TEMEL KAYNAK EĞİTİMİ SERVİS EĞİTİM NOTLARI TEMEL KAYNAK EĞİTİMİ

Transkript

1 SERVİS EĞİTİM NOTLARI TEMEL KAYNAK EĞİTİMİ 2013

2 TEMEL ARK KAYNAK EĞİTİMİ Kaynak Kabiliyeti Çoğunlukla bir malzemenin kaynağa uygunluğunu ifade eder. Ancak parça şekli, kalınlığı, kaynak pozisyonu ve kullanılan kaynak yöntemi de kaynak kabiliyetine etki yapar. 1

3 ÇELİK K : Demir ( ( Fe Fe ) ) ile ile Karbon ( ( C ) ) un ve ve diğer alaşım m elementleri (Cr,, Ni Ni,V,V,Mn,,, W,, Si Si,, S,, P,,..,.., vb) vb) nin yaptığı birleşiktir. iktir. İNSAN ÇELİK Isıya karşıgevşeme ve büzülme tepkisi verir. Isıda uzar, soğukta kısalır. Çeşitliliği genetik yapıve biyolojik farklılıklarından oluşur. Çeşitliliği bileşimini oluşturan alaşım elementlerinden gelir Doğar, gelişir, üretir,yaşlanır, ölür. Ters hareket ve zorlanmada kemik kırılabilir. Ameliyatla tedavi edilebilir. vb Doğar, şekillenir, işlenir,hizmet eder,yorulur,hurda olur Taşıyamayacağıyükte veya kullanım hatasında çatlar,kırılır. Lokal eritme ile tamir edilebilir vb Dolayısı ile insan ve çelik arasında davranışsal ve fiziki açılardan Benzerlikler vardır. Ameliyat ve Kaynak arasında da bu benzerlikleri kurmak gerekmektedir.dolayısı ile Operatör doktor ile Kaynakçı arasında da bir benzerlik söz konusu edilebilir. METAL KAYNAĞI NEDİR? NEYİ Kaynatacağız? = Metalik malzemeleri, NASIL Kaynatacağız? = ISI veya Basınç kullanarak, Ergitme gerçekle ekleştirerek, NE İLE Kaynatacağız? = Çoğunlukla ana metal ile aynı sıcaklıktakta Ergiyebilen ilave bir metal kullanarak, (Kullanmadan da olabilir. NİÇİN Kaynatacağız? = Birleştirme veya Dolgu yapmak içini in Proses ve Ergime Sıcaklıkları 6020 C 3500 C 3410 C 1890 C 1870 C 1539 C 1083 C 660 C 419 C 232 C 0 C -39 C ARK KAYNAĞI OKSİ-ASETİLEN TUNGSTEN T ERG KROM T ERG D.GAZ T YANMA DEMİR T ERG BAKIR T ERG ALUMINYUM T ERG ÇİNKO T ERG KALAY T ERG BUZ CİVA T ERG T ERG ARK? İki elektrod arasında elektrik akımıdır. Isı; katot yüzeyine + ionların ve anot yüzeyine elektronların yapışması esnasında oluşur. Anot ve katot daki ısı üretimi, ark cinsine göre değişir. GTA elektrod - kaynağında, anotta (+) 10 kat daha fazla ısı oluşur. SAW veya EXX10 ve EXX13 örtülü elektrod - de kullanım, katot da daha çok ısı üretilir ve metal yığma hızı daha yüksektir. + Gaz + ionlar + ANOT + - KATOT Elektron ( akım) 2

