Mustafa Seçkin Durmuş 1, Uğur Yıldırım 1, Mehmet Turan Söylemez 1. İstanbul Teknik Üniversitesi {durmusmu, yildirimu,

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Mustafa Seçkin Durmuş 1, Uğur Yıldırım 1, Mehmet Turan Söylemez 1. İstanbul Teknik Üniversitesi {durmusmu, yildirimu, soylemezm}@itu.edu.tr."

Transkript

1 Demiryolu inyalizasyon Tasarımında Fonksiyonel Güvenlik ve Ayrık Olay istem aklaşımı Functional afety and Discrete Event ystem Approach to Railway ignalization Design Mustafa eçkin Durmuş 1, Uğur ıldırım 1, Mehmet Turan öylemez 1 1 ontrol Mühendisliği Bölümü İstanbul Teknik Üniversitesi {durmusmu, yildirimu, soylemezm}@itu.edu.tr Özet Eski mekanik anklaşman sistemleri tüm tren trafiğinin merkezden mekanik elemanlar ve görevli memurlar tarafından doğrudan kontrol edilmesinden dolayı karmaşık sinyalizasyon geliştirme süreçlerine ihtiyaç duymamaktaydı. Artan tren hız ve yoğunluğu ile birlikte güvenli yazılıma sahip, güvenilir ve emniyetli sinyalizasyon sistemlerine olan ihtiyaç günden güne artmaktadır. Bir demiryolu sinyalizasyon sisteminin geliştirilmesi modelleme kısmı ve yazılım geliştirme kısmı olarak adlandırılan iki bölüme ayrılabilir. Buna ek olarak, aynı zamanda tasarımcıların güvenilir sinyalizasyon sistemlerini gerçekleştirebilmelerini sağlamak amacıyla demiryolu ile ilgili olan CENELEC (Avrupa Elektroteknik tandardizasyon omitesi) standartlarının gereksinimlerinin karşılanması zorunludur. Bu çalışmada, örnek bir demiryolu sistemi için gerekli CENELEC standartlarını da göz önünde bulunduran bir sinyalizasyon sisteminin geliştirilmesi anlatılmıştır. Abstract Early mechanical railway interlocking systems do not need complex signalization development processes where all train traffic is controlled directly from signalboxes via mechanical tools and signalmen. Along with rising train speeds and densities the need of reliable and safe signalization systems including safe software increased day by day. Development of a railway signalization system can be divided into two categories, namely, modeling part and software development part. In addition to this, satisfying the requirements of CENELEC (European Committee for Electrotechnical tandardization) railway-related standards is also mandatory to ensure designers to achieve reliable signalization systems. In this study, development of signalization system for a sample railway yard is explained that considers required CENELEC standards. Giriş İlk kullanılan demiryolu sistemlerinde tren hareketlerinin kontrolü belirli bölgelerde ve ellerinde bulunan kırmızı renkli bayrak ile makinistleri uyaran demiryolu bekçileri tarafından sağlanmaktaydı. Demiryollarındaki trafiğin artması ile birlikte demiryolu bekçilerinden veya makinistlerden kaynaklanan ya da mekanik sistemlerden kaynaklanan birçok kaza meydana gelmiştir. Tüm bunların sonucu olarak ilk anklaşman sistemi 1843 yılında Bricklayers Arms, İngiltere de kurulmuştur [1]. Günümüzde trenlerin ulaştıkları hızlar ve tren yoğunluğu göz önüne alındığında ise, bazen çok küçük bir hatanın ölümcül kazalara [2] sebep olabildiği demiryollarında yük ve yolcu taşımacılığının güvenliğini sağlamak amacıyla güvenilir sinyalizasyon ve anklaşman sistemlerine olan ihtiyaç çok daha fazladır. Demiryollarına ilişkin CENELEC standartları sırasıyla, Güvenilirlik, ullanılabilirlik, Bakım Onarım ve Güvenlik Analizi konularının anlatıldığı EN 50126, demiryolu uygulamaları için yazılım geliştirme gereksinimlerinin anlatıldığı EN ve demiryolu uygulamalarında kullanılan donanım gereksinimlerinin anlatıldığı EN şeklinde sıralanabilir. Bunlara ek olarak, tüm elektronik ve programlanabilir cihazların fonksiyonel güvenlik gereksinimlerinin anlatıldığı EN şemsiye standardı geliştirilmiştir [3]. Bu standartlardan EN 50128, demiryolu uygulamalarında kullanılmak üzere IL3 (afety Integrity Level - Güvenlik Bütünlüğü eviyesi) seviyesinde güvenli yazılım geliştirme sürecinde yarı-biçimsel yöntem olarak Otomat [4] veya Petri Ağları nın (PA) [5] kullanılmasını şiddetle tavsiye etmektedir. Literatürde sistem tanımı bireysel olarak başarılması mümkün olmayan herhangi bir görevi yerine getirmek amacıyla bir araya gelen bileşenler şeklinde yapılmıştır [5]. istem tanımına ek olarak, bazı sistemler durumlarını gerçekleşen olaylara bağlı olarak değiştirmektedir. Olay ise gerçekleştirilen herhangi bir eylem (kapının açılması, arabanın kontak anahtarının çevrilmesi) veya kendiliğinden gelişen (bilgisayarın aniden kapanması) durumlar olarak tanımlanmaktadır. Durumlarını eşzamanlı olmayan olaylara bağlı olarak değiştiren sistemler Ayrık Olay istemler (AO) olarak adlandırılmaktadır[4]. AO modelleme yöntemlerinden birisi olan PA lar ve Otomasyon Petri Ağları (OPA) [6] hem görsel hem de matematiksel gösterimlerinin kolay olmasından dolayı demiryolu uygulamaları [8-16] da dahil olmak üzere literatürde birçok uygulama alanına sahiptir [17-20]. Bu çalışmada, CENELEC EN ve EN standartlarında belirtilen fonksiyonel güvenlik şartlarını göz önünde bulundurarak örnek bir demiryolu bölgesi için

2 sinyalizasyon ve anklaşman yazılımı tasarımı, modelleme ve sonrasında yazılım geliştirme olarak iki kısma ayrılmış, kullanılan yöntemler ve tasarımda izlenilen yol anlatılmıştır. Fonksiyonel Güvenlik Gereksinimleri EN standardının güvenli demiryolu sinyalizasyon ve anklaşman yazılımı tasarımı için tavsiye ettiği yarı-biçimsel (emi-formal) yöntemler ve açıklamaları Şekil 1 de görülmektedir. Şekil 1: EN standardının Güvenlik Bütünlüğü eviyesi (IL) 3 olması için şiddetle tavsiye ettiği (HR Highly Recommended) modelleme yöntemleri ve açıklamaları Petri Ağları (PA) ve Otomasyon Petri Ağları (OPA) Basit bir işaretlenmiş Petri Ağı yapısı Şekil 2 de görülmektedir ve aşağıdaki dörtlü ile ifade edilmektedir. PA = (P, T, Pre, Post, M 0 ) (1) P : {P 1, P 2,, P n } sonlu sayıda boş olmayan yerler kümesini, T : {t 1, t 2,..., t n } sonlu sayıda boş olmayan geçişler kümesini, Pre : (PxT) N * yerlerden geçişlere olan yönlenmiş sıradan okları tanımlayan giriş fonksiyonunu, Post : (TxP) N * geçişlerden yerlere olan yönlenmiş sıradan okları tanımlayan çıkış fonksiyonunu, M 0 : P N * Başlangıç işaretlemesini ifade etmektedir. Jeton Geçiş er önlenmiş ok Şekil 2: Basit Petri Ağı yapısı. Demiryolu inyalizasyon Bileşenleri ve Modelleme Trafik umanda Merkezi (TM) sorumlu olduğu demiryolu bölgesindeki tüm tren trafiğinin kontrolünü sağlamaktadır. Dispeçer (tren trafiğinden sorumlu memur) tarafından yapılan rota istekleri anklaşman (interlocking) sistemine iletilerek demiryolu bölgesinin o andaki tren trafiği ile karşılaştırılmaktadır. Rota isteğinin herhangi bir tehlike arz etmediğine karar verilirse kabul edilerek demiryolunda bulunan makasların konumları ve sinyal lambaların renkleri bu istek doğrultusunda ayarlanmaktadır. Anklaşman sistemi demiryolu üzerinde bulunan trenlerin güvenli bir şekilde ilerlemesine olanak sağladığından dolayı sinyalizasyon sisteminin en önemli kısmını oluşturmaktadır [1], [21]. Ray Devreleri (RD) demiryolu üzerinde trenlerin bulundukları konumları tespit etmek amacıyla kullanılan basit elektronik ekipmanlardır. Türkiye demiryollarında hem AC hem de DC ray devreleri kullanılmaktadır. Bazı bölgelerde ray devrelerine ek olarak aks sayıcı devrelerde kullanılmaktadır. Bu ekipmanlar anklaşman sistemini ve dolayısı ile TM yi ray devrelerinin meşguliyeti hakkında bilgilendirmektedir [1], [22]. inyal lambaları (L) karayolu trafiğinde kullanılan lambalara benzer olarak yaklaşan makiniste önündeki ray bloğunun meşguliyet hakkında bilgi vermek amacıyla kullanılmaktadır. Türkiye de kullanılan sinyal lambalarına ait renk bildirimleri için [23] verilmiştir. 3 lü cüce sinyaller genel olarak istasyon içlerinde, 3 lü yüksek sinyaller istasyonlara yaklaşma sinyali olarak, 4 lü yüksek sinyaller ise istasyon girişlerinde (makas bölgelerinde sapmayı ifade etmek amacıyla) kullanılmaktadır. Makaslar demiryolu üzerinde ilerleyen trenlerin bir ray üzerinden diğerine geçmesini sağlamak amacıyla kullanılmaktadır. Demiryolunun ilerleme yönüne göre normal veya ters konumda bulunmaktadır. Makas eğer her iki konum bilgisini de aynı anda gönderiyor ise veya hiçbir konum bilgisi göndermiyor ise anklaşman sistemi makası hatalı olarak belirlemekte ve TM yi bilgilendirmektedir inyalizasyon Bileşenlerinin Modellenmesi inyalizasyon bileşenlerinin modellenmesi ve yazılım geliştirme süreci Şekil 3 te görülmektedir. Demiryolu Bölgesinin Topolojisinin Oluşturulması Anklaşman Tablosu Değişkenlerin Belirlenmesi OPA Modellerinin Oluşturulması PLC odlarının Oluşturulması Şekil 3: Anklaşman yazılım geliştirme adımları. Buna göre öncelikle sinyalizasyon tasarımı gerçekleştirilecek demiryolu bölgesi belirlenerek ilgili anklaşman tablosu çıkarılmalıdır. Örnek bir demiryolu bölgesi ve demiryolu bölgesi Şekil 4 te ve bu demiryolu bölgesine ait anklaşman tablosu Tablo 1 de görülmektedir. Anklaşman tablosu anlaşılabilir olması nedeni ile sadece 2 rota için oluşturulmuştur. Şekil 4 te verilen demiryolu bölgesinde 2 makas (1 ve 51), 2 dörtlü yüksek sinyal (52D ve 2B), 6 üçlü yüksek sinyal (362,

