SAĞLAM ÇOCUKLARIN DÜZENLİ TAKİPLERİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "SAĞLAM ÇOCUKLARIN DÜZENLİ TAKİPLERİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER"

Transkript

1 T.C. Sağlık Bakanlığı Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Uz. Dr. Sami Hatipoğlu Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Kliniği Şefi ve Aile Hekimliği Koordinatörü SAĞLAM ÇOCUKLARIN DÜZENLİ TAKİPLERİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER (Uzmanlık Tezi) Dr. Mehmet Nizamoğlu İstanbul

2 TEŞEKKÜR Hastanemizde güvenli ve huzurlu çalışma ortamı hazırlayan çok değerli başhekimimiz Sn. Dr. Zafer Çukurova ya sonsuz saygı ve teşekkürlerimi sunarım. Uzmanlık eğitimim boyunca yardımlarını esirgemeyen, tez çalışmamda bilgi ve tecrübelerinden yararlandığım çok değerli hocam Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Kliniği Şefi ve Aile Hekimliği Koordinatörü Uz. Dr. Sami Hatipoğlu na, sonsuz saygı ve teşekkürlerimi sunarım. Eğitimim süresince bana emeği geçen Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği Şefleri Sn. Doç. Dr. Kadir Savan a, Sn. Doç. Dr. Can Tüfekçi ye, Genel Cerrahi Klinik Şefi Sn. Prof. Dr. Erşan Aygün e, Dahiliye Klinik Şefi Sn. Doç. Dr. Mesut Başak a, Dahiliye Klinik Şef Yardımcısı Sn. Uz. Dr. Zeynep Öner Özcan a, Haseki Hastanesi Dahiliye Klinik Şefi Sn. Doç. Dr. Baki Kumbasar a, Haydarpaşa Numune Hastanesi Psikiyatri Kliniği Şefi Sn. Uz. Dr. Mecit Çalışkan a sonsuz saygı ve teşekkürlerimi sunarım. Asistanlığım boyunca birlikte çalışma olanağı bulduğum tüm uzman ve asistan arkadaşlarıma teşekkür ederim. Eşime yardım ve desteği için, sevgili kızıma ve aileme yanımda oldukları için sonsuz teşekkür ederim. Dr. Mehmet Nizamoğlu 2

3 KISALTMALAR DSÖ: Dünya Sağlık Örgütü/ World Health Organization (WHO) UNICEF: Birleşmiş Milletler Çocuk Fonu / The United Nations Children s Fund BCG: Tüberküloz Aşısı PPD: Tüberküloz Demi Testi DBT: Difteri, Boğmaca, Tetanos DBaT: Difteri, Aseluler Boğmaca, Tetanos KKK: Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak RDS: Respiratuar Distres Sendromu AOM: Akut Otitis Media SDS: Standart Sapma Skoru 3

4 İÇİNDEKİLER SAYFA 1. GİRİŞ VE AMAÇ GENEL BİLGİLER SAĞLAM ÇOCUK İZLEME İLKELERİ HASTALIKLARIN ÖNLENMESİ HASTALIKLARIN ERKEN TANI VE TEDAVİSİ ÇOCUĞUN SAĞLIKLI YETİŞMESİ KONUSUNDA AİLEYE DESTEK BAKIMININ SÜREKLİ OLMASININ SAĞLANMASI İZLEM SIKLIĞI VE SÜRESİ ÇOCUK SAĞLIĞI İZLEME BASAMAKLARI GÖRÜŞME VE ÖYKÜ ALMA GÖZLEM FİZİK MUAYENE DEĞERLENDİRME TARAMALAR AŞILAMA DANIŞMANLIK VE SAĞLIK EĞİTİMİ ANNENİN SORULARI VE ÖZETLEME RANDEVU BELİRLEME ÖLÇÜMLER

5 2.4.1.ÖLÇÜMLER İÇİN GEREKLİ OLAN AYGITLAR BÜYÜME EĞRİLERİ BÜYÜMENİN İZLENMESİNİ SAĞLAYAN PARAMETRELER SAĞLIKLI ÇOCUĞUN BÜYÜME STANDARTLARI BOY VE AĞIRLIK FORMÜLLERİ BESLENME DAVRANIŞININ GELİŞİMİ AŞI UYGULAMALARI ANTİJENLER AŞILAR ÇOCUĞUN KORUNMASI ÇOCUK İSTİSMARINI ÖNLEME ÇALIŞMALARI YÖNTEM VE GEREÇLER BULGULAR TARTIŞMA SONUÇ ÖZET KAYNAKLAR EKLER... 5

6 1. GİRİŞ VE AMAÇ Her çocuğun büyüme ve gelişme açısından kendi potansiyelini kazanmasına, olgun bir erişkin olmasına yardım etmek Çocuk Hekimliğinin belli başlı amaçlardan biridir. Bunu başarmanın en önemli yollardan biri normal büyüme ve gelişme açısından her çocuğu belirli aralıklarla izlenmesi olmalıdır. (1) Çocuk hastalıklarını sadece tedaviye yönelik sağlık hizmetleri ile önlemek mümkün olmamaktadır. Son yıllarda dünyada, çocuklara yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ağırlık kazanmaktadır. Bu koruyucu sağlık hizmeti antenatal dönemden başlayarak çocuk yaş dönemi sonu sayılan 18 yaşına kadar sürer. Düzenli gebelik bakımı, genetik danışma, doğumun en uygun koşullar altında gerçekleştirilmesi, yeni doğan bakımı, tarama testleri, anne sütüyle beslenmenin sağlanması, uygun ek gıdalara zamanında geçilmesi, aşılama ve çocuklarda psikomotor gelişimin değerlendirilmesi koruyucu hizmetler arasında sıralamak mümkündür. Koruyucu sağlık hizmetleri annelerin bilinçlendirilmesi ve çocukların eğitilmesini de kapsamaktadır. (2,3,4,5) Çocuk sağlığı izlenimiyle: Çocuk ölümleri azalır, Hastalık ve sakatlıklar önlenir, Çocukların genetik olarak sahip olduğu büyüme ve gelişme potansiyeline ulaşmaları, onların daha uzun sağlıklı, güçlü ve üretken yaşamaları sağlanır, Çocuk sağlığı düzeyi gelişir ve yükselir. (6) 6

7 Türkiye de nüfusunun % 38'ini 0-18 yaş grubu çocuklar oluşturmaktadır. Ülkemizin 5 yaş altı ve 0-1 yaş ölüm hızları hala yüksek seviyelerdedir verileri ile ölüm hızları 5 yaşın altında binde 37, 1 yaşın altında ise binde 29 dur.(7) Yeni doğan mortalite nedenleri arasında başta doğuma bağlı hipoksi olmak üzere perinatal nedenler, çok düşük doğum tartılı bebek [<1.500gr], RDS, intraventrikuler hemoraji, periventrikuler hemoraji ve enfeksiyonlar sayılabilir. 0-6 yaş arasındaki çocukların yetersiz beslenme ve enfeksiyonlardan dolayı ciddi hastalıklar geçirdiği çeşitli araştırmalar ile tespit edilmiştir. Koruyucu sağlık hizmetleri ile büyük ölçüde önlenebilen pnömoni ve ishal gibi hastalıklar günümüzde hala çocukların önemli ölçüde mortalite ve morbidite nedenleri arasında sıralamak mümkündür. (5) Bebeklerin sağlıklı beslenmesinde en önemli faktörün emzirme olduğu, anne sütünün bebeğin yaşamının ilk aylarında duyduğu tüm besinleri içerdiği tartışılmaz bir gerçektir. Anne sütü ile beslenenlerde gastroenterit, AOM, fungal, viral, bakteriyel enfeksiyon riski, hastaneye başvuru, alerjik hastalıklar azalır, solunum yolu enfeksiyonları, menenjit, gram negatif sepsis, ani ölüm daha az, ilk bir yıla kadar morbidite daha düşük olmaktadır.(8,9) Çocuk ölümlerinin azaltılması yalnız sağlık hizmetlerinin değil, toplumun eğitim düzeyinin yükseltilmesine bağlıdır. Örneğin: Anne ve / veya babası okur-yazar olan çocukların ölme olasılıkları daha azdır. Yirmi yaşından genç anne olanların bebeklerinin ölme olasılıkları daha yüksektir. Halbuki ülkemizde yaşları olan kadınların %6 sı çocuk 7

8 sahibi, %2 si gebedir. Kadınların gebelikleri sırasında yeterli bakım almışlarsa ve doğumları sağlıklı ortamda eğitilmiş kişilerce yaptırılmışsa, bebeklerin ölme olasılığı daha düşüktür. Halbuki ülkemizde kırsal kesimlerdekilerin 1/3 doğum öncesi bakım alamamaktadır. Ülkemizdeki çocukların neredeyse yarısı (%46) tam olarak aşılanmamıştır; %3 üne hiç aşı yapılmamıştır. (7,10) Çocuk Sağlığı İzlenimin Amaçları: Rutin bağışıklama ve aile eğitimi (beslenme ve kazaların önlenmesi, sanitasyon gibi) yoluyla hastalıkların önlenmesi, Öykü, fizik muayene ve tarama yöntemleriyle erken tanı konması, Hastaların erken dönemde tedavisi, Çocuğun optimal büyümesi, motor, duygusal ve entelektüel gelişmesini engelleyecek sorunların fark edilerek önlenmeye çalışılması, Bütün bunların sağlanabilmesi için aileye yol gösterilmesi (sağlık eğitimi) olarak özetlenebilir. (6) Koruyucu sağlık hizmetlerinin başarılı olmasındaki en önemli faktörlerinden biri de aile ile hekim arasındaki verimli bir iletişiminin sağlanmasıdır. Başta anne olmak üzere tüm aile fertlerinin çocuk sağlığı konusunda eğitilmesi ile çocukların sağlık birimlerine düzenli bakım için getirilmesine önemli ölçüde yardımcı olacaktır. Çocukların periyodik 8

9 olarak izlenmesi ve kayıtlarının düzenli tutulmasıyla hastalığa neden olan etkenlerin ortadan kaldırılması sağlanabilecektir. Sağlık ünitelerine çocukların düzenli bir şekilde gelmesi için sunulan sağlık hizmetlerinin aile için kolay ulaşılabilir, kabul edilebilir ucuzluk ve kalitede olması gerekir. Bu hizmetlerinin verimli bir şekilde sunulabilmesi yine büyük ölçüde aile eğitimi ile sağlanacaktır. Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Sağlam Çocuk Polikliniği ne yılları arasında kaydı yapılarak izlenen çocuklarda düzenli takibe etki eden faktörleri araştırmak amacıyla bir çalışma planlanmıştır. 9

10 2. GENEL BİLGİLER 2.1. Sağlam Çocuk İzleme İlkeleri Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları hizmetlerinin temelinde sağlam çocuk izlemi yatmaktadır. Bu sadece sağlıklı çocukların izlendiği bir hizmet olmayıp, tüm çocukların büyüme ve gelişmelerinin izlendiği, sağlıklı olup olmadıklarının takip edildiği rutin sağlam çocuk kontrolleridir. (11) Çocuklarda normal büyüme ve gelişmenin bilinmesi normal durumlarda sapmaların tanımlanması yoluyla hastalıkların belirlenmesi ve önlenmesi açısından gereklidir. Büyüme ve gelişme işlevi tümüyle ayrı olmamasına karşın, büyüme vücudun tümünün ya da ayrı bölgelerinin büyüklük olarak artışını, gelişme duygusal ve sosyal ortamlar tarafından etkilenmeleri de içeren işlevlerdeki değişmeleri tanımlamak için kullanılır. İnsan organizmasının gelişimi çok geniş, karmaşık bir konudur, ancak altta yatan hastalığın tanınması ve tedavisi için, çocuklara bakan herkesin normal büyüme ve gelişme örüntüsünü bilmesi önemlidir, anormal değişimler böylece tanınabilir. (1) Bir çocuğun fiziksel ve ruhsal sağlığını olumsuz etkileyen herhangi bir durum, çocuğun büyümesini ve gelişmesini durdurduğu için büyümenin düzenli olarak takip edilmesi gerekir. Başka bir deyişle büyümenin normal seyrinde devam etmesi en azından çocuğun sağlığını ciddi boyutta etkileyen bir sorunun olmadığını ifade eder. (12) Sağlam çocukların izlenmesindeki amaç; sağlık durumlarının devamının sağlanması, hastalık, sakatlık ve ölümlerin azaltılması ve önlenmesidir. 10

