Ünite 5 TÜRK İSLAM DEVLETLERİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Ünite 5 TÜRK İSLAM DEVLETLERİ"

Transkript

1 Ünite 5 TÜRK İSLAM DEVLETLERİ

2 ÜNİTE 5 TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ KAVRAMLAR Ahilik: Aynı işi yapan esnafları bir araya getiren meslek örgütüdür. Atabey : Selçuklu Meliklerini yetiştiren deneyimli görevliler, Ataerkil: Soyun babaya dayanması, Batinilik: Şiilik mezhebinin bir koludur, Cihat : Din uğruna yapılan savaş, Futuhat: Fetihler, Gülam : Köle, Esir. Hutbe : Hükümdarların egemenliklerinin sembollerindendir. Ikta: Hizmet karşılığı devlet görevlilerine geliri verilen topraklardır. Kazak : Özgür, Serbest, Yiğit, Kümbet : Selçukların anıt mezarları, Maveraünnehir : Aral Gölün'e dökülen Seyhun ve Ceyhun Nehirleri arası. Naib: Hükümdara vekalet eden, Otağ : Hükümdar çadırı. Subaşı: Ordu komutanı, TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ TÜRK DÜNYASI -1 I.KONU TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ TÜRKLER ve İSLAMİYET ò Türkler ile Müslüman Araplar arasındaki ilk ilişkiler, Hz. Ömer döneminde İran'ın fethinden sonra Kafkaslarda ve Horasan yöresinde Türklerle komşu olunması ile başlamıştır. ò Müslüman Arapların Hz. Osman döneminde, Maveraünnehir'e yönelmeleri Türklerle müslüman Araplar arasında çatışmaların başlamasına yol açmıştır. ò Özellikle Emevilerin Horasan ve Maveraünnehir' i ele geçirmek istemeleri, ırkçı Arap politikası izlemeleri yoğun savaşların yaşanmasına neden olmuştur. ò Bu dönemde Kök Türk Devleti yıkılmış, Türkler siyasi birliklerini kaybetmiş iseler de Müslüman Araplara karşı büyük direnişler göstermişlerdir. ò Abbasiler Dönemi'nde, a) Emevilerin izledikleri ırkçı Arap politikasını terk etmeleri, b) Türklerden özel ordular kurmaları, c) Türkleri önemli devlet hizmetlerine getirmeleri nedeniyle ilişkiler düzelmiş, özellikle Talas Savaşı'ndan sonra Türkler, İslamiyet'i daha yakından tanıma olanağı bulmuş ve kitleler halinde İslamiyet'i benimsemeye başlamışlardır. d) Türklerin İslamiyet'i benimsemelerinde inançlarının benzerliğinden doğan etkenler; İslam öncesi inanış 1. Gök Tanrı inanışı 2. Ahiret İnanışı (Uçmağ-Cennet, Tamu-Cehennem) 3. Kurban adama 4. Fetih ve egemenlik 5. Yağmacılık 6. Sosyal yaşam anlayışı (Hırsızlık, yalancılık, haksızlık konuları) 7. Ruhban sınıfının olmaması 8. Farklı dinlere karşı hoşgörü Talas Savaşı (751) İslam inanışı 1. Tek Tanrı inanışı 2. Ahiret İnanışı (Cennet - Cehennem) 3. Kurban kesme, 4. Cihat anlayışı 5. Ganimet alma 6. Sosyal yaşam (Hırsızlık, yalancılık, haksızlık yasaklanması vb.) 7. Din adamlarının üstünlüğünün olmaması 8. Farklı dinlere karşı hoşgörü Müslüman Araplar ile Çinliler arasında Türklerin yaşadığı bölgelerde bir egemenlik mücadelesi yaşanmaktaydı. Karluk Türkleri bu mücadelede Müslüman Arapların yanında yer alarak Talas Savaşı'nın kazanılmasında önemli rol oynamışlardı. Bu savaş Türk-İslam Tarihi açısından bir dönüm noktası olarak nitelendirilmiştir. Sonuçları: 1. Türklerin İslamiyete yakınlaşmaları ve kitleler halinde İslamiyet'i benimsemelerinde etken olmuştur. 2. Türk illeri Çin istilasından kurtulmuştur. 3. Çinli esirler aracılığı ile, Kültür yaşamında çok önemli yeri olan kağıt yapımı öğrenilmiş Semerkant'ta kağıt imalathanesi kurulmuş ve kağıdın Çin dışında dünyaya yayılması sağlanmıştır. İslamiyeti kabul eden ilk Türklerin Karluklar olduğunu... BİLİYOR MUYDUNUZ? 134

3 İlk Türk-İslam Devleti'nin Karahanlı Devleti olduğunu... BİLİYOR MUYDUNUZ? TOLUNOĞULLARI ÜNİTE 5 İslamiyeti ilk kabul eden Türk boyları arasında İtil Bulgarları'nın da olduğunu... Türklerin İslamiyet'e Katkıları 1. Müslümanlığın; a) Karahanlılar, Türkistan'a BİLİYOR MUYDUNUZ? b) Gazneliler, Afganistan - İran - Pakistan (bugünkü) ve Hindistan'a, c) Selçuklular, Kafkasya ve Anadolu'ya, d) Osmanlılar, Balkanlara yayılmasını sağlamışlardır. 2. Müslümanlığı; a) Avasım illerinde Bizanslılara, b) Anadolu'da, Bizanslılara ve Haçlılara, c) Balkanlarda, Avrupa Hıristiyan dünyasına karşı başarı ile savunmuşlardır. Tolunoğulları Abbasilerin Mısır Valisi Tolunoğlu Ahmet'in halifenin güçsüzlüğünden yararlanarak bağımsızlığını ilan etmesiyle Mısır'da kurulan ilk Türk-İslam Devleti'dir. Tolunoğulları, Mısır'dan sonra Suriye, Filistin, Lübnan ve Bingazi'ye egemen olmuşlardır. Baharat ticaretini yeniden düzenleyerek güven altına almışlar, kanallar açarak Mısır ekonomisini güçlendirmişler, Mısır'a parlak bir dönem yaşatmışlardır. Yaptıkları birçok eserden günümüze "Tolunoğlu Ahmed Cami" kalmıştır. Taht kavgalarından yararlanan Abbasiler tarafından yıkılmışlardır. Tamu : Cehennem, Tekke: Tarikat elamanlarının (Müridlerin) toplandıkları yer, Tuğra : Hükümdarların imzaları, Türkmen : Müslümanlığı kabul eden Oğuz Türkleri, Türbe: Üstü kubbe ile örtülü anıt mezar Uçmağ : Cennet, Ümera : Komutanlar, Emirler, Vüzera : Vezirler, TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ 3. İbni Sina, Buruni, Farabi gibi Türk-İslam bilginleri aracılığı ile bilim yaşamının, camileri ve medreseleri ile İslam sanatının, gelişmesinde ve yayılmasında büyük hizmetlerde bulunmuşlardır. MISIR'DA KURULAN TÜRK-İSLAM DEVLETLERİ Tolunoğlu Ahmet Camii AKŞİTLER (IHŞİDLER) ( ) MISIR'A EGEMEN OLAN TÜRK DEVLETLERİ Tolunoğulları Akşitler Eyyubiler Memlükler Osmanlılar Akşitler (Ihşidler) 135

4 ÜNİTE 5 TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ MALAZGİRT SAVAŞI: (1071) Malazgirt Savaşı'nda yaralı olarak ele geçirilen İmparator Romen Diyojen, Alp Arslan'ın huzuruna çıkarılınca, Alp Arslan ile aralarında şu diyalog gerçekleşir: * Alp Arslan: "Eğer ben senin önüne esir olarak getirilseydim ne yapardın?" * Diyojen: "Ya öldürürdüm, ya da zincire vurup Konstantinopolis sokaklarında gezdirtirdim." * Alp Arslan: "Benim vereceğim ceza çok daha ağır. Seni affediyorum, ve serbest bırakıyorum." Alp Arslan ona makul bir naziklikle muamele etti ve ona savaştan önce de yaptığı gibi barış antlaşması önerdi. Diyojen bir hafta boyunca Sultan'ın esiri olarak kaldı. Cezası sırasında, Sultan Antakya, Urfa, ve Malazgirt in teslim edilmesi karşılığında İmparator Diyojen e Sultan'ın masasında yemek yeme izni verdi. TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ Fergane Türklerinden olan Abbasilerin Mısır valisi Muhammed (Muhammed Bin Togaç) tarafından kurulmuş ikinci Türk-İslam Devleti'dir. Abbasi Halifesi tarafından "el Ihşid" (Beyaz güneş) unvanı verilen Muhammed, Suriye, Filistin, Lübnan'dan başka Mekke ve Medine'nin bulunduğu kutsal yerleri de ele geçirmiştir. Taht sorunlarından yararlanan Tunus'ta kurulmuş olan Şii Fatimiler tarafından yıkılmıştır. Halkının tamamı Arap olan Mısır'daki Tolunoğulları ve Akşitler Devleti'nin yöneticileri Türk olduğu için Türk-İslam Devletleri denildiğini II. KONU: İLK TÜRK İSLAM DEVLETLERİ KARAHANLILAR ( ) BİLİYOR MUYDUNUZ? Karluk, Yağma, Çiğil ve Tuhsi adlı Türk boylarına dayanmaktadır. İlk Hükümdarı Bilge Kül Kadir Han olmakla birlikte, İslamiyet'in resmi din olarak benimsenmesi Satuk Buğra Han'ın tahta çıkması ile 920 de kabul edilmiştir. Gazneliler ile birlikte Maveraünnehir yöresindeki Samanoğulları Devleti'ne son vererek sınırlarını genişletmişlerdir. Türklerin ikili devlet geleneğini koruyup, sürdürmüşlerdir. Bu anlayışları yüzünden taht kavgaları sonucu 1042 de Doğu ve Batı Karahanlıları olmak üzere 2'ye ayrılmışlardır. ò Doğu Karahanlılar önce Selçuklulara bağlanmış, daha sonra 1211 de Moğol Karahitaylar tarafından yıkılmışlardır. ò Batı Karahanlılar, önce akrabalık yolu ile Selçuklulara, Selçukluların 1141 Katvan Savaşı'nda Karahitaylara yenilmesi üzerine Karahitaylara bağlanmışlar ve 1212 de Harzemşahlar tarafından yıkılmışlardır. Kültür ve Uygarlık Devlet Anlayışı: İlk Türk-İslam Devleti olmasına karşılık, Orta Asya Türk Devletleri'nde görülen ikili devlet geleneğini koruyup sürdürdükleri görülmüştür. Hükümdarlar, Hakan, Han gibi unvanlar kullanmışlardır. Ordu: Ordunun temelini Karluk ve Çiğil Türkleri oluşturmaktaydı. Bunlar; Karahanlı Devleti Tarihte bilinen ilk Türk-İslam Devleti'dir. Uygur Devleti'nin Kırgızlar tarafından yıkılması üzerine Türkistan'da kurulmuştur. İslamiyet'in Türkistan'dan Orta Asya'ya doğru yayılmasını sağlamışlardır. Saray Muhafızları Hassa Ordusu (Kapıkulu Askerleri) Eyalet Askerleri Hassa ordusundan seçilen Hükümdarın koruyucularıdır. Doğrudan Hükümdara bağlı kuvvetlerdir. Şehzade ve valilerin kuvvetleridir. 136

5 Dil ve Edebiyat: Karahanlı Devleti her bakımından Türk özelliği taşıyan bir bölgede kurulmuştur. Türk kültüründen Türk-İslam kültürüne geçişte bir köprü görevi üstlenmiştir. Resmi dilleri Hakaniye denilen Türkçedir. Uygur Alfabesi'ni kullanmışlardır. ò Bu dönemden kalan eserler arasında; Kutadgu Bilig: ò Yusuf Has Hacip tarafından, Doğu Karahanlı Hükümdarı Tamgaç Buğra Han'a sunulan bir eserdir. "Mutluluk veren bilgi" anlamına gelmektedir. Uygur Alfabesi ile yazılmıştır. ò Hükümdarlara "öğüt veren" ilk siyasetname özelliği taşıdığı ileri sürülmüştür. ò Türk-İslam dönemine ait ilk edebi eser olduğu belirtilmiştir. Divan-ı Lügati't Türk: ò Karahanlı soyundan gelen Kaşgarlı Mahmut tarafından Abbasi Halifesi El Muktedi Billah'a sunulmuştur. ò Türk Dili'nin Arapça'dan üstün olduğu belirtilmiştir. ò Türkçe kelimelerin Arapça açıklaması yapılmış olduğundan eser bir nevi Arapça yazılmış bir Türkçe sözlüktür. Atabetü'l Hakayık: ò Yükneki Edip Ahmet tarafından Hakaniye Türkçesi ve Uygur Alfabesi ile yazılmıştır. ò "Gerçeklerin eşiği" anlamındadır. Ahlaki öğütler şiirsel biçimde yer almıştır. Satuk Buğra Han Destanı: ò Karahanlıların ilk Müslüman hükümdarı Satuk Buğra Han adına yazılmıştır. Türklerin İslamiyete geçişini anlatan bir eserdir. Yusuf Has Hacip Kaşgarlı Mahmut Satuk Buğra Han'ın (İslamiyet'i kabul edince Abdülkerim adını almıştır) tarihte ilk Müslüman Türk hükümdarı unvanını aldığını... Yusuf Has Hacib'in ünlü eseri Kutadgu Bilig'i Doğu Karahanlıların Hükümdarı Tamgaç Buğra Han'a sunduğunu... Hukuk: BİLİYOR MUYDUNUZ? Türk-İslam devletlerinde egemen olan bir hukuk anlayışı görülmüştür. Kaynağını Kur'an'dan alan "Şer'i Hukuk" kuralları ile kaynağını örf, adet, gelenek ve göreneklerden alan "Örf'i Hukuk" kuralları uygulanmıştır. Ekonomik Hayat: İbni-Sina ( ) 980 yılında Buhara da doğmuştur. Aristo ve Farabi den etkilenmiştir. Tıp alanındaki çalışmaları ile büyük üne kavuşmuştur. Avrupa da uzun süre okutulan Kitabü l Kanun Fi t Tıp adlı eserinde birçok hastalığın tanımını ve tedavi yöntemlerini açıklamıştır. İbni Sina, kanın gıda taşıyan bir sıvı olduğunu ileri sürmesi yanında Bağırsak hastalıkları, Menenjit, Göğüs, Karaciğer ve Cilt hastalıkları ile de uğraşmıştır. Psikolojik hastalıkların tedavisindeki başarıları ününü daha da artırmıştır. Kanun Fi t Tıp eserinden başka Eş-Şifa ve En Necat isimli tıp alanındaki eserleri de önemlidir. ÜNİTE 5 TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ Divan-ı Hikmet: ò Hoca Ahmet Yesevi tarafından yazılmıştır. ò İslamiyeti tasavvuf yolu ile anlatan bir eserdir. ò İslamlığın esaslarını Türkçe öğretmeye çalıştığı ileri sürülmüştür. Dini ve ahlaki öğütlere yer vermiştir. Yaşadıkları bölgenin tarıma elverişli olması nedeniyle tarım alanında ileri gittikleri gibi "İpek Yolu" üzerinde yer almaları nedeniyle de ticarette oldukça ileri gitmişlerdir. Sanat: İslamiyet'i resmi din olarak benimsedikten sonra özellikle dini mimari alanında önemli eserler yapmışlardır. Camiler, medreseler, Türbeler ve Kervansarayları (Ribat denirdi) ünlüdür. 137