3 363, 2DA, 402, 403, 52BA) ve 2 üçlü cüce sinyal (2DB ve 52BB) bulunmaktadır T 1T 2DA AT 51T 333T 1 52BA B 2DB BT 52BB Şekil 4: Örnek Demiryolu Bölgesi ( arı, eşil, ırmızı). 52D T 402T 403 inyalizasyon sistemine ait tüm bileşenler ayrı ayrı modellenmektedir. Bunun nedeni programlama kısmına geçildiğinde her modelin bir blok yapısına (modül) dönüştürülmesi böylelikle daha kolay programlama yapılabilmesidir. Rota eçimi 363T-AT 363T-BT Tablo 1: Örnek Anklaşman Tablosu ontrol Edilen inyal Lambası 2B eşil arı arı-eşil arı-arı inyal Lambaları 52BA () veya () 52BA () 52BB () veya () 52BB () Makas 1 onumu Normal Ters Tablo 1 de verilen rota seçimleri için oluşturulan TM PA modeli Şekil 5 te görülmektedir. Başlangıç durumunda ilgili demiryolu bölgesindeki tüm sinyal lambalarının kırmızı renk bildirimi verdikleri, ray devreleri üzerinde herhangi bir tren olmadığı ve herhangi bir rota seçimi olmadığı kabul edilmiştir. 363T-AT t 13 t 14 χ 13 t 15 χ 15 χ 14 χ 16 t 16 Şekil 5: TM PA modeli. 363T-BT Demiryolu bölgesinde bulunan ray devrelerine ait PA modelleri Şekil 6 da verilmiştir. Ray devreleri üzerinde tren olup olmadığının anlaşılması ve trenin bir rota üzerinde ilerlerken sırası ile ray devrelerine girip çıkması kontrol edildiğinden dolayı ray devreleri 2 geçiş ve bir yer olarak modellenmiştir. Ray devresi üzerine gelen tren ilgili PA modelinde bulunan yer e jeton aktarılması ile temsil edilmektedir. 363T AT t 1 t 2 t 5 t 6 χ 1 t 1T BT 3 t 4 t 7 t 8 χ 3 χ 2 χ 4 χ 5 χ 7 χ 6 χ 8 t 51T 9 t 10 χ 9 t T t 12 χ 11 Şekil 6: Ray devreleri PA modeli. 363T ray devresi üzerine tren gelmesi ile t 1 geçişi (χ 1 olayı) ateşlenerek 363T ye ait yer üzerine jeton yerleştirilir, benzer şekilde trenin 363T ray devresini terk etme ile t 2 geçişi (χ 2 olayı) ateşlenerek jeton ilgili yerden silinir. Böylece ray χ 10 χ 12 devrelerinin sıralı takibi gerçekleştirilmekte, trenin rota üzerinde doğru bir şekilde ilerleyip ilerlemediği veya beklenmedik meşguliyet gibi hataların tespiti sağlanmaktadır. Şekil 7, 8 ve 9 da sırası ile 4 lü yüksek, 3 lü yüksek ve 3 lü cüce L lere ait PA modelleri görülmektedir. inyal lambaları herhangi bir rota seçimi yapılmamış ise kırmızı renk bildirimi vermektedir. İlgili rota tanzimine uygun renk bildirim çıkışları anklaşman tablosunda gösterilmiştir. χ 25 t 25 t 26 t 34 χ34 χ 33 t 33 χ 26 t 27 χ27 t 28 χ 29 χ 30 t 30 t 31 t 32 χ 31 χ 32 Şekil 7: 4 lü yüksek L için PA modeli (-arı üzeri arı, -arı üzeri ırmızı, -arı üzeri eşil). t 18 t 17 χ 18 t 19 t 20 χ 28 t 29 χ 19 χ 17 χ 20 Şekil 8: 3 lü yüksek L için PA modeli. t 21 t 22 χ 21 χ 22 t 23 χ 23 t 26 t 24 χ 26 χ 25 Şekil 9: 3 lü cüce L için PA modeli (-arı üzeri ırmızı). Bölüm 3 de bahsedildiği üzere makaslar normal veya ters olmak üzere iki konuma sahiptir. Şekil 10 da verilen makas modelinde N-normal, T-ters, NT-normalden ters konuma geçiş, TN de tersten normal konuma geçişi ifade etmektedir. Başlangıç durumunda makasın ne normal konumda ne de ters konumda olmadığı kabul edilmiştir. t 25 χ 24

4 TN N t 38 χ 38 t 35 χ 35 t 36 χ 36 t 39 χ 39 t 40 χ 40 t 37 χ 37 NT Şekil 10: Makas için PA modeli. Modellemeden azılıma Dönüştürme Güvenli yazılım geliştirme sürecinde izlenecek adımlar EN standardında V-modeli ile anlatılmaktadır. Bölüm 3.1 de verilen PA modelleri, sinyalizasyon bileşenlerinin modül bazında modellerini oluşturmaktadır. V-modeli Şekil 11 de verilmiştir. azılım güvenliği kuralları özellik standardı azılım mimarisi azılım sistem tasarımı Modül tasarımı Doğrulama Şifreleme Entegrasyon deneyi (modül) Modül deneyi Doğrulama deneyi T Entegrasyon deneyi (Bileşenler, alt sistemler ve programlanabilir elektronik devre) Geçerli kılma Çıkış Şekil 11: V-modeli (EN ). Doğrulanmış yazılım azılım geliştirme sürecinde öncelikle oluşturulan modüller test edilmektedir. Testlerden başarılı bir şekilde geçilmesinin ardından modüller birleştirilerek tüm sistem yazılımının testleri demiryolu bölgesi için farklı tren hareket senaryoları göz önünde bulundurularak gerçekleştirilmektedir. azılım geliştirme sürecinde V-model e ek olarak IL 3 güvenlik seviyesine sahip bir yazılım geliştirebilmek amacıyla yine aynı standart belgesinde belirtilen farklı programlama teknikleri ayrıca şiddetle tavsiye edilmektedir. Bunlardan bazıları Şekil 12 de gösterilmiştir. bir durumdur ve bu durum ile karşılaşıldığında geliştirilen algoritmanın sistem güvenliğini tehlikeye atmayacak şekilde cevap vermesi beklenmektedir [3]. Arıza Beyan Programı (Failure Assertion Programming) tekniğinin amacı ise program giriş ve çıkışlarının herhangi komut işletilmeden önce ve sonra kontrol edilmesi olarak özetlenebilir. Mesela bir makas bölgesi üzerinde tren var iken her ne şekilde olursa olsun makas kesinlikle hareket ettirilmemelidir [3]. on olarak, Farklı Programlama (Diverse Programming) yöntemi ile amaçlanan belirlenen bir görevi yerine getirmek amacıyla programın N farklı grup tarafından geliştirilmesi ve bunların paralel olarak çalıştırılmasıdır. Bu paralel çalışma ayrı ayrı ortamlarda olabileceği gibi tek bir bilgisayarda veya işlemcide de gerçekleştirilebilmektedir. Örnek olarak gelen taleplerin bu N farklı programa iletilmesi ve program çıktılarına bakılarak talebin işletilmesi veya ret edilmesi gösterilebilir [3]. Bu çalışmada, elde edilmiş olan PA modelleri hata-güvenli (fail-safe) PLC (Programmable Logic Controller) kodlarına FC (equential Function Charts) kullanılarak dönüştürülmüştür. azılım olarak HIMA firmasının geliştirmiş olduğu ILworX arayüzü kullanılmıştır. ILworX arayüzü merdiven mantığı (Ladder Logic) veya fonksiyon blok diyagramı (Function Block Diagrams) programlama tekniklerine ek olarak ardışıl fonksiyon çizelge (equential Function Charts - FC) programlama tekniğinin de kullanılmasına olanak sağlamaktadır. FC tekniğinin kullanılmasının en önemli avantajı oluşturulmuş olan PA modellerinin direkt olarak PLC koduna dönüştürülmesini mümkün kılmasıdır. Şekil 10 da verilen makas PA modeli için oluşturulmuş kod parçası aşağıda görülmektedir. IF <makas normale cevir talep geldi> DO makas hareketi başlat; IF <makas normal konumda ise> DO makas hareketini sonlandır; ELE DO makas cevirme sartlarini kontrol et; IF <cevirme sartlari saglandi> DO makas cevirme sırasine ekle; IF <sirada baska makas var> <calisan makas var> DO makasi beklet; ELE DO makasi normal konuma cevir; IF <makas normal konuma ulasti> < makas 7s de normal konuma ulasmadi > DO makas hareketini sonlandir; RETURN; Şekil 12: azılım mimarileri (EN ). avunma Programı (Defensive Programming) ile hedeflenen sistemde sıra dışı bir durum ile karşılaşılması durumunda bunu tespit eden ve sistemi önceden tanımlanmış güvenli duruma getiren algoritmaların geliştirilmesidir. Örnek verecek olursak, makasa ait sensörlerden aynı anda hem normal hem de ters konum bilgisinin gelmesi makas aynı anda hem ters hem de normal konumda olamayacağından dolayı istenmeyen onuçlar Bu çalışmada, örnek bir demiryolu bölgesine ait sinyalizasyon tasarımı CENELEC fonksiyonel güvenlik gereksinimleri de dikkate alınarak PA modelleme yöntemi yardımı ile modellenmiştir. PA yöntemi ile modelleme gerek görsel açıdan gerekse programlama da karşılaşılabilecek olası mantık hatalarının ortadan kaldırılabilmesi açısından tasarımcıya kolaylık sağlamaktadır. Bunlara ek olarak bileşenlerin öncelikle PA modellerinin oluşturulması sistem testleri esnasında kolay hata takibinin sağlamaktadır. onrasında oluşturulan PA modelleri demiryolu bölgesine ait

