Cumhurbaşkanlığı Sistemi

Transkript

1 Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Sistemi / birlikteevet

2 NEDEN Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Sistemi

3 YERLi VE MiLLi BiR SiSTEM Türkiye, artık daha büyük. Dünyada söz söyleyen ülkeler arasında. Milletinin refahını artırmaya başladı. Dünyanın en büyük altyapı yatırımlarını yapıyor. Kendi silahını, kendi uçağını, kendi helikopterini üretmeye başladı. Ancak, darbecilerin kurduğu sistem Türkiye nin ayağına pranga vuruyor. Mevcut sistem, daha ileriye gitmeyi, daha iyiyi yapmayı, daha doğruyu bulmayı engelliyor. Krizler üretiyor. Milletin refahı, vatanın selameti, devletin bekası, bağımsız Meclis, tarafsız ve sivil yargı... İstikrarlı bir Türkiye için milli ve yerli bir sistem gerekiyor. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi bunun için milletin onayına sunuluyor.

4 CUMHUR- BAŞKANLIĞI SiSTEMi Cumhurbaşkanlığı Sistemi, halkın doğrudan seçtiği cumhurbaşkanının hükümeti kurduğu; atadığı yardımcı ve bakanlarla 5 yıl süre için ülkeyi yönettiği hükümet modelidir. Bu sistemde Meclis; cumhurbaşkanıyla aynı zamanda, 5 yıl görev yapmak üzere seçilir. Cumhurbaşkanı icranın başı, Meclis ise kanun yapıcıdır. Yasama, yürütme ve yargının bağımsızlığı esastır. Hükümetin denetimi bağımsız ve tarafsız yargı ile Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından yapılır. Cumhurbaşkanı seçiminde %50 üzeri oy gerektiğinden, her seçimde güçlü iktidarlar kurulur. Seçimler mutlak sonuç üretir. Sürekli siyasal tansiyon yaşanmaz. NEDiR?

5 SEÇiLMiŞ CUMHUR- BAŞKANI Cumhurbaşkanlığı Hükümet Modeli, Cumhurbaşkanı nın halk tarafından 2014 te seçilmesiyle fiilen hayata geçti. Anayasa ya göre hükümetin başkanı olan Cumhurbaşkanı yetkilerini kullanmaya başladı. Düzenlemeler, modelin problemsiz işlemesi için yapılacak. MEVCUT MODEL İŞLEMİYOR Mevcut Model; 1982 yılında askeri müdahale sonrası darbeciler tarafından oluşturulmuş, çok başlı bir hükümet modelidir. Ülkeyi, yetkili ve sorumsuz cumhurbaşkanı ile cumhurbaşkanının verdiği yetkiyle hükümeti kuran başbakan, birlikte yönetir. Yürütme, yasamadan bağımsız değildir. Hükümet etme çoğunluğuna sahip olan parti, yasamaya da hakimdir. Hükümet kurmada %50 yi aşma şartı yoktur. Bu durum güçlü partilerin olmadığı dönemlerde, zayıf koalisyonlara neden olmaktadır. Cumhurbaşkanı ve başbakan arasında, görüş farklılıkları krizlere neden olabilmektedir. Değişiklikler, mevcut sistemdeki çift başlılığa son vermek için yapılıyor.

6 YERLi VE MiLLi BiR ANAYASA için SÜREKLi istikrar ÜRETEN BiR SiSTEM için 95 yıllık Türkiye Cumhuriyeti tarihinde 65 hükümet kuruldu. Türkiye ye yakışmayan darbe anayasasının; yeni, sivil, demokratik, istikrar üreten bir anayasa ile değiştirilmesi için yoğun çalışmalar yapıldı. Başta hükümet sistemi olmak üzere, bütün yönetim araçlarının, ortak akılla ve toplumsal mutabakatla yenilenmesi hedeflendi. Anayasa çalışmaları, içeriksiz siyasi tartışmalar nedeniyle maalesef sonuçsuz kaldı. Hükümetlerin ortalama ömrü 2 yılı bile bulamadı. Bu sürenin çok önemli bir kısmı, yeni hükümet tartışmalarıyla geçti. Yarını belli olmayan hükümetler, istikrar sağlayamadılar. Türkiye yi büyütemediler. Hükümetlerin; seçildikleri süre boyunca ülkeye hizmet edebilmeleri için, istikrar üreten bir sisteme ihtiyacı var. Değişiklik onun için yapılıyor. Yeni anayasa yapılıncaya kadar güçlü hükümetler, istikrar ve kesintisiz demokrasi için değişiklik yapılıyor.