11 Hastalıkların Önlenmesi Büyüme-gelişmenin izlenmesi Yaşa uygun beslenmenin sağlanması Aşılama Sağlık eğitimi Hastalıkların erken tanı ve tedavisi Öykü Fizik muayene Taramalar Çocuğun sağlıklı yetişmesi konusunda aileye destek Sağlık eğitimi Çocuk yetiştirilmesi konusunda danışmanlık Aile planlaması konusunda danışmanlık Bakımın sürekli olmasının sağlanması(11) 2.2. İzlem Sıklığı ve Süresi Çocuk sağlığı izlemi prenatal dönemden başlar, adolesan dönemin sonuna kadar devam eder. Gebeliğin son trimestrinde ebeveyne sağlam çocuk kontrol programı, emzirme, beslenme, bebek bakımı konularında bilgi verilmelidir. Hekim, aile, hemşire ya da yardımcı sağlık personeli işbirliği içinde yürütülmeli, çocuk içinde bulunduğu fiziksel ve sosyal çevre ile birlikte değerlendirilmelidir. 11

12 Sağlam Çocuk İzleminin Sıklığı; 1) Bireysel ve ailevi sorunların olduğu dönemlerde, 2) Büyümenin hızlı olduğu dönemlerde 3) Aşıların yapıldığı dönemlerde daha sık aralıklarda olmak üzere bireye ve aileye göre düzenlenir. (14) Sağlam çocuk izlemi için önerilen standart programlar vardır. Doğumdan sonra ilk 24 saat içinde, taburcu olurken, günlerde, ilk 6 ay içinde her ay, 6 ay ile 2 yaş arası üç ayda bir, 2 6 yaşlar arası altı ayda bir, 6 yaştan sonra yılda bir izlem önerilmektedir Çocuk Sağlığı İzlem Basamakları 1. Görüşme ve öykü 2. Aile, çevre, çocuk ilişkisi gözlemi 3. Fizik muayene 4. Gelişimin değerlendirilmesi 5. Taramalar 6. Aşı 7. Sağlık eğitimi ve danışmanlık 8. Annenin soruları ve özetleme 9. Randevu belirleme (11) 12

13 Görüşme ve Öykü Alma İlk görüşmede prenatal, natal ve soygeçmişi ile ilgili öykü ayrıntılı olarak alınmalı ve her kontrolde güncellenmelidir, böylece çocukla ilgili gelişmeleri düzenli olarak takip edilmiş olur. Gülümsediği, döndüğü, oturduğu, ayağa kalktığı, konuştuğu tarihler gelişim öyküsünün temelini oluşturmaktadır. Ayrıca tuvalet eğitimi, boy ve kilo artışındaki tarihler, takiplerde büyük önem taşımaktadır. (13) Güncel şikayetleri, beslenme, aşı, aşı yan etkileri, çevre, gelişim basamakları, ev ortamı gibi çocuğun sağlığını yakından ilgilendiren konularda görüşülmelidir. Bu görüşmeler çocuğun yaşına, sağlık durumuna, taşıdığı risk faktörüne ve çocuğun fiziksel, sosyo-kültürel çevresine uygun olarak düzenlenmelidir. (11) Gözlem Çocuğun, anne, baba ya da çocuğa bakan kişi ve çevre ile ilişkileri gözlenmelidir. İlk aylarda emzirme gözlenmeli, biberon ve emzik kullanımı, kundaklama gibi yanlış uygulamalar önlenmelidir. Ayrıca çocuk ihmali ya da istismarını işaret eden bulgulara (bakımsız bebek, ilgisiz anne, annenin veya bakıcının bebeğe sert tavırları, vs) dikkat edilmelidir. (11) Sağlam çocuk izleminde, çocuğun doğal gelişimine bağlı öngörülen davranışlarla ilgili olarak da aileler yönlendirilmelidir. (14) 13

14 Fizik Muayene Sağlam çocuğun fizik muayenesi eksiksiz olmalı, şikayeti olup olmadığına bakılmaksızın tam bir fizik muayene yapılmalıdır. Her kontrolde boy, ağırlık ve en az iki yaşına kadar baş çevresi saptanarak büyüme parametreleri izlenmeli ve büyümenin değerlendirilmesi aile ile paylaşılmalıdır. 1 yaşından başlanarak kan basıncı da ölçülmelidir. Fizik muayene çoğu hastalığın (konjenital anomaliler, büyüme gelişme geriliği, gelişimsel kalça displazisi, kalp anomalileri, inmemiş testis, umbilikal ya da inguinal herni, vs. tarama yöntemidir. (11) Değerlendirme Öykü ve fizik muayene sonrası çocuğun sağlığı, fiziksel ve nöromotor gelişimi ve psiko-sosyal sağlığı değerlendirilmelidir. Bu değerlendirmeler ışığında tarama testleri ve bağışıklama planlanmalıdır. (11) Taramalar Çocuk sağlığı izleminde öykü, gözlem, fizik muayene ile pek çok hastalık erken dönemde tespit edilebilmektedir. Farklı yaşlarda önceden belirlenmiş standartlara uygun olarak düzenli tarama testleri yapılır. Testlerin anormal sonuç oranının en yüksek olabileceği dönemlerde yapılmasına dikkat edilir. Amerikan Pediatri Akademisi tarafından geliştirilen standartlara uygun olarak rutin kan tahlilleriyle hemoglobin, hematokrit değerleri saptanır, idrar tahlili yapılır, tüberkülin testi uygulaması, görme ve işitme değerlendirmesi, mutlaka ilk 5 yıl içinde yapılmalıdır. Aile öyküsü, etnik köken, sosyoekonomik özellikler, coğrafi koşullar göz önünde tutularak ek bazı taramalar da yapılabilir. (11) 14

15 a. Hipotiroidi Ve Fenilketonüri Taramaları: Hipotiroidi ülkemizde 1:3000 sıklıkta görülen, erken tanı ve tedavinin son derece önemli olduğu, tedavi edilmediği taktirde ağır büyüme-gelişme geriliği ve mental retardasyon ile sonuçlanan bir hastalıktır. İlk 24 saat içinde yalancı pozitiflik oranı yüksek olduğundan, 5-7. günler arasında uygulanmalıdır. (11) Fenilketonüri ülkemizde 1:4500 sıklıkta görülmektedir. Fenil alanin hidroksilaz enzim eksikliği nedeni ile fenilalaninin tirozine dönüşememesi ve biriken fenilalaninin neden olduğu bir hastalık tablosudur. Erken dönemde tanı ve tedavinin olmadığı durumlarda ağır nöromotor ve mental retardasyonla seyretmektedir. Topuktan alınan bir damla kanda Guthrie'nin bakteriyel inhibisyon testi ile fenil alanin düzeyine bakılmak suretiyle taranmaktadır. Test ikinci. günde uygulanmalıdır. Bazı gelişmiş ülkelerde bu testlerin yanı sıra galaktozemi, hemoglobinopati, doğumsal adrenal hiperplazi, akçaağaç şurubu idrarı hastalığı, homosistinüri, biotinidaz eksikliği gibi tarama testleri uygulanmaktadır. (11) b. Gelişimsel Kalça Displazisi: Tüm yenidoğanlar gelişimsel kalça displazisi yönünden fizik muayene ile mutlaka taranmalıdır, fizik muayenenin deneyimli doktorlar tarafından yapılması güvenilirliği artırmaktadır (American Academy Of Pediatrics 2000). Yenidoğan döneminde gelişimsel kalça displazisi bulguları negatif olsa bile her ziyarette kalça muayenesi tekrarlanmalıdır. Yenidoğanda, gelişimsel kalça displazisi taramasında "Ortolani ve Barlow Testi" pozitifliği önemlidir. Bu testlerin pozitifliği durumunda mutlaka bir ortopediste gönderilmelidir. Şüpheli durumlarda ise iki hafta sonra tekrar kontrole çağırılmalı, şüphe 15

16 devam ediyorsa ortopediste yönlendirilmelidir. Sekiz ila on iki haftadan sonra kalça çevresindeki kasların kuvvetlenmesi ile bu testler önemini kaybetmekte ve bu dönemden sonra kalça abduksiyon kısıtlılığı en güvenilir belirti olmaktadır. Şüpheli durumlarda ortopediste yönlendirmenin yanı sıra 4. aydan önce kalça ultrasonografisi, 6. aydan sonra ise kalça radyografisi başvurulacak tanı yöntemlerindendir. Dört ila altıncı aylar arasında ise bu testlerin birbirine üstünlüğü gösterilememiştir. (15) c. Görme Taramaları: Görme ve işitme yollarının sağlam olması çocuğun gelişiminde büyük önem taşır. Görme taramalarının amacı; görmenin normal gelişimini engelleyecek risk faktörlerinin erken dönemde tanımlanması, yetersiz görmesi olan vakaların erken dönemde tanınmasıdır. Her ziyarette görme; gerek öykü, gerekse fizik muayene ile değerlendirilmelidir. Öykü ve fizik muayenenin yanı sıra farklı yaş gruplarında çeşitli tanı testlerinden yararlanılması önerilmektedir. Snellen ya da Allen tablolarıyla düzenli görme keskinliği muayenesi 3-4 yaşlarında başlatılmalıdır. Görme keskinliğinde azalma ya da iki göz arasında fark saptanan çocuklar değerlendirilmek üzere uzmana sevk edilmelidir. (16) d. İşitme taramaları: Ciddi iki taraflı işitme kaybı konuşma ve kognitif gelişimi olumsuz etkilemektedir. Amaç, işitme kaybının 3. aydan önce tanınmasıdır. Tedaviye 6. aydan önce başlanması durumunda dil gelişimi anlamlı ölçüde daha iyi olacaktır. Bu nedenle tüm bebekler işitme 16

