Yazarlar Ahmet Zeki Ünal - Erdal Aksoy Hayati Beşirli - İhsan Çapcıoğlu Kamil Kaya - Köksal Şahin Mehmet Cem Şahin Mine Gözübüyük Tamer Mustafa Aydın

Transkript

1 Yazarlar Ahmet Zeki Ünal - Erdal Aksoy Hayati Beşirli - İhsan Çapcıoğlu Kamil Kaya - Köksal Şahin Mehmet Cem Şahin Mine Gözübüyük Tamer Mustafa Aydın - Sevgi Çoban Suna Başak - Şeref Uluocak Zeki Arslantürk Ankara, 2013

2 S Sosyolojiye Giriş Editörler İhsan Çapcıoğlu - Hayati Beşirli Yazarlar Ahmet Zeki Ünal Erdal Aksoy Hayati Beşirli İhsan Çapcıoğlu Kamil Kaya Köksal Şahin Mehmet Cem Şahin Mine Gözübüyük Tamer Mustafa Aydın Sevgi Çoban Suna Başak Şeref Uluocak Zeki Arslantürk Fotoğraflar ve İllustrasyon Erdoğan Yavuz (Grafiker Arşivi) ISBN: Baskı Eylül, 2013 / Ankara 2000 Adet Yayınları Yayın No: 125 Web : grafikeryayin.com Kapak ve Sayfa Tasarımı Baskı ve Cilt Grafik-Ofset Matbaacılık Reklamcılık Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. 1. Cadde Sokak No: (Oğuzlar Mahallesi) Balgat-ANKARA Tel : Pbx Faks : grafiker@grafiker.com.tr Web : grafiker.com.tr

3 i Neler Sizi Neler Bekliyor... Bekliyor... Sosyolojinin Türkiye ye girişi, büyük toplumsal dönüşümlerin yaşandığı bir döneme rastlar. İnsanı; diğer canlılardan farklılaştıran doğal gerçekliğin üzerine iradesiyle kurduğu toplumsal gerçekliktir. Birey, kendisini çevreleyen fiziksel ve toplumsal evreni belli bir kültür içinde algılar. Toplum içindeki bireylerin birbirleriyle ilişkileri, toplumsal etkileşim sürecini oluşturur. Toplumsal cinsiyet, toplumsal olarak kurulmuş erkeklik ve dişilik kavramlarıyla ilişkilidir. Çağdaş toplumlarda birey, aynı anda çok sayıda grubun üyesidir. Yapı ve değişim, aynı madalyonun iki yüzü gibidir. Toplumsal tabakalaşma, toplumda insan kategorilerinin hiyerarşik bir şekilde sıralandığı sistemdir. Birey ve toplum açısından kaçınılmaz olan değişim, zaman zaman tüm taşların yerinden oynadığı büyük kırılma anları şeklinde gerçekleşir. 3

4 nsöz Önsöz nsöz B ilim nedir? sorusunun cevabını bulmak oldukça zordur. Bu cevabın güçlüğü sadece tanımlanacak olanın özelliğinden değil, aynı zamanda tanımlayanın tanımına temel oluşturan hareket noktalarının çeşitliliğinden de kaynaklanır. Sosyoloji nedir? sorusu da bu kapsamda değerlendirilebilir. Böyle bir soru karşısında öncelikle yapılması gereken, sosyolojinin ne olduğunu, nasıl ve niçin ortaya çıktığını, temel kavram ve konularının neler olduğunu örnekleriyle açıklamaktır. İlk sorumuzun cevabına gelince, bilindiği gibi bilim, insanın doğayla mücadelesinin bir sonucudur. Bu mücadele sürecinde farklılaşan insan ihtiyaçları da farklı bilim alanlarını ortaya çıkarmıştır. 17. yüzyıl Avrupa kolonizasyon sürecinin farklı kültürlerle temasının beraberinde getirdiği toplumsal hayattaki çalkantıların ve hızlı toplumsal değişmelerin ortaya çıkardığı alanlardan biri de sosyolojidir. Sosyolojinin önemi, söz konusu hızlı toplumsal değişme sürecine paralel bir biçimde artmış, özellikle gelişmekte olan toplumlarda son yıllarda toplumsal olayların sebebi yine toplumsal olaylardır ve toplumsal olaylar çok nedenlilik ilkesi esasında düşünülmelidir kabulleri, sosyolojiyi önemli bir noktaya taşımış ve popüler bir bilim alanına dönüştürmüştür. Bu çalışmanın temel amacı, Dünya da olduğu gibi Türkiye de de kendine hızla yeni bir yer açan sosyolojinin temel kavramlarının etkili bir biçimde öğretilmesine katkıda bulunmaktır. Eser, birbirini tamamlayan on beş ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde sosyolojinin konusu ve farklı toplumsal düzlemlerle ilişkileri ele alınmaktadır. Sosyolojide Araştırma Yöntem ve Teknikleri başlıklı İkinci bölümde, sosyal bilimlerin niteliği, bilim, bilimsel faaliyet ve bilimsel araştırma kavramlarının yanında, sosyal bilimler metodolojisinde kullanılan yöntem ve teknikler, sosyal bilimlerin temel ontolojik ve epistemolojik kabulleri çerçevesinde incelenmektedir. Üçüncü bölüm toplum ve kültür konusuna ayrılmıştır. Bu bölümde, toplum ve kültür kavramlarının içeriğinde yer alan 4

