AİLE HEKİMLİĞİ STAJI

Transkript

1 AİLE HEKİMLİĞİ STAJI STAJIN TANITIMI EĞİTİM DÖNEMİ STAJ SÜRESİ YERLEŞKE EĞİTİM BİRİMLERİ : Dönem VI : ay : İbni Sina Hastanesi : Aile Hekimliği Anabilim Dalı Dershanesi, Poliklinikleri, ASM ler EĞİTİCİLER Yrd. Doç. Dr. Ayşe Selda TEKİNER Prof. Dr. Mehmet UNGAN Yrd. Doç. Dr. Ayşe Gülsen CEYHUN PEKER Uz. Dr. Filiz AK Uz. Dr. Zehra DAĞLI EĞİTİM SORUMLULARI: Yrd. Doç. Dr. Ayşe Selda TEKİNER, Uz. Dr. Filiz AK İLETİŞİM ADRES : Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, İbni Sina Hastanesi, Aile Hekimliği Anabilim Dalı TELEFON : E-POSTA SEKRETER : ailehek@medicine.ankara.edu.tr : Hatice POYRAZ

2 AİLE HEKİMLİĞİ STAJININ AMACI Klinik öncesi ve klinik dönemlerde edinilen bilgi, beceri ve tutumlar doğrultusunda nitelikli bir birinci basamak sağlık hizmeti sunmak için gerekli yetkinliklerin kazanılmasına katkıda bulunmak. AİLE HEKİMLİĞİ STAJININ ÖĞRENME KAZANIMLARI. Birinci basamak sağlık hizmetinin temel özelliklerini, ASM lerin kapsam ve görevlerini kavrar. 2. Birinci basamak sağlık hizmetleriyle ilgili ulusal politika ve mevzuatı kavrar.. Birey, aile ve toplum düzeyinde koruyucu sağlık hizmetini önemser, sağlığın korunması ve geliştirilmesine yönelik birinci basamak sağlık hizmetlerini yürütür. 4. Birinci basamak sağlık hizmetinin yürütülmesinde toplumsal yararı gözetir ve önceler. 5. Birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuran hastadan etkili iletişim becerilerini kullanarak anamnez alır ve tam fizik muayene yapar. 6. Anamnez ve fizik muayene bulgularını değerlendirerek ön tanı/tanı koyar. 7. Tanıya yönelik olarak birinci basamak düzeyindeki testleri uygun sırada seçer ve sonuçlarını yorumlar. 8. Çocuk ve erişkinlerde sık karşılaşılan hastalıkların birinci basamak düzeyinde tedavisini planlar, akılcı ilaç kullanım ilkeleri doğrultusunda reçete düzenler, izlemini yapar, korunma önlemlerini uygular, danışmanlık verir, üst basamak sağlık kuruluşuna ne zaman sevk edilmesi gerektiğinin farkında olur ve gerektiğinde uygun şekilde sevk eder. 9. Birinci basamak düzeyinde gerekli girişimsel işlemleri (aşı, enjeksiyon vb.) uygular. 0. Birinci basamakta bebek ve çocuk izlemi, gebe ve lohusa izlemi, periyodik sağlık muayeneleri, bağışıklama ve aile planlaması hizmetlerini yürütür ve bu konularda danışmanlık verir.. Birinci basamak düzeyindeki yazılı ve elektronik kayıtları uygun şekilde tutar, gerekli raporlama ve bildirimleri yapar. 2. Hasta, hasta yakınları, meslektaşları ve diğer sağlık personeli ile etkili iletişim kurar.. Kişisel hak ve kararlara saygılı davranır. 4. Meslektaşları ve diğer sağlık personeli ile etkili ekip çalışması yapar. 5. Birinci basamak sağlık kuruluşunu yönetir ve sağlık ekibine liderlik yapar. 6. Bireysel ve mesleki yeterliklerini değerlendirir ve sürekli öğrenme yoluyla mesleksel performansını geliştirir. 7. Birinci basamak yönelimli literatürü okur, eleştirel değerlendirir ve sunar. 8. Birinci basamak sağlık hizmetlerini etik kuralları gözeterek, kanıta dayalı yaklaşımlar çerçevesinde yürütür.