17 yönünden taranmalı ve 3. aydan önce tanı kesinleşmelidir. Sağlıklı term bebeklerde %0.1 olan işitme kaybı, yoğun bakımda kalmış bebeklerde %2-4 oranında görülmektedir. (17) Tarama yöntemleri; öykü, fizik muayene ve belirli yaşlarda objektif laboratuar yöntemleridir. Yenidoğanda otoakustik emisyon veya uyarılmış beyin sapı potansiyelleri kullanılabilir. Ulusal bir işitme tarama programımız yoktur. Bazı ülkelerde riskli, bazılarında tüm bebekler yenidoğan döneminde işitsel beyin sapı yanıtı (ABR, auditory brainstem response) ya da otoakustik emisyon (OAE) gibi elektrofizyolojik girişimlerle taranmaktadır. Okul çağındaki çocuklarda işitme taramasında saf ton odyometresi kullanılabilir. Ülkemiz için en azından risk grubu bebeklerin öykü ve fizik muayene ile saptanması ve şüpheli durumlarda mutlaka objektif yöntemlerle taranması gerekmektedir. (11,17) e. Demir eksikliği anemisi: Miadında doğan bir bebeğin demir depolan 4-6 ay yeterli olduğundan, 6.aydan sonra demir eksikliği anemisi ortaya çıkar. Prematüre bebeklerde ise bu süre 2-3 aydır. Üç aydan uzun süre devam eden demir eksikliği anemisi gelişimsel sorunlara yol açar. Bu nedenle, demir eksikliği anemisi %10'un üzerinde olan ülkelerde miadında doğan ve anne sütü ile beslenen sağlıklı bebeklerde 6-12 ay arası Hb/Hct taraması önerilir. Demir eksikliği yönünden riskli bebeklerin aralıklı taranmaları önerilmektedir. Miadında doğan anne sütü alan, demirden fakir inek sütü ile beslenen tüm bebeklere 4. aydan itibaren demir profilaksisi uygulaması da, demir eksikliği anemisinin önlenmesinde etkili bir yöntemdir. Prematüre bebeklere demir profilaksisi 2. aydan itibaren uygulanmalıdır. (11) Sağlık Bakanlığı 2005 yılında ücretsiz demir profilaksisi başlatmıştır. 17

18 f. İdrar Yolu Enfeksiyonu: Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde kronik böbrek yetersizliğinin başlıca nedenlerinden biri olan idrar yolu enfeksiyonunun zamanında tanı ve tedavisi son derece önemlidir. Tarama 1yaşında,5 yaşında ve adolesan dönemde önerilmektedir. (11) g. Kan Basıncı: Kan basıncı, 1 yaşından itibaren yılda bir kez önerilmektedir. Kan basıncı ölçümü, çocuk oturur durumda iken uygun bir manşetle (manşetin yüksekliği üst kolun üçte ikisi kadar olmalı) yapılmalıdır. Kan basıncının üç ayrı kontrolde 95. persentil üzeri olması hipertansiyon tanısını koydurur. (11) h. Hiperlipidemi: Aterosklerotik değişiklikler çocukluk ve adolesan başlar. Soy geçmişinde koroner kalp hastalığı olanlarda, erişkin dönemlerinde kolesterol, lipit düzeylerinin daha yüksek olduğu görülmüştür. Erişkin hayatta koroner arter hastalığı riskini azaltmak için çocukluk dönemlerinden itibaren diyetin düzenlenmesi, aktivitenin artırılması, sigara içiminin engellenmesi alınan önlemler arasındadır. İki yaşından büyük her çocukta yıllık risk değerlendirilmesi, herhangi bir risk faktörü olan çocukta kolesterol ve lipit düzeylerine bakılması önerilmektedir. (18) Amerikan Pediatri Akademisi ailede 55 yaşından önce koroner arter hastalığı olan 2 yaşından büyük çocuklarda açlık lipit düzeylerine bakılmasını önermektedir. Anne ve 18

19 babasında kolesterol düzeyi 240 mg/dl'nin üzerinde olanlar veya ailede sigara, hipertansiyon, obezite ve diyabet öyküsü olanlar yüksek riskli kabul edilirler. Bu çocuklarda total kolesterol düzeyinin tayini önerilir. Total kolesterol düzeyi 200 mg/dl'nin üzerinde ise lipoprotein analizi önerilmektedir. (11,18) Aşılama Aşılama çocuk sağlığı hizmetlerinin ayrılmaz bir parçasıdır. Ülke gerçeklerine uygun aşı programının her çocuğa zamanında uygulanması, geçersiz nedenlerle aşılamanın aksatılmaması, aileye aşının gerekliliği ve yan etkileri hakkında bilgi verilmesi unutulmaması gereken hususlardır. Her ziyaret aşı için bir fırsattır, çocuğun aşı durumu gözden geçirilmelidir. (11) Danışmanlık ve Sağlık Eğitimi Çocuk sağlığı hizmetlerinin çok önemli, fakat çoğu kez ihmal edilen bölümüdür. Hastalıkların önlenmesinde oldukça etkin bir yöntemdir. Danışmanlık ve sağlık eğitimi hizmeti, çocuğun yaşına uygun olmalı, çocuk ve ailenin özellikleri göz önünde bulundurulmalı ve gereksinimlere yönelik olmalıdır. Bu hizmeti sunarken iletişim becerileri usulüne uygun şekilde kullanılmalıdır. Pek çok alanda sağlık eğitimi verilmektedir. (11) Sağlık Eğitiminde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar Anne-babanın eğitim düzeyi ne olursa olsun, tıbbi terminoloji kullanmaktan kaçınılmalıdır. Söylenenler kolay anlaşılır olmalı, tıbbi terimler kullanıldığı takdirde 19

20 mutlaka açıklama yapılmalıdır. Anne-babalara yaklaşım dostça ve yumuşak olmalı, emreden ve otoriter tavırlardan kaçınılmalıdır. Hekim, düzeyleri ne olursa olsun, ailelere saygı göstermelidir. Öykü ayrıntılı olarak alınmalı, bu sırada uygun sorular sorularak çocuğun sorunları ile ilgilenildiği aileye hissettirilmelidir. Doktor sorunu ayrıntılı olarak öğrenmeli ve aileye mantıklı açıklamalar yapmalıdır. Yapılan öneriler ailenin düzeyine uygun olmalıdır. Uygulanmayacak ve ailenin üstesinden gelemeyeceği öneriler yapılmamalıdır. Verilen öğütler çocuğun bulunduğu yaş dönemi ile ilgili olmalıdır. Örneğin yenidoğan bir bebeğin anne-babasına, 3 yaşında görülebilecek sorunlardan söz etmek yanlıştır. Belirsiz konuşmalardan kaçınılmalı, öneriler kesin ve açık olmalıdır. Uzun öneriler yazılı olarak verilmeli, ayrıca anlatılmalıdır. Özellikle uygulamaya yönelik öneriler, yalnız konuşarak değil, mümkünse gösterilerek anlatılmalıdır. Bir ilacın sulandırılması, göbeğe alkol uygulaması, mama hazırlanması gibi uygulamalar bu türdendir. Öğüt verirken negatif tutumlardan kaçınılmalıdır. Örneğin "çocuğuna bağırma" yerine "çocuğuna bağıracak gibi hissediyorsan odayı terk et" öğüdü verilmelidir. Söylenenlerin anlaşılıp anlaşılmadığı kontrol edilmelidir. Anne-babaların anlatılanlarla ilgili bir kuşkuları olup olmadığı sorulmalı, başka sorular da sormalarına olanak tanınmalıdır. (11,19) 20

21 Sağlık Eğitiminde Üzerinde Durulması Gereken Konular a. Bebek Bakımı: Bebek bakımı ile bilgiler özellikle yenidoğan döneminde verilmelidir. Göbek bakımı, alt bakımı, banyo, giyim, emzirme, gaz çıkarma tekniği, uyku, kundaklamanın zararları, emzik ve biberon kullanmama, el yıkama ve bebek ile sağlıklı iletişim konularında anneye yol göstermelidir. İlk bir yıl içinde bebeğin tüm ihtiyaçları ve istekleri bebeği ağlatmadan, onun istediği zaman ve şekilde karşılanmalı, disiplin bir yaşından sonra başlanmalıdır. (11) b. Sigara İçilmemesi: Çocuğun bulunduğu ortamda sigara içilmesi; sık solunum yolu enfeksiyonuna, gelişim geriliğine, ayrıca örnek alma yolu ile ileride sigara kullanımına yol açarak, ileri yaşam sağlığını da olumsuz yönde etkiler. Bu nedenle çocuğun bulunduğu evin hiçbir odasında sigara içilmemelidir. (11) c. Aile Planlaması: Sağlam çocuk izlemlerinde yenidoğan bebeğin bakımı kapsamında ailenin istenmeyen erken bir gebeliğe karşı korunması için danışmanlık yapılması ilke haline getirilmelidir. (14) Erken gebelik annenin, şimdiki bebeğin ve diğer bebeğin sağlığını tehlikeye sokacağından, lohusalık döneminden itibaren etkili, modern bir aile planlaması yöntemi uygulanmalıdır. (11) 21

22 d. Hastalık Bulguları: Yenidoğan döneminden itibaren her yaşa uygun önemli hastalık bulguları (ateş, iyi emmeme, kusma, ishal, sarılık, uykuya meyil, vs) ve bu durumlarda ne yapılacağı aileye anlatılmalıdır. (11) İlk yaklaşım, ev bakımı, sağlık kuruluşuna başvuru konularında bilgi verilmelidir. e. Beslenme: Emzirmenin önemi, emzirme tekniği, sıklığı, süresi, ek gıdaya geçiş zamanı, ek gıdaların hazırlanması ve başlanmasında uyulması gereken kurallar, bebeğin aile sofrasına oturtulma zamanı ve kendi kendini beslemeye teşvik gibi konularda bilgi verilmelidir. (11) f. Vitamin İlavesi: Ülkemizde annelerde de D vitamini eksikliği sık olduğundan miadında dünyaya gelen sağlıklı bebeklere doğumdan itibaren D vitamini ilavesi önerilmektedir. g. Diş Sağlığı: Diş çıkarma ile birlikte diş temizliği su ile önerilir. Diş macunu 3 yaşından sonra önerilmektedir. Geceleri biberon ile süt verilmesi diş çürüklerine neden olduğu için engellenmelidir. Bölgedeki flor düzeyine göre gerekirse flor ilavesi yapılmalıdır.(11) h. Kazalar: İlk aylarda bebeğin yatağının çok yumuşak olmaması, yüzüstü yatırılmaması, bebeğin küçük çocuklarla yalnız bırakılmaması konusunda ebeveyn uyarılır. 6-9 aydan itibaren ilaç ve kimyasalların kilitli dolaplarda saklanması, çocuğun poşet ve balonlarla oynamasına izin verilmemesi, elektrik prizlerinin kapatılması, ısıtıcı ve sobaların çevrelerine engeller konulması, ağzı açık su kaplarının bulundurulmaması 22

23 önerilir ay arası çocukların sürekli izlenmesi, kibrit ve diğer yanıcı maddelerin uzak tutulması, banyoda çocukların yalnız bırakılmaması konuları konuşulmalıdır.üç yaşından büyük çocuklarda oyun alanı güvenliğine dikkat edilmeli, yabancılar konusunda uyarılmalıdır. (11) Annenin Soruları ve Özetleme Çocuğun yaşına ve bir sonraki sağlam çocuk kontrolüne kadar geçen süre için uygun bilgilerin anne baba ya da bakıcıya aktarımından sonra anne ve babanın soruları yanıtlanır. Verilen önerilerle ilgili broşürlerin verilmesi sağlık eğitiminin etkinliğini artıracaktır. (11) Randevu Belirleme Bir sonraki sağlam çocuk takibi için muayenenin sonunda aile ile birlikte karşılıklı olarak randevu belirlenir ÖLÇÜMLER Antropometrik ölçümler zor olmamakla birlikte, özenli ve dikkatli bir şekilde yapılmaları gerekir. Bu gereksinim bir süreç olan büyümenin değerlendirilmesinde gösterge kabul edilen parametrelerin bir ölçümünden çok, bu parametrelerde zaman içinde gerçekleşen farklılığın belirlenmesinin önem taşımasından kaynaklanır. Bir çocuğun büyüme parametrelerinin mümkün olduğunca aynı ortamda ve aynı kişi tarafından ölçülmesi gerekir. (12, 20) 23

