönük yapılan çalışmalara baktığımızda, özellikle son yıllarda kenevir ve esrar yakalamalarının arttığı ifade edilmektedir. Örneğin yalnızca 2012 yılında yapılan 5 operasyonda kg esrar ve adet kenevir bitkisi ile birlikte 41 kişinin yakalandığı yıllık raporlara yansımıştır (KOM, 2013: 58). Kenevir ve esrar üretiminden elde edilen gelir oldukça yüksektir. Dolayısıyla PKK nın esrar piyasasının her aşamasında etkin olduğu uzmanlarca vurgulanmıştır. PKK son yıllarda kenevir yetiştiriciliği ve esrar üretimi üzerine yoğunlaşmıştır. Bunun çeşitli sebepleri bulunmaktadır. Öncelikle yasadışı olan uyuşturucular içerisinde kenevir ekimi ve esrar üretimi elde edilmesi en kolay uyuşturuculardan birisi olarak gösterilmektedir. Zira kenevir bitkisi kutuplar hariç her türlü iklim ve coğrafi bölgede yetişebilmektedir. Türkiye nin kırsal bölgeleri de kenevir yetiştirmek için oldukça müsait bölgelerdir. İkinci olarak esrarın kullanım için üretilmesi diğer bir çok uyuşturucuya göre daha kolaydır. Örneğin, toz esrar olarak maddenin kullanılabilir hale gelmesi için bitkinin kurutulması ve basitçe toz haline getirilmesi yeterli olmaktadır. Ancak bu durum diğer uyuşturucular için söz konusu değildir. Örneğin, eroin için haşhaş bitkisinin çizilmesi sonrasında birçok kimyasal işlemden geçirilmesi ve yine sentetik uyuşturucuların da birçok teknik ve kimyasal sürece tabi tutulması gerekmektedir. Üçüncü olarak, esrar kullanımı genel olarak tüm dünyada artan bir eğilim göstermektedir. Her ne kadar bazı ülkelerde bağımlılık son yıllarda durağan seyretse de, esrara olan talep neredeyse hiç azalmamaktadır. Bu çerçevede, Türkiye de özellikle son 5 yılda esrar kullanımının daha önceki yıllara göre artış gösterdiği yönünde bulgular mevcuttur (TUBİM, 2013). Bu çerçevede, Dünya da yaklaşık 200 milyon civarında, Türkiye de ise 300 bini aşkın insanın esrar kullandığı tahmin edilmektedir. Dolayısıyla esrarın önemli bir kullanıcı kitlesi olduğundan talebi en yüksek madde olduğu söylenebilir. Oldukça karlı olan bu sektörün terör örgütleri için hayati bir önem taşıdığı ifade edilebilir. Dördüncü olarak, Türkiye de kenevir ekimine verilen ceza diğer uyuşturucular için öngörülen cezalardan daha azdır. Cezanın az olması da esrar üretimini terör örgütleri için cazip hale getirmektedir. Bu suçtan ceza alan bireyler kısa bir süre sonra tahliye olmakta ve aynı suçu işlemeye devam edebilmektedirler (UTSAM, 2013). Son olarak, dağlık bölgelerde esrarın tespiti ve delillendirilmesi, faillerinin yakalanması ve imhası kolluk kuvvetleri için oldukça meşakkatli bir süreçtir. Dolayısıyla, kolluk güçlerinin mücadelesi kimi zaman sekteye uğrayabilmektedir. Bu durumdan da yine terör örgütleri faydalanmaktadır. Tüm bunların neticesinde özellikle PKK nın önemli bir finans kaynağı olan kenevir yetiştiriciliği ve esrar kaçakçılığı özellikle Diyarbakır, Bingöl, Mardin ve Van bölgesinde gerçekleşmekte ve PKK nın önemli bir gelir kaynağını oluşturmaktadır.

15 Türkiye de Yasadışı Kenevir Ekimi ve Mücadele Politikaları Türkiye deki Mücadeleye Yönelik Çözüm Önerileri Bu bölümde, yukarıdaki tespitler çerçevesinde yasadışı kenevir ekimine karşı yürütülen mücadelenin daha başarılı yürütülebilmesi için yapılması gereken hususlar üzerinde durulacaktır. Araştırma neticesinde üç temel konuda çözüm önerileri ve politika uygulamaları (policy implication) ön plana çıkmaktadır. Bunlar; 1- politik, idari ve hukuki altyapının gözden geçirilmesi 2- mücadeleye yönelik bilimsel ve teknolojik çalışmaların yapılması 3- farkındalık faaliyetleri, talep azaltımı ve koordinasyonun arttırılmasıdır Politik, İdari ve Hukuki Altyapının Gözden Geçirilmesi Yasadışı kenevir ekimiyle mücadelede devlet bürokrasisinin ve mücadeleci kurumların bu konudaki kararlılığı ile yasa koyucunun konuya ilişkin yaklaşımının belirlenmesi önemlidir. Bu durum literatürde politik kararlılık olarak da ifade edilmektedir. Diğer bir ifadeyle konuyla ilgili tüm siyasi ve bürokratik kurumların mücadele etme konusunda kararlı olması gerekmektedir. Bu kapsamda daha önce yapılan veya uygulanmasına başlanılan aşağıdaki çalışmalar oldukça önemlidir yılında TBMM tarafından oldukça kapsamlı hazırlanan Uyuşturucu Başta Olmak Üzere Madde Bağımlılığı ve Kaçakçılığı Sorunlarının Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırma Komisyon Raporu, meclisin son yıllarda uyuşturucu konusuna verdiği önemi göstermesi bakımından oldukça anlamlıdır. Raporda, yasadışı kenevir ekimine karşı mücadele konusunda birçok husus dile getirilmiştir. Türkiye de en yaygın uyuşturucu madde olarak esrarın kullanılmakta olduğu, kenevir tohumlarının serbest olarak satıldığı ve ekiminin yaygın olarak yapıldığı, esrar maddesinin teminini ve kullanımını engellemek için de yasadışı kenevir ekimiyle etkili mücadelenin gerekli olduğu bu raporda ısrarla vurgulanmıştır (TBMM, 2008). Söz konusu raporun ilgili bölümlerinde özellikle hukuki ve teknik konularda da dikkat çekici tespitler bulunmaktadır. Rapor incelendiğinde, yaklaşık beş yıl önce dile getirilen hususların halen geçerliliğini koruduğu görülmektedir. Jandarma Genel Komutanlığı tarafından tamamlanan Kırsal Alanda Uyuşturucu Madde Kaçakçılığı ile Mücadele Kapasitesinin Güçlendirilmesi AB Projesi kapsamında Kırsal Alan Uyuşturucu ile Mücadele Uygulama Plânı (30 Nisan 2010) hazırlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu kapsamda kenevir ekimine karşı bir takım düzenlemeler öngörülmüş ve belirlenen hedeflerin sorumlu kurumlar tarafından gerçekleştirilmesine yönelik çalışmaların yapılması gerektiği vurgulanmıştır. Ayrıca bu alanda çalışan birimlerin kapasitesinin arttırılmasına yönelik bir takım eğitim faaliyetleri de gerçekleştirilmiştir yıllarını kapsayan Bağımlılık Yapıcı Maddeler ve Bağımlılıkla Mücadele Ulusal Politika ve Strateji Belgesi nin Uygulanması İçin Eylem Planı kapsamında da; yasadışı ekimin önlenmesi için alınacak tedbirler arttırılacaktır (44 numaralı eylem) denilerek Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (TÜGEM ve TMO) ile Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığı bu konuda sorumlu kuruluş olarak belirtilmiştir yılında uygulamaya giren Uyuşturucu Eylem Planında da yasadışı kenevir ekimine karşı mücadele konusu plana dahil edilmiştir. Tüm illerde İl Uyuşturucu Eylem Planlarının hazırlanması ve İl Uyuşturucu Koordinasyon Kurulları nın kurulması ile ilgili çalışmalar Türkiye de TUBİM tarafından koordine