5 temel kavramlara ilişkin değerlendirmelere yer verilmektedir. Dördüncü bölümde, Toplumsal Gruplar başlığı altında sosyolojide grup tanımları, çeşitleri ve temel karakteristikleri ele alınmaktadır. Toplumsal Yapı ve Kurumlar başlığını taşıyan Beşinci bölümde, toplumsal yapı, yapı kavramının özellikleri, toplumsal kurumlar, kurumların işlevleri ve türleri ile temel toplumsal kurumlar incelenmektedir. Altıncı bölümde, toplumsal tabakalaşma ve toplumsal hareketlilik konuları üzerinde durulmaktadır. Bu çerçevede; toplumsal tabakalaşma sistemleri ve kuramlarının yanı sıra, günümüzde tabakalaşma düzeni ve toplumsal hareketlilik konuları analiz edilmektedir. Yedinci bölümde, toplumsal statü ve toplumsal roller, söz konusu kavramlara ilişkin temel nitelikler etrafında işlenmektedir. Sekizinci bölüm, toplumsallaşma ve toplumsallaşmanın temel işlevlerine tahsis edilmiştir. Bu bölümde, toplumsallaşmanın kültürel aktarım işlevinin yanı sıra, aile, okul ve kitle iletişim araçları gibi temel toplumsallaşma ajanlarının işlevleri üzerinde durulmaktadır. Dokuzuncu bölümde toplumsal cinsiyet kavramı, çeşitli boyutlarıyla incelenmektedir. Bu bölüm, cinsiyet ve toplumsal cinsiyet farklılaşmasına ilişkin açıklamalar ile başlamakta ve toplumsal cinsiyetin küreselleşmesi ile sonuçlanmaktadır. Onuncu bölümde; suç, sapma ve toplumsal kontrol başlıkları ele alınmaktadır. Bu bölümde suç ve sapmaya ilişkin toplumsal kuramların yanı sıra, toplumsal kontrol mekanizmaları işlenmektedir. On birinci bölümde, toplumsal değişmenin çeşitli boyutları, toplumsal değişme faktörleri örneğinde incelenmektedir. On ikinci bölümün içeriğini modernleşme konuları oluşturmaktadır. Modernleşmenin tanımı ve boyutlarının yanı sıra, modernleşme kuramının temel karakteristikleri, eleştirisi ve Türkiye özelinde farklı modernleşme perspektifleri üzerinde durulmaktadır. On üçüncü bölümde, küreselleşmenin tanımı, özellikleri, dinamikleri, farklı boyutları ve günümüzdeki küreselleşme tartışmalarına yer verilmiştir. On dördüncü bölümde, sosyolojik kuramlar klasik ve güncel örnekleriyle açıklanmaktadır. On beşinci ve son bölümde ise, Türkiye de sosyolojinin gelişimi, öncü şahıslar, dönemsel ayrımlar ve farklılaşmalar çerçevesinde ele alınmaktadır. Bu eserin ortaya çıkışına pek çok kişi önemli katkılarda bulundu. Onların hepsine ayrı ayrı teşekkürü lüzumlu ve zevkli bir vazife biliyoruz. Kitabın tüm aşamalarında önerileriyle önemli katkılarda bulunan, bizi cesaretlendiren Grafiker Yayınlarının sahibi Necla Yavuz ve Erdoğan Yavuz a müteşekkir, minnettarız. Kendilerinden yazı talebimizi büyük bir incelikle karşılayan, yazılarıyla kitabın ortaya çıkışına çok önemli katkılarda bulunan ve her biri ayrı birer değer olan saygıdeğer bilim insanları meslektaşlarımız; Ahmet Zeki Ünal, Erdal Aksoy, Kamil Kaya, Köksal Şahin, Mehmet Cem Şahin, Mine Gözübüyük Tamer, Mustafa Aydın, Sevgi Çoban, Suna Başak, Şeref Uluocak ve Zeki Arslantürk e sonsuz teşekkürler ediyoruz. Son olarak çalışmanın sizlerle buluşmasına aracılık eden Grafiker Yayınları çalışanlarına şükran borçluyuz. Eserin sosyoloji geleneğimize katkıda bulunması ve zevkle okunması dileğiyle İhsan Çapcıoğlu Hayati Beşirli Ankara, Eylül

