BALIKÇI GEMİLERİNİN UYDU TABANLI SİSTEMLERLE İZLENMESİ

Transkript

1 BALIKÇI GEMİLERİNİN UYDU TABANLI SİSTEMLERLE İZLENMESİ İlke KOŞAR Dokuz Eylül Üniversitesi, Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü, İZMİR ÖZET Balıkçılık kaynaklarının korunması ve yönetimi, son yıllarda oldukça büyük bir problem haline gelmiştir. Politikaların eksikliği, düzenlemenin yapılmasını zorlaştırmaktadır. Özellikle balıkçılık kaynaklarına giriş, direkt veya dolaylı devlet teşviğinde ısrarcı olunması, balıkçı filolarının kontrolünün eksikliği ve kaynaklara zarar veren yöntemlerle balıkçılığa devam edilmesi, kaynakların zarar görmesine neden olmaktadır. balıkçılık kaynaklarını korumanın yollarından biri balıkçı gemilerini izlemektir. Balıkçılık yönetimi otoriteleri uydu tabanlı gemni izleme sistemlerini kullanmaya karar vermişlerdir. Uydu tabanlı gemi izleme sistemlerinin yararı, geleneksel izleme, kontrol ve denetim metotları ile birleştirilerek genişletilebilmesidir. Gemi izleme sistemlerinin temel fonksiyonu, gemilerin bulunduğu konum hakkında rapor sağlamasıdır. Gemi izleme sistemleri, gemilerin hareketlerini takip eder ve gemilerin hızları ve yönü hakkında bilgi sağlar. ANAHTAR SÖZCÜKLER: gemiz izleme sistemleri, balıkçılık yönetimi ABSTRACT The conservation and management of marine living resources has been fraught with problems since decades. The lack of political will to make difficult adjustments, particularly in respect of access to fishery resources, persistence of direct and indirect subsidies, lack of control of fishing fleets, resistance of the fishing industry to changes, lack of participation of traditional fishing communities in the decision-making process and continued use of destructive fishing practices are caused destroying of fisheries resources. One fo the way of the conservation and management of fisheries reources is monitoring of fishing fleets. Fisheries management authority has taken the decision to use a satellite-based vessel monitoring system (VMS). Benefits from satellite based vessel monitoring system is accure from combining it with conventional monitoring, control and surveillance methods. The basic function of VMS is to provide reports of the location of a vessel. VMS tracks the vessel movements and provide information on its speed and course. KEYWORDS: vessel monitoring system, fisheries management GİRİŞ Canlı deniz kaynakları ortak bir zenginlik olup, korunması ve yönetimi için özel planlamalar yapılması gerekmektedir. Ancak son yıllarda canlı deniz kaynaklarının korunması ve yönetimi problemlerle doludur. Özellikle balıkçılık kaynaklarına giriş, av filosunun denetlenmesindeki eksiklikler, balıkçılık endüstrisinin değişime kapalı olması, balıkçılıkla ilgili toplulukların karar verme sürecinde işbirliğini sağlayamaması gibi nedenlerle kaynakların tahrip edilmesi sürmektedir. Balıkçılık kaynaklarının korunması ve sürdürülebilir kullanımını sağlamak için bir çok düzenleme ve denetleme aracı kullanılmaktadır. Bu araçlardan biri de, uydu tabanlı gemi izleme (satellite based vessel monitoring systems) sistemleridir. 252

2 Uydu Tabanlı Gemi İzleme Sistemleri Balıkçı gemilerinin yasal düzenlemeler ile takibi ile birlikte hızlı bir şekilde kontrol edilmesini sağlamak amacıyla, gemiler karadan devriye botları ve günümüzde uydularla izleme çalışmaları yapılmaktadır. Gemi izleme sistemleri üç bileşenden oluşmaktadır: Otomatik konum bildiricisi (Automatic Location Communicator-ALC), İletim ortamı (Inmarsat veya Argos uydu sistemleri), Ana istasyon. ALC, otomatik olarak ana istasyona, uydu aracılığıyla gemilerin hızı ve konumu ile ilgili bilgileri aktarmaktadır. Ana istasyonda, gemiden gelen bilgilerin, balıkçılık yönetimi düzenlemeleriyle uyumlu olup olmadığı, sistem içinde değerlendirilmektedir. Eğer sistem, bu düzenlemelerin ihlal edildiğini tespit ederse, durum otomatik olarak rapor etmekte ve ilgili teftiş otoritelerine konuyu yönlendirmektedir. Aşağıdaki şekilde uydudan geminin izlenmesi gösterilmiştir. Gemi izleme sistemleri üç önemli fonksiyona sahiptir. Balıkçı gemilerinin konumunu otomatik olarak izleme, Bilginin analizi ve Bu bilgilerin lisanslamaya sunulması ( and aquaculture/html/govern/moncontrsurv/vms.htm) Gemilere kurulan ALC, GPS ünitesi içermektedir. Bu sayede geminin pozisyonu, hızı ve yönü doğrudan kullanıcılar tarafından izlenebilmektedir. Gemi izleme sistemleri, gemileri izlemek için iki farklı uydu sistemi kullanmaktadır. Bu sistemler, Inmarsat ve Argos uydu sistemleridir (Australian Fisheries Managemet Authority, 2003). 253