16 134 Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi 2014, 5 (1) edilmektedir. Halen, 81 ilin tamamında İl Uyuşturucu Koordinasyon Kurulları oluşturulmuş ve uyuşturucu eylem planları hazırlanmıştır. Bu kurulların birçoğunda sekretarya görevi İl Sağlık/Halk Sağlığı Müdürlüklerince yerine getirilmektedir (TUBİM, 2013). Bazı illerin eylem planlarında yasadışı kenevir ekimiyle ilgili bir takım kararların bulunduğu saptanmış ve bu kararların diğer illerde de uygulanması gerektiği değerlendirilmiştir. Araştırma neticesinde ortaya çıkan ve yukarıda bahsedilen yasal bir takım sorunlarla ilgili olarak düzenleme yapılması gerekmektedir. Yapılan çalışmada hukuki düzenlemeler konusunda iki temel konu karşımıza çıkmaktadır. Bunlardan birisi, yasadışı kenevir ekimine yönelik uygulanan cezanın caydırıcılıktan uzak olduğu, diğeri ise kenevir ekiminden dolayı elde edilen gelirlerin müsaderesinde yaşanan hukuki sorunlardır. Mevzuatta kenevir ekimi ve bundan elde edilen esrar maddesinin kaçakçılığı ile ilgili olarak 2313 Sayılı kanunun 3. ve 23. maddeleri ile TCK nın 188. ve 191. maddeleri benzer veya birbirine çok yakın nitelikteki suçlara cezai açıdan farklı müeyyideler öngörmektedir. Dolayısıyla, uygulamada benzer nitelikteki suçlar (esrar üretimi, uyuşturucu ve uyarıcı maddenin imali gibi) için farklı maddelere göre işlem yapılabilmektedir. Uzmanlar ve uygulayıcılar genel olarak yasadışı kenevir ekimi için TCK 188. maddedeki hükümden ziyade, 2313 sayılı kanunun 23. Maddesindeki hükmün alt sınırının (bir yıldan yedi yıla kadar hapis cezası) uygulandığını ifade etmektedirler. Bu cezai müeyyide ise caydırıcı olmaktan uzaktır. Bu sebeple, yasadışı kenevir ekimi de diğer uyuşturucu maddelerin üretilmesi konusunda uygulanan cezai müeyyide olan TCK nın ilgili maddelerine çerçevesinde değerlendirilmelidir. Mücadelede hukuki anlamda önemli bir diğer konu ise suçtan elde edilen gelirin müsaderesi konusudur. Nitekim uyuşturucu madde kaçakçılığına karşı yürütülen mücadelede kaçakçılık gruplarının tüm unsurlarıyla ortadan kaldırılmasının en önemli yolu, kaçakçılık yapanların mal varlıklarına el konulmasıdır. Türkiye de suçtan elde edilen gelirin müsaderesi konusunda bir takım sıkıntılar yaşanmaktadır. Yasadışı kenevir ekimi konusunda da aynı sorun göze çarpmaktadır. Yasal alandaki bir takım eksikliklerden dolayı kenevir yetiştirenler ve uyuşturucu ticareti yapanlar hürriyeti bağlayıcı cezalarını tamamladıktan sonra suç kaynaklı servetlerine geri dönebilmekte, suç faaliyetlerine kaldıkları yerden devam edebilmektedirler (UTSAM, 2013). Bu durum, mücadelenin etkinliğini azaltmakta, yapanın yanına kar kalıyor algısını toplumda yaygınlaştırmakta ve kamu vicdanında büyük rahatsızlıklara neden olmaktadır. Kazanç müsaderesinin çeşitli idari, yasal ve altyapısal problemler nedeniyle ancak çok sınırlı hallerde işletilebildiği uzmanlarca dile getirilmiştir. Uyuşturucu konusunda suç gelirleriyle mücadelenin çok önemli bir hale geldiği ortadadır. KOM Daire Başkanlığı nın verilerine göre 2012 yılında gerçekleştirilen operasyonlar kapsamında, suçtan elde edildiği veya suça konu olduğu düşünülen yaklaşık 30 milyon TL para, 2377 araç ve 507 gayrimenkule el konulmuştur. El konulan paranın 4,7 milyon lirası, araçların 390 adedi ve gayrimenkullerin 18 inin uyuşturucu suçları kapsamında el konulan para, araç ve gayrimenkul olduğu KOM raporunda vurgulanmıştır (KOM, 2013). Ne var ki, el konulan söz konusu miktarlar, uyuşturucu piyasasında dönen para ve gayrimenkul değerleriyle karşılaştırıldığında oldukça düşük kaldığı değerlendirilmektedir. Bu durumun en önemli nedeni, suç gelirleriyle mücadelede ispat yükümlülüğünün devlet üzerinde olmasıdır. Suç gelirleriyle mücadelede, gelişmiş ülkelerde olduğu gibi ispat yükümlülüğünün

17 Türkiye de Yasadışı Kenevir Ekimi ve Mücadele Politikaları 135 şüphelilerde olması için yasal bir düzenlemenin yapılması, özellikle bazı AB ülkelerinde ve ABD de uygulanan genişletilmiş müsadere hükümlerinin ulusal mevzuat hükümlerine dâhil edilmesi gerektiği değerlendirilmektedir Mücadeleye Yönelik Bilimsel ve Teknolojik Çalışmaların Yapılması Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Kullanımı Bitkilerin güneş ışığına verdiği yansıma değerleri ile o bitkinin cinsi günümüzde kullanılan bir takım teknolojilerle tespit edilebilmektedir. Karışık ekilmiş bitkilerin birbirlerine yakın yansıma oranı göstermesi sebebiyle tam ayırt etme sağlanamasa da geniş alanlardaki tek ürün ekimlerinde bu ürünlerinin tespiti mümkün olabilmektedir. Son yıllarda Amerika, Kanada ve İsrail de yapılan birçok araştırma kenevir bitkisinin yansıma değerlerine ilişkin önemli sonuçlar ortaya koymuştur. Örneğin İsrail de yapılan çalışmada kenevirin yansıma değerleri ortaya konularak diğer bitkiler arasında da olsa kenevirin uzaktan algılama yöntemiyle tespit edilebileceği ortaya konulmuştur (Azaria, Goldshleger, Ben-Dor, ve Bar-Hamburger, 2009). Bu çalışma neticesinde, hiperspektral görüntü (Hyperspectral imaging) sisteminin keneviri çok farklı yerlerden tespit etme kapasitesine sahip önemli bir araç olduğu saptanmıştır. Söz konusu tespit gerek laboratuvarda, gerekse toprak ve gökyüzünden yapılabilmektedir. Çalışma neticesinde kenevirin en iyi spektral değerlerinin nm, nm ve nm olduğu tespit edilmiştir (Azaria, ve diğ., 2009). Bu yansıma değerleri sayesinde şu anda Türkiye ye ait uydular aracılığıyla küçük alanlarda, bahçe içerisinde ve dere kenarlarındaki bitkilerin tespiti mümkün olabilmektedir. Uzmanlar Diyarbakır örneğinde olduğu gibi geniş alanlarda ekimi yapılan kenevir bitkisinin maksimum kaplama oranına ulaştığı aylarda bu tespitlerin yapılabileceğini belirtmektedirler. Bu çerçevede, 5 metre yakınlıkta görüntü alabilme kapasitesine sahip GÖKTÜRK-2 uydusunun kenevir bitkisinin tespitinde de kullanılabileceği yapılan değerlendirmeler arasındadır. Projeli bir çalışmayla yasadışı kenevir ekiminin tüm yıl boyunca ve aşamalı takip edilebilmesi öngörülmektedir. Bu amaçla, uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemlerine ait alt yapı çalışmalarının ilgili kurumlar arasında (Emniyet, Jandarma ve Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı gibi) gerçekleştirilerek bir proje ile yasadışı kenevir alanlarının tespitine yönelik çalışmanın yapılması mümkün görünmektedir Kadastro Çalışmaları Tapu ve kadastro konusunda yapılacak çalışmalar yasadışı kenevir ekimiyle mücadelede oldukça önemlidir. Nitekim ekim yapılan bölgenin ve arazinin kime ait olduğunun tespit edilmesi yargılama sürecinde büyük önem arz etmektedir. Çalışmaya katılan uzmanlar, Türkiye genelinde sadece 351 yerde (özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde) kadastro ile ilgili sorun olduğunu, bunun sebebinin ise güvenlikle ilgili kaygılardan ziyade köylerin boşaltılmış olması veya köyün kadastro talep etmemesinden kaynaklandığını ifade etmektedirler. Hali hazırda tapu kadastro işlemlerinde yüksek çözünürlüklü görüntü alabilen hava araçlarının mevcut olduğu ve mevcut teknik ekipmanlarla daha net görüntü alınabileceği, bu görüntülerin haritalandırılabileceği ve kenevirle ilgili daha net tespitlerin yapılabileceği ifade edilmektedir.