6 ÜNİTE 5 TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ Farabi ( ): 870 yılında Türkistan ın Farab şehrinde doğmuştur. Felsefe alanında önde gelen düşünürlerdendir. Mantık alanında da çalışmalar yapmıştır. Hava titreşimlerinden olan ses olayının ilk mantıklı açıklamasını yapmıştır. Farabi Avrupalılarca da kabul edilen ilimleri, Fizik, Matematik ve Metafizik diye 3 e ayırmıştır. Günümüze kalan birçok eseri arasında İlk İslam Ansiklopedisi olan İhsau l Ulum ile fazilet şehri isimli El Medinetü l Fazıla, Kitab Fi l Musiki Kitabü l Farab ünlüdür. TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ Karahanlı Cami GAZNELİLER ( ) Gazneliler Devleti Karahanlı Çini ò Samanoğullarının Herat Valisi Alp Tigin Gazne şehrinde bağımsızlığını ilan etmekle birlikte devletin asıl kurucusu Sebük Tigin'dir. Devlet ismini kurduğu şehir olan Gazne'den almıştır. ò Yaptığı 17 sefer ile Kuzey Hindistan'ı topraklarına katarak İslamiyet'in Hindistan'da yayılmasını sağlamıştır. Dandanakan Savaşı: Sultan Mahmut'un ölümü üzerine yerine geçen oğlu Sultan Mesut'un, Nişabur'u ele geçiren, Horasan'a yerleşmek isteyen Selçuklu Türkleri ile yaptığı savaştır. Gazneliler yenilmiştir. Bu savaş, Gazneli Devleti'nin yıkılışını hızlandırırken, Selçuklu Devleti'nin kuruluşunu sağlamıştır. ò Gazneli Devleti, Afgan asıllı Gurlular tarafından yıkılmıştır. KÜLTÜR VE UYGARLIK Devlet Teşkilatı: Devletin hükümdar ailesinin ortak malı anlayışına dayalı Türk Devlet anlayışının aynen sürdürüldüğü görülmüştür. Gazneli Hükümdarları Gazneli Mahmut'tan itibaren "Sultan" unvanını kullanmışlardır. Merkez yönetiminde ise Karahanlılar ve Selçuklularda olduğu gibi "Divan" örgütü önemli yer tutmaktaydı. Ordu: Gaznelilerin ordu teşkilatları da diğer Türk-İslam devletlerine benzemektedir. Orduları; ò Kalaç Türkleri'ne dayanmakla birlikte devletin içinde Gurlular, Afganlılar ve Hindular da yaşamakla çok uluslu bir devlet özelliği göstermişlerdir. ò En parlak dönemleri Gazneli Mahmut dönemidir. Gazneli Mahmut Abbasi Halifesi'ni Şii Büveyhoğulları tehlikesinden kurtarmıştır. Bu hizmetine karşılık halife Gazneli Mahmut'a "Sultan" unvanını vermiştir. Böylece Sultan unvanını kullanan ilk Türk hükümdarı Gazneli Sultan Mahmut olmuştur. Gulam Askerleri Hassa Ordusu Eyalet Askerleri Ücretli Askerler Savaş esirleri arasından seçilenler ile küçük yaşta alınan Türklerden oluşmuştur. Gulamlar arasından seçilirdi. Hükümdarla savaşa katılırlardı.. Ikta arazilerden yetişen atlı askerlerdir. Türklerden seçilirlerdi. ò Karahanlılarla birlikte Samanoğulları Devleti'ne son vererek sınırlarını Buhara, Horasan, Herat yörelerinde genişletmiş, Horasan'a girmek isteyen Selçukluları engellemiştir. Dil ve Edebiyat: Farklı toplulukları ve kültürleri bünyesinde barındıran Gaznelilerde Arap ve İran (Fars) kültürünün etkileri fazlaca görülmüştür. 138

7 ò Sarayda ve halk arasında Türkçe konuşulduğu halde resmi ve Edebiyat dilleri Farsça, bilim dili ise Arapça'dır. ò Bu dönemden kalan eserler arasında Firdevsi'nin Gazneli Sultan Mahmut'a sunduğu "Şehname" adlı eseri oldukça ünlüdür. Hukuk: Karahanlılarda olduğu gibi Şer'i ve Örf'i Hukuk kuralları geçerlidir. Ekonomi: Horasan ve yörelerine egemen olan Gazneliler tarım alanında olduğu gibi "İpek Yolu" sayesinde ticaret hayatında da ileri gitmişlerdir. Sanat: Gaznelilerde mimari, ağaç direkli, ahşap düz çatı biçimindedir. Camiler, Medreseler ve Türbeler yapmışlardır. BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ ( ) Büyük Selçuklu Devleti ò Oğuzların "Kınık Boyu" tarafından kurulmuştur. Devlet adını "Selçuk Bey'den" almıştır. ò Uygur Devleti'nin yıkılmasından sonra Oğuzlar Aral Gölü yörelerinde Başkent Yenikent olmak üzere "Oğuz Yabgu" adı ile devlet kurmuşlardı. Selçuk Bey babası Dukak Bey gibi bu devletin Subaşı'sı yani Ordu Komutanı idi. Yabgu ile anlaşamayan Selçuk Bey kendisine bağlı kuvvetlerle Cend Şehri'ne gelerek İslamiyet'i kabul etmişti. ò Arslan Yabgu'nun Gazneli Sultan Mahmut tarafından hile ile esir edilmesi üzerine Selçukluların başına devletin asıl kurucuları olan Tuğrul ve Çağrı Beyler geçmiştir. Tuğrul Bey ülkeyi yönetirken Çağrı Bey ordu komutanı olarak görev yapmıştır. Gazali ( ) İran ın Tus şehrinde doğmuştur. Nizamülmülk tarafından öğrenim gördüğü Nizamiye Medresesine Baş müderris olarak atanmıştır. Dönemin en büyük din bilginlerindendir. Felsefeye karşı olması nedeniyle Felsefi düşüncenin gelişmesini önlediği ileri sürülmüştür. Kelamın daha çok Akaid kısmına önem vermiş, aklı ön planda tutmuştur. Ehli Sünnete karşı çıkan Mutezilik ve Batınılik ile çatışmıştır. Gazali den günümüze 75 kadar eseri kalmış ise de 457 eser verdiği belirtilmiştir. Ihyau Ulumi d Din, El İktisad Fi l İtikad, Kimya-i Saadet eserlerinden birkaçıdır. ÜNİTE 5 TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ Tuğrul Bey ( ) Gazneli Minaresi ò Nişabur'da bağımsızlığını ilan etmiştir. Dandanakan Savaşı (1040): ò Horasan'a yerleşmek istemeleri yüzünden Gazneli Sultan Mesut ile savaşmış onu yenerek Horasan yörelerini ele geçirmiştir. Bu savaş Gaznelilerin yıkılışını hızlandırmış, Selçukluların ise devletler sahnesine çıkışını sağlamıştır. Gazneli Mahmut Türbesi ò Abbasi Halifesini, Şii Büveyhoğulları tehlikesinden kurtararak koruyuculuğu altına almış ve halife ile akrabalık kurmuştur. Bundan sonra devlet işlerini Tuğrul Bey üstlenirken Halife yalnızca din işleri ile ilgilenmiştir. 139

8 ÜNİTE 5 TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ Harezmi ( ) Özbekistan ın Karizmi kentinde doğmuştur. İlmi çalışmalarda bulunmak üzere Bağdat a gitmiştir. Matematik alanındaki çalışmaları Cebir in temelini oluşturmuştur. Cebir sözcüğünün Harezmi ye ait olduğu belirtilmiştir. Diodhantus ile birlikte cebir in babası sayılmıştır. Tarih, Coğrafya ve Astronomi alanlarında da çalışmıştır. TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ ò İran'ın ele geçirilmesinden sonra Kafkasya'ya egemen olmuşlardır. ò Tuğrul Bey doğudan kitleler halinde topraklarına giren Türk Boylarını yeni fethettiği batı sınırlarına yerleştirerek bir yandan kurduğu düzeni korumuş diğer yandan batı sınırlarını güvence altına almış ve yeni fetihler için ortam hazırlamıştır. Pasinler Savaşı (1048): ò Anadolu'ya giren Selçuklular ile Bizans ve Bizans'a bağlı Gürcü Krallıkları arasında Erzurum yörelerinde yapılmıştır. Selçukluların zaferi ile sonuçlanmıştır. Bizans'ın doğudaki gücü kırılmıştır. Pasinler Savaşı'nın Bizanslılar ile Selçuklular arasındaki ilk savaş olduğunu... Abbasi Halifesi Kalim Bi Emrillah, kendisini Şii Büveyhoğulları tehlikesinden kurtaran Tuğrul Beyi kızı ile evlendirerek akrabalık kurduğunu... BİLİYOR MUYDUNUZ? Abbasi Halifesinin kendisini Şii ve oğulları tehlikesinden kurtaran Tuğrul Bey'e iki altın kılıç hediye ederek "Doğunun ve Batının Sultanı" ünvanını verdiğini... BİLİYOR MUYDUNUZ? Abbasi Halifesinin devlet işlerini damadı Tuğrul Bey'e bıraktıktan sonra yalnızca Din işleri ile ilgilendiği için bazı tarihçilerin bunu Din ile Devlet işlerinin ayrıldığı yönünde değerlendirerek "Laikliği" ilk örneği olarak ileri sürdüklerini... Alparslan ( ): BİLİYOR MUYDUNUZ? ò Tuğrul Bey'in ölümü üzerine oğlu olmadığından Çağrı Bey'in oğlu Alparslan tahta çıktı ve vezirliğine ünlü Nizamülmülk'ü getirdi. ò Selçuklu prenslerinin ayaklanmalarını bastırdıktan sonra Kafkaslar üzerinden Anadolu'ya girdi, Ani ve Kars kaleleri ile Malazgirt'i alarak Suriye'ye gitti. Malazgirt Savaşı (1071): El Kitabu l Muhtasar fi l Hesab il Cebri ve l Mukabele (Cebir ve Denklem Hesabı Üzerine Özel Kitap) isimli eserinin Doğu ve Batının ilk tek başına Cebir kitabı olduğu belirtilmiştir. Kitab ul Tarih, Kitab surat al- arz Kitab al-amal bi l Usturlap eserlerindendir. ò Bizans İmparatoru Romen Diyojen'in, Anadolu üzerinde baskılarını arttıran Türklerin bu baskılarına son vermek için harekete geçmesi üzerine yapılmıştır. ò Suriye'de bulunan Alparslan'ın, İmparatora yaptığı barış önerilerinin reddedilmesi üzerine Malazgirt'te savaş başladı. Savaş sırasında Bizans ordusunda bulunan Uz (Oğuzlar) ve Peçenek isimli Türkler Selçuklular tarafına geçmişlerdir. Savaş Selçukluların zaferi ile sonuçlanmış, İmparator esir alınmıştır. Tuğrul Beyin Türbesi Sonuçları: 1. Türklerin, Anadolu'ya girişini durduracak güç kalmadığından Anadolu'nun kapıları Türklere açılmış oldu. Türkler yurt edinmek amacı ile kitleler halinde Anadolu'ya girmeye başladılar. 140

9 2. Türkiye Tarihi başladı. 3. Anadolu'da ilk Büyük Türk Beylikleri Devri başladı. (Saltuklular, Danişmendliler, Mengücekler, Artuklular) 4. Başkent İznik olmak üzere Büyük Selçuklulara bağlı Türkiye (Anadolu) Selçuklu Devleti kuruldu. Alparslan, Karahanlılar üzerine yaptığı bir sefer sırasında esir alınan kale komutanı tarafından öldürüldü. Melikşah ( ): Melikşah ò Büyük Selçukluların her bakımdan en parlak devri olmuştur. ò Taht yüzünden çıkan isyanları bastırdı. ò Babası Alparslan'ın veziri olan Nizamülmülkü görevinde bıraktı. ò Nizamülmülk'ün en önemli hizmetlerinden biri Nizamiye Medreseleridir. ò Vezir-i Nizamülmülk ile devletin sınırlarının doğu'da Maveraünnehirden batıda Marmara ve Akdeniz'e kadar genişlemesini sağlamıştır. ò Bu dönemin en büyük sorunlarından olan "Batınilik" (Hasan Sabbah) ile uğraşmıştır. ò Nizamülmülk'ün, Batıniler tarafından öldürülmesinden kısa bir süre sonra Sultan Melikşah'da ölmüş, dolayısıyla bu sorun çözülememiştir. Dağılma ve Yıkılış: Sultan Melikşah Türbesi ò Melikşah'ın ölümü üzerine eşinin küçük oğlu Mahmut'u tahta çıkarmak istemesi yüzünden taht sorunları yaşanmıştır. ò Devletin başına sırası ile Berkiyaruk, Mehmet Tapar, Mahmut ve son Büyük Selçuklu Sultanı Sencer (Sancar) geçmiştir. ò Sultan Sencer'in 1141 Katvan Savaşı'nda Karahitaylara yenilmesi ile otoritesi sarsılmıştır. ò Oğuzların isyanını bastırmak istedi ise de onlara esir düştü. Esirlikten kurtulduktan sonra devleti toparlamak için çalıştı ancak 1157'de ölümü üzerine Büyük Selçuklu Devleti son bulmuştur. Yıkılma Nedenleri: a) "Devlet hükümdar ailesinin ortak malıdır." anlayışının taht kavgalarına neden olması, b) Atabeylerin bağımsızlıklarını ilan etmeleri, c) Batınilerin yıkıcı çalışmaları, d) Yönetime İranlıların getirilmesi, Türkmenlerin küstürülmeleri, e) Abbasi Halifeliğinin yıkıcı çalışmaları, Büyük Selçuklu toprakları üzerinde Selçuklu soyundan gelenler ile Atabeylerin kurduğu yeni devletler ortaya çıkmıştır. HASAN SABBAH- ALAMUT KALESİ ve HAŞ- HAŞİLER Hasan Sabbah tarafından kurulan Alamut Devletinin merkezi Alamut Kalesi'dir. Hasan Sabbah ın Şiiliğin, İsmaililik mezhebinin Nizarilik koluna bağlı olduğu ileri sürülmüştür. Hasan Sabbah, Haşhaşilerin (suikastçiler) kurucusudur. Hasan Sabbah ın dönemin ileri gelenlerine suikastler düzenlemek için fedailerine haşhaş içirerek onları kontrol ettiği belirtilmiş, bu yüzden de kurduğu örgüte Haşhaşiler denilmiştir. Hasan Sabbah ın Selçuklu sarayından kovulduğu için Nizamülmülk ve Melikşah tan intikam almak istediği belirtilmiştir. Nizamülmülk Haşhaşilere karşı sefer hazırlığı sırasında bir Haşhaşi (suikastçı) tarafından öldürülmüştür. Sultan Sencer inde Haşhaşiler tarafından tehdit edildiği ileri sürülmüştür. Alamut Kalesi'nin sarp ve dik kayalıklar üzerine kurulduğu ve alınmasının imkansız olduğu belirtilmiştir. Alamut Kalesi'nin, dünya üzerinde suikast kavramının ilk ortaya atıldığı yer olduğu ileri sürülmüştür. ÜNİTE 5 TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ 141

10 ÜNİTE 5 TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ NOTLARIM TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ ATABEYLİK BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ'NİN YIKILMASI İLE KURULAN DEV- LET ve ATABEYLİKLER BAĞLI DEVLETLER HOROSAN SELÇUKLULARI KİRMAN SELÇUKLULARI SURİYE SELÇUKLULARI TÜRKİYE SELÇUKLULARI IRAK SELÇUKLULARI Melik denilen Selçuklu prensleri ülke yönetiminde deneyim kazanmaları için ülkenin değişik yörelerinde görevlendirilirken yanlarına "Atabey" denilen güvenilir ve deneyimli bir görevli verilirdi. (Osmanlılarda Lala). Zamanla güçlenen Atabeyler, Selçuklu Devletinin zayıflaması üzerine bağımsızlıklarını ilan ederek Atabeylikler denilen bir devir başlatmışlardır. HARZEMŞAHLAR ( ) ò Aral Gölü nün güneyinde Harzem Bölgesi nde kurulmuş bir Türk İslam devletidir. ò Uzun süre Büyük Selçuklulara bağlı yaşamışlar, Selçuklu devletinin yıkılmaya yüz tuttuğu sıralarda bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir. ATABEYLİKLER SALGURLULAR ( FARS ATABEYLİĞİ) İLDENİZOĞULLARI (AZERBAYCAN ATABEYLİĞİ BEG- TEĞİNOĞULLARI (ERBİL ATABEYLİĞİ) BÖRİLİLER (ŞAM ATABEYLİĞİ) ZENGİLER (MUSUL ATABEYLİĞİ) ò Moğollar karşısında başarılı olamayarak Anadolu ya çekilmişlerdir. ò Türkiye Selçukluları ile Moğollara karşı ittifak kurmak istediler ancak Ahlat yüzünden anlaşmazlığa düşerek aralarında Yassı Çemen Savaşı (1230) çıktı. Harzemşahlar yenildi. Celaleddin Harzemşah ın 1231 de ölümü üzerine devlet yıkılmıştır. ò Harzemşah hükümdarları, Melikşah ve Şahinşah unvanlarını kullanmışlardır. ò Harzemşahlar Türk Kültürü ve Edebiyatı nın özelliklerini korumuşlardır. Necmeddin Kübra (Tasavvuf Edebiyatı), Muhammed Bin Kays ise Türkçe Farsça sözlüğü ile tanınmışlardır. EYYÜBİLER ( ) ò Mısır da Şii Fatimi egemenliğine son veren Selehaddin Eyyubi tarafından kurulmuş bir Türk İslam Devleti dir. 142