3 Şekil 1. Uydudan Gemi İzleme Sisteminin Şeması Uydu tabanlı gemi izleme sistemleri, belirli alanlar içinde gemilerin izlenmesini sağlamaktadır. Bu amaçla kullanılabilen ana uydu sistemleri Inmarsat ve Argos uydu sistemleridir. ALC nin kullanılmasıyla, istenen herhangi bir zamanda geminin konumu kolaylıkla belirlenebilmektedir. Buna ek olarak, yakın gelecekte diğer tüm bilgiler (geminin kimliği, ekipmanları v.s.) sinyaller vasıtasıyla alınabilecektir. Ancak, yasa dışı aktivitelerde kullanılan ekipmanların gemilerde bulunması ile ilgili bilgileri tespit edememektedir. Uydu ile uzaktan algılama (satellite remote sensing) yöntemiyle bunu başarmak mümkün olabilmektedir. Uydu ile uzaktan algılamada, dünyanın yüzeyi, hatta alt tabakalara ilişkin her türlü bilgiyi toplamak amacıyla uydular kullanılmaktadır. RadarSat-1 ve ERS-2 olmak üzere SAR kullanan sadece iki uydu vardır. Bu iki uydu, gemilerin sadece konumunun değil, geminin balıkçılıkla ilişkili olup olmadığını da araştırabilmektedir. Uydu ile uzaktan algılamaya göre, nispeten daha yüksek maliyetli OHR (Over the Horizon Radar) 254

4 veya geliştirilmiş radar kapasitesine sahip uçakların kullanımı alternatif sistemler olarak kullanılabilir (Jaap ve Tsanemyi, 1999). Gemi üzerindeki ekipmanlar Küresel Konumlama Sistemi (Global Positioning System-GPS) denilen modern iletişim sistemleri kullanmaktadır. Sistem otomatiktir ve bilgi ve eğitim verilmesini gerektirmez. Gemi izleme sistemleri, balıkçı gemilerinin İzleme (Monitoring), Kontrol (Control) ve Denetleme (Surveillance) de kullanılan yollardan sadece birisidir. Ancak, geminin pozisyonu ve hız kayıtları ile ilgili değerli bilgiler toplaması nedeniyle oldukça kullanışlıdır. Gemi izleme sistemleri sadece balıkçılık lisansı ve ekipmanı olan gemilerde kullanılabilmektedir. Çünkü gemi izleme sistemleri gemilerin balıkçılık lisnsı olup olmadığını ve uygun ekipman kullanıp kullanmadığını tespit edememektedir. İzleme (Monitoring): balıkçılık kaynaklarının ve faaliyetlerinin ölçümü için izleme süreklilik gerektirmektedir. Kontrol (Control): kaynakların kullanılması ile ilgili düzenlemelerin idare edilmesi ve Denetleme (Surveillance): araştırmaların derecesi ve çeşidi, balıkçılık aktivitelerini düzenleme ( Uydu tabanlı gemi izleme sistemlerinin gemileri izlemesi için ALC nin gemilere kurulması şarttır. Ancak SRS ve OHR, ALC olmaksızın gemiler hakkında, hız, konum, yönü ile ilgili bilgileri tespit edebilir. Bu gibi sistemler ile gemilerin kimliğine ilişkin bilgiler değerlendirilemez. Bunun için bunlara ek olarak, devriye botları veya hava araçları ile temasa geçmesi gerekmektedir. Uydu Tabanlı Gemi İzleme Sistemleri ve Balıkçılık Yönetimi Sürdürülebilir bir balıkçılık yönetimi için güvenilir bilgilerin toplanması gerekmektedir. Balıkçılık yönetiminin hedef türler üzerinde yoğunlaşması yerine çoklu türler yaklaşımı ile hem hedef türler hem de bağımsız türler dikkate alınmıştır. Son zamanlarda, ekosistem yaklaşımıyla hedef ve bağımsız türlerin yanısıra, bunlarla ilişkili etmenler (deniz kirliliği gibi) de eklenmiş kapsam genişlemiştir (Jaap ve Tsanemyi, 1999). Uydu tabanlı gemi izleme sistemleri MCS in (Monitoring, Control Surveillance) gerçekleştirilmesinde önemli bir araçtır. Denetim için aşağıdaki faktörler dikkate alınmalıdır. Kontrol edilen alanın büyüklüğü, balıkçılık yapılan alan ve kıyı çizgisi topoğrafyası, Stokların ve bunların kullanım miktarı, Balıkçılığın tipi ve büyüklüğü, Diğer sosyal ve ekonomik durumlar (örneğin insan ve finans kaynakları) Balıkçılık sektörünün gemi izleme sistemi için desteğinin eksikliği, Başarılı bir işbirliği için yerelde ve ulusalda mevcut durum, Seçilen gemi izleme sistemi tipinin optimum kullanımı için politik istek ve fikirbirliği. Gemi izleme sistemi içersinde kullanılan ALC, iki yönlü bir iletişim sağlar. Balıkçılara deniz ve seyir güvenliği, hava tahminleri, Pazar kotaları hakkında bilgi verebilir. Bunun dışında SRS geniş bir kullanıma sahiptir. Kaçakçılık, deniz kirliliğinin tespit edilmesi veya alg patlaması, kıyı bölgeleri ve orman yönetimi için iklim ve meteorolojik verileri toplamak amaçlarda kullanılabilir. 255