6 . Içindekiler indekiler indekiler BÖLÜM 1 Zeki Arslantürk Sosyoloji Nedir? 1. Toplumsal Davranış Bilimi Olarak Sosyoloji Davranış ve Toplumsal Davranış Düzlemi Davranış Düzlemini Oluşturan Faktörler Kuramsal ve Gerçek Davranış Düzlemi Kuramsal Davranış Düzlemi Gerçek Davranış Düzlemi Toplumsal İlişkiler Bilimi Olarak Sosyoloji Toplumsal Kurumlar Bilimi Olarak Sosyoloji Toplumsal Süreçler Bilimi Olarak Sosyoloji Toplumsal Değişme Bilimi Olarak Sosyoloji Toplumu İnceleyen Bilim Olarak Sosyoloji Sosyolojinin Dallara Ayrılması 27 BÖLÜM 2 Şeref Uluocak Sosyolojide Araştırma Yöntem ve Teknikleri 1. Sosyal Bilimlerin Niteliği Bilim, Bilimsel Faaliyet ve Bilimsel Araştırma Betimleme ve Açıklama Sosyal Bilimler Ne Tür Bilimlerdir? Kuramsal Yaklaşımlar ve Araştırma Metodolojileri Sosyal Bilimlerde Ontoloji ve Epistemolojiler Sosyal Bilimlerde Paradigmalar Sosyolojik Araştırmalarda Araştırma Tasarımının Genel Özellikleri Veri Tiplerine Göre Araştırma Türleri: Nicel ve Nitel Veri Türlerine Yönelik Araştırma Stratejileri Araştırma Sorularının, Tasarımının ve Verilerinin Yapısı Araştırma Sorularının Rolü Araştırma Tasarımında Soru-Veri Bağlantısı Kavramsallaştırma Operasyonelleştirme-İşlemselleştirme Kavramlarla Verileri Bağlantılandırmak Nicel-Nitel ve Karma Araştırmalarda Veri Toplama Teknikleri Nitel Veri Toplama Teknikleri Nicel Veri Toplama Teknikleri Deney Sörvey Tepkisiz Araştırma ve İkincil Analiz Karma Veri Toplama Teknikleri Açısından Veri Nirengileme 58 6

7 BÖLÜM 3 Toplum ve Kültür BÖLÜM 4 Toplumsal Gruplar Erdal Aksoy 1. Toplum Toplum Kavramı Toplumun Özellikleri Toplum Türleri Avcı ve Toplayıcı Toplumlar Bahçeci ve Pastoral Toplumlar Tarım Toplumları Sanayi (Endüstri) Toplumları Sanayi Sonrası Toplumlar Kültür Kültür Kavramının Analizi Kültür Ayırımı Kültürün Öğeleri Semboller Dil Değerler Normlar Kültürel Çeşitlilik Kültürel Değişme Kültürel Değişme Biçimleri Kültürel Gecikme Alt-kültür/Karşı Kültür Kültürel Bencillik ve Kültürel Görecelilik Halk Kültürü/Popüler Kültür Kültürleşme (Akültürasyon) /Asimilasyon (Benzeşme) Milli Kültür 84 Kamil Kaya 1. Grup Kavramı, Tanımı ve Özellikleri Grup Kavramı Grup Tanımı Grup Özellikleri Grup Yapısı, Niteliği ve Fonksiyonları Grup Yapısı Grup Niteliği Grup Fonksiyonları Grup Hedefleri ve İdeolojisi Grup Hedefleri Grup İdeolojisi Grup İnançları ve Değerleri Grup Normları Grup Tipleri Teşkilatlanma Biçimine Göre Gruplar Teşkilatsız Gruplar Kalabalık Halk Teşkilatlı Gruplar Resmi Gruplar Gayrı Resmi Gruplar İlişki Tiplerine Göre Gruplar Birincil Gruplar İkincil Gruplar 108 7