5 anklaşman yazılımının oluşturulması amacı ile FC programlama tekniği yardımı ile PLC koduna dönüştürülmüştür. Oluşturulan program önce bileşen bazında testleri gerçekleştirilmiş ortaya çıkan hatalar ortadan kaldırılarak tüm sistemin testleri olası farklı senaryolar göz önüne alınarak anklaşman grupları tarafından test edilmiştir. Teşekkür: Bu çalışma TÜBİTA 108G186 numaralı Ulusal Demiryolu inyalizasyon Projesi tarafından desteklenmektedir aynaklar [1] Hall,., Modern ignalling Handbook, Ian Allan Publishing, England, [2] uepper, G.J., "150 ears of Train-Disasters - Practical Approaches for Emergency Responders", Magazine, eptember/october issue, 30-33, [3] öylemez, M.T., "Raylı istemlerde Fonksiyonel Güvenlik Uygulamaları: Ulusal Demiryolu inyalizasyon Projesi", 2. Uluslararası Endüstriyel Güvenlik istemleri onferansı, İstanbul, [4] Cassandras, C.G. ve Lafortune,. Introduction to Discrete Event ystems, luwer Academic Publishers, [5] IEEE Elektrik Elektronik Terimler özlüğü. [6] Murata, T., "Petri Nets: Properties, Analysis and Applications", Proceeding of IEEE, 77, , [7] Uzam, M., "Petri-net-based upervisory Control of Discrete Event ystems and Their Ladder Logic Diagram Implementations",. Doktora Tezi, alford Üniversitesi, U, [8] Durmuş, M.. ve öylemez, M.T., "Petri Ağları ile Demiryolu Anklaşman ve inyalizasyon Tasarımı", ELECO'08, Elektrik-Elektronik-Bilgisayar Mühendisliği empozyumu ve Fuarı, Bursa, [9] Durmuş, M.. ve öylemez, M. T., "Railway ignalization and Interlocking Design via Automation Petri Nets", ACC 09, The 7th Asian Control Conference, Hong ong, China, [10] Durmuş, M.., öylemez, M. T. ve Avşaroğulları, E., "Coloured Automation Petri Nets Based Interlocking and ignalization Design", DECOM-IFAC-TT 09, The 6th IFAC Int. Workshop on nowledge and Technology Transfer in/to Developing Countries, Macedonia, [11] Durmuş, M.., ıldırım, U., urşun, A. ve öylemez, M. T. "Fail-afe ignalization Design for a Railway ard: A Level Crossing Case", WODE 10, The 10th International Workshop on Discrete Event ystems, Technische Universität Berlin, Germany, [12] Durmuş, M.., ıldırım, U. ve öylemez, M.T. "ignalization and Interlocking Design for a Railway ard: A upervisory Control Approach by Enabling Arcs", IM 10, The 7th International ymposium on Intelligent and Manufacturing ystems, Bosnia Herzegovina, [13] ıldırım, U., Durmuş, M.. ve öylemez, M. T. "Fail- afe ignalization and Interlocking Design for a Railway ard: An Automation Petri Net Approach", IM 10, The 7th International ymposium on Intelligent and Manufacturing ystems, Bosnia Herzegovina, [14] Akın,., Durmuş M.. ve öylemez, M. T., "Demiryolu inyalizasyon istemi Bileşenlerinin Otomasyon Petri Ağları ile Modellenmesi ve PLC ile Gerçeklenmesi", TO'10, Otomatik ontrol Ulusal Toplantısı, Gebze, [15] Durmuş, M.., ıldırım, U. ve öylemez, M.T., "Application of Functional afety on Railways Part I: Modelling & Design", ACC 11, The 8th Asian Control Conference, aohsiung, Taiwan, (abul Edildi) [16] ıldırım, U., Durmuş, M.. ve öylemez, M. T., "Application of Functional afety on Railways Part II: oftware Development", ACC 11, The 8th Asian Control Conference, aohsiung, Taiwan, (abul Edildi) [17] Zurawski R. ve Zhou M. C., Petri Nets and Industrial Applications: A Tutorial, IEEE Trans. on Industrial Electronics, 41, 6, , [18] Febbraro A., Porta G. ve acco N., A Petri Net Modeling approach of Intermodal Terminals Based on Metrocargo ystem, Proc. of The IEEE Intelligent Transportation ystems Conference, Toronto, Canada, , [19] ilva M., Introducing petri nets, in Practice of Petri Nets in Manufacturing. London, U..: Chapman & Hall, 1993, [20] Giua, A., "Petri Net Techniques for upervisory Control of Discrete Event ystems", Proc. 1st Int. Workshop on Manufacturing and Petri Nets, Japan, 1996, [21] Mesleki Eğitim ve Öğretim isteminin Güçlendirilmesi Projesi (MEGEP), Raylı istemler Teknolojisi, İnterloking ve Blok istemleri Dökümanı, [22] Mesleki Eğitim ve Öğretim isteminin Güçlendirilmesi Projesi (MEGEP), Raylı istemler Teknolojisi, inyaller Dökümanı, [23] Mesleki Eğitim ve Öğretim isteminin Güçlendirilmesi Projesi (MEGEP), Raylı istemler Teknolojisi, Ray Devreleri Dökümanı, 2008.

Petri Ağları ile Demiryolu Anklaşman ve Sinyalizasyon Tasarımı Railway Interlocking and Signalization Design by Petri Nets

Petri Ağları ile Demiryolu Anklaşman ve Sinyalizasyon Tasarımı Railway Interlocking and Signalization Design by Petri Nets Petri Ağları ile Demiryolu Anklaşman ve Sinyalizasyon Tasarımı Railway Interlocking and Signalization Design by Petri Nets M. Seçkin Durmuş 1, M. Turan Söylemez 1, ontrol Mühendisliği Bölümü İstanbul Teknik

Detaylı

Demiryolu Sinyalizasyon Sistemi Bileşenlerinin Otomasyon Petri Ağları ile Modellenmesi ve PLC ile gerçeklenmesi

Demiryolu Sinyalizasyon Sistemi Bileşenlerinin Otomasyon Petri Ağları ile Modellenmesi ve PLC ile gerçeklenmesi Demiryolu Sinyalizasyon Sistemi Bileşenlerinin Otomasyon Petri Ağları ile Modellenmesi ve PLC ile gerçeklenmesi K. Akın 1, M.S. Durmuş 2, M.T. Söylemez 3 Kontrol Mühendisliği Bölümü İstanbul Teknik Üniversitesi,

Detaylı

Demiryolu Hemzemin Geçitleri için Hatada-Güvenli Sinyalizasyon ve Anklaşman Tasarımı

Demiryolu Hemzemin Geçitleri için Hatada-Güvenli Sinyalizasyon ve Anklaşman Tasarımı Demiryolu Hemzemin Geçitleri için Hatada-Güvenli Sinyalizasyon ve Anklaşman Tasarımı U. Yıldırım 1, M. S. Durmuş 2, A. Kurşun 2, M. T. Söylemez 2 1 Kontrol Mühendisliği İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul

Detaylı

DEMİRYOLU SİNYALİZASYONUNDA YERLİ ADIMLAR

DEMİRYOLU SİNYALİZASYONUNDA YERLİ ADIMLAR DEMİRYOLU SİNYALİZASYONUNDA YERLİ ADIMLAR Murat GÜNCAN TÜBİTAK BİLGEM Bilişim Teknolojileri Enstitüsü Raylı Ulaşım Sistemleri Bölüm Sorumlusu 14.06.2013, Eskişehir TCDD 2023 Hedefi * Hedef 2023 Broşürü

Detaylı

Uğur Yıldırım 1, Mustafa Seçkin Durmuş 1, Mehmet Turan Söylemez 1. İstanbul Teknik Üniversitesi {yildirimu, durmusmu, soylemezm}@itu.edu.tr.