5 Uydu Tabanlı Gemi İzleme Sistemlerinin Balıkçılık Yönetimine Entegrasyonu Uydu tabanlı gemi izleme sistemlerini kullanma kararını alırken balıkçılık yöneticileri, sistemin gerekliliğini ve bu sistemi kendi gereksinimlerine göre kullanıp kullanamayacağını hesaba katmalıdır. İlk olarak sistemin kullanım amacının saptanması gerekmektedir. Amaçlardan birincisi veri toplamadır. Bu, balıkçılık yönetiminin çerçevesini oluşturma aşamasında, karar vermek için kullanılan bilgiyi toplanması içindir. Uydu tabanlı gemi izleme sistemlerinin uygulama gereksinimleri belirlenmelidir. Örneğin Argos veya Inmarsat sisteminin seçimi ve ALC, uygulamanın ölçeği (coğrafik ölçek ve izlenen gemilerin tipleri ve toplanacak bilginin çeşitliliği gibi. Bilgi çeşitliliği, geminin kimliği, konumu, sayısı... sıralanabilir. İkinci olarak, uydu tabanlı gemi izleme sistemlerinin tamamlanmasından ayrı, balıkçılık yönetiminin ve kontrol bileşenlerinin yasal çerçevesi belirlenmek zorundadır. Bu yasal çerçeve: Lisanslama Gemilerin işaretlenmesi ve tanımlanması Gemi seyir defterleri veya başka bir yolla avlanma raporlarının tutulması Limanların belirlenmesi şeklinde olabilir. Şimdiye kadar değinilmeyen ve önemli bir konu da toplanan bilginin güvenilirliği ve doğruluğudur. Bu bilginin güvenliği uydu tabanlı gemi izleme sistemlerinin başarısı için temeli oluşturmaktadır. SONUÇLAR VE TARTIŞMA Teknolojinin gelişmesiyle birlikte konum bilgilerinin yanısıra çok daha geniş kapsamlı bilgiler (örneğin, avlanma raporları) ve gemilerin balıkçı gemisi olup olmadığı ile ilgili bilgilere otomatik olarak ulaşmak mümkün olacaktır. Gemideki sensörler, hızı ve yönü dışında, motor ve balıkçılık takımlarında kullanılan hidrolik direkler hakkındaki bilgileri vermektedir. Ayrıca bu sensörler balıkçılık yönetimi için çok önemli olan tuzluluk ve sıcaklık gibi bilgilerin toplanmasında kullanılabilir. Tüm bu bilgilerin entegre edilmesiyle, balıkçılık yönetimini daha etkin ve geniş kapsamlı olarak gerçekleştirebilmek için kuvvetli bir araç yaratılmış olacaktır. Geminin kimliği ve konumu, hatta balıkçı gemisi olup olmadığına ilişkin bilgiler, balıkçılığa kapalı alanlar, av yasağı olan dönemler, yasak avcılıkla mücadele gibi konularda, balıkçılık yönetimi açısından büyük önem taşımaktadır. KAYNAKLAR Molenaar, E., Tsamenyi, M Satellite Based Vessel Monitoring Systems (VMSs) for Fisheries Management International Legal Aspects and Developments in State Practice Australian Fishreies Managenent Authority 2003 Principles and Policy Guidelines for the Application of the Vessel Monitoring System in Commonwealth Fisheries s.htm 256