Haydarpaşa Garı, Limanı ve Geri Sahası

Transkript

1 Haydarpaşa Garı, Limanı ve Geri Sahası Bilindiği gibi, TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi önderliği ve koordinasyonunda, Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası İstanbul Şubesi ile birlikte 70 i aşkın sivil-demokratik kitle örgütünün katılımı ile oluşturduğumuz Toplum Kent ve Çevre İçin Haydarpaşa Dayanışması olarak 38. ve 39. çalışma dönemimizde yoğun olarak devam ettirilen ve çalışma raporlarımızda kronolojik bir döküm halinde bilgilerinize sunulan çalışmalarımız 40. çalışma dönemimizde de devam ettirilmiştir. Haydarpaşa Garı, Limanı ve çevresinin küresel rant gruplarınca yağmalanmasına ve işgal edilmesine karşı yürütülen bu yoğun çabalar kamuoyunda ve ilgili kurullarda karşılığını bulmuş ve söz konusu projenin uygulamaya geçmesi bugüne değin engellenebilmiştir. Ancak gerek kamuoyundan ve meslek odalarından gizli olarak yürütülen çalışmalar ve bölge koruma kurullarının merkezi idare tarafından baskıya alınarak yapılan tayinler ve görev alanı değişiklikleri ile meydana gelen karar değişiklikleri, gerekse 1/ ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı çalışmalarını yürüten İstanbul Metropoliten Planlama Bürosu ilgililerinin merkezi idarenin uluslararası kentsel ranttan nemalanan sermaye gruplarının çıkarları doğrultusunda aldıkları kararlar ışığında yaptıkları çalışmalar, aldıkları kararlar ve açıklamalardan anlaşılacağı üzere Haydarpaşa Garı, Limanı ve çevresinin Kentsel Dönüşüm Alanı ve Kruvaziyer Limanı adı altında uluslararası yağmaya açılması projesinden henüz vazgeçilmiş değildir ve tüm kamuoyunun büyük bir duyarlılıkla izlemeye aldığı bu talihsiz proje, TMMOB ve bağlı odaları olarak davacı olduğumuz İstanbul 1/ Çevre Düzeni Planı ve raporlarında küresel bir yağma projesi olarak yerini almıştır. Bilindiği gibi onay tarihinden 6 ay geçtikten sonra, gösterilen toplumsal tepkiler ve meclise soru önergeleri verilmesi üzerine dağıtımı yaptırılan sit kararını geri aldırabilmek için inanılmaz bir uğraş veren ve başarıya ulaşmayan TCCD yönetimi, kararın iptali için yargıya başvurmuş, ancak açılan dava da yargı tarafından reddedilmiştir. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 38 ilgili kurum, kuruluş ve müdürlük ile birlikte tarafımıza, TCCD yönetimi ile İBB yetkilileri arasında koruma amaçlı nâzım ve imar planlarının İBB tarafından yapılmasına ilişkin bir protokol imzalandığını ve 1/5000 ölçekli Haydarpaşa Gar ve

2 Geri Sahası Koruma Amaçlı Nâzım İmar planı ile 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planının çalışmalarına başlanıldığını bildirilmiştir. 40. Çalışma dönemizde yapılan çalışmaları ve gelişmeleri 39. dönemde kaldığımız yerden kronolojik olarak bilgilerinize sunuyoruz. 15 Mayıs 2008 Haydarpaşa Garı, Limanı ve çevresi konusunda yaşanan gelişmeleri kamuoyuna duyurmak üzere gar binasında Haydarpaşa da Oldu Bittilere İzin Vermedik Vermeyeceğiz! başlıklı basın açıklaması yapılmıştır (Bkz Ek1). 16 Temmuz 2008 Anılan protokol imza tarihinden 16 ay sonra olan 16 Temmuz 2008 günü İBB tarafından 1/5000 Ölçekli Haydarpaşa Gar, Liman ve Geri Sahası K.A.N.İ.P. ve 1/1000 Ölçekli Haydarpaşa Gar, Liman ve Geri Sahası K.A.U.İ.P. na Yönelik Analitik Etütler, Danışmanlık ve 3-Boyutlu Kent Modelleme hizmet alımı işi adı altında bir ihale yapılmıştır. İhale ile aynı tarihte, bizlerin de içinde bulunduğu yaklaşık 100 kurum, kuruluş temsilcileri ve kişi, deneyimli akademisyenlerin moderatörlüğünde, ortak akıl üretmeyi amaçlayan katılımlı bir planlama yöntemini denemek ve Haydarpaşa nın geleceğini birlikte tasarlamak amacı ile tanımlanan bir Arama Konferansı Toplantısı na davet edilmiştir Temmuz 2008 Bütün talep ve uyarılarımıza karşın İstanbul V Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun gün ve 85 sayı ile almış olduğu tarihi karar toplantıya sunulmamıştır. 1/5000 Ölçekli Haydarpaşa Gar, Liman ve Geri Sahası K.A.N.İ.P. ve 1/1000 Ölçekli Haydarpaşa Gar, Liman ve Geri Sahası K.A.U.İ.P na Yönelik Analitik Etütler, Danışmanlık ve 3- Boyutlu Kent Modelleme hizmet alımı işi adı altında yapılan ihale hakkında sorulan soruya, Koruma planı, belediyenin ilgili müdürlüklerince yapılıyor, bu ihale, analitik etütler ile ilgilidir şeklinde eksik ve yanlış bilgi verilmiştir.