4 METAL KAYNAKLARININ SINIFLANDIRILMASI AMACA GÖRE SINIFLAMA BİRLEŞTİRMERME Amaçlı Kaynaklar DOLGU Amaçlı Kaynaklar UYGULAMAYA GÖRE SINIFLAMA EL Kaynakları Örtülü elektrod ve TIG Kaynakları YARI MEKANİZE Kaynaklar MIG / MAG Kaynakları TAM MEKANİZE Kaynaklar MIG / MAG ve TOZALTI Kaynakları OTOMATİK Kaynaklar Robot kaynakları İŞLEM CİNSİNENE GÖRE SINIFLAMA BASINÇ Kaynakları Soğuk Basınç Kaynağı Ultrasonik kaynaklar Sürtünme kaynakları Ocak kaynağı Döküm basınç kaynağı Gaz basınç kaynağı Elektrik direnç kaynağı Elektrik ark basınç kaynağı Difüzyon kaynağı ERGİTME Kaynakları Döküm eritme kaynakları Elektro direnç eritme kaynakları Gaz eritme (Oksi-Gaz) kaynakları ELEKTRİK ARK KAYNAĞI Elektron bombardımanı ile kaynak Lazer ışını ile kaynak Ark Kaynak İşlemi : Kaynak Metali ( dikişi ) Cüruf Ark Alevi Elektrod Çekirdeği Elektrod Örtüsü ARK ENERJİSİNİN: % 85 i ISI, %15 i IŞIK ENERJİSİDİR Ark Alevi Ergimiş Metal Isı Tesisi Altında Kalan Bölge ( ITAB ) Ana Metal Koruyucu Gazlar (duman) YÖNTEM SEÇİMİNDE DİKKAT EDİLECEKLER MALZEME KALINLIĞI MALZEMENİN KİMYASAL BİLEŞİMİ MEKANİK ÖZELLİKLER BİRLEŞTİRME TASARIMI KAYNAK POZİSYONU ÜRETİM MİKTARI ÜRETİM HIZI 1 1 KAYNAK ÖNCESİ ISIL İŞLEM KAYNAK SONRASI TEMİZLİK KAYNAK SONRASI İŞLENEBİLİRLİK SATANDARTLAR GÖZETİM SEVİYESİ KAYNAK METALİNİN GEREKSİNİMLERİ EKONOMİ YÖNTEM DEĞİŞKENLERİ AKIM VOLT KAYNAK HIZI KUTUP TEL BESLEME HIZI SERBEST TEL BOYU ELEKTROD SAYISI ELEKTROD BOYUTU ELEKTROD AÇISI ELEKTROD YERİ ELEKTROD ARALIĞI TOZ TİPİ TOZ YÜKSEKLİĞİ GAZ TİPİ GAZ AKIŞ MİKTARI ISI GİRDİSİ ÖN ISIL İŞLEM PASOLAR ARASI SICAKLIK PASO SAYISI GÜÇ ÜNİTESİ KARAKTERİSTİĞİ (CC VE CV) 3

5 Elektrod Seçimi: Kaynak Metali, Ana malzemenin CİNSİNE NE VE BİLEB LEŞİMİNE uygun olmalıdır! ( Düşük C lu ve düşük alaşımlı çeliklerde önemli olmaz iken, alaşımlı ve demir dışı metaller için in uyum çok önemlidir. ) Ana Malzemenin Mukavemetine EŞİE ŞİT T yada DAHA yüksek y olmalı! İşletme Koşullar ulları.. Ortam sıcakls caklığı ( termal şoklar), darbeli yüklere y maruz kalıp p kalmaması vs. Kaynak Pozisyonu! Kaynak Akım m türü t! Kaynak ağızı dizaynı! Ana malzeme parça a kalınl nlığı! Elektrod çapı! ISI ISI TESİRİ ALTINDA KALAN BÖLGEDEKİ YAPISAL DEĞİŞMELER KAYNAK METALİ TANELERİN N DEĞİŞTİĞİİĞİ BÖLGE [ Isı Tesiri Altında Kalan Bölge ( ITAB ) ]! MARTENSİT T! ANA METAL (Değişime ime uğramamış ) Tane BOYUT DEĞİŞİ ĞİŞİMİ önlemek için i in : * Gerektiği i kadar ısı girdisi ile kaynağı yapmak Uygun akım şiddeti ( amper ) Hareketsiz düz dikişler Metod kaynağı vb. * Kaynak bölgesini b tavlayıp çekiçlemek Ark Kaynağı ğının Aşamaları : 1.Aşama : Kaynak edilecek metalin her iki ucu(kaynak ağızları) ark tarafından ısıtılır... 3.Aşama : Ergimiş haldeki bölgeye, elektroddan ilave metal ve kimyasal örtü malzemesi ilave edilir... 2.Aşama : Kaynak ağızlarının ergiyip birbirine karışması ve tek bir metal haline gelmesine kadar devam edilir... 4.Aşama : İlave malzemeler kaynak ağzını doldurur ve kaynak dikişinin üzerinde dikişi koruyan cüruf tabakası oluşturur. 4