24 Ölçüm hatalarının en aza indirgenebilmesi için ölçümlerin ölçüm tekniklerine uygun şekilde ve araçlarla yapılması gerekir. Ayrıca her bir ölçümün bir önceki ölçüm değeri bilinmeden yapılması da objektif1iği sağlar. (12) Ölçümler İçin Gerekli Olan Aygıtlar İlk 2 yaşta: En az 20 grama duyarlı bebek tartı aleti ve baş kısmı sabit, ayak kısmı hareketli olan boy ölçüm aleti. 2 yaştan sonra: Erişkinler için kullanılan tartı aletleri ve tercihen stadiometre. Baş ve göğüs çevresi ölçümleri için esnek olmayan bir mezüre. Testis volümlerinin ölçümü için orşidometre. (21) Büyüme Eğrileri Bir çocuğun büyümesinin boyutunun sağlıklı bir şekilde değerlendirilebilmesi için ideal olarak bulunduğu toplumdaki çocuklarda yapılan ölçümlerden oluşturulmuş büyüme eğrilerinden yararlanılması gerekir. Ayrıca kızlarda ve erkeklerde büyüme özellikle puberte döneminde farklılık gösterdiğinden her iki cins için ayrı büyüme eğrilerinin kullanılması önem taşır. Türk çocuklarında Prof. Dr. Olcay Neyzi ve arkadaşları tarafından oluşturulmuş olan cinse ve yaşa göre ağırlığın, boyun ve baş çevresinin değerlendirilmesini sağlayan büyüme eğrileri mevcuttur. (12) Ölçülebilir tüm vücut özellikleri için büyüme eğrilerinin oluşturulabilmesi mümkündür. Büyüme eğrileri 3., 10., 25., 50., 75., 90. ve 97. olmak üzere 7 persentil çizgisinden oluşur. Bu eğrilerin apsisi yaşı, ordinatı ise ölçümü gösterir. Örneğin ağırlığı ölçülen bir çocuğun, 24

25 apsiste belirtilen yaşı hizasında ordinatta belirtilen ağırlığının çakıştığı noktanın üstüne düştüğü veya yakın olduğu persentil çizgisi o çocuğun kendi yaş grubundaki % kaç çocuktan daha ağır olduğunu gösterir. Belli bir ölçüm için 50. persentil değeri, ideal dağılım gösteren, diğer bir deyimle ölçümlerin dağılımının simetrik bir çan eğrisini (Gauss eğrisi) oluşturduğu bir toplumda, medyanı ve aritmetik ortalamayı (standart değeri) gösterir. Medyan ve ortalama, çan eğrisini oluşturan ölçümler içinde en fazla sayıda bulunan ölçüm değeridir ki, bu ölçüm değerinin en fazla sayıda saptanmış olması nedeni ("mod" olarak tanımlanır) ile bu ölçüm değeri hizasında çan eğrisinin tepe noktası bulunur. Bu değer yapılan mutlak ölçüm değerlerinin %50'sinin üzerinde ve %50'sinin altında bulunduğu değerdir. (12,20) Büyümenin bir süreç olması nedeniyle belirlenmesi için en az iki ölçümün gerektiği büyüme hızı ve ağırlık artışı hızı gibi parametreler için normalin üst ve alt limitlerinin belirlenmesini sağlayan bu hız değerleri de standart sapma cinsinden veya persentil değeri ile ifade edilebilir. İki ölçümün arasında bulunması gereken zaman aralığı hızlı büyüyen süt çocukları için bir ay gibi kısa olabilirken, daha yavaş büyüyen büyük çocuklar için bir yıla kadar uzun olabilir. Bir tam yıl içinde 25. persentilden az büyüyen bir çocuğun yeterli büyümediği kabul edilir. Normal büyüyen çocuğun iki yaşından sonra ölçülen parametre için aynı persentil çizgisini takip etmesi beklenir. (12) Büyümenin İzlenmesini Sağlayan Parametreler (Büyüme Parametreleri) Süt çocukluğu ve çocukluk döneminde büyüme, başlıca boy, ağırlık ve baş çevresi ölçümleri ile izlenir. Puberte döneminde ise büyümenin doğru olarak izlenebilmesi için puberte gelişiminin de değerlendirilmesi gerekir çünkü büyümenin boyutu, belli puberte 25

26 evrelerine göre, belli değişiklikler gösterir. Ayrıca bu boyut değişiklikleri kızlarda ve erkeklerde aynı puberte evrelerinde aynı şekilde gerçekleşmez. Genel olarak kızlar pubertenin erken evrelerinde, erkeklerse pubertenin geç evrelerinde daha hızlı büyürler. (22) Boy ölçümlerinin yorumlanmasında kemik yaşının ölçülmesi de önem taşır çünkü kemik olgunluğu bir çocuğun daha ne kadar uzayabileceğini gösterir. Bu şekilde aynı yaşta olup kemik yaşı kronolojik yaşına göre ileri olan uzun boylu çocuklarla, kemik yaşı kronolojik yaşına göre geri ancak boyu rölatif kısa olan çocuklar arasında erişkin boyu açısından bir farklılık olmayabileceği belirlenebilir. (12,23) Bir çocuğun boy ölçümlerinin yorumlanmasında genetik potansiyeli de dikkate alınmalıdır. Bu nedenle, çocuğun bulunduğu boy persentili en başta genetik potansiyelinin hangi persentilde olmasına olanak sağladığı araştırılarak değerlendirilir. Bu amaçla anne ve baba boyları ölçülerek, çocuğun ideal koşullarda hangi persentilde bulunmasının beklendiği şu şekilde belirlenir: Erkek çocuk için, babanın boyu (cm cinsinden), erkek çocuk büyüme eğrisi üzerinde ve eğride gözlenen en büyük yaş olan 18 yaş hizasında işaretlenir. Annenin boyuna ise 13 cm eklenerek aynı hizada işaretlenir. İki noktanın ortasında kalan persentil değeri, çocuğun bulunması gereken persentili (hedef boy persentili) gösterir ki bu persentilin 18 yaş için cm cinsinden değeri "hedef boy"u, diğer bir deyimle bu çocuğun beklenen ideal erişkin boyunu verir. Hedef boy persentili, persentil çizgilerine paralel olarak ve geriye doğru takip edilerek çocuğun yaşına uygun noktaya (çocuğun yaşına uygun hedef boy persentili) kadar gelinir. Bu noktayla çakışan boy değeri (cm cinsinden) söz konusu anne ve babadan doğan çocuğun 26

Sağlam Çocuk İzlemi. Dr Rahman KURİ 12/05/2015

Sağlam Çocuk İzlemi. Dr Rahman KURİ 12/05/2015 Sağlam Çocuk İzlemi Dr Rahman KURİ 12/05/2015 Sunum planı Tanım Amaç İzlem sıklığı İzlem basamakları Öykü Gözlem FM Büyümenin değerlendirilmesi Gelişmenin değerlendirilmesi Taramalar Aşılama Sağlık eğitimi

Detaylı

Çocukluk Çağı Aşılamaları. Doç. Dr. Güldane Koturoğlu

Çocukluk Çağı Aşılamaları. Doç. Dr. Güldane Koturoğlu Çocukluk Çağı Aşılamaları Doç. Dr. Güldane Koturoğlu Rutin Aşı Takvimi-2012 ÖNERİLEN RUTİN AŞI PROGRAMI-2012 Ulusal aşı programı DOĞUM 1. AYIN SONU 2. AYIN SONU 4. AYIN SONU 6. AYIN SONU HEPATİT B 1. Doz

Detaylı

ADOLESANA VERİLMESİ GEREKEN KORUYUCU SAĞLIK HİZMETLERİ. Doç Dr Müjgan Alikaşifoğlu

ADOLESANA VERİLMESİ GEREKEN KORUYUCU SAĞLIK HİZMETLERİ. Doç Dr Müjgan Alikaşifoğlu ADOLESANA VERİLMESİ GEREKEN KORUYUCU SAĞLIK HİZMETLERİ Doç Dr Müjgan Alikaşifoğlu Sağlık Hizmetlerinin Özellikleri Ergenin yaşına, gelişim düzeyine uygun Bireysel, kültürel ve sosyoekonomik farklılıklara

Detaylı

Çocuğunuzun ilk doğduğu günden itibaren gençlik çağlarına gelinceye kadar çeşitli kontroller ve sağlıklı çocuk izlemleri yapılması gerekiyor.

Çocuğunuzun ilk doğduğu günden itibaren gençlik çağlarına gelinceye kadar çeşitli kontroller ve sağlıklı çocuk izlemleri yapılması gerekiyor. Çocuğunuzun ilk doğduğu günden itibaren gençlik çağlarına gelinceye kadar çeşitli kontroller ve sağlıklı çocuk izlemleri yapılması gerekiyor. Sağlıklı çocuk izlemi: Çocuğun yaşına uygun ruhsal, fiziksel

Detaylı

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HALK SAĞLIĞI ANABİLİM DALI HEKİM ADAYI AİLE SAĞLIĞI BİRİMİ ÇALIŞMA DOSYASI

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HALK SAĞLIĞI ANABİLİM DALI HEKİM ADAYI AİLE SAĞLIĞI BİRİMİ ÇALIŞMA DOSYASI KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HALK SAĞLIĞI ANABİLİM DALI HEKİM ADAYI AİLE SAĞLIĞI BİRİMİ ÇALIŞMA DOSYASI HEKİM ADAYININ Adı Soyadı : Numarası : Staj Tarihleri : Danışman Öğretim Üyesi : DANIŞMAN AİLE

Detaylı

Çocuk Sağlığı İzlemi İlkeleri 6. PUADER Kongresi- Antalya

Çocuk Sağlığı İzlemi İlkeleri 6. PUADER Kongresi- Antalya Çocuk Sağlığı İzlemi İlkeleri 6. PUADER Kongresi- Antalya Dr. Başak TEZEL Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanı İzlenmesi Gereken Gruplar 15-49 yaş kadınlar Gebeler Lohusalar 0-5 yaş çocuklar Okul çağı

Detaylı

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HALK SAĞLIĞI ANABİLİM DALI HEKİM ADAYI AİLE SAĞLIĞI BİRİMİ ÇALIŞMA DOSYASI

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HALK SAĞLIĞI ANABİLİM DALI HEKİM ADAYI AİLE SAĞLIĞI BİRİMİ ÇALIŞMA DOSYASI KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HALK SAĞLIĞI ANABİLİM DALI HEKİM ADAYI AİLE SAĞLIĞI BİRİMİ ÇALIŞMA DOSYASI HEKİM ADAYININ Adı Soyadı : Numarası : Staj Tarihleri : Danışman Öğretim Üyesi : DANIŞMAN AİLE

Detaylı

BÜYÜMENİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Prof Dr Zehra AYCAN.

BÜYÜMENİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Prof Dr Zehra AYCAN. BÜYÜMENİN DEĞERLENDİRİLMESİ Prof Dr Zehra AYCAN zehraaycan67@hotmail.com Büyüme Çocukluk çağı, döllenme anında başlar ve ergenliğin tamamlanmasına kadar devam eder Bu süreçte çocuk hem büyür hem de gelişir

Detaylı

BÖLÜM SAĞLIKLI ÇOCUK İZLEMİ

BÖLÜM SAĞLIKLI ÇOCUK İZLEMİ BÖLÜM 20 SAĞLIKLI ÇOCUK İZLEMİ Prof. Dr. Serpil Uğur Baysal Çocuk hekimliğinin ana amacı, çocukluk çağı boyunca, çocuklara ve ailelerine rehberlik yapmak, çocukların, bedensel, bilişsel, psikolojik ve

Detaylı

Erişkin İmmunizasyonu. Dr. Hilal Sipahi Mayıs 2006

Erişkin İmmunizasyonu. Dr. Hilal Sipahi Mayıs 2006 Erişkin İmmunizasyonu Dr. Hilal Sipahi Mayıs 2006 Günümüzde erişkinler halen aşı ile önlenebilir hastalıklardan ölebilmekte : Aşılamanın çocuklardaki gibi erişkin bakımının bir parçası olarak algılanmıyor

Detaylı

Oksoloji Çocukluk Çağında Vücut Ölçümleri. Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı

Oksoloji Çocukluk Çağında Vücut Ölçümleri. Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı Oksoloji Çocukluk Çağında Vücut Ölçümleri Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı Büyüme sağlığın bir yansımasıdır. Growthis a mirrorof health James M. Tanner 1986

Detaylı

YENİ DOĞMUŞ BEBEĞİN DEĞERLENDİRİLMESİ

YENİ DOĞMUŞ BEBEĞİN DEĞERLENDİRİLMESİ YENİ DOĞMUŞ BEBEĞİN DEĞERLENDİRİLMESİ I.Doğum Anı ve Doğumun Hemen Sonrası Akış Şeması 1 e (AŞ1) bakınız. Yeni Doğmuş Bebek II.Bebek Stabilize Olduktan Sonra Bebeğin göbek ve göz bakımını yapın (Y1) 1

Detaylı

KİMLİK BİLGİLERİ. ÇOCUK SAĞLIĞI ve HASTALIKLARI ANABİLİM DALI HASTA DEĞERLENDİRME FORMU. Doktorun Adı, Soyadı: Cinsiyeti: Kadın Erkek

KİMLİK BİLGİLERİ. ÇOCUK SAĞLIĞI ve HASTALIKLARI ANABİLİM DALI HASTA DEĞERLENDİRME FORMU. Doktorun Adı, Soyadı: Cinsiyeti: Kadın Erkek Tarih:../ /.. Adı Soyadı: KİMLİK BİLGİLERİ Doktorun Adı, Soyadı: Hasta ID No: Doğum Tarihi (gün/ay/yıl):.../.../... Yaşı:. Anne Adı: Cinsiyeti: Kadın Erkek Baba Adı: Sosyal Güvence: GSS Ücretli Özel Sağlık

Detaylı

SAĞLIK ÇALIŞANLARI MESLEKİ RİSKİ TALİMATI

SAĞLIK ÇALIŞANLARI MESLEKİ RİSKİ TALİMATI Dok No: ENF.TL.15 Yayın tarihi: NİSAN 2013 Rev.Tar/no: -/0 Sayfa No: 1 / 6 1.0 AMAÇ:Sağlık çalışanlarının iş yerinde karşılaştıkları tehlikeler ve meslek risklerine karşı korumak. 2.0 KAPSAM:Hastanede

Detaylı

ÇOCUKLARDA BÜYÜME VE GELİŞMENİN İZLENMESİ

ÇOCUKLARDA BÜYÜME VE GELİŞMENİN İZLENMESİ ÇOCUKLARDA BÜYÜME VE GELİŞMENİN İZLENMESİ Çocuklarda Büyüme Ve Gelişmenin İzlenmesi Sağlıklı bir çocuk, Hastalık belirtileri göstermeyen, Takvim yaşına ve genetik özelliklerine uygun büyüme, Fizyolojik

Detaylı

SAĞLIK ÇALIŞANLARININ ENFEKSİYON RİSKLERİ

SAĞLIK ÇALIŞANLARININ ENFEKSİYON RİSKLERİ SAĞLIK ÇALIŞANLARININ ENFEKSİYON RİSKLERİ Sağlık hizmeti veren, Doktor Ebe Hemşire Diş hekimi Hemşirelik öğrencileri, risk altındadır Bu personelin enfeksiyon açısından izlemi personel sağlığı ve hastane

Detaylı

AŞI ve SERUMLAR. Dr. Sibel AK

AŞI ve SERUMLAR. Dr. Sibel AK AŞI ve SERUMLAR Dr. Sibel AK Bugün; Ak#f İmmünizasyon Bakteriyel Aşılar Viral Aşılar Aşı Takvimi Pasif İmmünizasyon Aşı Etkileşimleri Tanımlar İmmünite (Bağışıklık): Konağın, kendisinden farklı yapıya

Detaylı

Güncel bilgiler ışığında yaşlıda bağışıklama. Doç.Dr. Yalçın Önem

Güncel bilgiler ışığında yaşlıda bağışıklama. Doç.Dr. Yalçın Önem Güncel bilgiler ışığında yaşlıda bağışıklama Doç.Dr. Yalçın Önem 02.11.2018 1 Tanım Aşılama(bağışıklama) patojenlerden veya tümörden elde edilen immünolojik materyalin verilmesiyle kişide yeterli bir immünolojik

Detaylı

Şehnaz HATİPOĞLU Aile Hekimliği Uzmanı İzmir, 2016

Şehnaz HATİPOĞLU Aile Hekimliği Uzmanı İzmir, 2016 Şehnaz HATİPOĞLU Aile Hekimliği Uzmanı İzmir, 2016 Aşılama Birinci basamak sağlık kuruluşlarında çalışan hekim ve diğer personelin temel görevlerinden biri çocuk sağlığının korunmasıdır. Hastalıkların

Detaylı

Sadece bilgilendirme amaçlıdır.

Sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sadece bilgilendirme amaçlıdır. AŞI NEDİR? İnsan ve hayvanlarda hastalık yapma yeteneğinde olan virüs, bakteri vb. mikropların hastalık yapma kudretlerinden arındırılarak ya da bazı mikropların salgıladığı

Detaylı

Ulusal Aşı Takvimi. (Genel bakış ve Yenilikler) Ara Güler in objektifinden

Ulusal Aşı Takvimi. (Genel bakış ve Yenilikler) Ara Güler in objektifinden Prof. Dr. Mustafa Hacımustafaoğlu Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı, Bursa Ulusal Aşı Takvimi (Genel bakış ve Yenilikler) Ara Güler in objektifinden Aşı niçin yapılır?

Detaylı

İLK 1000 GÜNDE UYGULANAN BESLENME POLİTİKALARI VE GELECEK NESİLLERE ETKİSİ

İLK 1000 GÜNDE UYGULANAN BESLENME POLİTİKALARI VE GELECEK NESİLLERE ETKİSİ İLK 1000 GÜNDE UYGULANAN BESLENME POLİTİKALARI VE GELECEK NESİLLERE ETKİSİ Dr. Sema ÖZBAŞ Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanı Sağlık Bakanlığı Teşkilat Şeması Türkiye Halk

Detaylı

Kronik Hastalığı Olanlarda ve İmmünsüpresif Hastalarda Bağışıklama. Dr. Hüsnü Pullukçu Ege ÜTF Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD

Kronik Hastalığı Olanlarda ve İmmünsüpresif Hastalarda Bağışıklama. Dr. Hüsnü Pullukçu Ege ÜTF Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD Kronik Hastalığı Olanlarda ve İmmünsüpresif Hastalarda Bağışıklama Dr. Hüsnü Pullukçu Ege ÜTF Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD Bağışıklığın Baskılanması Birincil İkincil B hücre hastalıkları

Detaylı

1. Amaç: Bu talimat, UÜ-SK ya başvuran çocuk hastalara detaylı tıbbi değerlendirme yapılmasına yönelik bir sistem oluşturmayı amaçlamaktadır.

1. Amaç: Bu talimat, UÜ-SK ya başvuran çocuk hastalara detaylı tıbbi değerlendirme yapılmasına yönelik bir sistem oluşturmayı amaçlamaktadır. 1 / 5 1. Amaç: Bu talimat, UÜ-SK ya başvuran çocuk a detaylı tıbbi değerlendirme yapılmasına yönelik bir sistem oluşturmayı amaçlamaktadır. 2. Kapsam: Bu talimat çocuk ın değerlendirilmesine ilişkin faaliyetleri

Detaylı

Gebelere hangi aşıları önerelim? Kılavuzlar ne öneriyor? Dr. Selim BÜYÜKKURT

Gebelere hangi aşıları önerelim? Kılavuzlar ne öneriyor? Dr. Selim BÜYÜKKURT Gebelere hangi aşıları önerelim? Kılavuzlar ne öneriyor? Dr. Selim BÜYÜKKURT selimbuyukkurt@gmail.com WHO CDC ACOG Up To Date MedScape EKMUD KLİMİK KLİMUD Kaynaklar Ülke için kaynak oluştururken

Detaylı

Bakteriler, virüsler, parazitler, mantarlar gibi pek çok patojen hastalığın oluşmasına neden olur.

Bakteriler, virüsler, parazitler, mantarlar gibi pek çok patojen hastalığın oluşmasına neden olur. Dr.Armağan HAZAR ZATÜRRE (PNÖMONİ) Zatürre yada tıbbi tanımla pnömoni nedir? Halk arasında zatürre olarak bilinmekte olan hastalık akciğer dokusunun iltihaplanmasıdır. Tedavi edilmediği takdirde ölümcül

Detaylı

Bebek İzlem Kitapçığı

Bebek İzlem Kitapçığı Bebek İzlem Kitapçığı Adı Soyadı Hasta Numarası Doğum Tarihi Cinsiyeti Değerli Anneler ve Babalar, Ülkemizin geleceği, yavrularımızın hayata iyi bir başlangıç yapması, sağlıklı büyümesi ve hastalıklardan

Detaylı

Aşıların saklanması,hazırlanması, uygulanması ve kayıt.

Aşıların saklanması,hazırlanması, uygulanması ve kayıt. Aşıların saklanması,hazırlanması, uygulanması ve kayıt. Feyza Koç Ekim 2017 Bağışıklık Pasif Anneden bebeğe plesanta yoluyla antikor geçmesi Tam kan, plazma, eritrosit, trombosit ve immunglobulin verilmesi

Detaylı

S A H A A R A Ş T I R M A S I

S A H A A R A Ş T I R M A S I S A H A A R A Ş T I R M A S I GEREÇ VE YÖNTEM Saha Araştırması Plan ve Uygulaması Bu araştırma, Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı ve Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından

Detaylı

SEÇMELİ DERS ÖNERİ FORMU

SEÇMELİ DERS ÖNERİ FORMU Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi 2012-2013 Eğitim Öğretim Yılı SEÇMELİ DERS ÖNERİ FORMU Dersin adı Üreme Sağlığı Anabilim dalı Sorumlu öğretim üyesi E-posta adresi Halk Sağlığı Prof.Dr.Haldun SÜMER

Detaylı

Çocuk sağlığı ve hastalıkları (Pediatri) Hemşireliğinin Temel Unsurları

Çocuk sağlığı ve hastalıkları (Pediatri) Hemşireliğinin Temel Unsurları Çocuklarda Büyüme ve Gelişme Çocuklarda Büyüme ve Gelişmenin Önemi Büyüme ve Gelişmeyi Etkileyen Faktörler Büyüme ve Gelişme Dönemleri Büyümenin Değerlendirilmesinde Kullanılan Ölçütler Gelişmenin Değerlendirilmesinde

Detaylı

GEBELİK SIRASINDA MATERNAL VE FETAL SAĞLIĞIN YÜKSELTİLMESİ

GEBELİK SIRASINDA MATERNAL VE FETAL SAĞLIĞIN YÜKSELTİLMESİ GEBELİK SIRASINDA MATERNAL VE FETAL SAĞLIĞIN YÜKSELTİLMESİ GEBELİK SIRASINDA MATERNAL VE FETAL SAĞLIĞIN YÜKSELTİLMESİ Doğuma Hazırlık Doğum Öncesi Eğitim Fetal Aktivitenin İzlenmesi Göğüs Bakımı Emzirmeye

Detaylı

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Burdur Halk Sağlığı Müdürlüğü

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Burdur Halk Sağlığı Müdürlüğü Sayı : B.10.1HSK.4.15.16.00 102/ 646 17/09/2012 Konu : Hepatit A Aşısı Uygulaması Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanlığının Çocukluk Aşı Takvimine eklenen Hepatit A Aşısı Uygulaması ile

Detaylı

İmmünsüpresif Çocukta Aşılama

İmmünsüpresif Çocukta Aşılama İmmünsüpresif Çocukta Aşılama Dr. Ateş Kara Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Enfeksiyon Hastalıkları Ünitesi 1 Bulgaristan - Komşu 18.000 Kızamık vakası

Detaylı

Aşılama kontrendikasyonları. Prof. Dr. Ahmet Ergin Pamukkale Üniversitesi

Aşılama kontrendikasyonları. Prof. Dr. Ahmet Ergin Pamukkale Üniversitesi Aşılama kontrendikasyonları Prof. Dr. Ahmet Ergin Pamukkale Üniversitesi SUNUM PLANI Aşılama kontrendikasyonları Aşılama Kontrendikasyonları Aşılama Endikasyonları 3 milyon ölüm, 750 bin engellilik önleniyor

Detaylı

İnfluenza virüsünün yol açtığı hastalıkların ve ölümlerin çoğu yıllık grip aşıları ile önlenebiliyor.