11 ò Bir süre Musul Atabeyi Nureddin Mahmut Zengi ye bağlı kalan Selehaddin Eyyubi, onun ölümü üzerine bağımsızlığını ilan etmiştir. ò Hıttın Savaşı nda Haçlıları yenerek 1096' dan itibaren Haçlıların elinde bulunan Kudüs ü geri almıştır. ò III. Haçlı Seferi'ni düzenleyenlere karşı başarı göstererek Kudüs ün Haçlıların eline geçmesini engellemiştir. ò Selahaddin Eyyubi nin ölümünden sonra taht kavgaları yüzünden devlet parçalanmış bu durumdan yararlanan Memlük komutanlarından Aybey, Eyyubiler Devleti ne son vererek Mısır da Memlüklüler (Kölemen) Devleti ni kurmuşlardır. ò Devlet teşkilatında Selçukluları örnek almışlardır. a) İnşa Divanı: İç ve dış yazışmalara ve atamalar, b) Mal Divanı: Mali işlere, c) Ceyş Divanı: Askerlikle ilgili işlere bakarlardı. - Ordularının büyük bir bölümünü Kıpçak Türkleri oluştururdu. ò Yargı işlerine kadı adı verilen görevliler bakardı. Kadı l Küdat bütün kadıların başı sayılırdı. Ayrıca başkanlığını Sultan ın yaptığı Mezalim adı verilen yüksek mahkemeler de bulunmaktaydı. ò Nil in suladığı verimli topraklarda tarım gelişmiş, Baharat Yolu sayesinde canlı bir ticaret hayatı yaşanmıştır. MEMLÜKLÜLER (KÖLEMENLER) ( ) ò Memlük komutanlarından Aybey in Eyyubilere son vermesi ile Mısır da kurulmuş olan bir Türk İslam Devleti dir. ò Eyyubiler döneminde satın alınan Türk çocukları asker olarak yetiştirilir ve orduya alınırdı. Tarihte bunlara Memlük veya Kölemen denildiğini BİLİYOR MUYDUNUZ? ò Ayn-ı Calud Savaşı: Memlüklüler ile Moğollar arasında olmuştur. Sultan Kutuz, Suriye ve yörelerini ele geçiren Moğolları yenerek bu bölgelerin Moğolların eline geçmesini önlemiştir. ò Abbasi Halifeliği nin korunması ( ): Abbasi Devleti nin Moğollar tarafından yıkılmasından sonra Abbasi halifesi soyundan gelen bazı kişiler Memlüklülere sığınmışlardı. Sultan Baybars; a) Halifeliğin gücünden yararlanmak b) Tüm İslam Devletleri ni Memlüklülerin etrafında birleştirmek düşüncesi ile 1261 den itibaren Abbasiler in Halifeliklerini Mısır da sürdürmelerine izin vermişlerdir. - Kösedağ Savaşı ndan (1243) sonra Moğoların baskısı altına giren Anadolu Selçuklu Beylikleri Memlüklülerden yardım istemek zorunda kalmışlardır. Sultan Baybars bu amaçla Anadolu ya girmiş, Elbistan yörelerinde Moğolları yenmiş ve Kayseri ye kadar ilerlemişlerdi. Ancak Anadolu da beklediği desteği görmediği için Mısır a dönmüştür. Memlük Osmanlı İlişkileri: a) Yıldırım Bayezıd Dönemi nde başlayan iyi ilişkiler Fatih Sultan Mehmet Dönemi nde; 1. Dulkadiroğulları ve Ramazanoğulları Beyliklerine egemen olma, 2. Hicaz su yolları sorunu yüzünden bozulmuştu. b) II. Bayezıd döneminde, Beylikler ve Hicaz su yolları sorunlarına Memlüklüler in Cem Sultanı korumaları yüzünden savaş çıkmıştı. NOTLARIM ÜNİTE 5 TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ 143

12 ÜNİTE 5 TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ KAŞGARLI MAHMUT DİVAN-I LÜGATİ T TÜRK Karahanlı prenslerindendir. Kaşgar da doğmuştur. Türkolojinin ilk ve en büyük bilginlerindendir. Batı Karahanlı Hükümdarının kendi isteği ile tahtını Kaşgarlı Mahmut un babasına bırakmak istediği ancak bu sırada Hükümdarın eşinin oğlunu tahta çıkarmak için diğer şehzadeleri zehirletdiği, Kaşgarlı Mahmut un babasının da zehirlenenler arasında olduğu, Kaşgarlı Mahmut un bu tuzaktan kurtularak Batı Karahanlı topraklarını terk ettiği anlatılır. İslamiyet ile ilgili bilimsel çalışmaları yakından izlemiş, Türkçenin Hakaniye, Oğuz, Kıpçak, Çiğil lehçelerini yerlerinde öğrenmiştir. Türk Sözlüğünün Divanı anlamına gelen Divan-ı Lügati t Türk ün yalnızca bir sözlük olmayıp İslamiyet öncesi Türk Edebiyatını, tarihini, mitolojisini, folklorunu aydınlatan bir eser olduğu ileri sürülmüştür. Divan-ı Lügati t Türk ün yabancılara Türkçeyi öğretmek amacı ile yazıldığının ileri sürüldüğü gibi, Araplara Türkçeyi tanıtmak için Arapça yazıldığı ileri sürülmüştür. Eserde 7500 kadar Türkçe sözcüğün Arapça karşılığı yer aldığından Arapça yazılmış bir Türkçe sözlüktür diye anılmaktadır. En büyük eseri olan Divan-ı Lügati t Türk isimli eserini Bağdat da 2 yıl içinde yazmıştır. Ülkesine döndükten sonra adına yapılan Mahmudiye Medresesinde dersler vermeye başlayan Kaşgarlı Mahmut 97 yaşında ölmüş ve ders verdiği Mahmudiye Medresesinde toprağa verilmiştir. Kitabın tek yazmasının İstanbul da Milli Kütüphanede bulunduğu belirtilmiştir. TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ c) Yavuz Sultan Selim, 1516 Mercidabık ve 1517 Ridaniye Savaşları nda Memlükleri yenilgiye uğratarak Memlük Devleti ne son vermişlerdir. Böylece Mısır, Suriye, Filistin ve Hicaz bölgeleri ile birlikte Halifelik, Kutsal Emanetler Osmanlılara geçmiştir. Kültür ve Uygarlık: ò Memlükler, Saltanat (Hanedanlık) sistemi kuramamışlardır. Bu durum her Emir in kendisini sultan olarak görmesine yol açmıştır. Bu yüzden sık sık Sultan değişikliği yaşanmıştır. ò Ülke eyaletlere sancak ve kazalara ayrılarak yönetilmiştir. ò Ordu: Büyük Selçukluları örnek almışlardır. Orduların temeli Kıpçak Türkleri ne dayanmaktadır. 1. Muhafız Birliği: Orduların çekirdeğini oluştururdu. Hem maaş hem de dirlik alırlardı. 2. Tımarlı Askerler: Tımar topraklarına sahip kişiler, topraktan elde ettikleri gelirlerin 1/3 ünü kendi geçimleri için ayırırlar kalan 2/3 ile Tımarlı Asker adı verilen askerler beslerlerdi. 3. Emirlerin askerleri: Memlük ordusunun büyük bölümünü oluştururlardı. Emirlerin köleleri sayılırlardı. Beyliklerin besledikleri Dirlik askerleri ile Valilerin beslemekle yükümlü oldukları kuvvetlerde bulunmektaydı. 4. Yardımcı Kuvvetler. Toprak Yönetimi a) Arazi-i Emiriye: Tarıma elverişli olmayan yerler ile Mülk arazileri dışındaki tüm topraklar Arazi-i Emiriye adı ile devlete aitti. Bu topraklar askerlere dirlik olarak verilirdi. b) Vakıf Arazi: Sultan ve ailesi ile zengin kişilerin hayır amacı ile vakfettikleri topraklardır. Bunlar satılmaz, devredilmez ve amacı dışında kullanılmazdı. c) Mülk Arazi: Kişilere ait arazilerdir. Diledikleri gibi kullanabilirlerdi. ò Dil: Sarayda ve orduda Türkçe konuşulmasına karşın resmi dil Arapça idi. ò Ekonomi: Nil in suladığı verimli alanların çokluğu tarımda gelişmelere yol açtığı gibi İpek ve Baharat Yolları üzerinde olmaları canlı bir ticaret hayatı sürdürmelerine etken olmuştur. ò Sanat: Özellikle mimariye büyük önem vermişlerdir. Büyük Selçuklu Zengilerin etkisi görülmüştür. Baybars Camii ve Çaşnigir Külliyesi, Zahiriye Medresesi, Kalavun Külliyesi yanında renkli taş ve cam işçiliği de gelişmiştir. TÜRK İSLAM DEVLETLERİ'NDE KÜLTÜR VE UYGARLIK DEVLET TEŞKİLATI Türk Devletleri nin devlet ve egemenlik anlayışının İslamiyeti kabul ettikten sonra kurdukları Türk İslam nitelikli devletlerde de devam ettiği görülmüştür. Devletin hükümdar ailesinin ortak malı anlayışı devam etmiştir. Hükümdar ailesinin erkek üyelerinin her birinin tahta geçme hakkına sahip olması bir yandan güçlü preslerin tahta çıkmasını sağladığı gibi diğer yandan da taht sorunları yüzünden devletin parçalanmasına veya yıkılmasına ortam hazırladığı görülmüştür. Türklerdeki bu veraset (Katılım) anlayışının en zayıf noktaları olduğu ileri sürülmüştür. Hükümdarların, Tanrısal haklara sahip olduğu anlayışının İslamiyet in kabulünden sonra kurulan devletlerde de devam ettiği görülmüştür. Selçuklu hükümdarları Sultan unvanını kullanırken Sultan ailesinden gelenlere melik denilmiştir. 144

13 Melikler, Atabey denilen devletin güvendiği deneyimli kişiler gözetiminde deneyim kazamanları için Büyük Sultana bağlı olarak ülke yönetiminde yer alırlardı. Meliklerin kendi adlarına para bastırmaları, yabancı devletlerle antlaşma yapmaları yasaklanmıştı. Hutbe okutmak, Para bastırmak, Tuğra başta olmak üzere, Sancak, Nevbet (Bando), Taht, Taç, Arma, Unvan, Çetr (Küçük Saltanat Şemsiyesi), lakaplar, ok ve yay egemenliğin sembollerindendir. MERKEZ TEŞKİLATI (HÜKÜMET) Divan Örgütü: Türk İslam Devletleri nde devlet işlerinin görüşülüp karara bağlandığı organa Divan denirdi. Günümüzdeki Bakanlar kurulu ve TBMM nin görevlerini yaparlardı. Büyük Selçuklular da, Vezir-i Azam ın başkanlığında toplanan divana Divan-ı Saltanat (Büyük Divan) denirdi. Divan kararlarında son söz hükümdara aitti. Bu nedenle divan hükümdarların Danışma Meclisi olarak nitelendirilmiştir. Divan-ı Saltanat a bağlı olarak görev yapan divanlar da bulunmaktaydı. DİVANIN ADI Divan -ı İstifa Divan -ı Tuğra Divan -ı Arz Divan-ı İşraf Niyabet-i Saltanat GÖREVLERİ Maliye işlerine bakar Divan-ı Mezalim Divan başkanına Müstevfi denir Divan -ı İnşa'da denir. İç ve dış yazışmaları yürütür. Ferman be beratlara hükümdarın Tuğrasını çeker. Başkanına Tuğral-i denir. Askerlik işlerine bakar. Maaş defterlerini tutar. Mali ve İdari işleri kontrol eder. Başkanına Müşrif denir. Hükümdarın başkanlık ettiği yüksek mahkemedir. Hükümdarın olmadığı sırada devlet işlerine bakar. Sultan'a vekalet eden kişiye Naip denir. SARAY TEŞKİLATI Saray, sultan ve ailesi ile birlikte bazı görevlilerin yaşadığı yerdir. Saray hizmetleri önceleri Oğuz geleneğine göre yapılırken daha sonra İslami bir nitelik kazanmıştır. Emir -i Alem Devlete ait bayrağı taşıyan görevlidir. Emir -i Candar Sarayı koruyan askerlerin komutanıdır. Hacibü'l Hüccab Sultan ile Divan üyeleri arasındaki yazışma ve görüşmeleri düzenler Emir -i Çeşnigir Sultan'ın sofrasını hazırlar. Yemeği ilk tadan görevlidir. Şerabdar-ı Has Sultanın şerbetini hazırlayan görevlidir. Serhenk (Savuş) Seferde veya törende yol düzenini sağlayan görevlidir. Emir-i Ahur Sultanın saraydaki atların bakımını yapar Emir-i Silahdar Sultanın silahlarının korunması ve Taşınması yapan görevlidir Emir-i Meclis Sultana teşrifatçılık yapar. HUKUK Türk İslam Devletleri nde Hukuk 2 ye ayrılmıştır. 1. Şer i Hukuk: kaynağını Kur an dan alan hukuk kurallarıdır. Şer i davalara kadılar bakardı. Kadıların başında baş kadı da denilen Kad ül Küdat bulunurdu. Hükümdar veya vezir tarafından atanırdı. Kadılar din ile ilgili konularda yetkili sayılırlardı. 2. Örfi Hukuk: Kaynağını örf, adet, gelenek ve göreneklerden alan kurallardır. Bu mahkemelerin başı Emir-i Dad idi. YUSUF HAS HACİP KUTADGU BİLİG Has Hacip unvanını almadan önce doğum yerinden dolayı Balasagunlu Yusuf diye tanınan Yusuf Has Hacip Kutadgu Bilig ( mutluluk veren bilgi) isimli ünlü eserini 18 ayda yazmış, Edebiyata büyük marakı olduğu ileri sürülen Doğu Karahanlı Hükümdara Tamgaç Buğra Hana sunulmuştur. Kitabı çok beğenen Hükümdar, Balasagunlu Yusuf a Ulu Has Hacip unvanını ve Kaşgar da vezir yardımcılığı görevini vermiştir. Kutadgu Bilig Hükümdarlara öğüt veren ilk siyasetnamedir Beyitten oluştuğu belirtilmiştir. Kitabın ilk nüshasının Uygurca ikinci nüshasının ise Arapça olduğu belirtilmiştir. Yusuf Has Hacip, eserinin bir bölümünde Kitabıma, okuyana mutluluk getirsin, ona doğru yolu göstersin diye Kutadgu Bilig adını koydum. Ben sözlerimi yasa, mutluluk, akıl ve akibet üzerine kurdum demiştir. Yusuf Has Hacip, eserinin bir başka bölümünde Alimlerin ilmi, halkın yolunu aydınlatır. İlim bir meşale gibidir, geceleri yanar ve insanlığa doğru yolu gösterir. Bu nedenlere alimlere saygı göstermek, onların ilminden yararlanmak gerekir demiştir. Yusuf Has Hacib, astronomi bilimini öğrenmek isteyenlerin, önce geometri ve hesap kapısından geçmesi gerektiğini söyler: Aritmetik ve cebir, insanı kemâle ulaştırır; toplama, çıkarma, çarpma, bölme, bir sayının iki katını, yarısını ve kare kökünü alma işlemlerini bilen, yedi kat göğü avucunun içinde tutar. Her şey hesaba dayanır. ÜNİTE 5 TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ 145