6 KAYNAK SONU (KRATER) HATASI VE ÖNLENMESİ Kaynak Yönü KRATER NÜFUZİYET (GİRİNİM) ELEKTRODUN DİKİŞ SONUNDAKİ HAREKETİ ITAB Isının Tesiri Altındaki Bölgenin Yapısı ve Özellikleri KAYNAK AĞZI SEÇİM TABLOSU ÖRTÜLÜ ELEKTROD ARK KAYNAĞI Y ÖNTEM İNDE TEK TARAFTAN KAYNAK ÇİFT TARAFTAN KAYNAK t a M IG - MAG KAYNAK Y ÖNTEM İNDE 60 MALZEME KALINLIĞI ALTLIK KU LLANAR AK ALIN " V " ALIN " X " " T " (mm) BİRL EŞT İRM E BİRLEŞTİRME BİRLEŞTİRME BİRLEŞTİRME BİR LEŞT İRM E BİRLEŞTİRME 0,5 0 m m K ÖK 1 0 mm 2 KÖK 1,5 mm ARALIĞI KÖK 3 ARALIĞI 0 mm KÖK ARALIĞI mm K ÖK ARALIĞI ve 2 mm K ÖK YÜ KSEKLİĞİ 2-4 mm KÖK ARALIĞI a = > t / mm KÖK ARALIĞI 1-3 mm KÖK ARALIĞI 10 Malzeme Kalınlığı 15mm = > ise : 2-3,5 mm KÖK ARAL IĞI ve 2 mm KÖK YÜKSEKL İĞİ Kök Aralığı Kök Yüksekliği 5

7 ELEKTROD NEDİR R? Kaynak işlemi sırasında ; Üzerinden kaynak akımının geçmesini sağlayan, İş parças asına bakan ucu ile ark oluşturabilen ve Gerektiğinde inde eriyerek kaynak ağzını dolduran kaynak malzemesidir. KAYNAK ELEKTRODLARININ SINIFLANDIRILMASI ERİMEYEN ELEKTRODLAR Karbon Elekrodlar (Amorf, Grafit, Elektrografit) Tungusten Elektrodlar ERİYEN ELEKTRODLAR Örtüsüz Elektrodlar Çıplak Teller (MIG/MAG ve Tozaltı telleri) Özlü Teller Örtülü Elektrodlar Örtülü Elektrodlar : Örtü karakterlerine göre sınıflandırma: RUTİL ÖRTÜLÜ ELEKTRODLAR BAZİK ÖRTÜLÜ ELEKTRODLAR SELÜLOZ LOZİK ÖRTÜLÜ ELEKTRODLAR ASİT ÖRTÜLÜ ELEKTRODLAR DEMİR R TOZLU ELEKTRODLAR 6