7 BITMEYEN KRIZLERE SON VERMEK IÇIN Cumhuriyet tarihimiz boyunca, cumhurbaşkanlığı makamı tartışma konusu oldu. Cumhurbaşkanı ve başbakan arasındaki uyumsuzluklar, ülkeye kriz olarak yansıdı. Milletimizin umutları heba edildi. VESAYETÇi YAPILARA SON VERMEK için Vesayetçiler cumhuriyet tarihi boyunca kendilerini, devletin gerçek sahibi gördüler, millete ve milletin temsilcilerine gün yüzü göstermediler. Mevcut sistem, millet iradesinin üstüne söz söyleyen odaklara fırsat veriyor. Vesayet üretiyor. Halkın cumhurbaşkanına icra meşruiyetini doğrudan vermesiyle, vesayetçi yapılarla mücadele daha etkin ve sağlıklı bir şekilde yürütülecek. Değişiklik, vesayete tamamen son vermek için yapılıyor de yaşanan krizinden sonra halk, cumhurbaşkanını milletin seçmesine karar verdi. Mevcut sistemde, ikisi de halk tarafından seçiliyor, ikisi de halka karşı sorumlu. Yetki ve sorumluluk çakışmasından kaynaklanan kriz ihtimali çok yüksek. Bu krizleri engellemek gerekiyor. Değişiklik onun için yapılıyor.

8 ÖZETLE NEDEN EVET Türkiye nin başladığı güçlenme yolculuğuna kesintisiz devam edebilmesi, Devlet yönetiminin kayıtsız şartsız, milli iradeye bağlanması, Yetkili ve sorumlu bir hükümet modeli kurulması, Ekonomik refahın büyümesi ve herkese yayılması, Türkiye nin huzur ve güvenliğinin daha etkin sağlanması, Terör örgütleri üzerinden Türkiye ye oynanan oyunun bozulması, Güçler ayrılığının, yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığının sağlanması, Cumhurbaşkanları ve başbakanlar arasındaki muhtemel krizlerin bitirilmesi, Siyasi partilerin kendilerini yenileyebilmesi ve seçim kazanabilecek adaylar çıkarabilmesi, Meclisin, gerçek görevi olan yasamayı yerine getirmesi, Seçim dönemi dışındaki anlamsız siyasi gerilimlere son verilmesi, Her seçimde, ülkenin kalkınmasına hizmet edecek güçlü iktidarlar kurulması, Seçim öncesi siyasal uzlaşma kültürünün gelişmesi, Seçim sonrasında koalisyon korkusuna son verilmesi, İktidarların seçildikleri dönemin tamamında görevini yapması, Hükümetin; liyakat sahibi, uzman bakanlardan oluşturulması, Siyasetin; iş, aş, refah, huzur gibi gerçek gündemlerle ilgilenmesi, Millete doğrudan hesap veren güçlü iktidarlar kurulması, Ülkenin, uluslararası ilişkilerde daha etkin temsil edilmesi, Türkiye nin kaderinin koşulsuz şartsız, millet tarafından belirlenmesi için Cumhurbaşkanlığı Sistemi ne Birlikte EVET

9 SORULARLA Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Sistemi

10 TÜRKiYE için iyi BiR GELECEK Türkiye nin çevresinde bir ateş çemberi var. Hainlerin ve düşmanların saldırıları bitmiyor. Dünya yeniden kurulurken, Türkiye iç meselelerle meşgul ediliyor. Kuşatmayı aşmak, hainlere ve düşmanlara gerekli cevabı vermek, dünyada hakettiğimiz yere gelebilmek için; güçlü bir hükümete, güçlü bir meclise, güçlü ve tarafısız bir yargıya ihtiyacımız var. Cumhurbaşkanlığı sistemi gücünü milletten alan, Türkiye nin ihtiyaçlarına cevap verecek hükümet modelidir. Hedef; ekonomimizi güçlendirmek, milletimizin refahını artırmak, Türkiye nin kaderini Türkiye de belirlemek, milletçe yükselmek, istikrarla kalkınmak, demokratik uzlaşma kültürünü geliştirmek, Türkiye için iyi bir gelecek kurmaktır.