3 AİLE HEKİMLİĞİ STAJININ ÖĞRENME KAZANIMLARI İLE PROGRAM YETERLİKLERİNİN EŞLEŞTİRME MATRİKSİ ÖĞRENME KAZANIMLARI Birinci basamak sağlık hizmetinin temel özelliklerini, ASM lerin kapsam ve görevlerini kavrar. Birinci basamak sağlık hizmetleriyle ilgili ulusal politika ve mevzuatı kavrar. Birey, aile ve toplum düzeyinde koruyucu sağlık hizmetini önemser, sağlığın korunması ve geliştirilmesine yönelik birinci basamak sağlık hizmetlerini yürütür. Birinci basamak sağlık hizmetinin yürütülmesinde toplumsal yararı gözetir ve önceler. Birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuran hastadan etkili iletişim becerilerini kullanarak anamnez alır ve tam fizik muayene yapar. Anamnez ve fizik muayene bulgularını değerlendirerek ön tanı/tanı koyar. Tanıya yönelik olarak birinci basamak düzeyindeki testleri uygun sırada seçer ve sonuçlarını yorumlar. Çocuk ve erişkinlerde sık karşılaşılan hastalıkların birinci basamak düzeyinde tedavisini planlar, akılcı ilaç kullanım ilkelerine göre reçete düzenler, izlemini yapar, korunma önlemlerini uygular, danışmanlık verir, üst basamak sağlık kuruluşuna ne zaman sevk edilmesi gerektiğinin farkında olur ve gerektiğinde uygun şekilde sevk eder. Birinci basamak düzeyinde gerekli girişimsel işlemleri (aşı, enjeksiyon vb.) uygular. Birinci basamakta bebek ve çocuk izlemi, gebe ve lohusa izlemi, periyodik sağlık muayeneleri, bağışıklama ve aile planlaması hizmetlerini yürütür ve bu konularda danışmanlık verir. Birinci basamak düzeyindeki yazılı ve elektronik kayıtları uygun şekilde tutar, gerekli raporlama ve bildirimleri yapar. Hasta, hasta yakınları, meslektaşları ve diğer sağlık personeli ile etkili iletişim kurar. Kişisel hak ve kararlara saygılı davranır. Meslektaşları ve diğer sağlık personeli ile etkili ekip çalışması yapar. Birinci basamak sağlık kuruluşunu yönetir ve sağlık ekibine liderlik yapar. Bireysel ve mesleki yeterliklerini değerlendirir ve sürekli öğrenme yoluyla mesleksel performansını geliştirir. KARŞILADIĞI PROGRAM YETERLİKLERİ Profesyonel- Profesyonel- Hekim-, Hekim-5 Sağlık savunucusu- Sağlık savunucusu-2 Profesyonel-2 Hekim-2, İletişimci-2 Hekim-2 Hekim-2 Hekim-2, Hekim-4 İletişimci-, İletişimci-4 Ekip üyesi- Sağlık savunucusu- Hekim- Hekim-2, İletişimci-4 İletişimci-5 İletişimci-, İletişimci-6 İletişimci-, Profesyonel- Ekip üyesi-, Ekip üyesi-2 Lider-, Lider-2, Lider- Lider-4, Bilimsel-

4 Birinci basamak yönelimli literatürü okur, eleştirel değerlendirir ve sunar. Birinci basamak sağlık hizmetlerini etik kuralları gözeterek, kanıta dayalı yaklaşımlar çerçevesinde yürütür. Bilimsel-4 Profesyonel-, Profesyonel- Bilimsel-