3 Bu arada, koruma amaçlı planlama çalışmaları aşamasında yeri olmayan, Konsept Tasarımın Seçiminde Danışmanlık, Tasarımcı Önerileri nin bulunduğu protokolde, ilgili üniversite kurum ve kuruluşların oluşturduğu bir Danışma Kurulu bulunmasına ve arama konferansının bu danışma kurulunun önerisi üzerine yapıldığı belirtilmesine rağmen, ihaleye çıkartılan danışmanlık hizmeti alımının ne anlama geldiği hakkında sorulara da herhangi bir yanıt verilmemiştir. Çalık grubuna ait Gap İnşaatın işverenliğinde hazırlatılmış ve el altından kurula sunulmuş olan Haydarpaşa yı Manhattan a, ardından Venedik e çeviren gökdelenlerin hâkim olduğu proje ile ilgili ulusal ve uluslararası tepkiler henüz zihinlerden silinmemişken, aynı şirketin, yazılı ve görsel basında üç boyutlu simülasyon ile video klipleri eşliğinde sunulan ve Haydarpaşa Garı, Limanı, dolgu alanları ve geri sahası ile yetinmeyip, Haydarpaşa mendireğini bile son derece yoğun yapılaşmaya açan, ısmarlayanı meçhul konsept projesi hakkındaki sorulara da hiçbir açıklayıcı yanıt verilmemiştir. Meslek odaları olarak, kurumsal temsil temelinde çağrılmamıza rağmen kişisel görüşlerimizin istendiği, ülkemizde koruma planlarının yapım ile onama süreci son derece açık ve yerleşmiş kurallara tabi iken, son derece yetersiz ve yönlendirilmiş bilgilerle, konunun ciddiyeti ve önemi ile bağdaşmayan, şirketler için geliştirilmiş toplantı yöntemleri ile geleceği belirlenmeye çalışılan toplantıda; Tarihi, kültürel ve stratejik varlığımız Haydarpaşa Gar, liman ve geri sahasının; bütün değerleri ve fonksiyonu ile birlikte korunup, toplumun eşit ve koşulsuz kullanımına açık olarak gelecek kuşaklara aktarılabilmesi için layık olduğu özenle, evrensel koruma kuralları ve hukuku ışığında planlanması gerekliği hakkındaki kurumsal görüşlerimiz ve konu hakkındaki bilgilerimiz iletildikten sonra, toplantıya devam edilememiştir. Ancak toplantının devamına katılan duyarlı akademisyenler, kamu çalışanları ve diğer katılımcılar tarafından Haydarpaşa Garı, Limanı ve çevresini tüm tarihi, kültürel, stratejik değerleri ve fonksiyonları ile korumak ve geliştirmek gereğinin altı bir kez daha çizilmiş, bugüne kadar üniversitelerin, meslek odalarının, duyarlı kamu çalışanları ve yurttaşların iyi niyetlerini, hazırlamış bulundukları akıl almaz katılım senaryoları eşliğinde kötüye kullanmaktan çekinmeyenlerin oyunları, bir kez daha bozulmuştur.