8 . Içindekiler indekiler indekiler BÖLÜM 5 Mustafa Aydın Toplumsal Yapı ve Kurumlar 1. Toplumsal Yapı Yapı Kavramının Özellikleri Toplumsal Kurumlar Kurumların İşlevleri ve Türleri Temel Toplumsal Kurumlar Aile Kurumu Ekonomi Kurumu Din Kurumu Siyaset Kurumu Eğitim Kurumu Boş Zamanları Değerlendirme Kurumu 130 BÖLÜM 6 Toplumsal Tabakalaşma ve Toplumsal Hareketlilik Ahmet Zeki Ünal 1. Toplumsal Tabakalaşma Sistemleri Kölelik Sistemi Kast Sistemi Zümre Sistemi Toplumsal Sınıf Sistemi Sosyal Teori Penceresinden Toplumsal Tabakalaşmaya Bakmak Klasik Tabakalaşma Kuramları Karl Marx ve Sınıflar Toplumsal Sınıf Sınıf Bilinci, Sınıf Dayanışması ve Sınıf Çatışması Weber ve Statü Grupları Ekonomik Durum ve Sınıf Statü ve Statü Grupları Siyasal Konum ve Partiler Günümüzün Tabakalaşma Kuramları İşlevselci Tabakalaşma Kuramı Pitirim Sorokin: Ekonomik Statülerin Eşitsizliği Ralf Dahrendorf: Çatışmanın İşlevi Alain Touraine: Yeni Toplumsal Hareketler Pierre Bourdieu: Kültürel Sermaye Günümüzde Tabakalaşma Düzeni: Sınıf Ayrılıkları Üst/Egemen Sınıf(lar) Orta/Ara Sınıf(lar) Alt/Bağımlı Sınıf(lar) Sınıf-altı ya da Aşağı Sınıf(lar) Toplumsal Hareketlilik 163 8

9 BÖLÜM 7 Toplumsal Statü ve Toplumsal Rol BÖLÜM 9 Toplumsal Cinsiyet İhsan Çapcıoğlu 1. Toplumsal Statü Statünün Kökeni Statü Ölçütleri Grup Statüsü, Statü Seti ve Anahtar Statü Statü Aktarımı Toplumsal Rol Rol Beklentileri Rol Çatışması, Rol Gerilimi ve Rollerarası Pekiştirme Rol Sınıflamaları Temel Rol ve Anahtar Rol 183 BÖLÜM 8 Hayati Beşirli Toplumsallaşma 1. Toplumsallaşmanın Tanımı Toplumsallaşmanın İşlevleri Toplumsallaşmanın Toplumsal Değerlerin Kazanımı, Rollerin Öğrenilmesi İşlevi Toplumsallaşmanın Kültürel Aktarım İşlevi Toplumsallaşmanın Toplumsal Kontrol ve Denge Sağlayıcı İşlevi Toplumsallaşma ve Kişilik Toplumsallaşma Ajanları Aile ve Akrabalık Grupları Akran Grupları Eğitim Sistemi ve Okul Dini Kuruluşlar Askerlik, Kışla Kitle İletişim Araçları İş ve Meslek İlişkileri Politik Sistemler 207 Suna Başak 1. Cinsiyet (Sex) ve Toplumsal Cinsiyet (Gender) Toplumsal Cinsiyet Farklılıklarına İlişkin Açıklamalar Doğacı/Özcü/Biyolojik Görüş: Farklılıklar Doğal mı? Toplumsal Cinsiyetin Toplumsallaşması Cinsiyetin ve Toplumsal Cinsiyetin Toplumsal İnşası Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğiyle İlgili Farklı Yaklaşımlar Toplumsal Cinsiyetin Kuramsal Analizi Yapısal İşlevselci Kuram Sembolik Etkileşimci Kuram Çatışmacı Kuram Feminist Yaklaşım Liberal Feminizm Sosyalist Feminizm Radikal Feminizm Postmodern Feminizm Toplumsal Cinsiyet Tabakalaşması ve Toplumsal Hareketlilik Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği ve Cam Tavanlar Beşeri ve Sosyal Sermaye Kuramlarında Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Geliştirilmesi 239 Sonuç: Toplumsal Cinsiyet ve Küreselleşme 241 9