Uğur Yıldırım 1, Mustafa Seçkin Durmuş 1, Mehmet Turan Söylemez 1. İstanbul Teknik Üniversitesi {yildirimu, durmusmu, soylemezm}@itu.edu.tr. Demiryolu Sinyalizasyon Sistemleri İçin Otomatik Anklaşman Tablosu Oluşturulması Automatic Generation of Interlocking Table for Railway Signalization Systems Uğur Yıldırım 1, Mustafa Seçkin Durmuş 1, Mehmet

Detaylı

BİR DEMİRYOLU ANKLAŞMAN SİSTEMİNİN PLC İLE GERÇEKLENMESİ. YÜKSEK LİSANS TEZİ Oytun ERİŞ. Anabilim Dalı : Kontrol ve Otomasyon Mühendisliği

BİR DEMİRYOLU ANKLAŞMAN SİSTEMİNİN PLC İLE GERÇEKLENMESİ. YÜKSEK LİSANS TEZİ Oytun ERİŞ. Anabilim Dalı : Kontrol ve Otomasyon Mühendisliği İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BİR DEMİRYOLU ANKLAŞMAN SİSTEMİNİN PLC İLE GERÇEKLENMESİ YÜKSEK LİSANS TEZİ Oytun ERİŞ Anabilim Dalı : Kontrol ve Otomasyon Mühendisliği Programı :

Detaylı

Hemzemin Geçit Bölgeleri için Görüntüleme Sistemi ile Güvenlik Kontrolü

Hemzemin Geçit Bölgeleri için Görüntüleme Sistemi ile Güvenlik Kontrolü Hemzemin Geçit Bölgeleri için Görüntüleme Sistemi ile Güvenlik Kontrolü 1 Betül Gündüz, 1 Metin Akın, 1 Muhammed Yakışır ve * 1 Ü. Çiğdem Turhal 1 Mühendislik Fakültesi, Elektrik-Elelktronik Mühendisliği

Detaylı

AYRIK OLAY KONTROL SİSTEMLERİNİN PETRİ AĞLARI İLE TASARIMI VE PROGRAMLANABİLİR LOJİK DENETLEYİCİLERLE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ Murat UZAM 1 Gökhan GELEN 2 İ. Burak KOÇ 3 B. Hakan AKSEBZECİ 4 1,2,3,4 Elektrik-Elektronik

Detaylı

Demiryolu Sinyalizasyon Sistemlerinde Tasarım Kriterleri ve Fail-Safe Kavramı

Demiryolu Sinyalizasyon Sistemlerinde Tasarım Kriterleri ve Fail-Safe Kavramı Demiryolu Sinyalizasyon Sistemlerinde Tasarım Kriterleri ve Fail-Safe Kavramı Feyzullah GÜNDOĞDU 1 Halil Söyler 2 Eser Müşavirlik Mühendislik A.Ş İstanbul Ulaşım A.Ş 1 e-posta: feygun@yahoo.com 2 e-posta:

Detaylı

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞI DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: END 4907

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞI DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: END 4907 Dersi Veren Birim: Endüstri Mühendisliği Dersin Türkçe Adı: KESİKLİ OLAY SİSTEMLERİNİN MODELLENMESİ VE ANALİZİ Dersin Orjinal Adı: KESİKLİ OLAY SİSTEMLERİNİN MODELLENMESİ VE ANALİZİ Dersin Düzeyi:(Ön lisans,

Detaylı

Bilişim Sistemleri. Modelleme, Analiz ve Tasarım. Yrd. Doç. Dr. Alper GÖKSU

Bilişim Sistemleri. Modelleme, Analiz ve Tasarım. Yrd. Doç. Dr. Alper GÖKSU Bilişim Sistemleri Modelleme, Analiz ve Tasarım Yrd. Doç. Dr. Alper GÖKSU Ders Akışı Hafta 10-11. Nesneye Yönelik Sistem Analizi Haftanın Amacı Bilişim sistemleri geliştirmede nesneye yönelik sistem analizi

Detaylı

PETRĠ AĞLARIYLA DEMĠRYOLU MAKAS BÖLGELERĠNĠN ANKLAġMAN ve SĠNYALĠZASYONU TASARIMI

PETRĠ AĞLARIYLA DEMĠRYOLU MAKAS BÖLGELERĠNĠN ANKLAġMAN ve SĠNYALĠZASYONU TASARIMI PETRĠ ĞLRIYL EMĠRYOLU MKS ÖLGELERĠNĠN NKLġMN ve SĠNYLĠZSYONU TSRIMI Saim Saygın 1, İsmail Yakın 2, Mustafa Seçkin urmuş 3, Mehmet Turan Söylemez 4 1, 2, 3, 4 Kontrol Mühendisliği ölümü İstanbul Teknik

Detaylı

Yaz.Müh.Ders Notları #6 1

Yaz.Müh.Ders Notları #6 1 YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ Prof.Dr. Oya Kalıpsız GİRİŞ 1 YAZILIM YETERLİLİK OLGUNLUK MODELİ Olgunluk Seviyeleri: Düzey 1. Başlangıç düzeyi: Yazılım gelişimi ile ilişkili süreçlerin tanımlanması için hiçbir sistematik

Detaylı

NX Motion Simulation:

NX Motion Simulation: NX Motion Simulation: Mekanizma Hareket Analizi UNIGRAPHICS NX yazılımının modüllerinden biri olan NX Motion Simulation, NX Dijital Ürün Tasarımı ailesinin mühendislik bileşenlerinden birisidir. Motion

Detaylı

Bilişim Sistemleri. Modelleme, Analiz ve Tasarım. Yrd. Doç. Dr. Alper GÖKSU

Bilişim Sistemleri. Modelleme, Analiz ve Tasarım. Yrd. Doç. Dr. Alper GÖKSU Bilişim Sistemleri Modelleme, Analiz ve Tasarım Yrd. Doç. Dr. Alper GÖKSU Ders Akışı Hafta 5. İhtiyaç Analizi ve Modelleme II Haftanın Amacı Bilişim sistemleri ihtiyaç analizinin modeli oluşturulmasında,

Detaylı

YÜKSEK LĐSANS TEZĐ Đrem KOCA

YÜKSEK LĐSANS TEZĐ Đrem KOCA ĐSTANBUL TEKNĐK ÜNĐVERSĐTESĐ FEN BĐLĐMLERĐ ENSTĐTÜSÜ ENDÜSTRĐYEL KUMANDA SĐSTEMLERĐNDE TASARIM YÖNTEMLERĐ VE PLC ĐLE GERÇEKLEME YÜKSEK LĐSANS TEZĐ Đrem KOCA Anabilim Dalı : Kontrol ve Otomasyon Mühendisliği

Detaylı

Sistem Modelleme ve Simülasyon (SE 360) Ders Detayları

Sistem Modelleme ve Simülasyon (SE 360) Ders Detayları Sistem Modelleme ve Simülasyon (SE 360) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Uygulama Saati Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Sistem Modelleme ve Simülasyon SE 360 Her İkisi 3 0 0 3 5 Ön Koşul

Detaylı

3. PETRİ AĞLARI Grafiksel ve matematiksel bir araç olarak Petri Ağları, ayrık olay sistemlerinin modellenmesinde, analizinde, tasarımında ve kontrolün

3. PETRİ AĞLARI Grafiksel ve matematiksel bir araç olarak Petri Ağları, ayrık olay sistemlerinin modellenmesinde, analizinde, tasarımında ve kontrolün BASİT OTOMASYON PETRİ AĞLARI KULLANILARAK AYRIK OLAY SİSTEMLERİNİN MODELLENMESİ Gökhan GELEN 1 B. Hakan AKSEBZECİ 2 İ. Burak KOÇ 3 Murat UZAM 4 1,2,3,4 Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Mühendislik-Mimarlık

Detaylı

MESLEKİ TERMİNOLOJİ I 1. HAFTA YAZILIM MÜH. TEMEL KAVRAMLAR

MESLEKİ TERMİNOLOJİ I 1. HAFTA YAZILIM MÜH. TEMEL KAVRAMLAR YAZILIM: SOFTWARE Yazılım (Software): Yazılım sadece bir bilgisayar programı değildir. Basılı veya elektronik ortamdaki her tür dokümanı da içeren ürün. Dokümanlar yazılım mühendislerine ve son kullanıcıya

Detaylı

DEMİRYOLU SİNYALİZASYON SİSTEMİ SİMÜLATÖRÜ VE SCADA SİSTEMİ YÜKSEK LİSANS TEZİ. Fatih MECİTOĞLU. Kontrol ve Otomasyon Mühendisliği Anabilim Dalı

DEMİRYOLU SİNYALİZASYON SİSTEMİ SİMÜLATÖRÜ VE SCADA SİSTEMİ YÜKSEK LİSANS TEZİ. Fatih MECİTOĞLU. Kontrol ve Otomasyon Mühendisliği Anabilim Dalı İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DEMİRYOLU SİNYALİZASYON SİSTEMİ SİMÜLATÖRÜ VE SCADA SİSTEMİ YÜKSEK LİSANS TEZİ Fatih MECİTOĞLU Kontrol ve Otomasyon Mühendisliği Anabilim Dalı Kontrol

Detaylı

Sayın İlgili, Sponsorlar için detaylı bilgi, ekte sunulan Sponsor Başvuru Dosyası nda yer almaktadır.

Sayın İlgili, Sponsorlar için detaylı bilgi, ekte sunulan Sponsor Başvuru Dosyası nda yer almaktadır. TOK 2013 OTOMATİK KONTROL ULUSAL TOPLANTISI İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ MALATYA Sayın İlgili, Otomatik Kontrol Türk Milli Komitesi nin 12 Kasım 2012 tarihli yönetim kurulu kararıyla Otomatik Kontrol Ulusal Toplantısı

Detaylı

1969 yılında, klasik (Elektrik) kumandanın. Elektronik karşılığı olan ilk PLC yapıldı yılında ise dört yıllık bir çalımanın ürünü

1969 yılında, klasik (Elektrik) kumandanın. Elektronik karşılığı olan ilk PLC yapıldı yılında ise dört yıllık bir çalımanın ürünü 1. PLC`nin Tarihcesi 1960 yılında yüksek verimlilik, güvenilirlik ve yeni devreler gibi üstünlükleri ile birlikte bilgisayarlar kullanılmaya başlandı. Buda beraberinde endüstriyel üretimde otomasyonu ortaya

Detaylı

CENG 302 Yazılım Mühendisliği Yazılım Mimarisi - Devam. Alper UĞUR

CENG 302 Yazılım Mühendisliği Yazılım Mimarisi - Devam. Alper UĞUR CENG 302 Yazılım Mühendisliği Yazılım Mimarisi - Devam Alper UĞUR Yazılım Mimarisi Gereksinim: NE? Mimari : NE+NASIL GEREKSİNİMLER (software architecture) Requirements : WHAT? Architecture : WHAT + HOW?