18 136 Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi 2014, 5 (1) Kenevirin İmhası için Yapılacak İlaçlama Çalışmaları Yakalanan yasadışı kenevir bitkisinin imhasıyla ilgili olarak imhanın yeri, yöntemi ve imha işlemini gerçekleştirecek kişilerle ilgili bir takım sorunlar mevcuttur. Örneğin, kenevir bitkisinin yakalandığı yerin ormanlık, bahçe ya da yerleşim yeri olması sebebiyle kimi zaman kenevirin yakılarak imha edilmesi mümkün olamamaktadır. Diğer taraftan, yakarak imha etmenin ekolojik etkilerinin bulunması, yakalamayı yapan ve imhayı gerçekleştiren kolluk birimlerinin bu madde ile temasının negatif etkileri, esrar tarlalarına ulaşımda yaşanan güçlükler ve imha masraflarının karşılanmasındaki bürokratik sorunlar mücadeleci birimleri imha konusunda alternatif çözüm arayışlarına itmiştir. Bu bağlamda, kenevirin ilaçlama yöntemiyle imha edilmesi üzerinde çalışmaların yapılabileceği son yıllarda üzerinde durulan bir konu haline gelmiştir. Dünya da bir çok ülkede kenevirin yada koka bitkisinin ilaçlama (herbicide) yöntemiyle yoketme çalışmaları yapılmış ancak bu yöntemin ektisi, maliyeti ve çevreye olan zararları konusunda bir çok tartışma yapılmıştır (Bkz. Kalacska, Arroyo-Mora, Snirer, ve Parent, 2011). Ayrıca son yıllarda biyolojik başka yöntemler de (bitkisel mikro organizmalar ve mantar gibi) geliştirilmiş ancak bunların da tam olarak etkili sonuç vermediği görülmüştür. Örneğin, Kolombiya hükümeti, koka bitkisinin üretimi ile ilgili yapılan mücadelede imha amacıyla bir takım ilaçlar geliştirmiş ve koka bitkisi ekili alanlarda bu ilaçları denemiştir. Bu ilaç kullanılarak yapılan imha işlemlerinde diğer bitkilerin yok olduğu, bu bitkileri kullanan insanların ciddi sağlık sorunları geçirdiği hatta kimilerinin hayatını kaybettiği görülmüştür. Bu sebeple kenevir bitkisinin imhası için kullanılacak ilaçların da benzer etkiler ortaya çıkarabileceğinin göz önünde bulundurulması ve geliştirilecek ilacın çok iyi test edilmesi gerekmektedir. Kenevir bitkisi, özelliği itibariyle birçok bölgemizde yılın 9 ayı boyunca yetişebilmektedir. Kenevir bitkisinin imha işlemleri ilk cm. lik boya eriştiği süre içerisinde daha kolay yapılabilmektedir. İnsan gücü ile imha edilmesi mümkün olmayan, çok büyük alanlarda yapılan kenevir ekimi ile mücadelede, sadece bu bitkiye etki edebilecek, diğer bitkilere zarar vermeyecek spesifik bir ilaç geliştirilmesi gerekmektedir. Böyle bir ilacın Tarım Gıda ve Hayvancılık Bakanlığının ilgili birimleri ile TÜBİTAK işbirliğinde yapılacak bir çalışmayla üretilebileceği değerlendirilmektedir. Zirai ilaç firmaları, bu ilacın üretiminin kendileri için yapılabilir ve karlı bir yatırım olduğu hususunda ikna edilebilirse, ilacın özel sektör tarafından da geliştirilmesi ve üretilmesi mümkündür Farkındalık Faaliyetleri, Talep Azaltımı ve Koordinasyonun Arttırılması Türkiye de esrara yönelik talebin her geçen gün artış gösterdiği birçok uzman tarafından dile getirildiği gibi yapılan araştırmalarda da bu durumun gerçekçi olduğu görülmektedir (TUBİM, 2013). Yasadışı kenevir ekiminin son yıllardaki artışı ile talep azaltımı alanındaki uzmanların söylemleri bu durumu desteklemektedir. Dolayısıyla, gerek esrarın zararları konusunda gerekse de kenevir ekiminin suç olduğu ve engellenmesi yönünde farkındalığın arttırılması gerektiği değerlendirilmektedir. Yasadışı kenevir ekimine karşı halkın farkındalığının arttırılması için eğitim, toplantı, seminer ve bir takım bilgilendirici çalışmaların yapılmasının yanında kenevir ekimine karşı mücadele eden ve kamu kurumlarında görev yapan yetkililerin (genel kolluk, hâkim, savcı ve diğer kamu görevlileri) de bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Zira birçok kamu görevlisinin

19 Türkiye de Yasadışı Kenevir Ekimi ve Mücadele Politikaları 137 kenevir bitkisini tanımadığı araştırmada ortaya çıkan önemli bir bulgudur. Bu kapsamda farklı platformlarda bilinçlendirme çalışmalarının profesyonel olarak yapılması ve sosyal projelerin hayata geçirilmesi gerekmektedir. Bununla birlikte söz konusu farkındalık çalışmalarında, alternatif tarım çalışmalarının yapılarak yaygınlaştırılması, ekonomik getirisi yüksek alternatif ürünlerin yasadışı kenevir eken halka sunulması gerekmektedir. Farkındalık çalışmalarının yanında, kurumlararası koordinasyonun arttırılması araştırma sonunda ortaya çıkan önemli konulardan birisidir. Söz konusu koordinasyon, gerek kolluk kuvvetlerinin yapacağı operasyonel çalışmalar da gerekse talep azaltımı ve bilimsel çalışmalarda söz konusu olmalıdır. Genel olarak mücadele konusunda kurumsal olarak münferit bir takım çalışmalar yapılmaktadır. Ancak uyuşturucu suçları ile mücadelede, üretiminden satışına kadar her aşamada kurumların uygulamalarında birlik bulunmadığı saptanmıştır. Mücadeleci kurumların, özellikle kolluk kuvvetleri ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı; Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü; Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının ilgili birimleri ve MASAK yetkililerinin yasadışı kenevir ekimine karşı ortak çalışmalar yapmaları gerekmektedir. Yasadışı ekim ile mücadelede potansiyel ekim alanlarının bulunduğu illerde il içi ve iller arası koordinasyon ve işbirliğinin sağlanması, ortak bir bilgi havuzunun ve kurumsal hafızanın oluşturulması oldukça önemlidir. Ancak, kurumlar arası işbirliği çalışmaları kişilere, kişisel diyaloglara bırakılmamalıdır. Mücadeledeki işbirliğinin kurumsallaştırılması hatta bunun içselleştirilmesi gerektiği birçok uzman tarafından dile getirilmiştir. Sonuç Bu araştırma neticesinde elde edilen bulguların genellenebilmesinin oldukça güç olduğu ancak sınırlı bir genellemenin yapılabileceği söylenebilir. Elbette ki bu araştırma yalnızca yasadışı kenevir ekimiyle mücadele eden az sayıda ancak etkin rollerdeki kişilerin söylemleriyle sınırlıdır. Bu sebeple bir takım yanlılıkların ortaya çıkması olasıdır. Örneğin, yasadışı kenevir ekimiyle mücadele eden tüm illerden uzmanların katılımı mümkün olmamıştır. İller, belli bir coğrafyayı temsil etmesi ve sorunun farklı yönlerini ortaya koyması bakımından bilinçli belirlenmiştir. Odak grup görüşmesi sırasında katılımcılar birbirleri ile etkileşime girdiklerinden birbirlerinden etkilenebilmekte ve görüşler kimi zaman değişebilmektedir. Diğer taraftan, kimi katılımcılar kurumlarını temsil ettiklerinden bazı konularda çekimser kalabilmekte ya da daha ön plana çıkabilmektedir. Diğer bir ifadeyle odak grup görüşmesinde baskın olan katılımcılar olabildiği gibi çekingen davranan, bilgi paylaşmayan bireyler de söz konusu olabilmektedir. Bu durumda, tüm bireyleri araştırma sorusuna dâhil ederek bilgiler elde edilmeye çalışılmıştır. Yasadışı esrar ekimiyle mücadele alanında yapılan böyle bir araştırma birçok açıdan hassastır. Öncelikle gizli saklı doğası gereği uyuşturucu konularında yapılan çalışmalar oldukça zordur. Gerek mücadele eden kurumlar açısından gerekse de, esrar eken yada kullanan bireyler açısından bu konudaki bilgi paylaşımı oldukça sınırlıdır. Nitekim kolluk birimleri mücadele yöntemlerini tam anlamıyla açıklayamadığı gibi yasadışı bir eylem gerçekleştiren bireyler de (yasadışı kenevir eken, esrar kullanan gibi) yaptıklarını tam olarak ifade etmekten çekinirler. Dolayısıyla bu araştırmada da esrar ekimiyle mücadele eden kurumlar mücadele yöntem ve tekniklerinin tamamını paylaşması beklenmemiştir.

20 138 Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi 2014, 5 (1) Literatüre çerçevesinde, özellikle Amerika, İngiltere, Kanada, Avustralya, ve Avrupa daki bir çok ülkede kenevirin imhası ve kolluk birimlerinin mücadelesi birbirine benzer özellikler göstermektedir. Özellikle, yasadışı kenevir ekiminin birçok ülkede organize bir faaliyet olduğu, kolluk birimlerinin bu konuda benzer teknikler kullandığı görülmektedir. Ne var ki kenevirin imhasının uyuşturucuya karşı başarılı bir politika olup olmadığı cevabını bulabilmiş bir soru değildir. Yapılan bu çalışma neticesinde kenevirin yasadışı olarak Türkiye nin hemen her bölgesinde ve genellikle kırsal bölgelerde yetiştirildiği ve üretimin son beş yılda çok büyük bir ivmeyle arttığı, buna karşın, yasal kenevir ekiminin her geçen gün azaldığı ve birkaç il dışında üretimin neredeyse hiç yapılmadığı saptanmıştır. Yasadışı kenevir yetiştiriciliği ve esrar kaçakçılığının özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde gerçekleştiği ve elde edilen finansın PKK nın önemli bir gelir kaynağını oluşturduğu saptanmıştır. Yasadışı kenevir ekimine karşı mücadelede birçok sorunla karşılaşıldığı, öncelikle yasal mevzuatta önemli düzenlemelerin yapılarak yasadışı ekime verilen ceza konusunda düzenleme yapılarak caydırıcılığın arttırılması gerektiği değerlendirilmektedir. Ayrıca kadastro sisteminin tamamlanması, kenevirlerin imhasında yaşanan teknik sorunların ortadan kaldırılması ve tüm bunların ötesinde, siyasi ve bürokratik kurumların mücadele etme konusunda kararlı olması gerekmektedir. Araştırma sonucunda kenevir ekimine karşı mücadelede kolluk birimlerinin daha profesyonel mücadele etmesi gerektiği sonucu ortaya çıkmıştır. Kenevirin tespiti ve imhası konusunda yeni bilgi ve teknolojilerin adaptasyonu (uzaktan algılama, coğrafi bilgi sistemleri, ilaçlama çalışmaları gibi) kurumlararası koordinasyonun arttırılması ile kamu kurumları ve halk arasında yasadışı kenevir ekimi ve esrar konusunda farkındalığın arttırılması için çalışmaların yapılması gerekmektedir. Uyuşturucu Başta Olmak Üzere Madde Bağımlılığı ve Kaçakçılığı Sorunlarının Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırma Komisyon Raporunda, yasal ve idari alanda bir takım düzenlemelerin yapılması gerektiği vurgulanmaktadır. Geçen süre sonrasında yapılan bu araştırma neticesindeki tespitlerin TBMM raporundaki tespitlerle halen örtüşüyor olması bu konuda fazla mesafe alınamadığını göstermektedir. İki çalışmada da benzer noktaların bulunması aslında sorun alanlarının doğru teşhis edildiğini ancak bu teşhislere uygun müdahaleler yapılamadığını da göstermektedir. Kaynakça Abadinsky, H. (2007). Organized Crime (Eight ed.). Belmont, CA: Thompson Press. Akgül, A., ve Akyay, İ. (2011). Uyuşturucu Maddeler ve Sınıraşan Uyuşturucu Kaçakçılığı. O. Ö. Demir ve B. Küçükuysal (Ed.), Sınıraşan Organize Suçlar. Ankara: Adalet Yayınevi. Azaria, I., Goldshleger, N., Ben-Dor, E., ve Bar-Hamburger, R. (2009). Detection of Cannabis Plants by Hyper-spectral Remote Sensing Means. Paper presented at the 6th EARSeL SIG IS workshop, Tel Aviv, Israel. Bloor, M., Frankland, J., Thomas, M., ve Robson, K. (2001). Focus Groups in Social Research. Thousand Oaks, CA: SAGE Publications.