İnfluenza virüsünün yol açtığı hastalıkların ve ölümlerin çoğu yıllık grip aşıları ile önlenebiliyor. Her yıl milyonlarca kişiyi etkileyen bir solunum yolu enfeksiyonu olan grip, hastaneye yatışı gerektirecek kadar ağır hastalık tablolarına neden olabiliyor. Grip ve sonrasında gelişen akciğer enfeksiyonları

Detaylı

Diyabetik Ayak Yarası ve İnfeksiyonunun Tanısı, Tedavisi ve Önlenmesi: Ulusal Uzlaşı Raporu

Diyabetik Ayak Yarası ve İnfeksiyonunun Tanısı, Tedavisi ve Önlenmesi: Ulusal Uzlaşı Raporu Diyabetik Ayak Yarası ve İnfeksiyonunun Tanısı, Tedavisi ve Önlenmesi: Ulusal Uzlaşı Raporu Diyb. Hemş. Dr. Selda ÇELİK İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi Hastanesi, İç Hastalıkları Anabilim

Detaylı

Sheet > > yılda 1 Yılda 1 Yılda yilda 1 Yılda 1 Yılda 1. varsa 20 yaşından. 1-2 yılda 1** 2 yılda 1**

Sheet > > yılda 1 Yılda 1 Yılda yilda 1 Yılda 1 Yılda 1. varsa 20 yaşından. 1-2 yılda 1** 2 yılda 1** KAN BASINCI KOLESTERO L DİYABET DİŞ GÖZ FİZİK MUAYENE KENDİ KENDİNE MEME VE MAMOGRAM PELVİK MUAYENE VE PAP SMEAR 18-39 40-64 >65 18-39 40-64 >65 3-5 Yılda 1 Yılda 1 3-5 yilda 1 Yılda 1 Yılda 1 5 * BMı>25

Detaylı

Hasta ve/veya enfekte materyal ile potansiyel teması olan tüm personel

Hasta ve/veya enfekte materyal ile potansiyel teması olan tüm personel L. Nilsun Altunal Hasta ve/veya enfekte materyal ile potansiyel teması olan tüm personel Doktor Hemşire Öğrenci Laboratuvar teknisyeni 112 acil sağlık hizmeti personeli Eczacı Temizlik personeli Tıbbi

Detaylı

BİRİNCİ BASAMAKTA SAĞLIKLI BİREYİN İZLENMESİ

BİRİNCİ BASAMAKTA SAĞLIKLI BİREYİN İZLENMESİ BİRİNCİ BASAMAKTA SAĞLIKLI BİREYİN İZLENMESİ Doç. Dr. Ayşe Palanduz Aile Hekimliği Anabilim Dalı DERS PLANI TARİH DERS 07.09.2015 Sağlık Hizmetlerinin Basamaklandırılması ve Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri

Detaylı

Dünyada Çocuk Sağlığı Politikaları / hedefleri. Dr. Günay SAKA DÜTF HSAD 10 Mayıs 2011

Dünyada Çocuk Sağlığı Politikaları / hedefleri. Dr. Günay SAKA DÜTF HSAD 10 Mayıs 2011 Dünyada Çocuk Sağlığı Politikaları / hedefleri Dr. Günay SAKA DÜTF HSAD 10 Mayıs 2011 1 DÜNYA DAKİ ÇOCUKLARIN SAĞLIĞININ KORUNMASI VE GELİŞTİRİLMESİNE YÖNELİK ÇALIŞMALAR 1946 BM ye bağlı UNICEF kuruldu.

Detaylı

Sosyal Riski Azaltma Projesi Kapsamında Şartlı Nakit Transferi Uygulaması Tarihi:03.05.2004 Sayısı:2004/64-1838

Sosyal Riski Azaltma Projesi Kapsamında Şartlı Nakit Transferi Uygulaması Tarihi:03.05.2004 Sayısı:2004/64-1838 Sosyal Riski Azaltma Projesi Kapsamında Şartlı Nakit Transferi Uygulaması Tarihi:03.05.2004 Sayısı:2004/64-1838 T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü ANKARA Sayı :

Detaylı

Özel Davraz Yaşam Hastanesi / Bebek İzlem Rehberi

Özel Davraz Yaşam Hastanesi / Bebek İzlem Rehberi Sevgili Anneler Bebeğinizi doğumdan sonra, ilk yarım saat ya da bir saat içinde emziriniz. İlk günler gelen süt (Ağız=Colostrum) bebekler için besleyici ve koruyucu özelliğe sahiptir. Bebeğiniz mutlaka

Detaylı

ERKEN TANI HİZMETLERİ. Prof. Dr. Ayfer TEZEL

ERKEN TANI HİZMETLERİ. Prof. Dr. Ayfer TEZEL ERKEN TANI HİZMETLERİ Prof. Dr. Ayfer TEZEL ERKEN TANI Hastalıkların, klinik bulgu ve belirtileri ortaya çıkmadan tespit edilmesine erken tanı denir. ERKEN TANI Herhangi hastalığa ait belirtilerin henüz

Detaylı

GEBELİK VE LOHUSALIK

GEBELİK VE LOHUSALIK GEBELİK VE LOHUSALIK ANA SAĞLIĞI Sağlık hizmetleri açısından doğurganlık çağındaki (15-49 yaş arası) tüm kadınlara ana denir. 15-49 yaş doğurganlık çağındaki kadınlar nüfusumuzun % 27 sini oluşturmaktadır.

Detaylı

GERİATRİK HASTAYA YAKLAŞIM

GERİATRİK HASTAYA YAKLAŞIM GERİATRİK HASTAYA YAKLAŞIM Demografik anlamda yaşlılığın sınırı 65 yaş olarak benimsenmektedir. 65-74 arası erken yaşlılık, 75-84 yaş arası yaşlılık, 85 yaş ve üzerindekiler ileri yaşlılık dönemidir. Yaşlanma

Detaylı

UÜ-SK AİLE HEKİMLİĞİ ANABİLİM DALI HİZMET KAPSAMI

UÜ-SK AİLE HEKİMLİĞİ ANABİLİM DALI HİZMET KAPSAMI Rev. No : 03 Rev.Tarihi : 28 Şubat 2012 1 / 5 1 HİZMET KAPSAMI: Aile Hekimliği Anabilim Dalı yaş, cinsiyet, yakınma, hastalık ayrımı yapmaksızın, yaşamın bütün evrelerinde ve süreklilik içinde, sağlığın

Detaylı

REVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No

REVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No REVİZYON DURUMU Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No 14.01.2013 Madde 5.12, Personel Sağlık Taraması Takip 01 Çizelgesi ne atıfta bulunularak revize edildi. Hazırlayan: Onaylayan: Onaylayan: Enfeksiyon

Detaylı

EK-7 KORUYUCU HİZMET GÖSTERGELERİ

EK-7 KORUYUCU HİZMET GÖSTERGELERİ EK-7 KORUYUCU HİZMET GÖSTERGELERİ Gösterge Adı Gebe Tespit Oranı (Yüzde) Gebelik sürecindeki riskli durumlarla ilgili oluşabilecek sorunları en aza indirmek için gebe sayısının tespit edilmesidir. İlgili

Detaylı

Gebeliğiniz süresince Doğum Öncesi Bakım Hizmetleri;

Gebeliğiniz süresince Doğum Öncesi Bakım Hizmetleri; Gebeliğiniz süresince Doğum Öncesi Bakım Hizmetleri; Aile Sağlığı Merkezlerinde Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezlerinde Toplum Sağlığı Merkezlerinde ÜCRETSİZ verilmektedir. Temizlik, genel vücut

Detaylı

2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması

2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 213 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması Ulusal Toplantı TNSA-213 Sonuçları Doç. Dr. A. Sinan Türkyılmaz Doç. Dr. Alanur Çavlin 2 Aralık 214, Rixos Grand Ankara Oteli, Ankara Sunuş Planı Hanehalkı nüfusunun

Detaylı

Dünyada ve Türkiye de çocuk sağlığının durumu ( ) Prof. Dr. Betül Ulukol Sosyal Pediatri Bilim Dalı

Dünyada ve Türkiye de çocuk sağlığının durumu ( ) Prof. Dr. Betül Ulukol Sosyal Pediatri Bilim Dalı Dünyada ve Türkiye de çocuk sağlığının durumu (2017-2018) Prof. Dr. Betül Ulukol Sosyal Pediatri Bilim Dalı Sağlık Yalnızca hastalık ve sakatlığın olmayışı değil fiziksel, bilişsel, psikososyal tam bir

Detaylı

BİLGİ NOTU. AŞI HAFTASI (20 25 Nisan 2015) TÜRKİYE ETKİNLİKLERİ

BİLGİ NOTU. AŞI HAFTASI (20 25 Nisan 2015) TÜRKİYE ETKİNLİKLERİ BİLGİ NOTU AŞI HAFTASI (20 25 Nisan 2015) TÜRKİYE ETKİNLİKLERİ Sağlık Aşılıyoruz Her Şeyin Başı Sağlık, Sağlığın Başı Aşı Aşılanın, Önleyin, Korunun Çocuklarınızın Eksik Aşılarını Tamamlatınız Aşılı Çocuk,

Detaylı

OKUL ÖNCESİ ÇOCUK BESLENMESİ. Dr. Hülya YARDIMCI

OKUL ÖNCESİ ÇOCUK BESLENMESİ. Dr. Hülya YARDIMCI OKUL ÖNCESİ ÇOCUK BESLENMESİ Dr. Hülya YARDIMCI Okul öncesi dönem yetişkinlik için temel oluşturan pek çok alışkanlığın geliştirildiği bir dönemdir. Bu dönemde yeterli ve dengeli beslenme kadar, iyi geliştirilmiş

Detaylı

GÜVENLİ ANNELİK. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı 2016

GÜVENLİ ANNELİK. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı 2016 GÜVENLİ ANNELİK Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı 2016 Bu sunum; Arş. Gör. Dr. Tuğçe Şanver, Arş. Gör. Dr. Can Keskin ve Prof. Dr. Şevkat Bahar Özvarış tarafından hazırlanmıştır.