Detaylı

1_ Dingil Sayım Sistemi l

1_ Dingil Sayım Sistemi l 1_ Dingil Sayım Sistemi l Manyetik algılama prensibine dayalı dingil sayımı ile hat üzerinde herhangi bir izolasyon ve kesme işlemi gerektirmeden algılama gerçekleştirilir. Böylelikle, raylar üzerinden

Detaylı

PLC (Programlanabilir Kontrol Cihazı) TABANLI SİSTEMLERİN İNTERNET ÜZERİNDEN İZLENMESİ

PLC (Programlanabilir Kontrol Cihazı) TABANLI SİSTEMLERİN İNTERNET ÜZERİNDEN İZLENMESİ PLC (Programlanabilir Kontrol Cihazı) TABANLI SİSTEMLERİN İNTERNET ÜZERİNDEN İZLENMESİ Derya Birant, Alp Kut Dokuz Eylül Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü İÇERİK Giriş PLC nedir? PLC lerin Uygulama

Detaylı

ELEKTRĠKLĠ ULAġIM SĠSTEMLERĠNDE SĠNYALĠZASYON. YÜKSEK LĠSANS TEZĠ Berkin BĠROL

ELEKTRĠKLĠ ULAġIM SĠSTEMLERĠNDE SĠNYALĠZASYON. YÜKSEK LĠSANS TEZĠ Berkin BĠROL ĠSTANBUL TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ FEN BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ ELEKTRĠKLĠ ULAġIM SĠSTEMLERĠNDE SĠNYALĠZASYON YÜKSEK LĠSANS TEZĠ Berkin BĠROL Anabilim Dalı : Kontrol ve Otomasyon Mühendisliği Programı : Kontrol ve

Detaylı

MATEMATİK BÖLÜMÜ BÖLÜM KODU:3201

MATEMATİK BÖLÜMÜ BÖLÜM KODU:3201 BÖLÜM KODU:01 011-01 01.Yarıyıl Dersleri 0.Yarıyıl Dersleri MTK 101 Analiz I Analysis I 4 1 5 6 MTK 10 Analiz II Analysis II 4 1 5 6 MTK 11 Lineer Cebir I Linear Algebra I 1 4 MTK 1 Lineer Cebir II Linear

Detaylı

1. YARIYIL / SEMESTER 1

1. YARIYIL / SEMESTER 1 T.C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE MİMARLIK FAKÜLTESİ, MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, 2017-2018 AKADEMİK YILI ÖĞRETİM PLANI T.C. NECMETTIN ERBAKAN UNIVERSITY ENGINEERING AND ARCHITECTURE

Detaylı

PR362009 24 Kasım 2009 Yazılım, PC-tabanlı kontrol Sayfa 1 / 5

PR362009 24 Kasım 2009 Yazılım, PC-tabanlı kontrol Sayfa 1 / 5 Yazılım, PC-tabanlı kontrol Sayfa 1 / 5 IT standartları otomasyonu geliştiriyor: Microsoft Visual Studio entegrasyonlu TwinCAT programlama ortamı TwinCAT 3 extended Automation Beckhoff, otomasyon dünyasını

Detaylı

TS EN115-1 STANDARDINA A1 REVİZYONU İLE GELEN YENİLİKLER

TS EN115-1 STANDARDINA A1 REVİZYONU İLE GELEN YENİLİKLER Asansör Sempozyumu 2012 // İzmir 175 TS EN115-1 STANDARDINA A1 REVİZYONU İLE GELEN YENİLİKLER Battal Murat ÖZTÜRK Löher Asansör ve Yürüyen Merdiven San. Tic. A.Ş. bmuratozturk@loher.com.tr ÖZET 01.01.2012

Detaylı

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ (İNGİLİZCE) BÖLÜMÜ DERS PROGRAMINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ (İNGİLİZCE) BÖLÜMÜ DERS PROGRAMINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER BİRİNCİ SINIF GÜZ YARIYILI 2015-2016 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ (İNGİLİZCE) BÖLÜMÜ DERS PROGRAMINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER DEĞİŞİKLİK FORMU COM101 BİLGİSAYAR PROGRAMLAMA

Detaylı

Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfının bir kuruluşudur 1/32

Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfının bir kuruluşudur 1/32 Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfının bir kuruluşudur 1/32 Organizasyon YÖNETİM KURULU İÇ DENETİM BAŞKANLIĞI YÖNETİM KURULU DİREKTÖRLÜĞÜ GENEL MÜDÜR BİLİM VE TEKNOLOJİ DANIŞMA KURULU STRATEJİ

Detaylı

Şifrebilimde Yapay Sinir Ağları

Şifrebilimde Yapay Sinir Ağları Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Şifrebilimde Yapay Sinir Ağları BİM345 Yapay Sinir Ağları İlker Kalaycı Mayıs,2008 Gündem Şifrebilim Şifrebilim nedir Şifreleme Şifre Çözme Klasik Şifreleme

Detaylı

Eylül 2007 de v1.0 ı yayınlanan SysML sayesinde endüstri mühendislerinin de ihtiyacı karşılanmış oldu.

Eylül 2007 de v1.0 ı yayınlanan SysML sayesinde endüstri mühendislerinin de ihtiyacı karşılanmış oldu. 1 Yazılımcıların da endüstri mühendislerinin de en büyük ihtiyaçlarının başında ortak modelleme dili ihtiyacı gelir. UML nin (Unified Modeling Language) Kasım 1997 de OMG tarafından yayınlanmasıyla birlikte

Detaylı

BÖLÜM 7 ULAŞTIRMA MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI

BÖLÜM 7 ULAŞTIRMA MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI BÖLÜM 7 ULAŞTIRMA MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI Ulaştırma mühendisliği, insan ve yükün güvenli, yeterli, ekonomik ve doğa koşullarına uygun bir biçimde taşınabilmesini sağlayacak ulaşım sistemlerinin ve bileşenlerinin

Detaylı

Temel Mikroişlemci Tabanlı Bir Sisteme Hata Enjekte Etme Yöntemi Geliştirilmesi. Buse Ustaoğlu Berna Örs Yalçın

Temel Mikroişlemci Tabanlı Bir Sisteme Hata Enjekte Etme Yöntemi Geliştirilmesi. Buse Ustaoğlu Berna Örs Yalçın Temel Mikroişlemci Tabanlı Bir Sisteme Hata Enjekte Etme Yöntemi Geliştirilmesi Buse Ustaoğlu Berna Örs Yalçın İçerik Giriş Çalişmanın Amacı Mikroişlemciye Hata Enjekte Etme Adımları Hata Üreteci Devresi

Detaylı

1. DÖNEM Kodu Dersin Adı T U K. Matematik II Mathematics II (İng) Fizik I 3 2 4. Bilgisayar Programlama I (Java) Computer Programming I (Java) (İng)

1. DÖNEM Kodu Dersin Adı T U K. Matematik II Mathematics II (İng) Fizik I 3 2 4. Bilgisayar Programlama I (Java) Computer Programming I (Java) (İng) Müfredat: Mekatronik Mühendisliği lisans programından mezun olacak bir öğrencinin toplam 131 kredilik ders alması gerekmektedir. Bunların 8 kredisi öğretim dili Türkçe ve 123 kredisi öğretim dili İngilizce

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Mustafa NİL

Yrd. Doç. Dr. Mustafa NİL Yrd. Doç. Dr. Mustafa NİL ÖĞRENİM DURUMU Derece Üniversite Bölüm / Program Fırat Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Y. Kocaeli Üniversitesi Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği Ana Bilim Dalı

Detaylı

Yazılım İnşası ve Evrimi (SE 556) Ders Detayları

Yazılım İnşası ve Evrimi (SE 556) Ders Detayları Yazılım İnşası ve Evrimi (SE 556) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Yazılım İnşası ve Evrimi SE 556 Bahar 3 0 0 3 7.5 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin

Detaylı

Devlet Demiryolları için Maliyet Tabanlı Rekabetçi Fiyatlandırma Sistemi (MATRİS) Selim Çetiner Serhan Turhan - 9 Aralık 2014, Salı

Devlet Demiryolları için Maliyet Tabanlı Rekabetçi Fiyatlandırma Sistemi (MATRİS) Selim Çetiner Serhan Turhan - 9 Aralık 2014, Salı Devlet Demiryolları için Maliyet Tabanlı Rekabetçi Fiyatlandırma Sistemi (MATRİS) Selim Çetiner Serhan Turhan - 9 Aralık 2014, Salı MATRİS Gündem Maliyet Tabanlı Rekabetçi Fiyatlandırma Sisteminin İhtiyaç

Detaylı

Bulanık Mantık Tabanlı Uçak Modeli Tespiti

Bulanık Mantık Tabanlı Uçak Modeli Tespiti Bulanık Mantık Tabanlı Uçak Modeli Tespiti Hüseyin Fidan, Vildan Çınarlı, Muhammed Uysal, Kadriye Filiz Balbal, Ali Özdemir 1, Ayşegül Alaybeyoğlu 2 1 Celal Bayar Üniversitesi, Matematik Bölümü, Manisa