10 . Içindekiler indekiler indekiler BÖLÜM 10 Sevgi Çoban Suç, Sapma ve Toplumsal Kontrol 1. Sapma Sapma ve Suç İlişkisi Suç Tanımları Suç Türleri Sapma ve Suça İlişkin Teorik Açıklamalar Marx ve Kapitalist Toplum Gerilim Teorisi Alt Kültür ve Öğrenme Teorileri Sosyal Ekoloji Teorileri Sembolik Etkileşimcilik ve Etiketleme Teorileri Toplumsal Kontrol Teorileri Rasyonel Seçim Teorisi Toplumsal Cinsiyet ve Suç Teorileri Toplumsal Kontrol Toplumsal Kontrol Mekanizmaları 263 BÖLÜM 11 Toplumsal Değişme İhsan Çapcıoğlu - Hayati Beşirli 1. Toplumsal Değişme Toplumsal Değişmeyi Etkileyen Faktörler Kültürel Faktör Kültürün Ortaya Koyduğu İnsan Tipi Kültürel Yayılma Demografik Faktör Bilimsel İlerleme ve Farklılaşan Fikirler Fiziki Çevre/Doğa Faktörü Yasal Düzenlemeler 285 BÖLÜM 12 Modernleşme İhsan Çapcıoğlu 1. Modernleşme Nedir? Modernleşmenin Öncülü: Rasyonelleşme Modernleşmenin Baskın Rengi : Bireycilik Modernleşme Kuramı Modernleşmeye Farklı Kuramsal Yaklaşımlar Modernleşme Kuramında Kitle İletişim Araçlarının Rolü Modernleşme Kuramının Entellektüel Kökleri Modernleşme Kuramının Eleştirisi Çoklu Moderniteler Yaklaşımı 315 BÖLÜM 13 Küreselleşme Köksal Şahin 1.1. Küreselleşmenin Karakteristik Özellikleri Küreselleşmenin Tanımı Küreselleşmesinin Başlıca Dinamikleri Küreselleşmenin Farklı Boyutları Ekonomik Küreselleşme Kültürel Küreselleşme Siyasi Küreselleşme Hukuki Küreselleşme Küreselleşmeye Yönelik Başlıca Yaklaşımlar Radikal (Aşırı Küreselleşmeci) Yaklaşım Şüpheci (Gelenekçi) Yaklaşım Dönüşümcü Yaklaşım Yaşanan Tartışmalar

11 BÖLÜM 14 Sosyolojik Kuramlar BÖLÜM 15 Türkiye de Sosyoloji Mine Gözübüyük Tamer 1. Kuram Nedir? Temel Kuramsal Yaklaşımlar Yapısal-İşlevselci Yaklaşım Emile Durkheim ın Toplum Kuramı Talcott Parsons un Toplum Kuramı Toplumsal Çatışma Yaklaşımı Karl Marx ın Toplum Kuramı Sembolik Etkileşimcilik Yaklaşımı Max Weber in ( ) Katkısı George Herbert Mead in Toplumsal Benlik Kuramı 383 Mehmet Cem Şahin 1. Sosyolojinin Türkiye ye Girişi Erken Dönem Türk Sosyolojisinin Genel Karakteristiği Türk Sosyolojisinde 1950 lı Yıllara Kadar Etkili Olmuş Ekoller ve İsimler Döneminde Türkiye de Sosyoloji Dönemi Türk Sosyolojisi lerden Günümüze Türk Sosyolojisinin Genel Eğilimleri 416 Dizin

12 ditörler ve yaza Editörler ve yazarlar ditörler ve yazar Ahmet Zeki Ünal Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji bölümünde sosyoloji doçentidir. Ünal, 1964 te Ankara da doğdu. Lisans eğitimini Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Fransız Dili ve Edebiyatı bölümünde 1989 ta bitirdi. Bir süre yayıncılık ve çeviri işiyle uğraştıktan sonra 1993 te Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesinde araştırma görevlisi olarak göreve başladı. Yüksek lisans derecesini Yüzüncü Yıl Üniversitesinde Din Sosyolojisi alanında 1997 de; doktora derecesini ise Hacettepe Üniversitesi, Sosyoloji bölümünden 2004 te aldı da Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi Sosyoloji bölümüne öğretim üyesi olarak atandı dan beri Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji bölümünde çalışan Ünal, 2012 de doçent oldu. Evli ve üç çocuk babasıdır. Erdal Aksoy Gazi Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümünde sosyoloji yardımcı doçentidir. Aksoy, 1971 yılında Kayseri de doğdu. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümünden 1992 yılında mezun 12 oldu. Yüksek lisans çalışmasını 1996 yılında, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalında Sosyolojik Açıdan Aile Kurumunun Çocuktaki Şahsiyet Gelişimine Etkisi adlı teziyle tamamladı yılında, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalında Yörük ve Türkmenlerin Sosyo-Kültürel Yapısı (Kırıkkale Karakeçili Aşireti Örneği) adlı teziyle ise doktora çalışmasını tamamladı yılları arasında Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümünde görev yaptı. Halen Gazi Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümünde görev yapmakta olup, evli ve iki çocuk babasıdır. Hayati Beşirli Gazi Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji bölümünde sosyoloji profesörüdür yılında Samsun- Terme de doğdu. İlk ve orta öğrenimini Terme de tamamladı. Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü nde Lisans eğitimini, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anabilim dalında yüksek lisans ve doktora eğitimini tamamladı. 03 Mart 2008 tarihinde Üniversitelerarası kuruldan Sosyoloji Doçenti unvanını alan Beşirli, 2013 yılında