11 1 DEĞİŞİKLİĞİN AMACI NEDİR? Değişikliğin amacı; yönetimdeki çift başlılığı kaldırmak, gerçek bir güçler ayrılığı sistemi kurmak, istikrarı sürekli hale getirmek, büyüme, gelişme ve refah önündeki bürokratik ve vesayetçi engelleri kaldırmaktır. 4 ANAYASANIN İLK DÖRT MADDESİ KALDIRILIYOR MU? Anayasanın ilk dört maddesi ile ilgili herhangi bir değişiklik teklifi yoktur. İlk dört madde olduğu gibi varolmaya devam edecektir. 2 TÜRKİYE NİN REJİMİ Mİ DEĞİŞİYOR? Ülkemizin rejimi Cumhuriyettir. Rejim hakkında herhangi bir tartışma ya da teklif söz konusu değildir. Cumhuriyetin demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk Devleti olduğu hükmü korunmaktadır. Cumhurbaşkanlığı sistemi, sadece yürütmenin tek elde toplanmasını öngören yeni bir hükümet modeli getirmektedir. 5 EYALET SİSTEMİNE Mİ GEÇİLECEK, TÜRKİYE BÖLÜNECEK Mİ? Eyalet sistemine yol açacak, ya da Eyalet sistemi öneren herhangi bir teklif yoktur. Türkiye nin üniter yapısı korunmakta, hatta güçlenerek devam etmektedir. Tek Meclisli bir sistem öngörülmekte olup; tek devlet, tek vatan, tek bayrak prensibi olduğu gibi muhafaza edilmektedir. 3 EGEMENLİK CUMHURBAŞKANI NIN MI OLACAK? Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. Millet adına bu yetki, Türkiye Büyük Millet Meclisi nde olmaya devam edecek. Hükümet; meclis içinde olmadığından, meclis daha da güçlenecek. 6 CUMHURBAŞKANLIĞI MODELİNDE DENETİMİ KİM YAPACAK? Türkiye Büyük Millet Meclisi; Meclis Araştırması, Genel Görüşme, Meclis Soruşturması ve Yazılı Soru Önergeleri yle denetleme görevine devam edecek. Yasama, yürütme, yargı arasındaki denetleme mekanizmaları çalışacak. Asıl denetimi ise 5 yılda bir doğrudan halk yapacak.

12 7 CUMHURBAŞKANI YARGILANABİLECEK Mİ? Halihazırdaki sistemde Cumhurbaşkanı vatana ihanet dışında bir suçla yargılanamaz. Yeni sistemde ise, Cumhurbaşkanına isnad edilen suçlarla ilgili Türkiye Büyük Millet Meclisi soruşturma açabilecek, yargılanma kararı alabilecek, Yüce Divan yargılama yapabilecek. BU SİSTEMLE MUHALEFET PARTİLERİNİN SEÇİM KAZANMA İHTİMALİ ORTADAN KALKIYOR MU? 5 yılda bir yapılan seçimlerde, milletin onayını alan parti ve aday güçlü iktidarı kuracak. Sistem, seçim kazanamayanlara kendini ve adayını yenileme imkanı sunduğundan, her yeni seçim döneminde yeni bir parti ve adayın seçimi kazanması mümkün olacak. DURDUK YERDE HÜKÜMET SİSTEMİNİ DEĞİŞTİRMEK NEREDEN ÇIKTI? Hükümet modelinin güçlendirilmesi, çok partili hayata geçtikten sonra bütün dönemlerin en önemli gündemiydi. Necmettin Erbakan, Alparslan Türkeş, Turgut Özal, Süleyman Demirel gibi liderler de güçlü hükümetler kurulmasını sağlayacak sistem değişikliği istiyorlardı. Recep Tayyip Erdoğan, siyaset sahnesine çıktığı günden itibaren, güçlü hükümet sistemini savunuyordu. Hükümet modeli değişikliği, 50 yıllık bir arayışın sonucudur CUMHURBAŞKANLIĞI ADAYLIK KRİTERLERİ NELER, GÖREV SÜRESİ NE KADAR OLACAK? 40 yaşını doldurmuş, yüksek öğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan herkes Cumhurbaşkanlığına aday olabilecek. %5 oy almış siyasi partiler doğrudan ya da birlikte Cumhurbaşkanı adayı gösterebilecekler kişi bir araya gelerek, adaylık kriterlerine uygun diledikleri kişiyi aday yapabilecekler. Cumhurbaşkanı 5 er yıldan en fazla iki dönem görev yapabilecek. CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMİNİN YÖNTEMİ NASIL OLACAK? Cumhurbaşkanının seçim yönteminde herhangi bir değişiklik olmayacak. İlk turda %50 yi aşan aday olmazsa, ikinci tur oylama yapılacak. İkinci tura, ilk turda en fazla oyu alan iki aday katılabilecek. Bu seçimde %50 den daha çok oyu alan aday Cumhurbaşkanı olacak. CUMHURBAŞKANI TEK BAŞINA HER KONUDA KARARNAME ÇIKARABİLECEK Mİ? Cumhurbaşkanı, kanunla düzenlenmeyen, hükümet etme yetkisi ile ilgili konularda kararname çıkarabilecek. Temel haklar, kişi hak ve ödevleri, siyasî hak ve ödevler gibi konularda kararname düzenleyemeyecek. Anayasanın kanunla düzenleneceğini söylediği konularda kararname yetkisi olmayacak.