Detaylı

İRİSTEN KİMLİK TANIMA SİSTEMİ

İRİSTEN KİMLİK TANIMA SİSTEMİ ÖZEL EGE LİSESİ İRİSTEN KİMLİK TANIMA SİSTEMİ HAZIRLAYAN ÖĞRENCİLER: Ceren KÖKTÜRK Ece AYTAN DANIŞMAN ÖĞRETMEN: A.Ruhşah ERDUYGUN 2006 İZMİR AMAÇ Bu çalışma ile, güvenlik amacıyla kullanılabilecek bir

Detaylı

Yazılım Mühendisliği 1

Yazılım Mühendisliği 1 Yazılım Mühendisliği 1 HEDEFLER Yazılım, program ve algoritma kavramları anlar. Yazılım ve donanım maliyetlerinin zamansal değişimlerini ve nedenleri hakkında yorum yapar. Yazılım mühendisliği ile Bilgisayar

Detaylı

SiSTEM ANALiZi ve TASARIMI

SiSTEM ANALiZi ve TASARIMI SiSTEM ANALiZi ve TASARIMI BIL3403 Öğ. Gör. ASLI BiROL abirol@kavram.edu.tr 01.10.2012 Dersin Amacı Bu ders ile öğrenci; edindiği mesleki bilgi birikimini kullanarak sektörde uygulanabilir bir projeyi

Detaylı

Logix5000 Kontrolörler

Logix5000 Kontrolörler Logix5000 Kontrolörler Studio 5000 Seviye 1: ControlLogix Sistem Temelleri Kurs Açıklaması KURS HEDEFLERİ Bu kurs tamamlandıktan sonra, katılımcılar aşağıdaki görevleri yerine getirebilirler: Logix5000

Detaylı

Gömülü Sistemler. (Embedded Systems)

Gömülü Sistemler. (Embedded Systems) Gömülü Sistemler (Embedded Systems) Tanım Gömülü Sistem (Embedded System): Programlanabilir bilgisayar içeren fakat kendisi genel amaçlı bilgisayar olmayan her türlü cihazdır. Gömülü Sistem (Embedded System):

Detaylı

Bilgisayar Mimarisi ve Örgütleşimi (COMPE 331) Ders Detayları

Bilgisayar Mimarisi ve Örgütleşimi (COMPE 331) Ders Detayları Bilgisayar Mimarisi ve Örgütleşimi (COMPE 331) Ders Detayları Ders Adı Bilgisayar Mimarisi ve Örgütleşimi Ders Kodu COMPE 331 Dönemi Ders Uygulama Saati Saati Laboratuar Kredi AKTS Saati Güz 3 0 0 3 5

Detaylı

MerSis. Bilgi Teknolojileri Bağımsız Denetim Hizmetleri

MerSis. Bilgi Teknolojileri Bağımsız Denetim Hizmetleri MerSis Bağımsız Denetim Hizmetleri risklerinizin farkında mısınız? bağımsız denetim hizmetlerimiz, kuruluşların Bilgi Teknolojileri ile ilgili risk düzeylerini yansıtan raporların sunulması amacıyla geliştirilmiştir.

Detaylı

1.GÜÇ HATLARINDA HABERLEŞME NEDİR?

1.GÜÇ HATLARINDA HABERLEŞME NEDİR? 1.GÜÇ HATLARINDA HABERLEŞME NEDİR? Güç hattı haberleşmesi, verinin kurulu olan elektrik hattı şebekesi üzerinden taşınması tekniğidir. Sistem mevcut elektrik kablolarını kullanarak geniş bantlı veri transferi

Detaylı

DC Beslemeli Raylı Ulaşım Sistemlerinin Simülasyonu

DC Beslemeli Raylı Ulaşım Sistemlerinin Simülasyonu DC Beslemeli Raylı Ulaşım Sistemlerinin Simülasyonu M. Turan SÖYLEMEZ İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik Müh. Bölümü Süleyman Açıkbaş İstanbul Ulaşım A.Ş. Plan Giriş - Neden Raylı Sistem Simülasyonu?

Detaylı

PROGRAMLAMAYA GİRİŞ. Öğr. Gör. Ayhan KOÇ. Kaynak: Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş, Dr. Fahri VATANSEVER, Seçkin Yay.

PROGRAMLAMAYA GİRİŞ. Öğr. Gör. Ayhan KOÇ. Kaynak: Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş, Dr. Fahri VATANSEVER, Seçkin Yay. PROGRAMLAMAYA GİRİŞ Öğr. Gör. Ayhan KOÇ Kaynak: Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş, Dr. Fahri VATANSEVER, Seçkin Yay., 2007 Algoritma ve Programlamaya Giriş, Ebubekir YAŞAR, Murathan Yay., 2011

Detaylı

2. YÜKSEK HIZLI HAREKETLİ TREN SİMÜLATÖRÜ KONFİGÜRASYONU

2. YÜKSEK HIZLI HAREKETLİ TREN SİMÜLATÖRÜ KONFİGÜRASYONU Simutech tarafından imal edilmiş, Hareketli Hızlı Tren Simulatörü 2. YÜKSEK HIZLI HAREKETLİ TREN SİMÜLATÖRÜ KONFİGÜRASYONU Simülatör farklı mekanik, hidrolik, optik, elektrik ve elektronik, bilgisayar

Detaylı

ARDIŞIL DİYAGRAM YAPI DİYAGRAMI. Sistem Analizi ve Tasarımı Dersi

ARDIŞIL DİYAGRAM YAPI DİYAGRAMI. Sistem Analizi ve Tasarımı Dersi ARDIŞIL DİYAGRAM YAPI DİYAGRAMI Sistem Analizi ve Tasarımı Dersi İçindekiler Ardışıl Diyagram Nedir ve Neden Kullanılır... 3 Ardışıl Diyagram Elemanları... 3 MS Visio ile Ardışıl Diyagram Çizimi... 5 Violet

Detaylı

Ders Notlarının Creative Commons lisansı Feza BUZLUCA ya aittir. Lisans: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/

Ders Notlarının Creative Commons lisansı Feza BUZLUCA ya aittir. Lisans: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/ Eşzamanlı (Senkron) Ardışıl Devrelerin Tasarlanması (Design) Bir ardışıl devrenin tasarlanması, çözülecek olan problemin sözle anlatımıyla (senaryo) başlar. Bundan sonra aşağıda açıklanan aşamalardan geçilerek

Detaylı

Adana Toplu Taşıma Eğilimleri

Adana Toplu Taşıma Eğilimleri Adana Toplu Taşıma Eğilimleri Doç. Dr. Mustafa Gök Elektrik Elektronik Mühendisliği Bilgisayar Bilimleri Ana Bilim Dalı Başkanı 13.06.2014 Doç. Dr. Mustafa Gök (Ç. Ü.) Adana Toplu Taşıma Eğilimleri 13.06.2014

Detaylı

BSM 532 KABLOSUZ AĞLARIN MODELLEMESİ VE ANALİZİ OPNET MODELER

BSM 532 KABLOSUZ AĞLARIN MODELLEMESİ VE ANALİZİ OPNET MODELER BSM 532 KABLOSUZ AĞLARIN MODELLEMESİ VE ANALİZİ OPNET MODELER Yazılımı ve Genel Özellikleri Doç.Dr. Cüneyt BAYILMIŞ Kablosuz Ağların Modellemesi ve Analizi 1 OPNET OPNET Modeler, iletişim sistemleri ve

Detaylı

EEM 452 Sayısal Kontrol Sistemleri /

EEM 452 Sayısal Kontrol Sistemleri / EEM 452 Sayısal Kontrol Sistemleri / Yrd. Doç. Dr. Rıfat HACIOĞLU Bahar 2016 257 4010-1625, hacirif@beun.edu.tr EEM452 Sayısal Kontrol Sistemleri (3+0+3) Zamanda Ayrık Sistemlerine Giriş. Sinyal değiştirme,

Detaylı

Nesneye Dayalı Analiz ve Tasarım (SE 321) Ders Detayları

Nesneye Dayalı Analiz ve Tasarım (SE 321) Ders Detayları Nesneye Dayalı Analiz ve Tasarım (SE 321) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Nesneye Dayalı Analiz ve Tasarım SE 321 Bahar 3 0 0 3 4.0 Ön Koşul

Detaylı

CHAOS TM Dinamik Kavşak Kontrol Sistemi

CHAOS TM Dinamik Kavşak Kontrol Sistemi CHAOS TM Dinamik Kavşak Kontrol Sistemi Sistemin yerleştirildiği kavşaklarda CHAOS ile araçların trafik ışıklarında bekleme süresini en aza indirgemektedir. Dinamik Kavşak Kontrol Sistemi Dinamik kavşak

Detaylı

CHAOS TM Dinamik Kavşak Kontrol Sistemi

CHAOS TM Dinamik Kavşak Kontrol Sistemi CHAOS TM Dinamik Kavşak Kontrol Sistemi CHAOS, araçların trafik ışıklarında bekleme süresini en aza indirir. Dinamik Kavşak Kontrol Sistemi Dinamik kavşak kontrol sistemi olarak adlandırılan CHAOS TM,

Detaylı

SİSTEM SİMÜLASYONU

SİSTEM SİMÜLASYONU 1106104 SİSTEM SİMÜLASYONU Yrd Doç. Dr. Sırma Yavuz Çarşamba 13:00-15:30 (F-19) Ofis: B Blok - Kat 4 Donanım Lab. Ofis Saatleri : Çarşamba 16:00-17:00 Ders İçeriği Simülasyona Giriş: Simülasyonun avantaj

Detaylı

Dağıtık Sistemler CS5001

Dağıtık Sistemler CS5001 Dağıtık Sistemler CS5001 Th. Letschert Çeviri: Turgay Akbaş TH Mittelhessen Gießen University of Applied Sciences Biçimsel model nedir Biçimsel model matematiksel olarak tanımlanmış olan bir modeldir.