13 rlar profesör oldu. Halen Gazi Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümünde akademik faaliyetlerini yürütmekte olan Beşirli nin, Türkiye de yüksek öğrenim gören yabancı uyruklu öğrenciler ve kültür sosyolojisi alanında yayımlanmış eserleri ve bildirileri bulunmaktadır. İhsan Çapcıoğlu Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi nde din sosyolojisi doçentidir. Çapcıoğlu, Kastamonu da doğdu yılında Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesinden mezun oldu yılında Sosyal Değişme Sürecinde Din ve Kadının Toplumsal Konumu -Kastamonu Örneği- başlıklı teziyle yüksek lisansını; 2008 yılında, Sosyo-Politik Tutumlar ve Dindarlık İlişkisi İlahiyat Fakülteleri Örneğibaşlıklı teziyle ise doktorasını tamamladı. Alanıyla ilgili kitapları, kitap bölümleri, uluslararası ve ulusal makale ve bildirileri bulunan Çapcıoğlu nun; telif, tercüme ve edisyon türünde yayınlanmış çalışmalarından bazıları şunlardır: Din Sosyolojisine Giriş, 3. Baskı, Ankara 2006; Din Sosyolojisi: Klasik ve Çağdaş Yaklaşımlar I, 2. Baskı, Konya 2006; Küreselleşme, Ulus-Devlet ve Din, Ankara 2007; Sosyolojinin Temel Kavramları, 2. Baskı, Ankara 2008; Din Sosyolojisine Giriş: Klasik ve Çağdaş Kuramlar, Ankara 2011; Modernleşen Türkiye de Din ve Toplum, Ankara 2011; Küreselleşme, Kültür ve Din, Ankara 2011; Din Sosyolojisi: Kuram ve Yöntem, Ankara 2012; Din Sosyolojisi: Yaşadığımız Dünya, Ankara 2012; Din Sosyolojisi: Çağdaş Gelişmeler, Ankara, 2012; Ana Başlıklarıyla Din Sosyolojisi, 4. Baskı, Ankara 2013; Din Sosyolojisi El Kitabı, 2. Baskı, Ankara Kamil Kaya Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü nde sosyoloji profesörüdür. Kaya, 1956 yılında Kastamonu nun Taşköprü ilçesinde doğdu. İlk ve Ortaokulu Taşköprü de; Liseyi Ankara da bitirdi yılında Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesinden mezun oldu yılında Farabi de Bilgi Problemi adlı teziyle Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde yüksek lisansını tamamladı yılında İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde Sosyolojik Açıdan Türkiye de Din-Devlet İlişkileri ve Diyanet İşleri Başkanlığı adlı teziyle Doktor unvanını aldı yılları arasında Diyanet İşleri Başkanlığı personeli olarak çalıştı yılında Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyoloji Bölümüne Yardımcı Doçent olarak atandı ve üniversiteye intisap etti yılında Sosyoloji Bilim Alanında Üniversite Doçenti oldu yılında Profesör oldu. Kaya nın yayınlanmış yedi kitabı; ulusal ve uluslararası hakemli dergilerde yayınlanmış makaleleri bulunmaktadır. Ayrıca, ulusal ve uluslararası bilimsel toplantılarda sunulmuş bildirileri vardır. Yönetiminde on adet yüksek lisans tezi tamamlanmıştır. Ulusal kuruluşlarca desteklenen çeşitli projelerde yönetici, yürütücü ve eğitmen olarak görev yapmıştır. Üniversitenin çeşitli organlarında yönetim kurulu ve kurul üyelikleri, bölüm başkanlığı, bölüm başkan yardımcılığı ve anabilim dalı başkanlığı gibi idari görevlerde bulunan Kaya, halen Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü Başkanlığı görevini yürütmektedir. Köksal Şahin Sakarya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi bölümünde yardımcı doçenttir. Şahin, 1972 yılında Tokat-Reşadiye de doğdu. İlk ve orta öğrenimini Sakarya da tamamladı. Gazi Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Kamu Yönetimi Bölümü nde Lisans eğitimini, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim dalında yüksek lisans ve doktora eğitimini tamamladı. Halen yurt içi ve yurt dışında çeşitli bilimsel platformda akademik faaliyetlerini yürütmektedir. Şahin in siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler alanlarında yayımlanmış birçok eseri ve bildirisi bulunmaktadır. Mehmet Cem Şahin Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi nde din sosyolojisi doçentidir. Mehmet Cem Şahin, 1999 yılında Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji 13