14 ÜNİTE 5 TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ AHMET YESEVİ Tarihte bilinen ilk Türk mutasavvıfıdır. Divan-ı Hikmet adlı eseri ile İslamiyeti tasavvuf yolu ile anlatmıştır. Eserinde dini ve ahlaki öğütlere genişçe yer vermiştir. Ahmet Yesevi, Karahanlıların egemen olduğu Yesi şehri yakınlarındaki Sayram kentinde doğmuştur. Yusuf Hemadani den eğitim almıştır. Anadolu ya hiç gelmemiş olmakla birlikte Anadolu da tanınan ve sevilen bir kişidir. Eserinde İslamın değerlerini Türk Kültürünün değerleri ile kaynaştıran Yesevi, özellikle bozkırlarda yaşayan Türk boylarının Müslümanlığı benimsemelerini kolaylaştırdığı ileri sürülmüştür. Ahmet Yesevi nin Arapça ve Farsçayı çok iyi bilmesine rağmen eserlerini Türkçe yazması kuşkusuz dikkate değerdir. Rivayete göre, Ahmet Yesevi kendisinden 200 yıl sonra yaşayan Timur un rüyasına girer ve ona Buhara nın fethini müjdeler. Bunun üzerine sefere çıkan Timur, Buhara nın fethini gerçekleştirir. Şükran hisleri ile Yesevi nin mezarını ziyaret eden Timur derhal bir türbe yapılması emrini verir. Kazakistan ın güneyinde Türkistan kentinde bulunan türbe 2 yılda tamamlanır. Türbe, Unesco tarafından Dünya tarih eseri olarak kabul edilmiştir. TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ Askeri davalara Kadıasker (Kazasker) bakardı. Sultan ın başkanlık ettiği özel mahkeme niteliğinde Divan-ı Mezalim bulunmaktaydı. Kadıların kararlarına burada itiraz edilebilirdi. Kararları kesindi. ORDU Dönemin en güçlü ordularının başında yer almaktaydı. Ordu komutanına Subaşı denirdi. Ordu çeşitli bölümlerden oluşmaktaydı. Merkez Ordusu Hassa Ordusu Sipahiyen (Atlı Askerler) Özel Ordu (Eyalet Askerleri) Türkmenler Bağlı Yardımcı) Kuvvetler Değişik kavimlerden satın alınarak yetiştirilirlerdi. Sultanın özel kuvvetleriydi. Devletten maaş alırlardı. Türk boylarından seçilen atlı kuvvetlerdir. Sulta bağlı olan 46 bin kişilik ordu kurdu. Ikta sahibi kişilerin yetiştirdiği atlı kuvvetlerdir. Maaş almazlardı. İktadan elde edilen gelirlerle geçinirlerdi. Daimi değil savaş zamanı orduya katılırlardı. Meliklerin, Valilerin veya Eyalet yöneticilerinin emrindeki kuvvetleridir. İlk dönemlerde ordunun büyük bölümünü oluştururlardı. Savaşta orduya katılır fethedilen yerlere yerleştirilirlerdi. Bağlı devlet yada beyliklerin kuvvetleridir. (Arap, Gürcü) TOPRAK YÖNETİMİ Türk İslam Devletleri nde toprağın sahibi devlettir. Devlete ait arazilere Mir i Arazi denirdi. Bu araziler çeşitli hizmetlerde kullanılmak üzere bölümlere ayrılmıştı. 1. Has Arazi: geliri Sultana ve saraya ait arazilerdir. Elde edilen gelirler saray masraflarına ayrılırdı. Hükümdar bu arazilerden akrabalarına bağışlarda bulunabilirdi. 2. Ikta Arazi: Meliklere, emirlere, komutanlara hizmetleri karşılığı verilen arazilerdir. Ikta sahiplerine maaş verilmezdi. Ikta arazileri işleyen köylülerde topladıkları vergilerden bir bölümünü geçimleri için ayırırlar, geri kalanı ile asker beslerlerdi. Bu topraklar devlete ait olduğundan Ikta sahipleri bu toprakları satamaz, devredemez veya miras olarak bırakamazdı. Devletin Ikta Sistemi Uygulanması ile; a) Yağmacılık veya çapulculuk yapan göçebe Oğuzları yerleşik yaşama geçirerek huzur ve güvenlik sağlanmıştır. b) Hazineden para çıkarılmadan Ikta ordusu adıyla büyük bir ordu elde edilmiştir. c) Toprağını 3 yıl boş bırakanların toprakları alınır bir başkasına verilirdi. Böylece toprağın sürekli ve verimli işlenmesi sağlanmıştır. d) Ikta bölgelerinde güvenlik, taşra bölgelerinde ise otorite sağlanmıştır. e) Ikta sahibi bölgelerinde oturmak zorunda olduğundan ülke asayişi de sağlanmıştır. 3. Vakıf Arazi: Geliri, cami, imarethane, darüşifa, medrese, kervansaray, yol, köprü gibi sosyal hizmetler için ayrılan arazilerdir. Amaçları dışında kullanılmazlardı. 4. Haraci Arazi: Üzerinde Müslüman olmayanların yaşadığı arazilerdir. Buradan alınan vergiler doğrudan hazineye aktarılırdı. 5. Mülk arazi: kişilere ait arazilerdir. Mülk sahipleri arazileri diledikleri gibi satar, miras olarak bırakır ya da vakıf araziye devredebilirdi. 146

15 MALİYE Türk İslam devletlerinin gelir ve giderlerinde büyük ölçüde benzerlik görülmektedir. Bunlar; 1. Müslümanlardan alınan öşür (ürün ) ayrıca hayvan vergisi. 2. Müslüman olmayanlardan alınan Haraç denilen ürün vergisi. 3. Müslüman olmayan askerliğe el verişli erkeklerden alınan Cizye vergisi. 4. Gümrük vergileri 5. Ticaretten elde edilen gelirler. 6. Savaşlardan elde edilen ganimetlerin 1/5i. 7. Maden, orman ve tuzla gelirleri. 8. Bağlı beylik ve devletlerden alınan vergiler. Toplanan bu vergiler Gûlam askerleri ile memur maaşları ve bayındırlık işlerine harcanırdı. DİL VE EDEBİYAT Devletin resmi ve edebiyat dili Farsça, eğitim öğretim ve bilim dili ise Arapça olmasına karşın orduda ve halk arasında konuşulan resmi dil Türkçedir. Farsça ve Arapçanın yoğun olarak kullanılması Türk Dili ndeki gelişmenin yavaşlamasına neden olmuştur. Temel eğitim kurumları medreselerdir. İlk Selçuklu Medreseleri Tuğrul Bey döneminde vezir Nizamülmülk ün Bağdat ta açtığı Nizamiye Medresesidir. Yetenekli çocuklar sıkı bir eğitimden geçtikten sonra buraya memur olarak atanırdı. Türk İslam hükümdarları bilime ve bilim adalarına büyük önem vermişler ve onları koruyuculukları altına alarak desteklemişleridir. Harezmi, Ibn-i Türk, Farabi, Ebu Reyhan ül Buruni, İbn-i Sina, Gazali, Ömer Hayyam hem dönemlerinde ve hemde geleceğe damga vuran bilim adamları olarak tanınmışlardır. EKONOMİ Büyük Selçukluların verimli topraklara egemen olması sayesinde tarım hayatında büyük bir canlılığın görüldüğü gibi egemen olduğu bölgelerden geçen ipek ve baharat ticaret yolları sayesinde de ticarette de bir hayli ileri girmişlerdir. Ticaretin gelişmesine önem vermişler tüccarların güvenliği ve ihtiyaçları için Kervansaraylar yaptırmışlardır. Selçuklu esnafı kendi aralarında Fütüvvet denilen dini iktisadi bir teşkilat kurmuşlardır. Her zanaat kolu ise bir Lonca ya bağlıydı. SANAT Çok geniş alanlara yayılan Türkler bir yandan karşılaştıkları uygarlıkların sanatından etkilenirken diğer yandan onları etkilemişlerdir. Özellikle mimari alanında ileri gitmişler, mimariye Kubbe sanatını getirmişleridir. Selçuklularda resim ve heykel sanatı dince yasak olarak nitelendirildiğinden fazlaca gelişmemiş bunların yerine Hattatlık, Çinicilik, Oymacılık gibi süsleme sanatları gelişmiştir. Resmi Dili Karahanlılar Gazneliler Büyük Selçuklular Tolunoğulları Aksitler Türkçe Farsça Farsça Arapça Eğitim Dili Türkçe Arapça Arapça Arapça Edebiyat Dili Edebiyat Dili Saray Ordu Dili Türkçe Arapça Arapça Arapça Türkçe Farsça Farsça Arapça Türkçe Türkçe Türkçe Türkçe TAÇ MAHAL Babür Hükümdarı Cihan Şahın 14. çocuğunun doğumu sırasında ölen eşi Mümtaz Mahal ( Ercümend Banu Begüm ) adına Hindistan ın Agra şehrinde yaptırdığı eşsiz güzellikteki türbedir.. Rivayete göre bu eseri yapan işçilerin bir daha aynı yapıttan bir daha yapmamaları için kolları kesilmiştir. Türbenin yapımında çok sayıda usta ile günde yirmi bin işçinin çalıştığı belirtilmiştir. Cihan Şah tarafından İstanbul dan davet edilen Mimar Sinan öğrencilerinden Mimar- Mehmet İsa Efendi ile Mimar Mehmet İsmail Efendi tarafından ( ) 20 yılda tamamlanmıştır. Türbedeki yazılar ise Hattat Serdar Efendi nin eseridir. Mimar Mehmet İsmail Efendi tarafından mermerden yapılan kubbe 82 metre yüksekliktedir ve kubbe üzerinde altınlı bir alem yer almaktadır. Türbenin beyaz mermerden dört minaresi bulunmaktadır. Mümtaz Mahal ve eşi Cihan Şahın sandukaları üst katta kubbenin altında yer almasına karşın asıl mezarları en alt kattadır. Duvarlarında yüz binlerce sedef gömülü olan duvarlarında 42 zümrüt, 142 yakut, 625 pırlanta ve 50 adet iri incinin bulunduğu ileri sürülmüştür. Unesco nun Dünya Miras Listesinde yer alan bu şaheser yapıt Dünyanın 7 harikaları arasında yer almaktadır ÜNİTE 5 TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ 147

16 ÜNİTE 5 TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ NOTLARIM TÜRK DÜNYASI 2 2. BÖLÜM TÜRK DÜNYASI II MOĞOL (CENGİZ İMPARATORLUĞU ) ò Moğollar, uzun süre Hunların, Göktürklerin ve Uygurların egemenliği altında kabileler halinde yaşamıştır. ò Moğol beylerinden olan Temuçin, Merkit, Kerait ve Nayman gibi güçlü Moğol Kabileleri ile Moğolca konuşan boyları egemenliği altında birleştirmiştir. ò Moğol boy beyleri 1196 da yapılan Kurultay da Temuçin i Cengiz unvanı ile kurduğu devletin başına han seçmişlerdir. ò Cengiz Han Çin i ve Harzemşah topraklarını ele geçirdikten sonra kısa sürede doğuda Çin Denizi nden batıda Almanya ya kadar uzanan büyük bir devlet kurmuşlardır. Moğolların batıya yönelik hareketlerinin bir çok Türk boyunun Anadolu ya gelmelerine ve Anadolu nun Türkleşmesine büyük katkı sağladığını BİLİYOR MUYDUNUZ? ò Bu dönemde Asya da başka bir siyasi otorite kalmadığından buranın en güvenilir ve huzurlu dönemi nitelendirildiği gibi, İpek Yolu nun hemen hemen tamamına sahip olmaları nedeniyle ticaretin güven içinde yapıldığı ileri sürülmüştür. ò Cengiz Han ölmeden önce İmparatorluğu oğulları arasında paylaştırmıştır. Ölümü üzerine imparatorluk toprakları üzerinde Cengiz soyundan gelenlerin yönetiminde bir takım devletler kurulmuştur. Bunlar; 1. ALTIN ORDA DEVLETİ ( ) ò Cengiz Han Oğlu Cuci nin ölümü üzerine torunları Orda ile Batu arasında tercihini Batu için kullandığından Batu Han Merkez saray olmak üzere Hazar ve Karadeniz in kuzeyinde Altın Orda Devleti ni kurmuş ve sınırlarını Aral Gölü nden Macar topraklarına kadar genişletmiştir. ò Berke Han döneminde İslamiyet in resmen kabulü ile başta Kıpçaklar olmak üzere Türklerin Yoğun yaşadığı bu devlet, Türk İslam Devleti ne dönüşmüştür. ò Timur un desteği ile yönetimi ele geçiren Toktamış karışıklıkları önlemiş, devleti yeniden güçlendirmiş ise de bir süre sonra Maverahünnehir yüzünden Timur la anlaşmazlığa 148

17 düşmüştür. Toktamış Timur a karşı başarılı olamamış ve yenilmiştir. Toktamış tan sonra başlayan taht kavgaları Altın Orda Devleti nin parçalanmasına ve bu topraklar üzerinde Hanlıkların ortaya çıkmasına yol açmıştır. a) Kırım Hanlığı, b) Ejderhan (Astarhan) c) Kazan Hanlığı d) Kasım Hanlığı e) Sibir-Sibirya (Küçüm) Hanlığı f) Nogay Hanlığı ò Kırım Hanı Mengli Giray Başkent Sarayı alarak 1502 de Altın Orda Devleti ne son vermiştir. ò Altın Orda Devleti nin parçalanmasının ve yıkılmasının Rusların yayılması için uygun bir ortam yarattığını 2. İLHANLI DEVLETİ ( ) BİLİYOR MUYDUNUZ? ò Cengiz Han ın torunu Hülagü tarafından mekez Tebriz olmak üzere İran üzerinde kurulmuştur. ò Azerbaycan ı ele geçiren Hülagü, Bağdat ı alıp Abbasi Devleti ne son vermiştir. ò 1243 Kösedağ Savaşı ndan sonra Türkiye Selçukluları üzerinde egemenlik kurdular. ò Suriye egemenliği için Memlüklerle yaptıkları Ayn-ı Calud Savaşı nda yenilgiye uğradılar. ò İslamiyet i benimsemesi üzerine Mahmud adını alan Gazan Han döneminde İslamiyet İlhanlılar arasında tam olarak yayılmıştır. ò İlhanlı Devleti nin yıkılması üzerine; a) İç Anadolu da Eretna Devleti b) Doğu Anadolu da Karakoyunlu Devleti c) Güneydoğu Anadolu da Akkoyunlu Devleti, d) Irak ta Celayirliler Devleti kurulmuştur. 3. ÇAĞATAY DEVLETİ ( ) ò Cengiz Han ın oğullarından Çağatay ın ölümünden sonra Kara Hülagu Han tarafından kurulmuştur. Tarmaşirin Han döneminde İslamiyet i resmen kabul etmişlerdir. ò Devlet Türklerin çoğunlukta yaşadığı bölgede kurulduğundan ve halkın Moğolca yerine Türkçeyi kullanmasından dolayı devlet tamamen bir Türk devleti haline gelmiştir. ò Çağatay beylerinden olan Timur karışıklıklardan yararlanarak Hanlığa son vermiş (1369) ve bu topraklarda kendi adı ile anılan imparatorluğu kurmuştur. KUBİLAY HANLIĞI ( ) ò Kubilay Han taht kavgalarını kazanarak kendisini Moğol hükümdarı ilan etmiş, merkezini Pekin e (Han Balık) taşıyarak yeni bir devlet kurmuştur. ò Türkleşmeyen ve İslamiyet i benimsemeyen tek Cengiz koludur. ò Çin de Yü-an adı ile bir hanedanlık kurmuştur. Ölümü üzerine hanlık zayıflamış, Moğolların bir bölümü ülkelerine dönerken bir bölümü kalabalık Çin nüfusu içinde Çinlileşerek benliklerini yitirmişlerdir. NOTLARIM ÜNİTE 5 TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ 149