4 30 Temmuz 2008 Toplantıdaki sorularımızın yanıtı, İstanbul Büyük Şehir Belediyesinin 30 Temmuz 2008 tarihinde henüz toplantı bitmeden yayımladığı ilginç basın bülteni ile gelmiştir. İlginçtir, zira 5234 sayılı yasaya göre Bayındırlık ve İskân Bakanlığı tarafından onaylanarak yürürlüğe gireceği hükme bağlanan protokol gereği arama toplantılarını düzenleyen İBB, deklare ettiği basın bülteniyle, 1/5000 ve 1/1000 Ölçekli Haydarpaşa Gar, Liman ve Geri Sahası Koruma Amaçlı Nâzım İmar Planının İstanbul Büyükşehir Belediyesi nin şirketlerinden BİMTAŞ tarafından hazırlanacağını, planın 3 boyutlu maketinin hazırlanacağını, Haydarpaşa ve çevresi ile ilgili planın İstanbul da hazırlanan ilk 3 boyutlu imar planı olacağını, planlama hukuk ve literatüründe herhangi bir yeri bulunmayan bu üç boyutlu imar planlarının Koruma Kurulu nun onayının ardından Özelleştirme İdaresi Başkanlığı nın onayıyla yürürlüğe gireceğini bildirilmiştir. 13 Ağustos 2008 Gelişmeler hakkında kamuoyuna Haydarpaşa yı Küresel Emlak Tacirlerinin Hizmetine Sunmak İsteyenlerin Her Türlü Girişimi Boşa Çıkartılacaktır! başlıklı basın açıklaması yapılmıştır (Bkz 4.11). 25 Eylül 2008 Haydarpaşa garında Haydarpaşa Dayanışması adına yapılan basın açıklamasında Haydarpaşa Kentsel Dönüşüm Projesinin tarihsel gelişimi ve buna karşı verilen mücadele ayrıntıları ile dile getirilerek, imza kampanyasına destek olan on beş bin duyarlı yurttaşa teşekkür edilerek, İstanbul Tabiat ve Kültür Varlıklarını Koruma Kurullarının Haydarpaşa Gebze ve Sirkeci Halkalı arası demiryolu hattının ve bu hat üzerindeki tarihi yapıların endüstriyel demiryolu mirası olarak koruma altına alınması talebimizi bir an önce sonuçlandırmasını, konuyu değerlendirmeden Marmaray CR1 banliyö hatlarının üçlenmesi projesinin inşaatına başlanılmasına izin vermemesi, ayrıca kamu kurumları yetkililerinin kamusal ve anayasal sorumlulukları gereği bu Kültürel Kıyım ve Yağma sürecini ivedi olarak durdurmaları bir kez daha talep edildi (Bkz Ek 2). 16 Ekim 2009

5 İBB Şehir Planlama Müdürlüğü nün 1/5000 Ölçekli Haydarpaşa Gar, Liman ve Geri Sahası ile Kadıköy Meydanı ve Çevresi Koruma Amaçlı Nâzım İmar Planı çalışması tamamlanarak karar alınmak üzere ilgili Anıtlar Kuruluna sunulmadan Büyükşehir Belediye Meclisine iletilmiştir. 18 Aralık /5000 ölçekli Haydarpaşa Gar, Liman ve Geri Sahası ile Kadıköy Meydanı ve Çevresi K.A.N.İ. Planı teklifi İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin 8 Aralık 2009 tarihli toplantısında aynen ve oy çokluğu ile kabul edilmiştir. Ancak plan çalışma raporumuzun kaleme alındığı tarihte halen askıya çıkarılmamıştır. Konu ile ilgili çalışmalar büyük bir titizlikle devam ettirilmekte ve yargı sürecinin başlatılabilmesi için planların askı kararı beklenmektedir. Görüldüğü gibi merkezi ve yerel idarelerin uluslararası kentsel ranttan nemalanan sermaye gruplarının çıkarları doğrultusunda yapılan çalışmalar, aldıkları kararlar ve açıklamalardan anlaşılacağı üzere Haydarpaşa Garı, Limanı ve çevresinin Kentsel Dönüşüm Alanı ve Kruvaziyer Limanı adı altında uluslararası yağmaya açılması projesinden henüz vazgeçilmiş değildir ve tüm kamuoyunun büyük bir duyarlılıkla izlemeye aldığı bu talihsiz proje, TMMOB ve bağlı odaları olarak davacı olduğumuz İstanbul 1/ Çevre Düzeni Planları ve raporlarında küresel bir yağma projesi olarak yerini almıştır. Bu nedenle bu konuda ilgili kurum ve kurullar nezdinde ve toplumsal alanda yürütülen 2004 yılından beri sürdürülen çalışmalarının önümüzdeki dönemde de yoğunlaştırılarak devam ettirilmesi gerekmektedir.