YASADIŞI KENEVİR EKİMİYLE MÜCADELE

YASADIŞI KENEVİR EKİMİYLE MÜCADELE www.utsam.org Yasadışı kenevir ekimi ve buna bağlı olarak esrar kullanımı gün geçtikçe artan oranda ülkemizi tehdit eden bir sorun haline gelmektedir. Kolluk birimleri tarafından yakalanan kenevir bitkisi

Detaylı

DÜNYA SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ

DÜNYA SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ DÜNYA SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ Hazırlayan ve Derleyen: Zehra N.ÖZBİLGİN Ar-Ge Şube Müdürlüğü Kasım 2012 DÜNYA SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİNDE ÜRETİM VE TÜKETİM yılında 9.546 milyon

Detaylı

SERAMİK SEKTÖRÜ NOTU

SERAMİK SEKTÖRÜ NOTU 1. Dünya Seramik Sektörü 1.1 Seramik Kaplama Malzemeleri SERAMİK SEKTÖRÜ NOTU 2007 yılında 8,2 milyar m 2 olan dünya seramik kaplama malzemeleri üretimi, 2008 yılında bir önceki yıla oranla %3,5 artarak

Detaylı

Dünya Mısır Pazarı ve Türkiye

Dünya Mısır Pazarı ve Türkiye Dünya Mısır Pazarı ve Türkiye Günümüzde çok amaçlı bir kullanım alanına sahip olan Mısır, Amerika Kıtası keşfedilene kadar dünya tarafından bilinmemekteydi. Amerika Kıtasının 15. yüzyıl sonlarında keşfedilmesiyle

Detaylı

İl Müdürlüğü: Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığının İllerdeki Müdürlüğünü,

İl Müdürlüğü: Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığının İllerdeki Müdürlüğünü, KENEVİR EKİMİ VE KONTROLÜ HAKKINDA YÖNETMELİK Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığından: Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 21/10/1990 Yayımlandığı Resmi Gazete Sayısı: 20672 BİRİNCİ BÖLÜM : Genel Hükümler

Detaylı

DÜNYA SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ İHRACATI. Genel Değerlendirme

DÜNYA SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ İHRACATI. Genel Değerlendirme DÜNYA SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ İHRACATI Genel Değerlendirme Haziran 2014 2012 yılı dünya seramik sağlık gereçleri ihracat rakamlarına bakıldığında, 2011 yılı rakamlarına nazaran daha az dalgalanma gösterdiği

Detaylı

PAGEV - PAGDER. Dünya Toplam PP İthalatı

PAGEV - PAGDER. Dünya Toplam PP İthalatı 1 DÜNYA ve TÜRKİYE POLİPROPİLEN ( PP ) DIŞ TİCARET ANALİZİ Barbaros Demirci ( Genel Müdür ) Neslihan Ergün ( Teknik Uzman Kimya Müh. ) PAGEV - PAGDER DÜNYA TOPLAM PP İTHALATI : Dünya toplam PP ithalatı

Detaylı

TR33 Bölgesi nin Üretim Yapısının ve Düzeyinin Tespiti ve Analizi. Ek 5: Uluslararası Koşulların Analizi

TR33 Bölgesi nin Üretim Yapısının ve Düzeyinin Tespiti ve Analizi. Ek 5: Uluslararası Koşulların Analizi TR33 Bölgesi nin Üretim Yapısının ve Düzeyinin Tespiti ve Analizi Ek 5: Uluslararası Koşulların Analizi Sektörün genel özellikleri Kümes hayvanlarının etleri ve yenilen sakatatı Ürünler dünyada ortalama

Detaylı

HALI SEKTÖRÜ. Mart Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1

HALI SEKTÖRÜ. Mart Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1 2017 HALI SEKTÖRÜ Mart Ayı İhracat Bilgi Notu TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği Page 1 HALI SEKTÖRÜ 2017 MART AYI İHRACAT PERFORMANSI 2017 yılı Ocak-Mart döneminde Türkiye nin toplam ihracatı

Detaylı

HALI SEKTÖRÜ. Nisan Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1

HALI SEKTÖRÜ. Nisan Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1 2017 HALI SEKTÖRÜ Nisan Ayı İhracat Bilgi Notu TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği Page 1 HALI SEKTÖRÜ 2017 NİSAN AYI İHRACAT PERFORMANSI 2017 yılı Ocak-Nisan döneminde Türkiye nin toplam

Detaylı

SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ VE SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ SEKTÖRÜNDE DÜNYA İTHALAT RAKAMLARI ÇERÇEVESİNDE HEDEF PAZAR ÇALIŞMASI

SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ VE SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ SEKTÖRÜNDE DÜNYA İTHALAT RAKAMLARI ÇERÇEVESİNDE HEDEF PAZAR ÇALIŞMASI SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ VE SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ SEKTÖRÜNDE DÜNYA İTHALAT RAKAMLARI ÇERÇEVESİNDE HEDEF PAZAR ÇALIŞMASI ORTA ANADOLU İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ Seramik sektörünün en

Detaylı

HALI SEKTÖRÜ. Mayıs Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1

HALI SEKTÖRÜ. Mayıs Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1 2017 HALI SEKTÖRÜ Mayıs Ayı İhracat Bilgi Notu TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği Page 1 HALI SEKTÖRÜ 2017 MAYIS AYI İHRACAT PERFORMANSI 2017 yılı Ocak-Mayıs döneminde Türkiye nin toplam

Detaylı

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ Eylül - 2018 Hazırlayan: Aslı VAZ İçindekiler 1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.1. TÜRKİYE YE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA

Detaylı

HALI SEKTÖRÜ. Mart Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1

HALI SEKTÖRÜ. Mart Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1 2018 HALI SEKTÖRÜ Mart Ayı İhracat Bilgi Notu TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği Page 1 HALI SEKTÖRÜ 2018 MART AYI İHRACAT PERFORMANSI 2018 yılı Ocak-Mart döneminde Türkiye nin toplam ihracatı

Detaylı

HALI SEKTÖRÜ. Ocak Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1

HALI SEKTÖRÜ. Ocak Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1 2018 HALI SEKTÖRÜ Ayı İhracat Bilgi Notu TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği Page 1 HALI SEKTÖRÜ 2018 OCAK AYI İHRACAT PERFORMANSI 2017 yılında Türkiye nin toplam ihracatı 2016 yılına kıyasla

Detaylı

Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı,

Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2014 0 HUBUBAT ÜRÜNLERİN TANIMI Hububat grubu ürünler dünyada stratejik önemi en yüksek olan ürünler olup ilk çağlardan beri insanlar tarafından kültürü yapılarak

Detaylı

UNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2015 LANSMANI 24 HAZİRAN 2015 İSTANBUL

UNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2015 LANSMANI 24 HAZİRAN 2015 İSTANBUL UNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2015 LANSMANI 24 HAZİRAN 2015 İSTANBUL UNCTAD Dünya Yatırım Raporu Türkiye Lansmanı Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü nün (UNCTAD) Uluslararası Doğrudan Yatırımlar

Detaylı

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ Mayıs - 2018 Hazırlayan: Aslı VAZ İÇİNDEKİLER 1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.1. TÜRKİYE YE GELEN YABANCI ZİYARETÇİLERİN

Detaylı

Çimento, Cam, Seramik ve Toprak Ürünleri Sektör Raporu 2010

Çimento, Cam, Seramik ve Toprak Ürünleri Sektör Raporu 2010 Çimento, Cam, Seramik ve Toprak Ürünleri Sektör Raporu 2010 Avrupa kıtasından Amerika kıtasına, Orta Doğu Ülkelerinden Afrika ülkelerine kadar geniş yelpazeyi kapsayan 200 ülkeye ihracat gerçekleştiren

Detaylı

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ÇÖLLEŞME İLE MÜCADELE SÖZLEŞMESİ 12. TARAFLAR KONFERANSI (COP12)

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ÇÖLLEŞME İLE MÜCADELE SÖZLEŞMESİ 12. TARAFLAR KONFERANSI (COP12) BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ÇÖLLEŞME İLE MÜCADELE SÖZLEŞMESİ 12. TARAFLAR KONFERANSI (COP12) Çölleşme; kurak, yarı-kurak ve yarı nemli alanlarda, iklim değişiklikleri ve insan faaliyetleri de dahil olmak üzere