8 ÖRTÜLÜ ÇUBUK ELEKTRODLARDA ÇEKİRDEK ve ÖRTÜNÜN N GÖREVLERG REVLERİ ÇEKİRDEK: Kaynak akımının geçmesini sağlamak lamak, Kaynak arkının oluşmas masını sağlamak lamak, Eriyerek kaynak metalini oluşturmak turmak. ÖRTÜLÜ ÇUBUK ELEKTRODLARDA ÇEKİRDEK ve ÖRTÜNÜN N GÖREVLERG REVLERİ ÖRTÜ : Arkın düzgün oluşmas masını ve kararlılığı ığını sağlamak Kaynak banyosunu (metalini) havanın olumsuz etkilerinden korumak Kaynak metalinin hızlı soğumas umasını engellemek Değişik ik pozisyonlarda rahat yakma ve damla geçişine ine olanak sağlamak Kaynak dikişine ine form kazandırmak (O 2 ile) DÜŞÜK O Gerektiğinde inde kaynak metalini 2 YÜKSEK ORTA O 2 O 2 alaşı şımlandırmak ÖRTÜLÜ ÇUBUK ELEKTRODLARDA ÖRTÜ KALINLIĞININ ININ ETKİLERİ DIN 1913 e göre çubuk elektrodlar : Ø d : Elektrod Çekirdek Çap Ölçüsü Ø D : Elektrod Ö rtüsünün Kalınlığının Ölçüsü Ø d Ø D KALIN Örtülü D > 1,55 x d Ø d Ø D ORTA KALINLIKTA Örtülü D > 1,2 x d fakat D < 1,55 x d Ø d Ø D İNCE Örtülü D = 1,2 x d Örtü Kalınlığı : Malzeme geçişi: Aralık köprüleme: Dikiş görünişü: Nüfuziyet derinliği: 7

9 DÜŞÜK O 2 YÜKSEK O 2 ORTA O 2 TEMEL ARK KAYNAK EĞİTİMİ RUTİL L ELEKTRODLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ Örtünün yaklaşı şık %50 si Rutildir. Kullanımlar mları kolaydır Son derece kararlı ark oluştururlar Orta derecede O 2 içerirler. erirler.(dikiş profilleri düzdür) Cürufu kolay kalkar 20mm den kalın kesitli parçalar aların soğuk kaynakları içinin uygun değildirler ildirler. Yüksek mukavemetli çelikler içinin uygun değildir Genellikle DC akım negatif (-) kutupda ve AC akımda kullanılırlar rlar. DÜŞÜK O 2 YÜKSEK O 2 ORTA O 2 BAZİK ELEKTRODLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ Kalsiyum bileşiklerinden iklerinden oluşan bir örtüye sahiptirler. 400 C de kurutulmuş bazik elektrodun H 2 içeriği 10ml/100gr dır.. Bu özelliğindeninden dolayı HİDROJEN KONTROLLÜ ELEKTROD olarak adlandırılırlar rlar. Genellikle DC akım pozitif (+) kutupta kullanılırlar rlar. Kalın örtülü olduklarından damla geçişleri küçük ve orta büyüklüktedir. Dolayısı ile dikiş görünümleri çok düzgündür. Neme karşı çok hassas olduklarından ndan, orjinal paketlerinden çıkarılarak açıkta bekletilmiş elektrodlar kurutarak kullanılmal lmalıdırlar. BAZİK ELEKTRODLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ Soğukta kaynağa olanak verirler. Kaynak dikişlerinin darbe dayanımlar mları yüksek, sünek- gevrek geçiş sıcaklığı düşüktür. İyi bir el becerisine sahip kaynakçıya ya gereksinim vardır. Çünk nkü kaynak sırasında ark boyu diğer elektrodlara göre daha kısa tutulmalıdır.. (1/2xØd) Cürufları rutil örtülü elektrodlar kadar kolay kalkmaz ve açık kahverengi bir renktedir. O 2 içerikleri düşüktür. r.(bu nedenle dikiş profilleri dışbükey görünümdedir mdedir.) 8