13 13 14 CUMHURBAŞKANININ, TBMM DEN ÇIKAN KANUN DEĞİŞİKLİKLERİNİ VETO YETKİSİ OLACAK MI? Cumhurbaşkanı bugün olduğu gibi kanun değişikliklerini veto edebilecek. Yeniden görüşülmek üzere meclise geri gönderebilecek. Aynı kanunun tekrar onayına sunulması durumunda ya onaylayacak ya da kanunu referanduma sunacak. CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİ İLE KANUN ARASINDA FARKLILIK OLURSA NE OLACAK? CUMHURBAŞKANLIĞININ BOŞALMASI DURUMUNDA NE OLACAK? 45 gün içinde seçim yapılacak. Genel seçimlere bir yıldan daha az bir süre kalmışsa, Cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimleri birlikte yapılacak. CUMHURBAŞKANI YARDIMCILARI VE BAKANLAR HAKKINDA SORUŞTURMA AÇILABİLECEK Mİ? Cumhurbaşkanı, bakanlar ve başbakan yardımcıları hakkında Meclis soruşturması açılabilecek. Cumhurbaşkanının çıkartmış olduğu kararnameler ile kanunlar arasında herhangi bir ihtilaf olursa kanunlar geçerli olacak. Meclisin aynı konu hakkında kanun çıkarması durumunda cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükmünü kaybedecek. 18 CUMHURBAŞKANININ FESİH YETKİSİ VAR MI? 15 MİLLETVEKİLLERİ, BAKAN YA DA CUMHURBAŞKANI YARDIMCISI OLABİLECEKLER Mİ? Hayır yok. Cumhurbaşkanı ve Meclisin karşılıklı seçim yenileme yetkisi var. Cumhurbaşkanı Meclisi yenileme kararı aldığı takdirde, kendinin de Cumhurbaşkanlığı düşecek. Olabilecekler. Ancak bu durumda milletvekillikleri düşecek. Ve bakanlıktan ayrılsalar bile yeniden Meclise dönemeyecekler.