Detaylı

HALI SEKTÖRÜ. Kasım Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1

HALI SEKTÖRÜ. Kasım Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1 2016 HALI SEKTÖRÜ Kasım Ayı İhracat Bilgi Notu TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği Page 1 HALI SEKTÖRÜ 2016 KASIM AYI İHRACAT PERFORMANSI 2016 yılı Ocak-Kasım döneminde Türkiye nin toplam

Detaylı

MÜCEVHER İHRACATÇILARI BİRLİĞİ MAL GRUBU ÜLKE RAPORU (TÜRKİYE GENELİ) - (KÜMÜLATİF)

MÜCEVHER İHRACATÇILARI BİRLİĞİ MAL GRUBU ÜLKE RAPORU (TÜRKİYE GENELİ) - (KÜMÜLATİF) ALTINDAN MAMUL MÜCEVHERCİ VE KUYUMCU EŞYASI 1 BİRLEŞİK ARAP EMİRLİ 269.665.223,68 305.580.419,69 13,32 ALTINDAN MAMUL MÜCEVHERCİ VE KUYUMCU EŞYASI 2 IRAK 155.240.675,64 92.044.938,69-40,71 ALTINDAN MAMUL

Detaylı

İSTANBUL KONFERANSI SUNUM METNİ

İSTANBUL KONFERANSI SUNUM METNİ İSTANBUL KONFERANSI SUNUM METNİ Çok teşekkür ediyorum sayın Başkan, Öncelikle kendimi tanıtayım; EGM, KOM Daire Başkanlığı Narkotik Suçlarla Mücadele şube müdürlüğünde Görevli Başkomiser Adnan ÖZCAN, Sunumuma

Detaylı

A.ERDAL SARGUTAN EK TABLOLAR. Ek 1. Ek 1: Ek Tablolar 3123

A.ERDAL SARGUTAN EK TABLOLAR. Ek 1. Ek 1: Ek Tablolar 3123 Ek 1: Ek Tablolar 3123 Ek 1 EK TABLOLAR Tablolar, - (129) Dünya Sağlık Örgütü: WHO Dünya Sağlık Raporu - (123) Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı: UNDP İnsani Gelişme Raporu - (128) Dünya Bankası: WB

Detaylı

2017 YILI İLK İKİ ÇEYREK İŞLENMİŞ MERMER VE TRAVERTEN DIŞ TİCARET VERİLERİ

2017 YILI İLK İKİ ÇEYREK İŞLENMİŞ MERMER VE TRAVERTEN DIŞ TİCARET VERİLERİ 2017 YILI İLK İKİ ÇEYREK İŞLENMİŞ MERMER VE TRAVERTEN DIŞ TİCARET VERİLERİ DÜNYA TUTARI DÜNYADAKİ 1.264.850 452.261 36% DÜNYA 1 1 Amerika Birleşik MEVCUT YE TUTARI NİN NİN DÜNYA MEVCUT DEKİ LAR TUTAR TUTAR

Detaylı

Deri ve Deri Ürünleri Sektörü

Deri ve Deri Ürünleri Sektörü Deri ve Deri Ürünleri Sektörü Aralık Ayı İhracat Bilgi Notu TDH Ar&Ge ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ YILI AYI İHRACAT PERFORMANSI yılı Aralık ayında, Türkiye nin

Detaylı

TÜRKİYE DEKİ YABANCI ÜLKE TEMSİLCİLİKLERİ

TÜRKİYE DEKİ YABANCI ÜLKE TEMSİLCİLİKLERİ Ülke TÜRKİYE DEKİ YABANCI ÜLKE TEMSİLCİLİKLERİ Temsilcilik Türü Şehir Telefon Faks e-posta A.B.D. Başkonsolosluk Adana (0322) 346 62 62 (0322) 346 79 16 A.B.D. Büyükelçilik Ankara 455 55 55 467 00 19 A.B.D.

Detaylı

DEĞERLENDİRME NOTU: İsmail ÜNVER Mevlana Kalkınma Ajansı, Konya Yatırım Destek Ofisi Koordinatörü

DEĞERLENDİRME NOTU: İsmail ÜNVER Mevlana Kalkınma Ajansı, Konya Yatırım Destek Ofisi Koordinatörü DEĞERLENDİRME NOTU: İsmail ÜNVER Mevlana Kalkınma Ajansı, Konya Yatırım Destek Ofisi Koordinatörü KONYA ÖZELİNDE YABANCI SERMAYELİ FİRMALARIN ÜLKE BAZLI ANALİZİ 06.08.2014 1 DEĞERLENDİRME NOTU: İsmail

Detaylı

2017 YILI İLK İKİ ÇEYREK BLOK MERMER TRAVERTEN DIŞ TİCARET VERİLERİ

2017 YILI İLK İKİ ÇEYREK BLOK MERMER TRAVERTEN DIŞ TİCARET VERİLERİ 2017 YILI İLK İKİ ÇEYREK BLOK MERMER TRAVERTEN DIŞ TİCARET VERİLERİ TUTAR 1000$ 'NİN DAKİ 1.203.101 466.269 38,756% YE 'NİN TUTAR BİRİM TUTAR 1 1 Çin 755.033 399.367 62,7572% Dünya 755.033 3.857.570 196

Detaylı

Dünya Halı Pazarları ve Türkiye nin Durum Tespiti. Fazıl ALKAN Ar-Ge ve Mevzuat Şubesi 2008

Dünya Halı Pazarları ve Türkiye nin Durum Tespiti. Fazıl ALKAN Ar-Ge ve Mevzuat Şubesi 2008 Dünya Halı Pazarları ve Türkiye nin Durum Tespiti Fazıl ALKAN Ar-Ge ve Mevzuat Şubesi 2008 Dünya Halı İthalatı (Milyon $) 12.000 10.000 8.000 7.621 8.562 9.924 10.536 11.241 6.000 4.000 2.000 0 2002 2003

Detaylı

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ Şubat - 2019 Hazırlayan: Aslı VAZ İÇİNDEKİLER 1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.1 TÜRKİYE YE GELEN YABANCI ZİYARETÇİLERİN

Detaylı

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ Ekim - 2018 Hazırlayan: Aslı VAZ İÇİNDEKİLER 1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.1.TÜRKİYE YE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA

Detaylı

2016 YILI İPLİK İHRACAT İTHALAT RAPORU

2016 YILI İPLİK İHRACAT İTHALAT RAPORU 2016 YILI İPLİK İHRACAT İTHALAT RAPORU Haziran 2017 İçindekiler Yönetici Özeti... 2 1. Dünya İplik İhracatı... 3 2. Türkiye nin İplik İhracatı... 5 Yıllar İtibariyle İhracat ve Pay... 5 Başlıca Ülkeler

Detaylı

Deri ve Deri Ürünleri Sektörü 2016 Mayıs Ayı İhracat Bilgi Notu

Deri ve Deri Ürünleri Sektörü 2016 Mayıs Ayı İhracat Bilgi Notu Deri ve Deri Ürünleri Sektörü Mayıs Ayı İhracat Bilgi Notu TDH Ar&Ge ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜMÜZÜN YILI MAYIS AYI İHRACAT PERFORMANSI yılı mayıs ayında, Türkiye

Detaylı

Dünya Bakliyat Pazarı ve Son Gelişmeler

Dünya Bakliyat Pazarı ve Son Gelişmeler Dünya Bakliyat Pazarı ve Son Gelişmeler Bakliyat üretiminde artış trendi sonraki yıllarda da devam etmiş, 2013 yılında 77,2 milyon tona, 2014 yılında da 77,6 milyon tona çıkmıştır. Bu artışta hem ekim

Detaylı

ALTIN, KIYMETLİ MADEN VE MÜCEVHERAT SEKTÖRÜ

ALTIN, KIYMETLİ MADEN VE MÜCEVHERAT SEKTÖRÜ ALTIN, KIYMETLİ MADEN VE MÜCEVHERAT SEKTÖRÜ T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI RİSK YÖNETİMİ VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ EKONOMİK ANALİZ VE DEĞERLENDİRME DAİRESİ 31.12.2013 ANKARA 1 GİRİŞ TANIM Bu bölümde

Detaylı

International Cartographic Association-ICA

International Cartographic Association-ICA International Cartographic Association-ICA 1.AMAÇ: Uluslararası Kartografya Birliği (International Cartographic Association-ICA), 1959 yılında kurulmuştur. Hükümetler dışı bir kuruluş olan ICA nın ana

Detaylı

SAHA RATING, DÜNYA KURUMSAL YÖNETİM ENDEKSİ Nİ GÜNCELLEDİ

SAHA RATING, DÜNYA KURUMSAL YÖNETİM ENDEKSİ Nİ GÜNCELLEDİ SAHA RATING, DÜNYA KURUMSAL YÖNETİM ENDEKSİ Nİ GÜNCELLEDİ 21.07.2017 Saha Rating güncellenmiş Dünya Kurumsal Yönetim Endeksi (DKYE) çalışmasını tamamladı. Saha nın çalışması sonucunda, endekse giren ülkelerin

Detaylı

İçindekiler GİRİŞ Ülkemizde Tarihsel Gelişim 19 III- ULUSLARARASI HUKUKTA UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDELER Uluslararası Örgütler 22

İçindekiler GİRİŞ Ülkemizde Tarihsel Gelişim 19 III- ULUSLARARASI HUKUKTA UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDELER Uluslararası Örgütler 22 İçindekiler ONSOZ V KISALTMALAR XIII GİRİŞ 1 BİRİNCİ BÖLÜM UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE KAVRAMI, TANIMI, TASNİFİ, TARİHSEL GELİŞİMİ, UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDELERLE İLGİLİ ULUSLAR ARASI ÇALIŞMALAR,