Detaylı

Viral Hepatitler. Hepatit A Virus. Viral Hepatitler- Tarihsel Bakış. Hepatit Tipleri. Hepatit A Klinik Özellikler

Viral Hepatitler. Hepatit A Virus. Viral Hepatitler- Tarihsel Bakış. Hepatit Tipleri. Hepatit A Klinik Özellikler Viral Hepatitler- Tarihsel Bakış Viral Hepatitler İnfeksiyöz Viral hepatitler A NANB E Enterik yolla geçen Dr. Ömer Şentürk Serum B D C F, G, TTV,? diğerleri Parenteral yolla geçen Hepatit Tipleri A B

Detaylı

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ MESLEK HASTALIKLARI -2 PROF. DR. SARPER ERDOĞAN

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ MESLEK HASTALIKLARI -2 PROF. DR. SARPER ERDOĞAN İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ MESLEK HASTALIKLARI -2 PROF. DR. SARPER ERDOĞAN İşe Giriş Muayeneleri Aralıklı kontrol muayeneleri (periyodik muayeneler) Sağlık Eğitimi 1 İşe Giriş

Detaylı

Oksoloji Çocukluk Çağında Vücut Ölçümleri. Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı

Oksoloji Çocukluk Çağında Vücut Ölçümleri. Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı Oksoloji Çocukluk Çağında Vücut Ölçümleri Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı Büyüme sağlığın bir yansımasıdır. Growth is a mirror of health James M. Tanner

Detaylı

Klinik Çalışanlarına Önerilen Sağlık Girişimleri

Klinik Çalışanlarına Önerilen Sağlık Girişimleri Klinik Çalışanlarına Önerilen Sağlık Girişimleri Sağlık kuruluşları hizmet, eğitim, araştırma faaliyetlerinin yürütüldüğü kompleks yapılardır. Bu nedenle, sağlık çalışanlarının iş yerinde karşılaştıkları

Detaylı

EK-7 KORUYUCU HİZMET GÖSTERGELERİ

EK-7 KORUYUCU HİZMET GÖSTERGELERİ EK-7 KORUYUCU HİZMET GÖSTERGELERİ Gösterge Adı Gebe Tespit Oranı (Yüzde) Gebelik sürecindeki riskli durumlarla ilgili oluşabilecek sorunları en aza indirmek için gebe sayısının tespit edilmesidir. İlgili

Detaylı

DÖNEM 4 PEDİATRİ STAJI DERS PROGRAMI B GRUBU (12/11/ /01/2019) 14/11/2018 Çarşamba

DÖNEM 4 PEDİATRİ STAJI DERS PROGRAMI B GRUBU (12/11/ /01/2019) 14/11/2018 Çarşamba DÖNEM 4 PEDİATRİ STAJI DERS PROGRAMI B GRUBU (12/11/2018-18/01/2019) Saat 12/11/2018 08: 30 10: 20 Pediatri Stajının İşleyişi 13/11/2018 14/11/2018 15/11/2018 16/11/2018 Poliklinik ve servis Poliklinik

Detaylı

Dünya genelinde her 3 4 kişiden biri kronik hastalıklıdır. (Ülkemizde Kronik Hastalıklar Raporu na göre,

Dünya genelinde her 3 4 kişiden biri kronik hastalıklıdır. (Ülkemizde Kronik Hastalıklar Raporu na göre, KRONİK HASTALIKLAR *Genellikle tam iyileştirilmeleri söz konusu olmayan, *Sürekli, *Yavaş ilerleyen, *Çoğu kez kalıcı sakatlıklar bırakan, *Oluşmasında kişisel ve genetik etkenlerin rol oynadığı, *Genellikle

Detaylı

30.12.2014. Anne Sütünün Önemi. 10.Sınıf Kadın Sağlığı Hastalıkları ve Bakımı. Anne Sütünün Önemi. Anne Sütünün Önemi. Anne Sütünün Önemi

30.12.2014. Anne Sütünün Önemi. 10.Sınıf Kadın Sağlığı Hastalıkları ve Bakımı. Anne Sütünün Önemi. Anne Sütünün Önemi. Anne Sütünün Önemi 10.Sınıf Kadın Sağlığı Hastalıkları ve Bakımı 15.Hafta ( 22-26 / 12 / 2014 ) ANNE SÜTÜNÜN ÖNEMİ VE ÖZELLİKLERİ Slayt No: 22 Bebeğin bağışıklık sisteminin gelişimini kolaylaştırır. Bebekte kulak enfeksiyonları

Detaylı

YATAN HASTA DEĞERLENDİRME PROSEDÜRÜ

YATAN HASTA DEĞERLENDİRME PROSEDÜRÜ REVİZYON DURUMU Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No Hazırlayan: Onaylayan: Onaylayan: Hasta Değerlendirme Kurulu Adem Aköl Kalite Konseyi Başkanı Sinan Özyavaş Kalite Koordinatörü 1/5 1. AMAÇ Bu prosedürün

Detaylı

HEPATİT TARAMA TESTLERİ

HEPATİT TARAMA TESTLERİ HEPATİT TARAMA TESTLERİ Hepatit Tarama Testleri (Hepatit Check Up) Hepatit taraması yaptırın, aşı olun, tedavi olun, kendinizi ve sevdiklerinizi koruyun. Hepatitler toplumda hızla yayılan ve kronikleşerek

Detaylı

BİLGİ NOTU. AŞI HAFTASI (21 Nisan 27 Nisan 2012) TÜRKİYE ETKİNLİKLERİ

BİLGİ NOTU. AŞI HAFTASI (21 Nisan 27 Nisan 2012) TÜRKİYE ETKİNLİKLERİ BİLGİ NOTU AŞI HAFTASI (21 Nisan 27 Nisan 2012) TÜRKİYE ETKİNLİKLERİ Her Şeyin Başı Sağlık, Sağlığın Başı Aşı Aşılı Çocuk, Sağlıklı Çocuk Onu Sevin, Koruyun, Aşılayın Çocuklarınızın Eksik Aşılarını Tamamlatınız

Detaylı

2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması

2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 213 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2. Bölge Toplantısı TNSA-213 Sonuçları Doç. Dr. Alanur Çavlin Dr. Pelin Seçkiner 5 Şubat 215 Swiss Otel Büyük Efes, İzmir Sunuş Planı Hanehalkı nüfusunun ve kadınların

Detaylı

SAĞLIK PERSONELİNİN BULAŞICI HASTALIKLARA YÖNELİK TARAMA PROTOKOLÜ

SAĞLIK PERSONELİNİN BULAŞICI HASTALIKLARA YÖNELİK TARAMA PROTOKOLÜ SAĞLIK PERSONELİNİN BULAŞICI HASTALIKLARA YÖNELİK TARAMA PROTOKOLÜ Çalışanların hastane ortamında bulaşıcı hastalıklardan korunmasını sağlamak, bulaşıcı hastalıklara maruziyet durumunda alınması gereken

Detaylı

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Türkiye Halk Sağlığı Kurumu

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Hepatit A Aşılama Şeması: RİSK GRUBU AŞILAMALARI Aşağıda tanımlanmış risk gruplarında yer alanlara, hepatit A aşısı iki doz (iki doz arasında en az 6 ay süre olacak şekilde) olarak uygulanır. Risk Grubu

Detaylı

Yasemin ELİTOK. Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi. Pediatrik Hematoloji-Onkoloji BD, Erzurum

Yasemin ELİTOK. Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi. Pediatrik Hematoloji-Onkoloji BD, Erzurum Yasemin ELİTOK Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji-Onkoloji BD, Erzurum Tanı olanaklarının gelişmesi ve sağlık kuruluşlarından yararlanma olanaklarının artması, Toplumun bilgi seviyesinin

Detaylı

SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA BAĞIŞIKLAMA

SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA BAĞIŞIKLAMA SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA BAĞIŞIKLAMA DR. ALPAY AZAP Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD 23.09.2017 1 Türkiye deki hastaneler 23.09.2017 2 Türkiye deki sağlık

Detaylı

ENFEKSİYON KONTROL KOMİTELERİNİN GÖREVLERİ VE SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA ENFEKSİYON KONTROLÜ ve ÖNLENMESİ

ENFEKSİYON KONTROL KOMİTELERİNİN GÖREVLERİ VE SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA ENFEKSİYON KONTROLÜ ve ÖNLENMESİ TC SAĞLIK BAKANLIĞI Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı ENFEKSİYON KONTROL KOMİTELERİNİN GÖREVLERİ VE SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA ENFEKSİYON KONTROLÜ ve ÖNLENMESİ Dr. Mustafa ERTEK Refik Saydam Hıfzıssıhha

Detaylı

İŞYERİNDE SAĞLIĞI GELİŞTİRME ve PROGRAM PLANLAMA. Prof.Dr.Ayşe Beşer Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi ayse.beser@deu.edu.

İŞYERİNDE SAĞLIĞI GELİŞTİRME ve PROGRAM PLANLAMA. Prof.Dr.Ayşe Beşer Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi ayse.beser@deu.edu. İŞYERİNDE SAĞLIĞI GELİŞTİRME ve PROGRAM PLANLAMA Prof.Dr.Ayşe Beşer Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi ayse.beser@deu.edu.tr 1 HEDEFLER.Sağlığı, koruma ve geliştirme kavramlarını bilme İşyerlerinde

Detaylı

HEPATİT B AŞISI HEPATİT B AŞISI HEPATİT B AŞISI KİMLERE YAPILIR? HEPATİT B RİSKİ OLAN KİŞİLER

HEPATİT B AŞISI HEPATİT B AŞISI HEPATİT B AŞISI KİMLERE YAPILIR? HEPATİT B RİSKİ OLAN KİŞİLER HEPATİT B AŞISI HEPATİT B AŞISI Hepatit B aşısı bilinen en etkili aşılardan biridir. Hepati B aşısı inaktif ölü bir aşıdır, aşı içinde hastalık yapacak virus bulunmaz. Hepatit B aşısı 3 doz halinde yapılmalıdır.

Detaylı

Tdap Aşıları (Difteri, Toksoid ve Cansız Boğmaca)

Tdap Aşıları (Difteri, Toksoid ve Cansız Boğmaca) Tdap Aşıları (Difteri, Toksoid ve Cansız Boğmaca) Erişkin ve büyük çocuklarla kıyaslandığında, 12 ay altındaki infantlar gerçek anlamda yüksek boğmaca oranlarına ve boğmaca ile ilişkili ölümlerin geniş

Detaylı

Çocuk enfeksiyon hastalıkları derneği 2012 genişletilmiş aşı takvimi

Çocuk enfeksiyon hastalıkları derneği 2012 genişletilmiş aşı takvimi Çocuk enfeksiyon hastalıkları derneği 2012 genişletilmiş aşı takvimi ÇOCUK ENFEKSİYON HASTALIKLARI DERNEĞİ 2012 GENİŞLETİLMİŞ AŞI TAKVİMİ * Doğumda 1. 2. 3. 4. 6. 12. 15. 18. 24. 30. (4-6 yaş) İÖO 1. sınıf

Detaylı

BEYİN GELİŞİMİNİN HİKAYESİ

BEYİN GELİŞİMİNİN HİKAYESİ BEYİN GELİŞİMİNİN HİKAYESİ Yayın Yönetmeni Prof. Dr. Rana Karabudak TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü Türk Nöroloji Derneği (TND) 2014 Beyin Yılı Aktiviteleri çerçevesinde hazırlanmıştır. Tüm hakları

Detaylı

Ş.KARAAĞAÇ İLÇESİ TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ 2011 YILI FALİYET RAPORU