14 19 20 MECLİS, CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMİNİ YENİLEYEBİLECEK Mİ? Türkiye Büyük Millet Meclisi, Cumhurbaşkanlığı seçimini yenileyebilecek. Bu durumda milletvekilliği seçimleri de yenilenecek. CUMHURBAŞKANI İKİNCİ DÖNEMİNDE SEÇİMİ YENİLERSE ADAY OLABİLECEK Mİ? BAŞBAKANLIK MAKAMI NE OLACAK? Başbakanlık makamı kaldırılacak. Görev ve yetkileri cumhurbaşkanına devredilecek, yürütmede tek başlılık sağlanacak. KANUNLARI KİM ÇIKARACAK? Kanun teklif etme ve yapma yetkisi Türkiye Büyük Millet Meclisi nde olacak. Cumhurbaşkanının kanun yapma veya kanun teklif etme yetkisi olmayacak. Cumhurbaşkanı ikinci döneminde Cumhurbaşkanlığı seçimini yenileyebilecek. Böyle bir karar alması durumunda tekrar aday olamayacak. 24 MECLİS BAŞKANI CUMHURBAŞKANINA VEKALET EDECEK Mİ? 21 SIKIYÖNETİM VE OHAL GEREKİRSE NE YAPILACAK? Sıkıyönetim bütünüyle kaldırıldığından hiçbir şartta ilan edilemeyecek. Olağanüstü durumlarda cumhurbaşkanı OHAL ilan edebilecek. OHAL kararı, meclisin onayından geçtikten sonra uygulanabilecek. 25 Cumhurbaşkanına; görevinin başında olmadığı zamanlarda belirleyeceği, cumhurbaşkanı yardımcısı vekalet edecek. DEĞİŞİKLİKLER NE ZAMAN UYGULANACAK, İLK SEÇİM NE ZAMAN? Cumhurbaşkanının parti üyeliği, Askeri Yargı ve HSK düzenlemeleri hemen uygulanacak. Bunların dışındaki maddeler, 3 Kasım 2019 tarihinde yapılacak seçimlerle birlikte yürürlüğe girecek.

15 PARTİLİ CUMHURBAŞKANI TARAFSIZ OLABİLİR Mİ? Cumhurbaşkanı devlet ve hükümet başkanı olarak tarafsız olmakla yükümlüdür. Demokrasi tecrübemiz; siyaset geçmişi olan hiç bir cumhurbaşkanının, partisi ile irtibatının kesilmediğini gösteren örneklerle doludur. Herhangi bir siyasi partiyle organik ilişkisi olmayan cumhurbaşkanlarının da mutlak bir siyaset felsefesine taraf oldukları inkar edilemez bir gerçektir. Böyle olduğu halde, böyle değilmiş gibi gösterilmesine son verilmiş olacak. BÜTÇE NASIL YAPILACAK? Bütçe teklifi, cumhurbaşkanı tarafından hazırlanarak meclise sunulacak. Teklif, Türkiye Büyük Millet Meclisi nde karara bağlanacak. MİLLİ GÜVENLİK KURULU NDA NASIL BİR DEĞİŞİKLİK OLACAK? MGK nın ana yapısında herhangi bir değişiklik olmayacak. Cumhurbaşkanın başkanlığında toplanmaya devam edecek. İçişleri Bakanlığı na bağlanan Jandarma Genel Komutanlığı ise MGK da yer alamayacak SEÇİLME YAŞI NEDEN 18 E DÜŞÜYOR? Seçebilenin seçilebilmesi esastır. Bu yüzden seçebilme yaşı olan 18 yaş, aynı zamanda seçilme yaşı olacak. SÜRESİ DOLAN MİLLETVEKİLLERİ YENİDEN SEÇİLEBİLECEK Mİ? Bu tasarı milletvekillerine dair herhangi bir dönem kısıtı içermemektedir. Milletvekili olan her kişi, seçildiği takdirde tekrar milletvekilliği yapabilecek. YARGI CUMHURBAŞKANINA MI BAĞLANIYOR? Cumhurbaşkanının hakim, savcı atama gibi bir yetkisi olmayacak. Anayasa Mahkemesi ve HSK ya üye atama yetkisi ise devam edecek. Cumhurbaşkanı mevcut sistemde 14 Anayasa Mahkemesi üyesini atarken, yeni sistemde bu sayı 12 ye düşüyor. Hakimler ve Savcılar Kurulu na mevcut sistemde 4 üye atayabiliyor, yeni sistemde de 4 üye atayacak.