14 ditörler ve yaza Editörler ve yazarlar ditörler ve yazar Bölümünden mezun olmuştur yılında Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü Eğitim Programları ve Öğretim Ana Bilim Dalına Araştırma Görevlisi olarak atanan Şahin, Yüksek lisans öğrenimini 2002 yılında Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitimin Sosyal ve Tarihi Temelleri Ana Bilim Dalında, Laik Eğitim Uygulamaları Açısından Cumhuriyet Dönemi Türk Eğitimi ( ) başlıklı teziyle tamamlamış, Doktora öğrenimini ise 2008 yılında, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri (Din Sosyolojisi) Ana Bilim Dalında İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Popüler Kültür Unsurlarına İlişkin Yaklaşımları Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma başlıklı teziyle tamamlamıştır yılında Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Eğitimi Bölümüne Yrd. Doç. Dr. olarak atanan Şahin in kadrosu, 2012 yılında Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Eğitimi Bölümüne aktarılmıştır yılında Doçent unvanı alan Şahin, halen aynı bölümde, bölüm başkanlığı görevini yürütmektedir. Alanıyla ilgili yurtiçi ve yurt dışında yayımlanmış pek çok araştırması bulunan Mehmet Cem Şahin, iyi derecede İngilizce bilmektedir. Mine Gözübüyük Tamer Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyoloji Bölümünde sosyoloji yardımcı doçentidir. Gözübüyük, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi ve Bilkent Üniversitesi Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi bölümünden mezun olmuştur yılında, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi nde Türkiye de Demokrasi ve Hoşgörü Kültür ve Eğitiminin Yaygınlaştırılmasında Sivil Toplum Kuruluşları nın Katkısı başlıklı çalışma ile yüksek lisansını, 2009 yılında Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji bölümünde ise Türkiye nin AB ye Adaylık Sürecinde Sivil Toplum Kuruluşlarının Rolü konulu tez çalışması ile doktora çalışmasını tamamlamıştır. Başlıca akademik ilgi alanı, eğitim ve siyaset sosyolojisidir. Evli ve bir çocuk annesidir. 14 Mustafa Aydın Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümünde sosyoloji profesörüdür. Aydın, 1950 Konya- Hadim de doğdu. İlk ve Orta öğretimden sonra 1974 yılında Konya Yüksek İslam Enstitüsü nden mezun oldu. İki yıl basın faaliyeti ve beş yıl lise öğretmenliği yaptıktan sonra 1985 yılında üniversiteye geçti. O tarihten bu yana Selçuk Üniversitesi Sosyoloji Bölümünde öğretim üyesi olarak çalışmakta ve Bölüm Başkanlığı görevini yürütmektedir. Aydın, yüksek lisans ve doktorasını Din Sosyolojisi alanında yaptı. Sosyoloji Anabilim dalında, 2005 yılında Doçent, 2010 yılında Profesör oldu. Sosyolojide bilgi, inanç ve değer sorunlarını kapsayan Kognitif Sosyoloji alanında çalışmaktadır. Bu çerçevede yer alan Bilgi, Değer, Din ve Kültür Sosyolojisi konularında dersler vermekte ve araştırmalar yapmaktadır. Söz konusu alanla ilgili: İslâm ın Tarih Sosyolojisi, Kurumlar sosyolojisi, Siyasetin sosyolojisi, Bilgi Sosyolojisi, Moderniteye Dışarıdan Bakmak, Güncel Kültürde Temel Kavramlar, Gençliğin Sosyal ve Dini Değerleri, Kur ani Kavramlar adlarıyla basılmış kitapları, derlemeleri, yine belirtilen alanlarda ve değişik dergilerde yayınlanmış pek çok makalesi bulunmaktadır. Mustafa Aydın, Lisans ve lisansüstü doğrudan akademik faaliyetlerinin yanında editörlük yapmakta, bazı araştırma projelerinde yer almakta, bilimsel toplantılara katılmakta ve organize görevleri yerine getirmektedir. Sevgi Çoban Hacettepe Üniversitesi Sosyoloji Bölümü nde sosyoloji doktorudur. Çoban, 1981 yılında Ankara da doğdu. İlköğretim ve lise öğrenimini Ankara da tamamladı yılında Hacettepe Üniversitesi Sosyoloji Bölümü nden mezun oldu. Aynı yıl bu bölümde başladığı yüksek lisans programını Ankara da kadın yoksulluğu konulu teziyle 2006 yılında; doktora programını ise 2012 yılında çocuk suçluluğu konulu teziyle tamamladı. Sevgi Çoban, 2006 yılından bu yana Hacettepe Üniversitesi Sosyoloji Bölümü nde çalışmaktadır.