Ş.KARAAĞAÇ İLÇESİ TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ 2011 YILI FALİYET RAPORU Ş.KARAAĞAÇ İLÇESİ TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ 2011 YILI FALİYET RAPORU İlimizde 17 OCAK 2007 Tarihinde Aile Hekimliği uygulamasına geçilmiştir.toplum Sağlığı Merkezi ve Aile Hekimleri koordineli bir şekilde

Detaylı

Anti-HIV Pozitif Bulunan Hastada Kesin Tanı Algoritması. Doç. Dr. Kenan Midilli İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı

Anti-HIV Pozitif Bulunan Hastada Kesin Tanı Algoritması. Doç. Dr. Kenan Midilli İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Anti-HIV Pozitif Bulunan Hastada Kesin Tanı Algoritması Doç. Dr. Kenan Midilli İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Testler farklı amaçlarla uygulanabilir: - Tanı, tarama, doğrulama,

Detaylı

AŞILANMA VE ÇOCUK SAĞLIĞI 11

AŞILANMA VE ÇOCUK SAĞLIĞI 11 AŞILANMA VE ÇOCUK SAĞLIĞI 11 Sabahat Tezcan ve Elif Kurtuluş Yiğit Bu bölümde 12-23 aylık çocukların aşılanması, beş yaş altı çocuklarda akut solunum yolu enfeksiyonunun varlığı ve evlenmiş kadınların

Detaylı

Bağışıklamada Güncel Durum

Bağışıklamada Güncel Durum Bağışıklamada Güncel Durum Aşı İle Önlenebilir Hastalıklar Daire Başkanlığı Dr.Osman Topaç 4.Ulusal Pediatri Kongresi 16-19 Kasım 2016/Antalya Genişletilmiş Bağışıklama Programı Amaç: Hassas yaş gruplarına

Detaylı

Dr. Bekir KESKİNKILIÇ

Dr. Bekir KESKİNKILIÇ Dr. Bekir KESKİNKILIÇ 1 SAĞLIK Yalnızca hastalık veya sakatlığın olmaması değil, fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik halidir. Irk, din, siyasi görüş, ekonomik veya sosyal durum ayrımı yapılmaksızın

Detaylı

Prof.Dr. Nadi Bakırcı Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı A.D.

Prof.Dr. Nadi Bakırcı Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı A.D. Prof.Dr. Nadi Bakırcı Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı A.D. İhmal edilen bir konu olarak iş sağlığı ve güvenliği Bu konuda ihmal edilen bir grup olarak sağlık çalışanları Sağlık hizmeti

Detaylı

İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ AİLE HEKİMLİĞİ ANABİLİM DALI

İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ AİLE HEKİMLİĞİ ANABİLİM DALI İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ AİLE HEKİMLİĞİ ANABİLİM DALI HEKİM ADAYI DEĞERLENDİRME DOSYASI Hekim Adayının Adı, Soyadı Çalıştığı Aile Sağlığı Merkezi (ASM) ASM de Çalıştığı Tarihler Danışman Öğretim

Detaylı

BÜYÜME. Vücudun ya da vücut bölümlerinin boyut olarak artması Yaşamın ilk 20 yılında görülen en önemli biyolojik süreçtir.

BÜYÜME. Vücudun ya da vücut bölümlerinin boyut olarak artması Yaşamın ilk 20 yılında görülen en önemli biyolojik süreçtir. BÜYÜME Vücudun ya da vücut bölümlerinin boyut olarak artması Yaşamın ilk 20 yılında görülen en önemli biyolojik süreçtir. 2 BÜYÜME Örneğin doku büyümesi gerçekleşerek vücut ağırlığı ve boy uzunluğunda

Detaylı

Halk Sağlığı. YDÜ Tıp Fakültesi Yrd. Doç. Dr. Aslı AYKAÇ

Halk Sağlığı. YDÜ Tıp Fakültesi Yrd. Doç. Dr. Aslı AYKAÇ Halk Sağlığı YDÜ Tıp Fakültesi Yrd. Doç. Dr. Aslı AYKAÇ Halk Sağlığı, organize edilmiş toplum çalışmaları sonunda; - çevre sağlığı koşullarını düzelterek - bireylere sağlık bilgisi vererek - bulaşıcı hastalıkları

Detaylı

AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNDE İLK 1000 GÜNDE BESLENME DR.GÖNÜL KAYA

AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNDE İLK 1000 GÜNDE BESLENME DR.GÖNÜL KAYA AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNDE İLK 1000 GÜNDE BESLENME DR.GÖNÜL KAYA AİLE SAĞLIĞI BİRİMİNDE EKİP Aile Hekimi Aile Sağlığı Elemanı Sözleşmeli Hemşire-Ebe BÜTÜNCÜL YAKLAŞIM AİLE SAĞLIĞI BİRİMİNDE HİZMETLER Kayıtlı

Detaylı

Çocuklarda beslenme durumunun değerlendirilmesi. Dr. Ceyda TUNA KIRSAÇLIOĞLU

Çocuklarda beslenme durumunun değerlendirilmesi. Dr. Ceyda TUNA KIRSAÇLIOĞLU Çocuklarda beslenme durumunun değerlendirilmesi Dr. Ceyda TUNA KIRSAÇLIOĞLU Beslenme durumunun değerlendirilmesi 1) Klinik değerlendirme Öykü Fizik inceleme Antropometrik ölçümler 2) Laboratuvar değerlendirme

Detaylı

Eczacıbaşı Sağlık Hizmetleri

Eczacıbaşı Sağlık Hizmetleri Eczacıbaşı Sağlık Hizmetleri Eczacıbaşı Sağlık Hizmetleri Eczacıbaşı Topluluğu kuruluşlarından Eczacıbaşı Sağlık Hizmetleri, Türkiye nin yerinde sağlık ve bakım çözümleri sunan ilk ve en büyük kuruluşudur.

Detaylı

Dr. Zerrin YULUĞKURAL. Trakya Ü. Tıp Fak. İnfeksiyon Hast. Ve Klin. Mik. AD.

Dr. Zerrin YULUĞKURAL. Trakya Ü. Tıp Fak. İnfeksiyon Hast. Ve Klin. Mik. AD. Dr. Zerrin YULUĞKURAL Trakya Ü. Tıp Fak. İnfeksiyon Hast. Ve Klin. Mik. AD. 6. Türkiye EKMUD Kongresi, 12.5.2016 Her bir erişkin sağlık durumuna bakılmaksızın aşılama açısından önemli Sağlık durumları

Detaylı

BİRİNCİ BASAMAKTA PRİMER İMMÜN YETMEZLİK

BİRİNCİ BASAMAKTA PRİMER İMMÜN YETMEZLİK 1 AŞILAMADA AMAÇ Aşı ile korunulabilir hastalıkları engellemek Enfeksiyon kaynaklı mortaliteyi azaltmak Enfeksiyon kaynaklı morbiditeyi azaltmak HİÇBİR AŞININ HERKES İÇİN TAMAMEN ETKİN VE GÜVENİLİR OLMASI

Detaylı

ÇOCUKLARDA BESLENME. Dr.Belkıs Kütük Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Liv Hospital Ankara

ÇOCUKLARDA BESLENME. Dr.Belkıs Kütük Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Liv Hospital Ankara ÇOCUKLARDA BESLENME Dr.Belkıs Kütük Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Liv Hospital Ankara **Bir ülkenin sosyal ve ekonomik yönden, beklenen uygarlık seviyesine ulaşabilmesi, ancak bedensel ve zihinsel

Detaylı

Op Dr Aybala AKIL. ACIBADEM Bodrum Hastanesi

Op Dr Aybala AKIL. ACIBADEM Bodrum Hastanesi Sağlıklı bir anne için Sağlıklı beslenme Düzenli hekim kontrolü Gebelik öncesi hastalıkların sıkı takibi Sağlıklı bir yaşam tarzı Huzurlu bir gebelik süreci Sağlıklı beslenme = Dengeli beslenme Proteinler

Detaylı

AÜTF HALK SAĞLIĞI ANABİLİM DALI TIPTA UZMANLIK EĞİTİMİ PROGRAMI /

AÜTF HALK SAĞLIĞI ANABİLİM DALI TIPTA UZMANLIK EĞİTİMİ PROGRAMI / AÜTF HALK SAĞLIĞI ANABİLİM DALI TIPTA UZMANLIK EĞİTİMİ PROGRAMI / 2017-18 TARİH/MODÜL BAŞLIKLAR (Konular) ÖĞRETİM ÜYESİ MODÜL 1 9 Ekim 2017 Halk Sağlığı tanımı, kavramı ve yaklaşımı Geleneksel ve Çağdaş

Detaylı

TOPLUMU TANIMA VE EKİP ÇALIŞMASI YARD. DOÇ. DR. NALAN AKIŞ

TOPLUMU TANIMA VE EKİP ÇALIŞMASI YARD. DOÇ. DR. NALAN AKIŞ TOPLUMU TANIMA VE EKİP ÇALIŞMASI YARD. DOÇ. DR. NALAN AKIŞ Amaç Bu dersin sonunda öğrenciler, sağlık hizmeti verecekleri toplumu tanımanın önemi konusunda bilgi sahibi olacaklardır. ÖĞRENİM HEDEFLERİ Bu

Detaylı

Son 2 yıl içinde ilaç endüstrisiyle kongre sponsorluğu dışında bağlantım olmamıştır.

Son 2 yıl içinde ilaç endüstrisiyle kongre sponsorluğu dışında bağlantım olmamıştır. Son 2 yıl içinde ilaç endüstrisiyle kongre sponsorluğu dışında bağlantım olmamıştır. Lohusalık döneminde ruhsal hastalıklar: risk etkenleri ve klinik gidiş Doç.Dr. Leyla Gülseren 25 Eylül 2013 49. Ulusal

Detaylı

Şişmanlık (obezite); sağlığı bozacak düzeyde vücutta yağ miktarının artmasıdır.

Şişmanlık (obezite); sağlığı bozacak düzeyde vücutta yağ miktarının artmasıdır. ŞİŞMANLIK (OBEZİTE) Şişmanlık (obezite); sağlığı bozacak düzeyde vücutta yağ miktarının artmasıdır. Yağ dokusunun oranı; Yetişkin erkeklerde % 12 15, Yetişkin kadınlarda %20 27 arasındadır. Bu oranların

Detaylı

Birinci Basamakta Hasta Çocuğa Yaklaşım

Birinci Basamakta Hasta Çocuğa Yaklaşım Birinci Basamakta Hasta Çocuğa Yaklaşım 1 Çocuk Sağlığında Eşitsizlikler (DSÖ verileri 1999) Yılda 10 milyon çocuk 5. yaşlarını kutlayamadan ölmektedir 2020 e kadar aynı Geri kalmış-gelişmekte olan ülkelerde

Detaylı

Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ABD, SOSYAL PEDİATRİ DOKTORA PROGRAMI

Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ABD, SOSYAL PEDİATRİ DOKTORA PROGRAMI Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ABD, SOSYAL PEDİATRİ DOKTORA PROGRAMI Ana Bilim Dalı Başkanı: Prof. Dr. Perran Boran e-posta: drperran@yahoo.com Sosyal Pediatri;

Detaylı

SOĞUK ZİNCİR GÖREVLİSİ GÖREV YETKİ VE SORUMLULUK TALİMATI

SOĞUK ZİNCİR GÖREVLİSİ GÖREV YETKİ VE SORUMLULUK TALİMATI Dok No:ACL.TL.02 Yayın Tarihi: NİSAN 2013 Rev.Tar/No: -/0 Sayfa No: 1 / 6 1.0 AMAÇ:Vitale Kadın Hastalıkları ve doğum hastanesi olarak Sağlık Müdürlüğü nden gelen aşıları soğuk zincir şartlarına uygun

Detaylı