16 32 GÜÇLER AYRILIĞI İLKESİ ORTADAN KALDIRILIYOR MU? 34 ERDOĞAN İYİ DE SONRASINDA FARKLI BİRİ GELİRSE NE OLACAK? Yapılan değişiklikle sadece yürütme organı çift başlılıktan kurtarılarak tek elde toplanıyor. Yargının tarafsız ve bağımsız olduğu vurgulanıp daha da güçlendirilirken, Yasama organı yasa yapma ve yürütmeyi denetleme işlevine yoğunlaşarak asıl işini daha etkin bir şekilde yerine getirecek. Cumhurbaşkanlığı kanun yapmayacak, kanun teklifi sunamayacak. Milletimizin demokrasi bilinci yüksek. Cumhurbaşkanlığı için şart koşulan oran, milletin adaya ikna olması ve aday üzerinde mutabık kalması ile mümkün. Her seçilen için Meclis ve yargı denetimi zaten var. Buna rağmen, yetkilerini kötüye kullanan birinin iş başına gelmesi halinde, meclis seçimleri yenileyerek duruma el koyma hakkına her zaman sahip. 33 TBMM İŞLEVSİZ Mİ KALACAK? Yeni sistemde de kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak, bütçe ve kesin hesap kanun tekliflerini görüşmek ve kabul etmek; milletlerarası anlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak gibi yetkiler Mecliste olacaktır. Cumhurbaşkanı liderliğindeki yürütme organı, yasamanın yapacağı kanunlar çerçevesinde hareket etmek zorunda olduğu için, yürütme yasama ile uyumlu çalışmak zorunda olacaktır. Bu, aynı zamanda yasamanın yürütme karşısında üstün olacağı anlamına gelir. 35 YENİ SİSTEM TOPLUMU DAHA ÇOK KUTUPLAŞTIRMAYACAK MI? Sistem; kutuplaşmayı değil, uzlaşmayı esas alıyor. Sistem seçim öncesi uzlaşma, seçim sonrası güçlü iktidar anlayışı üzerine işleyecek. Cumhurbaşkanı seçilmek için gereken oy oranı %50+1. Bu oy oranı şartı 1 Kasım seçimlerinde geçerli olsaydı, AK Parti seçilemeyecekti. Oranı yakalamak için, seçim öncesinde mutlaka uzlaşma yapması gerekecekti. Uzlaşma arayışı, bundan sonraki bütün seçimler için en önemli konu olacak.

17 ÖZETLE Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Sistemi

18 MiLLETiN ONAYIYLA Mevcut Anayasa da Cumhurbaşkanı, Türkiye Cumhuriyeti Devleti nin başıdır. Sistemin işleyişi, devletin bekası ve vatanın bütünlüğü, Türkiye nin gücünü temsil etmektedir. Milletimiz, 10 Ağustos 2014 tarihinde yapılan seçimle cumhurbaşkanını ilk kez, bizzat seçmiştir. Cumhurbaşkanı nın doğrudan seçilerek iş başına gelmesi, görev ve sorumluluklarının düzenlenmesini gerektirmiştir. Cumhurbaşkanlığı Sistemi, bu görev ve sorumlulukları, milletin onayıyla düzenleyecektir.

19 [ MADDE 1 ] TARAFSIZ MAHKEMELER Türkiye Cumhuriyeti mahkemelerini bağımsız olarak tanımlayan madde tarafsızlık ibaresi eklenerek düzenleniyor. [ MADDE 2 ] MILLETVEKILI SAYISI Milletvekili sayısının 550 den 600 milletvekiline çıkarılması düzenleniyor. [ MADDE 3 ] SEÇILME YAŞI 25 olan milletvekili seçilebilme yaşı 18 yaş olarak düzenleniyor. [ MADDE 4 ] SEÇIMLER Cumhurbaşkanı ve Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimlerinin 5 yılda bir, birlikte yapılması, Süresi biten milletvekilinin yeniden seçilebilmesi, Cumhurbaşkanının birinci turda seçilememesi durumunda, aynı usulle ikinci turda seçilmesi konuları düzenleniyor. [ MADDE 5 ] MECLISIN YETKILERI Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) görev ve yetkileri; Kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak, Bütçe ve kesin hesap kanun tekliflerini görüşmek ve kabul etmek, Para basılmasına ve savaş ilanına karar vermek, Milletlerarası anlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak, TBMM üye tam sayısının 5 te 3 çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilanına karar vermek, Anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmek şeklinde düzenleniyor. [ MADDE 6 ] MECLIS DENETIMI Türkiye Büyük Millet Meclisi nin bilgi edinme ve denetim yetkisi; Meclis Araştırması, Genel Görüşme, Meclis Soruşturması Yazılı Soru başlıkları altında düzenleniyor.