10 SELÜLOZ LOZİK ELEKTRODLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ Selüloz loz içeren bir örtüye sahiptirler. Ark atmosferinde H 2 bulunduğundan undan nüfuziyetleri diğer elektrodlara nazaran %70 daha fazladır. Dikiş profilleri dış bükey görünümdedir. Çevresel ilerlemedeki pozisyon değişiklikleri iklikleri ve özellikle yukarıdan aşağıya dik pozisyonlardaki üstünlüğünün yanı sıra kök pasolarda gözenek bırakmama özelliği nedeni ile BORU Kaynakları içinin son derece uygundurlar. Yüksek mukavemetli çeliklerin kaynaklarında nda kullanılmazlar lmazlar. Genellikle DC akım ve pozitif (+) kutupta kullanılırlar rlar. ELEKTRİK ARK KAYNAĞINDA HATALAR HATANIN TİPİ NEDENİ SEMBOLİK GÖSTERİMİ * Ark Üflemesi SIÇRAMALAR * Akımın (amper) yüksek oluşu * Ark boyunun yüksek tutulması * Hatalı elektrod kullanımı * Kaynak ağzının pis olması. (boya,yağ,pas vb.) * Yanlış kaynak hızı (hızlı hareket etme) ERGİME NOKSANLIĞI * Akımın (amper) düşük oluşu * Yanlış kaynak ağzı (dar açılı) * Elektrod çapının yanlış seçimi (ağıza göre büyük) * Kaynak hızının fazla oluşu YETERSİZ NÜFUZİYET * Elektrod çapının büyük oluşu * Akımın düşük olması * Hatalı seçilen kaynak ağzı (kök aralığı) ELEKTRİK ARK KAYNAĞINDA TEMEL KAYNAK HATALAR EĞİTİMİ HATANIN TİPİ NEDENİ SEMBOLİK GÖSTERİMİ * Kısa ark boyu ile çalışma GÖZENEKLER (boşluk) * Katılaşma süresinin kısa oluşu (hızlı soğuma) * Ana metalde istenmeyen maddeler (fiziksel ve yapısal) * Elektrodun kalitesizliği (eski,rutubetli,yabancı maddeler içeren vb) YANMA OLUĞU (kenar yanığı) * Yanlış elektrod hareketi * Yanlış elektrod çapı (büyük çaplı kullanım) * Yüksek akım ile çalışma * Aşırı ısınmaya neden olacak diğer etkenler * Hatalı kaynak sıraları GERİLME GERGİNLİK * İş parçasının çok sıkı bağlı olması * Hatalı kaynak * Gereksiz çok pasolu kaynak uygulaması 9