5 AİLE HEKİMLİĞİ STAJI ÇALIŞMA İLKE, KOŞUL VE KURALLARI İLK GÜN İntörnler, saat 08:0 da Aile Hekimliği Anabilim Dalı nda hazır bulunurlar. Anabilim Dalı Başkanlığı nda öğrencilere aile hekimliği disiplininin kısa tanımı yapılır ve bu disiplin doğrultusunda bölüme uyum sağlamalarına olanak verilir. Aile Hekimliği stajının amaçları, öğrenme kazanımları, etkinlikleri ve programı açıklanır ve danışman öğretim üyelerine dağılımları yapılır. Gidecekleri ASM ler belirlenir ve ASM lerdeki çalışma programı anlatılır. GÜNLÜK ÇALIŞMA KOŞULLARI Her intörnden sorumlu bir öğretim üyesi olacaktır. İntörnlerin sorumlu öğretim üyesi ile tanışarak, çalışma programı hakkında bilgi alması gerekmektedir. Aile Hekimliği Anabilim Dalı nın İbni Sina ve Cebeci Hastanesi polikliniklerinde öğretim üyeleri eşliğinde poliklinik hizmetlerine katılmaları zorunludur. Yerleştirildikleri ASM lerin genel kurallarına uyarak kendilerine verilen programa göre klinik deneyim ve becerilerini artıracaklardır. İntörn doktorlar, Aile Hekimliği stajı sırasında önceden belirlenen 2 tam gün boyunca Adli Tıp Anabilim Dalı nda uygulamalı adli tıp eğitimine katılmak zorundadırlar. POLİKLİNİK VE ASM ÇALIŞMA KURALLARI İntörnlerin ASM ve Aile Hekimliği Polikliniklerindeki uygulamaların yanı sıra, teorik ve beceri geliştirme eğitim çalışmalarına katılmaları gerekmektedir. ASM çalışma programında verilen sayı kadar uygulamaları k ve formlara işlemek zorundadırlar. Aile Hekimliği polikliniğinde gördükleri hastalar arasından olgu seçip hazırlamak ve sorumlu öğretim üyeleri ve elemanları ile tartışmak zorundadırlar. ASM lerde çalışan hekim ve hekim dışı sağlık personeli ile meslektaş ilişkisi içinde olmaları ve devamlarının tam olması gerekmektedir. Herhangi bir sorun durumunda, sorumlu öğretim üyesi ile iletişime geçilmelidir. EĞİTİMSEL VE AKADEMİK ETKİNLİKLER İntörn doktorlar, kendilerine yönelik eğitim etkinliklerine ve Aile Hekimliği Anabilim Dalı nın akademik etkinliklerine (seminer, literatür, olgu sunumu) katılmak zorundadırlar. Her intörn, en az bir makale sunumu yapar ve makalelere yönelik tartışmalara katılır.

6 AİLE HEKİMLİĞİ STAJI EĞİTİM ETKİNLİKLERİ EĞİTİM ETKİNLİĞİNİN ADI ÖĞRENME YÖNTEMİ DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ Ateşli hastaya yaklaşım (çocukta ve erişkinde) Birinci basamakta gebe ve loğusa izlemi Rutin ve özellikli dönem aşılamaları ve aşıyla korunabilen hastalıklar Birinci basamakta bebek ve çocuk izlemi Birinci basamakta psikiyatrik sorunlu hastanın saptanması ve depresyonlu hastaya yaklaşım Birinci basamakta sık karşılaşılan çocukluk çağı hastalıkları Diyareli hastaya yaklaşım: Viral ve bakteriyel ayırımı, tedavisi ve korunma yolları Göğüs ağrısı ile gelen hastaya yaklaşım Halsizlik yakınması ile gelen hastaya yaklaşım Hayatın farklı evrelerinde sağlığın geliştirilmesi ve iyilik halinin sürdürülebilmesi Hipertansiyonlu hastaya yaklaşım İştahsızlık yakınması ile gelen hastaya yaklaşım (çocukta ve erişkinde)

7 Karın ağrılı hastaya yaklaşım Kronik hastalıkların önlenmesi Lenfadenopatili hastaya yaklaşım Öksürük: Hastaya yaklaşım ve akut-kronik öksürük ayırımı Sağlıklı beslenme ve yaşam tarzının değiştirilmesi (bireysel yaklaşım temelinde) Sağlıklı cinsel yaşam (bireye özel danışmanlık) Toplumsal cinsiyet kavramı ve buna duyarlı bakış ile bireye yaklaşım

8 AİLE HEKİMLİĞİ STAJI HEKİMLİK UYGULAMALARI UYGULAMA DÜZEYİ ASGARİ SAYI DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ Genel ve soruna yönelik öykü alabilme 5 Gebe muayenesi Genel durum ve vital bulguların değerlendirilmesi 5 Genel fizik muayene 5 Aydınlatma ve onam alabilme Hasta dosyası hazırlayabilme Hastaları uygun biçimde sevk edebilme Raporlama ve bildirimi düzenleyebilme Reçete düzenleyebilme Direkt radyografileri okuma ve değerlendirebilme Laboratuvar inceleme için istek formunu doldurabilme Tarama ve tanısal amaçlı inceleme sonuçlarını yorumlayabilme Akılcı ilaç kullanımı Çocuklarda büyüme ve gelişmeyi izleyebilme (persentil eğrileri, Tanner derecelendirmesi) Gebe izlemi yapabilme Tıp uygulamalarında etik sorunları çözebilme Aile danışmanlığı verebilme Yardımla Bağışıklama hizmetlerini yürütebilme