20 [ MADDE 7 ] CUMHURBAŞKANININ SEÇIMI Cumhurbaşkanın seçilmesi, görev süresi, Siyasi partilerin, parti gruplarının ve 100 bin seçmenin Cumhurbaşkanı adayı gösterebilmesi, Cumhurbaşkanı seçilebilmek için gereken oy miktarı, İkinci tur oylama şartları, Yeni Cumhurbaşkanının göreve başlaması, Eski Cumhurbaşkanının görev süresi konuları düzenleniyor. [ MADDE 8 ] CUMHURBAŞKANININ YETKILERI Cumhurbaşkanının görev ve yetkileri; Devlet başkanı, hükümet etme yetkisi, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanların ataması, Üst düzey kamu görevlilerinin ataması, Dış temsilcilerin ataması ve yabancı temsilcilerin kabulü, Cumhurbaşkanının görevleri ile ilgili kararname düzenlemesi, Gerek gördüğünde anayasa değişikliklerinin halk oyuna sunulması, Milli güvenlik politikalarının belirlenmesi ve tedbirlerin alınması konuları düzenleniyor. [ MADDE 9 ] CUMHURBAŞKANININ YARGILANMASI Cumhurbaşkanı hakkında suç işlediği iddiasıyla Meclis önergesi verilmesi, Önergenin görüşülmesi ve oylanması, önergenin karara bağlanması, Soruşturma açılması, soruşturma komisyonu, soruşturma raporu, Genel Kurul görüşmesi, oylama, Yüce Divan yargılaması, Mahkumiyet alan Cumhurbaşkanının görevine son verilmesi, Soruşturma açılan Cumhurbaşkanının seçim kararı alamaması konuları düzenleniyor.

21 [ MADDE 10 ] CUMHURBAŞKANI YARDIMCILIĞI VE BAKANLAR Cumhurbaşkanı yardımcıları, Cumhurbaşkanına vekalet, Bakanlar, yardımcıların ve bakanların taşıması gereken nitelikler, Cumhurbaşkanlığı makamının boşalması halinde seçim yenilenmesi, Cumhurbaşkanlığı seçimi ile birlikte meclis seçiminin de yenilenmesi, Milletvekillerinin bakan ya da cumhurbaşkanı yardımcısı olması durumunda milletvekilliklerinin bitmesi, Bakan ve cumhurbaşkanı yardımcıları hakkında meclis soruşturması açılması, Bakan ve cumhurbaşkanı yardımcılarının yüce divana sevki ve yargılanması, cezalandırılması; bakanlıkların kurulması, kaldırılması, Görev ve yetkilerinin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile yapılması, konuları düzenleniyor. [ MADDE 11 ] MECLISIN VE CUMHURBAŞKANININ SEÇIM KARARI Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yenilenme şartları; Hem Meclis, hem Cumhurbaşkanı seçimlerinin yenilenmesi kararı alabilmesi, Seçim kararı alınması durumunda iki seçimin de birlikte yenilenmesi, Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis karar alırsa, cumhurbaşkanının bir kez daha aday olabilmesi, İkinci döneminde Cumhurbaşkanı seçim kararı alırsa bir daha aday olamaması, Seçim yenilemesi durumunda görev süresinin 5 yıl olduğu, konuları düzenleniyor. [ MADDE 12 ] OLAĞANÜSTÜ HALLER Savaş, seferberlik, kalkışma, kamu düzenini bozacak şiddet olayları, salgın hastalık, ekonomik bunalım gibi hallerde cumhurbaşkanının, yurdun tamamında ya da bir kısmında Olağanüstü Hal Kararnamesi çıkarma şartları,