18 ÜNİTE 5 TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ NOTLARIM TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ TİMUR İMPARATORLUĞU ( ) ò Çağatay Devleti nin Emirlerinden olan Timur, Çağatay Devleti nin yıkılması üzerine Maverahünnehir ve İran ı içine alan devleti kurmuştur. ò Toktamış ile yaptığı savaşları kazanarak Altın Orda Devleti nin parçalanmasına yol açmıştır. Bu devletin parçalanması Rusların genişlemesine ortam hazırlamıştır. ò Egemenliğini tanımayan Karakoyunlular ve Celayirliler in Osmanlılar a sığınması üzerine Anadolu ya giren Timur Ankara Savaşı nda Yıldırım Bayezıd ı yenerek Anadolu Türk birliğinin bozulması, Türklerin batıya ilerleyişinin durması, İstanbul un fethinin gecikmesi gibi Türk Tarihi açısından bir dizi olumsuzluklara neden olmuştur. ò Timur Çin seferine hazırlanırken ölmüştür. Toprakları oğulları arasında paylaşılmış ve Özbeklerin (Şeybanilerin) saldırıları sonucunda yıkılmışlardır. Timur Cengiz soyundan gelmediğinden Han unvanını kullanmamıştır. Çağatay soyundan birini tahta çıkararak biçimsel olarak ona bağlı Emir unvanı ile ülkeyi yönetmiştir. Devlet hükümdar ailesinin ortak malıdır anlayışının benimsenmesi yüzünden Mirza denilen hanedan üyeleri arasında sık sık taht sorunları yaşanmıştır. Orduları Onluk Sistem e göre düzenlenmiştir. Çağatay Türkçesi ve Uygur Alfabesini kullanmışlardır. Timur un torunlarından olan Emir Uluğ Bey in Astronom ve Matematikçi olduğu belirtilmektedir. Ali Şir Nevai ve Timur un soyundan gelen son Emir Hüseyin Baykara ünlü şairlerdir. Mimari ve minyatür sanatlarında ileri gitmişlerdir. Ak Saray, Bibi Hanım Mescidi, Gök Saray oldukça ünlüdür. * Timur un bir çatışmada ayağından aldığı yaralar nedeniyle aksadığını (topalladığını) bu yüzden bazı tarihçilerin Topal veya Aksak Timur karşılığı Timurlenk dediklerini BİLİYOR MUYDUNUZ? KARADENİZ'İN KUZEYİNDEKİ SİYASİ GELİŞMELER KIRIM HANLİĞİ ( ): - Hacı Giray Han tarafından 1440 da Kırım da kurulmuştur. Altın Orda Devleti topraklarında kurulan en önemli ve en büyük hanlıktır. - Hacı Giray ın ölümü üzerine taht sorunu başlamış ve Osmanlılardan yardım istemişlerdir. Fatih Sultan Mehmet, Gedik Ahmet Paşayı Kırım a göndererek 1475 de Kırım ı Osmanlı Devletine bağlamıştır. - Kırım Osmanlılar ile Ruslar arasında yapılan 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması ile bağımsız kalana kadar yine Cengiz soyundan gelen Giray denilen Hanlar tarafından yönetilmiştir. - Ruslar 1783 de Kırım ı tamamen işgal etmişlerdir. Osmanlı Devleti 1792 Yaş Antlaşmasında Kırım ın Rusya ya ait olduğunu kabul etmek zorunda kalmıştır. - Kırım günümüzde Ukrayna ya ait Özerk Cumhuriyettir. EJDERHAN ( ASTRAHAN ) HANLIĞI ( ): - Merkezi Astrahan( Hacı Tarhan şehri ) olan Ejderhan Hanlığı Kasım Han tarafından kurulmuştur. Başkentinden dolayı Astrahan Hanlığı da denilmiştir. - Hanlık önemli ticaret yolları üzerinde yer aldığından sürekli saldırılara uğramıştır. - Rus saldırılarına karşı Osmanlı Sultanları Don Volga ( İdil ) Kanal Projesi dahil birçok önlem almış iseler de saldırıları önleyememişlerdir. Rus Çarlığı tarafından ortadan kaldırılmıştır. 150

19 - Günümüzde Rusya Federasyonu na bağlı Dağıstan bölgesindedir. KAZAN HANLIĞI ( ): - Altın Orda Hükümdarı Toktamış ın oğlu Uluğ Muhammed Han tarafından başkent Kazan olmak üzere kurulmuştur. - Halkı Bulgar Türkleri ile Kıpçaklardan oluşmuştur. - Bir süre Rusları egemenlikleri altında tutmuş iseler de Rus saldırılarına dayanamamışlar ve Ruslar tarafından yıkılmışlardır. - Rusların Kazan Hanlığını alması diğer Türk Hanlıkları üzerindeki baskılarını artırmayı kolaylaştırmıştır. - Günümüzde, Tatar adı verilen Kazan Türklerinin yurdu, Tataristan, Başkırdiztan ve Çuvaşistan bölgeleridir. KASIM HANLIĞI ( ) : - Kazan Hanı Uluğ Muhammed in oğlu Kasım Han tarafından başkent Kasım şehrinde kurulmuştur. -Rusların kışkırtması ile Kasım Hanın, Kazan Hanlığı tahtını ele geçirmek istemesi yüzünden savaşlar çıkmıştır. Kasım Hanlığını kışkırtan Ruslar 1681 de Kasım Hanlığına son vermişlerdir. KÜÇÜM ( SİBİR ) HAN LIĞI ( ): - Taybuğa Han tarafından Batı Sibirya da kurulmuştur. Halkı Kıpçak, Kırgız ve Yakut Türklerinden oluşmuştur. - Halkını Müslümanlaştırmaya çaba harcayan Rusları Sibirya dan çıkarmayı başaran ünlü hükümdarları Küçüm Handan dolayı Küçüm Hanlığı olarak da tanınmıştır. - Küçüm Hanın ölümünden sonra Ruslar tarafından ortadan kaldırılmışlardır. Sibirya nın isminin Sibir Türklerinden geldiğini BİLİYOR MUYDUNUZ? NOGAY HANLIĞI ( 16. ve 18. Yüzyıllar ): - Hazar Denizi ve Aral Gölünün Kuzeydoğusunda merkez Saraycık olmak üzere kurulmuştur. Adını Altın Orda Devletinin ünlü komutanlarından olan Nogay dan almıştır. - Halkının çoğunluğu Kıpçak Türkleridir. - Ruslar tarafından yıkılmışlardır. - Doğuya giden Nogaylara, Özbekler ve Kazaklar başlarına giydikleri şapkadan dolayı Karakalpaklılar adını vermişlerdir. TÜRKİSTAN - HİNDİSTAN VE İRAN'DAKİ GELİŞMELER Timur un ölümünde sonra imparatorluğu parçalanmış ve toprakları üzerinde yeni devletler ortaya çıkmıştır. Bunlar; a) ŞEYBANİLER (ÖZBEKLER) ( ) ò Batı Türkistan da kurulmuş bir Türk devletidir. Şeybanilerin kurulduğu bu bölgede Özbeklerin bulunmasından dolayı bunlara Özbekler de denilmektedir. ò Altın Orda hükümdarları soyundan gelen Ebü l Hayr Han tarafından kurulmuştur. ò Ebü l Hayr Han ın ölümü üzerine Özbekler asıl hanlıktan ayrılarak kuzeye çekilmiş ve başlarına buyruk hareket etmeye başlamışlardır. Bu yüzden bunlara Kazak denilmiştir. Bugünkü Kazakların atalarıdır. ò Muhammed Şeybani döneminde yeniden güçlenseler de Kırgızların ve Safevilerin saldırıları sonucu güçlerini kaybetmişlerdir. Horasan Safevilerin, Taşkent yöreleri Kırgızların eline geçmiş, diğer bölgelerinde Özbek hanlıkları diye tanınan Hive, Buhara ve Hokand Hanlıkları kurulmuştur. NOTLARIM ÜNİTE 5 TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ 151

20 ÜNİTE 5 TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ NOTLARIM TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ b) SAFEVİLER ( ) ò Akkoyunlu Devleti nin yıkılmasından sonra Şah İsmail tarafından İran da kurulmuş bir Türk hanedanıdır. Devlet ismini bir Tarikat şeyhi olan Safiyüddin den almıştır. ò II. Bayezıd döneminde başlayan Osmanlı Safevi ilişkileri Safevilerin desteklediği Şah Kulu İsyanı ile önemli ölçüde gerginleşmişti. Yavuz Sultan Selim İran üstüne yürüyerek Çaldıran Savaşı nda 1514 Şah İsmail i yenilgiye uğratarak Tebriz i ele geçirmişti. Kanuni döneminde de Osmanlı İran Savaşları sürmüş 1555 Amasya Antlaşması ile Tebriz, Doğu Anadolu ve Irak Osmanlılara geçmiş ve bir süre savaş olmamıştır Ferhat Paşa Antlaşması ile İran ın topraklarının bir bölümü Osmanlılara geçmiş, IV. Murat döneminde yapılan Kasr-ı Şirin Antlaşması ile yaklaşık bugünkü Türkiye-İran sınırı çizilmiştir. Ancak barış uzun sürmemiş 1724 de yeniden savaşlar başlamıştır. Bu süreç içinde Afşar Türklerinden Nadir Han ın başa geçmesi ile Safevi Hanedanı son bulmuş, 1750 yılına kadar sürecek olan Afşar Hanedanı dönemi başlamıştır. Afşar Hanedanı na son veren Zendler e ( ) ise 1925 tarihine kadar sürecek olan bir başka Türk Hanedanlığı olan Kaçarlar Hanedanlığı son vermiştir. Kaçar Hanedanlığı na da Fars asıllı olan Pehlevi Hanedanlığı nın kurucusu Rıza Şah Pehlevi son vermiştir. ò Pehlevi Hanedanlığı ise 1979 da Ayetullah Hümeyni önderliğindeki İranlılar tarafından sona erdirilmiş günümüzdeki İran İslam Cumhuriyeti kurulmuştur. ò İran ın Türk yönetiminden çıkması Türkiye Cumhuriyeti nin Orta Asya Türk Dünyası ile ilişkilerinin önemli ölçüde zayıflamasına neden olmuştur. c) HİNDİSTAN TÜRK SULTANLARI VE BA- BÜRLÜLER Hindistan Türk Sultanlıkları ( ) ò Hindistan da Türk varlığı Gazneliler ile başlamıştır. Gaznelilere son veren Afgan asıllı Gurlular bir süre Kuzey Hindistan a egemen olmuşlardır. Gurluların Delhi valiliğine atadıkları Kutbeddin Atabeg Lahor ve Pencap yörelerini alarak Delhi Türk Sultanlığını kurmuştur. ò Şemsiye Hanedanlığı, Sultan Balaban Dönemi ve Kalaç Hanedanlığı Dönemlerinde Moğollardan kaçan Türkleri koruma altına almış ve Moğolların Hindistan a girmelerini engellemiştir. ò Tuğluk Hanedanı döneminde Hindistan a giren Timur, Hindistan Türk Sultanlıklarını kendine bağlamış ise de bu devletin zayıflaması üzerine Afganlıların Delhi yi ele geçirmeleri ile Hindistan Türk Sultanlıkları Dönemi son bulmuştur. Babürlüler ( ) 152

Türk İslam Tarihi Konu Anlatımı. Talas Savaşı (751)

Türk İslam Tarihi Konu Anlatımı. Talas Savaşı (751) Türk İslam Tarihi, Türk İslam Tarihi konu anlatımı, Türk İslam tarihi, Türk İslam tarihi ders notları, ilk Türk İslam devletleri özet, ilk Türk İslam devletleri özet tablosu, İslamiyeti kabul eden ilk

Detaylı

İLK TÜRK İSLAM DEVLETLERİ

İLK TÜRK İSLAM DEVLETLERİ İLK TÜRK İSLAM DEVLETLERİ TALAS SAVAŞI (751) Diğer adı Atlık Savaşıdır. Çin ile Abbasiler arasındaki bu savaşı Karlukların yardımıyla Abbasiler kazanmıştır. Bu savaş sonunda Abbasilerin hoşgörüsünden etkilenen

Detaylı

İLK MÜSLÜMAN TÜRK DEVLETLERİ. Karahanlılar -840 Tolunoğulları -868 Akşitler -935 Gazneliler -963 Büyük Selçuklu Devleti-1040

İLK MÜSLÜMAN TÜRK DEVLETLERİ. Karahanlılar -840 Tolunoğulları -868 Akşitler -935 Gazneliler -963 Büyük Selçuklu Devleti-1040 İLK MÜSLÜMAN TÜRK DEVLETLERİ Karahanlılar -840 Tolunoğulları -868 Akşitler -935 Gazneliler -963 Büyük Selçuklu Devleti-1040 TOLUNOĞULLARI Tolunoğlu Ahmet tarafından Mısır da kurulmuştur. Abbasiler bu devlete

Detaylı

BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ

BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ Selçuklu Devleti nin Kuruluşu Sultan Alparslan Dönemi Fetret Dönemi Tuğrul ve Çağrı Bey Dönemi Malazgirt Zaferi Anadolu ya Yapılan Akınlar Sultan Melikşah Dönemi Sultan Sancar Dönemi

Detaylı

TÜRK İSLAM TARİHİ. Talas Savaşı. Abbasile r. Orta Asya Türkleri ÇİN

TÜRK İSLAM TARİHİ. Talas Savaşı. Abbasile r. Orta Asya Türkleri ÇİN TÜRK İSLAM TARİHİ Abbasile r Talas Savaşı Orta Asya Türkleri ÇİN TÜRKLERİN MÜSLÜMANLARLA KARŞILAŞMALARI Türk Arap ilişkileri ilk kez Hz. Ömer döneminde başlamıştır(sasani devletinin Kadisiye ve nihavent

Detaylı

12 ADIMDA 12 ÖĞRENCİ PROJESİ TARİH BİLGİSİ TESTİ

12 ADIMDA 12 ÖĞRENCİ PROJESİ TARİH BİLGİSİ TESTİ 1- Orta Asya dışında İslamiyet i kabul eden ilk Türk devleti A) Tolunoğulları B) Karahanlılar C) Gazneliler D) İtil Bulgarları E) Karluklar 2- Aşağıdaki başarılardan hangisi üzerine Abbasi halifesi Büyük

Detaylı

TÜRK İSLAM DEVLETLERİ ( Yüzyıl)

TÜRK İSLAM DEVLETLERİ ( Yüzyıl) 259 5. Ünite TÜRK İSLAM DEVLETLERİ (10. - 13. Yüzyıl) 1. Türkler'in İslamiyet'i Kabulü... 108 2. Mısır'da Kurulan Türk Devletleri... 110 3. İlk Türk İslam Devletleri... 111 4. Büyük Selçuklu Devleti (1040-1157)...

Detaylı

EMEVİLER VE ABBASİLER DÖNEMİ

EMEVİLER VE ABBASİLER DÖNEMİ EMEVİLER VE ABBASİLER DÖNEMİ DERS NOTLARI VE ŞİFRE TANER ÖZDEMİR DETAY TARİHÇİ TÜRK TELEKOM NURETTİN TOPÇU SOSYAL BİLİMLER LİSESİ TARİH ÖĞRETMENİ EMEVİLER Muaviye tarafından Şam da kurulan ve yaklaşık

Detaylı

İLK TÜRK-İSLAM DEVLETLERİ

İLK TÜRK-İSLAM DEVLETLERİ İLK TÜRK-İSLAM DEVLETLERİ Talas Savaşı ( 751 ) ( Araplar - Çinliler ): Doğudan batıya ilerleyen Çinliler ile Ön-Asya'dan doğuya ilerleyen Araplar, Talas ırmağı kıyılarında savaştılar. Bu savaşta, Orta

Detaylı

HÜKÜMDAR TÜRK İSLAM DEVLETLERİNDE DEVLET TEŞKİLATI. KONU ANLATIMI tarihyolu.com TÜRK-İSLAM DEVLETLERİNDE HATUN TÜRK-İSLAM KÜLTÜRÜNÜN ORTAYA ÇIKIŞI

HÜKÜMDAR TÜRK İSLAM DEVLETLERİNDE DEVLET TEŞKİLATI. KONU ANLATIMI tarihyolu.com TÜRK-İSLAM DEVLETLERİNDE HATUN TÜRK-İSLAM KÜLTÜRÜNÜN ORTAYA ÇIKIŞI TÜRK-İSLAM DEVLETLERİNDE HATUN TÜRK-İSLAM KÜLTÜRÜNÜN ORTAYA ÇIKIŞI Talaş Savaşı'ndan sonra İslamiyet, Türkler arasında hızla yayılmaya başladı. X. yüzyıldan itibaren Türklerin İslam medeniyetinin etkisi

Detaylı

A. TÜRKLER İN İSLAMİYETİ KABULÜ

A. TÜRKLER İN İSLAMİYETİ KABULÜ A. TÜRKLER İN İSLAMİYETİ KABULÜ I. Türkler in Müslümanlarla Karşılaşması Hz. Ömer in Sasani topraklarını (İran - ırak) fethetmesiyle, Türklerle Müslümanlar sınır komşusu oldular. Hz. Osman zamanında, Türklerle

Detaylı

TÜRK EĞİTİM TARİHİ 3. Dr. Öğr. Ü. M. İsmail Bağdatlı.