Detaylı

BİLİŞİM SİSTEMLERİ GÜVENLİĞİNDE YENİ EĞİLİMLER

BİLİŞİM SİSTEMLERİ GÜVENLİĞİNDE YENİ EĞİLİMLER BİLİŞİM SİSTEMLERİ GÜVENLİĞİNDE YENİ EĞİLİMLER Dr. Hayrettin Bahşi bahsi@uekae.tubitak.gov.tr 11 Mart 2010 Gündem Bulut Hesaplama Sistemleri ve Bilgi Güvenliği Güvenli Yazılım Geliştirme Hayat Döngüsü

Detaylı

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EĞİTİM ÖĞRETİM YILI DERS KATALOĞU

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EĞİTİM ÖĞRETİM YILI DERS KATALOĞU T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ - EĞİTİM ÖĞRETİM YILI DERS KATALOĞU Ders Kodu Bim Kodu Ders Adı Türkçe Ders Adı İngilizce Dersin Dönemi T Snf Açıl.Dönem P

Detaylı

TSI GEREKLİLİKLERİNİN KARŞILANMASI İÇİN YOLCU VAGONLARINDA WTB HABERLEŞME UYGULAMASI

TSI GEREKLİLİKLERİNİN KARŞILANMASI İÇİN YOLCU VAGONLARINDA WTB HABERLEŞME UYGULAMASI 2. Uluslar arası Raylı Sistemler Mühendisliği Sempozyumu (ISERSE 13), 9-11 Ekim 2013, Karabük, Türkiye TSI GEREKLİLİKLERİNİN KARŞILANMASI İÇİN YOLCU VAGONLARINDA WTB HABERLEŞME UYGULAMASI Özet Alper TAŞCI

Detaylı

2. Uluslararası Raylı Sistemler Mühendisliği Sempozyumu (ISERSE 13), 9-11 Ekim 2013, Karabük, Türkiye

2. Uluslararası Raylı Sistemler Mühendisliği Sempozyumu (ISERSE 13), 9-11 Ekim 2013, Karabük, Türkiye 2. Uluslararası Raylı Sistemler Mühendisliği Sempozyumu (ISERSE 13), 9-11 Ekim 2013, Karabük, Türkiye TÜRKİYE DE KULLANILAN TREN KONTROL SİSTEMLERİNİN BİRLEŞTİRİLMESİ İLE OLUŞTURULMASI ÖNERİLEN TÜRKİYE

Detaylı

TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ. Programcılık, problem çözme ve algoritma oluşturma

TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ. Programcılık, problem çözme ve algoritma oluşturma TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ Programcılık, problem çözme ve algoritma oluşturma Programcılık, program çözme ve algoritma Program: Bilgisayara bir işlemi yaptırmak için yazılan komutlar dizisinin bütünü veya

Detaylı

KONTROL SİSTEMLERİNE GİRİŞ. Hazırlayan Dr.Birol Arifoğlu

KONTROL SİSTEMLERİNE GİRİŞ. Hazırlayan Dr.Birol Arifoğlu KONTROL SİSTEMLERİNE GİRİŞ Hazırlayan Dr.Birol Arifoğlu Temel Kavramlar ve Tanımlar Açık Çevrim Kontrol Sistemleri Kapalı Çevrim (Geri Beslemeli) Kontrol Sistemleri İleri Beslemeli Kontrol Sistemleri Otomatik

Detaylı

Ürün Tasarımı ve Geliştirme. KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ Fen Bilimleri Enstitüsü Otomotiv Mühendisliği Anabilim Dalı

Ürün Tasarımı ve Geliştirme. KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ Fen Bilimleri Enstitüsü Otomotiv Mühendisliği Anabilim Dalı Ürün Tasarımı ve Geliştirme KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ Fen Bilimleri Enstitüsü Otomotiv Mühendisliği Anabilim Dalı Kocaeli 2010 Ürün Tasarımı ve Geliştirme Program/Bölüm: Makine Mühendisliği Türü: Seçmeli Seviye:

Detaylı

İTÜ LİSANSÜSTÜ DERS KATALOG FORMU (GRADUATE COURSE CATALOGUE FORM)

İTÜ LİSANSÜSTÜ DERS KATALOG FORMU (GRADUATE COURSE CATALOGUE FORM) İTÜ LİSANSÜSTÜ DERS KATALOG FORMU (GRADUATE COURSE CATALOGUE FORM) Endüstriyel Otomasyon Sistemleri Industrial Automation Systems Kodu (Code) KOM508 Lisansüstü Program (Graduate Program) Dersin Türü (Course

Detaylı

MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE LABORATUVARI II DENEY FÖYÜ LABVIEW PROGRAMLAMA DİLİ VE DAQ KARTI UYGULAMASI Hazırlayan Arş. Gör. Vedat YEĞİN 1. AMAÇ Bir

Detaylı

DEMĠRYOLU TRAFĠĞĠ YÖNETĠMĠ ĠÇĠN MERKEZĠ OLMAYAN KONTROL SĠSTEMĠ

DEMĠRYOLU TRAFĠĞĠ YÖNETĠMĠ ĠÇĠN MERKEZĠ OLMAYAN KONTROL SĠSTEMĠ 2. Uluslar arası Raylı Sistemler Mühendisliği Sempozyumu (ISERSE 13), 9-11 Ekim 2013, Karabük, Türkiye DEMĠRYOLU TRAFĠĞĠ YÖNETĠMĠ ĠÇĠN MERKEZĠ OLMAYAN KONTROL SĠSTEMĠ a* Mustafa Cengiz SAVAŞ, ve Tolgay

Detaylı

Deneyim Raporu. , Ankara, Türkiye. {gokhan.urul, gokalp.urul}@intest.com.tr. vahid.garousi@atilim.edu.tr

Deneyim Raporu. , Ankara, Türkiye. {gokhan.urul, gokalp.urul}@intest.com.tr. vahid.garousi@atilim.edu.tr Deneyim Raporu Gökhan Urul 1, Vahid Garousi 2,3, Gökalp Urul 1 1: Ankara, Türkiye {gokhan.urul, gokalp.urul}@intest.com.tr 2:, Ankara, Türkiye vahid.garousi@atilim.edu.tr 3: Kalgari Üniversitesi Kalgari,

Detaylı

MİLLİ TREN ve TÜBİTAK. Milli ve Özgün Modern Trenlerin Geliştirilmesi

MİLLİ TREN ve TÜBİTAK. Milli ve Özgün Modern Trenlerin Geliştirilmesi MİLLİ TREN ve TÜBİTAK Milli ve Özgün Modern Trenlerin Geliştirilmesi İçerik Günümüzde Kullanılan Modern Trenler. Milli Tren için Milli ArGe. YHT alt bileşenleri ve maliyet yüzdeleri. TÜBİTAK Enstitüleri

Detaylı

BİLGİSAYAR DESTEKLİ TASARIM HAFTA 6 COSMOSWORKS İLE ANALİZ

BİLGİSAYAR DESTEKLİ TASARIM HAFTA 6 COSMOSWORKS İLE ANALİZ BİLGİSAYAR DESTEKLİ TASARIM HAFTA 6 COSMOSWORKS İLE ANALİZ Makine parçalarının ve/veya eş çalışan makine parçalarından oluşan mekanizma veya sistemlerin tasarımlarında önemli bir aşama olan ve tasarıma

Detaylı

Bölüm Dönem Ders Kodu Ders Adı Şube Adı Durum İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ 4 INS2030 DOĞAL AFETLER VE AFET EĞİTİMİ A Şubesi Açıldı İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ 8

Bölüm Dönem Ders Kodu Ders Adı Şube Adı Durum İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ 4 INS2030 DOĞAL AFETLER VE AFET EĞİTİMİ A Şubesi Açıldı İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ 8 Bölüm Dönem Ders Kodu Ders Adı Şube Adı Durum İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ 4 INS2030 DOĞAL AFETLER VE AFET EĞİTİMİ A Şubesi Açıldı İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ 8 INS4066 SU TEMİNİ SİSTEMLERİ TASARIMI A Şubesi İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ

Detaylı

PROGRAMLANABİLİR LOJİK DENETLEYİCİ İLE DENEYSEL ENDÜSTRİYEL SİSTEMİN KONTROLÜ

PROGRAMLANABİLİR LOJİK DENETLEYİCİ İLE DENEYSEL ENDÜSTRİYEL SİSTEMİN KONTROLÜ PROGRAMLANABİLİR LOJİK DENETLEYİCİ İLE DENEYSEL ENDÜSTRİYEL SİSTEMİN KONTROLÜ Öğr.Gör. Mehmet TAŞTAN Celal Bayar Üniversitesi Kırkağaç M.Y.O 45700-Kırkağaç/Manisa Tel:0-236-5881828 mehmettastan@hotmail.com

Detaylı

Yazılım Mühendisliğinin Temelleri (SE 100) Ders Detayları

Yazılım Mühendisliğinin Temelleri (SE 100) Ders Detayları Yazılım Mühendisliğinin Temelleri (SE 100) Ders Detayları Ders Adı Ders Dönemi Ders Kodu Saati Uygulama Saati Laboratuar Kredi AKTS Saati Yazılım Mühendisliğinin Temelleri SE 100 Güz 1 2 0 2 2 Ön Koşul

Detaylı

OTOMASYON SİSTEMLERİ. Hazırlayan Yrd.Doç.Dr.Birol Arifoğlu

OTOMASYON SİSTEMLERİ. Hazırlayan Yrd.Doç.Dr.Birol Arifoğlu OTOMASYON SİSTEMLERİ Hazırlayan Yrd.Doç.Dr.Birol Arifoğlu Temel Kavramlar ve Tanımlar Açık Çevrim Kontrol Sistemleri Kapalı Çevrim (Geri Beslemeli) Kontrol Sistemleri İleri Beslemeli Kontrol Sistemleri