11 ELEKTRİK ARK KAYNAĞINDA TEMEL KAYNAK HATALAR EĞİTİMİ HATANIN TİPİ NEDENİ SEMBOLİK GÖSTERİMİ * Kaynak dikişinin kendini çekmesi BÜKÜLME * Parçaların yanlış bağlanması veya puntalanması * Hatalı kaynak ağzı * Kaynak bölgesinin aşırı ısınması (diğer tarafların soğuk olması) * Parça kalınlığı ile dikişin dengesizliği KAYNAKTA ÇATLAMA * Hatalı kaynak ağzı ve kaynak sırası * Yanlış elektrod seçimi ve kullanımı * İş parçasının çok sıkı bağlanması * Yanlış elektrod seçimi ve kullanımı KAYNAKTA * Yanlış tavlama (homojen tavlamama) KIRILGANLIK * Sıcak metalin hava ile temasında sertleşmesi * Gereğinden az atılan paso sayısı ELEKTRİK ARK KAYNAĞINDA TEMEL KAYNAK HATALAR EĞİTİMİ HATANIN TİPİ NEDENİ SEMBOLİK GÖSTERİMİ * Hatalı kaynak sıraları ÇARPILMA * İş parçasının çok sıkı bağlı olması * Hatalı kaynak * Gereksiz çok pasolu kaynak uygulaması ARK TEMEL ÜFLEMESİ KAYNAK EĞİTİMİ ARK ÜFLEMESİNİ MEYDANA GETİREN NEDENLER TOPRAK BAĞLANTISININ UYGUN YERE BAĞLANMAMASINDAN. Akım bağlantıdan kaçar. KENARLARDAN İÇE DOĞRU AKIM KAÇMA EĞİLİMİNDEDİR. DAHA ÖNCEDEN VAR OLAN DİĞER KAYNAK DİKİŞİ YADA DİKİŞLERİNE DOĞRU AYNI PARÇA ÜZERİNDE İŞ PARÇASI ÜZERİNDE BÜYÜK ÇELİK KÜTLENİN BULUNMASINDAN KISA ATILMIŞ PUNTALARDAN Hatasız Hatalı BİRDEN FAZLA KAYNAKÇI ÇALIŞMASI DURUMUNDA EKSANTİRİK ELEKTRODLAR KULLANILMASINDAN ARK ÜFLEMESİNİN ZARARLI ETKİLERİ F CÜRUF METAL ALTINDA KALIR. F KAYNAK DİKİŞİ HİÇ MUNTAZAM OLMAZ F SIÇRAMALAR ÇOK OLUR. F KAYNAK SIKINTI VERİR. F KAYNAK KENARLARINDA ÇUKURLUKLAR OLUR. F NÜFUZİYET AZLIĞI OLUR. Bunların Dışında ; *ÇOK UZUN KAYNAK KABLOLARININ OLUŞTURDUĞU KIVRINTILAR. *ARK OCAKLARININ YAKININDA KAYNAK YAPILMASINDAN *DC AKIM KAYNAK MAKİNALARI İLE KAYNAK YAPILMASINDAN 10

12 METOD KAYNAK TEMEL YÖNTEMİ KAYNAK HAKKINDA EĞİTİMİ Bir metod kaynağından bahsediliyor ise uygulamada üç ana kuraldan taviz verilmemelidir. Bunlar: EŞİTLİK (Bütün kaynak boyları ve varsa bıraklılacak boşluklar kendi aralarında eşit olmalıdır) KARŞILIKLILIK (Kaynaklar özellikle dairesel uygulamalarda karşılıklı bir sıra takip etmelidir.) ZITLIK (Kaynakdikişleri olabildiğince birbirine ters yönde çekilmiş olmalı)(sırasal ve/veya birleşen dikişlerde) Örnek: ÇELİK BORULARI ELEKTRİK ARK KAYNAĞI İLE BİRLEŞTİRMEK Yatay ve Düşey Boruya Kaynak Çekmek Düz Kaynak Konumu Boruya yatay olarak çekilen kaynak en kolay kaynaktır. Bu kaynakta her türlü elektrot kullanılır. Boruya kaynağa üst noktadan başlanır. Elektrot boru yüzeyine açı yaparak şekilde tutulur. Dairesel kesitin kaynağında ise yüzey teğet kesitine yaklaşık 70 açı verilir. 11

13 Şekil 3.1:Dairesel Kesitine Düz Kaynak Şekil 3.2:Eksen Boyuna Düz Kaynak Şekil 3.3: Düz Kaynak Konumu Elektrot Hareketi Dik (Aşağı Yukarı)Kaynak Konumu Düşey yapılan kaynaklarda ise kaynak yönü aşağıdan yukarıya veya yukarıdan aşağıya doğru yapılır. Kaynak eriğini kontrol altına alabilmek için elektrot hareketi yaptırılması gerekir. Küçük çaplı borularda yukarıdan aşağıya doğru mümkün olduğu kadar hızlı kaynakçekilir. Büyük çaplı borularda ise kaynağın aşağıdan yukarıya doğru çekilmesi gerekir. Et kalınlığı 6 mm den fazla olan borulara mutlaka V kaynak ağzı açılmalıdır. Aşağıdan yukarıya yapılan kaynaklarda elektrot boru teğet çizgisine açı yapacak şekilde tutulur. Yukarıdan aşağıya doğru yapılan kaynaklarda ise bu açı 40 olmalıdır. 12