Detaylı

ZİYARETÇİ ARAŞTIRMASI ÖZET SONUÇLARI 21 24 Nisan 2012

ZİYARETÇİ ARAŞTIRMASI ÖZET SONUÇLARI 21 24 Nisan 2012 ZİYARETÇİ ARAŞTIRMASI ÖZET SONUÇLARI 21 24 Nisan 2012 29. Uluslararası Tekstil Makineleri Fuarı 4. İstanbul Teknik Tekstiller ve Nonwoven Fuarı 9. Uluslararası İstanbul İplik Fuarı Hazırlayan TEKNİK Fuarcılık

Detaylı

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ Haziran - 2018 Hazırlayan: Aslı VAZ İçindekiler 1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.1. TÜRKİYE YE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA

Detaylı

GDM 402 YAĞ TEKNOLOJİSİ. Prof. Dr. Aziz TEKİN

GDM 402 YAĞ TEKNOLOJİSİ. Prof. Dr. Aziz TEKİN GDM 402 YAĞ TEKNOLOJİSİ Prof. Dr. Aziz TEKİN GİRİŞ Yağ ve yağ çözücülerde çözünen bileşiklerin genel adı lipid dir. Büyük oranlarda yağ asitlerinden oluşmuşlardır. Bu kapsama; trigliseritler, yağ asitleri,

Detaylı

HALI SEKTÖRÜ 2015 YILI İHRACATI

HALI SEKTÖRÜ 2015 YILI İHRACATI HALI SEKTÖRÜ 2015 YILI İHRACATI Ülkemizin halı ihracatı 2014 yılında % 7,3 oranında bir artışla kapanmış ve 2,4 milyar dolar olarak gerçekleşmişti. 2015 yılında ise halı ihracatımız bir önceki yıla kıyasla

Detaylı

YÜRÜRLÜKTE BULUNAN ÇİFTE VERGİLENDİRMEYİ ÖNLEME ANLAŞMALARI. ( tarihi İtibariyle) Yayımlandığı Resmi Gazete

YÜRÜRLÜKTE BULUNAN ÇİFTE VERGİLENDİRMEYİ ÖNLEME ANLAŞMALARI. ( tarihi İtibariyle) Yayımlandığı Resmi Gazete YÜRÜRLÜKTE BULUNAN ÇİFTE VERGİLENDİRMEYİ ÖNLEME ANLAŞMALARI (21.01.2016 tarihi İtibariyle) Taraf Devlet Anlaşmanın İmza Edildiği Tarih Yayımlandığı Resmi Gazete Tarih No Yürürlük Tarihi Vergiler Açısından

Detaylı

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU Dolar Euro Dolar Euro 381600 400 ABD 7.173.384 508.337 2.238.359 2.028.858 1.031.457 930.108 681591 400 ABD 23.110 0 24.277 21.649 681599 400 ABD 4.378 60.671 50.504 45.428 219.208 197.245 690210 400 ABD

Detaylı

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ Kasım - 2018 Hazırlayan: Aslı VAZ İÇİNDEKİLER 1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.1.TÜRKİYE YE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA

Detaylı

HALI SEKTÖRÜ. Eylül Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH Ar&Ge ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1

HALI SEKTÖRÜ. Eylül Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH Ar&Ge ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1 2015 HALI SEKTÖRÜ Eylül Ayı İhracat Bilgi Notu TDH Ar&Ge ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği Page 1 HALI SEKTÖRÜ 2015 EYLÜL AYI İHRACAT PERFORMANSI Ülkemizin halı ihracatı 2014 yılını % 7,3 oranında

Detaylı

Ayakkabı Sektör Profili

Ayakkabı Sektör Profili Ayakkabı Sektör Profili Elif UĞUR Ayakkabı, çok eski çağlarda insanların zorlu coğrafya ve iklim koşullarında ayaklarını muhafaza etmek ve zarar görmelerini engellemek amacıyla kullanılırken günümüzde

Detaylı

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ Haziran - 2017 Hazırlayan: Sezin Ulusoy İÇİNDEKİLER 1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.1. TÜRKİYE'YE GELEN ZİYARETÇİLERİN

Detaylı

ULUDAĞ İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ AR&GE ŞUBESİ

ULUDAĞ İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ AR&GE ŞUBESİ DOMATES RAPORU ULUDAĞ İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ AR&GE ŞUBESİ TEMMUZ, 2017 1 İçindekiler 1. DÜNYA ÜRETİMİ VE TİCARETİ... 3 1.1 DÜNYA ÜRETİMİ... 3 1.2 DÜNYA İTHALATI... 4 1.3 DÜNYA İHRACATI...

Detaylı

MÜCEVHER İHRACATÇILARI BİRLİĞİ MAL GRUBU ÜLKE RAPORU (TÜRKİYE GENELİ) - (KÜMÜLATİF)

MÜCEVHER İHRACATÇILARI BİRLİĞİ MAL GRUBU ÜLKE RAPORU (TÜRKİYE GENELİ) - (KÜMÜLATİF) ALTINDAN MAMUL MÜCEVHERCİ VE KUYUMCU EŞYASI 1 BİRLEŞİK ARAP EMİRLİ 521.361.708,54 519.945.727,22-0,27 ALTINDAN MAMUL MÜCEVHERCİ VE KUYUMCU EŞYASI 2 IRAK 308.690.215,23 226.634.279,98-26,58 ALTINDAN MAMUL

Detaylı

ANTEP FISTIĞI DÜNYA ÜRETİMİ

ANTEP FISTIĞI DÜNYA ÜRETİMİ ANTEP FISTIĞI DÜNYA ÜRETİMİ Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) nün en güncel verileri olan 2010 yılı verilerine göre; dünyada Antep fıstığı üretiminde lider durumda bulunan ülke İran dır. Ancak

Detaylı

Büyüme Rakamları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme. Tablo 1. En hızlı daralan ve büyüyen ekonomiler 3. 2009'da En Hızlı Daralan İlk 10 Ekonomi

Büyüme Rakamları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme. Tablo 1. En hızlı daralan ve büyüyen ekonomiler 3. 2009'da En Hızlı Daralan İlk 10 Ekonomi POLİTİKANOTU Mart2011 N201126 tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Sarp Kalkan 1 Politika Analisti, Ekonomi Etütleri Ayşegül Dinççağ 2 Araştırmacı, Ekonomi Etütleri Büyüme Rakamları Üzerine

Detaylı

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI Rapor tarihi:11/02/2016 Yıl 2015 YILI (OCAK-ARALIK) HS6 ve Ülkeye göre dış ticaret

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI Rapor tarihi:11/02/2016 Yıl 2015 YILI (OCAK-ARALIK) HS6 ve Ülkeye göre dış ticaret Rapor tarihi:11/02/2016 ABD 1.213.773 78.470 109 5 869.143 775.224 511 467 690810 ABD 2.411 139 100 5 2.074 1.841 3.205 2.844 ABD 153.405.707 7.747.676 77.068 3.951 52.525.397 47.327.904 75.673 67.506

Detaylı

4. ULUSLARARASI ELECTRONIST FUARINDAN 2016 YILI İÇİN ÜMİT VADEDİCİ KAPANIŞ

4. ULUSLARARASI ELECTRONIST FUARINDAN 2016 YILI İÇİN ÜMİT VADEDİCİ KAPANIŞ 4. ULUSLARARASI ELECTRONIST FUARINDAN 2016 YILI İÇİN ÜMİT VADEDİCİ KAPANIŞ Elektronik yan sanayi sektörünü bir araya getiren tek organizasyon Uluslararası Electronist Fuarı yerliyabancı birçok farklı şehir

Detaylı

TÜİK VERİLERİNE GÖRE ESKİŞEHİR'İN SON 5 YILDA YAPTIĞI İHRACATIN ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI (ABD DOLARI) Ülke

TÜİK VERİLERİNE GÖRE ESKİŞEHİR'İN SON 5 YILDA YAPTIĞI İHRACATIN ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI (ABD DOLARI) Ülke TÜİK VERİLERİNE GÖRE ESKİŞEHİR'İN SON 5 YILDA YAPTIĞI İHRACATIN ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI (ABD DOLARI) Ülke 2008 Yılı 2009 Yılı 2010 Yılı 2011 Yılı 2012 Yılı Sayısı Ulke adı İhracat Ulke adı İhracat Ulke

Detaylı

9. Uluslararası İlişkiler

9. Uluslararası İlişkiler 9. Uluslararası İlişkiler 9.1. Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları (ÇVÖA) Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları, 03.11.1970 tarihinde Avusturya ile imzalanarak başlamış olup, bugüne kadar 76 ülke

Detaylı

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU Rapor tarihi:10/02/2014 İhracat Miktar Miktar İhracat İhracat Euro 250610 Kuvars 3 Hollanda 0 490.700 0 0 180.149 136.413 4 Almanya 429.387 336.598 64.931 47.605 173.941 131.141 5 İtalya 18.984.512 23.250

Detaylı

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI. İthalat Miktar Kg. İthalat Miktar m2

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI. İthalat Miktar Kg. İthalat Miktar m2 690721 ABD 121.201.978 5.919.468 183.351 9.561 36.358.373 33.291.590 60.931 55.611 690722 ABD 2.013.654 112.572 67.890 3.140 654.446 609.369 82.674 78.128 690723 ABD 2.805.625 204.888 17.952 1.700 1.092.601