TÜRK EĞİTİM TARİHİ 3. Dr. Öğr. Ü. M. İsmail Bağdatlı. TÜRK EĞİTİM TARİHİ 3 Dr. Öğr. Ü. M. İsmail Bağdatlı mismailbagdatli@yahoo.com TÜRKLERİN MÜSLÜMAN OLMALARINDAN SONRA EĞİTİMDE GELİŞMELER Çeşitli dinî inanışlara sahip olan Türk topluluklarının İslamiyet

Detaylı

ORTA ASYA TÜRK TARİHİ PDF

ORTA ASYA TÜRK TARİHİ PDF ORTA ASYA TÜRK TARİHİ PDF Orta Asya Tarihi adlı eser Anadolu Üniversitesinin ders kitabıdır ve Ahmet Taşağıl gibi birçok değerli isim tarafından kaleme alınmıştır. PDF formatını bu adresten indirebilirsiniz.

Detaylı

Kuruluş Dönemi Osmanlı Kültür ve Uygarlığı Flash Anlatım Perşembe, 12 Kasım :53 - Son Güncelleme Çarşamba, 25 Kasım :14

Kuruluş Dönemi Osmanlı Kültür ve Uygarlığı Flash Anlatım Perşembe, 12 Kasım :53 - Son Güncelleme Çarşamba, 25 Kasım :14 Kuruluş Dönemi Osmanlı Kültür ve Uygarlığı Flash Anlatım Kuruluş Dönemi Osmanlı Kültür ve Uygarlığı Ders Notu OSMANLI KÜLTÜR VE MEDENİYETİ (1300-1453) 1. OSMANLI'DA DEVLET ANLAYIŞI Türkiye Selçuklu Devleti

Detaylı

Hazırlayan Muhammed ARTUNÇ 6.SINIF SOSYAL BİLGİER

Hazırlayan Muhammed ARTUNÇ 6.SINIF SOSYAL BİLGİER Hazırlayan Muhammed ARTUNÇ 6.SINIF SOSYAL BİLGİER SOSYAL BİLGİLER KONU:ORTA ASYA TÜRK DEVLETLERİ (Büyük)Asya Hun Devleti (Köktürk) Göktürk Devleti 2.Göktürk (Kutluk) Devleti Uygur Devleti Hunlar önceleri

Detaylı

YÜKSELME DEVRİ. KPSS YE HAZIRLIK ARİF ÖZBEYLİ Youtube Kanalı: tariheglencesi

YÜKSELME DEVRİ. KPSS YE HAZIRLIK ARİF ÖZBEYLİ   Youtube Kanalı: tariheglencesi YÜKSELME DEVRİ KPSS YE HAZIRLIK ARİF ÖZBEYLİ www.tariheglencesi.com Youtube Kanalı: tariheglencesi 02.03.2018 Youtube kanalıma abone olarak destek verebilirsiniz. ARİF ÖZBEYLİ Tahta Geçme Yaşı: 33.3 Saltanat

Detaylı

TÜRK-İSLÂM DEVLETLERİNDE KÜLTÜR VE MEDENİYET

TÜRK-İSLÂM DEVLETLERİNDE KÜLTÜR VE MEDENİYET TÜRK-İSLÂM DEVLETLERİNDE KÜLTÜR VE MEDENİYET DEVLET TEŞKİLÂTI Türk devlet geleneğinin esasını oluşturan Selçuklu devlet teşkilâtı; Karahanlı, Gazneli, Samanlı ve Abbasi devletlerinin teşkilatlarından geniş

Detaylı

İlk Müslüman-Türk Münasebetleri ve Türklerin İslâmiyete Girişi

İlk Müslüman-Türk Münasebetleri ve Türklerin İslâmiyete Girişi İlk Müslüman-Türk Münasebetleri ve Türklerin İslâmiyete Girişi Emevi Halifeliği zamanında müslüman Araplar, Suriye ve İran'ı hâkimiyetlerine alarak Maverâünnehir bölgesine ulaşmışlardı. Seyhun ve Ceyhun

Detaylı

ADI SOYADI: SINIFI: NUMARASI: PUANI:

ADI SOYADI: SINIFI: NUMARASI: PUANI: DOĞUBAYAZIT M. M. FAHRETTİN PAŞA ANADOLU İMAM-HATİP LİSESİ 2015-2016 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 11. SINIFLAR SEÇMELİ TARİH DERSİ 1. DÖNEM 2. ORTAK SINAV SORULARI A GRUBU ADI SOYADI: SINIFI: NUMARASI: PUANI: SORULAR

Detaylı

Gazneliler ( ):

Gazneliler ( ): Gazneliler (963-1187): Devlet, ismini Doğu Afganistan'da bulunan ve devlet merkezi olarak seçilen Gazne şehrinden almıştır. Samanoğulları Devleti`nin (819-1005) dağılmaya başladığı dönemde, bu devlette

Detaylı

ORTA ASYADAN TÜRK GÖÇLERİ

ORTA ASYADAN TÜRK GÖÇLERİ ORTA ASYADAN TÜRK GÖÇLERİ TÜRKLERİN ANADOLU YU VATAN EDİNMESİ Anadolu nun Keşfi: *Büyük Selçuklu Devleti döneminde Tuğrul ve Çağrı Bey dönemlerinde Anadolu ya keşif akınları yapılmış ve buranın yerleşmek

Detaylı

İSLAMİYETİN KABÜLÜNDEN SONRAKİ EĞİTİMİN TEMEL ÖZELLİKLERİ İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ / FIRAT ÜNİVERSİTESİ / ARDAHAN ÜNİVERSİTESİ SEFA SEZER / İNGİLİZCE

İSLAMİYETİN KABÜLÜNDEN SONRAKİ EĞİTİMİN TEMEL ÖZELLİKLERİ İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ / FIRAT ÜNİVERSİTESİ / ARDAHAN ÜNİVERSİTESİ SEFA SEZER / İNGİLİZCE İSLAMİYETİN KABÜLÜNDEN SONRAKİ EĞİTİMİN TEMEL ÖZELLİKLERİ İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ / FIRAT ÜNİVERSİTESİ / ARDAHAN ÜNİVERSİTESİ SEFA SEZER / İNGİLİZCE ÖĞRETMENİ Türk toplumlarında ilk kez medrese denen eğitim

Detaylı

İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ TEST

İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ TEST İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ TEST TANER ÖZDEMİR DETAY TARİHÇİ TÜRK TELEKOM NURETTİN TOPÇU SOSYAL BİLİMLER LİSESİ TARİH ÖĞRETMENİ İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ TEST 1 1) Türklerin Anadolu ya gelmeden önce

Detaylı

Tarihteki Türk Devlet Bayrakları Videosu. Tarihteki Türk Devlet Bayrakları Ders Notu

Tarihteki Türk Devlet Bayrakları Videosu. Tarihteki Türk Devlet Bayrakları Ders Notu Tarihteki Türk Devlet Bayrakları Videosu > Tarihteki Türk Devlet Bayrakları Ders Notu Aşağıda tarihteki 23 Türk devleti hakkında bilgiler verilmiştir. Türkler'in bugüne değin kurmuş oldukları devletlerin

Detaylı

Anadolu'da kurulan ilk Türk beylikleri

Anadolu'da kurulan ilk Türk beylikleri On5yirmi5.com Anadolu'da kurulan ilk Türk beylikleri Anadolu da kurulan ilk Türk Beylikleri ve önemi nelerdir? Yayın Tarihi : 2 Kasım 2012 Cuma (oluşturma : 11/18/2015) Anadolu da Kurulan İlk Türk Beylikleri

Detaylı

Türkiye Tarihi Ders Notları

Türkiye Tarihi Ders Notları Türkiye Tarihi Ders Notları Anadolu ya ilk Türk akınları ve ilk beylikler Çağrı Bey Anadolu ya keşif amaçlı seferler yapmıştır 1015 Anadolu ya Türk akınları Dandanakan Savaşı ndan sonra yeniden başlamıştır

Detaylı

SÜLEYMAN ŞAH TÜRBESİ

SÜLEYMAN ŞAH TÜRBESİ 1 SÜLEYMAN ŞAH TÜRBESİ Gürbüz MIZRAK Süleyman Şah Türbesi ve bulunduğu alan Suriye'nin Halep ilinin Karakozak Köyü sınırları içerisindeydi. Burası Türkiye'nin kendi sınırları dışında sahip olduğu tek toprak

Detaylı

TARİH BOYUNCA ANADOLU

TARİH BOYUNCA ANADOLU TARİH BOYUNCA ANADOLU Anadolu, Asya yı Avrupa ya bağlayan bir köprü konumundadır. Üç tarafı denizlerle çevrili verimli topraklara sahiptir. Dört mevsimi yaşayan iklimi, akarsuları, ormanları, madenleriyle

Detaylı

Dersin Adı İSLAM TARİHİ Sınıf 12 İSLAM TARİHİ

Dersin Adı İSLAM TARİHİ Sınıf 12 İSLAM TARİHİ Dersin Adı İSLAM TARİHİ Sınıf 12 İSLAM TARİHİ Tarihi Öğretim Yılı Dönemi Sırası 2014-2015 2 1 B GRUBU SORULARI 12.Sınıflar Öğrencinin Ad Soyad No Sınıf Soru 1: Aşağıdaki yer alan ifadelerde boşluklara

Detaylı

İSLAM TARİHİ II DR. HALİDE ASLAN

İSLAM TARİHİ II DR. HALİDE ASLAN İSLAM TARİHİ II DR. HALİDE ASLAN Dönemi İdari, Mali, Sosyal ve Kültürel Durum Konular *Emeviler Dönemi İdari, Mali, Sosyal ve Kültürel Durum. Dönemi İdari, Mali, Sosyal ve Kültürel Durum Kaynaklar *İrfan

Detaylı

İSLÂMİYET ETKİSİNDE GELİŞEN TÜRK EDEBİYATI İSLÂMİ İLK ESERLER SORU PROĞRAMI AHMET ARSLAN

İSLÂMİYET ETKİSİNDE GELİŞEN TÜRK EDEBİYATI İSLÂMİ İLK ESERLER SORU PROĞRAMI AHMET ARSLAN İSLÂMİYET ETKİSİNDE GELİŞEN TÜRK EDEBİYATI İSLÂMİ İLK ESERLER SORU PROĞRAMI AHMET ARSLAN 1) XI. Yüzyıl dil ürünlerinden olan bu eserin değeri, yalnızca Türk dilinin sözcüklerini toplamak, kurallarını ve

Detaylı

TÜRK EĞİTİM TARİHİ 4. Dr. Öğr. Ü. M. İsmail Bağdatlı.

TÜRK EĞİTİM TARİHİ 4. Dr. Öğr. Ü. M. İsmail Bağdatlı. TÜRK EĞİTİM TARİHİ 4 Dr. Öğr. Ü. M. İsmail Bağdatlı mismailbagdatli@yahoo.com SELÇUKLULAR VE ANADOLU BEYLİKLERİ Batı Göktürklerin 659 da egemenliklerini kaybetmelerinden sonra, Oğuzların bir kısmı Balkaş

Detaylı

görülen sanat görülmektedir? dallarını belirtiniz.

görülen sanat görülmektedir? dallarını belirtiniz. Karahanlılar Dönemine ait Kalyan Minaresi (Buhara) Selçuklular Döneminden kalma bir seramik tabak Selçuklulara ait "Varka ve Gülşah adlı minyatür Türkiye Selçuklu halısı, XIII. yüzyıl İlk dönemlere Türk

Detaylı

Anadolu ya ilk Türk akınları ve ilk beylikler

Anadolu ya ilk Türk akınları ve ilk beylikler Türkiye tarihi, Türkiye tarihi ders notları, ygs Türkiye tarihi, kpss Türkiye tarihi notları, Türkiye tarihi notu indir gibi konular aşağıda incelenecektir. İçindekiler 1 Anadolu ya ilk Türk akınları ve

Detaylı

SELÇUKLU KÜLTÜR VE MEDENİYETİ. Devlet Teşkilatı:

SELÇUKLU KÜLTÜR VE MEDENİYETİ. Devlet Teşkilatı: SELÇUKLU KÜLTÜR VE MEDENİYETİ Devlet Teşkilatı: Türk devlet geleneğinin esasını oluşturan Selçuklu devlet teşkilatı; Karahanlı, Sâmânlı, Gazneli ve Abbasî devletlerinin teşkilatından geniş ölçüde faydalanmış

Detaylı

KRONOLOJİK İSLAM MİMARİSİ

KRONOLOJİK İSLAM MİMARİSİ KRONOLOJİK İSLAM MİMARİSİ 1 632-1258 HALİFELER DÖNEMİ (632-661) Hz. Ebubekir, Hz. Ömer, Hz. Osman ve Hz. Ali, her biri İslam ın yayılması için çalışmıştır. Hz. Muhammed in 632 deki vefatından sonra Arap

Detaylı

-BİROL YETİMOĞLU- İLK TÜRK-İSLAM DEVLETLERİ

-BİROL YETİMOĞLU- İLK TÜRK-İSLAM DEVLETLERİ -BİROL YETİMOĞLU- İLK TÜRK-İSLAM DEVLETLERİ TÜRK-MÜSLÜMAN İLİŞKİLERİ Hz.Ömer döneminde Türklerle Araplar komşu oldu Nihavend savaşı ile Sasaniler yıkıldı ve İran Müslümanlarca fetih edildi. Hz.Osman döneminde

Detaylı

İSLAM UYGARLIĞI ÇEVRESINDE GELIŞEN TÜRK EDEBIYATI. XIII - XIV yy. Olay Çevresinde Gelişen Metinler

İSLAM UYGARLIĞI ÇEVRESINDE GELIŞEN TÜRK EDEBIYATI. XIII - XIV yy. Olay Çevresinde Gelişen Metinler İSLAM UYGARLIĞI ÇEVRESINDE GELIŞEN TÜRK EDEBIYATI XIII - XIV yy. Olay Çevresinde Gelişen Metinler OLAY ÇEVRESINDE GELIŞEN EDEBI METINLER Oğuz Türkçesinin Anadolu daki ilk ürünleri Anadolu Selçuklu Devleti

Detaylı

İnci. Hoca GEÇİŞ DÖNEMİ ESERLERİ (İLK İSLAMİ ESERLER)

İnci. Hoca GEÇİŞ DÖNEMİ ESERLERİ (İLK İSLAMİ ESERLER) İnci GEÇİŞ DÖNEMİ ESERLERİ (İLK İSLAMİ ESERLER) Hoca ESERLERİN ORTAK ÖZELİKLERİ Hem İslâmiyet öncesi kültürü hem de İslâmî kültür iç içedir. Aruzla hece, beyitler dörtlük birlikte kullanılmıştır. Eserler

Detaylı

Asya Hun Devleti (Büyük Hun Devleti) Orta Asya da bilinen ilk teşkilatlı Türk devleti Hunlar tarafından kurulmuştur. Hunların ilk oturdukları yer

Asya Hun Devleti (Büyük Hun Devleti) Orta Asya da bilinen ilk teşkilatlı Türk devleti Hunlar tarafından kurulmuştur. Hunların ilk oturdukları yer Asya Hun Devleti (Büyük Hun Devleti) Orta Asya da bilinen ilk teşkilatlı Türk devleti Hunlar tarafından kurulmuştur. Hunların ilk oturdukları yer Sarı Irmak ın kuzeyi idi. Daha sonra Orhun ve Selenga ırmakları

Detaylı

1-MERKEZ TEŞKİLATI. A- Hükümdar B- Saray

1-MERKEZ TEŞKİLATI. A- Hükümdar B- Saray 1-MERKEZ TEŞKİLATI A- Hükümdar B- Saray MERKEZ TEŞKİLATI Önceki Türk ve Türk-İslam devletlerinden farklı olarak Osmanlı Devleti nde daha merkezi bir yönetim oluşturulmuştu.hükümet, ordu ve eyaletler doğrudan

Detaylı

Abbasiler Devleti Ders Anlatım Videosu. Abbasiler Devleti Ders Anlatım Notu ABBASİLER ( )

Abbasiler Devleti Ders Anlatım Videosu. Abbasiler Devleti Ders Anlatım Notu ABBASİLER ( ) Abbasiler Devleti Ders Anlatım Videosu Abbasiler Devleti Ders Anlatım Notu ABBASİLER (750-1228 ) Ebu Müslim in Emevi Devleti ni yıkarak Kûfe de Ebul Abbbas ı halife ilan etmesiyle Abbasi Devleti kuruldu.