14 Şekil 3.4: Boru Dairesel Kesiti Kaynak Konumu Şekil 3.5: Boru Boyuna Kaynak Konumu Yan Kaynak Konumu Boruların düşey döşenmesi durumunda kaynak dikişi de yere paralel çekilir. Bu kaynakta eriyiğin kontrolü kolaydır.yan kaynakta eriyik alttaki boruda yoğunlaşır. Bunun için alttaki boruya kaynak ağzı daha az açılır.kaynak açısı 70 olacaksa bunun 50 üst boruya 20 alt boruya açılır. Elektrot alt boruya açı yapacak şekilde, dikiş çekim yönünde teğet çizgisine 40 açıda olacak şekilde eğik tutulur. a- Yan kaynak konumu b- Boyuna yan kaynak konumu c- Elektrot hareketi 13

15 Tavan Kaynak Konumu Kaynağı en zor yapılan kaynak şekli ise tavan kaynağıdır.tavan kaynağında eriyiğin kontrolü zordur. Bu durumda yapılacak kaynak şeklinde ısıya dayanıklı kaynakçı elbisesi giyilmelidir. Boruların alt birleşimi tavan kaynağı şeklindedir. Elektrot gidiş yönüne doğru açıda tutulur. Bu kaynakta ark boyu fazla tutulmaz. Amper ayarı normalden düşük tutularak eriyiğin rahat kontrol edilmesi sağlanmış olur. a-tavan kaynağı b-boyuna TEMEL tavan KAYNAK kaynağı EĞİTİMİ c-flanş birleştirme tavan kaynağı d-elektrot hareketi 14

16 Kök Paso Kök paso tamamen borunun iç tarafında oluşmalıdır. Kök paso Ø2.5mm elektrotla yapılmalıdır. Kökteki sarkmalar 3mm yi aşmamalı ve en az da elektrot çapının yarısı kadarolmalıdır Kök paso tamamlandıktan sonra cüruflar temizlenmelidir.kök pasoda elektrot pensi(-) kutuba bağlanmalıdır.böylece daha iyi nüfuziyet sağlanır.meydana gelebilecek kaynak hataları azaltılır. Yanlış Kök Paso Konumu TEMEL DoğruKAYNAK EĞİTİMİ Kök Paso Konumu 15

17 Sıcak Paso Sıcak pasoda elektrot pensi (+) kutupta kullanılmalıdır. Mekanik çatlakları önlemek için kök pasonun cürufları temizlendikten sonra 5 dakika içerisinde yapılmalıdır. Sıcak paso kök pasoya göre yüksek amperle yapıldığı zaman;kök ve sıcak paso arasında cüruf artıkları meydana gelir Sıcak Paso Konumu Dolgu Paso Dolgu paso borunun et kalınlığına göre birden fazla yapılabilir. Pasoların başlangıç noktaları bir önceki pasonun bitim noktasından 5mm uzaklıkta olmalıdır. Her pasodan sonra cüruflar uygun alet ve tel fırça ile temizlenmelidir. Dolgu pasodan sonra kapak pasonun düşük olmasına neden olabilecek düşük dolgu pasoları var ise bu noktalar ek pasolar yapılarak düzgün hale getirilmelidir 16

18 Dolgu Paso Konumu Kapak Paso Kapak pasonun düzgün olması için elektrota bir salıntı verilmelidir. Elektrot çapının iki misli salıntıyı aşması koşuluyla hatasız kapak paso sağlanır. Kapak pasonun yüksekliği 1.6mm ve en fazla elektrot çapı kadar olmalıdır. Kenar bindirmenin ise 2-3 mm civarında olması gerekir. Kapak Paso Konumu 17