9 Kontrasepsiyon yöntemlerini doğru uygulayabilme ve kullanıcıları izleyebilme Periyodik muayene, kontrol (kardiyak risk hesaplama, adölesan danışmanlığı, tütün danışmanlığı, kanser taraması vb)

10 PROFESYONEL TUTUM VE DAVRANIŞLAR TUTUM VE DAVRANIŞLAR ÖĞRENME YÖNTEMİ DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ İLETİŞİMCİ Hasta ve hasta yakınları ile profesyonel iletişim kurar Hasta ve hasta yakınlarından doğru ve geçerli bilgi edinir ve sentezler Hasta bakımı ile ilgili hedefleri ve planları, hasta ve hasta yakınları ile paylaşır Sağlık bakım planlarının geliştirilmesi sürecine hasta ve hasta yakınlarının katılımını teşvik eder Tıbbi görüşmelere ilişkin yazılı ve elektronik bilgileri belgeler ve uygun şekilde paylaşır Meslektaşları ve diğer sağlık elemanları ile etkili iletişim kurar EKİP ÜYESİ Sağlık bakımı sunumunda meslektaşları ve diğer sağlık çalışanları ile etkin bir şekilde çalışır Ekip içinde yanlış anlamaları önlemek, farklılıkları yönetmek ve çatışmaları gidermek için meslektaşları ve diğer sağlık çalışanları ile birlikte çalışır Sağlık bakımını gerektiğinde etkili ve güvenli bir şekilde devreder LİDER Sağlık ekibi içinde aktif rol alarak sağlık hizmet sunumunun iyileştirilmesine katkıda bulunur Nitelikli sağlık bakımı için mevcut kaynakları akılcı ve maliyet-etkin bir şekilde yönetir Olgu durum tartışması

11 Mesleki uygulamalarında liderlik sergiler ve liderlik becerilerini sürekli olarak geliştirir Bireysel ve mesleki yeterliklerini değerlendirir ve geliştirir SAĞLIK SAVUNUCUSU Bireysel ve toplumsal düzeyde sağlığa etki eden biyolojik, psikolojik, sosyal, kültürel ve ekonomik faktörleri belirler ve izler Tüm sağlık bakım süreçlerinde sağlığın korunması, geliştirilmesi ve hastalıkların önlenmesi yaklaşımına öncelik verir ve aktif rol üstlenir BİLİMSEL Sürekli öğrenme yoluyla mesleki performansını geliştirir Mesleksel uygulamalarında var olan en iyi kanıtları toplar ve karar verme süreçlerinde kullanır Sağlıkla ilgili araştırma ve literatürün doğruluğunu, güvenirliliğini ve uygulanabilirliğini değerlendirir PROFESYONEL Mesleki uygulamalarını etik ilkelere ve değerlere bağlı kalarak uygular Sağlık hizmet sunumunda ve kaynakların yönetiminde toplumsal yararı gözetir Mesleksel ve etik ilkelere, uygulama standartlarına ve ilgili mevzuata uygun davranır ve etik dışı davranışlara tepki gösterir Bağımsız öğrenme Bağımsız öğrenme Bağımsız öğrenme Bağımsız öğrenme

12 AİLE HEKİMLİĞİ STAJI ÖLÇME-DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ GELİŞİM SÜRECİNE YÖNELİK KARAR VERMEYE YÖNELİK STAJ BAŞARI NOTU Mini klinik sınav Olguya dayalı tartışma Hekimlik uygulamalarının gözlenmesi ve değerlendirilmesi Profesyonellik mini değerlendirme sınavı Staj sonu genel değerlendirme YETERLİ veya YETERSİZ

13 AİLE HEKİMLİĞİ STAJI İÇİN ÖNERİLEN KAYNAKLAR. Textbook of Family Practice. Robert E. Rakel (Editor); W.B. Saunders Company. 2. Aile Hekimliği. Nazan Bilgel (Editör); Medikal Tıp Kitabevi.. Birinci Basamakta Tanı ve Tedavi. Nafiz Bozdemir, İsmail Hamdi Kara; Adana Nobel Kitabevi. 4. Aile Yönelimli Birincil Bakım. Susan H. McDaniel, Thomas L. Campbell, Jeri Hepworth, Alan Lorenz (Editors); Hakan Yaman (Çeviri editörü); Yüce Yayınevi. 5. Öyküye Dayalı Birincil Bakım Uygulama Rehberi. John Launer (Editor); Hakan Yaman (Çeviri editörü); Akademi Yayınevi.

14