Detaylı

1 KAFKASYA TARİHİNE GİRİŞ...

1 KAFKASYA TARİHİNE GİRİŞ... İÇİNDEKİLER GİRİŞ... 1 I. ARAŞTIRMANIN METODU... 1 II. ARAŞTIRMANIN KAYNAKLARI... 3 A. Tarihler... 4 B. Vakayi-Nâmeler/Kronikler... 10 C. Sikkeler/Paralar ve Kitabeler... 13 D. Çağdaş Araştırmalar... 14

Detaylı

III. ÜNİTE: İLK TÜRK DEVLETLERİ 2. KONU: ORTA ASYA DA KURULAN İLK TÜRK DEVLETLERİ

III. ÜNİTE: İLK TÜRK DEVLETLERİ 2. KONU: ORTA ASYA DA KURULAN İLK TÜRK DEVLETLERİ III. ÜNİTE: İLK TÜRK DEVLETLERİ 2. KONU: ORTA ASYA DA KURULAN İLK TÜRK DEVLETLERİ a. Türk Göçleri ve Sonuçları Göçlerin Nedenleri İklim koşullarının değişmesine bağlı olarak meydana gelen kuraklık, artan

Detaylı

SORU CEVAP METODUYLA TEKRAR (YÜKSELİŞ-DURAKLAMA VE AVRUPA)

SORU CEVAP METODUYLA TEKRAR (YÜKSELİŞ-DURAKLAMA VE AVRUPA) SORU CEVAP METODUYLA TEKRAR (YÜKSELİŞ-DURAKLAMA VE AVRUPA) Osmanlı devletinde ülke sorunlarının görüşülüp karara bağlandığı bugünkü bakanlar kuruluna benzeyen kurumu: divan-ı hümayun Bugünkü şehir olarak

Detaylı

ORTA ASYA TÜRK TARİHİ-I 1.Ders. Dr. İsmail BAYTAK. Orta Asya Tarihine Giriş

ORTA ASYA TÜRK TARİHİ-I 1.Ders. Dr. İsmail BAYTAK. Orta Asya Tarihine Giriş ORTA ASYA TÜRK TARİHİ-I 1.Ders Dr. İsmail BAYTAK Orta Asya Tarihine Giriş Türk Adının Anlamı: Türklerin Tarih Sahnesine Çıkışı Türk adından ilk olarak Çin Yıllıklarında bahsedilmektedir. Çin kaynaklarında

Detaylı

kpss Önce biz sorduk 50 Soruda SORU Güncellenmiş Yeni Baskı ÖABT SOSYAL BİLGİLER Tamamı Çözümlü ÇIKMIŞ SORULAR

kpss Önce biz sorduk 50 Soruda SORU Güncellenmiş Yeni Baskı ÖABT SOSYAL BİLGİLER Tamamı Çözümlü ÇIKMIŞ SORULAR Önce biz sorduk kpss 2 0 1 8 50 Soruda 25 SORU Güncellenmiş Yeni Baskı 2013 2014 2015 2016 2017 ÖABT SOSYAL BİLGİLER Tamamı Çözümlü ÇIKMIŞ SORULAR Komisyon ÖABT SOSYAL BİLGİLER TAMAMI ÇÖZÜMLÜ ÇIKMIŞ SORULAR

Detaylı

Türklerin Anayurdu ve Göçler Video Ders Anlatımı

Türklerin Anayurdu ve Göçler Video Ders Anlatımı Türklerin Anayurdu ve Göçler Video Ders Anlatımı III. ÜNİTE TÜRKLERİN TARİH SAHNESİNE ÇIKIŞI VE İLK TÜRK DEVLETLERİ ( BAŞLANGIÇTAN X. YÜZYILA KADAR ) A- TÜRKLERİN TARİH SAHNESİNE ÇIKIŞI I-Türk Adının Anlamı

Detaylı

Osmanlı Devleti'nin kurucuları, Oğuzların Bozok koluna bağlı Kayı aşiretidir.

Osmanlı Devleti'nin kurucuları, Oğuzların Bozok koluna bağlı Kayı aşiretidir. Osmanlı Devleti'nin kurucuları, Oğuzların Bozok koluna bağlı Kayı aşiretidir. Kayı aşireti, Türkiye Selçuklu hükümdarı Alaaddin Keykubat döneminde Ankara yakınlarındaki Kara- cadağ bölgesine yerleştirilmiştir.

Detaylı

TARİH 10 HAZIRLAYAN: ARİF ÖZBEYLİ

TARİH 10 HAZIRLAYAN: ARİF ÖZBEYLİ TARİH 10 HAZIRLAYAN: ARİF ÖZBEYLİ 1.3. ANADOLU NUN İLK FATİHLERİ Anadolu ya ilk Türk akınları IV. yüzyılın sonlarında Avrupa Hunları tarafından düzenlenmiştir. 395-398 yılları arasında Avrupa Hunları;

Detaylı

DURAKLAMA DEVRİ. KPSS YE HAZIRLIK ARİF ÖZBEYLİ Youtube Kanalı: tariheglencesi

DURAKLAMA DEVRİ. KPSS YE HAZIRLIK ARİF ÖZBEYLİ  Youtube Kanalı: tariheglencesi DURAKLAMA DEVRİ KPSS YE HAZIRLIK ARİF ÖZBEYLİ Youtube Kanalı: tariheglencesi 05.08.2017 OSMANLI DEVLETİ NİN GENEL DURUMU XVII.YÜZYILDA OSMANLI- AVUSTRYA VE OSMANLI- İRAN İLİŞKİLERİ a-avusturya ile İlişkiler

Detaylı

ORTA ASYA TÜRK TARİHİ-I 6.ders. Dr. İsmail BAYTAK. İlk Türk Devletleri KÖKTÜRK DEVLET

ORTA ASYA TÜRK TARİHİ-I 6.ders. Dr. İsmail BAYTAK. İlk Türk Devletleri KÖKTÜRK DEVLET ORTA ASYA TÜRK TARİHİ-I 6.ders Dr. İsmail BAYTAK İlk Türk Devletleri KÖKTÜRK DEVLET I. GÖKTÜRK DEVLETİ (552-630) Asya Hun Devleti nden sonra Orta Asya da kurulan ikinci büyük Türk devletidir. Bumin Kağan

Detaylı

HAÇLI SEFERLERi Orta Çağ'da Avrupalıların Müslümanların elinde bulunan ve Hristiyanlarca kutsal sayılan Kudüs ve çevresini geri almak için

HAÇLI SEFERLERi Orta Çağ'da Avrupalıların Müslümanların elinde bulunan ve Hristiyanlarca kutsal sayılan Kudüs ve çevresini geri almak için HAÇLI SEFERLERi Orta Çağ'da Avrupalıların Müslümanların elinde bulunan ve Hristiyanlarca kutsal sayılan Kudüs ve çevresini geri almak için düzenledikleri seferlere "Haçlı Seferleri" denir. Haçlı Seferlerinin

Detaylı

SELÇUKLULARDA TARIM Dr. Osman Orkan Özer

SELÇUKLULARDA TARIM Dr. Osman Orkan Özer Tarım Tarihi ve Deontolojisi Dersi 5.Hafta SELÇUKLULARDA TARIM Dr. Osman Orkan Özer Selçuklu İmparatorluğu, Türklerin kurduğu dört büyük imparatorluktan (Hun, Göktürk, Selçuklu, Osmanlı) üçüncüsüdür. İslam

Detaylı

Karahanlılar (840-1212)

Karahanlılar (840-1212) Karahanlılar (840-1212) Karahanlılar, Orta Asya İlk Müslüman Türk devletidir. Bu özeliğinden dolayı Türk tarihinde Karahanlıların özel bir yeri ve önemi vardır. Hâkaniye ve İlig-Hanlar şeklinde de isimlendirilen

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI BÖLÜMÜ. Konu:14.YÜZYIL BEYLİKLER DÖNEMİ MİMARİSİ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI BÖLÜMÜ. Konu:14.YÜZYIL BEYLİKLER DÖNEMİ MİMARİSİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI BÖLÜMÜ Konu:14.YÜZYIL BEYLİKLER DÖNEMİ MİMARİSİ İran üzerinden geçerek Batı Anadolu'ya yerleşen Türk boyların dan bir bölümü 13. yüzyıl sonlarında

Detaylı

KRONOLOJİK İSLAM MİMARİSİ 3 FATIMİLER-GAZNELİLER

KRONOLOJİK İSLAM MİMARİSİ 3 FATIMİLER-GAZNELİLER KRONOLOJİK İSLAM MİMARİSİ 3 FATIMİLER-GAZNELİLER Fatımiler Hz. Muhammed in kızı Fatma nın soyundan geldiklerine inanılan dini bir hanedanlıktır.tarihsel olarak Fatımiler İspanya Emevileri ile Bağdat taki

Detaylı

tamamı çözümlü tarih serkan aksoy

tamamı çözümlü tarih serkan aksoy kpss soru bankası tamamı çözümlü tarih serkan aksoy ÖN SÖZ Bu kitap, Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Genel Kültür Testinde önemli bir yeri olan Tarih bölümündeki 30 soruyu uygun bir süre zarfında ve

Detaylı

HAÇLI SEFERLERİ TARİHİ 3.Ders. Dr. İsmail BAYTAK. HAÇLI SEFERLERİ Nedenleri ve Sonuçları

HAÇLI SEFERLERİ TARİHİ 3.Ders. Dr. İsmail BAYTAK. HAÇLI SEFERLERİ Nedenleri ve Sonuçları HAÇLI SEFERLERİ TARİHİ 3.Ders Dr. İsmail BAYTAK HAÇLI SEFERLERİ Nedenleri ve Sonuçları Hristiyanlarca kutsal sayılan Hz. İsa nın doğum yeri Kudüs ve dolayları, VII. yüzyıldan beri Müslümanlar ın elinde

Detaylı

İslamî bilimler : Kur'an-ı Kerim'in ve İslam dininin doğru biçimde anlaşılması için yapılan çalışmalar sonucunda İslami bilimler doğdu.

İslamî bilimler : Kur'an-ı Kerim'in ve İslam dininin doğru biçimde anlaşılması için yapılan çalışmalar sonucunda İslami bilimler doğdu. Türk İslam Bilginleri: İslam dini insanların sadece inanç dünyalarını etkilemekle kalmamış, siyaset, ekonomi, sanat, bilim ve düşünce gibi hayatın tüm alanlarını da etkilemiş ve geliştirmiştir Tabiatı

Detaylı

EĞİTİM- ÖĞRETİM YILI NUH MEHMET YAMANER ANADOLU İMAM HATİP LİSESİ 10.SINIF OSMANLI TARİHİ I. DÖNEM I. YAZILI SORULARI A GURUBU

EĞİTİM- ÖĞRETİM YILI NUH MEHMET YAMANER ANADOLU İMAM HATİP LİSESİ 10.SINIF OSMANLI TARİHİ I. DÖNEM I. YAZILI SORULARI A GURUBU Ertuğrul Gazi 1) * Orhan Bey tarafından fethedilmiş olup başkent buraya taşınmıştır. * İpek sanayisinin merkezi konumundaki bu bölgenin fethiyle Osmanlı gelirleri. Yukarıdaki özellikleri verilmiş bölge

Detaylı

Svl.Me.Alev KESKİN-Svl.Me.Betül SAYIN*

Svl.Me.Alev KESKİN-Svl.Me.Betül SAYIN* Svl.Me.Alev KESKİN-Svl.Me.Betül SAYIN* * Gnkur.ATASE D.Bşk.lığı Türk kültüründe bayrak, tarih boyunca hükümdarlığın ve hâkimiyetin sembolü olarak kabul edilmiştir. Bayrak dikmek bir yeri mülkiyet sahasına

Detaylı

OSMANLI YAPILARINDA. Kaynak: Sitare Turan Bakır, İznik

OSMANLI YAPILARINDA. Kaynak: Sitare Turan Bakır, İznik OSMANLI YAPILARINDA İZNİK ÇİNİLERİ Kaynak: Sitare Turan Bakır, İznik Çinileri, KültK ltür r Bakanlığı Osmanlı Eserleri, Ankara 1999 Adana Ramazanoğlu Camii Caminin kitabelerinden yapımına 16. yy da Ramazanoğlu

Detaylı

c-1086 da Süleyman Şah ile Tutuş arasında yapılan savaşta Süleyman Şah yenildi ve intihar etti, oğulları esir alındı.

c-1086 da Süleyman Şah ile Tutuş arasında yapılan savaşta Süleyman Şah yenildi ve intihar etti, oğulları esir alındı. Anadolu Selçuklu Devleti Hakkında Bilgi (1075-1308) Süleyman Şah Dönemi: (1075-1086) a-1075'te İznik'i aldı ve devleti kurdu. b-büyük Selçuklu tahtını ele geçirmek amacıyla doğuya yöneldi. c-1086 da Süleyman

Detaylı

Bu durum, aşağıdakilerden hangisin gösteren bir kanıt olabilir?

Bu durum, aşağıdakilerden hangisin gösteren bir kanıt olabilir? DÜNYA GÜCÜ OSMANLI 1. Anadolu Selçuklu Devleti zamanında ve Osmanlı İmparatorluğu nun Yükselme döneminde Anadolu daki zanaatkarlar lonca denilen zanaat gruplarına ayrılarak yöneticilerini kendileri seçmişlerdir.

Detaylı

9. SINIF TARİH DERSİ KURS KAZANIMLARI VE TESTLERİ

9. SINIF TARİH DERSİ KURS KAZANIMLARI VE TESTLERİ KASIM EKİM AY HAFTA DERS SAATİ KONU ADI KAZANIMLAR TEST NO TEST ADI.Tarih biliminin konusunu, tarihçinin kullandığı kaynakları ve yöntemleri kavrar..tarihî olayların incelenmesinde yararlanılan zaman kavramlarını

Detaylı

SULTAN IZZETTIN KEYKAVUS TÜRBESİ, 1217, SİVAS

SULTAN IZZETTIN KEYKAVUS TÜRBESİ, 1217, SİVAS SELÇUKLU MİMARİSİ Selçuklular Orta Asya dan Anadolu ve Ön Asya ya yolculuklarında Afganistan, İran, Irak, Suriye topraklarındaki kültürlerden ve mimari yapılardan etkilenmiş, İslam dinini kabul ederek

Detaylı

İslam ın Serüveni. İslam ın Klasik Çağı BİRİNCİ CİLT MARSHALL G. S. HODGSON

İslam ın Serüveni. İslam ın Klasik Çağı BİRİNCİ CİLT MARSHALL G. S. HODGSON İslam ın Serüveni BİRİNCİ CİLT İslam ın Klasik Çağı MARSHALL G. S. HODGSON 4 İçindekiler Tabloların Listesi... 6 Haritaların Listesi... 7 Önsöz... 9 Marshall Hodgson ve İslam ın Serüveni... 13 Yayıncının

Detaylı

Devleti yönetme hakkı Tanrı(gök tanrı) tarafından kağana verildiğine inanılırdı. Bu hak, kan yolu ile hükümdarların erkek çocuklarına geçerdi.

Devleti yönetme hakkı Tanrı(gök tanrı) tarafından kağana verildiğine inanılırdı. Bu hak, kan yolu ile hükümdarların erkek çocuklarına geçerdi. Orta Asya Türk tarihinde devlet, kağan adı verilen hükümdar tarafından yönetiliyordu. Hükümdarlar kağan unvanının yanı sıra han, hakan, şanyü, idikut gibi unvanları da kullanmışlardır. Kağan kut a göre

Detaylı

KRONOLOJİK İSLAM MİMARİSİ 2 SASANİLER-İSPANYA EMEVİLERİ-TULUNOĞULLARI

KRONOLOJİK İSLAM MİMARİSİ 2 SASANİLER-İSPANYA EMEVİLERİ-TULUNOĞULLARI KRONOLOJİK İSLAM MİMARİSİ 2 SASANİLER-İSPANYA EMEVİLERİ-TULUNOĞULLARI SASANİLER (226-651) Sasaniler daha sonra Emevi ve Abbasi Devletlerinin hüküm sürdüğü bölgenin doğudaki (çoğunlukla Irak) bölümüne hükmetmiştir.