19 YANLIŞLAR ve ETKİLERİ Yüz maskesi yok Yüzde yanıklar, göz alınması Kollar çıplak Çıplak cildde yanıklar Yanıcı giysi giymek Elbise nedeni ile tutuşma ve yanma riskleri Kaynak bölgesinde yanıcı madde bulunması Yangın, patlama, zehirli gaz buharları Yakında çalışanlarla kaynak bölgesi arasında paravan olmaması Göz alması ve yanıklar Yangın söndürme kovasında kum yerine su bulunması Yangın sırasında elektrik çarpması Ortamdan atılamayan kaynak dumanları Muhtemel zehirlenmeler, baş ağrısı Topraklamanın sağlıksız ve tehlikeli yapılması Elektrik çarpması, tutuşturma zorluğu nedeni ile dikkat dağılımı KAZALARA NEDEN OLAN FAKTÖRLER TEKNİK FAKTÖRLER Makina ve techizatın yeterli derecede koruyucu olmaması veya arızalı çalıştırılması İyi olmayan işyeri şartları İNSANDAN KAYNAKLANAN FAKTÖRLER Teknik bilgi eksikliği İşe uyumsuzluk Yeteneksizlik Ailevi sorunlar DİĞER FAKTÖRLER Araç ve gereçleri hatalı kullanmak Gereksiz şakalar yapmak Tezgah koruyucularını kaldırmak veya bunları yetersiz hale sokmak Kişisel koruyucuların kullanımını ihmal etmek KAYNAK IŞINLARININ ETKİSİ Ozon Tabakası Enfraruj Işınlar (Sıcaklık verirler) Parlak Işınlar (Işık verirler) Ultraviole Işınlar (Yakarlar) Parlak Işınlar; Gözümüzü kamaştırır Enfraruj Işınlar; Ortamın sıcaklığını arttırır Ultraviole Işınlar; Cildimizde yanıklara neden olur Enfraruj Işınlar (Sıcaklık verirler) Parlak Işınlar (Işık verirler) Ultraviole Işınlar (Yakarlar) 18

20 KAYNAKLI UYGULAMALARDA DİKKAT EDİLECEK GÜVENLİK KONULARI Çevrende yanabilecek maddeleri gözlemle ve uzaklaştır. 220 veya 380 Volt besleme kablonun izalasyonunun sağlam olduğundan emin ol Boşta çalışma gerilimi 65 Volt tan yüksek kaynak makinalarında kaynak kablo ve penselerinin izalasyonlu olmasına, çıplak olarak pense ve topraklamaya dokunulmamasına dikkat et Başkalarının kaynak ışınlarına maruz kalmasını engeleyici önlemlerini al (pano vb) Yüksek yerlerde çalışma gerektiren durumlarda, refleksel tepki hareketlerini de düşünerek emniyet kemeri tak Kaynak ışınlarına karşı, kol, boyun, el vb çıplak vücut aksamını örtecek giysiler giy Kaynakçı maskeni (tercihen baş maskesi) mutlaka kullan (Punta dahi atıyor olsan da) Ağır parçaların birleştirme kaynaklarında yardımcı personel ve/veya uygun makina ve aparatları kullan Çoklu çalışma ortamında kaynak ışınlarına karşı kaynağa başlamadan önce sesli olarak Gözlerinizi koruyunuz ikazı yap Kaynak cüruflarını (çapaklarını) kırma sırasında kendine veya başkasına sıçramasını engeleyici şekilde kırma yap. Topraklama ucunu (şasi) mutlaka kaynak yaptığın noktaya yakın tak Kapalı ortamlarda çalışma sırasında ortamın kaynak dumalarından temizlenmesini ve ortama taze hava gelmesini sağla Kaynaktan sonra sıcak bırakılacak parçalara dokunulmasını engellemek için mutlaka uyarı levhası koy. 19