22 Olağanüstü Hal Kararnamelerinin meclis tarafından görüşülmesi, sürdürülmesi, kaldırılması konuları düzenleniyor. Görev süresi biten üyelerin bir kez daha seçilebilmesi, Üyeliğin vaktinden önce boşalması durumunda yeni üyelerin seçimi konuları düzenleniyor. [ MADDE 13 ] ASKERI MAHKEMELER Disiplin mahkemesi dışında askeri mahkeme kurulamayacağı, ancak savaş halinde askerlerin görevleriyle ilgili yargılanacakları askeri mahkemeler kurulması düzenleniyor. [ MADDE 14 ] HAKIMLER VE SAVCILAR KURULU Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun Hakimler ve Savcılar Kurulu na dönüştürülmesi, üyelerin nitelikleri, Kurulun 13 üye ile ve iki daire halinde çalışması, Kurulun başkanının Adalet Bakanı olması, Adalet Bakanlığı Müsteşarının kurulun tabi üyesi olması, Üyelerin TBMM tarafından atanacağı Üyelerin seçim usulü ve 4 yıl için seçilmesi, [ MADDE 15 ] GENEL BÜTÇENIN HAZIRLANMASI Kamu idareleri ve kamu tüzel kişilerinin yıllık bütçelerinin yapılması, Bütçenin hazılanması, uygulanması, kontrolü, Bir yıldan fazla sürecek işler için kanun oluşturulması, Cumhurbaşkanının bütçe teklifini hazırlaması, Hazırlanan bütçenin meclise sunulması, Bütçe görüşmeleri ve karara bağlanması, Bütçenin zamanında oluşmaması durumunda geçici bütçe kanunu hazırlanması, Bütçe hakkında yapılan meclis görüşmeleri, Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle bütçenin aşılamaması, Sayıştayın uygunluk bildirimi, kesin hesap kanun teklifi ve yeni yıl bütçe kanunu tekliflerinin karara bağlanması konuları düzenleniyor.

23 [ MADDE 16 ] KAVRAMLAR VE ANAYASANIN DIĞER MADDELERI Anayasa değişiklik teklifiyle yapılan düzenlemelerin, anayasanın diğer maddelerine de uyarlanması, Örneğin "Başbakan" yerine "Cumhurbaşkanı" ibarelerinin kullanılması, Yapılan düzenlemeyle hükmünü kaybeden anayasa maddelerinin yürürlükten kaldırılması konuları düzenleniyor. [ MADDE 17 ] DEĞIŞIKLIKLERIN UYGULANMASI 27. Yasama Dönemi Milletvekili genel seçimi ve Cumhurbaşkanlığı seçiminin 3/11/2019 tarihinde birlikte yapılması, Seçime kadar milletvekilleri ve cumhurbaşkanının görevinin devam etmesi, Meclisin erken seçim kararı alması durumunda Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekili seçimlerinin karar tarihinde birlikte yapılması, Değişikliklerin gerektirdiği Meclis iç tüzüğü ve kanuni düzenlemelerin 6 ay içinde yapılması, Cumhurbaşkanı tarafından yapılacak düzenlemelerin 6 ay içinde yapılması, Hakimler Savcılar Kurulu nun kanunun yürürlüğe girmesini takip eden 30 gün içinde seçilmesi, Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nden Anayasa Mahkemesi'ne seçilenlerin görev süreleri sonuna kadar üyeliklerinin devamı, Kanunun yürürlüğe girmesi ile birlikte askeri mahkemelerin kapatılması, Kapatılan mahkeme üyelerinin sosyal ve ekonomik haklarının düzenlenmesi, Askeri mahkemelerin gördüğü davaların, ilgili sivil mahkemelere devredilmesi, Yürürlükten kaldırılmayan başbakanlık ve bakanlar kurulu yönetmelik ve düzenlemelerinin işlemesi, Kanunlar ve mevcut başbakan ve bakanlar kuruluna verilen yetkilerin Cumhurbaşkanı tarafından kullanılması, Değişiklik yapılan ya da kaldırılan anayasa maddelerinin uygulanması konuları düzenleniyor.

24 [ MADDE 18 ] UYGULAMA TAKVIMI VE REFERANDUM Yapılan anayasa değişikliklerinin, Seçimler, Cumhurbaşkanının göreve başlaması, Yeni seçim takviminin başlaması, Partili olan cumhurbaşkanı adayının cumhurbaşkanı seçilmesi halinde partisiyle ilişiğinin kesilmemesi ve değişikliklerin halk oyuna birlikte sunulması konuları düzenleniyor.

25 / birlikteevet