Detaylı

Deri ve Deri Ürünleri Sektörü 2015 Nisan Ayı İhracat Bilgi Notu

Deri ve Deri Ürünleri Sektörü 2015 Nisan Ayı İhracat Bilgi Notu Deri ve Deri Ürünleri Sektörü Nisan Ayı İhracat Bilgi Notu Tekstil, Deri ve Halı Şubesi İTKİB Genel Sekreterliği 05/ DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ YILI AYI İHRACAT PERFORMANSI yılı Nisan ayında, Türkiye

Detaylı

İthalat Miktar Kg. İthalat Miktar m2

İthalat Miktar Kg. İthalat Miktar m2 ve ye göre dış ticaret Miktar Euro 690710 ABD 1.019 74 0 0 1.880 1.707 690790 ABD 3.197.164 190.462 0 0 1.422.439 1.299.514 Euro 690810 ABD 78.284 3.850 1.848 118 43.314 38.735 5.575 5.168 690890 ABD 178.045.692

Detaylı

1/11. TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI Rapor tarih 30/03/2018 Yıl 01 Ocak - 28 Subat 2018

1/11. TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI Rapor tarih 30/03/2018 Yıl 01 Ocak - 28 Subat 2018 ve ye göre dış ticaret Miktar m2 Miktar m2 690721 ABD 29.636.682 1.428.016 0 0 8.481.569 6.912.337 690722 ABD 226.394 13.790 0 0 68.891 55.759 690723 ABD 826.034 61.902 0 0 349.614 285.071 690730 ABD 88.188

Detaylı

TMMOB ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI YAŞ MEYVE VE SEBZE SEKTÖR RAPORU

TMMOB ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI YAŞ MEYVE VE SEBZE SEKTÖR RAPORU YAŞ MEYVE VE SEBZE SEKTÖR RAPORU DÜNYADA YAŞ MEYVE VE SEBZE ÜRETİMİ FAO nun verilerine göre; 2012 yılında dünyada 57,2 milyon hektar alanda, 1,1 milyar ton yaş sebze üretimi yapılmıştır. Domates yaklaşık

Detaylı

BATMAN TİCARET BORSASI

BATMAN TİCARET BORSASI BATMAN TİCARET BORSASI 10-14 KASIM 2014 EURO TIER 2014 TARIM VE HAYVANCILIK FUARI & HANNOVER/ALMANYA İŞ SEYAHATİ RAPORU 1.EURO TIER 2014 TARIM VE HAYVANCILIK FUARI 1.1. FUAR İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER Euro

Detaylı

TÜRKİYE NİN İHTİYAÇ DUYDUĞU FUAR 3.ELECTRONIST FUARI

TÜRKİYE NİN İHTİYAÇ DUYDUĞU FUAR 3.ELECTRONIST FUARI TÜRKİYE NİN İHTİYAÇ DUYDUĞU FUAR 3.ELECTRONIST FUARI Sektörlerindeki ürünlerin, en son teknolojik gelişmelerin, dünyadaki trendlerin ve son uygulamaların sergilendiği, 25-28 Eylül 2014 tarihleri arasında

Detaylı

Rapor tarihi:13/06/ HS6 ve Ülkeye göre dış ticaret. İhracat Miktar 1. İhracat Miktar 2. Yıl HS6 HS6 adı Ulke Ulke adı Ölçü adı

Rapor tarihi:13/06/ HS6 ve Ülkeye göre dış ticaret. İhracat Miktar 1. İhracat Miktar 2. Yıl HS6 HS6 adı Ulke Ulke adı Ölçü adı TÜRKİYE İSTATİ DIŞ TİCARET İSTATİST Rapor tarihi:13/06/ 2017 HS6 ve Ülkeye göre dış ticaret Yıl HS6 HS6 adı Ulke Ulke adı Ölçü adı İhracat Miktar 1 İhracat Miktar 2 2017 690721 Seramikten döşeme veya kaplama

Detaylı

20/09/2018 ABD Tarım Bakanlığının 12/09/2018 Tarihli Ürün Raporları Mısır:

20/09/2018 ABD Tarım Bakanlığının 12/09/2018 Tarihli Ürün Raporları Mısır: 20/09/2018 ABD Tarım Bakanlığının 12/09/2018 Tarihli Ürün Raporları ABD Tarım Bakanlığınca 12 Eylül 2018 tarihinde yayımlanmış tahıl ve yağlı tohumlar raporlarında, ABD nin yanı sıra dünya üretimi ve ticaretine

Detaylı

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2016 MAYIS AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2016 MAYIS AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2016 MAYIS AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU Haziran 2016 2 HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜNÜN 2016 MAYIS İHRACAT PERFORMANSI ÜZERİNE KISA DEĞERLENDİRME Yılın İlk 5 Ayında %7,5

Detaylı

Deri ve Deri Ürünleri Sektörü 2015 Haziran Ayı İhracat Bilgi Notu

Deri ve Deri Ürünleri Sektörü 2015 Haziran Ayı İhracat Bilgi Notu Deri ve Deri Ürünleri Sektörü Haziran Ayı İhracat Bilgi Notu Tekstil, Deri ve Halı Şubesi İTKİB Genel Sekreterliği 07/ DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ YILI AYI İHRACAT PERFORMANSI yılı Haziran ayında, Türkiye

Detaylı

Bu nedenle çevre ve kalkınma konuları birlikte, dengeli ve sürdürülebilir bir şekilde ele alınmalıdır.

Bu nedenle çevre ve kalkınma konuları birlikte, dengeli ve sürdürülebilir bir şekilde ele alınmalıdır. 1992 yılına gelindiğinde çevresel endişelerin sürmekte olduğu ve daha geniş kapsamlı bir çalışma gereği ortaya çıkmıştır. En önemli tespit; Çevreye rağmen kalkınmanın sağlanamayacağı, kalkınmanın ihmal

Detaylı

Deri ve Deri Ürünleri Sektörü

Deri ve Deri Ürünleri Sektörü 2015 Deri ve Deri Ürünleri Sektörü 2015 Mayıs Ayı İhracat Bilgi Notu Tekstil, Deri ve Halı Şubesi İTKİB Genel Sekreterliği 06/2015 DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ 2015 YILI AYI İHRACAT PERFORMANSI 2015 yılı

Detaylı

DÜNYA PLASTİK SEKTÖR RAPORU PAGEV

DÜNYA PLASTİK SEKTÖR RAPORU PAGEV DÜNYA PLASTİK SEKTÖR RAPORU 2016 PAGEV 1. DÜNYA PLASTİK MAMUL SEKTÖRÜNDE GELİŞMELER 1.1. DÜNYA PLASTİK MAMUL ÜRETİMİ Yüksek kaynak verimi, düşük üretim ve geri kazanım maliyeti ve tasarım ve uygulama zenginliği

Detaylı

HALI SEKTÖRÜ. Ekim Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1

HALI SEKTÖRÜ. Ekim Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1 2015 HALI SEKTÖRÜ Ekim Ayı İhracat Bilgi Notu TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği Page 1 HALI SEKTÖRÜ 2015 EKİM AYI İHRACAT PERFORMANSI Ülkemizin halı ihracatı 2014 yılını % 7,3 oranında

Detaylı

ERASMUS + YÜKSEKÖĞRETİM PROGRAMI 2015-2016 DÖNEMİ "ORTA ASYA" BÜTÇE KATEGORİSİNE AİT LİSTE

ERASMUS + YÜKSEKÖĞRETİM PROGRAMI 2015-2016 DÖNEMİ ORTA ASYA BÜTÇE KATEGORİSİNE AİT LİSTE "ASYA" BÜTÇE KATEGORİSİNE AİT LİSTE Orta Doğu Teknik Üniversitesi 2015 1 TR01 KA107 021130 Hindistan 30.249,50 Orta Doğu Teknik Üniversitesi 2015 1 TR01 KA107 021130 Nepal 5.044,92 Orta Doğu Teknik Üniversitesi

Detaylı

AVRUPA KONSEYİ İNSAN HAKLARININ KORUYUCUSU ÖZET

AVRUPA KONSEYİ İNSAN HAKLARININ KORUYUCUSU ÖZET AVRUPA KONSEYİ İNSAN HAKLARININ KORUYUCUSU ÖZET Avrupa Konseyi üyesi olmayan devlet (Belarus) ÜYE ÜLKELER KURULUŞUN MERKEZİ VE BÜROLARI BÜTÇE Almanya, Arnavutluk, Andorra, Avusturya, Azerbaycan, Belçika,

Detaylı

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ Şubat - 2017 Hazırlayan: Sezin Ulusoy İÇİNDEKİLER 1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.1. TÜRKİYE'YE GELEN ZİYARETÇİLERİN

Detaylı

2017 EKİM DIŞ TİCARET RAPORU

2017 EKİM DIŞ TİCARET RAPORU 2017 EKİM DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2017 EKİM / TÜRKİYE

Detaylı

GTİP 392310: PLASTİKTEN KUTULAR, KASALAR, SANDIKLAR VB. EŞYA

GTİP 392310: PLASTİKTEN KUTULAR, KASALAR, SANDIKLAR VB. EŞYA GTİP 392310: PLASTİKTEN KUTULAR, KASALAR, SANDIKLAR VB. EŞYA TEMMUZ 2009 Hazırlayan: Mesut DÖNMEZ 1 GENEL KOD BİLGİSİ: 392310 GTIP kodunun üst kodu olan 3923 GTİP koduna ait alt kodlar ve ürünler aşağıda