Detaylı

17 21 June 2013 RAILWAY SYSTEM TECHNOLOGIES WORKSHOP. 17 21 Haziran 2013 RAYLI SİSTEM TEKNOLOJİLERİ ÇALIŞTAYI

17 21 June 2013 RAILWAY SYSTEM TECHNOLOGIES WORKSHOP. 17 21 Haziran 2013 RAYLI SİSTEM TEKNOLOJİLERİ ÇALIŞTAYI 17 21 June 2013 RAILWAY SYSTEM TECHNOLOGIES WORKSHOP 17 21 Haziran 2013 RAYLI SİSTEM TEKNOLOJİLERİ ÇALIŞTAYI TCDD Turkish State Railways Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü

Detaylı

YÖK TEZLERİ PROJE KELİME TARAMASI

YÖK TEZLERİ PROJE KELİME TARAMASI YÖK TEZLERİ PROJE KELİME TARAMASI YÖK Tezleri Proje Kelimesi Taraması Sonuçları Toplam Çalışma Sayısı 1833 İncelenen 1673 İlgisiz 372 Toplam İncelenen 1301 X Projesi 720 Proje Yönetimi 123 Yatırım Projeleri

Detaylı

Model Güdümlü Geliştirme ile Gömülü Kaynakların Yönetimi

Model Güdümlü Geliştirme ile Gömülü Kaynakların Yönetimi Model Güdümlü Geliştirme ile Gömülü Kaynakların Yönetimi Can Öz EGE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ A.B.D. 1 İçerik Kaynak Yönetimi Problemi Kaynak Yönetimi Modellemesinin

Detaylı

Electronic Letters on Science & Engineering 5(1) (2009) Available online at www.e-lse.org

Electronic Letters on Science & Engineering 5(1) (2009) Available online at www.e-lse.org Electronic Letters on Science & Engineering 5(1) (2009) Available online at www.e-lse.org Traffic Signaling with Sensor and Manual Control Sıtkı AKKAYA Erciyes Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Elektrik

Detaylı

Bilgisayar Programlama I (COMPE 113) Ders Detayları

Bilgisayar Programlama I (COMPE 113) Ders Detayları Bilgisayar Programlama I (COMPE 113) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Kredi AKTS Saati Bilgisayar Programlama I COMPE 113 Güz 2 2 0 3 4 Ön Koşul Ders(ler)i

Detaylı

EM205 26/9/2014. Programlamaya giriş Algoritmalar. Amaçlar

EM205 26/9/2014. Programlamaya giriş Algoritmalar. Amaçlar EM205 26/9/2014 Programlamaya giriş Algoritmalar Temel kavramlar Algoritmalar Amaçlar Algoritma kavramını öğrenmek, Algoritmaları ifade edebilmek, Temel matematiksel algoritmaları yazabilmek C programlama

Detaylı

SAYISAL KONTROL 2 PROJESİ

SAYISAL KONTROL 2 PROJESİ SAYISAL KONTROL 2 PROJESİ AUTOMATIC CONTROL TELELAB (ACT) ile UZAKTAN KONTROL DENEYLERİ Automatic Control Telelab (ACT), kontrol deneylerinin uzaktan yapılmasını sağlayan web tabanlı bir sistemdir. Web

Detaylı

Nesnelerin İnterneti Güvenlik ve Güç Tüketimi. Özen Özkaya

Nesnelerin İnterneti Güvenlik ve Güç Tüketimi. Özen Özkaya Nesnelerin İnterneti Güvenlik ve Güç Tüketimi Özen Özkaya 24 MAYIS 2017 EMO SEMİNER DİZİSİ - 2 bilgisayarların Analog vs. digital company culture interneti... Nesnelerin interneti, 4. sanayi devrimi ile

Detaylı

AKILLI KAVŞAK YÖNETİM SİSTEMİ

AKILLI KAVŞAK YÖNETİM SİSTEMİ AKILLI KAVŞAK YÖNETİM SİSTEMİ 1 1. PROJE ÖZETİ Dünya nüfusu, gün geçtikçe artmaktadır. Mevcut alt yapılar, artan nüfusla ortaya çıkan ihtiyaçları karşılamakta zorlanmaktadır. Karşılanamayan bu ihtiyaçların

Detaylı

Hareketli. Sistem. Sistemleri. Hareketli. Sistemi

Hareketli. Sistem. Sistemleri. Hareketli. Sistemi Sistemi tartım sistemleri birçok yapının birbirine entegre edilmesiyle oluşur. kalite kriteri sistemleri direkt olarak etkilemektedir. Bu parçaların çoğunun direkt üretimini gerçekleştirebiirnek kurulacak

Detaylı

Veritabanı Yönetim Sistemleri (Veritabanı Kavramı) İş Kuralları ve Veri Modelleri

Veritabanı Yönetim Sistemleri (Veritabanı Kavramı) İş Kuralları ve Veri Modelleri Celal Çeken Veysel Harun Şahin Veritabanı Yönetim Sistemleri (Veritabanı Kavramı) İş Kuralları ve Veri Modelleri Konular Veritabanı Tasarımı Yaşam Döngüsü Veri Modeli Nedir? Veri Modeli Temel Bileşenleri

Detaylı

(Computer Integrated Manufacturing)

(Computer Integrated Manufacturing) 1 (Computer Integrated Manufacturing) 2 1 Bilgisayarlı Sayısal Kontrol; ekipman mekanizmaların hareketlerinin doğru ve hassas biçimde gerçekleştirilmesinde bilgisayarların kullanılması, programlama ile

Detaylı

PLC (Programlanabilir Lojik. Denetleyici)

PLC (Programlanabilir Lojik. Denetleyici) PLC (Programlanabilir Lojik Denetleyici) İÇERİK Giriş PLC nedir? PLC lerin Uygulama Alanları PLC lerin Yapısı PLC lerin Avantajları PLC Çeşitleri SİEMENS PLC JAPON PLCLER KARŞILAŞTIRMA Giriş PLC

Detaylı

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ AKADEMİK ÖZGEÇMİŞ FORMU

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ AKADEMİK ÖZGEÇMİŞ FORMU BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ AKADEMİK ÖZGEÇMİŞ FORMU KİŞİSEL BİLGİLER Adı Soyadı Tolga YÜKSEL Ünvanı Birimi Doğum Tarihi Yrd. Doç. Dr. Mühendislik Fakültesi/ Elektrik Elektronik Mühendisliği 23.10.1980

Detaylı

Bilgisayar Programlama I (COMPE 113) Ders Detayları

Bilgisayar Programlama I (COMPE 113) Ders Detayları Bilgisayar Programlama I (COMPE 113) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Kredi AKTS Saati Bilgisayar Programlama I COMPE 113 Güz 2 2 0 3 4 Ön Koşul Ders(ler)i

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ A ÖĞRENCİ İŞLERİ DAİRE BAŞKANLIĞI

ANKARA ÜNİVERSİTESİ A ÖĞRENCİ İŞLERİ DAİRE BAŞKANLIĞI Dersin ön koşulu var mı? ***** İntibak Dersi mi? **** TOPLAM SAAT ** AKTS Kredisi ** ANKARA ÜNİVERSİTESİ A PROGRAM ADI : BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ (İNGİLİZCE).SINIF /.YARIYIL* ANADAL EĞİTİM PROGRAMI ZORUNLU

Detaylı

Yazılım Mimarisi (SE 322) Ders Detayları

Yazılım Mimarisi (SE 322) Ders Detayları Yazılım Mimarisi (SE 322) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Yazılım Mimarisi SE 322 Bahar 3 0 0 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin Dili Dersin Türü

Detaylı

Fırat Üniversitesi Personel Otomasyonu

Fırat Üniversitesi Personel Otomasyonu Fırat Üniversitesi Personel Otomasyonu Fırat Üniversitesi, Enformatik Bölümü, 23119, Elazığ fatihtalu@firat.edu.tr, rdas@firat.edu.tr Özet: Bu çalışmada, Fırat Üniversitesi Personel Daire Başkanlığı için

Detaylı

Çimento Operatörleri ve Bakım Personeli için Simulatör sistemi: ECS/CEMulator

Çimento Operatörleri ve Bakım Personeli için Simulatör sistemi: ECS/CEMulator Çimento Operatörleri ve Bakım Personeli için Simulatör sistemi: ECS/CEMulator ECS/CEMulator, Çimento operatörlerini ve proses mühendislerini, simülatör ortamında eğitmeyi amaçlayan bir sistemdir. Çimento

Detaylı

SAĞLIK TEKNOLOJİ DEĞERLENDİRME (STD) İÇİN MODELLEME VE BENZETİM. Dr. Murat Günal

SAĞLIK TEKNOLOJİ DEĞERLENDİRME (STD) İÇİN MODELLEME VE BENZETİM. Dr. Murat Günal 1 SAĞLIK TEKNOLOJİ DEĞERLENDİRME (STD) İÇİN MODELLEME VE BENZETİM Dr. Murat Günal SAĞLIK TEKNOLOJİ DEĞERLENDİRME (STD) Sekröte sunulacak Yeni Ürün (veya Teknoloji) Mevcut ve gelecekteki demografik durum

Detaylı

Erma Yazılım EBYS Sistemi. (Elektronik Belge Yönetim Sistemi) Dijital Arşivleme. Otomasyonu

Erma Yazılım EBYS Sistemi. (Elektronik Belge Yönetim Sistemi) Dijital Arşivleme. Otomasyonu Erma Yazılım EBYS Sistemi (Elektronik Belge Yönetim Sistemi) ve Dijital Arşivleme Otomasyonu ERMA YAZILIM ELEKTRONİK BELGE YÖNETİM SİSTEMİ EBYS Otomasyonumuzun genel özellikleri; Kaysis web servislerinden

Detaylı