Detaylı

MARMARA ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK EĞİTİM FAKÜLTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ BÖLÜMÜ PDR ANA BİLİM DALI 2018 BAHAR YARIYILI TÜRK EĞİTİM TARİHİ DERSİ İZLENCESİ

MARMARA ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK EĞİTİM FAKÜLTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ BÖLÜMÜ PDR ANA BİLİM DALI 2018 BAHAR YARIYILI TÜRK EĞİTİM TARİHİ DERSİ İZLENCESİ MARMARA ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK EĞİTİM FAKÜLTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ BÖLÜMÜ PDR ANA BİLİM DALI 2018 BAHAR YARIYILI TÜRK EĞİTİM TARİHİ DERSİ İZLENCESİ Dersi Veren: Osman SEZGİN Telefon: (216) 521 97 97 E-posta:

Detaylı

Adý Soyadý :... Ödev Tarihi :... Ödev Kontrol Tarihi :... Kontrol Eden :...

Adý Soyadý :... Ödev Tarihi :... Ödev Kontrol Tarihi :... Kontrol Eden :... Ödev Tarihi :... Ödev Kontrol Tarihi :... Kontrol Eden :... LYS TARİH Ödev Kitapçığı 1 (TS) Tarih Bilimine Giriþ Eski Çaðlarda Türkiye ve Çevresi Ýslam Öncesi Türk Tarihi Ýslam Tarihi ve Medeniyeti Türk

Detaylı

SURUÇ İLÇEMİZ. Suruç Meydanı

SURUÇ İLÇEMİZ. Suruç Meydanı SURUÇ İLÇEMİZ Suruç Meydanı Şanlıurfa merkez ilçesine 43 km uzaklıkta olan ilçenin 2011 nüfus sayımına göre toplam nüfusu 100.912 kişidir. İlçe batısında Birecik, doğusunda Akçakale, kuzeyinde Bozova İlçesi,

Detaylı

Soru:Mısır yazısını. geliştirerek 22 harften oluşan bir alfabe oluşturmuşlardır. Mısır yazısını. geliştirerek 22 harften oluşan bir alfabe

Soru:Mısır yazısını. geliştirerek 22 harften oluşan bir alfabe oluşturmuşlardır. Mısır yazısını. geliştirerek 22 harften oluşan bir alfabe Orta Anadolu da Anadolu da ilk siyasi birliği kurmuşlardır. İlk yazılı antlaşma olan Kadeş antlaşmasını yapmışlardır. Denizcilik yapmışlar ve koloniler kurmuşlardır. Bilimsel faaliyetlerde Anadolu nun

Detaylı

İktisat Tarihi I Ekim II. Hafta

İktisat Tarihi I Ekim II. Hafta İktisat Tarihi I 13-14 Ekim II. Hafta Osmanlı Kurumlarının Kökenleri 19. yy da Osmanlı ve Bizans hakkındaki araştırmalar ilerledikçe benzerlikler dikkat çekmeye başladı. Gibbons a göre Osm. Hukuk sahasında

Detaylı

Anadolu Selçuklu Devleti Kültür ve Medeniyeti

Anadolu Selçuklu Devleti Kültür ve Medeniyeti Anadolu Selçuklu Devleti Kültür ve Medeniyeti 1) Devlet Yönetimi Anadolu Selçuklu Devleti kültür ve medeniyeti konusu içinde ilk işleyeceğimiz alan olan devlet yönetiminde, Büyük Selçuklular örnek alınmış

Detaylı

Edirne Tarihi - Bizans Döneminde Edirne. Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı

Edirne Tarihi - Bizans Döneminde Edirne. Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı Edirne Tarihi - Bizans Döneminde Edirne Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı Aralık 25, 2006 2 İçindekiler 0.1 Hadrianopolis ten Edrine ye : Bizans Dönemi.......... 4 0.2 Hadrianopolis Önce Edrine

Detaylı

İLK TÜRK DEVLETLERİ I TEST 1

İLK TÜRK DEVLETLERİ I TEST 1 İLK TÜRK DEVLETLERİ I TEST 1 1. Bazı Türk devletlerinin Hazar ve Karadeniz'in kuzeyinden Avrupa'ya göçler yapması, I. merkeziyetçi anlayışın güç kazanması, II. Avrupa'da etnik ve siyasal sorunlar yaşanması,

Detaylı

Kazak Hanlığı nın kuruluşunun 550. yılı dolayısıyla Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümümüzce düzenlenen Kazak

Kazak Hanlığı nın kuruluşunun 550. yılı dolayısıyla Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümümüzce düzenlenen Kazak Kazak Hanlığı nın kuruluşunun 550. yılı dolayısıyla Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümümüzce düzenlenen Kazak Hanlığı ve Kazakistan konulu bu toplantıda Kısaca Kazak

Detaylı

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...9 GİRİŞ...11

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...9 GİRİŞ...11 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...9 GİRİŞ...11 BİRİNCİ BÖLÜM İLK TÜRK DEVLETLERİNDE EĞİTİM 1.1. HUNLARDA EĞİTİM...19 1.2. GÖKTÜRKLERDE EĞİTİM...23 1.2.1. Eğitim Amaçlı Göktürk Belgeleri: Anıtlar...24 1.3. UYGURLARDA

Detaylı

Kültür ve medeniyet 1)DEVLET YÖNETİMİ 2)DİN VE İNANIŞ 3)SOSYAL VE İKTİSADİ HAYAT 4)DİL VE EDEBİYAT 5)BİLİM VE SANAT

Kültür ve medeniyet 1)DEVLET YÖNETİMİ 2)DİN VE İNANIŞ 3)SOSYAL VE İKTİSADİ HAYAT 4)DİL VE EDEBİYAT 5)BİLİM VE SANAT Kültür ve medeniyet 1)DEVLET YÖNETİMİ 2)DİN VE İNANIŞ 3)SOSYAL VE İKTİSADİ HAYAT 4)DİL VE EDEBİYAT 5)BİLİM VE SANAT TİMURLULAR Timur devleti 14.yüzyılın 2. yarısında Çağatay devleti topraklarında kurulmuştur.

Detaylı

BÜLTEN İSTANBUL AZİZ BABUŞCU. FİLİSTİN MESELESİ 2 5 te B İ L G İ NOTU. Öğretmenler ile öğrenciler yıllar sonra bir araya geldi

BÜLTEN İSTANBUL AZİZ BABUŞCU. FİLİSTİN MESELESİ 2 5 te B İ L G İ NOTU. Öğretmenler ile öğrenciler yıllar sonra bir araya geldi 2 de Öğretmenler ile öğrenciler yıllar sonra bir araya geldi AK Parti İstanbul İl Kadın Kolları nda AK Öğretmenler ile öğrenciler yıllar sonra bir araya gelmenin mutluluğunu yaşadı. 8 de YIL: 2012 SAYI

Detaylı

A) DEVLET YÖNETİMİ. 1) Eski Türk Devletlerindeki hakimiyet anlayışı (veraset sistemi) İslamiyet sonrası dönemde de devam. vermiştir.

A) DEVLET YÖNETİMİ. 1) Eski Türk Devletlerindeki hakimiyet anlayışı (veraset sistemi) İslamiyet sonrası dönemde de devam. vermiştir. A) DEVLET YÖNETİMİ 1) Eski Türk Devletlerindeki hakimiyet anlayışı (veraset sistemi) İslamiyet sonrası dönemde de devam etmiştir. *İKAZ: Bu durum; taht kavgalarına ve kurulan devletlerin zayıflamasına

Detaylı

Edirne Camileri - Eski Cami. Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı

Edirne Camileri - Eski Cami. Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı Edirne Camileri - Eski Cami Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı Aralık 25, 2006 2 İçindekiler 0.1 Eski Cami (Cami-i Atik - Ulu Cami).............. 4 0.1.1 Eski Cami ve Hacı Bayram Veli Söylencesi.......

Detaylı

KURTALAN İLÇESİ. Siirt deki Kültür Varlıkları

KURTALAN İLÇESİ. Siirt deki Kültür Varlıkları KURTALAN İLÇESİ Siirt deki Kültür Varlıkları 163 3.5. KURTALAN İLÇESİ 3.5.1. ERZEN ŞEHRİ VE KALESİ Son yapılan araştırmalara kadar tam olarak yeri tespit edilemeyen Erzen şehri, Siirt İli Kurtalan İlçesi

Detaylı

ARTUKLU DÖNEMİ ESERLERİ Anadolu da ilk köprüleri yaptılar.

ARTUKLU DÖNEMİ ESERLERİ Anadolu da ilk köprüleri yaptılar. ARTUKLU DÖNEMİ ESERLERİ Anadolu da ilk köprüleri yaptılar. ( 1102 1409 ) Diyarbakır, Harput, Mardin Diyarbakır Artuklu Sarayı İlk Artuklu Medresesi İlgazi tarafundan Halep te yaptırıldı. Silvan (Meyyafarkin)

Detaylı

KUDÜS TE BULUNAN TARİHİ OSMANLI ESERLERİ

KUDÜS TE BULUNAN TARİHİ OSMANLI ESERLERİ KUDÜS TE BULUNAN TARİHİ OSMANLI ESERLERİ 2 www.mirasimiz.org.tr KUDÜS TE BULUNAN TARİHİ OSMANLI ESERLERİ Kudüs, Müslümanlarca kutsal sayılan bir şehirdir. Yeryüzündeki ikinci mescid, Müslümanların ilk

Detaylı

KAY 361 Türk İdare Tarihi. Ders 5: 6 Kasım 2006 Konu: Selçuklu Devleti Okuma: Ortaylı, 2000:

KAY 361 Türk İdare Tarihi. Ders 5: 6 Kasım 2006 Konu: Selçuklu Devleti Okuma: Ortaylı, 2000: KAY 361 Türk İdare Tarihi Ders 5: 6 Kasım 2006 Konu: Selçuklu Devleti Okuma: Ortaylı, 2000: 139-172. Türklerin Tarih Sahnesine Çıkışı Bu kavim ya da kavimler topluluğu üzerinde isim, menşe, hatta yaşadığı

Detaylı

Nihat Sami Banar!ı, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, s. 89-93'ten özetlenmiştir.

Nihat Sami Banar!ı, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, s. 89-93'ten özetlenmiştir. Uygur Devleti Ders Anlatım Videosu UYGUR DEVLETİ (744 840 ) Uygurlar, Asya Hun Devleti ne bağlı olarak Orhun ve Selenga nehirleri kıyılarında yaşamışlardır. II. Kök Türk Devleti'nin son zamanlarında Basmiller

Detaylı

TARİH DERSİ PERFORMANS GÖREVİ

TARİH DERSİ PERFORMANS GÖREVİ TARİH DERSİ PERFORMANS GÖREVİ KONU:DÖRT HALİFE DÖNEMİ HAZIRLAYANLAR URAL DOĞUKAN ÇAĞIRKAN FATİH OĞRAŞ GÖKAY BOLATCAN ERDEM USLU KAYNAKÇA:www.eba.gov.tr/video/izle/video4f55bd30030fd DÖRT HALİFE DÖNEMİ

Detaylı

WINTER. Template EL-HAREZMİ

WINTER. Template EL-HAREZMİ WINTER Template EL-HAREZMİ 01 Hayatının büyük bir bölümü Bağdat'ta matematik, astronomi ve coğrafya konularında çalışarak geçmiştir. 02 Ebu Abdullah Muhammed bin Musa El-Hârezmî nin doğum ve ölüm tarihleri

Detaylı

istanbul'un fethinin türk ve dünya tarihi açısından sebepleri istanbul'un fethinin türk ve dünya tarihi açısından gelişmesi istanbul'un fethinin türk

istanbul'un fethinin türk ve dünya tarihi açısından sebepleri istanbul'un fethinin türk ve dünya tarihi açısından gelişmesi istanbul'un fethinin türk , istanbul'un fethinin türk ve dünya tarihi açısından sebepleri istanbul'un fethinin türk ve dünya tarihi açısından gelişmesi istanbul'un fethinin türk ve dünya tarihi açısından sonuçları istanbul'un fethinin

Detaylı

Büyük Selçuklu Devleti

Büyük Selçuklu Devleti Büyük Selçuklu Devleti (1040-1157): Büyük Selçuklu Devleti, Türk-İslam devletlerinin en önemlilerindendir. Oğuzların Üçoklar kolunun, Kınık boyuna mensupturlar. Onuncu yüzyılın sonu ile on birinci yüzyılın

Detaylı

ĐSTANBUL KÜLLĐYELERĐ (FATĐH / SULTAN SELĐM / ŞEHZADE MEHMET) TEKNĐK GEZĐSĐ RAPORU

ĐSTANBUL KÜLLĐYELERĐ (FATĐH / SULTAN SELĐM / ŞEHZADE MEHMET) TEKNĐK GEZĐSĐ RAPORU ĐSTANBUL KÜLLĐYELERĐ (FATĐH / SULTAN SELĐM / ŞEHZADE MEHMET) TEKNĐK GEZĐSĐ RAPORU Fakültemiz lisans programında açılan MĐM 376 Anadolu Uygarlıkları Teknik Seçmeli Dersi kapsamında yapılması planlanan Đstanbul

Detaylı

İRAN GEZİ PROGRAMI 10 GECE 11 GÜNLÜK BİR TARİH VE KÜLTÜR GEZİSİ

İRAN GEZİ PROGRAMI 10 GECE 11 GÜNLÜK BİR TARİH VE KÜLTÜR GEZİSİ GEZİ PROGRAMI 10 GECE 11 GÜNLÜK BİR TARİH VE KÜLTÜR GEZİSİ 1.GÜN 24 Mayıs 2015 Pazar Ankara Tahran 2. GÜN 25 Mayıs 2015 Pazartesi Tahran Tebriz Saat 18.00 de Ankara Esenboğa Havalimanı Dış hatlar servisinde

Detaylı

Ankara da SELÇUKLU MİRASI. Arslanhane Camii. (Ahi Şerafeddin) 58 YEDİKITA

Ankara da SELÇUKLU MİRASI. Arslanhane Camii. (Ahi Şerafeddin) 58 YEDİKITA Ankara da SELÇUKLU MİRASI Arslanhane Camii (Ahi Şerafeddin) 58 YEDİKITA Çizim: Yük. Mim. Mehmet Emin Yılmaz 11. yüzyıldan başlayarak Anadolu ya yerleşmeye başlayan Türkler, doğuda Ermeni ve Gürcü yapıları,

Detaylı

Tarihi ve bugünü ile. Her an Harran

Tarihi ve bugünü ile. Her an Harran Tarihi ve bugünü ile Her an Harran Güneydoğu haritası (Urfa, Harran) İbrahim Ur dan Kenan Ülkesine giderken Harran dan geçti mi? Yakup Harran da Yakup un kuyusunun fotoğrafı Yakup un kuyusu (?) Ay Tanrısı

Detaylı

DEVRİNİ AŞAN ALİM ULUĞ BEY

DEVRİNİ AŞAN ALİM ULUĞ BEY DEVRİNİ AŞAN ALİM ULUĞ BEY Hasan POLAT * Bilim dünyasında, ilk olarak aritmetikte ondalık sayı usulünü kullanma şerefini taşıyan ve Uluğ Bey Rasathanesinin ilk müdürü olan GIYASÜDDİN CEMŞİT, 1425 yılında

Detaylı

YÜKSELME DEVRİ. KPSS YE HAZIRLIK ARİF ÖZBEYLİ Youtube Kanalı: tariheglencesi

YÜKSELME DEVRİ. KPSS YE HAZIRLIK ARİF ÖZBEYLİ  Youtube Kanalı: tariheglencesi YÜKSELME DEVRİ KPSS YE HAZIRLIK ARİF ÖZBEYLİ www.tariheglencesi.com Youtube Kanalı: tariheglencesi 05.08.2017 II.Selim (1566-1574) Tahta Geçme Yaşı: 42.3 Saltanat Süresi:8.3 Saltanat Sonundaki Yaşı:50.7

Detaylı

YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI TARİH

YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI TARİH YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI TARİH CEVAP 1: (TOPLAM 2 PUAN) Savaş 2450-50=2400 yılının başında sona ermiştir. (İşlem 1 puan) Çünkü miladi takvimde, MÖ tarihleri milat takviminin başlangıcına yaklaştıkça

Detaylı