Detaylı

ABD Tarım Bakanlığının 12/07/2018 Tarihli Ürün Raporları

ABD Tarım Bakanlığının 12/07/2018 Tarihli Ürün Raporları 17/07/2018 ABD Tarım Bakanlığının 12/07/2018 Tarihli Ürün Raporları ABD Tarım Bakanlığınca 12 Temmuz 2018 tarihinde yayımlanmış tahıl ve yağlı tohumlar raporlarında, ABD nin yanı sıra dünya üretimi ve

Detaylı

BATI AFRİKA ÜLKELERİ RAPORU

BATI AFRİKA ÜLKELERİ RAPORU BATI AFRİKA ÜLKELERİ RAPORU ( Sektörü Açısından) ULUDAĞ İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ ARGE ŞUBESİ NİSAN, 2018 GSYİH- Milyar USD Nüfus -Milyon Araç Parkı-adet Pazar İthalat-milyon USD* -milyon

Detaylı

Sıra Ürün Adı 2010 2011

Sıra Ürün Adı 2010 2011 YAŞ MEYVE VE SEBZE DÜNYA ÜRETİMİ Dünya Yaş Sebze Üretimi Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) nün en güncel verileri olan 2011 yılı verilerine göre; 2011 yılında dünyada 56,7 milyon hektar alanda

Detaylı

PLASTİK İŞLEME MAKİNELERİ SEKTÖR İZLEME RAPORU

PLASTİK İŞLEME MAKİNELERİ SEKTÖR İZLEME RAPORU TÜRKİYE PLASTİK İŞLEME MAKİNELERİ SEKTÖR İZLEME RAPORU 2016 Ağustos PAGEV YÖNETİCİ ÖZETİ Türkiye, plastik işleme makineleri ve aksam ve parçaları talebinin yıllar itibariyle değişmekle beraber yaklaşık

Detaylı

Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı,

Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2017 0 YAŞ MEYVE VE SEBZE DÜNYA ÜRETİMİ Dünya Yaş Sebze Üretimi Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) nün en güncel verileri olan 2013 yılı verilerine göre;

Detaylı

İLAÇ, ALET VE TOKSİKOLOJİ ARAŞTIRMALARI ÇALIŞMA GRUBU. Dr. A. Alev BURÇAK Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığı

İLAÇ, ALET VE TOKSİKOLOJİ ARAŞTIRMALARI ÇALIŞMA GRUBU. Dr. A. Alev BURÇAK Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığı İLAÇ, ALET VE TOKSİKOLOJİ ARAŞTIRMALARI ÇALIŞMA GRUBU Dr. A. Alev BURÇAK Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığı Sunu Planı Dünya da Tarım İlacı Kullanımı Türkiye de Tarım İlacı Kullanımı İlaç Alet

Detaylı

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ Mayıs - 2017 Hazırlayan: Sezin Ulusoy İÇİNDEKİLER 1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.1. TÜRKİYE'YE GELEN ZİYARETÇİLERİN

Detaylı

Deri ve Deri Ürünleri Sektörü 2015 Mart Ayı İhracat Bilgi Notu

Deri ve Deri Ürünleri Sektörü 2015 Mart Ayı İhracat Bilgi Notu Deri ve Deri Ürünleri Sektörü Mart Ayı İhracat Bilgi Notu Tekstil, Deri ve Halı Şubesi İTKİB Genel Sekreterliği 04/ DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ YILI AYI İHRACAT PERFORMANSI yılı Mart ayında, Türkiye

Detaylı

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI ve ye göre dış ticaret İhracat İhracat İhracat 690721 ABD 205.907.319 10.016.491 545.647 26.090 61.237.372 54.367.866 442.498 388.194 690722 ABD 3.805.776 224.607 67.890 3.140 1.177.009 1.052.756 82.674

Detaylı

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ Mart - 2018 Hazırlayan: Aslı VAZ İÇİNDEKİLER 1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI.. Hata! Yer işareti tanımlanmamış. 1.1. TÜRKİYE'YE

Detaylı

Uludağ Hazır Giyim Ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği İhracat Raporu (Ağustos / Ocak-Ağustos 2017)

Uludağ Hazır Giyim Ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği İhracat Raporu (Ağustos / Ocak-Ağustos 2017) Uludağ Hazır Giyim Ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği İhracat Raporu (Ağustos / Ocak-Ağustos 2017) UİB Ar-Ge Şubesi 1 Eylül 2017 Sayfa 1 / 15 İÇİNDEKİLER AYLIK İHRACAT DEĞERLENDİRMESİ... AĞUSTOS 2017

Detaylı

Tekstil ve Hammaddeleri Sektörü 2015 Yılı Eylül Ayı İhracat Bilgi Notu

Tekstil ve Hammaddeleri Sektörü 2015 Yılı Eylül Ayı İhracat Bilgi Notu Eylül 2015 Tekstil ve Hammaddeleri Sektörü 2015 Yılı Eylül Ayı İhracat Bilgi Notu Tekstil, Deri ve Halı Şubesi İTKİB Genel Sekreterliği 10/2015 TEKSTİL VE HAMMADDELERİ SEKTÖRÜ 2015 YILI EYLÜL AYI İHRACAT

Detaylı

BİTKİSEL YAĞ SEKTÖRÜNDE İTHALATA BAĞIMLILIK SÜRÜYOR

BİTKİSEL YAĞ SEKTÖRÜNDE İTHALATA BAĞIMLILIK SÜRÜYOR BİTKİSEL YAĞ SEKTÖRÜNDE İTHALATA BAĞIMLILIK SÜRÜYOR Gözde SEVİLMİŞ Giderek artan nüfusa paralel olarak gıda maddeleri tüketimi ve dolayısıyla bitkisel yağ tüketimi artmaktadır. Diğer yandan artan gıda

Detaylı

SONUÇ RAPORU. CYF Fuarcılık A.Ş.

SONUÇ RAPORU. CYF Fuarcılık A.Ş. SONUÇ RAPORU Bitki sektörünün dev buluşması bu yılda 28 Kasım - 01 Aralık 2013 tarihleri arasında, İstanbul Fuar Merkezi nde gerçekleşti. Kıtaların buluşma noktası İstanbul da 21 farklı ülkeden gelen 286

Detaylı

2012/4 SAYILI DÖVİZ KAZANDIRICI HİZMET TİCARETİNİN DESTEKLENMESİ HAKKINDA TEBLİĞ

2012/4 SAYILI DÖVİZ KAZANDIRICI HİZMET TİCARETİNİN DESTEKLENMESİ HAKKINDA TEBLİĞ 2012/4 SAYILI DÖVİZ KAZANDIRICI HİZMET TİCARETİNİN DESTEKLENMESİ HAKKINDA TEBLİĞ SUNUM PLANI Hizmet Sektörünün Desteklenmesi Vizyonu Dünya da ve Türkiye de Sağlık Turizmi Film, Bilişim ve Eğitim Sektörlerine

Detaylı

YENİ TEŞVİK SİSTEMİ VE DİYARBAKIR

YENİ TEŞVİK SİSTEMİ VE DİYARBAKIR YENİ TEŞVİK SİSTEMİ VE DİYARBAKIR Mart 215 Hikmet DENİZ i İçindekiler Tablo Listesi... iii Grafik Listesi... iii 1. Giriş... 1 2. Türkiye'de Teşvik Belgesine Bağlı Yatırımlar... 1 3. Yatırımların Bölgesel

Detaylı

TOPLAM

TOPLAM 2017-2018 AKADEMİK YILI ÖĞRENCİ DAĞILIMLARI TÜRK ÖĞRENCİ SAYISI ULUSLARARASI ÖĞRENCİ SAYISI TOPLAM ÖĞRENCİ SAYISI LİSANS ÖNLİSANS LİSANSÜSTÜ 8906 1233 10139 435 20 455 3977 286 4263 TOPLAM 13318 1539 14857

Detaylı

TOPLAM

TOPLAM 2017-2018 AKADEMİK YILI ÖĞRENCİ DAĞILIMLARI TÜRK ÖĞRENCİ SAYISI ULUSLARARASI ÖĞRENCİ SAYISI TOPLAM ÖĞRENCİ SAYISI LİSANS ÖNLİSANS LİSANSÜSTÜ 9845 1322 11167 477 20 497 4000 285 4285 TOPLAM 14323 1627 15950

Detaylı

DEMİR-ÇELİK SEKTÖR DEĞERLENDİRMESİ

DEMİR-ÇELİK SEKTÖR DEĞERLENDİRMESİ DEMİR-ÇELİK SEKTÖR DEĞERLENDİRMESİ Nurel KILIÇ Dünya çelik sektöründe, 2011 yılının, kriz kayıplarının telafi edildiği bir yıl olması nedeniyle büyüme oranı % 15 ten % 6,8 e gerilemiştir. Bu nedenle Çin

Detaylı

ÖZET 1. 2015 yılı Ağustos Ayında 2014 yılı Ağustos Ayına Göre:

ÖZET 1. 2015 yılı Ağustos Ayında 2014 yılı Ağustos Ayına Göre: ÖZET 1 Toplam İthalat 2015 yılı Ocak-Ağustos Döneminde 2014 yılı Ocak-Ağustos Dönemine Göre: Ham petrol ithalatı %47,07 artarak 15.842.395 ton olarak gerçekleşmiştir. Motorin (biodizel ihtiva eden motorin

Detaylı