15 rlar Suna Başak Gazi Üniversitesi İİB Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümünde sosyoloji profesörüdür. Başak, Sosyokültürel Değişme alanındaki yüksek lisans tezini 1987, Toplumsal Tabakalaşma alanındaki doktora tezini ise 1994 yılında Hacettepe Üniversitesi, Sosyoloji Bölümü nde tamamlamıştır. Kültür Olgusu Analizleri ve Üç Tarz-ı Siyaset kitabının yanı sıra, Bilig, Türk Dünyası ve Sosyal Bilimler Dergisi, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, KÖK Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, Kamuda Sosyal Politika Dergisi, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi ve Üçüncü Sektör gibi akademik dergilerde pek çok makalesi yayınlanmıştır. Ayrıca farklı kitaplarda; Üniversite Problemi, Modernleşme, Türkiye de Sosyoloji, Beşeri ve Sosyal Sermaye, Toplumsal Cinsiyet, Osmanlı Tabakalaşma Sistemi ve Türk sosyologları gibi konularda kitap bölümleri yazmıştır. Uluslararası ve ulusal kongrelerde sunulmuş ve basılmış tebliğleri bulunan Başak, Başbakanlık Aile Araştırması Kurumu nun desteklediği Metropolde Kariyer Meslekleri ve Aile Yapısı Temelinde Yaşama Tarzları adlı projede, Gazi Üniversitesi nin desteklediği Gazi Üniversitesi Gençliği ile Türk Üniversite Gençliğinin Sosyo-kültürel Profili adlı projelerde görev almıştır. Başak ın yürütücülüğünü yaptığı Kamu, Özel ve Gönüllü Kuruluş Örneklerinde Farklı Tabakalardan Çalışan Kadınların Sosyal Sermayeleri başlıklı proje TÜBİTAK tarafından desteklenmiştir. Suna Başak, Maliye Meslek Yüksekokulu Müdürü ve Anka Kadın Araştırma Merkezi Başkanıdır. Şeref Uluocak Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi nde sosyoloji doçentidir. Şeref Uluocak, 1995 yılında Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümünden mezun olmuştur yılları arasında Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü nde Araştırma görevlisi olarak görev almış, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü nde 1999 yılında Doğa Bilimleri-Kültür Bilimleri Ayrımında Sosyolojik Açıdan Kuramlaştırma Sürecinin Tartışılması başlıklı çalışması ile Yüksek Lisansını; 2005 yılında ise Sosyo- Bilişsel ve Politik İletişim Süreçleri Açısından Bir Söylem Evreni Olarak Küreselleşme ve Kollektif Bir Aidiyet Biçimi Olarak Ulusal Kimlikler Üzerine Eleştirel Bir Söylem Analizi başlıklı çalışması ile Doktorasını tamamlamıştır yılında Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü ne Yardımcı Doçent olarak atanmış, aynı bölümde bölüm başkanlığı görevlerinde bulunmuş ( /2012- devam etmektedir), 2012 yılı Aralık ayında doçentliğini almıştır. Alanıyla ilgili yurtiçi ve yurt dışında yayımlanmış pek çok çalışması bulunmaktadır. Zeki Arslantürk Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi nde din sosyolojisi profesörüdür. Arslantürk, Türk Sosyoloji Tarihinde Naima nın Yeri ve Osmanlı Devleti nin Çöküş Sebepleri adlı araştırmayla doktor ünvanı aldı. Arslantürk ün yayınlanmış makale ve bildirileri yanında; sosyoloji, din sosyolojisi ve metodoloji konularındaki eserlerinden bazıları şunlardır: Naima ya Göre Osmanlı Devleti nin Çöküş Sebepleri, Ankara, 1989; Sosyolojiye Giriş, Bolu, 1992; Trabzon Üzerine Sosyal Araştırmalar, Bolu, 1993; Kutsalın Dönüşü ve Yeni Toplum Arayışları, İstanbul, 1998; Sosyoloji: Kavramlar, Kurumlar, Süreçler, Teoriler, İstanbul,

16 16